| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਕਙ੍ਖਾવਿਤਰਣੀ-ਅਭਿਨવ-ਟੀਕਾ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
੮. વੇਹਾਸਕੁਟਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
8. Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā
ਉਪਰਿવੇਹਾਸਕੁਟਿਯਾਤਿ ਉਪਰਿਮਤਲੇ ਅਸਨ੍ਥਤਪਦਰਾਯ ਕੁਟਿਯਾ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਉਪਰਿ ਅਚ੍ਛਨ੍ਨਤਲਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਯਾ ਹਿ ਕਾਚਿ ਉਪਰਿ ਅਚ੍ਛਨ੍ਨਤਲਾ ਦ੍વਿਭੂਮਿਕਕੁਟਿਕਾ વਾ ਤਿਭੂਮਿਕਾਦਿਕੁਟਿਕਾ વਾ, ਸਾ ‘‘વੇਹਾਸਕੁਟੀ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਇਦਞ੍ਹਿ વੇਹਾਸਕੁਟਿਲਕ੍ਖਣਂ। ਯਦਿ ਏવਂ ਕਸ੍ਮਾ ਪਦਭਾਜਨੇ ‘‘ਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਅਸੀਸਘਟ੍ਟਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ੧੩੧) વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਦਭਾਜਨੇ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ ਕੁਟਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ વੇਹਾਸਕੁਟਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ। ਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸਾਤਿ ਪਮਾਣਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ। ਸਬ੍ਬਹੇਟ੍ਠਿਮਾਹਿ ਤੁਲਾਹਿ ਸੀਸਂ ਨ ਘਟ੍ਟੇਤੀਤਿ ਅਸੀਸਘਟ੍ਟਾ। ਅਙ੍ਗੇ વਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾਤਿ ਅਟਨਿਯੋ વਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ। ਪવੇਸਿਤਪਾਦਕਨ੍ਤਿ ਪવੇਸਿਤਪਾਦਸਿਖਂ। ਤਸ੍ਮਾਤਿ ‘‘ਭੂਮਤ੍ਥੇ વਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ વੁਤ੍ਤਮੇવਤ੍ਥਂ ਕਾਰਣਭਾવੇਨ ਪਚ੍ਚਾਮਸਤਿ। ਯਸ੍ਮਾ ਆਹਚ੍ਚਪਾਦਕਾਦੀਸੁ ਯਥਾવੁਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ।
Uparivehāsakuṭiyāti uparimatale asanthatapadarāya kuṭiyā. Tenāha ‘‘upari acchannatalāyā’’tiādi. Yā hi kāci upari acchannatalā dvibhūmikakuṭikā vā tibhūmikādikuṭikā vā, sā ‘‘vehāsakuṭī’’ti vuccati. Idañhi vehāsakuṭilakkhaṇaṃ. Yadi evaṃ kasmā padabhājane ‘‘majjhimassa purisassa asīsaghaṭṭā’’ti (pāci. 131) vuttanti āha ‘‘padabhājane panā’’tiādi. Idha adhippetaṃ kuṭiṃ dassetunti imasmiṃ sikkhāpade adhippetaṃ vehāsakuṭiṃ dassetuṃ. Majjhimassa purisassāti pamāṇamajjhimassa purisassa. Sabbaheṭṭhimāhi tulāhi sīsaṃ na ghaṭṭetīti asīsaghaṭṭā. Aṅge vijjhitvāti aṭaniyo vijjhitvā. Pavesitapādakanti pavesitapādasikhaṃ. Tasmāti ‘‘bhūmatthe vā’’tiādinā vuttamevatthaṃ kāraṇabhāvena paccāmasati. Yasmā āhaccapādakādīsu yathāvutto attho hoti, tasmāti vuttaṃ hoti.
ਸਹਸਾਤਿ ਅਭਿਭવਿਤ੍વਾ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਤ੍વਾ। ਅવੇਹਾਸਕੁਟਿਕਾਯਾਤਿ ਭੂਮਿਯਂ ਕਤਪਣ੍ਣਸਾਲਾਦੀਸੁ, ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਤਤ੍ਥ ਪਰਸ੍ਸ ਪੀਲ਼ਾ ਕਾਤੁਂ। ਸੀਸਘਟ੍ਟਾਯਾਤਿ ਯਾ ਸੀਸਂ ਘਟ੍ਟਾ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਤਤ੍ਥ ਹੇਟ੍ਠਾਪਾਸਾਦੇ ਅਨੋਣਤੇਨ વਿਚਰਿਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਸਞ੍ਚਰਣਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਪਰਪੀਲ਼ਾ ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਉਪਰਿਤਲਂ વਾ ਪਦਰਸਞ੍ਚਿਤਨ੍ਤਿ ਉਪਰਿਮਤਲਂ ਦਾਰੁਫਲਕੇਹਿ ਘਨਸਨ੍ਥਤਂ। ਕਿਞ੍ਚਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ વਾਤਿ ਉਪਰਿ ਨਾਗਦਨ੍ਤਕਾਦੀਸੁ ਲਗ੍ਗਿਤਂ ਚੀવਰਾਦਿਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ વਾ। ਲਗ੍ਗਤਿ વਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਾ ਆਣਿ ਪਟਾਣਿ। ਯਸ੍ਸਾ ਦਿਨ੍ਨਾਯ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤੇਪਿ ਪਾਦਾ ਨ ਨਿਪਤਨ੍ਤਿ, ਏવਂਭੂਤਾ ਆਣਿ ਮਞ੍ਚਪੀਠਾਨਂ ਪਾਦਸਿਖਾਸੁ ਦਿਨ੍ਨਾ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਪਾਦਸੀਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ।
Sahasāti abhibhavitvā ajjhottharitvā. Avehāsakuṭikāyāti bhūmiyaṃ katapaṇṇasālādīsu, tattha anāpatti. Na hi sakkā tattha parassa pīḷā kātuṃ. Sīsaghaṭṭāyāti yā sīsaṃ ghaṭṭā hoti, tatthāpi anāpatti. Na hi sakkā tattha heṭṭhāpāsāde anoṇatena vicarituṃ, tasmā asañcaraṇaṭṭhānattā parapīḷā na bhavissati. Uparitalaṃ vā padarasañcitanti uparimatalaṃ dāruphalakehi ghanasanthataṃ. Kiñci gaṇhāti vāti upari nāgadantakādīsu laggitaṃ cīvarādiṃ yaṃ kiñci gaṇhāti vā. Laggati vāti etthāpi eseva nayo. Paṭipakkhabhūtā āṇi paṭāṇi. Yassā dinnāya nisīdantepi pādā na nipatanti, evaṃbhūtā āṇi mañcapīṭhānaṃ pādasikhāsu dinnā hotīti attho. Tenāha ‘‘pādasīsāna’’ntiādi.
વੇਹਾਸਕੁਟਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
