Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
මජ්ඣිම නිකාය 80
The Middle-Length Suttas Collection 80
වේඛනසසුත්ත
With Vekhanasa
ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජේතවනේ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමේ.
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Sāvatthī in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery.
අථ ඛෝ වේඛනසෝ පරිබ්බාජකෝ යේන භගවා තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවතා සද්ධිං සම්මෝදි. සම්මෝදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරේත්වා ඒකමන්තං අට්ඨාසි. ඒකමන්තං ඨිතෝ ඛෝ වේඛනසෝ පරිබ්බාජකෝ භගවතෝ සන්තිකේ උදානං උදානේසි: “අයං පරමෝ වණ්ණෝ, අයං පරමෝ වණ්ණෝ”ති.
Then the wanderer Vekhanasa went up to the Buddha, and exchanged greetings with him. When the greetings and polite conversation were over, he stood to one side, and expressed this heartfelt sentiment: “This is the ultimate splendor, this is the ultimate splendor.”
“කිං පන ත්වං, කච්චාන, ඒවං වදේසි: ‘අයං පරමෝ වණ්ණෝ, අයං පරමෝ වණ්ණෝ(අ)ති? කතමෝ, කච්චාන, සෝ පරමෝ වණ්ණෝ”ති?
“But Kaccāna, why do you say: ‘This is the ultimate splendor, this is the ultimate splendor.’ What is that ultimate splendor?”
“යස්මා, භෝ ගෝතම, වණ්ණා අඤ්ඤෝ වණ්ණෝ උත්තරිතරෝ වා පණීතතරෝ වා නත්ථි සෝ පරමෝ වණ්ණෝ”ති.
“Master Gotama, the ultimate splendor is the splendor compared to which no other splendor is finer.”
“කතමෝ පන සෝ, කච්චාන, වණ්ණෝ යස්මා වණ්ණා අඤ්ඤෝ වණ්ණෝ උත්තරිතරෝ වා පණීතතරෝ වා නත්ථී”ති?
“But what is that ultimate splendor compared to which no other splendor is finer?”
“යස්මා, භෝ ගෝතම, වණ්ණා අඤ්ඤෝ වණ්ණෝ උත්තරිතරෝ වා පණීතතරෝ වා නත්ථි සෝ පරමෝ වණ්ණෝ”ති.
“Master Gotama, the ultimate splendor is the splendor compared to which no other splendor is finer.”
“දීඝාපි ඛෝ තේ ඒසා, කච්චාන, ඵරේය්ය: ‘යස්මා, භෝ ගෝතම, වණ්ණා අඤ්ඤෝ වණ්ණෝ උත්තරිතරෝ වා පණීතතරෝ වා නත්ථි සෝ පරමෝ වණ්ණෝ(අ)ති වදේසි, තඤ්ච වණ්ණං න පඤ්ඤපේසි.
“Kaccāna, you could draw this out for a long time. You say, ‘The ultimate splendor is the splendor compared to which no other splendor is finer.’ But you don’t describe that splendor.
සේය්යථාපි, කච්චාන, පුරිසෝ ඒවං වදේය්ය: ‘අහං යා ඉමස්මිං ජනපදේ ජනපදකල්යාණී, තං ඉච්ඡාමි තං කාමේමී(අ)ති.
Suppose a man was to say, ‘Whoever the finest lady in the land is, it is her that I want, her I desire!’
තමේනං ඒවං වදේය්යුං: ‘අම්භෝ පුරිස, යං ත්වං ජනපදකල්යාණිං ඉච්ඡසි කාමේසි, ජානාසි තං ජනපදකල්යාණිං—ඛත්තියී වා බ්රාහ්මණී වා වේස්සී වා සුද්දී වා(අ)ති?
They’d say to him, ‘Mister, that finest lady in the land who you desire—do you know whether she’s an aristocrat, a brahmin, a peasant, or a menial?’
ඉති පුට්ඨෝ ‘නෝ(අ)ති වදේය්ය.
Asked this, he’d say, ‘No.’
තමේනං ඒවං වදේය්යුං: ‘අම්භෝ පුරිස, යං ත්වං ජනපදකල්යාණිං ඉච්ඡසි කාමේසි, ජානාසි තං ජනපදකල්යාණිං ඒවංනාමා ඒවඞ්ගෝත්තාති වාති …පේ… දීඝා වා රස්සා වා මජ්ඣිමා වා කාළී වා සාමා වා මඞ්ගුරච්ඡවී වාති … අමුකස්මිං ගාමේ වා නිගමේ වා නගරේ වා(අ)ති?
They’d say to him, ‘Mister, that finest lady in the land who you desire—do you know her name or clan? Whether she’s tall or short or medium? Whether her skin is black, brown, or tawny? What village, town, or city she comes from?’
ඉති පුට්ඨෝ ‘නෝ(අ)ති වදේය්ය.
Asked this, he’d say, ‘No.’
තමේනං ඒවං වදේය්යුං: ‘අම්භෝ පුරිස, යං ත්වං න ජානාසි න පස්සසි, තං ත්වං ඉච්ඡසි කාමේසී(අ)ති?
They’d say to him, ‘Mister, do you desire someone who you’ve never even known or seen?’
ඉති පුට්ඨෝ ‘ආමා(අ)ති වදේය්ය.
Asked this, he’d say, ‘Yes.’
තං කිං මඤ්ඤසි, කච්චාන, නනු ඒවං සන්තේ තස්ස පුරිසස්ස අප්පාටිහීරකතං භාසිතං සම්පජ්ජතී”ති?
What do you think, Kaccāna? This being so, doesn’t that man’s statement turn out to have no demonstrable basis?”
“අද්ධා ඛෝ, භෝ ගෝතම, ඒවං සන්තේ තස්ස පුරිසස්ස අප්පාටිහීරකතං භාසිතං සම්පජ්ජතී”ති.
“Clearly that’s the case, Master Gotama.”
“ඒවමේව ඛෝ ත්වං, කච්චාන, ‘යස්මා, භෝ ගෝතම, වණ්ණා අඤ්ඤෝ වණ්ණෝ උත්තරිතරෝ වා පණීතතරෝ වා නත්ථි සෝ පරමෝ වණ්ණෝ(අ)ති වදේසි; තඤ්ච වණ්ණං න පඤ්ඤපේසී”ති.
“In the same way, you say, ‘The ultimate splendor is the splendor compared to which no other splendor is finer.’ But you don’t describe that splendor.”
“සේය්යථාපි, භෝ ගෝතම, මණි වේළුරියෝ සුභෝ ජාතිමා අට්ඨංසෝ සුපරිකම්මකතෝ පණ්ඩුකම්බලේ නික්ඛිත්තෝ භාසතේ ච තපතේ ච විරෝචති ච, ඒවං වණ්ණෝ අත්තා හෝති අරෝගෝ පරං මරණා”ති.
“Master Gotama, suppose there was a beryl gem that was naturally beautiful, eight-faceted, well-worked. When placed on a cream rug it would shine and glow and radiate. Such is the splendor of the self that is well after death.”
“තං කිං මඤ්ඤසි, කච්චාන, යෝ වා මණි වේළුරියෝ සුභෝ ජාතිමා අට්ඨංසෝ සුපරිකම්මකතෝ පණ්ඩුකම්බලේ නික්ඛිත්තෝ භාසතේ ච තපතේ ච විරෝචති ච, යෝ වා රත්තන්ධකාරතිමිසාය කිමි ඛජ්ජෝපනකෝ ඉමේසං උභින්නං වණ්ණානං කතමෝ වණ්ණෝ අභික්කන්තතරෝ ච පණීතතරෝ චා”ති?
“What do you think, Kaccāna? Which of these two has a finer splendor: such a beryl gem, or a firefly in the dark of night?”
“ය්වායං, භෝ ගෝතම, රත්තන්ධකාරතිමිසාය කිමි ඛජ්ජෝපනකෝ, අයං ඉමේසං උභින්නං වණ්ණානං අභික්කන්තතරෝ ච පණීතතරෝ චා”ති.
“A firefly in the dark of night.”
“තං කිං මඤ්ඤසි, කච්චාන, යෝ වා රත්තන්ධකාරතිමිසාය කිමි ඛජ්ජෝපනකෝ, යෝ වා රත්තන්ධකාරතිමිසාය තේලප්පදීපෝ, ඉමේසං උභින්නං වණ්ණානං කතමෝ වණ්ණෝ අභික්කන්තතරෝ ච පණීතතරෝ චා”ති?
“What do you think, Kaccāna? Which of these two has a finer splendor: a firefly in the dark of night, or an oil lamp in the dark of night?”
“ය්වායං, භෝ ගෝතම, රත්තන්ධකාරතිමිසාය තේලප්පදීපෝ, අයං ඉමේසං උභින්නං වණ්ණානං අභික්කන්තතරෝ ච පණීතතරෝ චා”ති.
“An oil lamp in the dark of night.”
“තං කිං මඤ්ඤසි, කච්චාන, යෝ වා රත්තන්ධකාරතිමිසාය තේලප්පදීපෝ, යෝ වා රත්තන්ධකාරතිමිසාය මහාඅග්ගික්ඛන්ධෝ, ඉමේසං උභින්නං වණ්ණානං කතමෝ වණ්ණෝ අභික්කන්තතරෝ ච පණීතතරෝ චා”ති?
“What do you think, Kaccāna? Which of these two has a finer splendor: an oil lamp in the dark of night, or a bonfire in the dark of night?”
“ය්වායං, භෝ ගෝතම, රත්තන්ධකාරතිමිසාය මහාඅග්ගික්ඛන්ධෝ, අයං ඉමේසං උභින්නං වණ්ණානං අභික්කන්තතරෝ ච පණීතතරෝ චා”ති.
“A bonfire in the dark of night.”
“තං කිං මඤ්ඤසි, කච්චාන, යෝ වා රත්තන්ධකාරතිමිසාය මහාඅග්ගික්ඛන්ධෝ, යා වා රත්තියා පච්චූසසමයං විද්ධේ විගතවලාහකේ දේවේ ඕසධිතාරකා, ඉමේසං උභින්නං වණ්ණානං කතමෝ වණ්ණෝ අභික්කන්තතරෝ ච පණීතතරෝ චා”ති?
“What do you think, Kaccāna? Which of these two has a finer splendor: a bonfire in the dark of night, or the Morning Star in a clear and cloudless sky at the crack of dawn?”
“ය්වායං, භෝ ගෝතම, රත්තියා පච්චූසසමයං විද්ධේ විගතවලාහකේ දේවේ ඕසධිතාරකා, අයං ඉමේසං උභින්නං වණ්ණානං අභික්කන්තතරෝ ච පණීතතරෝ චා”ති.
“The Morning Star in a clear and cloudless sky at the crack of dawn.”
“තං කිං මඤ්ඤසි, කච්චාන, යා වා රත්තියා පච්චූසසමයං විද්ධේ විගතවලාහකේ දේවේ ඕසධිතාරකා, යෝ වා තදහුපෝසථේ පන්නරසේ විද්ධේ විගතවලාහකේ දේවේ අභිදෝ අඩ්ඪරත්තසමයං චන්දෝ, ඉමේසං උභින්නං වණ්ණානං කතමෝ වණ්ණෝ අභික්කන්තතරෝ ච පණීතතරෝ චා”ති?
“What do you think, Kaccāna? Which of these two has a finer splendor: the Morning Star in a clear and cloudless sky at the crack of dawn, or the full moon at midnight in a clear and cloudless sky on the Uposatha day of the fifteenth?”
“ය්වායං, භෝ ගෝතම, තදහුපෝසථේ පන්නරසේ විද්ධේ විගතවලාහකේ දේවේ අභිදෝ අඩ්ඪරත්තසමයං චන්දෝ, අයං ඉමේසං උභින්නං වණ්ණානං අභික්කන්තතරෝ ච පණීතතරෝ චා”ති.
“The full moon at midnight in a clear and cloudless sky on the Uposatha day of the fifteenth.”
“තං කිං මඤ්ඤසි, කච්චාන, යෝ වා තදහුපෝසථේ පන්නරසේ විද්ධේ විගතවලාහකේ දේවේ අභිදෝ අඩ්ඪරත්තසමයං චන්දෝ, යෝ වා වස්සානං පච්ඡිමේ මාසේ සරදසමයේ විද්ධේ විගතවලාහකේ දේවේ අභිදෝ මජ්ඣන්හිකසමයං සූරියෝ, ඉමේසං උභින්නං වණ්ණානං කතමෝ වණ්ණෝ අභික්කන්තතරෝ ච පණීතතරෝ චා”ති?
“What do you think, Kaccāna? Which of these two has a finer splendor: the full moon at midnight in a clear and cloudless sky on the Uposatha day of the fifteenth, or the sun at midday in a clear and cloudless sky in the last month of the rainy season?”
“ය්වායං, භෝ ගෝතම, වස්සානං පච්ඡිමේ මාසේ සරදසමයේ විද්ධේ විගතවලාහකේ දේවේ අභිදෝ මජ්ඣන්හිකසමයං සූරියෝ—අයං ඉමේසං උභින්නං වණ්ණානං අභික්කන්තතරෝ ච පණීතතරෝ චා”ති.
“The sun at midday in a clear and cloudless sky in the last month of the rainy season.”
“අතෝ ඛෝ තේ, කච්චාන, බහූ හි බහුතරා දේවා යේ ඉමේසං චන්දිමසූරියානං ආභා නානුභෝන්ති, ත්යාහං පජානාමි. අථ ච පනාහං න වදාමි: ‘යස්මා වණ්ණා අඤ්ඤෝ වණ්ණෝ උත්තරිතරෝ ච පණීතතරෝ ච නත්ථී(අ)ති. අථ ච පන ත්වං, කච්චාන, ‘ය්වායං වණ්ණෝ කිමිනා ඛජ්ජෝපනකේන නිහීනතරෝ ච පතිකිට්ඨතරෝ ච සෝ පරමෝ වණ්ණෝ(අ)ති වදේසි; තඤ්ච වණ්ණං න පඤ්ඤපේසි.
“Beyond this, Kaccāna, I know very many gods on whom the light of the sun and moon make no impression. Nevertheless, I do not say: ‘The splendor compared to which no other splendor is finer.’ But of the splendor inferior to a firefly you say, ‘This is the ultimate splendor.’ And you don’t describe that splendor.
පඤ්ච ඛෝ ඉමේ, කච්චාන, කාමගුණා. කතමේ පඤ්ච? චක්ඛුවිඤ්ඤේය්යා රූපා ඉට්ඨා කන්තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා, සෝතවිඤ්ඤේය්යා සද්දා …පේ… ඝානවිඤ්ඤේය්යා ගන්ධා … ජිව්හාවිඤ්ඤේය්යා රසා … කායවිඤ්ඤේය්යා ඵෝට්ඨබ්බා ඉට්ඨා කන්තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා—ඉමේ ඛෝ, කච්චාන, පඤ්ච කාමගුණා.
Kaccāna, there are these five kinds of sensual stimulation. What five? Sights known by the eye that are likable, desirable, agreeable, pleasant, sensual, and arousing. Sounds known by the ear … Smells known by the nose … Tastes known by the tongue … Touches known by the body that are likable, desirable, agreeable, pleasant, sensual, and arousing. These are the five kinds of sensual stimulation.
යං ඛෝ, කච්චාන, ඉමේ පඤ්ච කාමගුණේ පටිච්ච උප්පජ්ජති සුඛං සෝමනස්සං ඉදං වුච්චති කාමසුඛං. ඉති කාමේහි කාමසුඛං, කාමසුඛා කාමග්ගසුඛං තත්ථ අග්ගමක්ඛායතී”ති.
The pleasure and happiness that arises from these five kinds of sensual stimulation is called sensual pleasure. So there is the saying: ‘From the senses comes sensual pleasure. From sensual pleasure comes the best kind of sensual pleasure, which is said to be the best thing there.’”
ඒවං වුත්තේ, වේඛනසෝ පරිබ්බාජකෝ භගවන්තං ඒතදවෝච: “අච්ඡරියං, භෝ ගෝතම, අබ්භුතං, භෝ ගෝතම. යාව සුභාසිතඤ්චිදං භෝතා ගෝතමේන: ‘කාමේහි කාමසුඛං, කාමසුඛා කාමග්ගසුඛං තත්ථ අග්ගමක්ඛායතී(අ)ති. ‘කාමේහි, භෝ ගෝතම, කාමසුඛං, කාමසුඛා කාමග්ගසුඛං, තත්ථ අග්ගමක්ඛායතී(අ)”ති
When he said this, Vekhanasa said to the Buddha, “It’s incredible, Master Gotama, it’s amazing! How well said this was by Master Gotama! ‘From the senses comes sensual pleasure. From sensual pleasure comes the best kind of sensual pleasure, which is said to be the best thing there.’ Master Gotama, from the senses comes sensual pleasure. From sensual pleasure comes the best kind of sensual pleasure, which is said to be the best thing there.”
“දුජ්ජානං ඛෝ ඒතං, කච්චාන, තයා අඤ්ඤදිට්ඨිකේන අඤ්ඤඛන්තිකේන අඤ්ඤරුචිකේන අඤ්ඤත්රයෝගේන අඤ්ඤත්රාචරියකේන—කාමා වා කාමසුඛං වා කාමග්ගසුඛං වා. යේ ඛෝ තේ, කච්චාන, භික්ඛූ අරහන්තෝ ඛීණාසවා වුසිතවන්තෝ කතකරණීයා ඕහිතභාරා අනුප්පත්තසදත්ථා පරික්ඛීණභවසංයෝජනා සම්මදඤ්ඤාවිමුත්තා තේ ඛෝ ඒතං ජානේය්යුං—කාමා වා කාමසුඛං වා කාමග්ගසුඛං වා”ති.
“Kaccāna, since you have a different view, creed, and preference, then, unless you dedicate yourself to practice with the guidance of tradition, it’s hard for you to understand the senses, sensual pleasure, and the best kind of sensual pleasure. There are bhikkhus who are perfected, who have ended the defilements, completed the spiritual journey, done what had to be done, laid down the burden, achieved their own goal, utterly ended the fetters of rebirth, and are rightly freed through enlightenment. They can understand the senses, sensual pleasure, and the best kind of sensual pleasure.”
ඒවං වුත්තේ, වේඛනසෝ පරිබ්බාජකෝ කුපිතෝ අනත්තමනෝ භගවන්තංයේව ඛුංසේන්තෝ භගවන්තංයේව වම්භේන්තෝ භගවන්තංයේව වදමානෝ: “සමණෝ ගෝතමෝ පාපිතෝ භවිස්සතී”ති භගවන්තං ඒතදවෝච: “ඒවමේව පනිධේකච්චේ සමණබ්රාහ්මණා අජානන්තා පුබ්බන්තං, අපස්සන්තා අපරන්තං අථ ච පන ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්රහ්මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්ථත්තායාති—පජානාමා(අ)ති—පටිජානන්ති. තේසමිදං භාසිතං හස්සකංයේව සම්පජ්ජති, නාමකංයේව සම්පජ්ජති, රිත්තකංයේව සම්පජ්ජති, තුච්ඡකංයේව සම්පජ්ජතී”ති.
When he said this, Vekhanasa became angry and upset. He even attacked and badmouthed the Buddha himself, saying, “The ascetic Gotama will be worsted!” He said to the Buddha, “This is exactly what happens with some ascetics and brahmins. Not knowing the past or seeing the future, they nevertheless claim: ‘We understand: “Rebirth is ended, the spiritual journey has been completed, what had to be done has been done, there is no return to any state of existence.’” Their statement turns out to be a joke—mere words, void and hollow.”
“යේ ඛෝ තේ, කච්චාන, සමණබ්රාහ්මණා අජානන්තා පුබ්බන්තං, අපස්සන්තා අපරන්තං, ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්රහ්මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්ථත්තායාති—පජානාමා(අ)ති—පටිජානන්ති; තේසං සෝයේව සහධම්මිකෝ නිග්ගහෝ හෝති. අපි ච, කච්චාන, තිට්ඨතු පුබ්බන්තෝ, තිට්ඨතු අපරන්තෝ. ඒතු විඤ්ඤූ පුරිසෝ අසඨෝ අමායාවී උජුජාතිකෝ, අහමනුසාසාමි අහං ධම්මං දේසේමි. යථානුසිට්ඨං තථා පටිපජ්ජමානෝ නචිරස්සේව සාමඤ්ඤේව ඤස්සති සාමං දක්ඛිති—ඒවං කිර සම්මා බන්ධනා විප්පමෝක්ඛෝ හෝති, යදිදං අවිජ්ජා බන්ධනා. සේය්යථාපි, කච්චාන, දහරෝ කුමාරෝ මන්දෝ උත්තානසේය්යකෝ කණ්ඨපඤ්චමේහි බන්ධනේහි බද්ධෝ අස්ස සුත්තබන්ධනේහි; තස්ස වුද්ධිමන්වාය ඉන්ද්රියානං පරිපාකමන්වාය තානි බන්ධනානි මුච්චේය්යුං; සෝ මෝක්ඛෝම්හීති ඛෝ ජානේය්ය නෝ ච බන්ධනං.
“Kaccāna, there are some ascetics and brahmins who, not knowing the past or seeing the future, nevertheless claim: ‘We understand: “Rebirth is ended, the spiritual journey has been completed, what had to be done has been done, there is no return to any state of existence.’” There is a legitimate refutation of them. Nevertheless, Kaccāna, leave aside the past and the future. Let a sensible person come—neither devious nor deceitful, a person of integrity. I teach and instruct them. Practicing as instructed they will soon know and see for themselves, ‘So this is how to be rightly released from the bond, that is, the bond of ignorance.’ Suppose there was a little baby bound with swaddling up to the neck. As they grow up and their senses mature, they’re accordingly released from those bonds. They’d know ‘I’m released,’ and there would be no more bonds.
ඒවමේව ඛෝ, කච්චාන, ඒතු විඤ්ඤූ පුරිසෝ අසඨෝ අමායාවී උජුජාතිකෝ, අහමනුසාසාමි, අහං ධම්මං දේසේමි; යථානුසිට්ඨං තථා පටිපජ්ජමානෝ නචිරස්සේව සාමඤ්ඤේව ඤස්සති, සාමං දක්ඛිති: ‘ඒවං කිර සම්මා බන්ධනා විප්පමෝක්ඛෝ හෝති, යදිදං අවිජ්ජා බන්ධනා(අ)”ති.
In the same way, let a sensible person come—neither devious nor deceitful, a person of integrity. I teach and instruct them. Practicing as instructed they will soon know and see for themselves, ‘So this is how to be rightly released from the bond, that is, the bond of ignorance.’”
ඒවං වුත්තේ, වේඛනසෝ පරිබ්බාජකෝ භගවන්තං ඒතදවෝච: “අභික්කන්තං, භෝ ගෝතම …පේ… උපාසකං මං භවං ගෝතමෝ ධාරේතු අජ්ජතග්ගේ පාණුපේතං සරණං ගතන්”ති.
When he said this, Vekhanasa said to the Buddha, “Excellent, Master Gotama! … From this day forth, may Master Gotama remember me as a lay follower who has gone for refuge for life.”
වේඛනසසුත්තං නිට්ඨිතං දසමං.
පරිබ්බාජකවග්ගෝ නිට්ඨිතෝ තතියෝ.
තස්සුද්දානං
පුණ්ඩරී අග්ගිසහ කථිනාමෝ, දීඝනඛෝ පුන භාරද්වාජගෝත්තෝ; සන්දකෞදායිමුණ්ඩිකපුත්තෝ, මණිකෝ තථාකච්චානෝ වරවග්ගෝ.
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]