| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya |
೧೦. ವೇಖನಸಸುತ್ತಂ
10. Vekhanasasuttaṃ
೨೭೮. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ। ಅಥ ಖೋ ವೇಖನಸೋ 1 ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವತಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತೋ ಖೋ ವೇಖನಸೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸಿ – ‘‘ಅಯಂ ಪರಮೋ ವಣ್ಣೋ, ಅಯಂ ಪರಮೋ ವಣ್ಣೋ’’ತಿ।
278. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho vekhanaso 2 paribbājako yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho vekhanaso paribbājako bhagavato santike udānaṃ udānesi – ‘‘ayaṃ paramo vaṇṇo, ayaṃ paramo vaṇṇo’’ti.
‘‘ಕಿಂ ಪನ ತ್ವಂ, ಕಚ್ಚಾನ, ಏವಂ ವದೇಸಿ – ‘ಅಯಂ ಪರಮೋ ವಣ್ಣೋ, ಅಯಂ ಪರಮೋ ವಣ್ಣೋ’ತಿ? ಕತಮೋ, ಕಚ್ಚಾನ, ಸೋ ಪರಮೋ ವಣ್ಣೋ’’ತಿ?
‘‘Kiṃ pana tvaṃ, kaccāna, evaṃ vadesi – ‘ayaṃ paramo vaṇṇo, ayaṃ paramo vaṇṇo’ti? Katamo, kaccāna, so paramo vaṇṇo’’ti?
‘‘ಯಸ್ಮಾ, ಭೋ ಗೋತಮ, ವಣ್ಣಾ ಅಞ್ಞೋ ವಣ್ಣೋ ಉತ್ತರಿತರೋ ವಾ ಪಣೀತತರೋ ವಾ ನತ್ಥಿ ಸೋ ಪರಮೋ ವಣ್ಣೋ’’ತಿ।
‘‘Yasmā, bho gotama, vaṇṇā añño vaṇṇo uttaritaro vā paṇītataro vā natthi so paramo vaṇṇo’’ti.
‘‘ಕತಮೋ ಪನ ಸೋ, ಕಚ್ಚಾನ, ವಣ್ಣೋ ಯಸ್ಮಾ ವಣ್ಣಾ ಅಞ್ಞೋ ವಣ್ಣೋ ಉತ್ತರಿತರೋ ವಾ ಪಣೀತತರೋ ವಾ ನತ್ಥೀ’’ತಿ?
‘‘Katamo pana so, kaccāna, vaṇṇo yasmā vaṇṇā añño vaṇṇo uttaritaro vā paṇītataro vā natthī’’ti?
‘‘ಯಸ್ಮಾ, ಭೋ ಗೋತಮ, ವಣ್ಣಾ ಅಞ್ಞೋ ವಣ್ಣೋ ಉತ್ತರಿತರೋ ವಾ ಪಣೀತತರೋ ವಾ ನತ್ಥಿ ಸೋ ಪರಮೋ ವಣ್ಣೋ’’ತಿ।
‘‘Yasmā, bho gotama, vaṇṇā añño vaṇṇo uttaritaro vā paṇītataro vā natthi so paramo vaṇṇo’’ti.
‘‘ದೀಘಾಪಿ ಖೋ ತೇ ಏಸಾ, ಕಚ್ಚಾನ, ಫರೇಯ್ಯ – ‘ಯಸ್ಮಾ, ಭೋ ಗೋತಮ, ವಣ್ಣಾ ಅಞ್ಞೋ ವಣ್ಣೋ ಉತ್ತರಿತರೋ ವಾ ಪಣೀತತರೋ ವಾ ನತ್ಥಿ ಸೋ ಪರಮೋ ವಣ್ಣೋ’ತಿ ವದೇಸಿ, ತಞ್ಚ ವಣ್ಣಂ ನ ಪಞ್ಞಪೇಸಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಕಚ್ಚಾನ, ಪುರಿಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಅಹಂ ಯಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಜನಪದೇ ಜನಪದಕಲ್ಯಾಣೀ, ತಂ ಇಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಕಾಮೇಮೀ’ತಿ। ತಮೇನಂ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯುಂ – ‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಯಂ ತ್ವಂ ಜನಪದಕಲ್ಯಾಣಿಂ ಇಚ್ಛಸಿ ಕಾಮೇಸಿ, ಜಾನಾಸಿ ತಂ ಜನಪದಕಲ್ಯಾಣಿಂ – ಖತ್ತಿಯೀ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೀ ವಾ ವೇಸ್ಸೀ ವಾ ಸುದ್ದೀ ವಾ’ತಿ? ಇತಿ ಪುಟ್ಠೋ ‘ನೋ’ತಿ ವದೇಯ್ಯ। ತಮೇನಂ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯುಂ – ‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಯಂ ತ್ವಂ ಜನಪದಕಲ್ಯಾಣಿಂ ಇಚ್ಛಸಿ ಕಾಮೇಸಿ, ಜಾನಾಸಿ ತಂ ಜನಪದಕಲ್ಯಾಣಿಂ ‘ಏವಂನಾಮಾ ಏವಂಗೋತ್ತಾತಿ ವಾತಿ…ಪೇ॰… ದೀಘಾ ವಾ ರಸ್ಸಾ ವಾ ಮಜ್ಝಿಮಾ ವಾ ಕಾಳೀ ವಾ ಸಾಮಾ ವಾ ಮಙ್ಗುರಚ್ಛವೀ ವಾತಿ… ಅಮುಕಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ವಾ ನಿಗಮೇ ವಾ ನಗರೇ ವಾ’ತಿ? ಇತಿ ಪುಟ್ಠೋ ‘ನೋ’ತಿ ವದೇಯ್ಯ। ತಮೇನಂ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯುಂ – ‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಯಂ ತ್ವಂ ನ ಜಾನಾಸಿ ನ ಪಸ್ಸಸಿ, ತಂ ತ್ವಂ ಇಚ್ಛಸಿ ಕಾಮೇಸೀ’’’ತಿ? ಇತಿ ಪುಟ್ಠೋ ‘ಆಮಾ’ತಿ ವದೇಯ್ಯ।
‘‘Dīghāpi kho te esā, kaccāna, phareyya – ‘yasmā, bho gotama, vaṇṇā añño vaṇṇo uttaritaro vā paṇītataro vā natthi so paramo vaṇṇo’ti vadesi, tañca vaṇṇaṃ na paññapesi. Seyyathāpi, kaccāna, puriso evaṃ vadeyya – ‘ahaṃ yā imasmiṃ janapade janapadakalyāṇī, taṃ icchāmi taṃ kāmemī’ti. Tamenaṃ evaṃ vadeyyuṃ – ‘ambho purisa, yaṃ tvaṃ janapadakalyāṇiṃ icchasi kāmesi, jānāsi taṃ janapadakalyāṇiṃ – khattiyī vā brāhmaṇī vā vessī vā suddī vā’ti? Iti puṭṭho ‘no’ti vadeyya. Tamenaṃ evaṃ vadeyyuṃ – ‘ambho purisa, yaṃ tvaṃ janapadakalyāṇiṃ icchasi kāmesi, jānāsi taṃ janapadakalyāṇiṃ ‘evaṃnāmā evaṃgottāti vāti…pe… dīghā vā rassā vā majjhimā vā kāḷī vā sāmā vā maṅguracchavī vāti… amukasmiṃ gāme vā nigame vā nagare vā’ti? Iti puṭṭho ‘no’ti vadeyya. Tamenaṃ evaṃ vadeyyuṃ – ‘ambho purisa, yaṃ tvaṃ na jānāsi na passasi, taṃ tvaṃ icchasi kāmesī’’’ti? Iti puṭṭho ‘āmā’ti vadeyya.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಕಚ್ಚಾನ, ನನು ಏವಂ ಸನ್ತೇ ತಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಅಪ್ಪಾಟಿಹೀರಕತಂ ಭಾಸಿತಂ ಸಮ್ಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ? ‘‘ಅದ್ಧಾ ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ ತಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಅಪ್ಪಾಟಿಹೀರಕತಂ ಭಾಸಿತಂ ಸಮ್ಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ ತ್ವಂ, ಕಚ್ಚಾನ, ‘ಯಸ್ಮಾ, ಭೋ ಗೋತಮ, ವಣ್ಣಾ ಅಞ್ಞೋ ವಣ್ಣೋ ಉತ್ತರಿತರೋ ವಾ ಪಣೀತತರೋ ವಾ ನತ್ಥಿ ಸೋ ಪರಮೋ ವಣ್ಣೋ’ತಿ ವದೇಸಿ; ತಞ್ಚ ವಣ್ಣಂ ನ ಪಞ್ಞಪೇಸೀ’’ತಿ। ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಮಣಿ ವೇಳುರಿಯೋ ಸುಭೋ ಜಾತಿಮಾ ಅಟ್ಠಂಸೋ ಸುಪರಿಕಮ್ಮಕತೋ ಪಣ್ಡುಕಮ್ಬಲೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಭಾಸತೇ ಚ ತಪತೇ ಚ ವಿರೋಚತಿ ಚ, ಏವಂ ವಣ್ಣೋ ಅತ್ತಾ ಹೋತಿ ಅರೋಗೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’’ತಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, kaccāna, nanu evaṃ sante tassa purisassa appāṭihīrakataṃ bhāsitaṃ sampajjatī’’ti? ‘‘Addhā kho, bho gotama, evaṃ sante tassa purisassa appāṭihīrakataṃ bhāsitaṃ sampajjatī’’ti. ‘‘Evameva kho tvaṃ, kaccāna, ‘yasmā, bho gotama, vaṇṇā añño vaṇṇo uttaritaro vā paṇītataro vā natthi so paramo vaṇṇo’ti vadesi; tañca vaṇṇaṃ na paññapesī’’ti. ‘‘Seyyathāpi, bho gotama, maṇi veḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṃso suparikammakato paṇḍukambale nikkhitto bhāsate ca tapate ca virocati ca, evaṃ vaṇṇo attā hoti arogo paraṃ maraṇā’’ti.
೨೭೯. ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಕಚ್ಚಾನ, ಯೋ ವಾ ಮಣಿ ವೇಳುರಿಯೋ ಸುಭೋ ಜಾತಿಮಾ ಅಟ್ಠಂಸೋ ಸುಪರಿಕಮ್ಮಕತೋ ಪಣ್ಡುಕಮ್ಬಲೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಭಾಸತೇ ಚ ತಪತೇ ಚ ವಿರೋಚತಿ ಚ, ಯೋ ವಾ ರತ್ತನ್ಧಕಾರತಿಮಿಸಾಯ ಕಿಮಿ ಖಜ್ಜೋಪನಕೋ ಇಮೇಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ವಣ್ಣಾನಂ ಕತಮೋ ವಣ್ಣೋ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚಾ’’ತಿ? ‘‘ಯ್ವಾಯಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ರತ್ತನ್ಧಕಾರತಿಮಿಸಾಯ ಕಿಮಿ ಖಜ್ಜೋಪನಕೋ, ಅಯಂ ಇಮೇಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ವಣ್ಣಾನಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚಾ’’ತಿ।
279. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, kaccāna, yo vā maṇi veḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṃso suparikammakato paṇḍukambale nikkhitto bhāsate ca tapate ca virocati ca, yo vā rattandhakāratimisāya kimi khajjopanako imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bho gotama, rattandhakāratimisāya kimi khajjopanako, ayaṃ imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಕಚ್ಚಾನ, ಯೋ ವಾ ರತ್ತನ್ಧಕಾರತಿಮಿಸಾಯ ಕಿಮಿ ಖಜ್ಜೋಪನಕೋ, ಯೋ ವಾ ರತ್ತನ್ಧಕಾರತಿಮಿಸಾಯ ತೇಲಪ್ಪದೀಪೋ, ಇಮೇಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ವಣ್ಣಾನಂ ಕತಮೋ ವಣ್ಣೋ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚಾ’’ತಿ? ‘‘ಯ್ವಾಯಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ರತ್ತನ್ಧಕಾರತಿಮಿಸಾಯ ತೇಲಪ್ಪದೀಪೋ, ಅಯಂ ಇಮೇಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ವಣ್ಣಾನಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚಾ’’ತಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, kaccāna, yo vā rattandhakāratimisāya kimi khajjopanako, yo vā rattandhakāratimisāya telappadīpo, imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bho gotama, rattandhakāratimisāya telappadīpo, ayaṃ imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಕಚ್ಚಾನ, ಯೋ ವಾ ರತ್ತನ್ಧಕಾರತಿಮಿಸಾಯ ತೇಲಪ್ಪದೀಪೋ, ಯೋ ವಾ ರತ್ತನ್ಧಕಾರತಿಮಿಸಾಯ ಮಹಾಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧೋ, ಇಮೇಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ವಣ್ಣಾನಂ ಕತಮೋ ವಣ್ಣೋ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚಾ’’ತಿ? ‘‘ಯ್ವಾಯಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ರತ್ತನ್ಧಕಾರತಿಮಿಸಾಯ ಮಹಾಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧೋ, ಅಯಂ ಇಮೇಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ವಣ್ಣಾನಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚಾ’’ತಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, kaccāna, yo vā rattandhakāratimisāya telappadīpo, yo vā rattandhakāratimisāya mahāaggikkhandho, imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bho gotama, rattandhakāratimisāya mahāaggikkhandho, ayaṃ imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಕಚ್ಚಾನ, ಯೋ ವಾ ರತ್ತನ್ಧಕಾರತಿಮಿಸಾಯ ಮಹಾಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧೋ, ಯಾ ವಾ ರತ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯಂ ವಿದ್ಧೇ ವಿಗತವಲಾಹಕೇ ದೇವೇ ಓಸಧಿತಾರಕಾ, ಇಮೇಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ವಣ್ಣಾನಂ ಕತಮೋ ವಣ್ಣೋ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚಾ’’ತಿ? ‘‘ಯ್ವಾಯಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ರತ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯಂ ವಿದ್ಧೇ ವಿಗತವಲಾಹಕೇ ದೇವೇ ಓಸಧಿತಾರಕಾ, ಅಯಂ ಇಮೇಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ವಣ್ಣಾನಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚಾ’’ತಿ। ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಕಚ್ಚಾನ, ಯಾ ವಾ ರತ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯಂ ವಿದ್ಧೇ ವಿಗತವಲಾಹಕೇ ದೇವೇ ಓಸಧಿತಾರಕಾ, ಯೋ ವಾ ತದಹುಪೋಸಥೇ ಪನ್ನರಸೇ ವಿದ್ಧೇ ವಿಗತವಲಾಹಕೇ ದೇವೇ ಅಭಿದೋ ಅಡ್ಢರತ್ತಸಮಯಂ ಚನ್ದೋ, ಇಮೇಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ವಣ್ಣಾನಂ ಕತಮೋ ವಣ್ಣೋ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚಾ’’ತಿ? ‘‘ಯ್ವಾಯಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ತದಹುಪೋಸಥೇ ಪನ್ನರಸೇ ವಿದ್ಧೇ ವಿಗತವಲಾಹಕೇ ದೇವೇ ಅಭಿದೋ ಅಡ್ಢರತ್ತಸಮಯಂ ಚನ್ದೋ, ಅಯಂ ಇಮೇಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ವಣ್ಣಾನಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚಾ’’ತಿ। ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಕಚ್ಚಾನ, ಯೋ ವಾ ತದಹುಪೋಸಥೇ ಪನ್ನರಸೇ ವಿದ್ಧೇ ವಿಗತವಲಾಹಕೇ ದೇವೇ ಅಭಿದೋ ಅಡ್ಢರತ್ತಸಮಯಂ ಚನ್ದೋ, ಯೋ ವಾ ವಸ್ಸಾನಂ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಮಾಸೇ ಸರದಸಮಯೇ ವಿದ್ಧೇ ವಿಗತವಲಾಹಕೇ ದೇವೇ ಅಭಿದೋ ಮಜ್ಝನ್ಹಿಕಸಮಯಂ ಸೂರಿಯೋ, ಇಮೇಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ವಣ್ಣಾನಂ ಕತಮೋ ವಣ್ಣೋ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚಾ’’ತಿ? ‘‘ಯ್ವಾಯಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ವಸ್ಸಾನಂ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಮಾಸೇ ಸರದಸಮಯೇ ವಿದ್ಧೇ ವಿಗತವಲಾಹಕೇ ದೇವೇ ಅಭಿದೋ ಮಜ್ಝನ್ಹಿಕಸಮಯಂ ಸೂರಿಯೋ – ಅಯಂ ಇಮೇಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ವಣ್ಣಾನಂ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚಾ’’ತಿ। ‘‘ಅತೋ ಖೋ ತೇ, ಕಚ್ಚಾನ, ಬಹೂ ಹಿ ಬಹುತರಾ ದೇವಾ ಯೇ ಇಮೇಸಂ ಚನ್ದಿಮಸೂರಿಯಾನಂ ಆಭಾ ನಾನುಭೋನ್ತಿ, ತ್ಯಾಹಂ ಪಜಾನಾಮಿ। ಅಥ ಚ ಪನಾಹಂ ನ ವದಾಮಿ – ‘ಯಸ್ಮಾ ವಣ್ಣಾ ಅಞ್ಞೋ ವಣ್ಣೋ ಉತ್ತರಿತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚ ನತ್ಥೀ’ತಿ। ಅಥ ಚ ಪನ ತ್ವಂ, ಕಚ್ಚಾನ, ‘ಯ್ವಾಯಂ ವಣ್ಣೋ ಕಿಮಿನಾ ಖಜ್ಜೋಪನಕೇನ ನಿಹೀನತರೋ ಚ ಪತಿಕಿಟ್ಠತರೋ ಚ ಸೋ ಪರಮೋ ವಣ್ಣೋ’ತಿ ವದೇಸಿ; ತಞ್ಚ ವಣ್ಣಂ ನ ಪಞ್ಞಪೇಸಿ’’।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, kaccāna, yo vā rattandhakāratimisāya mahāaggikkhandho, yā vā rattiyā paccūsasamayaṃ viddhe vigatavalāhake deve osadhitārakā, imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bho gotama, rattiyā paccūsasamayaṃ viddhe vigatavalāhake deve osadhitārakā, ayaṃ imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, kaccāna, yā vā rattiyā paccūsasamayaṃ viddhe vigatavalāhake deve osadhitārakā, yo vā tadahuposathe pannarase viddhe vigatavalāhake deve abhido aḍḍharattasamayaṃ cando, imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bho gotama, tadahuposathe pannarase viddhe vigatavalāhake deve abhido aḍḍharattasamayaṃ cando, ayaṃ imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, kaccāna, yo vā tadahuposathe pannarase viddhe vigatavalāhake deve abhido aḍḍharattasamayaṃ cando, yo vā vassānaṃ pacchime māse saradasamaye viddhe vigatavalāhake deve abhido majjhanhikasamayaṃ sūriyo, imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bho gotama, vassānaṃ pacchime māse saradasamaye viddhe vigatavalāhake deve abhido majjhanhikasamayaṃ sūriyo – ayaṃ imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti. ‘‘Ato kho te, kaccāna, bahū hi bahutarā devā ye imesaṃ candimasūriyānaṃ ābhā nānubhonti, tyāhaṃ pajānāmi. Atha ca panāhaṃ na vadāmi – ‘yasmā vaṇṇā añño vaṇṇo uttaritaro ca paṇītataro ca natthī’ti. Atha ca pana tvaṃ, kaccāna, ‘yvāyaṃ vaṇṇo kiminā khajjopanakena nihīnataro ca patikiṭṭhataro ca so paramo vaṇṇo’ti vadesi; tañca vaṇṇaṃ na paññapesi’’.
೨೮೦. ‘‘ಪಞ್ಚ ಖೋ ಇಮೇ, ಕಚ್ಚಾನ, ಕಾಮಗುಣಾ। ಕತಮೇ ಪಞ್ಚ? ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ರೂಪಾ ಇಟ್ಠಾ ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ ಪಿಯರೂಪಾ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತಾ ರಜನೀಯಾ, ಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಸದ್ದಾ…ಪೇ॰… ಘಾನವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಗನ್ಧಾ… ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ರಸಾ… ಕಾಯವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ ಇಟ್ಠಾ ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ ಪಿಯರೂಪಾ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತಾ ರಜನೀಯಾ – ಇಮೇ ಖೋ, ಕಚ್ಚಾನ, ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣಾ। ಯಂ ಖೋ, ಕಚ್ಚಾನ, ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣೇ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಕಾಮಸುಖಂ। ಇತಿ ಕಾಮೇಹಿ ಕಾಮಸುಖಂ, ಕಾಮಸುಖಾ ಕಾಮಗ್ಗಸುಖಂ ತತ್ಥ ಅಗ್ಗಮಕ್ಖಾಯತೀ’’ತಿ।
280. ‘‘Pañca kho ime, kaccāna, kāmaguṇā. Katame pañca? Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā, sotaviññeyyā saddā…pe… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā – ime kho, kaccāna, pañca kāmaguṇā. Yaṃ kho, kaccāna, ime pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ idaṃ vuccati kāmasukhaṃ. Iti kāmehi kāmasukhaṃ, kāmasukhā kāmaggasukhaṃ tattha aggamakkhāyatī’’ti.
ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ವೇಖನಸೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಬ್ಭುತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ! ಯಾವ ಸುಭಾಸಿತಂ ಚಿದಂ ಭೋತಾ ಗೋತಮೇನ – ‘ಕಾಮೇಹಿ ಕಾಮಸುಖಂ, ಕಾಮಸುಖಾ ಕಾಮಗ್ಗಸುಖಂ ತತ್ಥ ಅಗ್ಗಮಕ್ಖಾಯತೀ’ತಿ। (‘ಕಾಮೇಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಕಾಮಸುಖಂ, ಕಾಮಸುಖಾ ಕಾಮಗ್ಗಸುಖಂ, ತತ್ಥ ಅಗ್ಗಮಕ್ಖಾಯತೀ’ತಿ) 3 – ‘‘ದುಜ್ಜಾನಂ ಖೋ ಏತಂ, ಕಚ್ಚಾನ, ತಯಾ ಅಞ್ಞದಿಟ್ಠಿಕೇನ ಅಞ್ಞಖನ್ತಿಕೇನ ಅಞ್ಞರುಚಿಕೇನ ಅಞ್ಞತ್ರಯೋಗೇನ ಅಞ್ಞತ್ರಾಚರಿಯಕೇನ – ಕಾಮಾ 4 ವಾ ಕಾಮಸುಖಂ ವಾ ಕಾಮಗ್ಗಸುಖಂ ವಾ। ಯೇ ಖೋ ತೇ, ಕಚ್ಚಾನ, ಭಿಕ್ಖೂ ಅರಹನ್ತೋ ಖೀಣಾಸವಾ ವುಸಿತವನ್ತೋ ಕತಕರಣೀಯಾ ಓಹಿತಭಾರಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತಸದತ್ಥಾ ಪರಿಕ್ಖೀಣಭವಸಂಯೋಜನಾ ಸಮ್ಮದಞ್ಞಾ ವಿಮುತ್ತಾ ತೇ ಖೋ ಏತಂ ಜಾನೇಯ್ಯುಂ – ಕಾಮಾ ವಾ ಕಾಮಸುಖಂ ವಾ ಕಾಮಗ್ಗಸುಖಂ ವಾ’’ತಿ।
Evaṃ vutte, vekhanaso paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bho gotama, abbhutaṃ, bho gotama! Yāva subhāsitaṃ cidaṃ bhotā gotamena – ‘kāmehi kāmasukhaṃ, kāmasukhā kāmaggasukhaṃ tattha aggamakkhāyatī’ti. (‘Kāmehi, bho gotama, kāmasukhaṃ, kāmasukhā kāmaggasukhaṃ, tattha aggamakkhāyatī’ti) 5 – ‘‘dujjānaṃ kho etaṃ, kaccāna, tayā aññadiṭṭhikena aññakhantikena aññarucikena aññatrayogena aññatrācariyakena – kāmā 6 vā kāmasukhaṃ vā kāmaggasukhaṃ vā. Ye kho te, kaccāna, bhikkhū arahanto khīṇāsavā vusitavanto katakaraṇīyā ohitabhārā anuppattasadatthā parikkhīṇabhavasaṃyojanā sammadaññā vimuttā te kho etaṃ jāneyyuṃ – kāmā vā kāmasukhaṃ vā kāmaggasukhaṃ vā’’ti.
೨೮೧. ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ವೇಖನಸೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಕುಪಿತೋ ಅನತ್ತಮನೋ ಭಗವನ್ತಂಯೇವ ಖುಂಸೇನ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂಯೇವ ವಮ್ಭೇನ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂಯೇವ ವದಮಾನೋ ‘‘ಸಮಣೋ 7 ಗೋತಮೋ ಪಾಪಿತೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಏವಮೇವ ಪನಿಧೇಕಚ್ಚೇ 8 ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅಜಾನನ್ತಾ ಪುಬ್ಬನ್ತಂ, ಅಪಸ್ಸನ್ತಾ ಅಪರನ್ತಂ ಅಥ ಚ ಪನ ‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾತಿ – ಪಜಾನಾಮಾ’ತಿ – ಪಟಿಜಾನನ್ತಿ 9। ತೇಸಮಿದಂ ಭಾಸಿತಂ ಹಸ್ಸಕಂಯೇವ ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ, ನಾಮಕಂಯೇವ ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ, ರಿತ್ತಕಂಯೇವ ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ, ತುಚ್ಛಕಂಯೇವ ಸಮ್ಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ। ‘‘ಯೇ ಖೋ ತೇ, ಕಚ್ಚಾನ, ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅಜಾನನ್ತಾ ಪುಬ್ಬನ್ತಂ , ಅಪಸ್ಸನ್ತಾ ಅಪರನ್ತಂ, ‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾತಿ – ಪಜಾನಾಮಾ’ತಿ – ಪಟಿಜಾನನ್ತಿ; ತೇಸಂ ಸೋಯೇವ 10 ಸಹಧಮ್ಮಿಕೋ ನಿಗ್ಗಹೋ ಹೋತಿ। ಅಪಿ ಚ, ಕಚ್ಚಾನ, ತಿಟ್ಠತು ಪುಬ್ಬನ್ತೋ, ತಿಟ್ಠತು ಅಪರನ್ತೋ। ಏತು ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಅಸಠೋ ಅಮಾಯಾವೀ ಉಜುಜಾತಿಕೋ, ಅಹಮನುಸಾಸಾಮಿ ಅಹಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಮಿ। ಯಥಾನುಸಿಟ್ಠಂ ತಥಾ ಪಟಿಪಜ್ಜಮಾನೋ 11 ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಸಾಮಞ್ಞೇವ ಞಸ್ಸತಿ ಸಾಮಂ ದಕ್ಖಿತಿ – ಏವಂ ಕಿರ ಸಮ್ಮಾ 12 ಬನ್ಧನಾ ವಿಪ್ಪಮೋಕ್ಖೋ ಹೋತಿ, ಯದಿದಂ ಅವಿಜ್ಜಾ ಬನ್ಧನಾ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಕಚ್ಚಾನ, ದಹರೋ ಕುಮಾರೋ ಮನ್ದೋ ಉತ್ತಾನಸೇಯ್ಯಕೋ ಕಣ್ಠಪಞ್ಚಮೇಹಿ ಬನ್ಧನೇಹಿ ಬದ್ಧೋ ಅಸ್ಸ ಸುತ್ತಬನ್ಧನೇಹಿ; ತಸ್ಸ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ಪರಿಪಾಕಮನ್ವಾಯ ತಾನಿ ಬನ್ಧನಾನಿ ಮುಚ್ಚೇಯ್ಯುಂ; ಸೋ ಮೋಕ್ಖೋಮ್ಹೀತಿ ಖೋ ಜಾನೇಯ್ಯ ನೋ ಚ ಬನ್ಧನಂ । ಏವಮೇವ ಖೋ, ಕಚ್ಚಾನ, ಏತು ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಅಸಠೋ ಅಮಾಯಾವೀ ಉಜುಜಾತಿಕೋ, ಅಹಮನುಸಾಸಾಮಿ, ಅಹಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಮಿ; ಯಥಾನುಸಿಟ್ಠಂ ತಥಾ ಪಟಿಪಜ್ಜಮಾನೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಸಾಮಞ್ಞೇ ಞಸ್ಸತಿ , ಸಾಮಂ ದಕ್ಖಿತಿ – ‘ಏವಂ ಕಿರ ಸಮ್ಮಾ ಬನ್ಧನಾ ವಿಪ್ಪಮೋಕ್ಖೋ ಹೋತಿ, ಯದಿದಂ ಅವಿಜ್ಜಾ ಬನ್ಧನಾ’’’ತಿ।
281. Evaṃ vutte, vekhanaso paribbājako kupito anattamano bhagavantaṃyeva khuṃsento bhagavantaṃyeva vambhento bhagavantaṃyeva vadamāno ‘‘samaṇo 13 gotamo pāpito bhavissatī’’ti bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘evameva panidhekacce 14 samaṇabrāhmaṇā ajānantā pubbantaṃ, apassantā aparantaṃ atha ca pana ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti – pajānāmā’ti – paṭijānanti 15. Tesamidaṃ bhāsitaṃ hassakaṃyeva sampajjati, nāmakaṃyeva sampajjati, rittakaṃyeva sampajjati, tucchakaṃyeva sampajjatī’’ti. ‘‘Ye kho te, kaccāna, samaṇabrāhmaṇā ajānantā pubbantaṃ , apassantā aparantaṃ, ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti – pajānāmā’ti – paṭijānanti; tesaṃ soyeva 16 sahadhammiko niggaho hoti. Api ca, kaccāna, tiṭṭhatu pubbanto, tiṭṭhatu aparanto. Etu viññū puriso asaṭho amāyāvī ujujātiko, ahamanusāsāmi ahaṃ dhammaṃ desemi. Yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamāno 17 nacirasseva sāmaññeva ñassati sāmaṃ dakkhiti – evaṃ kira sammā 18 bandhanā vippamokkho hoti, yadidaṃ avijjā bandhanā. Seyyathāpi, kaccāna, daharo kumāro mando uttānaseyyako kaṇṭhapañcamehi bandhanehi baddho assa suttabandhanehi; tassa vuddhimanvāya indriyānaṃ paripākamanvāya tāni bandhanāni mucceyyuṃ; so mokkhomhīti kho jāneyya no ca bandhanaṃ . Evameva kho, kaccāna, etu viññū puriso asaṭho amāyāvī ujujātiko, ahamanusāsāmi, ahaṃ dhammaṃ desemi; yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamāno nacirasseva sāmaññe ñassati , sāmaṃ dakkhiti – ‘evaṃ kira sammā bandhanā vippamokkho hoti, yadidaṃ avijjā bandhanā’’’ti.
ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ವೇಖನಸೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ…ಪೇ॰… ಉಪಾಸಕಂ ಮಂ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಧಾರೇತು ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ ಪಾಣುಪೇತಂ ಸರಣಂ ಗತ’’ನ್ತಿ।
Evaṃ vutte, vekhanaso paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama…pe… upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
ವೇಖನಸಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ದಸಮಂ।
Vekhanasasuttaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ.
ಪರಿಬ್ಬಾಜಕವಗ್ಗೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ ತತಿಯೋ।
Paribbājakavaggo niṭṭhito tatiyo.
ತಸ್ಸುದ್ದಾನಂ –
Tassuddānaṃ –
ಪುಣ್ಡರೀ-ಅಗ್ಗಿಸಹ-ಕಥಿನಾಮೋ, ದೀಘನಖೋ ಪುನ ಭಾರದ್ವಾಜಗೋತ್ತೋ।
Puṇḍarī-aggisaha-kathināmo, dīghanakho puna bhāradvājagotto;
ಸನ್ದಕಉದಾಯಿಮುಣ್ಡಿಕಪುತ್ತೋ, ಮಣಿಕೋ ತಥಾಕಚ್ಚಾನೋ ವರವಗ್ಗೋ॥
Sandakaudāyimuṇḍikaputto, maṇiko tathākaccāno varavaggo.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೧೦. ವೇಖನಸಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Vekhanasasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೧೦. ವೇಖನಸಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Vekhanasasuttavaṇṇanā
