| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / කඞ්‌ඛාවිතරණී-අභිනව-ටීකා • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
8. වෙහාසකුටිසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
8. Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā
උපරිවෙහාසකුටියාති උපරිමතලෙ අසන්‌ථතපදරාය කුටියා. තෙනාහ ‘‘උපරි අච්‌ඡන්‌නතලායා’’තිආදි. යා හි කාචි උපරි අච්‌ඡන්‌නතලා ද්‌විභූමිකකුටිකා වා තිභූමිකාදිකුටිකා වා, සා ‘‘වෙහාසකුටී’’ති වුච්‌චති. ඉදඤ්‌හි වෙහාසකුටිලක්‌ඛණං. යදි එවං කස්‌මා පදභාජනෙ ‘‘මජ්‌ඣිමස්‌ස පුරිසස්‌ස අසීසඝට්‌ටා’’ති (පාචි. 131) වුත්‌තන්‌ති ආහ ‘‘පදභාජනෙ පනා’’තිආදි. ඉධ අධිප්‌පෙතං කුටිං දස්‌සෙතුන්‌ති ඉමස්‌මිං සික්‌ඛාපදෙ අධිප්‌පෙතං වෙහාසකුටිං දස්‌සෙතුං. මජ්‌ඣිමස්‌ස පුරිසස්‌සාති පමාණමජ්‌ඣිමස්‌ස පුරිසස්‌ස. සබ්‌බහෙට්‌ඨිමාහි තුලාහි සීසං න ඝට්‌ටෙතීති අසීසඝට්‌ටා. අඞ්‌ගෙ විජ්‌ඣිත්‌වාති අටනියො විජ්‌ඣිත්‌වා. පවෙසිතපාදකන්‌ති පවෙසිතපාදසිඛං. තස්‌මාති ‘‘භූමත්‌ථෙ වා’’තිආදිනා වුත්‌තමෙවත්‌ථං කාරණභාවෙන පච්‌චාමසති. යස්‌මා ආහච්‌චපාදකාදීසු යථාවුත්‌තො අත්‌ථො හොති, තස්‌මාති වුත්‌තං හොති.
Uparivehāsakuṭiyāti uparimatale asanthatapadarāya kuṭiyā. Tenāha ‘‘upari acchannatalāyā’’tiādi. Yā hi kāci upari acchannatalā dvibhūmikakuṭikā vā tibhūmikādikuṭikā vā, sā ‘‘vehāsakuṭī’’ti vuccati. Idañhi vehāsakuṭilakkhaṇaṃ. Yadi evaṃ kasmā padabhājane ‘‘majjhimassa purisassa asīsaghaṭṭā’’ti (pāci. 131) vuttanti āha ‘‘padabhājane panā’’tiādi. Idha adhippetaṃ kuṭiṃ dassetunti imasmiṃ sikkhāpade adhippetaṃ vehāsakuṭiṃ dassetuṃ. Majjhimassa purisassāti pamāṇamajjhimassa purisassa. Sabbaheṭṭhimāhi tulāhi sīsaṃ na ghaṭṭetīti asīsaghaṭṭā. Aṅge vijjhitvāti aṭaniyo vijjhitvā. Pavesitapādakanti pavesitapādasikhaṃ. Tasmāti ‘‘bhūmatthe vā’’tiādinā vuttamevatthaṃ kāraṇabhāvena paccāmasati. Yasmā āhaccapādakādīsu yathāvutto attho hoti, tasmāti vuttaṃ hoti.
සහසාති අභිභවිත්‌වා අජ්‌ඣොත්‌ථරිත්‌වා. අවෙහාසකුටිකායාති භූමියං කතපණ්‌ණසාලාදීසු, තත්‌ථ අනාපත්‌ති. න හි සක්‌කා තත්‌ථ පරස්‌ස පීළා කාතුං. සීසඝට්‌ටායාති යා සීසං ඝට්‌ටා හොති, තත්‌ථාපි අනාපත්‌ති. න හි සක්‌කා තත්‌ථ හෙට්‌ඨාපාසාදෙ අනොණතෙන විචරිතුං, තස්‌මා අසඤ්‌චරණට්‌ඨානත්‌තා පරපීළා න භවිස්‌සති. උපරිතලං වා පදරසඤ්‌චිතන්‌ති උපරිමතලං දාරුඵලකෙහි ඝනසන්‌ථතං. කිඤ්‌චි ගණ්‌හාති වාති උපරි නාගදන්‌තකාදීසු ලග්‌ගිතං චීවරාදිං යං කිඤ්‌චි ගණ්‌හාති වා. ලග්‌ගති වාති එත්‌ථාපි එසෙව නයො. පටිපක්‌ඛභූතා ආණි පටාණි. යස්‌සා දින්‌නාය නිසීදන්‌තෙපි පාදා න නිපතන්‌ති, එවංභූතා ආණි මඤ්‌චපීඨානං පාදසිඛාසු දින්‌නා හොතීති අත්‌ථො. තෙනාහ ‘‘පාදසීසාන’’න්‌තිආදි.
Sahasāti abhibhavitvā ajjhottharitvā. Avehāsakuṭikāyāti bhūmiyaṃ katapaṇṇasālādīsu, tattha anāpatti. Na hi sakkā tattha parassa pīḷā kātuṃ. Sīsaghaṭṭāyāti yā sīsaṃ ghaṭṭā hoti, tatthāpi anāpatti. Na hi sakkā tattha heṭṭhāpāsāde anoṇatena vicarituṃ, tasmā asañcaraṇaṭṭhānattā parapīḷā na bhavissati. Uparitalaṃ vā padarasañcitanti uparimatalaṃ dāruphalakehi ghanasanthataṃ. Kiñci gaṇhāti vāti upari nāgadantakādīsu laggitaṃ cīvarādiṃ yaṃ kiñci gaṇhāti vā. Laggati vāti etthāpi eseva nayo. Paṭipakkhabhūtā āṇi paṭāṇi. Yassā dinnāya nisīdantepi pādā na nipatanti, evaṃbhūtā āṇi mañcapīṭhānaṃ pādasikhāsu dinnā hotīti attho. Tenāha ‘‘pādasīsāna’’ntiādi.
වෙහාසකුටිසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
