Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ (టీకా) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
౧౦. వేఖనససుత్తవణ్ణనా
10. Vekhanasasuttavaṇṇanā
౨౮౦. సహ వత్థుకామేన కిలేసకామో గరు గరుకాతబ్బో ఏతస్సాతి కామగరు. తేస్వేవ కామేసు నిన్నపోణపబ్భారజ్ఝాసయోతి కామాధిముత్తో. పబ్బజ్జాపఠమజ్ఝానాదికం నేక్ఖమ్మం గరు గరుకాతబ్బం ఏతస్సాతి నేక్ఖమ్మగరు. తత్థ నిన్నపోణపబ్భారజ్ఝాసయో నేక్ఖమ్మాధిముత్తో స్వాయమత్థో యథా ఏకచ్చే గహట్ఠే లబ్భతి, ఏవం ఏకచ్చే అనగారేపీతి ఆహ ‘‘పబ్బజితోపీ’’తిఆది. అయం పన వేఖనసో పరిబ్బాజకో. సో హి వేఖనసతాపసపబ్బజ్జం ఉపగన్త్వా వేఖనసేన ఇమినా దిట్ఠిమాదాయ సమాదియిత్వా ఠితత్తా ‘‘వేఖనసో’’తి వుచ్చతి. యథా లోకో సయం ఏకాదసహి అగ్గీహి ఆదిత్తోపి సమానో పచ్చక్ఖతో అనుభవియమానం సాలాకికం అగ్గిసన్తాపం వియ అనాదికాలానుగతసమ్మాకవచరసన్తాపం ఆదిత్తతాయ న సల్లక్ఖేతి, సమ్మాసమ్బుద్ధేన పన మహాకరుణాసముస్సాహితమానసేన ‘‘సబ్బం, భిక్ఖవే, ఆదిత్త’’న్తి ఆదిత్తపరియాయే (సం॰ ని॰ ౪.౨౮; మహావ॰ ౫౪) దేసియమానే సల్లక్ఖేతి, ఏవం అయమ్పి అనాదికాలపరిభావితం అత్తఅజ్ఝాసయే అవట్ఠితం కామాధిముత్తం సరసేన అనుపధారేన్తో సత్థారా – ‘‘పఞ్చ ఖో ఇమే, కచ్చాన, కామగుణా’’తిఆదినా కామగుణేసు కామసుఖే భాసియమానే ‘‘కామాధిముత్తం వత పబ్బజితస్స చిత్త’’న్తి ఉపధారేస్సతీతి ఆహ – ‘‘ఇమాయ కథాయ కథియమానాయ అత్తనో కామాధిముత్తతం సల్లక్ఖేస్సతీ’’తి. కామగ్గసుఖన్తి కామేతబ్బవత్థూహి అగ్గభూతం సుఖం. సబ్బే హి తేభూమకధమ్మా కామనీయట్ఠేన కామా, తే పటిచ్చ ఉప్పజ్జనసుఖతో నిబ్బానసుఖమేవ అగ్గభూతం సుఖం. యథాహ – ‘‘యావతా, భిక్ఖవే, ధమ్మా సఙ్ఖతా వా అసఙ్ఖతా వా, విరాగో తేసం అగ్గమక్ఖాయతీ’’తి (ఇతివు॰ ౯౦; అ॰ ని॰ ౪.౩౪) – ‘‘నిబ్బానం పరమం సుఖ’’న్తి (మ॰ ని॰ ౨.౨౧౫, ౨౧౭; ధ॰ ప॰ ౨౦౩) చ. తేన వుత్తం ‘‘నిబ్బానం అధిప్పేత’’న్తి.
280. Saha vatthukāmena kilesakāmo garu garukātabbo etassāti kāmagaru. Tesveva kāmesu ninnapoṇapabbhārajjhāsayoti kāmādhimutto. Pabbajjāpaṭhamajjhānādikaṃ nekkhammaṃ garu garukātabbaṃ etassāti nekkhammagaru. Tattha ninnapoṇapabbhārajjhāsayo nekkhammādhimutto svāyamattho yathā ekacce gahaṭṭhe labbhati, evaṃ ekacce anagārepīti āha ‘‘pabbajitopī’’tiādi. Ayaṃ pana vekhanaso paribbājako. So hi vekhanasatāpasapabbajjaṃ upagantvā vekhanasena iminā diṭṭhimādāya samādiyitvā ṭhitattā ‘‘vekhanaso’’ti vuccati. Yathā loko sayaṃ ekādasahi aggīhi ādittopi samāno paccakkhato anubhaviyamānaṃ sālākikaṃ aggisantāpaṃ viya anādikālānugatasammākavacarasantāpaṃ ādittatāya na sallakkheti, sammāsambuddhena pana mahākaruṇāsamussāhitamānasena ‘‘sabbaṃ, bhikkhave, āditta’’nti ādittapariyāye (saṃ. ni. 4.28; mahāva. 54) desiyamāne sallakkheti, evaṃ ayampi anādikālaparibhāvitaṃ attaajjhāsaye avaṭṭhitaṃ kāmādhimuttaṃ sarasena anupadhārento satthārā – ‘‘pañca kho ime, kaccāna, kāmaguṇā’’tiādinā kāmaguṇesu kāmasukhe bhāsiyamāne ‘‘kāmādhimuttaṃ vata pabbajitassa citta’’nti upadhāressatīti āha – ‘‘imāya kathāya kathiyamānāya attano kāmādhimuttataṃ sallakkhessatī’’ti. Kāmaggasukhanti kāmetabbavatthūhi aggabhūtaṃ sukhaṃ. Sabbe hi tebhūmakadhammā kāmanīyaṭṭhena kāmā, te paṭicca uppajjanasukhato nibbānasukhameva aggabhūtaṃ sukhaṃ. Yathāha – ‘‘yāvatā, bhikkhave, dhammā saṅkhatā vā asaṅkhatā vā, virāgo tesaṃ aggamakkhāyatī’’ti (itivu. 90; a. ni. 4.34) – ‘‘nibbānaṃ paramaṃ sukha’’nti (ma. ni. 2.215, 217; dha. pa. 203) ca. Tena vuttaṃ ‘‘nibbānaṃ adhippeta’’nti.
౨౮౧. పుబ్బేనివాసఞాణలాభినో పుబ్బన్తం ఆరబ్భ వుచ్చమానకథా అనుచ్ఛవికా తదత్థస్స పచ్చక్ఖభావతో, తదభావతో వేఖనసస్స అననుచ్ఛవికాతి ఆహ ‘‘యస్మా…పే॰… నత్థీ’’తి. అనాగతకథాయ…పే॰… నత్థీతి ఏత్థాపి ఏసేవ నయో. ఆరక్ఖత్థాయాతి దేవతాహి మన్తపదేహి సహ ఠితా తత్థ ఆరక్ఖత్థాయ. అవిజ్జాయాతి ఇదం లక్ఖణవచనం, తంమూలకత్తా వా సబ్బకిలేసధమ్మానం అవిజ్జావ గహితా. జాననం పహీనకిలేసపచ్చవేక్ఖణఞాణేన. సేసం సువిఞ్ఞేయ్యమేవ.
281. Pubbenivāsañāṇalābhino pubbantaṃ ārabbha vuccamānakathā anucchavikā tadatthassa paccakkhabhāvato, tadabhāvato vekhanasassa ananucchavikāti āha ‘‘yasmā…pe… natthī’’ti. Anāgatakathāya…pe… natthīti etthāpi eseva nayo. Ārakkhatthāyāti devatāhi mantapadehi saha ṭhitā tattha ārakkhatthāya. Avijjāyāti idaṃ lakkhaṇavacanaṃ, taṃmūlakattā vā sabbakilesadhammānaṃ avijjāva gahitā. Jānanaṃ pahīnakilesapaccavekkhaṇañāṇena. Sesaṃ suviññeyyameva.
వేఖనససుత్తవణ్ణనాయ లీనత్థప్పకాసనా సమత్తా.
Vekhanasasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
నిట్ఠితా చ పరిబ్బాజకవగ్గవణ్ణనా.
Niṭṭhitā ca paribbājakavaggavaṇṇanā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ • Majjhimanikāya / ౧౦. వేఖనససుత్తం • 10. Vekhanasasuttaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / మజ్ఝిమనికాయ (అట్ఠకథా) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ౧౦. వేఖనససుత్తవణ్ణనా • 10. Vekhanasasuttavaṇṇanā