| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya |
10. වෙඛනසසුත්‌තං
10. Vekhanasasuttaṃ
278. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්‌ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමෙ. අථ ඛො වෙඛනසො 1 පරිබ්‌බාජකො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවතා සද්‌ධිං සම්‌මොදි. සම්‌මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්‌වා එකමන්‌තං අට්‌ඨාසි. එකමන්‌තං ඨිතො ඛො වෙඛනසො පරිබ්‌බාජකො භගවතො සන්‌තිකෙ උදානං උදානෙසි – ‘‘අයං පරමො වණ්‌ණො, අයං පරමො වණ්‌ණො’’ති.
278. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho vekhanaso 2 paribbājako yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho vekhanaso paribbājako bhagavato santike udānaṃ udānesi – ‘‘ayaṃ paramo vaṇṇo, ayaṃ paramo vaṇṇo’’ti.
‘‘කිං පන ත්‌වං, කච්‌චාන, එවං වදෙසි – ‘අයං පරමො වණ්‌ණො, අයං පරමො වණ්‌ණො’ති? කතමො, කච්‌චාන, සො පරමො වණ්‌ණො’’ති?
‘‘Kiṃ pana tvaṃ, kaccāna, evaṃ vadesi – ‘ayaṃ paramo vaṇṇo, ayaṃ paramo vaṇṇo’ti? Katamo, kaccāna, so paramo vaṇṇo’’ti?
‘‘යස්‌මා, භො ගොතම, වණ්‌ණා අඤ්‌ඤො වණ්‌ණො උත්‌තරිතරො වා පණීතතරො වා නත්‌ථි සො පරමො වණ්‌ණො’’ති.
‘‘Yasmā, bho gotama, vaṇṇā añño vaṇṇo uttaritaro vā paṇītataro vā natthi so paramo vaṇṇo’’ti.
‘‘කතමො පන සො, කච්‌චාන, වණ්‌ණො යස්‌මා වණ්‌ණා අඤ්‌ඤො වණ්‌ණො උත්‌තරිතරො වා පණීතතරො වා නත්‌ථී’’ති?
‘‘Katamo pana so, kaccāna, vaṇṇo yasmā vaṇṇā añño vaṇṇo uttaritaro vā paṇītataro vā natthī’’ti?
‘‘යස්‌මා, භො ගොතම, වණ්‌ණා අඤ්‌ඤො වණ්‌ණො උත්‌තරිතරො වා පණීතතරො වා නත්‌ථි සො පරමො වණ්‌ණො’’ති.
‘‘Yasmā, bho gotama, vaṇṇā añño vaṇṇo uttaritaro vā paṇītataro vā natthi so paramo vaṇṇo’’ti.
‘‘දීඝාපි ඛො තෙ එසා, කච්‌චාන, ඵරෙය්‍ය – ‘යස්‌මා, භො ගොතම, වණ්‌ණා අඤ්‌ඤො වණ්‌ණො උත්‌තරිතරො වා පණීතතරො වා නත්‌ථි සො පරමො වණ්‌ණො’ති වදෙසි, තඤ්‌ච වණ්‌ණං න පඤ්‌ඤපෙසි. සෙය්‍යථාපි, කච්‌චාන, පුරිසො එවං වදෙය්‍ය – ‘අහං යා ඉමස්‌මිං ජනපදෙ ජනපදකල්‍යාණී, තං ඉච්‌ඡාමි තං කාමෙමී’ති. තමෙනං එවං වදෙය්‍යුං – ‘අම්‌භො පුරිස, යං ත්‌වං ජනපදකල්‍යාණිං ඉච්‌ඡසි කාමෙසි, ජානාසි තං ජනපදකල්‍යාණිං – ඛත්‌තියී වා බ්‍රාහ්‌මණී වා වෙස්‌සී වා සුද්‌දී වා’ති? ඉති පුට්‌ඨො ‘නො’ති වදෙය්‍ය. තමෙනං එවං වදෙය්‍යුං – ‘අම්‌භො පුරිස, යං ත්‌වං ජනපදකල්‍යාණිං ඉච්‌ඡසි කාමෙසි, ජානාසි තං ජනපදකල්‍යාණිං ‘එවංනාමා එවංගොත්‌තාති වාති…පෙ.… දීඝා වා රස්‌සා වා මජ්‌ඣිමා වා කාළී වා සාමා වා මඞ්‌ගුරච්‌ඡවී වාති… අමුකස්‌මිං ගාමෙ වා නිගමෙ වා නගරෙ වා’ති? ඉති පුට්‌ඨො ‘නො’ති වදෙය්‍ය. තමෙනං එවං වදෙය්‍යුං – ‘අම්‌භො පුරිස, යං ත්‌වං න ජානාසි න පස්‌සසි, තං ත්‌වං ඉච්‌ඡසි කාමෙසී’’’ති? ඉති පුට්‌ඨො ‘ආමා’ති වදෙය්‍ය.
‘‘Dīghāpi kho te esā, kaccāna, phareyya – ‘yasmā, bho gotama, vaṇṇā añño vaṇṇo uttaritaro vā paṇītataro vā natthi so paramo vaṇṇo’ti vadesi, tañca vaṇṇaṃ na paññapesi. Seyyathāpi, kaccāna, puriso evaṃ vadeyya – ‘ahaṃ yā imasmiṃ janapade janapadakalyāṇī, taṃ icchāmi taṃ kāmemī’ti. Tamenaṃ evaṃ vadeyyuṃ – ‘ambho purisa, yaṃ tvaṃ janapadakalyāṇiṃ icchasi kāmesi, jānāsi taṃ janapadakalyāṇiṃ – khattiyī vā brāhmaṇī vā vessī vā suddī vā’ti? Iti puṭṭho ‘no’ti vadeyya. Tamenaṃ evaṃ vadeyyuṃ – ‘ambho purisa, yaṃ tvaṃ janapadakalyāṇiṃ icchasi kāmesi, jānāsi taṃ janapadakalyāṇiṃ ‘evaṃnāmā evaṃgottāti vāti…pe… dīghā vā rassā vā majjhimā vā kāḷī vā sāmā vā maṅguracchavī vāti… amukasmiṃ gāme vā nigame vā nagare vā’ti? Iti puṭṭho ‘no’ti vadeyya. Tamenaṃ evaṃ vadeyyuṃ – ‘ambho purisa, yaṃ tvaṃ na jānāsi na passasi, taṃ tvaṃ icchasi kāmesī’’’ti? Iti puṭṭho ‘āmā’ti vadeyya.
‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, කච්‌චාන, නනු එවං සන්‌තෙ තස්‌ස පුරිසස්‌ස අප්‌පාටිහීරකතං භාසිතං සම්‌පජ්‌ජතී’’ති? ‘‘අද්‌ධා ඛො, භො ගොතම, එවං සන්‌තෙ තස්‌ස පුරිසස්‌ස අප්‌පාටිහීරකතං භාසිතං සම්‌පජ්‌ජතී’’ති. ‘‘එවමෙව ඛො ත්‌වං, කච්‌චාන, ‘යස්‌මා, භො ගොතම, වණ්‌ණා අඤ්‌ඤො වණ්‌ණො උත්‌තරිතරො වා පණීතතරො වා නත්‌ථි සො පරමො වණ්‌ණො’ති වදෙසි; තඤ්‌ච වණ්‌ණං න පඤ්‌ඤපෙසී’’ති. ‘‘සෙය්‍යථාපි, භො ගොතම, මණි වෙළුරියො සුභො ජාතිමා අට්‌ඨංසො සුපරිකම්‌මකතො පණ්‌ඩුකම්‌බලෙ නික්‌ඛිත්‌තො භාසතෙ ච තපතෙ ච විරොචති ච, එවං වණ්‌ණො අත්‌තා හොති අරොගො පරං මරණා’’ති.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, kaccāna, nanu evaṃ sante tassa purisassa appāṭihīrakataṃ bhāsitaṃ sampajjatī’’ti? ‘‘Addhā kho, bho gotama, evaṃ sante tassa purisassa appāṭihīrakataṃ bhāsitaṃ sampajjatī’’ti. ‘‘Evameva kho tvaṃ, kaccāna, ‘yasmā, bho gotama, vaṇṇā añño vaṇṇo uttaritaro vā paṇītataro vā natthi so paramo vaṇṇo’ti vadesi; tañca vaṇṇaṃ na paññapesī’’ti. ‘‘Seyyathāpi, bho gotama, maṇi veḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṃso suparikammakato paṇḍukambale nikkhitto bhāsate ca tapate ca virocati ca, evaṃ vaṇṇo attā hoti arogo paraṃ maraṇā’’ti.
279. ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, කච්‌චාන, යො වා මණි වෙළුරියො සුභො ජාතිමා අට්‌ඨංසො සුපරිකම්‌මකතො පණ්‌ඩුකම්‌බලෙ නික්‌ඛිත්‌තො භාසතෙ ච තපතෙ ච විරොචති ච, යො වා රත්‌තන්‌ධකාරතිමිසාය කිමි ඛජ්‌ජොපනකො ඉමෙසං උභින්‌නං වණ්‌ණානං කතමො වණ්‌ණො අභික්‌කන්‌තතරො ච පණීතතරො චා’’ති? ‘‘ය්‌වායං, භො ගොතම, රත්‌තන්‌ධකාරතිමිසාය කිමි ඛජ්‌ජොපනකො, අයං ඉමෙසං උභින්‌නං වණ්‌ණානං අභික්‌කන්‌තතරො ච පණීතතරො චා’’ති.
279. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, kaccāna, yo vā maṇi veḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṃso suparikammakato paṇḍukambale nikkhitto bhāsate ca tapate ca virocati ca, yo vā rattandhakāratimisāya kimi khajjopanako imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bho gotama, rattandhakāratimisāya kimi khajjopanako, ayaṃ imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti.
‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, කච්‌චාන, යො වා රත්‌තන්‌ධකාරතිමිසාය කිමි ඛජ්‌ජොපනකො, යො වා රත්‌තන්‌ධකාරතිමිසාය තෙලප්‌පදීපො, ඉමෙසං උභින්‌නං වණ්‌ණානං කතමො වණ්‌ණො අභික්‌කන්‌තතරො ච පණීතතරො චා’’ති? ‘‘ය්‌වායං, භො ගොතම, රත්‌තන්‌ධකාරතිමිසාය තෙලප්‌පදීපො, අයං ඉමෙසං උභින්‌නං වණ්‌ණානං අභික්‌කන්‌තතරො ච පණීතතරො චා’’ති.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, kaccāna, yo vā rattandhakāratimisāya kimi khajjopanako, yo vā rattandhakāratimisāya telappadīpo, imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bho gotama, rattandhakāratimisāya telappadīpo, ayaṃ imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti.
‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, කච්‌චාන, යො වා රත්‌තන්‌ධකාරතිමිසාය තෙලප්‌පදීපො, යො වා රත්‌තන්‌ධකාරතිමිසාය මහාඅග්‌ගික්‌ඛන්‌ධො, ඉමෙසං උභින්‌නං වණ්‌ණානං කතමො වණ්‌ණො අභික්‌කන්‌තතරො ච පණීතතරො චා’’ති? ‘‘ය්‌වායං, භො ගොතම, රත්‌තන්‌ධකාරතිමිසාය මහාඅග්‌ගික්‌ඛන්‌ධො, අයං ඉමෙසං උභින්‌නං වණ්‌ණානං අභික්‌කන්‌තතරො ච පණීතතරො චා’’ති.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, kaccāna, yo vā rattandhakāratimisāya telappadīpo, yo vā rattandhakāratimisāya mahāaggikkhandho, imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bho gotama, rattandhakāratimisāya mahāaggikkhandho, ayaṃ imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti.
‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, කච්‌චාන, යො වා රත්‌තන්‌ධකාරතිමිසාය මහාඅග්‌ගික්‌ඛන්‌ධො, යා වා රත්‌තියා පච්‌චූසසමයං විද්‌ධෙ විගතවලාහකෙ දෙවෙ ඔසධිතාරකා, ඉමෙසං උභින්‌නං වණ්‌ණානං කතමො වණ්‌ණො අභික්‌කන්‌තතරො ච පණීතතරො චා’’ති? ‘‘ය්‌වායං, භො ගොතම, රත්‌තියා පච්‌චූසසමයං විද්‌ධෙ විගතවලාහකෙ දෙවෙ ඔසධිතාරකා, අයං ඉමෙසං උභින්‌නං වණ්‌ණානං අභික්‌කන්‌තතරො ච පණීතතරො චා’’ති. ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, කච්‌චාන, යා වා රත්‌තියා පච්‌චූසසමයං විද්‌ධෙ විගතවලාහකෙ දෙවෙ ඔසධිතාරකා, යො වා තදහුපොසථෙ පන්‌නරසෙ විද්‌ධෙ විගතවලාහකෙ දෙවෙ අභිදො අඩ්‌ඪරත්‌තසමයං චන්‌දො, ඉමෙසං උභින්‌නං වණ්‌ණානං කතමො වණ්‌ණො අභික්‌කන්‌තතරො ච පණීතතරො චා’’ති? ‘‘ය්‌වායං, භො ගොතම, තදහුපොසථෙ පන්‌නරසෙ විද්‌ධෙ විගතවලාහකෙ දෙවෙ අභිදො අඩ්‌ඪරත්‌තසමයං චන්‌දො, අයං ඉමෙසං උභින්‌නං වණ්‌ණානං අභික්‌කන්‌තතරො ච පණීතතරො චා’’ති. ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, කච්‌චාන, යො වා තදහුපොසථෙ පන්‌නරසෙ විද්‌ධෙ විගතවලාහකෙ දෙවෙ අභිදො අඩ්‌ඪරත්‌තසමයං චන්‌දො, යො වා වස්‌සානං පච්‌ඡිමෙ මාසෙ සරදසමයෙ විද්‌ධෙ විගතවලාහකෙ දෙවෙ අභිදො මජ්‌ඣන්‌හිකසමයං සූරියො, ඉමෙසං උභින්‌නං වණ්‌ණානං කතමො වණ්‌ණො අභික්‌කන්‌තතරො ච පණීතතරො චා’’ති? ‘‘ය්‌වායං, භො ගොතම, වස්‌සානං පච්‌ඡිමෙ මාසෙ සරදසමයෙ විද්‌ධෙ විගතවලාහකෙ දෙවෙ අභිදො මජ්‌ඣන්‌හිකසමයං සූරියො – අයං ඉමෙසං උභින්‌නං වණ්‌ණානං අභික්‌කන්‌තතරො ච පණීතතරො චා’’ති. ‘‘අතො ඛො තෙ, කච්‌චාන, බහූ හි බහුතරා දෙවා යෙ ඉමෙසං චන්‌දිමසූරියානං ආභා නානුභොන්‌ති, ත්‍යාහං පජානාමි. අථ ච පනාහං න වදාමි – ‘යස්‌මා වණ්‌ණා අඤ්‌ඤො වණ්‌ණො උත්‌තරිතරො ච පණීතතරො ච නත්‌ථී’ති. අථ ච පන ත්‌වං, කච්‌චාන, ‘ය්‌වායං වණ්‌ණො කිමිනා ඛජ්‌ජොපනකෙන නිහීනතරො ච පතිකිට්‌ඨතරො ච සො පරමො වණ්‌ණො’ති වදෙසි; තඤ්‌ච වණ්‌ණං න පඤ්‌ඤපෙසි’’.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, kaccāna, yo vā rattandhakāratimisāya mahāaggikkhandho, yā vā rattiyā paccūsasamayaṃ viddhe vigatavalāhake deve osadhitārakā, imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bho gotama, rattiyā paccūsasamayaṃ viddhe vigatavalāhake deve osadhitārakā, ayaṃ imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, kaccāna, yā vā rattiyā paccūsasamayaṃ viddhe vigatavalāhake deve osadhitārakā, yo vā tadahuposathe pannarase viddhe vigatavalāhake deve abhido aḍḍharattasamayaṃ cando, imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bho gotama, tadahuposathe pannarase viddhe vigatavalāhake deve abhido aḍḍharattasamayaṃ cando, ayaṃ imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, kaccāna, yo vā tadahuposathe pannarase viddhe vigatavalāhake deve abhido aḍḍharattasamayaṃ cando, yo vā vassānaṃ pacchime māse saradasamaye viddhe vigatavalāhake deve abhido majjhanhikasamayaṃ sūriyo, imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bho gotama, vassānaṃ pacchime māse saradasamaye viddhe vigatavalāhake deve abhido majjhanhikasamayaṃ sūriyo – ayaṃ imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti. ‘‘Ato kho te, kaccāna, bahū hi bahutarā devā ye imesaṃ candimasūriyānaṃ ābhā nānubhonti, tyāhaṃ pajānāmi. Atha ca panāhaṃ na vadāmi – ‘yasmā vaṇṇā añño vaṇṇo uttaritaro ca paṇītataro ca natthī’ti. Atha ca pana tvaṃ, kaccāna, ‘yvāyaṃ vaṇṇo kiminā khajjopanakena nihīnataro ca patikiṭṭhataro ca so paramo vaṇṇo’ti vadesi; tañca vaṇṇaṃ na paññapesi’’.
280. ‘‘පඤ්‌ච ඛො ඉමෙ, කච්‌චාන, කාමගුණා. කතමෙ පඤ්‌ච? චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යා රූපා ඉට්‌ඨා කන්‌තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා, සොතවිඤ්‌ඤෙය්‍යා සද්‌දා…පෙ.… ඝානවිඤ්‌ඤෙය්‍යා ගන්‌ධා… ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤෙය්‍යා රසා… කායවිඤ්‌ඤෙය්‍යා ඵොට්‌ඨබ්‌බා ඉට්‌ඨා කන්‌තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා – ඉමෙ ඛො, කච්‌චාන, පඤ්‌ච කාමගුණා. යං ඛො, කච්‌චාන, ඉමෙ පඤ්‌ච කාමගුණෙ පටිච්‌ච උප්‌පජ්‌ජති සුඛං සොමනස්‌සං ඉදං වුච්‌චති කාමසුඛං. ඉති කාමෙහි කාමසුඛං, කාමසුඛා කාමග්‌ගසුඛං තත්‌ථ අග්‌ගමක්‌ඛායතී’’ති.
280. ‘‘Pañca kho ime, kaccāna, kāmaguṇā. Katame pañca? Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā, sotaviññeyyā saddā…pe… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā – ime kho, kaccāna, pañca kāmaguṇā. Yaṃ kho, kaccāna, ime pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ idaṃ vuccati kāmasukhaṃ. Iti kāmehi kāmasukhaṃ, kāmasukhā kāmaggasukhaṃ tattha aggamakkhāyatī’’ti.
එවං වුත්‌තෙ, වෙඛනසො පරිබ්‌බාජකො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අච්‌ඡරියං, භො ගොතම, අබ්‌භුතං, භො ගොතම! යාව සුභාසිතං චිදං භොතා ගොතමෙන – ‘කාමෙහි කාමසුඛං, කාමසුඛා කාමග්‌ගසුඛං තත්‌ථ අග්‌ගමක්‌ඛායතී’ති. (‘කාමෙහි, භො ගොතම, කාමසුඛං, කාමසුඛා කාමග්‌ගසුඛං, තත්‌ථ අග්‌ගමක්‌ඛායතී’ති) 3 – ‘‘දුජ්‌ජානං ඛො එතං, කච්‌චාන, තයා අඤ්‌ඤදිට්‌ඨිකෙන අඤ්‌ඤඛන්‌තිකෙන අඤ්‌ඤරුචිකෙන අඤ්‌ඤත්‍රයොගෙන අඤ්‌ඤත්‍රාචරියකෙන – කාමා 4 වා කාමසුඛං වා කාමග්‌ගසුඛං වා. යෙ ඛො තෙ, කච්‌චාන, භික්‌ඛූ අරහන්‌තො ඛීණාසවා වුසිතවන්‌තො කතකරණීයා ඔහිතභාරා අනුප්‌පත්‌තසදත්‌ථා පරික්‌ඛීණභවසංයොජනා සම්‌මදඤ්‌ඤා විමුත්‌තා තෙ ඛො එතං ජානෙය්‍යුං – කාමා වා කාමසුඛං වා කාමග්‌ගසුඛං වා’’ති.
Evaṃ vutte, vekhanaso paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bho gotama, abbhutaṃ, bho gotama! Yāva subhāsitaṃ cidaṃ bhotā gotamena – ‘kāmehi kāmasukhaṃ, kāmasukhā kāmaggasukhaṃ tattha aggamakkhāyatī’ti. (‘Kāmehi, bho gotama, kāmasukhaṃ, kāmasukhā kāmaggasukhaṃ, tattha aggamakkhāyatī’ti) 5 – ‘‘dujjānaṃ kho etaṃ, kaccāna, tayā aññadiṭṭhikena aññakhantikena aññarucikena aññatrayogena aññatrācariyakena – kāmā 6 vā kāmasukhaṃ vā kāmaggasukhaṃ vā. Ye kho te, kaccāna, bhikkhū arahanto khīṇāsavā vusitavanto katakaraṇīyā ohitabhārā anuppattasadatthā parikkhīṇabhavasaṃyojanā sammadaññā vimuttā te kho etaṃ jāneyyuṃ – kāmā vā kāmasukhaṃ vā kāmaggasukhaṃ vā’’ti.
281. එවං වුත්‌තෙ, වෙඛනසො පරිබ්‌බාජකො කුපිතො අනත්‌තමනො භගවන්‌තංයෙව ඛුංසෙන්‌තො භගවන්‌තංයෙව වම්‌භෙන්‌තො භගවන්‌තංයෙව වදමානො ‘‘සමණො 7 ගොතමො පාපිතො භවිස්‌සතී’’ති භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘එවමෙව පනිධෙකච්‌චෙ 8 සමණබ්‍රාහ්‌මණා අජානන්‌තා පුබ්‌බන්‌තං, අපස්‌සන්‌තා අපරන්‌තං අථ ච පන ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායාති – පජානාමා’ති – පටිජානන්‌ති 9. තෙසමිදං භාසිතං හස්‌සකංයෙව සම්‌පජ්‌ජති, නාමකංයෙව සම්‌පජ්‌ජති, රිත්‌තකංයෙව සම්‌පජ්‌ජති, තුච්‌ඡකංයෙව සම්‌පජ්‌ජතී’’ති. ‘‘යෙ ඛො තෙ, කච්‌චාන, සමණබ්‍රාහ්‌මණා අජානන්‌තා පුබ්‌බන්‌තං , අපස්‌සන්‌තා අපරන්‌තං, ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායාති – පජානාමා’ති – පටිජානන්‌ති; තෙසං සොයෙව 10 සහධම්‌මිකො නිග්‌ගහො හොති. අපි ච, කච්‌චාන, තිට්‌ඨතු පුබ්‌බන්‌තො, තිට්‌ඨතු අපරන්‌තො. එතු විඤ්‌ඤූ පුරිසො අසඨො අමායාවී උජුජාතිකො, අහමනුසාසාමි අහං ධම්‌මං දෙසෙමි. යථානුසිට්‌ඨං තථා පටිපජ්‌ජමානො 11 නචිරස්‌සෙව සාමඤ්‌ඤෙව ඤස්‌සති සාමං දක්‌ඛිති – එවං කිර සම්‌මා 12 බන්‌ධනා විප්‌පමොක්‌ඛො හොති, යදිදං අවිජ්‌ජා බන්‌ධනා. සෙය්‍යථාපි, කච්‌චාන, දහරො කුමාරො මන්‌දො උත්‌තානසෙය්‍යකො කණ්‌ඨපඤ්‌චමෙහි බන්‌ධනෙහි බද්‌ධො අස්‌ස සුත්‌තබන්‌ධනෙහි; තස්‌ස වුද්‌ධිමන්‌වාය ඉන්‌ද්‍රියානං පරිපාකමන්‌වාය තානි බන්‌ධනානි මුච්‌චෙය්‍යුං; සො මොක්‌ඛොම්‌හීති ඛො ජානෙය්‍ය නො ච බන්‌ධනං . එවමෙව ඛො, කච්‌චාන, එතු විඤ්‌ඤූ පුරිසො අසඨො අමායාවී උජුජාතිකො, අහමනුසාසාමි, අහං ධම්‌මං දෙසෙමි; යථානුසිට්‌ඨං තථා පටිපජ්‌ජමානො නචිරස්‌සෙව සාමඤ්‌ඤෙ ඤස්‌සති , සාමං දක්‌ඛිති – ‘එවං කිර සම්‌මා බන්‌ධනා විප්‌පමොක්‌ඛො හොති, යදිදං අවිජ්‌ජා බන්‌ධනා’’’ති.
281. Evaṃ vutte, vekhanaso paribbājako kupito anattamano bhagavantaṃyeva khuṃsento bhagavantaṃyeva vambhento bhagavantaṃyeva vadamāno ‘‘samaṇo 13 gotamo pāpito bhavissatī’’ti bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘evameva panidhekacce 14 samaṇabrāhmaṇā ajānantā pubbantaṃ, apassantā aparantaṃ atha ca pana ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti – pajānāmā’ti – paṭijānanti 15. Tesamidaṃ bhāsitaṃ hassakaṃyeva sampajjati, nāmakaṃyeva sampajjati, rittakaṃyeva sampajjati, tucchakaṃyeva sampajjatī’’ti. ‘‘Ye kho te, kaccāna, samaṇabrāhmaṇā ajānantā pubbantaṃ , apassantā aparantaṃ, ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti – pajānāmā’ti – paṭijānanti; tesaṃ soyeva 16 sahadhammiko niggaho hoti. Api ca, kaccāna, tiṭṭhatu pubbanto, tiṭṭhatu aparanto. Etu viññū puriso asaṭho amāyāvī ujujātiko, ahamanusāsāmi ahaṃ dhammaṃ desemi. Yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamāno 17 nacirasseva sāmaññeva ñassati sāmaṃ dakkhiti – evaṃ kira sammā 18 bandhanā vippamokkho hoti, yadidaṃ avijjā bandhanā. Seyyathāpi, kaccāna, daharo kumāro mando uttānaseyyako kaṇṭhapañcamehi bandhanehi baddho assa suttabandhanehi; tassa vuddhimanvāya indriyānaṃ paripākamanvāya tāni bandhanāni mucceyyuṃ; so mokkhomhīti kho jāneyya no ca bandhanaṃ . Evameva kho, kaccāna, etu viññū puriso asaṭho amāyāvī ujujātiko, ahamanusāsāmi, ahaṃ dhammaṃ desemi; yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamāno nacirasseva sāmaññe ñassati , sāmaṃ dakkhiti – ‘evaṃ kira sammā bandhanā vippamokkho hoti, yadidaṃ avijjā bandhanā’’’ti.
එවං වුත්‌තෙ, වෙඛනසො පරිබ්‌බාජකො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අභික්‌කන්‌තං, භො ගොතම…පෙ.… උපාසකං මං භවං ගොතමො ධාරෙතු අජ්‌ජතග්‌ගෙ පාණුපෙතං සරණං ගත’’න්‌ති.
Evaṃ vutte, vekhanaso paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama…pe… upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
වෙඛනසසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං දසමං.
Vekhanasasuttaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ.
පරිබ්‌බාජකවග්‌ගො නිට්‌ඨිතො තතියො.
Paribbājakavaggo niṭṭhito tatiyo.
තස්‌සුද්‌දානං –
Tassuddānaṃ –
පුණ්‌ඩරී-අග්‌ගිසහ-කථිනාමො, දීඝනඛො පුන භාරද්‌වාජගොත්‌තො;
Puṇḍarī-aggisaha-kathināmo, dīghanakho puna bhāradvājagotto;
සන්‌දකඋදායිමුණ්‌ඩිකපුත්‌තො, මණිකො තථාකච්‌චානො වරවග්‌ගො.
Sandakaudāyimuṇḍikaputto, maṇiko tathākaccāno varavaggo.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 10. වෙඛනසසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Vekhanasasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 10. වෙඛනසසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Vekhanasasuttavaṇṇanā
