| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / அங்கு³த்தரனிகாய (அட்ட²கதா²) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
3. வேனாக³புரஸுத்தவண்ணனா
3. Venāgapurasuttavaṇṇanā
64. ததியே கோஸலேஸூதி ஏவங்னாமகே ஜனபதே³. சாரிகங் சரமானோதி அத்³தா⁴னக³மனங் க³ச்ச²ந்தோ. சாரிகா ச நாமேஸா ப⁴க³வதோ து³விதா⁴ ஹோதி துரிதசாரிகா ச அதுரிதசாரிகா சாதி. தத்த² தூ³ரேபி போ³த⁴னெய்யபுக்³க³லங் தி³ஸ்வா தஸ்ஸ போ³த⁴னத்தா²ய ஸஹஸா க³மனங் துரிதசாரிகா நாம . ஸா மஹாகஸ்ஸபபச்சுக்³க³மனாதீ³ஸு த³ட்ட²ப்³பா³. யங் பன கா³மனிக³மபடிபாடியா தே³வஸிகங் யோஜனஅத்³த⁴யோஜனவஸேன பிண்ட³பாதசரியாதீ³ஹி லோகங் அனுக்³க³ண்ஹந்தஸ்ஸ க³மனங், அயங் அதுரிதசாரிகா நாம. இமங் ஸந்தா⁴யேதங் வுத்தங் – ‘‘சாரிகங் சரமானோ’’தி. வித்தா²ரேன பன சாரிகாகதா² ஸுமங்க³லவிலாஸினியா தீ³க⁴னிகாயட்ட²கதா²ய அம்ப³ட்ட²ஸுத்தவண்ணனாயங் (தீ³॰ நி॰ அட்ட²॰ 1.254) வுத்தா. ப்³ராஹ்மணகா³மோதி ப்³ராஹ்மணானங் ஸமோஸரணகா³மோபி ப்³ராஹ்மணகா³மோதி வுச்சதி, ப்³ராஹ்மணானங் போ⁴க³கா³மோபி. இத⁴ ஸமோஸரணகா³மோ ப்³ராஹ்மணவஸனகா³மோதி அதி⁴ப்பேதோ. தத³வஸரீதி தத்த² அவஸரி, ஸம்பத்தோதி அத்தோ². விஹாரோ பனெத்த² அனியாமிதோ. தஸ்மா தஸ்ஸ அவிதூ³ரே பு³த்³தா⁴னங் அனுச்ச²விகோ ஏகோ வனஸண்டோ³ அத்தி², ஸத்தா² தங் வனஸண்ட³ங் க³தோதி வேதி³தப்³போ³.
64. Tatiye kosalesūti evaṃnāmake janapade. Cārikaṃ caramānoti addhānagamanaṃ gacchanto. Cārikā ca nāmesā bhagavato duvidhā hoti turitacārikā ca aturitacārikā cāti. Tattha dūrepi bodhaneyyapuggalaṃ disvā tassa bodhanatthāya sahasā gamanaṃ turitacārikā nāma . Sā mahākassapapaccuggamanādīsu daṭṭhabbā. Yaṃ pana gāmanigamapaṭipāṭiyā devasikaṃ yojanaaddhayojanavasena piṇḍapātacariyādīhi lokaṃ anuggaṇhantassa gamanaṃ, ayaṃ aturitacārikā nāma. Imaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ – ‘‘cārikaṃ caramāno’’ti. Vitthārena pana cārikākathā sumaṅgalavilāsiniyā dīghanikāyaṭṭhakathāya ambaṭṭhasuttavaṇṇanāyaṃ (dī. ni. aṭṭha. 1.254) vuttā. Brāhmaṇagāmoti brāhmaṇānaṃ samosaraṇagāmopi brāhmaṇagāmoti vuccati, brāhmaṇānaṃ bhogagāmopi. Idha samosaraṇagāmo brāhmaṇavasanagāmoti adhippeto. Tadavasarīti tattha avasari, sampattoti attho. Vihāro panettha aniyāmito. Tasmā tassa avidūre buddhānaṃ anucchaviko eko vanasaṇḍo atthi, satthā taṃ vanasaṇḍaṃ gatoti veditabbo.
அஸ்ஸோஸுந்தி ஸுணிங்ஸு உபலபி⁴ங்ஸு, ஸோதத்³வாரஸம்பத்தவசனநிக்³கோ⁴ஸானுஸாரேன ஜானிங்ஸு. கோ²தி அவதா⁴ரணத்தே², பத³பூரணமத்தே வா நிபாதோ. தத்த² அவதா⁴ரணத்தே²ன ‘‘அஸ்ஸோஸுங் ஏவ, ந தேஸங் கோசி ஸவனந்தராயோ அஹோஸீ’’தி அயமத்தோ² வேதி³தப்³போ³. பத³பூரணேன ப்³யஞ்ஜனஸிலிட்ட²தாமத்தமேவ.
Assosunti suṇiṃsu upalabhiṃsu, sotadvārasampattavacananigghosānusārena jāniṃsu. Khoti avadhāraṇatthe, padapūraṇamatte vā nipāto. Tattha avadhāraṇatthena ‘‘assosuṃ eva, na tesaṃ koci savanantarāyo ahosī’’ti ayamattho veditabbo. Padapūraṇena byañjanasiliṭṭhatāmattameva.
இதா³னி யமத்த²ங் அஸ்ஸோஸுங், தங் பகாஸேதுங் ஸமணோ க²லு, போ⁴, கோ³தமோதிஆதி³ வுத்தங். தத்த² ஸமிதபாபத்தா ஸமணோதி வேதி³தப்³போ³. க²லூதி அனுஸ்ஸவத்தே² நிபாதோ. போ⁴தி தேஸங் அஞ்ஞமஞ்ஞங் ஆலபனமத்தங். கோ³தமோதி ப⁴க³வதோ கொ³த்தவஸேன பரிதீ³பனங், தஸ்மா ‘‘ஸமணோ க²லு, போ⁴, கோ³தமோ’’தி எத்த² ஸமணோ கிர, போ⁴, கோ³தமகொ³த்தோதி ஏவமத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³. ஸக்யபுத்தோதி இத³ங் பன ப⁴க³வதோ உச்சாகுலபரிதீ³பனங். ஸக்யகுலா பப்³ப³ஜிதோதி ஸத்³தா⁴பப்³ப³ஜிதபா⁴வபரிதீ³பனங், கேனசி பாரிஜுஞ்ஞேன அனபி⁴பூ⁴தோ அபரிக்கீ²ணங்யேவ தங் குலங் பஹாய ஸத்³தா⁴ய பப்³ப³ஜிதோதி வுத்தங் ஹோதி. தங் கோ² பனாதி இத்த²ம்பூ⁴தாக்²யானத்தே² உபயோக³வசனங், தஸ்ஸ கோ² பன போ⁴தோ கோ³தமஸ்ஸாதி அத்தோ². கல்யாணோதி கல்யாணகு³ணஸமன்னாக³தோ, ஸெட்டோ²தி வுத்தங் ஹோதி. கித்திஸத்³தோ³தி கித்தியேவ, து²திகோ⁴ஸோ வா. அப்³பு⁴க்³க³தோதி ஸதே³வகங் லோகங் அஜ்ஜொ²த்த²ரித்வா உக்³க³தோ. கிந்தி? இதிபி ஸோ ப⁴க³வா…பே॰… பு³த்³தோ⁴ ப⁴க³வாதி. தத்ராயங் பத³ஸம்ப³ந்தோ⁴ – ஸோ ப⁴க³வா இதிபி அரஹங், இதிபி ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴…பே॰… இதிபி ப⁴க³வாதி. இமினா ச இமினா ச காரணேனாதி வுத்தங் ஹோதி.
Idāni yamatthaṃ assosuṃ, taṃ pakāsetuṃ samaṇo khalu, bho, gotamotiādi vuttaṃ. Tattha samitapāpattā samaṇoti veditabbo. Khalūti anussavatthe nipāto. Bhoti tesaṃ aññamaññaṃ ālapanamattaṃ. Gotamoti bhagavato gottavasena paridīpanaṃ, tasmā ‘‘samaṇo khalu, bho, gotamo’’ti ettha samaṇo kira, bho, gotamagottoti evamattho daṭṭhabbo. Sakyaputtoti idaṃ pana bhagavato uccākulaparidīpanaṃ. Sakyakulā pabbajitoti saddhāpabbajitabhāvaparidīpanaṃ, kenaci pārijuññena anabhibhūto aparikkhīṇaṃyeva taṃ kulaṃ pahāya saddhāya pabbajitoti vuttaṃ hoti. Taṃ kho panāti itthambhūtākhyānatthe upayogavacanaṃ, tassa kho pana bhoto gotamassāti attho. Kalyāṇoti kalyāṇaguṇasamannāgato, seṭṭhoti vuttaṃ hoti. Kittisaddoti kittiyeva, thutighoso vā. Abbhuggatoti sadevakaṃ lokaṃ ajjhottharitvā uggato. Kinti? Itipi so bhagavā…pe… buddho bhagavāti. Tatrāyaṃ padasambandho – so bhagavā itipi arahaṃ, itipi sammāsambuddho…pe… itipi bhagavāti. Iminā ca iminā ca kāraṇenāti vuttaṃ hoti.
தத்த² ‘‘ஆரகத்தா, அரீனங் அரானஞ்ச ஹதத்தா, பச்சயாதீ³னங் அரஹத்தா, பாபகரணே ரஹாபா⁴வாதி இமேஹி காரணேஹி ஸோ ப⁴க³வா அரஹந்தி வேதி³தப்³போ³’’திஆதி³னா நயேன மாதிகங் நிக்கி²பித்வா ஸப்³பா³னேவ ஏதானி பதா³னி விஸுத்³தி⁴மக்³கே³ (விஸுத்³தி⁴॰ 1.125-127) பு³த்³தா⁴னுஸ்ஸதினித்³தே³ஸே வித்தா²ரிதானீதி ததோ நேஸங் வித்தா²ரோ க³ஹேதப்³போ³.
Tattha ‘‘ārakattā, arīnaṃ arānañca hatattā, paccayādīnaṃ arahattā, pāpakaraṇe rahābhāvāti imehi kāraṇehi so bhagavā arahanti veditabbo’’tiādinā nayena mātikaṃ nikkhipitvā sabbāneva etāni padāni visuddhimagge (visuddhi. 1.125-127) buddhānussatiniddese vitthāritānīti tato nesaṃ vitthāro gahetabbo.
ஸோ இமங் லோகந்தி ஸோ ப⁴வங் கோ³தமோ இமங் லோகங், இதா³னி வத்தப்³ப³ங் நித³ஸ்ஸேதி. ஸதே³வகந்தி ஸஹ தே³வேஹி ஸதே³வகங். ஏவங் ஸஹ மாரேன ஸமாரகங். ஸஹ ப்³ரஹ்முனா ஸப்³ரஹ்மகங். ஸஹ ஸமணப்³ராஹ்மணேஹி ஸஸ்ஸமணப்³ராஹ்மணிங். பஜாதத்தா பஜா, தங் பஜங். ஸஹ தே³வமனுஸ்ஸேஹி ஸதே³வமனுஸ்ஸங். தத்த² ஸதே³வகவசனேன பஞ்சகாமாவசரதே³வக்³க³ஹணங் வேதி³தப்³ப³ங், ஸமாரகவசனேன ச²ட்ட²காமாவசரதே³வக்³க³ஹணங், ஸப்³ரஹ்மகவசனேன ப்³ரஹ்மகாயிகாதி³ப்³ரஹ்மக்³க³ஹணங், ஸஸ்ஸமணப்³ராஹ்மணிவசனேன ஸாஸனஸ்ஸ பச்சத்தி²கபச்சாமித்தஸமணப்³ராஹ்மணக்³க³ஹணங், ஸமிதபாபபா³ஹிதபாபஸமணப்³ராஹ்மணக்³க³ஹணஞ்ச, பஜாவசனேன ஸத்தலோகக்³க³ஹணங், ஸதே³வமனுஸ்ஸவசனேன ஸம்முதிதே³வஅவஸேஸமனுஸ்ஸக்³க³ஹணங். ஏவமெத்த² தீஹி பதே³ஹி ஓகாஸலோகேன ஸத்³தி⁴ங் ஸத்தலோகோ, த்³வீஹி பஜாவஸேன ஸத்தலோகோவ க³ஹிதோதி வேதி³தப்³போ³.
Soimaṃ lokanti so bhavaṃ gotamo imaṃ lokaṃ, idāni vattabbaṃ nidasseti. Sadevakanti saha devehi sadevakaṃ. Evaṃ saha mārena samārakaṃ. Saha brahmunā sabrahmakaṃ. Saha samaṇabrāhmaṇehi sassamaṇabrāhmaṇiṃ. Pajātattā pajā, taṃ pajaṃ. Saha devamanussehi sadevamanussaṃ. Tattha sadevakavacanena pañcakāmāvacaradevaggahaṇaṃ veditabbaṃ, samārakavacanena chaṭṭhakāmāvacaradevaggahaṇaṃ, sabrahmakavacanena brahmakāyikādibrahmaggahaṇaṃ, sassamaṇabrāhmaṇivacanena sāsanassa paccatthikapaccāmittasamaṇabrāhmaṇaggahaṇaṃ, samitapāpabāhitapāpasamaṇabrāhmaṇaggahaṇañca, pajāvacanena sattalokaggahaṇaṃ, sadevamanussavacanena sammutidevaavasesamanussaggahaṇaṃ. Evamettha tīhi padehi okāsalokena saddhiṃ sattaloko, dvīhi pajāvasena sattalokova gahitoti veditabbo.
அபரோ நயோ – ஸதே³வகக்³க³ஹணேன அரூபாவசரலோகோ க³ஹிதோ, ஸமாரகக்³க³ஹணேன ச²காமாவசரதே³வலோகோ, ஸப்³ரஹ்மகக்³க³ஹணேன ரூபீப்³ரஹ்மலோகோ, ஸஸ்ஸமணப்³ராஹ்மணாதி³க்³க³ஹணேன சதுபரிஸவஸேன, ஸம்முதிதே³வேஹி வா ஸஹ மனுஸ்ஸலோகோ, அவஸேஸஸப்³ப³ஸத்தலோகோ வா. போராணா பனாஹு – ஸதே³வகந்தி தே³வதாஹி ஸத்³தி⁴ங் அவஸேஸலோகங். ஸமாரகந்தி மாரேன ஸத்³தி⁴ங் அவஸேஸலோகங். ஸப்³ரஹ்மகந்தி ப்³ரஹ்மேஹி ஸத்³தி⁴ங் அவஸேஸலோகங். ஏவங் ஸப்³பே³பி திப⁴வூபகே³ ஸத்தே தீஹாகாரேஹி தீஸு பதே³ஸு பக்கி²பித்வா புன த்³வீஹி பதே³ஹி பரியாதா³துங் ஸஸ்ஸமணப்³ராஹ்மணிங் பஜங் ஸதே³வமனுஸ்ஸந்தி வுத்தங். ஏவங் பஞ்சஹி பதே³ஹி தேன தேனாகாரேன தேதா⁴துகமேவ பரியாதி³ன்னந்தி.
Aparo nayo – sadevakaggahaṇena arūpāvacaraloko gahito, samārakaggahaṇena chakāmāvacaradevaloko, sabrahmakaggahaṇena rūpībrahmaloko, sassamaṇabrāhmaṇādiggahaṇena catuparisavasena, sammutidevehi vā saha manussaloko, avasesasabbasattaloko vā. Porāṇā panāhu – sadevakanti devatāhi saddhiṃ avasesalokaṃ. Samārakanti mārena saddhiṃ avasesalokaṃ. Sabrahmakanti brahmehi saddhiṃ avasesalokaṃ. Evaṃ sabbepi tibhavūpage satte tīhākārehi tīsu padesu pakkhipitvā puna dvīhi padehi pariyādātuṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussanti vuttaṃ. Evaṃ pañcahi padehi tena tenākārena tedhātukameva pariyādinnanti.
ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா பவேதே³தீதி ஸயந்தி ஸாமங், அபரனெய்யோ ஹுத்வா. அபி⁴ஞ்ஞாதி அபி⁴ஞ்ஞாய, அதி⁴கேன ஞாணேன ஞத்வாதி அத்தோ². ஸச்சி²கத்வாதி பச்சக்க²ங் கத்வா , ஏதேன அனுமானாதி³படிக்கே²போ கதோ. பவேதே³தீதி போ³தே⁴தி ஞாபேதி பகாஸேதி.
Sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedetīti sayanti sāmaṃ, aparaneyyo hutvā. Abhiññāti abhiññāya, adhikena ñāṇena ñatvāti attho. Sacchikatvāti paccakkhaṃ katvā , etena anumānādipaṭikkhepo kato. Pavedetīti bodheti ñāpeti pakāseti.
ஸோ த⁴ம்மங் தே³ஸேதி ஆதி³கல்யாணங்…பே॰… பரியோஸானகல்யாணந்தி ஸோ ப⁴க³வா ஸத்தேஸு காருஞ்ஞதங் படிச்ச ஹித்வாபி அனுத்தரங் விவேகஸுக²ங் த⁴ம்மங் தே³ஸேதி. தஞ்ச கோ² அப்பங் வா ப³ஹுங் வா தே³ஸெந்தோ ஆதி³கல்யாணாதி³ப்பகாரமேவ தே³ஸேதி, ஆதி³ம்ஹிபி கல்யாணங் ப⁴த்³த³கங் அனவஜ்ஜமேவ கத்வா தே³ஸேதி, மஜ்ஜே²பி, பரியோஸானேபி கல்யாணங் ப⁴த்³த³கங் அனவஜ்ஜமேவ கத்வா தே³ஸேதீதி வுத்தங் ஹோதி.
So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ…pe… pariyosānakalyāṇanti so bhagavā sattesu kāruññataṃ paṭicca hitvāpi anuttaraṃ vivekasukhaṃ dhammaṃ deseti. Tañca kho appaṃ vā bahuṃ vā desento ādikalyāṇādippakārameva deseti, ādimhipi kalyāṇaṃ bhaddakaṃ anavajjameva katvā deseti, majjhepi, pariyosānepi kalyāṇaṃ bhaddakaṃ anavajjameva katvā desetīti vuttaṃ hoti.
தத்த² அத்தி² தே³ஸனாய ஆதி³மஜ்ஜ²பரியோஸானங், அத்தி² ஸாஸனஸ்ஸ. தே³ஸனாய தாவ சதுப்பதி³காயபி கா³தா²ய பட²மபாதோ³ ஆதி³ நாம, ததோ த்³வே மஜ்ஜ²ங் நாம, அந்தே ஏகோ பரியோஸானங் நாம. ஏகானுஸந்தி⁴கஸ்ஸ ஸுத்தஸ்ஸ நிதா³னங் ஆதி³, இத³மவோசாதி பரியோஸானங், உபி⁴ன்னங் அந்தரா மஜ்ஜ²ங். அனேகானுஸந்தி⁴கஸ்ஸ ஸுத்தஸ்ஸ பட²மானுஸந்தி⁴ ஆதி³, அந்தே அனுஸந்தி⁴ பரியோஸானங், மஜ்ஜே² ஏகோ வா த்³வே வா ப³ஹூ வா மஜ்ஜ²மேவ.
Tattha atthi desanāya ādimajjhapariyosānaṃ, atthi sāsanassa. Desanāya tāva catuppadikāyapi gāthāya paṭhamapādo ādi nāma, tato dve majjhaṃ nāma, ante eko pariyosānaṃ nāma. Ekānusandhikassa suttassa nidānaṃ ādi, idamavocāti pariyosānaṃ, ubhinnaṃ antarā majjhaṃ. Anekānusandhikassa suttassa paṭhamānusandhi ādi, ante anusandhi pariyosānaṃ, majjhe eko vā dve vā bahū vā majjhameva.
ஸாஸனஸ்ஸ ஸீலஸமாதி⁴விபஸ்ஸனா ஆதி³ நாம. வுத்தம்பி சேதங் – ‘‘கோ சாதி³ குஸலானங் த⁴ம்மானங், ஸீலஞ்ச ஸுவிஸுத்³த⁴ங் தி³ட்டி² ச உஜுகா’’தி (ஸங்॰ நி॰ 5.369). ‘‘அத்தி², பி⁴க்க²வே, மஜ்ஜி²மா படிபதா³ ததா²க³தேன அபி⁴ஸம்பு³த்³தா⁴’’தி ஏவங் வுத்தோ பன அரியமக்³கோ³ மஜ்ஜ²ங் நாம. ப²லஞ்சேவ நிப்³பா³னஞ்ச பரியோஸானங் நாம. ‘‘தஸ்மாதிஹ த்வங், ப்³ராஹ்மண, ப்³ரஹ்மசரியங் ஏதங்பாரங் ஏதங்பரியோஸான’’ந்தி எத்த² ப²லங் பரியோஸனந்தி வுத்தங். ‘‘நிப்³பா³னோக³த⁴ஞ்ஹி, ஆவுஸோ விஸாக², ப்³ரஹ்மசரியங் வுஸ்ஸதி நிப்³பா³னபராயணங் நிப்³பா³னபரியோஸான’’ந்தி (ம॰ நி॰ 1.466) எத்த² நிப்³பா³னங் பரியோஸானந்தி வுத்தங். இத⁴ பன தே³ஸனாய ஆதி³மஜ்ஜ²பரியோஸானங் அதி⁴ப்பேதங். ப⁴க³வா ஹி த⁴ம்மங் தே³ஸெந்தோ ஆதி³ம்ஹி ஸீலங் த³ஸ்ஸெத்வா மஜ்ஜே² மக்³க³ங் பரியோஸானே நிப்³பா³னங் த³ஸ்ஸேதி. தேன வுத்தங் – ‘‘ஸோ த⁴ம்மங் தே³ஸேதி ஆதி³கல்யாணங் மஜ்ஜே²கல்யாணங் பரியோஸானகல்யாண’’ந்தி. தஸ்மா அஞ்ஞோபி த⁴ம்மகதி²கோ த⁴ம்மங் கதெ²ந்தோ –
Sāsanassa sīlasamādhivipassanā ādi nāma. Vuttampi cetaṃ – ‘‘ko cādi kusalānaṃ dhammānaṃ, sīlañca suvisuddhaṃ diṭṭhi ca ujukā’’ti (saṃ. ni. 5.369). ‘‘Atthi, bhikkhave, majjhimā paṭipadā tathāgatena abhisambuddhā’’ti evaṃ vutto pana ariyamaggo majjhaṃ nāma. Phalañceva nibbānañca pariyosānaṃ nāma. ‘‘Tasmātiha tvaṃ, brāhmaṇa, brahmacariyaṃ etaṃpāraṃ etaṃpariyosāna’’nti ettha phalaṃ pariyosananti vuttaṃ. ‘‘Nibbānogadhañhi, āvuso visākha, brahmacariyaṃ vussati nibbānaparāyaṇaṃ nibbānapariyosāna’’nti (ma. ni. 1.466) ettha nibbānaṃ pariyosānanti vuttaṃ. Idha pana desanāya ādimajjhapariyosānaṃ adhippetaṃ. Bhagavā hi dhammaṃ desento ādimhi sīlaṃ dassetvā majjhe maggaṃ pariyosāne nibbānaṃ dasseti. Tena vuttaṃ – ‘‘so dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇa’’nti. Tasmā aññopi dhammakathiko dhammaṃ kathento –
‘‘ஆதி³ம்ஹி ஸீலங் த³ஸ்ஸெய்ய, மஜ்ஜே² மக்³க³ங் விபா⁴வயே;
‘‘Ādimhi sīlaṃ dasseyya, majjhe maggaṃ vibhāvaye;
பரியோஸானம்ஹி நிப்³பா³னங், ஏஸா கதி²கஸண்டி²தீ’’தி.
Pariyosānamhi nibbānaṃ, esā kathikasaṇṭhitī’’ti.
ஸாத்த²ங் ஸப்³யஞ்ஜனந்தி யஸ்ஸ ஹி யாகு³ப⁴த்தஇத்தி²புரிஸாதி³வண்ணனானிஸ்ஸிதா தே³ஸனா ஹோதி, ந ஸோ ஸாத்த²ங் தே³ஸேதி. ப⁴க³வா பன ததா²ரூபங் தே³ஸனங் பஹாய சதுஸதிபட்டா²னாதி³னிஸ்ஸிதங் தே³ஸனங் தே³ஸேதி. தஸ்மா ‘‘ஸாத்த²ங் தே³ஸேதீ’’தி வுச்சதி. யஸ்ஸ பன தே³ஸனா ஏகப்³யஞ்ஜனாதி³யுத்தா வா ஸப்³ப³னிரொட்ட²ப்³யஞ்ஜனா வா ஸப்³ப³விஸ்ஸட்ட²ப்³யஞ்ஜனா வா ஸப்³ப³னிக்³க³ஹிதப்³யஞ்ஜனா வா, தஸ்ஸ த³மிளகிராதயவனாதி³மிலக்கா²னங் பா⁴ஸா விய ப்³யஞ்ஜனபாரிபூரியா அபா⁴வதோ அப்³யஞ்ஜனா நாம தே³ஸனா ஹோதி. ப⁴க³வா பன –
Sātthaṃ sabyañjananti yassa hi yāgubhattaitthipurisādivaṇṇanānissitā desanā hoti, na so sātthaṃ deseti. Bhagavā pana tathārūpaṃ desanaṃ pahāya catusatipaṭṭhānādinissitaṃ desanaṃ deseti. Tasmā ‘‘sātthaṃ desetī’’ti vuccati. Yassa pana desanā ekabyañjanādiyuttā vā sabbaniroṭṭhabyañjanā vā sabbavissaṭṭhabyañjanā vā sabbaniggahitabyañjanā vā, tassa damiḷakirātayavanādimilakkhānaṃ bhāsā viya byañjanapāripūriyā abhāvato abyañjanā nāma desanā hoti. Bhagavā pana –
‘‘ஸிதி²லங் த⁴னிதஞ்ச தீ³க⁴ரஸ்ஸங், லஹுகங் க³ருகஞ்ச நிக்³க³ஹீதங்;
‘‘Sithilaṃ dhanitañca dīgharassaṃ, lahukaṃ garukañca niggahītaṃ;
ஸம்ப³ந்த⁴ங் வவத்தி²தங் விமுத்தங், த³ஸதா⁴ ப்³யஞ்ஜனபு³த்³தி⁴யா பபே⁴தோ³’’தி. –
Sambandhaṃ vavatthitaṃ vimuttaṃ, dasadhā byañjanabuddhiyā pabhedo’’ti. –
ஏவங் வுத்தங் த³ஸவித⁴ங் ப்³யஞ்ஜனங் அமக்கெ²த்வா பரிபுண்ணப்³யஞ்ஜனமேவ கத்வா த⁴ம்மங் தே³ஸேதி. தஸ்மா ‘‘ஸப்³யஞ்ஜனங் கத்வா தே³ஸேதீ’’தி வுச்சதி. கேவலபரிபுண்ணந்தி எத்த² கேவலந்தி ஸகலாதி⁴வசனங். பரிபுண்ணந்தி அனூனாதி⁴கவசனங். இத³ங் வுத்தங் ஹோதி – ஸகலபரிபுண்ணமேவ தே³ஸேதி, ஏகதே³ஸனாபி அபரிபுண்ணா நத்தீ²தி. பரிஸுத்³த⁴ந்தி நிருபக்கிலேஸங். யோ ஹி ‘‘இமங் த⁴ம்மதே³ஸனங் நிஸ்ஸாய லாப⁴ங் வா ஸக்காரங் வா லபி⁴ஸ்ஸாமீ’’தி தே³ஸேதி, தஸ்ஸ அபரிஸுத்³தா⁴ தே³ஸனா நாம ஹோதி. ப⁴க³வா பன லோகாமிஸனிரபெக்கோ² ஹிதப²ரணேனேவ மெத்தாபா⁴வனாய முது³ஹத³யோ உல்லும்பனஸபா⁴வஸண்டி²தேன சித்தேன தே³ஸேதி. தஸ்மா பரிஸுத்³த⁴ங் தே³ஸேதீதி வுச்சதி. ப்³ரஹ்மசரியங் பகாஸேதீதி எத்த² ப்³ரஹ்மசரியந்தி ஸிக்க²த்தயஸங்க³ஹிதங் ஸகலங் ஸாஸனங். தஸ்மா ப்³ரஹ்மசரியங் பகாஸேதீதி ஸோ த⁴ம்மங் தே³ஸேதி ஆதி³கல்யாணங்…பே॰… பரிஸுத்³த⁴ங், ஏவங் தே³ஸெந்தோ ச ஸிக்க²த்தயஸங்க³ஹிதங் ஸகலஸாஸனப்³ரஹ்மசரியங் பகாஸேதீதி ஏவமெத்த² அத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³. ப்³ரஹ்மசரியந்தி ஸெட்ட²ட்டே²ன ப்³ரஹ்மபூ⁴தங் சரியங், ப்³ரஹ்மபூ⁴தானங் வா பு³த்³தா⁴தீ³னங் சரியந்தி வுத்தங் ஹோதி.
Evaṃ vuttaṃ dasavidhaṃ byañjanaṃ amakkhetvā paripuṇṇabyañjanameva katvā dhammaṃ deseti. Tasmā ‘‘sabyañjanaṃ katvā desetī’’ti vuccati. Kevalaparipuṇṇanti ettha kevalanti sakalādhivacanaṃ. Paripuṇṇanti anūnādhikavacanaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – sakalaparipuṇṇameva deseti, ekadesanāpi aparipuṇṇā natthīti. Parisuddhanti nirupakkilesaṃ. Yo hi ‘‘imaṃ dhammadesanaṃ nissāya lābhaṃ vā sakkāraṃ vā labhissāmī’’ti deseti, tassa aparisuddhā desanā nāma hoti. Bhagavā pana lokāmisanirapekkho hitapharaṇeneva mettābhāvanāya muduhadayo ullumpanasabhāvasaṇṭhitena cittena deseti. Tasmā parisuddhaṃ desetīti vuccati. Brahmacariyaṃ pakāsetīti ettha brahmacariyanti sikkhattayasaṅgahitaṃ sakalaṃ sāsanaṃ. Tasmā brahmacariyaṃ pakāsetīti so dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ…pe… parisuddhaṃ, evaṃ desento ca sikkhattayasaṅgahitaṃ sakalasāsanabrahmacariyaṃ pakāsetīti evamettha attho daṭṭhabbo. Brahmacariyanti seṭṭhaṭṭhena brahmabhūtaṃ cariyaṃ, brahmabhūtānaṃ vā buddhādīnaṃ cariyanti vuttaṃ hoti.
ஸாது⁴ கோ² பனாதி ஸுந்த³ரங் கோ² பன, அத்தா²வஹங் ஸுகா²வஹந்தி வுத்தங் ஹோதி. ததா²ரூபானங் அரஹதந்தி யதா²ரூபோ ஸோ ப⁴வங் கோ³தமோ, ஏவரூபானங் அனேகேஹிபி கப்பகோடிஸதஸஹஸ்ஸேஹி து³ல்லப⁴த³ஸ்ஸனானங் ப்³யாமப்பபா⁴பரிக்கி²த்தேஹி அஸீதிஅனுப்³யஞ்ஜனபடிமண்டி³தேஹி த்³வத்திங்ஸமஹாபுரிஸலக்க²ணவரேஹி ஸமாகிண்ணமனோரமஸரீரானங் அனப்பகத³ஸ்ஸனானங் அதிமது⁴ரத⁴ம்மனிக்³கோ⁴ஸானங் யதா²பூ⁴தகு³ணாதி⁴க³மேன லோகே அரஹந்தோதி லத்³த⁴ஸத்³தா³னங் அரஹதங். த³ஸ்ஸனங் ஹோதீதி பஸாத³ஸொம்மானி அக்கீ²னி உம்மீலெத்வா த³ஸ்ஸனமத்தம்பி ஸாது⁴ ஹோதி. ஸசே பன அட்ட²ங்க³ஸமன்னாக³தேன ப்³ரஹ்மஸ்ஸரேன த⁴ம்மங் தே³ஸெந்தஸ்ஸ ஏகபத³ம்பி ஸோதுங் லபி⁴ஸ்ஸாம, ஸாது⁴தரங்யேவ ப⁴விஸ்ஸதீதி ஏவங் அஜ்ஜா²ஸயங் கத்வா. யேன ப⁴க³வா தேனுபஸங்கமிங்ஸூதி ஸப்³ப³கிச்சானி பஹாய துட்ட²மானஸா அக³மங்ஸு. அஞ்ஜலிங் பணாமெத்வாதி ஏதே உப⁴தோபக்கி²கா, தே ஏவங் சிந்தேஸுங் – ‘‘ஸசே நோ மிச்சா²தி³ட்டி²கா சோதெ³ஸ்ஸந்தி ‘கஸ்மா தும்ஹே ஸமணங் கோ³தமங் வந்தி³த்தா²’தி, தேஸங் ‘கிங் அஞ்ஜலிகரணமத்தேனாபி வந்தி³தங் ஹோதீ’தி வக்கா²ம . ஸசே நோ ஸம்மாதி³ட்டி²கா சோதெ³ஸ்ஸந்தி ‘கஸ்மா ப⁴க³வந்தங் ந வந்தி³த்தா²’தி, ‘கிங் ஸீஸேன பூ⁴மிங் பஹரந்தேனேவ வந்தி³தங் ஹோதி. நனு அஞ்ஜலிகம்மம்பி வந்த³னா ஏவா’தி வக்கா²மா’’தி.
Sādhu kho panāti sundaraṃ kho pana, atthāvahaṃ sukhāvahanti vuttaṃ hoti. Tathārūpānaṃ arahatanti yathārūpo so bhavaṃ gotamo, evarūpānaṃ anekehipi kappakoṭisatasahassehi dullabhadassanānaṃ byāmappabhāparikkhittehi asītianubyañjanapaṭimaṇḍitehi dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇavarehi samākiṇṇamanoramasarīrānaṃ anappakadassanānaṃ atimadhuradhammanigghosānaṃ yathābhūtaguṇādhigamena loke arahantoti laddhasaddānaṃ arahataṃ. Dassanaṃ hotīti pasādasommāni akkhīni ummīletvā dassanamattampi sādhu hoti. Sace pana aṭṭhaṅgasamannāgatena brahmassarena dhammaṃ desentassa ekapadampi sotuṃ labhissāma, sādhutaraṃyeva bhavissatīti evaṃ ajjhāsayaṃ katvā. Yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsūti sabbakiccāni pahāya tuṭṭhamānasā agamaṃsu. Añjaliṃ paṇāmetvāti ete ubhatopakkhikā, te evaṃ cintesuṃ – ‘‘sace no micchādiṭṭhikā codessanti ‘kasmā tumhe samaṇaṃ gotamaṃ vanditthā’ti, tesaṃ ‘kiṃ añjalikaraṇamattenāpi vanditaṃ hotī’ti vakkhāma . Sace no sammādiṭṭhikā codessanti ‘kasmā bhagavantaṃ na vanditthā’ti, ‘kiṃ sīsena bhūmiṃ paharanteneva vanditaṃ hoti. Nanu añjalikammampi vandanā evā’ti vakkhāmā’’ti.
நாமகொ³த்தந்தி , ‘‘போ⁴ கோ³தம, அஹங் அஸுகஸ்ஸ புத்தோ த³த்தோ நாம மித்தோ நாம இதா⁴க³தோ’’தி வத³ந்தா நாமங் ஸாவெந்தி நாம. ‘‘போ⁴ கோ³தம, அஹங் வாஸெட்டோ² நாம கச்சானோ நாம இதா⁴க³தோ’’தி வத³ந்தா கொ³த்தங் ஸாவெந்தி நாம. ஏதே கிர த³லித்³தா³ ஜிண்ணகுலபுத்தா ‘‘பரிஸமஜ்ஜே² நாமகொ³த்தவஸேன பாகடா ப⁴விஸ்ஸாமா’’தி ஏவங் அகங்ஸு. யே பன துண்ஹீபூ⁴தா நிஸீதி³ங்ஸு, தே கேராடிகா சேவ அந்த⁴பா³லா ச. தத்த² கேராடிகா ‘‘ஏகங் த்³வே கதா²ஸல்லாபே கரொந்தே விஸ்ஸாஸிகோ ஹோதி, அத² விஸ்ஸாஸே ஸதி ஏகங் த்³வே பி⁴க்கா² அதா³துங் ந யுத்த’’ந்தி ததோ அத்தானங் மோசெந்தா துண்ஹீபூ⁴தா நிஸீத³ந்தி. அந்த⁴பா³லா அஞ்ஞாணதாயேவ அவக்கி²த்தமத்திகாபிண்டா³ விய யத்த² கத்த²சி துண்ஹீபூ⁴தா நிஸீத³ந்தி.
Nāmagottanti , ‘‘bho gotama, ahaṃ asukassa putto datto nāma mitto nāma idhāgato’’ti vadantā nāmaṃ sāventi nāma. ‘‘Bho gotama, ahaṃ vāseṭṭho nāma kaccāno nāma idhāgato’’ti vadantā gottaṃ sāventi nāma. Ete kira daliddā jiṇṇakulaputtā ‘‘parisamajjhe nāmagottavasena pākaṭā bhavissāmā’’ti evaṃ akaṃsu. Ye pana tuṇhībhūtā nisīdiṃsu, te kerāṭikā ceva andhabālā ca. Tattha kerāṭikā ‘‘ekaṃ dve kathāsallāpe karonte vissāsiko hoti, atha vissāse sati ekaṃ dve bhikkhā adātuṃ na yutta’’nti tato attānaṃ mocentā tuṇhībhūtā nisīdanti. Andhabālā aññāṇatāyeva avakkhittamattikāpiṇḍā viya yattha katthaci tuṇhībhūtā nisīdanti.
வேனாக³புரிகோதி வேனாக³புரவாஸீ. ஏதத³வோசாதி பாத³ந்ததோ பட்டா²ய யாவ கேஸக்³கா³ ததா²க³தஸ்ஸ ஸரீரங் ஓலோகெந்தோ அஸீதிஅனுப்³யஞ்ஜனஸமுஜ்ஜலேஹி த்³வத்திங்ஸமஹாபுரிஸலக்க²ணேஹி படிமண்டி³தங் ஸரீரா நிக்க²மித்வா ஸமந்ததோ அஸீதிஹத்த²ப்பதே³ஸங் அஜ்ஜொ²த்த²ரித்வா டி²தாஹி ச²ப்³ப³ண்ணாஹி க⁴னபு³த்³த⁴ரங்ஸீஹி ஸம்பரிவாரிதங் ததா²க³தஸ்ஸ ஸரீரங் தி³ஸ்வா ஸஞ்ஜாதவிம்ஹயோ வண்ணங் ப⁴ணந்தோ ஏதங் ‘‘அச்ச²ரியங், போ⁴ கோ³தமா’’திஆதி³வசனங் அவோச.
Venāgapurikoti venāgapuravāsī. Etadavocāti pādantato paṭṭhāya yāva kesaggā tathāgatassa sarīraṃ olokento asītianubyañjanasamujjalehi dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi paṭimaṇḍitaṃ sarīrā nikkhamitvā samantato asītihatthappadesaṃ ajjhottharitvā ṭhitāhi chabbaṇṇāhi ghanabuddharaṃsīhi samparivāritaṃ tathāgatassa sarīraṃ disvā sañjātavimhayo vaṇṇaṃ bhaṇanto etaṃ ‘‘acchariyaṃ, bho gotamā’’tiādivacanaṃ avoca.
தத்த² யாவஞ்சித³ந்தி அதி⁴மத்தப்பமாணபரிச்சே²த³வசனமேதங். தஸ்ஸ விப்பஸன்னபதே³ன ஸத்³தி⁴ங் ஸம்ப³ந்தோ⁴. யாவஞ்ச விப்பஸன்னானி அதி⁴மத்தவிப்பஸன்னானீதி அத்தோ². இந்த்³ரியானீதி சக்கா²தீ³னி ச² இந்த்³ரியானி. தஸ்ஸ ஹி பஞ்சன்னங் இந்த்³ரியானங் பதிட்டி²தோகாஸஸ்ஸ விப்பஸன்னதங் தி³ஸ்வா தேஸங் விப்பஸன்னதா பாகடா அஹோஸி. யஸ்மா பன ஸா மனே விப்பஸன்னேயேவ ஹோதி, அவிப்பஸன்னசித்தானஞ்ஹி இந்த்³ரியப்பஸாதோ³ நாம நத்தி², தஸ்மாஸ்ஸ மனிந்த்³ரியப்பஸாதோ³பி பாகடோ அஹோஸி. தங் ஏஸ விப்பஸன்னதங் க³ஹெத்வா ‘‘விப்பஸன்னானி இந்த்³ரியானீ’’தி ஆஹ. பரிஸுத்³தோ⁴தி நிம்மலோ. பரியோதா³தோதி பப⁴ஸ்ஸரோ. ஸாரத³ங் ப³த³ரபண்டு³ந்தி ஸரத³காலே ஜாதங் நாதிஸுபரிபக்கங் ப³த³ரங். தஞ்ஹி பரிஸுத்³த⁴ஞ்சேவ ஹோதி பரியோதா³தஞ்ச. தாலபக்கந்தி ஸுபரிபக்கதாலப²லங். ஸம்பதி ப³ந்த⁴னா பமுத்தந்தி தங்க²ணஞ்ஞேவ ப³ந்த⁴னா பமுத்தங். தஸ்ஸ ஹி ப³ந்த⁴னமூலங் அபனெத்வா பரமுக²ங் கத்வா ப²லகே ட²பிதஸ்ஸ சதுரங்கு³லமத்தங் டா²னங் ஓலோகெந்தானங் பரிஸுத்³த⁴ங் பரியோதா³தங் ஹுத்வா கா²யதி. தங் ஸந்தா⁴யேவமாஹ . நெக்க²ங் ஜம்போ³னத³ந்தி ஸுரத்தவண்ணஸ்ஸ ஜம்போ³னத³ஸுவண்ணஸ்ஸ க⁴டிகா. த³க்க²கம்மாரபுத்தஸுபரிகம்மகதந்தி த³க்கே²ன ஸுவண்ணகாரபுத்தேன ஸுட்டு² கதபரிகம்மங். உக்காமுகே² ஸுகுஸலஸம்பஹட்ட²ந்தி ஸுவண்ணகாரஉத்³த⁴னே பசித்வா ஸுகுஸலேன ஸுவண்ணகாரேன க⁴ட்டனபரிமஜ்ஜனஹங்ஸனேன ஸுட்டு² பஹட்ட²ங் ஸுபரிமத்³தி³தந்தி அத்தோ². பண்டு³கம்ப³லே நிக்கி²த்தந்தி அக்³கி³னா பசித்வா தீ³பிதா³டா²ய க⁴ங்ஸித்வா கே³ருகபரிகம்மங் கத்வா ரத்தகம்ப³லே ட²பிதங். பா⁴ஸதேதி ஸஞ்ஜாதஓபா⁴ஸதாய பா⁴ஸதே. தபதேதி அந்த⁴காரவித்³த⁴ங்ஸனதாய தபதே. விரோசதீதி விஜ்ஜோதமானங் ஹுத்வா விரோசதி, ஸோப⁴தீதி அத்தோ².
Tattha yāvañcidanti adhimattappamāṇaparicchedavacanametaṃ. Tassa vippasannapadena saddhiṃ sambandho. Yāvañca vippasannāni adhimattavippasannānīti attho. Indriyānīti cakkhādīni cha indriyāni. Tassa hi pañcannaṃ indriyānaṃ patiṭṭhitokāsassa vippasannataṃ disvā tesaṃ vippasannatā pākaṭā ahosi. Yasmā pana sā mane vippasanneyeva hoti, avippasannacittānañhi indriyappasādo nāma natthi, tasmāssa manindriyappasādopi pākaṭo ahosi. Taṃ esa vippasannataṃ gahetvā ‘‘vippasannāni indriyānī’’ti āha. Parisuddhoti nimmalo. Pariyodātoti pabhassaro. Sāradaṃbadarapaṇḍunti saradakāle jātaṃ nātisuparipakkaṃ badaraṃ. Tañhi parisuddhañceva hoti pariyodātañca. Tālapakkanti suparipakkatālaphalaṃ. Sampati bandhanā pamuttanti taṃkhaṇaññeva bandhanā pamuttaṃ. Tassa hi bandhanamūlaṃ apanetvā paramukhaṃ katvā phalake ṭhapitassa caturaṅgulamattaṃ ṭhānaṃ olokentānaṃ parisuddhaṃ pariyodātaṃ hutvā khāyati. Taṃ sandhāyevamāha . Nekkhaṃ jambonadanti surattavaṇṇassa jambonadasuvaṇṇassa ghaṭikā. Dakkhakammāraputtasuparikammakatanti dakkhena suvaṇṇakāraputtena suṭṭhu kataparikammaṃ. Ukkāmukhe sukusalasampahaṭṭhanti suvaṇṇakārauddhane pacitvā sukusalena suvaṇṇakārena ghaṭṭanaparimajjanahaṃsanena suṭṭhu pahaṭṭhaṃ suparimadditanti attho. Paṇḍukambale nikkhittanti agginā pacitvā dīpidāṭhāya ghaṃsitvā gerukaparikammaṃ katvā rattakambale ṭhapitaṃ. Bhāsateti sañjātaobhāsatāya bhāsate. Tapateti andhakāraviddhaṃsanatāya tapate. Virocatīti vijjotamānaṃ hutvā virocati, sobhatīti attho.
உச்சாஸயனமஹாஸயனானீதி எத்த² அதிக்கந்தப்பமாணங் உச்சாஸயனங் நாம, ஆயதவித்த²தங் அகப்பியப⁴ண்ட³ங் மஹாஸயனங் நாம. இதா³னி தானி த³ஸ்ஸெந்தோ ஸெய்யதி²த³ங், ஆஸந்தீ³திஆதி³மாஹ. தத்த² ஆஸந்தீ³தி அதிக்கந்தப்பமாணங் ஆஸனங். பல்லங்கோதி பாதே³ஸு வாளரூபானி ட²பெத்வா கதோ. கோ³னகோதி தீ³க⁴லோமகோ மஹாகோஜவோ. சதுரங்கு³லாதி⁴கானி கிர தஸ்ஸ லோமானி. சித்தகோதி வானசித்தங் உண்ணாமயத்த²ரணங். படிகாதி உண்ணாமயோ ஸேதத்த²ரகோ. படலிகாதி க⁴னபுப்போ² உண்ணாமயத்த²ரகோ, யோ ஆமலகபட்டோதிபி வுச்சதி. தூலிகாதி திண்ணங் தூலானங் அஞ்ஞதரபுண்ணா தூலிகா. விகதிகாதி ஸீஹப்³யக்³கா⁴தி³ரூபவிசித்ரோ உண்ணாமயத்த²ரகோ. உத்³த³லோமீதி உப⁴தோத³ஸங் உண்ணாமயத்த²ரணங். கேசி ஏகதோ உக்³க³தபுப்ப²ந்தி வத³ந்தி. ஏகந்தலோமீதி ஏகதோத³ஸங் உண்ணாமயத்த²ரணங். கேசி உப⁴தோ உக்³க³தபுப்ப²ந்தி வத³ந்தி. கட்டிஸ்ஸந்தி ரதனபரிஸிப்³பி³தங் கோஸெய்யகட்டிஸ்ஸமயங் பச்சத்த²ரணங். கோஸெய்யந்தி ரதனபரிஸிப்³பி³தமேவ கோஸியஸுத்தமயங் பச்சத்த²ரணங். குத்தகந்தி ஸோளஸன்னங் நாடகித்தீ²னங் ட²த்வா நச்சனயொக்³க³ங் உண்ணாமயத்த²ரணங். ஹத்த²த்த²ராத³யோ ஹத்தி²பிட்டா²தீ³ஸு அத்த²ரணகஅத்த²ரகா சேவ ஹத்தி²ரூபாதீ³னி த³ஸ்ஸெத்வா கதஅத்த²ரகா ச. அஜினப்பவேணீதி அஜினசம்மேஹி மஞ்சப்பமாணேன ஸிப்³பி³த்வா கதப்பவேணீ. ஸேஸங் ஹெட்டா² வுத்தத்த²மேவ.
Uccāsayanamahāsayanānīti ettha atikkantappamāṇaṃ uccāsayanaṃ nāma, āyatavitthataṃ akappiyabhaṇḍaṃ mahāsayanaṃ nāma. Idāni tāni dassento seyyathidaṃ, āsandītiādimāha. Tattha āsandīti atikkantappamāṇaṃ āsanaṃ. Pallaṅkoti pādesu vāḷarūpāni ṭhapetvā kato. Gonakoti dīghalomako mahākojavo. Caturaṅgulādhikāni kira tassa lomāni. Cittakoti vānacittaṃ uṇṇāmayattharaṇaṃ. Paṭikāti uṇṇāmayo setattharako. Paṭalikāti ghanapuppho uṇṇāmayattharako, yo āmalakapaṭṭotipi vuccati. Tūlikāti tiṇṇaṃ tūlānaṃ aññatarapuṇṇā tūlikā. Vikatikāti sīhabyagghādirūpavicitro uṇṇāmayattharako. Uddalomīti ubhatodasaṃ uṇṇāmayattharaṇaṃ. Keci ekato uggatapupphanti vadanti. Ekantalomīti ekatodasaṃ uṇṇāmayattharaṇaṃ. Keci ubhato uggatapupphanti vadanti. Kaṭṭissanti ratanaparisibbitaṃ koseyyakaṭṭissamayaṃ paccattharaṇaṃ. Koseyyanti ratanaparisibbitameva kosiyasuttamayaṃ paccattharaṇaṃ. Kuttakanti soḷasannaṃ nāṭakitthīnaṃ ṭhatvā naccanayoggaṃ uṇṇāmayattharaṇaṃ. Hatthattharādayo hatthipiṭṭhādīsu attharaṇakaattharakā ceva hatthirūpādīni dassetvā kataattharakā ca. Ajinappaveṇīti ajinacammehi mañcappamāṇena sibbitvā katappaveṇī. Sesaṃ heṭṭhā vuttatthameva.
நிகாமலாபீ⁴தி அதிகாமலாபீ⁴ இச்சி²திச்சி²தலாபீ⁴. அகிச்ச²லாபீ⁴தி அது³க்க²லாபீ⁴. அகஸிரலாபீ⁴தி விபுலலாபீ⁴ மஹந்தலாபீ⁴, உளாருளாரானேவ லப⁴தி மஞ்ஞேதி ஸந்தா⁴ய வத³தி. அயங் கிர ப்³ராஹ்மணோ ஸயனக³ருகோ, ஸோ ப⁴க³வதோ விப்பஸன்னிந்த்³ரியாதி³தங் தி³ஸ்வா ‘‘அத்³தா⁴ ஏஸ ஏவரூபேஸு உச்சாஸயனமஹாஸயனேஸு நிஸீத³தி சேவ நிபஜ்ஜதி ச. தேனஸ்ஸ விப்பஸன்னானி இந்த்³ரியானி, பரிஸுத்³தோ⁴ ச²விவண்ணோ பரியோதா³தோ’’தி மஞ்ஞமானோ இமங் ஸேனாஸனவண்ணங் கதே²ஸி.
Nikāmalābhīti atikāmalābhī icchiticchitalābhī. Akicchalābhīti adukkhalābhī. Akasiralābhīti vipulalābhī mahantalābhī, uḷāruḷārāneva labhati maññeti sandhāya vadati. Ayaṃ kira brāhmaṇo sayanagaruko, so bhagavato vippasannindriyāditaṃ disvā ‘‘addhā esa evarūpesu uccāsayanamahāsayanesu nisīdati ceva nipajjati ca. Tenassa vippasannāni indriyāni, parisuddho chavivaṇṇo pariyodāto’’ti maññamāno imaṃ senāsanavaṇṇaṃ kathesi.
லத்³தா⁴ ச பன ந கப்பந்தீதி எத்த² கிஞ்சி கிஞ்சி கப்பதி. ஸுத்³த⁴கோஸெய்யஞ்ஹி மஞ்சேபி அத்த²ரிதுங் வட்டதி, கோ³னகாத³யோ ச பூ⁴மத்த²ரணபரிபோ⁴கே³ன, ஆஸந்தி³யா பாதே³ சி²ந்தி³த்வா, பல்லங்கஸ்ஸ வாளே பி⁴ந்தி³த்வா, தூலிகங் விஜடெத்வா ‘‘பி³ம்போ³ஹனஞ்ச காது’’ந்தி (சூளவ॰ 297) வசனதோ இமானிபி ஏகேன விதா⁴னேன கப்பந்தி. அகப்பியங் பன உபாதா³ய ஸப்³பா³னேவ ந கப்பந்தீதி வுத்தானி.
Laddhāca pana na kappantīti ettha kiñci kiñci kappati. Suddhakoseyyañhi mañcepi attharituṃ vaṭṭati, gonakādayo ca bhūmattharaṇaparibhogena, āsandiyā pāde chinditvā, pallaṅkassa vāḷe bhinditvā, tūlikaṃ vijaṭetvā ‘‘bimbohanañca kātu’’nti (cūḷava. 297) vacanato imānipi ekena vidhānena kappanti. Akappiyaṃ pana upādāya sabbāneva na kappantīti vuttāni.
வனந்தஞ்ஞேவ பவிஸாமீதி அரஞ்ஞங்யேவ பவிஸாமி. யதே³வாதி யானியேவ. பல்லங்கங் ஆபு⁴ஜித்வாதி ஸமந்ததோ ஊருப³த்³தா⁴ஸனங் ப³ந்தி⁴த்வா. உஜுங் காயங் பணிதா⁴யாதி அட்டா²ரஸ பிட்டி²கண்டகே கோடியா கோடிங் படிபாதெ³ந்தோ உஜுங் காயங் ட²பெத்வா. பரிமுக²ங் ஸதிங் உபட்ட²பெத்வாதி கம்மட்டா²னாபி⁴முக²ங் ஸதிங் ட²பெத்வா, பரிக்³க³ஹிதனிய்யானங் வா கத்வாதி அத்தோ². வுத்தஞ்ஹேதங் – ‘‘பரீதி பரிக்³க³ஹட்டோ². முக²ந்தி நிய்யானட்டோ². ஸதீதி உபட்டா²னட்டோ². தேன வுச்சதி பரிமுக²ங் ஸதிங் உபட்ட²பெத்வா’’தி (படி॰ ம॰ 1.164). உபஸம்பஜ்ஜ விஹராமீதி படிலபி⁴த்வா பச்சக்க²ங் கத்வா விஹராமி. ஏவங்பூ⁴தோதி ஏவங் பட²மஜ்ஜா²னாதீ³ஸு அஞ்ஞதரஸமங்கீ³ ஹுத்வா. தி³ப்³போ³ மே ஏஸோ தஸ்மிங் ஸமயே சங்கமோ ஹோதீதி சத்தாரி ஹி ரூபஜ்ஜா²னானி ஸமாபஜ்ஜித்வா சங்கமந்தஸ்ஸ சங்கமோ தி³ப்³ப³சங்கமோ நாம ஹோதி, ஸமாபத்திதோ வுட்டா²ய சங்கமந்தஸ்ஸாபி சங்கமோ தி³ப்³ப³சங்கமோயேவ. டா²னாதீ³ஸுபி ஏஸேவ நயோ. ததா² இதரேஸு த்³வீஸு விஹாரேஸு.
Vanantaññeva pavisāmīti araññaṃyeva pavisāmi. Yadevāti yāniyeva. Pallaṅkaṃ ābhujitvāti samantato ūrubaddhāsanaṃ bandhitvā. Ujuṃ kāyaṃ paṇidhāyāti aṭṭhārasa piṭṭhikaṇṭake koṭiyā koṭiṃ paṭipādento ujuṃ kāyaṃ ṭhapetvā. Parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvāti kammaṭṭhānābhimukhaṃ satiṃ ṭhapetvā, pariggahitaniyyānaṃ vā katvāti attho. Vuttañhetaṃ – ‘‘parīti pariggahaṭṭho. Mukhanti niyyānaṭṭho. Satīti upaṭṭhānaṭṭho. Tena vuccati parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā’’ti (paṭi. ma. 1.164). Upasampajja viharāmīti paṭilabhitvā paccakkhaṃ katvā viharāmi. Evaṃbhūtoti evaṃ paṭhamajjhānādīsu aññatarasamaṅgī hutvā. Dibbo me eso tasmiṃ samaye caṅkamo hotīti cattāri hi rūpajjhānāni samāpajjitvā caṅkamantassa caṅkamo dibbacaṅkamo nāma hoti, samāpattito vuṭṭhāya caṅkamantassāpi caṅkamo dibbacaṅkamoyeva. Ṭhānādīsupi eseva nayo. Tathā itaresu dvīsu vihāresu.
ஸோ ஏவங் பஜானாமி ‘‘ராகோ³ மே பஹீனோ’’தி மஹாபோ³தி⁴பல்லங்கே அரஹத்தமக்³கே³ன பஹீனராக³மேவ த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஸோ ஏவங் பஜானாமி ராகோ³ மே பஹீனோ’’தி ஆஹ. ஸேஸபதே³ஸுபி ஏஸேவ நயோ. இமினா பன கிங் கதி²தங் ஹோதீதி? பச்சவெக்க²ணா கதி²தா, பச்சவெக்க²ணாய ப²லஸமாபத்தி கதி²தா. ப²லஸமாபத்திஞ்ஹி ஸமாபன்னஸ்ஸபி ஸமாபத்திதோ வுட்டி²தஸ்ஸாபி சங்கமாத³யோ அரியசங்கமாத³யோ ஹொந்தி. ஸேஸமெத்த² உத்தானத்த²மேவாதி.
Soevaṃ pajānāmi ‘‘rāgo me pahīno’’ti mahābodhipallaṅke arahattamaggena pahīnarāgameva dassento ‘‘so evaṃ pajānāmi rāgo me pahīno’’ti āha. Sesapadesupi eseva nayo. Iminā pana kiṃ kathitaṃ hotīti? Paccavekkhaṇā kathitā, paccavekkhaṇāya phalasamāpatti kathitā. Phalasamāpattiñhi samāpannassapi samāpattito vuṭṭhitassāpi caṅkamādayo ariyacaṅkamādayo honti. Sesamettha uttānatthamevāti.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / அங்கு³த்தரனிகாய • Aṅguttaranikāya / 3. வேனாக³புரஸுத்தங் • 3. Venāgapurasuttaṃ
டீகா • Tīkā / ஸுத்தபிடக (டீகா) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / அங்கு³த்தரனிகாய (டீகா) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 3. வேனாக³புரஸுத்தவண்ணனா • 3. Venāgapurasuttavaṇṇanā
