| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya |
๑๐. เวลามสุตฺตํ
10. Velāmasuttaṃ
๒๐. เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ อถ โข อนาถปิณฺฑิโก คหปติ เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺนํ โข อนาถปิณฺฑิกํ คหปติํ ภควา เอตทโวจ –
20. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ bhagavā etadavoca –
‘‘อปิ นุ เต, คหปติ, กุเล ทานํ ทียตี’’ติ? ‘‘ทียติ เม, ภเนฺต, กุเล ทานํ; ตญฺจ โข ลูขํ กณาชกํ พิฬงฺคทุติย’’นฺติฯ ‘‘ลูขเญฺจปิ 1, คหปติ, ทานํ เทติ ปณีตํ วา; ตญฺจ อสกฺกจฺจํ เทติ, อจิตฺตีกตฺวา 2 เทติ, อสหตฺถา เทติ, อปวิทฺธํ 3 เทติ, อนาคมนทิฎฺฐิโก เทติฯ ยตฺถ ยตฺถ ตสฺส ตสฺส ทานสฺส วิปาโก นิพฺพตฺตติ, น อุฬาราย ภตฺตโภคาย จิตฺตํ นมติ, น อุฬาราย วตฺถโภคาย จิตฺตํ นมติ, น อุฬาราย ยานโภคาย จิตฺตํ นมติ, น อุฬาเรสุ ปญฺจสุ กามคุเณสุ โภคาย จิตฺตํ นมติฯ เยปิสฺส เต โหนฺติ ปุตฺตาติ วา ทาราติ วา ทาสาติ วา เปสฺสาติ วา กมฺมกราติ วา, เตปิ น สุสฺสูสนฺติ น โสตํ โอทหนฺติ น อญฺญา จิตฺตํ อุปฎฺฐเปนฺติฯ ตํ กิสฺส เหตุ? เอวเญฺหตํ 4, คหปติ, โหติ อสกฺกจฺจํ กตานํ กมฺมานํ วิปาโก’’ฯ
‘‘Api nu te, gahapati, kule dānaṃ dīyatī’’ti? ‘‘Dīyati me, bhante, kule dānaṃ; tañca kho lūkhaṃ kaṇājakaṃ biḷaṅgadutiya’’nti. ‘‘Lūkhañcepi 5, gahapati, dānaṃ deti paṇītaṃ vā; tañca asakkaccaṃ deti, acittīkatvā 6 deti, asahatthā deti, apaviddhaṃ 7 deti, anāgamanadiṭṭhiko deti. Yattha yattha tassa tassa dānassa vipāko nibbattati, na uḷārāya bhattabhogāya cittaṃ namati, na uḷārāya vatthabhogāya cittaṃ namati, na uḷārāya yānabhogāya cittaṃ namati, na uḷāresu pañcasu kāmaguṇesu bhogāya cittaṃ namati. Yepissa te honti puttāti vā dārāti vā dāsāti vā pessāti vā kammakarāti vā, tepi na sussūsanti na sotaṃ odahanti na aññā cittaṃ upaṭṭhapenti. Taṃ kissa hetu? Evañhetaṃ 8, gahapati, hoti asakkaccaṃ katānaṃ kammānaṃ vipāko’’.
‘‘ลูขเญฺจปิ, คหปติ, ทานํ เทติ ปณีตํ วา; ตญฺจ สกฺกจฺจํ เทติ, จิตฺตีกตฺวา เทติ, สหตฺถา เทติ, อนปวิทฺธํ เทติ, อาคมนทิฎฺฐิโก เทติฯ ยตฺถ ยตฺถ ตสฺส ตสฺส ทานสฺส วิปาโก นิพฺพตฺตติ, อุฬาราย ภตฺตโภคาย จิตฺตํ นมติ, อุฬาราย วตฺถโภคาย จิตฺตํ นมติ, อุฬาราย ยานโภคาย จิตฺตํ นมติ, อุฬาเรสุ ปญฺจสุ กามคุเณสุ โภคาย จิตฺตํ นมติฯ เยปิสฺส เต โหนฺติ ปุตฺตาติ วา ทาราติ วา ทาสาติ วา เปสฺสาติ วา กมฺมกราติ วา, เตปิ สุสฺสูสนฺติ โสตํ โอทหนฺติ อญฺญา จิตฺตํ อุปฎฺฐเปนฺติฯ ตํ กิสฺส เหตุ? เอวเญฺหตํ, คหปติ, โหติ สกฺกจฺจํ กตานํ กมฺมานํ วิปาโกฯ
‘‘Lūkhañcepi, gahapati, dānaṃ deti paṇītaṃ vā; tañca sakkaccaṃ deti, cittīkatvā deti, sahatthā deti, anapaviddhaṃ deti, āgamanadiṭṭhiko deti. Yattha yattha tassa tassa dānassa vipāko nibbattati, uḷārāya bhattabhogāya cittaṃ namati, uḷārāya vatthabhogāya cittaṃ namati, uḷārāya yānabhogāya cittaṃ namati, uḷāresu pañcasu kāmaguṇesu bhogāya cittaṃ namati. Yepissa te honti puttāti vā dārāti vā dāsāti vā pessāti vā kammakarāti vā, tepi sussūsanti sotaṃ odahanti aññā cittaṃ upaṭṭhapenti. Taṃ kissa hetu? Evañhetaṃ, gahapati, hoti sakkaccaṃ katānaṃ kammānaṃ vipāko.
‘‘ภูตปุพฺพํ, คหปติ, เวลาโม นาม พฺราหฺมโณ อโหสิฯ โส เอวรูปํ ทานํ อทาสิ มหาทานํฯ จตุราสีติ สุวณฺณปาติสหสฺสานิ อทาสิ รูปิยปูรานิ , จตุราสีติ รูปิยปาติสหสฺสานิ อทาสิ สุวณฺณปูรานิ, จตุราสีติ กํสปาติสหสฺสานิ อทาสิ หิรญฺญปูรานิ , จตุราสีติ หตฺถิสหสฺสานิ อทาสิ โสวณฺณาลงฺการานิ โสวณฺณธชานิ เหมชาลปฺปฎิจฺฉนฺนานิ 9, จตุราสีติ รถสหสฺสานิ อทาสิ สีหจมฺมปริวารานิ พฺยคฺฆจมฺมปริวารานิ ทีปิจมฺมปริวารานิ ปณฺฑุกมฺพลปริวารานิ โสวณฺณาลงฺการานิ โสวณฺณธชานิ เหมชาลปฺปฎิจฺฉนฺนานิ, จตุราสีติ เธนุสหสฺสานิ อทาสิ ทุกูลสนฺธนานิ 10 กํสูปธารณานิ, จตุราสีติ กญฺญาสหสฺสานิ อทาสิ อามุตฺตมณิกุณฺฑลาโย 11, จตุราสีติ ปลฺลงฺกสหสฺสานิ อทาสิ โคนกตฺถตานิ ปฎิกตฺถตานิ ปฎลิกตฺถตานิ กทลิมิคปวรปจฺจตฺถรณานิ สอุตฺตรจฺฉทานิ อุภโตโลหิตกูปธานานิ, จตุราสีติ วตฺถโกฎิสหสฺสานิ อทาสิ โขมสุขุมานํ โกเสยฺยสุขุมานํ กมฺพลสุขุมานํ กปฺปาสิกสุขุมานํ, โก ปน วาโท อนฺนสฺส ปานสฺส ขชฺชสฺส โภชฺชสฺส เลยฺยสฺส เปยฺยสฺส, นโชฺช มเญฺญ วิสฺสนฺทนฺติ 12ฯ
‘‘Bhūtapubbaṃ, gahapati, velāmo nāma brāhmaṇo ahosi. So evarūpaṃ dānaṃ adāsi mahādānaṃ. Caturāsīti suvaṇṇapātisahassāni adāsi rūpiyapūrāni , caturāsīti rūpiyapātisahassāni adāsi suvaṇṇapūrāni, caturāsīti kaṃsapātisahassāni adāsi hiraññapūrāni , caturāsīti hatthisahassāni adāsi sovaṇṇālaṅkārāni sovaṇṇadhajāni hemajālappaṭicchannāni 13, caturāsīti rathasahassāni adāsi sīhacammaparivārāni byagghacammaparivārāni dīpicammaparivārāni paṇḍukambalaparivārāni sovaṇṇālaṅkārāni sovaṇṇadhajāni hemajālappaṭicchannāni, caturāsīti dhenusahassāni adāsi dukūlasandhanāni 14 kaṃsūpadhāraṇāni, caturāsīti kaññāsahassāni adāsi āmuttamaṇikuṇḍalāyo 15, caturāsīti pallaṅkasahassāni adāsi gonakatthatāni paṭikatthatāni paṭalikatthatāni kadalimigapavarapaccattharaṇāni sauttaracchadāni ubhatolohitakūpadhānāni, caturāsīti vatthakoṭisahassāni adāsi khomasukhumānaṃ koseyyasukhumānaṃ kambalasukhumānaṃ kappāsikasukhumānaṃ, ko pana vādo annassa pānassa khajjassa bhojjassa leyyassa peyyassa, najjo maññe vissandanti 16.
‘‘สิยา โข ปน เต, คหปติ, เอวมสฺส – ‘อโญฺญ นูน เตน สมเยน เวลาโม พฺราหฺมโณ อโหสิ, โส 17 ตํ ทานํ อทาสิ มหาทาน’นฺติฯ น โข ปเนตํ, คหปติ, เอวํ ทฎฺฐพฺพํฯ อหํ เตน สมเยน เวลาโม พฺราหฺมโณ อโหสิํฯ อหํ ตํ ทานํ อทาสิํ มหาทานํฯ ตสฺมิํ โข ปน, คหปติ, ทาเน น โกจิ ทกฺขิเณโยฺย อโหสิ, น ตํ โกจิ ทกฺขิณํ วิโสเธติฯ
‘‘Siyā kho pana te, gahapati, evamassa – ‘añño nūna tena samayena velāmo brāhmaṇo ahosi, so 18 taṃ dānaṃ adāsi mahādāna’nti. Na kho panetaṃ, gahapati, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Ahaṃ tena samayena velāmo brāhmaṇo ahosiṃ. Ahaṃ taṃ dānaṃ adāsiṃ mahādānaṃ. Tasmiṃ kho pana, gahapati, dāne na koci dakkhiṇeyyo ahosi, na taṃ koci dakkhiṇaṃ visodheti.
‘‘ยํ, คหปติ, เวลาโม พฺราหฺมโณ ทานํ อทาสิ มหาทานํ, โย เจกํ ทิฎฺฐิสมฺปนฺนํ โภเชยฺย, อิทํ ตโต มหปฺผลตรํฯ
‘‘Yaṃ, gahapati, velāmo brāhmaṇo dānaṃ adāsi mahādānaṃ, yo cekaṃ diṭṭhisampannaṃ bhojeyya, idaṃ tato mahapphalataraṃ.
( ) 19 ‘‘โย จ สตํ ทิฎฺฐิสมฺปนฺนานํ โภเชยฺย, โย เจกํ สกทาคามิํ โภเชยฺย, อิทํ ตโต มหปฺผลตรํฯ
( ) 20 ‘‘Yo ca sataṃ diṭṭhisampannānaṃ bhojeyya, yo cekaṃ sakadāgāmiṃ bhojeyya, idaṃ tato mahapphalataraṃ.
( ) 21 ‘‘โย จ สตํ สกทาคามีนํ โภเชยฺย, โย เจกํ อนาคามิํ โภเชยฺย…เป.… โย จ สตํ อนาคามีนํ โภเชยฺย, โย เจกํ อรหนฺตํ โภเชยฺย… โย จ สตํ อรหนฺตานํ โภเชยฺย, โย เจกํ ปเจฺจกพุทฺธํ โภเชยฺย … โย จ สตํ ปเจฺจกพุทฺธานํ โภเชยฺย, โย จ ตถาคตํ อรหนฺตํ สมฺมาสมฺพุทฺธํ โภเชยฺย… โย จ พุทฺธปฺปมุขํ ภิกฺขุสงฺฆํ โภเชยฺย… โย จ จาตุทฺทิสํ สงฺฆํ อุทฺทิสฺส วิหารํ การาเปยฺย… โย จ ปสนฺนจิโตฺต พุทฺธญฺจ ธมฺมญฺจ สงฺฆญฺจ สรณํ คเจฺฉยฺย… โย จ ปสนฺนจิโตฺต สิกฺขาปทานิ สมาทิเยยฺย – ปาณาติปาตา เวรมณิํ, อทินฺนาทานา เวรมณิํ, กาเมสุมิจฺฉาจารา เวรมณิํ, มุสาวาทา เวรมณิํ, สุราเมรยมชฺชปมาทฎฺฐานา เวรมณิํ, โย จ อนฺตมโส คโนฺธหนมตฺตมฺปิ 22 เมตฺตจิตฺตํ ภาเวยฺย, ( ) 23 อิทํ ตโต มหปฺผลตรํฯ
( ) 24 ‘‘Yo ca sataṃ sakadāgāmīnaṃ bhojeyya, yo cekaṃ anāgāmiṃ bhojeyya…pe… yo ca sataṃ anāgāmīnaṃ bhojeyya, yo cekaṃ arahantaṃ bhojeyya… yo ca sataṃ arahantānaṃ bhojeyya, yo cekaṃ paccekabuddhaṃ bhojeyya … yo ca sataṃ paccekabuddhānaṃ bhojeyya, yo ca tathāgataṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ bhojeyya… yo ca buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ bhojeyya… yo ca cātuddisaṃ saṅghaṃ uddissa vihāraṃ kārāpeyya… yo ca pasannacitto buddhañca dhammañca saṅghañca saraṇaṃ gaccheyya… yo ca pasannacitto sikkhāpadāni samādiyeyya – pāṇātipātā veramaṇiṃ, adinnādānā veramaṇiṃ, kāmesumicchācārā veramaṇiṃ, musāvādā veramaṇiṃ, surāmerayamajjapamādaṭṭhānā veramaṇiṃ, yo ca antamaso gandhohanamattampi 25 mettacittaṃ bhāveyya, ( ) 26 idaṃ tato mahapphalataraṃ.
‘‘ยญฺจ, คหปติ, เวลาโม พฺราหฺมโณ ทานํ อทาสิ มหาทานํ, โย เจกํ ทิฎฺฐิสมฺปนฺนํ โภเชยฺย… โย จ สตํ ทิฎฺฐิสมฺปนฺนานํ โภเชยฺย, โย เจกํ สกทาคามิํ โภเชยฺย… โย จ สตํ สกทาคามีนํ โภเชยฺย, โย เจกํ อนาคามิํ โภเชยฺย… โย จ สตํ อนาคามีนํ โภเชยฺย, โย เจกํ อรหนฺตํ โภเชยฺย… โย จ สตํ อรหนฺตานํ โภเชยฺย, โย เจกํ ปเจฺจกพุทฺธํ โภเชยฺย… โย จ สตํ ปเจฺจกพุทฺธานํ โภเชยฺย, โย จ ตถาคตํ อรหนฺตํ สมฺมาสมฺพุทฺธํ โภเชยฺย… โย จ พุทฺธปฺปมุขํ ภิกฺขุสงฺฆํ โภเชยฺย, โย จ จาตุทฺทิสํ สงฺฆํ อุทฺทิสฺส วิหารํ การาเปยฺย… โย จ ปสนฺนจิโตฺต พุทฺธญฺจ ธมฺมญฺจ สงฺฆญฺจ สรณํ คเจฺฉยฺย, โย จ ปสนฺนจิโตฺต สิกฺขาปทานิ สมาทิเยยฺย – ปาณาติปาตา เวรมณิํ… สุราเมรยมชฺชปมาทฎฺฐานา เวรมณิํ, โย จ อนฺตมโส คโนฺธหนมตฺตมฺปิ เมตฺตจิตฺตํ ภาเวยฺย , โย จ อจฺฉราสงฺฆาตมตฺตมฺปิ อนิจฺจสญฺญํ ภาเวยฺย, อิทํ ตโต มหปฺผลตร’’นฺติฯ ทสมํฯ
‘‘Yañca, gahapati, velāmo brāhmaṇo dānaṃ adāsi mahādānaṃ, yo cekaṃ diṭṭhisampannaṃ bhojeyya… yo ca sataṃ diṭṭhisampannānaṃ bhojeyya, yo cekaṃ sakadāgāmiṃ bhojeyya… yo ca sataṃ sakadāgāmīnaṃ bhojeyya, yo cekaṃ anāgāmiṃ bhojeyya… yo ca sataṃ anāgāmīnaṃ bhojeyya, yo cekaṃ arahantaṃ bhojeyya… yo ca sataṃ arahantānaṃ bhojeyya, yo cekaṃ paccekabuddhaṃ bhojeyya… yo ca sataṃ paccekabuddhānaṃ bhojeyya, yo ca tathāgataṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ bhojeyya… yo ca buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ bhojeyya, yo ca cātuddisaṃ saṅghaṃ uddissa vihāraṃ kārāpeyya… yo ca pasannacitto buddhañca dhammañca saṅghañca saraṇaṃ gaccheyya, yo ca pasannacitto sikkhāpadāni samādiyeyya – pāṇātipātā veramaṇiṃ… surāmerayamajjapamādaṭṭhānā veramaṇiṃ, yo ca antamaso gandhohanamattampi mettacittaṃ bhāveyya , yo ca accharāsaṅghātamattampi aniccasaññaṃ bhāveyya, idaṃ tato mahapphalatara’’nti. Dasamaṃ.
สีหนาทวโคฺค ทุติโยฯ
Sīhanādavaggo dutiyo.
ตสฺสุทฺทานํ –
Tassuddānaṃ –
นาโท สอุปาทิเสโส จ, โกฎฺฐิเกน สมิทฺธินา;
Nādo saupādiseso ca, koṭṭhikena samiddhinā;
คณฺฑสญฺญา กุลํ เมตฺตา, เทวตา เวลาเมน จาติฯ
Gaṇḍasaññā kulaṃ mettā, devatā velāmena cāti.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ๑๐. เวลามสุตฺตวณฺณนา • 10. Velāmasuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๑๐. เวลามสุตฺตวณฺณนา • 10. Velāmasuttavaṇṇanā
