| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya |
੧੦. વੇਖਨਸਸੁਤ੍ਤਂ
10. Vekhanasasuttaṃ
੨੭੮. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਜੇਤવਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ। ਅਥ ਖੋ વੇਖਨਸੋ 1 ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ। ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ વੀਤਿਸਾਰੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤੋ ਖੋ વੇਖਨਸੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਪਰਮੋ વਣ੍ਣੋ, ਅਯਂ ਪਰਮੋ વਣ੍ਣੋ’’ਤਿ।
278. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho vekhanaso 2 paribbājako yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho vekhanaso paribbājako bhagavato santike udānaṃ udānesi – ‘‘ayaṃ paramo vaṇṇo, ayaṃ paramo vaṇṇo’’ti.
‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤ੍વਂ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਏવਂ વਦੇਸਿ – ‘ਅਯਂ ਪਰਮੋ વਣ੍ਣੋ, ਅਯਂ ਪਰਮੋ વਣ੍ਣੋ’ਤਿ? ਕਤਮੋ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਸੋ ਪਰਮੋ વਣ੍ਣੋ’’ਤਿ?
‘‘Kiṃ pana tvaṃ, kaccāna, evaṃ vadesi – ‘ayaṃ paramo vaṇṇo, ayaṃ paramo vaṇṇo’ti? Katamo, kaccāna, so paramo vaṇṇo’’ti?
‘‘ਯਸ੍ਮਾ, ਭੋ ਗੋਤਮ, વਣ੍ਣਾ ਅਞ੍ਞੋ વਣ੍ਣੋ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰੋ વਾ ਪਣੀਤਤਰੋ વਾ ਨਤ੍ਥਿ ਸੋ ਪਰਮੋ વਣ੍ਣੋ’’ਤਿ।
‘‘Yasmā, bho gotama, vaṇṇā añño vaṇṇo uttaritaro vā paṇītataro vā natthi so paramo vaṇṇo’’ti.
‘‘ਕਤਮੋ ਪਨ ਸੋ, ਕਚ੍ਚਾਨ, વਣ੍ਣੋ ਯਸ੍ਮਾ વਣ੍ਣਾ ਅਞ੍ਞੋ વਣ੍ਣੋ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰੋ વਾ ਪਣੀਤਤਰੋ વਾ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ?
‘‘Katamo pana so, kaccāna, vaṇṇo yasmā vaṇṇā añño vaṇṇo uttaritaro vā paṇītataro vā natthī’’ti?
‘‘ਯਸ੍ਮਾ, ਭੋ ਗੋਤਮ, વਣ੍ਣਾ ਅਞ੍ਞੋ વਣ੍ਣੋ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰੋ વਾ ਪਣੀਤਤਰੋ વਾ ਨਤ੍ਥਿ ਸੋ ਪਰਮੋ વਣ੍ਣੋ’’ਤਿ।
‘‘Yasmā, bho gotama, vaṇṇā añño vaṇṇo uttaritaro vā paṇītataro vā natthi so paramo vaṇṇo’’ti.
‘‘ਦੀਘਾਪਿ ਖੋ ਤੇ ਏਸਾ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਫਰੇਯ੍ਯ – ‘ਯਸ੍ਮਾ, ਭੋ ਗੋਤਮ, વਣ੍ਣਾ ਅਞ੍ਞੋ વਣ੍ਣੋ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰੋ વਾ ਪਣੀਤਤਰੋ વਾ ਨਤ੍ਥਿ ਸੋ ਪਰਮੋ વਣ੍ਣੋ’ਤਿ વਦੇਸਿ, ਤਞ੍ਚ વਣ੍ਣਂ ਨ ਪਞ੍ਞਪੇਸਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਪੁਰਿਸੋ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘ਅਹਂ ਯਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਜਨਪਦੇ ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣੀ, ਤਂ ਇਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਕਾਮੇਮੀ’ਤਿ। ਤਮੇਨਂ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯੁਂ – ‘ਅਮ੍ਭੋ ਪੁਰਿਸ, ਯਂ ਤ੍વਂ ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣਿਂ ਇਚ੍ਛਸਿ ਕਾਮੇਸਿ, ਜਾਨਾਸਿ ਤਂ ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣਿਂ – ਖਤ੍ਤਿਯੀ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ વਾ વੇਸ੍ਸੀ વਾ ਸੁਦ੍ਦੀ વਾ’ਤਿ? ਇਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ‘ਨੋ’ਤਿ વਦੇਯ੍ਯ। ਤਮੇਨਂ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯੁਂ – ‘ਅਮ੍ਭੋ ਪੁਰਿਸ, ਯਂ ਤ੍વਂ ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣਿਂ ਇਚ੍ਛਸਿ ਕਾਮੇਸਿ, ਜਾਨਾਸਿ ਤਂ ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣਿਂ ‘ਏવਂਨਾਮਾ ਏવਂਗੋਤ੍ਤਾਤਿ વਾਤਿ…ਪੇ॰… ਦੀਘਾ વਾ ਰਸ੍ਸਾ વਾ ਮਜ੍ਝਿਮਾ વਾ ਕਾਲ਼ੀ વਾ ਸਾਮਾ વਾ ਮਙ੍ਗੁਰਚ੍ਛવੀ વਾਤਿ… ਅਮੁਕਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ વਾ ਨਿਗਮੇ વਾ ਨਗਰੇ વਾ’ਤਿ? ਇਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ‘ਨੋ’ਤਿ વਦੇਯ੍ਯ। ਤਮੇਨਂ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯੁਂ – ‘ਅਮ੍ਭੋ ਪੁਰਿਸ, ਯਂ ਤ੍વਂ ਨ ਜਾਨਾਸਿ ਨ ਪਸ੍ਸਸਿ, ਤਂ ਤ੍વਂ ਇਚ੍ਛਸਿ ਕਾਮੇਸੀ’’’ਤਿ? ਇਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ‘ਆਮਾ’ਤਿ વਦੇਯ੍ਯ।
‘‘Dīghāpi kho te esā, kaccāna, phareyya – ‘yasmā, bho gotama, vaṇṇā añño vaṇṇo uttaritaro vā paṇītataro vā natthi so paramo vaṇṇo’ti vadesi, tañca vaṇṇaṃ na paññapesi. Seyyathāpi, kaccāna, puriso evaṃ vadeyya – ‘ahaṃ yā imasmiṃ janapade janapadakalyāṇī, taṃ icchāmi taṃ kāmemī’ti. Tamenaṃ evaṃ vadeyyuṃ – ‘ambho purisa, yaṃ tvaṃ janapadakalyāṇiṃ icchasi kāmesi, jānāsi taṃ janapadakalyāṇiṃ – khattiyī vā brāhmaṇī vā vessī vā suddī vā’ti? Iti puṭṭho ‘no’ti vadeyya. Tamenaṃ evaṃ vadeyyuṃ – ‘ambho purisa, yaṃ tvaṃ janapadakalyāṇiṃ icchasi kāmesi, jānāsi taṃ janapadakalyāṇiṃ ‘evaṃnāmā evaṃgottāti vāti…pe… dīghā vā rassā vā majjhimā vā kāḷī vā sāmā vā maṅguracchavī vāti… amukasmiṃ gāme vā nigame vā nagare vā’ti? Iti puṭṭho ‘no’ti vadeyya. Tamenaṃ evaṃ vadeyyuṃ – ‘ambho purisa, yaṃ tvaṃ na jānāsi na passasi, taṃ tvaṃ icchasi kāmesī’’’ti? Iti puṭṭho ‘āmā’ti vadeyya.
‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਨਨੁ ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਾਟਿਹੀਰਕਤਂ ਭਾਸਿਤਂ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਖੋ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਾਟਿਹੀਰਕਤਂ ਭਾਸਿਤਂ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਮੇવ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ‘ਯਸ੍ਮਾ, ਭੋ ਗੋਤਮ, વਣ੍ਣਾ ਅਞ੍ਞੋ વਣ੍ਣੋ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰੋ વਾ ਪਣੀਤਤਰੋ વਾ ਨਤ੍ਥਿ ਸੋ ਪਰਮੋ વਣ੍ਣੋ’ਤਿ વਦੇਸਿ; ਤਞ੍ਚ વਣ੍ਣਂ ਨ ਪਞ੍ਞਪੇਸੀ’’ਤਿ। ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਮਣਿ વੇਲ਼ੁਰਿਯੋ ਸੁਭੋ ਜਾਤਿਮਾ ਅਟ੍ਠਂਸੋ ਸੁਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤੋ ਪਣ੍ਡੁਕਮ੍ਬਲੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਭਾਸਤੇ ਚ ਤਪਤੇ ਚ વਿਰੋਚਤਿ ਚ, ਏવਂ વਣ੍ਣੋ ਅਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ ਅਰੋਗੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, kaccāna, nanu evaṃ sante tassa purisassa appāṭihīrakataṃ bhāsitaṃ sampajjatī’’ti? ‘‘Addhā kho, bho gotama, evaṃ sante tassa purisassa appāṭihīrakataṃ bhāsitaṃ sampajjatī’’ti. ‘‘Evameva kho tvaṃ, kaccāna, ‘yasmā, bho gotama, vaṇṇā añño vaṇṇo uttaritaro vā paṇītataro vā natthi so paramo vaṇṇo’ti vadesi; tañca vaṇṇaṃ na paññapesī’’ti. ‘‘Seyyathāpi, bho gotama, maṇi veḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṃso suparikammakato paṇḍukambale nikkhitto bhāsate ca tapate ca virocati ca, evaṃ vaṇṇo attā hoti arogo paraṃ maraṇā’’ti.
੨੭੯. ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਯੋ વਾ ਮਣਿ વੇਲ਼ੁਰਿਯੋ ਸੁਭੋ ਜਾਤਿਮਾ ਅਟ੍ਠਂਸੋ ਸੁਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤੋ ਪਣ੍ਡੁਕਮ੍ਬਲੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਭਾਸਤੇ ਚ ਤਪਤੇ ਚ વਿਰੋਚਤਿ ਚ, ਯੋ વਾ ਰਤ੍ਤਨ੍ਧਕਾਰਤਿਮਿਸਾਯ ਕਿਮਿ ਖਜ੍ਜੋਪਨਕੋ ਇਮੇਸਂ ਉਭਿਨ੍ਨਂ વਣ੍ਣਾਨਂ ਕਤਮੋ વਣ੍ਣੋ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚਾ’’ਤਿ? ‘‘ਯ੍વਾਯਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਰਤ੍ਤਨ੍ਧਕਾਰਤਿਮਿਸਾਯ ਕਿਮਿ ਖਜ੍ਜੋਪਨਕੋ, ਅਯਂ ਇਮੇਸਂ ਉਭਿਨ੍ਨਂ વਣ੍ਣਾਨਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚਾ’’ਤਿ।
279. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, kaccāna, yo vā maṇi veḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṃso suparikammakato paṇḍukambale nikkhitto bhāsate ca tapate ca virocati ca, yo vā rattandhakāratimisāya kimi khajjopanako imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bho gotama, rattandhakāratimisāya kimi khajjopanako, ayaṃ imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti.
‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਯੋ વਾ ਰਤ੍ਤਨ੍ਧਕਾਰਤਿਮਿਸਾਯ ਕਿਮਿ ਖਜ੍ਜੋਪਨਕੋ, ਯੋ વਾ ਰਤ੍ਤਨ੍ਧਕਾਰਤਿਮਿਸਾਯ ਤੇਲਪ੍ਪਦੀਪੋ, ਇਮੇਸਂ ਉਭਿਨ੍ਨਂ વਣ੍ਣਾਨਂ ਕਤਮੋ વਣ੍ਣੋ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚਾ’’ਤਿ? ‘‘ਯ੍વਾਯਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਰਤ੍ਤਨ੍ਧਕਾਰਤਿਮਿਸਾਯ ਤੇਲਪ੍ਪਦੀਪੋ, ਅਯਂ ਇਮੇਸਂ ਉਭਿਨ੍ਨਂ વਣ੍ਣਾਨਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚਾ’’ਤਿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, kaccāna, yo vā rattandhakāratimisāya kimi khajjopanako, yo vā rattandhakāratimisāya telappadīpo, imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bho gotama, rattandhakāratimisāya telappadīpo, ayaṃ imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti.
‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਯੋ વਾ ਰਤ੍ਤਨ੍ਧਕਾਰਤਿਮਿਸਾਯ ਤੇਲਪ੍ਪਦੀਪੋ, ਯੋ વਾ ਰਤ੍ਤਨ੍ਧਕਾਰਤਿਮਿਸਾਯ ਮਹਾਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਇਮੇਸਂ ਉਭਿਨ੍ਨਂ વਣ੍ਣਾਨਂ ਕਤਮੋ વਣ੍ਣੋ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚਾ’’ਤਿ? ‘‘ਯ੍વਾਯਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਰਤ੍ਤਨ੍ਧਕਾਰਤਿਮਿਸਾਯ ਮਹਾਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਅਯਂ ਇਮੇਸਂ ਉਭਿਨ੍ਨਂ વਣ੍ਣਾਨਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚਾ’’ਤਿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, kaccāna, yo vā rattandhakāratimisāya telappadīpo, yo vā rattandhakāratimisāya mahāaggikkhandho, imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bho gotama, rattandhakāratimisāya mahāaggikkhandho, ayaṃ imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti.
‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਯੋ વਾ ਰਤ੍ਤਨ੍ਧਕਾਰਤਿਮਿਸਾਯ ਮਹਾਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਯਾ વਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯਂ વਿਦ੍ਧੇ વਿਗਤવਲਾਹਕੇ ਦੇવੇ ਓਸਧਿਤਾਰਕਾ, ਇਮੇਸਂ ਉਭਿਨ੍ਨਂ વਣ੍ਣਾਨਂ ਕਤਮੋ વਣ੍ਣੋ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚਾ’’ਤਿ? ‘‘ਯ੍વਾਯਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯਂ વਿਦ੍ਧੇ વਿਗਤવਲਾਹਕੇ ਦੇવੇ ਓਸਧਿਤਾਰਕਾ, ਅਯਂ ਇਮੇਸਂ ਉਭਿਨ੍ਨਂ વਣ੍ਣਾਨਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚਾ’’ਤਿ। ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਯਾ વਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯਂ વਿਦ੍ਧੇ વਿਗਤવਲਾਹਕੇ ਦੇવੇ ਓਸਧਿਤਾਰਕਾ, ਯੋ વਾ ਤਦਹੁਪੋਸਥੇ ਪਨ੍ਨਰਸੇ વਿਦ੍ਧੇ વਿਗਤવਲਾਹਕੇ ਦੇવੇ ਅਭਿਦੋ ਅਡ੍ਢਰਤ੍ਤਸਮਯਂ ਚਨ੍ਦੋ, ਇਮੇਸਂ ਉਭਿਨ੍ਨਂ વਣ੍ਣਾਨਂ ਕਤਮੋ વਣ੍ਣੋ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚਾ’’ਤਿ? ‘‘ਯ੍વਾਯਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਤਦਹੁਪੋਸਥੇ ਪਨ੍ਨਰਸੇ વਿਦ੍ਧੇ વਿਗਤવਲਾਹਕੇ ਦੇવੇ ਅਭਿਦੋ ਅਡ੍ਢਰਤ੍ਤਸਮਯਂ ਚਨ੍ਦੋ, ਅਯਂ ਇਮੇਸਂ ਉਭਿਨ੍ਨਂ વਣ੍ਣਾਨਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚਾ’’ਤਿ। ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਯੋ વਾ ਤਦਹੁਪੋਸਥੇ ਪਨ੍ਨਰਸੇ વਿਦ੍ਧੇ વਿਗਤવਲਾਹਕੇ ਦੇવੇ ਅਭਿਦੋ ਅਡ੍ਢਰਤ੍ਤਸਮਯਂ ਚਨ੍ਦੋ, ਯੋ વਾ વਸ੍ਸਾਨਂ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਮਾਸੇ ਸਰਦਸਮਯੇ વਿਦ੍ਧੇ વਿਗਤવਲਾਹਕੇ ਦੇવੇ ਅਭਿਦੋ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਸਮਯਂ ਸੂਰਿਯੋ, ਇਮੇਸਂ ਉਭਿਨ੍ਨਂ વਣ੍ਣਾਨਂ ਕਤਮੋ વਣ੍ਣੋ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚਾ’’ਤਿ? ‘‘ਯ੍વਾਯਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, વਸ੍ਸਾਨਂ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਮਾਸੇ ਸਰਦਸਮਯੇ વਿਦ੍ਧੇ વਿਗਤવਲਾਹਕੇ ਦੇવੇ ਅਭਿਦੋ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਸਮਯਂ ਸੂਰਿਯੋ – ਅਯਂ ਇਮੇਸਂ ਉਭਿਨ੍ਨਂ વਣ੍ਣਾਨਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚਾ’’ਤਿ। ‘‘ਅਤੋ ਖੋ ਤੇ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਬਹੂ ਹਿ ਬਹੁਤਰਾ ਦੇવਾ ਯੇ ਇਮੇਸਂ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾਨਂ ਆਭਾ ਨਾਨੁਭੋਨ੍ਤਿ, ਤ੍ਯਾਹਂ ਪਜਾਨਾਮਿ। ਅਥ ਚ ਪਨਾਹਂ ਨ વਦਾਮਿ – ‘ਯਸ੍ਮਾ વਣ੍ਣਾ ਅਞ੍ਞੋ વਣ੍ਣੋ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚ ਨਤ੍ਥੀ’ਤਿ। ਅਥ ਚ ਪਨ ਤ੍વਂ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ‘ਯ੍વਾਯਂ વਣ੍ਣੋ ਕਿਮਿਨਾ ਖਜ੍ਜੋਪਨਕੇਨ ਨਿਹੀਨਤਰੋ ਚ ਪਤਿਕਿਟ੍ਠਤਰੋ ਚ ਸੋ ਪਰਮੋ વਣ੍ਣੋ’ਤਿ વਦੇਸਿ; ਤਞ੍ਚ વਣ੍ਣਂ ਨ ਪਞ੍ਞਪੇਸਿ’’।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, kaccāna, yo vā rattandhakāratimisāya mahāaggikkhandho, yā vā rattiyā paccūsasamayaṃ viddhe vigatavalāhake deve osadhitārakā, imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bho gotama, rattiyā paccūsasamayaṃ viddhe vigatavalāhake deve osadhitārakā, ayaṃ imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, kaccāna, yā vā rattiyā paccūsasamayaṃ viddhe vigatavalāhake deve osadhitārakā, yo vā tadahuposathe pannarase viddhe vigatavalāhake deve abhido aḍḍharattasamayaṃ cando, imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bho gotama, tadahuposathe pannarase viddhe vigatavalāhake deve abhido aḍḍharattasamayaṃ cando, ayaṃ imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, kaccāna, yo vā tadahuposathe pannarase viddhe vigatavalāhake deve abhido aḍḍharattasamayaṃ cando, yo vā vassānaṃ pacchime māse saradasamaye viddhe vigatavalāhake deve abhido majjhanhikasamayaṃ sūriyo, imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bho gotama, vassānaṃ pacchime māse saradasamaye viddhe vigatavalāhake deve abhido majjhanhikasamayaṃ sūriyo – ayaṃ imesaṃ ubhinnaṃ vaṇṇānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cā’’ti. ‘‘Ato kho te, kaccāna, bahū hi bahutarā devā ye imesaṃ candimasūriyānaṃ ābhā nānubhonti, tyāhaṃ pajānāmi. Atha ca panāhaṃ na vadāmi – ‘yasmā vaṇṇā añño vaṇṇo uttaritaro ca paṇītataro ca natthī’ti. Atha ca pana tvaṃ, kaccāna, ‘yvāyaṃ vaṇṇo kiminā khajjopanakena nihīnataro ca patikiṭṭhataro ca so paramo vaṇṇo’ti vadesi; tañca vaṇṇaṃ na paññapesi’’.
੨੮੦. ‘‘ਪਞ੍ਚ ਖੋ ਇਮੇ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਕਾਮਗੁਣਾ। ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਰੂਪਾ ਇਟ੍ਠਾ ਕਨ੍ਤਾ ਮਨਾਪਾ ਪਿਯਰੂਪਾ ਕਾਮੂਪਸਂਹਿਤਾ ਰਜਨੀਯਾ, ਸੋਤવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਸਦ੍ਦਾ…ਪੇ॰… ਘਾਨવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਗਨ੍ਧਾ… ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਰਸਾ… ਕਾਯવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਇਟ੍ਠਾ ਕਨ੍ਤਾ ਮਨਾਪਾ ਪਿਯਰੂਪਾ ਕਾਮੂਪਸਂਹਿਤਾ ਰਜਨੀਯਾ – ਇਮੇ ਖੋ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣਾ। ਯਂ ਖੋ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸੁਖਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਕਾਮਸੁਖਂ। ਇਤਿ ਕਾਮੇਹਿ ਕਾਮਸੁਖਂ, ਕਾਮਸੁਖਾ ਕਾਮਗ੍ਗਸੁਖਂ ਤਤ੍ਥ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤੀ’’ਤਿ।
280. ‘‘Pañca kho ime, kaccāna, kāmaguṇā. Katame pañca? Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā, sotaviññeyyā saddā…pe… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā – ime kho, kaccāna, pañca kāmaguṇā. Yaṃ kho, kaccāna, ime pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ idaṃ vuccati kāmasukhaṃ. Iti kāmehi kāmasukhaṃ, kāmasukhā kāmaggasukhaṃ tattha aggamakkhāyatī’’ti.
ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, વੇਖਨਸੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ! ਯਾવ ਸੁਭਾਸਿਤਂ ਚਿਦਂ ਭੋਤਾ ਗੋਤਮੇਨ – ‘ਕਾਮੇਹਿ ਕਾਮਸੁਖਂ, ਕਾਮਸੁਖਾ ਕਾਮਗ੍ਗਸੁਖਂ ਤਤ੍ਥ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤੀ’ਤਿ। (‘ਕਾਮੇਹਿ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਕਾਮਸੁਖਂ, ਕਾਮਸੁਖਾ ਕਾਮਗ੍ਗਸੁਖਂ, ਤਤ੍ਥ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤੀ’ਤਿ) 3 – ‘‘ਦੁਜ੍ਜਾਨਂ ਖੋ ਏਤਂ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਤਯਾ ਅਞ੍ਞਦਿਟ੍ਠਿਕੇਨ ਅਞ੍ਞਖਨ੍ਤਿਕੇਨ ਅਞ੍ਞਰੁਚਿਕੇਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰਯੋਗੇਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰਾਚਰਿਯਕੇਨ – ਕਾਮਾ 4 વਾ ਕਾਮਸੁਖਂ વਾ ਕਾਮਗ੍ਗਸੁਖਂ વਾ। ਯੇ ਖੋ ਤੇ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਖੀਣਾਸવਾ વੁਸਿਤવਨ੍ਤੋ ਕਤਕਰਣੀਯਾ ਓਹਿਤਭਾਰਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਸਦਤ੍ਥਾ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਭવਸਂਯੋਜਨਾ ਸਮ੍ਮਦਞ੍ਞਾ વਿਮੁਤ੍ਤਾ ਤੇ ਖੋ ਏਤਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁਂ – ਕਾਮਾ વਾ ਕਾਮਸੁਖਂ વਾ ਕਾਮਗ੍ਗਸੁਖਂ વਾ’’ਤਿ।
Evaṃ vutte, vekhanaso paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bho gotama, abbhutaṃ, bho gotama! Yāva subhāsitaṃ cidaṃ bhotā gotamena – ‘kāmehi kāmasukhaṃ, kāmasukhā kāmaggasukhaṃ tattha aggamakkhāyatī’ti. (‘Kāmehi, bho gotama, kāmasukhaṃ, kāmasukhā kāmaggasukhaṃ, tattha aggamakkhāyatī’ti) 5 – ‘‘dujjānaṃ kho etaṃ, kaccāna, tayā aññadiṭṭhikena aññakhantikena aññarucikena aññatrayogena aññatrācariyakena – kāmā 6 vā kāmasukhaṃ vā kāmaggasukhaṃ vā. Ye kho te, kaccāna, bhikkhū arahanto khīṇāsavā vusitavanto katakaraṇīyā ohitabhārā anuppattasadatthā parikkhīṇabhavasaṃyojanā sammadaññā vimuttā te kho etaṃ jāneyyuṃ – kāmā vā kāmasukhaṃ vā kāmaggasukhaṃ vā’’ti.
੨੮੧. ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, વੇਖਨਸੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਕੁਪਿਤੋ ਅਨਤ੍ਤਮਨੋ ਭਗવਨ੍ਤਂਯੇવ ਖੁਂਸੇਨ੍ਤੋ ਭਗવਨ੍ਤਂਯੇવ વਮ੍ਭੇਨ੍ਤੋ ਭਗવਨ੍ਤਂਯੇવ વਦਮਾਨੋ ‘‘ਸਮਣੋ 7 ਗੋਤਮੋ ਪਾਪਿਤੋ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਏવਮੇવ ਪਨਿਧੇਕਚ੍ਚੇ 8 ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਂ, ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਅਪਰਨ੍ਤਂ ਅਥ ਚ ਪਨ ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, વੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾਤਿ – ਪਜਾਨਾਮਾ’ਤਿ – ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਿ 9। ਤੇਸਮਿਦਂ ਭਾਸਿਤਂ ਹਸ੍ਸਕਂਯੇવ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨਾਮਕਂਯੇવ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਰਿਤ੍ਤਕਂਯੇવ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤੁਚ੍ਛਕਂਯੇવ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ। ‘‘ਯੇ ਖੋ ਤੇ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਂ , ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਅਪਰਨ੍ਤਂ, ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, વੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾਤਿ – ਪਜਾਨਾਮਾ’ਤਿ – ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਿ; ਤੇਸਂ ਸੋਯੇવ 10 ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੋ ਨਿਗ੍ਗਹੋ ਹੋਤਿ। ਅਪਿ ਚ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਤਿਟ੍ਠਤੁ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤੋ, ਤਿਟ੍ਠਤੁ ਅਪਰਨ੍ਤੋ। ਏਤੁ વਿਞ੍ਞੂ ਪੁਰਿਸੋ ਅਸਠੋ ਅਮਾਯਾવੀ ਉਜੁਜਾਤਿਕੋ, ਅਹਮਨੁਸਾਸਾਮਿ ਅਹਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਮਿ। ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਤਥਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨੋ 11 ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਸਾਮਞ੍ਞੇવ ਞਸ੍ਸਤਿ ਸਾਮਂ ਦਕ੍ਖਿਤਿ – ਏવਂ ਕਿਰ ਸਮ੍ਮਾ 12 ਬਨ੍ਧਨਾ વਿਪ੍ਪਮੋਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਬਨ੍ਧਨਾ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਦਹਰੋ ਕੁਮਾਰੋ ਮਨ੍ਦੋ ਉਤ੍ਤਾਨਸੇਯ੍ਯਕੋ ਕਣ੍ਠਪਞ੍ਚਮੇਹਿ ਬਨ੍ਧਨੇਹਿ ਬਦ੍ਧੋ ਅਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਬਨ੍ਧਨੇਹਿ; ਤਸ੍ਸ વੁਦ੍ਧਿਮਨ੍વਾਯ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਪਰਿਪਾਕਮਨ੍વਾਯ ਤਾਨਿ ਬਨ੍ਧਨਾਨਿ ਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯੁਂ; ਸੋ ਮੋਕ੍ਖੋਮ੍ਹੀਤਿ ਖੋ ਜਾਨੇਯ੍ਯ ਨੋ ਚ ਬਨ੍ਧਨਂ । ਏવਮੇવ ਖੋ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਏਤੁ વਿਞ੍ਞੂ ਪੁਰਿਸੋ ਅਸਠੋ ਅਮਾਯਾવੀ ਉਜੁਜਾਤਿਕੋ, ਅਹਮਨੁਸਾਸਾਮਿ, ਅਹਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਮਿ; ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਤਥਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਸਾਮਞ੍ਞੇ ਞਸ੍ਸਤਿ , ਸਾਮਂ ਦਕ੍ਖਿਤਿ – ‘ਏવਂ ਕਿਰ ਸਮ੍ਮਾ ਬਨ੍ਧਨਾ વਿਪ੍ਪਮੋਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਬਨ੍ਧਨਾ’’’ਤਿ।
281. Evaṃ vutte, vekhanaso paribbājako kupito anattamano bhagavantaṃyeva khuṃsento bhagavantaṃyeva vambhento bhagavantaṃyeva vadamāno ‘‘samaṇo 13 gotamo pāpito bhavissatī’’ti bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘evameva panidhekacce 14 samaṇabrāhmaṇā ajānantā pubbantaṃ, apassantā aparantaṃ atha ca pana ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti – pajānāmā’ti – paṭijānanti 15. Tesamidaṃ bhāsitaṃ hassakaṃyeva sampajjati, nāmakaṃyeva sampajjati, rittakaṃyeva sampajjati, tucchakaṃyeva sampajjatī’’ti. ‘‘Ye kho te, kaccāna, samaṇabrāhmaṇā ajānantā pubbantaṃ , apassantā aparantaṃ, ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti – pajānāmā’ti – paṭijānanti; tesaṃ soyeva 16 sahadhammiko niggaho hoti. Api ca, kaccāna, tiṭṭhatu pubbanto, tiṭṭhatu aparanto. Etu viññū puriso asaṭho amāyāvī ujujātiko, ahamanusāsāmi ahaṃ dhammaṃ desemi. Yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamāno 17 nacirasseva sāmaññeva ñassati sāmaṃ dakkhiti – evaṃ kira sammā 18 bandhanā vippamokkho hoti, yadidaṃ avijjā bandhanā. Seyyathāpi, kaccāna, daharo kumāro mando uttānaseyyako kaṇṭhapañcamehi bandhanehi baddho assa suttabandhanehi; tassa vuddhimanvāya indriyānaṃ paripākamanvāya tāni bandhanāni mucceyyuṃ; so mokkhomhīti kho jāneyya no ca bandhanaṃ . Evameva kho, kaccāna, etu viññū puriso asaṭho amāyāvī ujujātiko, ahamanusāsāmi, ahaṃ dhammaṃ desemi; yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamāno nacirasseva sāmaññe ñassati , sāmaṃ dakkhiti – ‘evaṃ kira sammā bandhanā vippamokkho hoti, yadidaṃ avijjā bandhanā’’’ti.
ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, વੇਖਨਸੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ…ਪੇ॰… ਉਪਾਸਕਂ ਮਂ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ ਧਾਰੇਤੁ ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਪਾਣੁਪੇਤਂ ਸਰਣਂ ਗਤ’’ਨ੍ਤਿ।
Evaṃ vutte, vekhanaso paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama…pe… upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
વੇਖਨਸਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਦਸਮਂ।
Vekhanasasuttaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ.
ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕવਗ੍ਗੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ ਤਤਿਯੋ।
Paribbājakavaggo niṭṭhito tatiyo.
ਤਸ੍ਸੁਦ੍ਦਾਨਂ –
Tassuddānaṃ –
ਪੁਣ੍ਡਰੀ-ਅਗ੍ਗਿਸਹ-ਕਥਿਨਾਮੋ, ਦੀਘਨਖੋ ਪੁਨ ਭਾਰਦ੍વਾਜਗੋਤ੍ਤੋ।
Puṇḍarī-aggisaha-kathināmo, dīghanakho puna bhāradvājagotto;
ਸਨ੍ਦਕਉਦਾਯਿਮੁਣ੍ਡਿਕਪੁਤ੍ਤੋ, ਮਣਿਕੋ ਤਥਾਕਚ੍ਚਾਨੋ વਰવਗ੍ਗੋ॥
Sandakaudāyimuṇḍikaputto, maṇiko tathākaccāno varavaggo.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ੧੦. વੇਖਨਸਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Vekhanasasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ੧੦. વੇਖਨਸਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Vekhanasasuttavaṇṇanā
