| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
១០. វេលាមសុត្តវណ្ណនា
10. Velāmasuttavaṇṇanā
២០. ទសមេ សកុណ្ឌកភត្តន្តិ សកុណ្ឌកំ ឧត្តណ្ឌុលភត្តំ។ បរិត្តេហិ សកុណ្ឌេហិ តណ្ឌុលេហិបិ សទ្ធិំ វិបក្កភត្តំ ឧត្តណ្ឌុលមេវ ហោតិ។ ពិឡង្គំ វុច្ចតិ អារនាឡំ, ពិឡង្គតោ និព្ពត្តនតោ តទេវ កញ្ជិយតោ ជាតន្តិ កញ្ជិយំ, តំ ទុតិយំ ឯតស្សាតិ ពិឡង្គទុតិយំ, តំ កញ្ជិយទុតិយន្តិ វុត្តំ។ អសក្ករិត្វាតិ ទេយ្យធម្មម្បិ បុគ្គលម្បិ អសក្ករិត្វា។ ទេយ្យធម្មស្ស អសក្ករណំ អសម្បន្នការោ, បុគ្គលស្ស អសក្ករណំ អគរុករណំ។ ទេយ្យធម្មំ អសក្ករោន្តោ ហិ ឧត្តណ្ឌុលាទិទោសសមន្នាគតំ អាហារំ ទេតិ, ន សម្បន្នំ ករោតិ។ បុគ្គលំ អសក្ករោន្តោ និសីទនដ្ឋានំ អសម្មជ្ជិត្វា យត្ថ តត្ថ វា និសីទាបេត្វា យំ វា តំ វា ទារកំ បេសេត្វា ទេតិ។ អចិត្តីកត្វាតិ ន ចិត្តិំ កត្វា, ន បូជេត្វាតិ អត្ថោ។ បូជេន្តោ ហិ បូជេតព្ពវត្ថុំ ចិត្តេ ឋបេតិ, ន តតោ ពហិ ករោតិ។ ចិត្តំ វា អច្ឆរិយំ កត្វា បដិបត្តិ ចិត្តីករណំ សម្ភាវនកិរិយា, តប្បដិក្ខេបតោ អចិត្តីករណំ អសម្ភាវនកិរិយា។ អបវិទ្ធន្តិ ឧច្ឆិដ្ឋាទិឆឌ្ឌនីយធម្មំ វិយ អវខិត្តកំ។ យោ ហិ ឆឌ្ឌេតុកាមោ ហុត្វា រោគិនោ សរីរេ ឱទនាទីនិ មជ្ជិត្វា វម្មិកេ រោគំ បក្ខិបន្តោ វិយ ទេតិ, អយំ អបវិទ្ធំ ទេតិ នាម។ អនាគមនទិដ្ឋិកោតិ ‘‘អទ្ធា ឥមស្ស ទានស្ស ផលំ មម អាគច្ឆតី’’តិ ឯវំ យស្ស កម្មស្សកតទិដ្ឋិ អត្ថិ, សោ អាគមនទិដ្ឋិកោ។ អយំ បន ន តាទិសោតិ អនាគមនទិដ្ឋិកោ, ផលំ បាដិកង្ខំ ហុត្វា ន ទេតីតិ អត្ថោ។ តេនាហ ‘‘ន កម្មញ្ច ផលញ្ច សទ្ទហិត្វា ទេតី’’តិ។
20. Dasame sakuṇḍakabhattanti sakuṇḍakaṃ uttaṇḍulabhattaṃ. Parittehi sakuṇḍehi taṇḍulehipi saddhiṃ vipakkabhattaṃ uttaṇḍulameva hoti. Biḷaṅgaṃ vuccati āranāḷaṃ, biḷaṅgato nibbattanato tadeva kañjiyato jātanti kañjiyaṃ, taṃ dutiyaṃ etassāti biḷaṅgadutiyaṃ, taṃ kañjiyadutiyanti vuttaṃ. Asakkaritvāti deyyadhammampi puggalampi asakkaritvā. Deyyadhammassa asakkaraṇaṃ asampannakāro, puggalassa asakkaraṇaṃ agarukaraṇaṃ. Deyyadhammaṃ asakkaronto hi uttaṇḍulādidosasamannāgataṃ āhāraṃ deti, na sampannaṃ karoti. Puggalaṃ asakkaronto nisīdanaṭṭhānaṃ asammajjitvā yattha tattha vā nisīdāpetvā yaṃ vā taṃ vā dārakaṃ pesetvā deti. Acittīkatvāti na cittiṃ katvā, na pūjetvāti attho. Pūjento hi pūjetabbavatthuṃ citte ṭhapeti, na tato bahi karoti. Cittaṃ vā acchariyaṃ katvā paṭipatti cittīkaraṇaṃ sambhāvanakiriyā, tappaṭikkhepato acittīkaraṇaṃ asambhāvanakiriyā. Apaviddhanti ucchiṭṭhādichaḍḍanīyadhammaṃ viya avakhittakaṃ. Yo hi chaḍḍetukāmo hutvā rogino sarīre odanādīni majjitvā vammike rogaṃ pakkhipanto viya deti, ayaṃ apaviddhaṃ deti nāma. Anāgamanadiṭṭhikoti ‘‘addhā imassa dānassa phalaṃ mama āgacchatī’’ti evaṃ yassa kammassakatadiṭṭhi atthi, so āgamanadiṭṭhiko. Ayaṃ pana na tādisoti anāgamanadiṭṭhiko, phalaṃ pāṭikaṅkhaṃ hutvā na detīti attho. Tenāha ‘‘na kammañca phalañca saddahitvā detī’’ti.
វេលាមោតិ ឯត្ថ មា-សទ្ទោ បដិសេធវចនោ។ ជាតិគោត្តរូបភោគាទិគុណានំ វេលា មរិយាទា នត្ថិ ឯតស្មិន្តិ វេលាមោ។ អថ វា យថាវុត្តគុណានំ វេលា មរិយាទា អមតិ ឱសានំ គច្ឆតិ ឯតស្មិន្តិ វេលាមោ, វេលំ វា មរិយាទំ អមតិ គច្ឆតិ អតិក្កមតីតិ វេលាមោ។ តេនាហ ‘‘ជាតិគោត្ត…បេ.… ឯវំលទ្ធនាមោ’’តិ។ ទីយតីតិ ទានំ, ទានវត្ថុ។ តំ អគ្គីយតិ និស្សជ្ជីយតិ ឯត្ថាតិ ទានគ្គំ។ ទានំ វា គណ្ហន្តិ ឯត្ថាតិ ទានគ្គំ, ឯវំ ភត្តគ្គំ, បរិវេសនដ្ឋានំ។ ទុកូលសន្ទនានីតិ រជតភាជនាទិនិស្សិតេ ទុកូលេ ខីរស្ស សន្ទនំ ឯតេសន្តិ ទុកូលសន្ទនានិ។ កំសូបធារណានីតិ រជតមយទោហភាជនានិ។ តេនាហ ‘‘រជតមយខីរបដិច្ឆកានី’’តិ។ រជតមយានិ ខីរបដិច្ឆកានិ ខីរបដិគ្គហភាជនានិ ឯតេសន្តិ រជតមយខីរបដិច្ឆកានិ។ សោធេយ្យាតិ មហប្ផលភាវករណេន វិសោធេយ្យ។ មហប្ផលភាវប្បត្តិយា ហិ ទក្ខិណា វិសុជ្ឈតិ នាម។
Velāmoti ettha mā-saddo paṭisedhavacano. Jātigottarūpabhogādiguṇānaṃ velā mariyādā natthi etasminti velāmo. Atha vā yathāvuttaguṇānaṃ velā mariyādā amati osānaṃ gacchati etasminti velāmo, velaṃ vā mariyādaṃ amati gacchati atikkamatīti velāmo. Tenāha ‘‘jātigotta…pe… evaṃladdhanāmo’’ti. Dīyatīti dānaṃ, dānavatthu. Taṃ aggīyati nissajjīyati etthāti dānaggaṃ. Dānaṃ vā gaṇhanti etthāti dānaggaṃ, evaṃ bhattaggaṃ, parivesanaṭṭhānaṃ. Dukūlasandanānīti rajatabhājanādinissite dukūle khīrassa sandanaṃ etesanti dukūlasandanāni. Kaṃsūpadhāraṇānīti rajatamayadohabhājanāni. Tenāha ‘‘rajatamayakhīrapaṭicchakānī’’ti. Rajatamayāni khīrapaṭicchakāni khīrapaṭiggahabhājanāni etesanti rajatamayakhīrapaṭicchakāni. Sodheyyāti mahapphalabhāvakaraṇena visodheyya. Mahapphalabhāvappattiyā hi dakkhiṇā visujjhati nāma.
មគ្គេនាគតំ អនិវត្តនសរណន្តិ ឥមិនា លោកុត្តរសរណគមនំ ទីបេតិ។ អបរេតិអាទិនា លោកិយសរណគមនំ វុត្តំ។ សរណំ នាម តិណ្ណំ រតនានំ ជីវិតបរិច្ចាគមយំ បុញ្ញំ សព្ពសម្បត្តិំ ទេតិ, តស្មា មហប្ផលតរន្តិ អធិប្បាយោ។ ឥទញ្ច – ‘‘សចេ ត្វំ យថា គហិតំ សរណំ ន ភិន្ទិស្សសិ, ឯវាហំ តំ មារេមី’’តិ យទិបិ កោចិ តិណ្ហេន សត្ថេន ជីវិតា វោរោបេយ្យ, តថាបិ ‘‘នេវាហំ ពុទ្ធំ ន ពុទ្ធោតិ, ធម្មំ ន ធម្មោតិ, សង្ឃំ ន សង្ឃោតិ វទាមី’’តិ ទឡ្ហតរំ កត្វា គហិតស្ស វសេន វុត្តំ។ មគ្គេនាគតន្តិ លោកុត្តរសីលំ សន្ធាយ វទតិ។ អបរេតិអាទិនា បន លោកិយសីលំ វុត្តំ។ សព្ពេសំ សត្តានំ ជីវិតទានាទិនិហិតទណ្ឌតាយ សកលលោកិយលោកុត្តរគុណាធិដ្ឋានតោ ចស្ស មហប្ផលមហានិសំសតា វេទិតព្ពា។
Maggenāgataṃ anivattanasaraṇanti iminā lokuttarasaraṇagamanaṃ dīpeti. Aparetiādinā lokiyasaraṇagamanaṃ vuttaṃ. Saraṇaṃ nāma tiṇṇaṃ ratanānaṃ jīvitapariccāgamayaṃ puññaṃ sabbasampattiṃ deti, tasmā mahapphalataranti adhippāyo. Idañca – ‘‘sace tvaṃ yathā gahitaṃ saraṇaṃ na bhindissasi, evāhaṃ taṃ māremī’’ti yadipi koci tiṇhena satthena jīvitā voropeyya, tathāpi ‘‘nevāhaṃ buddhaṃ na buddhoti, dhammaṃ na dhammoti, saṅghaṃ na saṅghoti vadāmī’’ti daḷhataraṃ katvā gahitassa vasena vuttaṃ. Maggenāgatanti lokuttarasīlaṃ sandhāya vadati. Aparetiādinā pana lokiyasīlaṃ vuttaṃ. Sabbesaṃ sattānaṃ jīvitadānādinihitadaṇḍatāya sakalalokiyalokuttaraguṇādhiṭṭhānato cassa mahapphalamahānisaṃsatā veditabbā.
ឧបសិង្ឃនមត្តន្តិ ឃាយនមត្តំ។ គទ្ទោហនមត្តន្តិ បាឋន្តរេ គោទោហនមត្តំ កាលន្តិ អត្ថោ។ សោ ច ន សកលោ គោទោហនក្ខណោ អធិប្បេតោតិ ទស្សេតុំ ‘‘គាវិយា ឯកវារំ ថនអញ្ឆនមត្ត’’ន្តិ អត្ថោ វុត្តោ។ អញ្ឆនមត្តន្តិ អាកឌ្ឍនមត្តំ។ គាវិយា ថនំ គហេត្វា ឯកខីរពិន្ទុទុហនកាលមត្តម្បិ គទ្ទុហនមត្តន្តិ វទន្តិ។ ឯត្តកម្បិ ហិ កាលំ យោ វសនគព្ភបរិវេណវិហារូបចារបរិច្ឆេទេន វា អបរិមាណាសុ លោកធាតូសុ សព្ពសត្តេ ហិតផរណំ មេត្តចិត្តំ ភាវេតុំ សក្កោតិ។ ឥទំ តតោ យថាវុត្តទានាទិតោ មហប្ផលតរំ។
Upasiṅghanamattanti ghāyanamattaṃ. Gaddohanamattanti pāṭhantare godohanamattaṃ kālanti attho. So ca na sakalo godohanakkhaṇo adhippetoti dassetuṃ ‘‘gāviyā ekavāraṃ thanaañchanamatta’’nti attho vutto. Añchanamattanti ākaḍḍhanamattaṃ. Gāviyā thanaṃ gahetvā ekakhīrabinduduhanakālamattampi gadduhanamattanti vadanti. Ettakampi hi kālaṃ yo vasanagabbhapariveṇavihārūpacāraparicchedena vā aparimāṇāsu lokadhātūsu sabbasatte hitapharaṇaṃ mettacittaṃ bhāvetuṃ sakkoti. Idaṃ tato yathāvuttadānādito mahapphalataraṃ.
វេលាមសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Velāmasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
សីហនាទវគ្គវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Sīhanādavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ១០. វេលាមសុត្តំ • 10. Velāmasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ១០. វេលាមសុត្តវណ្ណនា • 10. Velāmasuttavaṇṇanā
