| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / அங்கு³த்தரனிகாய (டீகா) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
3. வேனாக³புரஸுத்தவண்ணனா
3. Venāgapurasuttavaṇṇanā
64. ததியே ஏவங்னாமகே ஜனபதே³தி யத்த² நாமக்³க³ஹணேன கோஸலஸத்³த³ஸ்ஸ ருள்ஹீஸத்³த³தங் த³ஸ்ஸேதி. ததா² ஹி கோஸலா நாம ஜானபதி³னோ ராஜகுமாரா, தேஸங் நிவாஸோ ஏகோபி ஜனபதோ³ ருள்ஹீஸத்³தே³ன ‘‘கோஸலா’’தி வுச்சதி. அக்க²ரசிந்தகா ஹி ஈதி³ஸேஸு டா²னேஸு யுத்தே விய ஸலிங்க³வசனானி (பாணினி 1.2.51) இச்ச²ந்தி. அயமெத்த² ருள்ஹீ யதா² அஞ்ஞத்தா²பி ‘‘குரூஸு விஹரதி, அங்கே³ஸு விஹரதீ’’தி ச. தப்³பி³ஸேஸனே பன ஜனபத³ஸத்³தே³ ஜாதிஸத்³தே³ ஏகவசனமேவ யதா² ‘‘கோஸலேஸு ஜனபதே³’’தி. சாரிகந்தி சரணங். சரணங் வா சாரோ, ஸோ ஏவ சாரிகா. தயித³ங் மக்³க³க³மனங் இதா⁴தி⁴ப்பேதங், ந சுண்ணிகக³மனமத்தந்தி ஆஹ ‘‘அத்³தா⁴னக³மனங் க³ச்ச²ந்தோ’’தி. தங் விபா⁴கே³ன த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘சாரிகா ச நாமேஸா’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² தூ³ரேபீதி தூ³ரேபி நாதிதூ³ரேபி. ஸஹஸா க³மனந்தி ஸீக⁴க³மனங். மஹாகஸ்ஸபபச்சுக்³க³மனாதீ³ஸூதி ஆதி³-ஸத்³தே³ன ஆளவகாதீ³னங் அத்தா²ய க³மனங் ஸங்க³ண்ஹாதி. ப⁴க³வா ஹி மஹாகஸ்ஸபத்தே²ரங் பச்சுக்³க³ச்ச²ந்தோ முஹுத்தேன திகா³வுதமக்³க³மக³மாஸி. ஆளவகஸ்ஸத்தா²ய திங்ஸயோஜனங், ததா² அங்கு³லிமாலஸ்ஸ, புக்குஸாதிஸ்ஸ பன பஞ்சசத்தாலீஸயோஜனங், மஹாகப்பினஸ்ஸ வீஸயோஜனஸதங், த⁴னியஸ்ஸத்தா²ய ஸத்த யோஜனஸதானி, த⁴ம்மஸேனாபதினோ ஸத்³தி⁴விஹாரிகஸ்ஸ வனவாஸிஸ்ஸ திஸ்ஸஸாமணேரஸ்ஸ திகா³வுதாதி⁴கங் வீஸயோஜனஸதங் அக³மாஸி. இமங் ஸந்தா⁴யாதி இமங் அதுரிதசாரிகங் ஸந்தா⁴ய.
64. Tatiye evaṃnāmake janapadeti yattha nāmaggahaṇena kosalasaddassa ruḷhīsaddataṃ dasseti. Tathā hi kosalā nāma jānapadino rājakumārā, tesaṃ nivāso ekopi janapado ruḷhīsaddena ‘‘kosalā’’ti vuccati. Akkharacintakā hi īdisesu ṭhānesu yutte viya saliṅgavacanāni (pāṇini 1.2.51) icchanti. Ayamettha ruḷhī yathā aññatthāpi ‘‘kurūsu viharati, aṅgesu viharatī’’ti ca. Tabbisesane pana janapadasadde jātisadde ekavacanameva yathā ‘‘kosalesu janapade’’ti. Cārikanti caraṇaṃ. Caraṇaṃ vā cāro, so eva cārikā. Tayidaṃ maggagamanaṃ idhādhippetaṃ, na cuṇṇikagamanamattanti āha ‘‘addhānagamanaṃ gacchanto’’ti. Taṃ vibhāgena dassetuṃ ‘‘cārikā ca nāmesā’’tiādi vuttaṃ. Tattha dūrepīti dūrepi nātidūrepi. Sahasā gamananti sīghagamanaṃ. Mahākassapapaccuggamanādīsūti ādi-saddena āḷavakādīnaṃ atthāya gamanaṃ saṅgaṇhāti. Bhagavā hi mahākassapattheraṃ paccuggacchanto muhuttena tigāvutamaggamagamāsi. Āḷavakassatthāya tiṃsayojanaṃ, tathā aṅgulimālassa, pukkusātissa pana pañcacattālīsayojanaṃ, mahākappinassa vīsayojanasataṃ, dhaniyassatthāya satta yojanasatāni, dhammasenāpatino saddhivihārikassa vanavāsissa tissasāmaṇerassa tigāvutādhikaṃ vīsayojanasataṃ agamāsi. Imaṃ sandhāyāti imaṃ aturitacārikaṃ sandhāya.
உபலபி⁴ங்ஸூதி எத்த² ஸவனவஸேன உபலபி⁴ங்ஸூதி இமமத்த²ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஸோதத்³வார…பே॰… ஜானிங்ஸூ’’தி ஆஹ. ஸப்³ப³ம்பி வாக்யங் அவதா⁴ரணப²லத்தா அந்தோக³தா⁴வதா⁴ரணந்தி ஆஹ ‘‘பத³பூரணமத்தே வா நிபாதோ’’தி. அவதா⁴ரணத்தே²னாதி பன இமினா இட்ட²த்த²தோவதா⁴ரணத்த²ங் கோ²-ஸத்³த³க்³க³ஹணந்தி த³ஸ்ஸேதி. அஸ்ஸோஸீதி பத³ங் கோ²-ஸத்³தே³ க³ஹிதே தேன பு²ல்லிதமண்டி³தவிபூ⁴ஸிதங் விய ஹொந்தங் பூரிதங் நாம ஹோதி, தேன ச புரிமபச்சி²மபதா³னி ஸங்ஸிலிட்டா²னி நாம ஹொந்தி, ந தஸ்மிங் அக்³க³ஹிதேதி ஆஹ ‘‘பத³பூரணேன ப்³யஞ்ஜனஸிலிட்ட²தாமத்தமேவா’’தி. மத்தஸத்³தோ³ விஸேஸனிவத்திஅத்தோ². தேனஸ்ஸ அனத்த²ந்தரதீ³பனதா த³ஸ்ஸிதா ஹோதி, ஏவஸத்³தே³ன பன ப்³யஞ்ஜனஸிலிட்ட²தாய ஏகந்திகதா.
Upalabhiṃsūti ettha savanavasena upalabhiṃsūti imamatthaṃ dassento ‘‘sotadvāra…pe… jāniṃsū’’ti āha. Sabbampi vākyaṃ avadhāraṇaphalattā antogadhāvadhāraṇanti āha ‘‘padapūraṇamatte vā nipāto’’ti. Avadhāraṇatthenāti pana iminā iṭṭhatthatovadhāraṇatthaṃ kho-saddaggahaṇanti dasseti. Assosīti padaṃ kho-sadde gahite tena phullitamaṇḍitavibhūsitaṃ viya hontaṃ pūritaṃ nāma hoti, tena ca purimapacchimapadāni saṃsiliṭṭhāni nāma honti, na tasmiṃ aggahiteti āha ‘‘padapūraṇena byañjanasiliṭṭhatāmattamevā’’ti. Mattasaddo visesanivattiattho. Tenassa anatthantaradīpanatā dassitā hoti, evasaddena pana byañjanasiliṭṭhatāya ekantikatā.
ஸமிதபாபத்தாதி அச்சந்தங் அனவஸேஸதோ ஸவாஸனங் ஸமிதபாபத்தா. ஏவஞ்ஹி பா³ஹிரகவீதராக³ஸெக்கா²ஸெக்க²பாபஸமனதோ ப⁴க³வதோ பாபஸமனங் விஸேஸிதங் ஹோதி. தேனஸ்ஸ யதா²பூ⁴தகு³ணாதி⁴க³தமேதங் நாமங் யதி³த³ங் ஸமணோதி தீ³பேதி. அனேகத்த²த்தா நிபாதானங் இத⁴ அனுஸ்ஸவத்தோ² அதி⁴ப்பேதோதி ஆஹ ‘‘க²லூதி அனுஸ்ஸவத்தே² நிபாதோ’’தி. ஆலபனமத்தந்தி பியாலாபவசனமத்தங். பியஸமுதா³ஹாரா ஹேதே ‘‘போ⁴’’தி வா ‘‘ஆவுஸோ’’தி வா ‘‘தே³வானங் பியா’’தி வா. கொ³த்தவஸேனாதி எத்த² க³ங் தாயதீதி கொ³த்தங். கோ³தமோதி ஹி பவத்தமானங் வசனங் பு³த்³தி⁴ஞ்ச தாயதி ஏகங்ஸிகவிஸயதாய ரக்க²தீதி கொ³த்தங். யதா² ஹி பு³த்³தி⁴ ஆரம்மணபூ⁴தேன அத்தே²ன வினா ந வத்ததி, ததா² அபி⁴தா⁴னங் அபி⁴தெ⁴ய்யபூ⁴தேன, தஸ்மா ஸோ கொ³த்தஸங்கா²தோ அத்தோ² தானி தாயதி ரக்க²தீதி வுச்சதி. கோ பன ஸோதி? அஞ்ஞகுலபரம்பராஸாதா⁴ரணங் தஸ்ஸ குலஸ்ஸ ஆதி³புரிஸஸமுதா³க³தங் தங்குலபரியாபன்னஸாதா⁴ரணங் ஸாமஞ்ஞரூபந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங். எத்த² ச ஸமணோதி இமினா பரிக்க²கஜனேஹி ப⁴க³வதோ ப³ஹுமதபா⁴வோ த³ஸ்ஸிதோ ஸமிதபாபதாகித்தனதோ. கோ³தமோதி இமினா லோகியஜனேஹி உச்சாகுலஸம்பூ⁴ததா தீ³பிதா தேன உதி³தோதி³தவிபுலக²த்தியகுலவிபா⁴வனதோ. ஸப்³ப³க²த்தியானஞ்ஹி ஆதி³பூ⁴தமஹாஸம்மதமஹாராஜதோ பட்டா²ய அஸம்பி⁴ன்னங் உளாரதமங் ஸக்யராஜகுலங்.
Samitapāpattāti accantaṃ anavasesato savāsanaṃ samitapāpattā. Evañhi bāhirakavītarāgasekkhāsekkhapāpasamanato bhagavato pāpasamanaṃ visesitaṃ hoti. Tenassa yathābhūtaguṇādhigatametaṃ nāmaṃ yadidaṃ samaṇoti dīpeti. Anekatthattā nipātānaṃ idha anussavattho adhippetoti āha ‘‘khalūti anussavatthe nipāto’’ti. Ālapanamattanti piyālāpavacanamattaṃ. Piyasamudāhārā hete ‘‘bho’’ti vā ‘‘āvuso’’ti vā ‘‘devānaṃ piyā’’ti vā. Gottavasenāti ettha gaṃ tāyatīti gottaṃ. Gotamoti hi pavattamānaṃ vacanaṃ buddhiñca tāyati ekaṃsikavisayatāya rakkhatīti gottaṃ. Yathā hi buddhi ārammaṇabhūtena atthena vinā na vattati, tathā abhidhānaṃ abhidheyyabhūtena, tasmā so gottasaṅkhāto attho tāni tāyati rakkhatīti vuccati. Ko pana soti? Aññakulaparamparāsādhāraṇaṃ tassa kulassa ādipurisasamudāgataṃ taṃkulapariyāpannasādhāraṇaṃ sāmaññarūpanti daṭṭhabbaṃ. Ettha ca samaṇoti iminā parikkhakajanehi bhagavato bahumatabhāvo dassito samitapāpatākittanato. Gotamoti iminā lokiyajanehi uccākulasambhūtatā dīpitā tena uditoditavipulakhattiyakulavibhāvanato. Sabbakhattiyānañhi ādibhūtamahāsammatamahārājato paṭṭhāya asambhinnaṃ uḷāratamaṃ sakyarājakulaṃ.
கேனசி பாரிஜுஞ்ஞேனாதி ஞாதிபாரிஜுஞ்ஞபோ⁴க³பாரிஜுஞ்ஞாதி³னா கேனசிபி பாரிஜுஞ்ஞேன பரிஹானியா அனபி⁴பூ⁴தோ அனஜ்ஜொ²த்த²டோ. ததா² ஹி தஸ்ஸ குலஸ்ஸ ந கிஞ்சி பாரிஜுஞ்ஞங் லோகனாத²ஸ்ஸ அபி⁴ஜாதியங், அத² கோ² வட்³டி⁴யேவ. அபி⁴னிக்க²மனே ச ததோபி ஸமித்³த⁴தமபா⁴வோ லோகே பாகடோ பஞ்ஞாதோதி. ஸக்யகுலா பப்³ப³ஜிதோதி இத³ங் வசனங் ப⁴க³வதோ ஸத்³தா⁴பப்³ப³ஜிதபா⁴வதீ³பனங் வுத்தங் மஹந்தங் ஞாதிபரிவட்டங் மஹந்தஞ்ச போ⁴க³க்க²ந்த⁴ங் பஹாய பப்³ப³ஜிதபா⁴வஸித்³தி⁴தோ.
Kenaci pārijuññenāti ñātipārijuññabhogapārijuññādinā kenacipi pārijuññena parihāniyā anabhibhūto anajjhotthaṭo. Tathā hi tassa kulassa na kiñci pārijuññaṃ lokanāthassa abhijātiyaṃ, atha kho vaḍḍhiyeva. Abhinikkhamane ca tatopi samiddhatamabhāvo loke pākaṭo paññātoti. Sakyakulā pabbajitoti idaṃ vacanaṃ bhagavato saddhāpabbajitabhāvadīpanaṃ vuttaṃ mahantaṃ ñātiparivaṭṭaṃ mahantañca bhogakkhandhaṃ pahāya pabbajitabhāvasiddhito.
இத்த²ம்பூ⁴தாக்²யானத்தே²தி இத்த²ங் ஏவங்பகாரோ பூ⁴தோ ஜாதோதி ஏவங் கத²னத்தே². உபயோக³வசனந்தி ‘‘அப்³பு⁴க்³க³தோ’’தி எத்த² அபி⁴-ஸத்³தோ³ இத்த²ம்பூ⁴தாக்²யானத்த²ஜோதகோ, தேன யோக³தோ ‘‘தங் கோ² பன ப⁴வந்த’’ந்தி இத³ங் ஸாமிஅத்தே² உபயோக³வசனங். தேனாஹ ‘‘தஸ்ஸ கோ² பன போ⁴தோ கோ³தமஸ்ஸாதி அத்தோ²’’தி. கல்யாணகு³ணஸமன்னாக³தோதி கல்யாணேஹி கு³ணேஹி யுத்தோ, தன்னிஸ்ஸிதோ தப்³பி³ஸயதாயாதி அதி⁴ப்பாயோ. ஸெட்டோ²தி எத்தா²பி ஏஸேவ நயோ. கித்தேதப்³ப³தோ கித்தி, ஸா ஏவ ஸத்³த³னீயதோ ஸத்³தோ³தி ஆஹ ‘‘கித்திஸத்³தோ³தி கித்தியேவா’’தி. அபி⁴த்த²வனவஸேன பவத்தோ ஸத்³தோ³ து²திகோ⁴ஸோ. ஸதே³வகங் லோகங் அஜ்ஜொ²த்த²ரித்வா உக்³க³தோதி அனஞ்ஞஸாதா⁴ரணே கு³ணே ஆரப்³ப⁴ பவத்தத்தா ஸதே³வகங் லோகங் அஜ்ஜொ²த்த²ரித்வா அபி⁴ப⁴வித்வா உக்³க³தோ.
Itthambhūtākhyānattheti itthaṃ evaṃpakāro bhūto jātoti evaṃ kathanatthe. Upayogavacananti ‘‘abbhuggato’’ti ettha abhi-saddo itthambhūtākhyānatthajotako, tena yogato ‘‘taṃ kho pana bhavanta’’nti idaṃ sāmiatthe upayogavacanaṃ. Tenāha ‘‘tassa kho pana bhoto gotamassāti attho’’ti. Kalyāṇaguṇasamannāgatoti kalyāṇehi guṇehi yutto, tannissito tabbisayatāyāti adhippāyo. Seṭṭhoti etthāpi eseva nayo. Kittetabbato kitti, sā eva saddanīyato saddoti āha ‘‘kittisaddoti kittiyevā’’ti. Abhitthavanavasena pavatto saddo thutighoso. Sadevakaṃ lokaṃ ajjhottharitvā uggatoti anaññasādhāraṇe guṇe ārabbha pavattattā sadevakaṃ lokaṃ ajjhottharitvā abhibhavitvā uggato.
ஸோ ப⁴க³வாதி யோ ஸோ ஸமதிங்ஸ பாரமியோ பூரெத்வா ஸப்³ப³கிலேஸே ப⁴ஞ்ஜித்வா அனுத்தரங் ஸம்மாஸம்போ³தி⁴ங் அபி⁴ஸம்பு³த்³தோ⁴ தே³வானங் அதிதே³வோ ஸக்கானங் அதிஸக்கோ ப்³ரஹ்மானங் அதிப்³ரஹ்மா லோகனாதோ² பா⁴க்³யவந்ததாதீ³ஹி காரணேஹி ஸதே³வகே லோகே ‘‘ப⁴க³வா’’தி பத்த²டகித்திஸத்³தோ³, ஸோ ப⁴க³வா. ‘‘ப⁴க³வா’’தி ச இத³ங் ஸத்து² நாமகித்தனங். தேனாஹ ஆயஸ்மா த⁴ம்மஸேனாபதி ‘‘ப⁴க³வாதி நேதங் நாமங் மாதரா கத’’ந்திஆதி³ (மஹானி॰ 84). பரதோ பன ப⁴க³வாதி கு³ணகித்தனங். யதா² கம்மட்டா²னிகேன ‘‘அரஹ’’ந்திஆதீ³ஸு நவஸு டா²னேஸு பச்சேகங் இதி-ஸத்³த³ங் யோஜெத்வா பு³த்³த⁴கு³ணா அனுஸ்ஸரியந்தி, ஏவங் பு³த்³த⁴கு³ணஸங்கித்தனேனபீதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘இதிபி அரஹங் இதிபி ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴…பே॰… இதிபி ப⁴க³வா’’தி ஆஹ. ‘‘இதிபேதங் பூ⁴தங் இதிபேதங் தச்ச²’’ந்திஆதீ³ஸு (தீ³॰ நி॰ 1.6) விய இத⁴ இதிஸத்³தோ³ ஆஸன்னபச்சக்க²கரணத்தோ², பி-ஸத்³தோ³ ஸம்பிண்ட³னத்தோ², தேன ச தேஸங் கு³ணானங் ப³ஹுபா⁴வோ தீ³பிதோ, தானி ச ஸங்கித்தெந்தேன விஞ்ஞுனா சித்தஸ்ஸ ஸம்முகீ²பூ⁴தானேவ கத்வா ஸங்கித்தேதப்³பா³னீதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘இமினா ச இமினா ச காரணேனாதி வுத்தங் ஹோதீ’’தி ஆஹ. ஏவங் நிரூபெத்வா கித்தெந்தோ யோ கித்தேதி, தஸ்ஸ ப⁴க³வதி அதிவிய அபி⁴ப்பஸாதோ³ ஹோதி.
So bhagavāti yo so samatiṃsa pāramiyo pūretvā sabbakilese bhañjitvā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho devānaṃ atidevo sakkānaṃ atisakko brahmānaṃ atibrahmā lokanātho bhāgyavantatādīhi kāraṇehi sadevake loke ‘‘bhagavā’’ti patthaṭakittisaddo, so bhagavā. ‘‘Bhagavā’’ti ca idaṃ satthu nāmakittanaṃ. Tenāha āyasmā dhammasenāpati ‘‘bhagavāti netaṃ nāmaṃ mātarā kata’’ntiādi (mahāni. 84). Parato pana bhagavāti guṇakittanaṃ. Yathā kammaṭṭhānikena ‘‘araha’’ntiādīsu navasu ṭhānesu paccekaṃ iti-saddaṃ yojetvā buddhaguṇā anussariyanti, evaṃ buddhaguṇasaṃkittanenapīti dassento ‘‘itipi arahaṃ itipi sammāsambuddho…pe… itipi bhagavā’’ti āha. ‘‘Itipetaṃ bhūtaṃ itipetaṃ taccha’’ntiādīsu (dī. ni. 1.6) viya idha itisaddo āsannapaccakkhakaraṇattho, pi-saddo sampiṇḍanattho, tena ca tesaṃ guṇānaṃ bahubhāvo dīpito, tāni ca saṃkittentena viññunā cittassa sammukhībhūtāneva katvā saṃkittetabbānīti dassento ‘‘iminā ca iminā ca kāraṇenāti vuttaṃ hotī’’ti āha. Evaṃ nirūpetvā kittento yo kitteti, tassa bhagavati ativiya abhippasādo hoti.
ஆரகத்தாதி ஸுவிதூ³ரத்தா. அரீனந்தி கிலேஸாரீனங். அரானந்தி ஸங்ஸாரசக்கஸ்ஸ அரானங். ஹதத்தாதி வித்³த⁴ங்ஸிதத்தா. பச்சயாதீ³னந்தி சீவராதி³பச்சயானஞ்சேவ பூஜாவிஸேஸானஞ்ச. ததோதி விஸுத்³தி⁴மக்³க³தோ (விஸுத்³தி⁴॰ 1.125-127). யதா² ச விஸுத்³தி⁴மக்³க³தோ, ஏவங் தங்ஸங்வண்ணனாதோபி நேஸங் வித்தா²ரோ க³ஹேதப்³போ³.
Ārakattāti suvidūrattā. Arīnanti kilesārīnaṃ. Arānanti saṃsāracakkassa arānaṃ. Hatattāti viddhaṃsitattā. Paccayādīnanti cīvarādipaccayānañceva pūjāvisesānañca. Tatoti visuddhimaggato (visuddhi. 1.125-127). Yathā ca visuddhimaggato, evaṃ taṃsaṃvaṇṇanātopi nesaṃ vitthāro gahetabbo.
இமங் லோகந்தி நயித³ங் மஹாஜனஸ்ஸ ஸம்முக²மத்தங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங், அத² கோ² அனவஸேஸங் பரியாதா³யாதி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஸதே³வக’’ந்திஆதி³ வுத்தங். தேனாஹ ‘‘இதா³னி வத்தப்³ப³ங் நித³ஸ்ஸேதீ’’தி. பஜாதத்தாதி யதா²ஸகங் கம்மகிலேஸேஹி நிப்³ப³த்தத்தா. பஞ்சகாமாவசரதே³வக்³க³ஹணங் பாரிஸேஸனயேன இதரேஸங் பத³ந்தரேன க³ஹிதத்தா. ஸதே³வகந்தி ச அவயவேன விக்³க³ஹோ ஸமுதா³யோ ஸமாஸத்தோ². ச²ட்ட²காமாவசரதே³வக்³க³ஹணங் பச்சாஸத்தினயேன. தத்த² ஹி ஸோ ஜாதோ தன்னிவாஸீ ச. ஸப்³ரஹ்மகவசனேன ப்³ரஹ்மகாயிகாதி³ப்³ரஹ்மக்³க³ஹணந்தி எத்தா²பி ஏஸேவ நயோ. பச்சத்தி²கஸமணப்³ராஹ்மணக்³க³ஹணந்தி நித³ஸ்ஸனமத்தமேதங் அபச்சத்தி²கானங் ஸமிதபா³ஹிதபாபானஞ்ச ஸமணப்³ராஹ்மணானங் ஸமணப்³ராஹ்மணவசனேன க³ஹிதத்தா. காமங் ‘‘ஸதே³வக’’ந்திஆதி³விஸேஸனானங் வஸேன ஸத்தவிஸயோ லோகஸத்³தோ³தி விஞ்ஞாயதி துல்யயோக³விஸயத்தா தேஸங், ‘‘ஸலோமகோ ஸபக்க²கோ’’திஆதீ³ஸு பன அதுல்யயோகே³பி அயங் ஸமாஸோ லப்³ப⁴தீதி ப்³யபி⁴சாரத³ஸ்ஸனதோ பஜாக³ஹணந்தி ஆஹ ‘‘பஜாவசனேன ஸத்தலோகக்³க³ஹண’’ந்தி.
Imaṃlokanti nayidaṃ mahājanassa sammukhamattaṃ sandhāya vuttaṃ, atha kho anavasesaṃ pariyādāyāti dassetuṃ ‘‘sadevaka’’ntiādi vuttaṃ. Tenāha ‘‘idāni vattabbaṃ nidassetī’’ti. Pajātattāti yathāsakaṃ kammakilesehi nibbattattā. Pañcakāmāvacaradevaggahaṇaṃ pārisesanayena itaresaṃ padantarena gahitattā. Sadevakanti ca avayavena viggaho samudāyo samāsattho. Chaṭṭhakāmāvacaradevaggahaṇaṃ paccāsattinayena. Tattha hi so jāto tannivāsī ca. Sabrahmakavacanena brahmakāyikādibrahmaggahaṇanti etthāpi eseva nayo. Paccatthikasamaṇabrāhmaṇaggahaṇanti nidassanamattametaṃ apaccatthikānaṃ samitabāhitapāpānañca samaṇabrāhmaṇānaṃ samaṇabrāhmaṇavacanena gahitattā. Kāmaṃ ‘‘sadevaka’’ntiādivisesanānaṃ vasena sattavisayo lokasaddoti viññāyati tulyayogavisayattā tesaṃ, ‘‘salomako sapakkhako’’tiādīsu pana atulyayogepi ayaṃ samāso labbhatīti byabhicāradassanato pajāgahaṇanti āha ‘‘pajāvacanena sattalokaggahaṇa’’nti.
அரூபினோ ஸத்தா அத்தனோ ஆனேஞ்ஜவிஹாரேன விஹரந்தா தி³ப்³ப³ந்தீதி தே³வாதி இமங் நிப்³ப³சனங் லப⁴ந்தீதி ஆஹ ‘‘ஸதே³வகக்³க³ஹணேன அரூபாவசரலோகோ க³ஹிதோ’’தி. தேனாஹ ‘‘ஆகாஸானஞ்சாயதனூபகா³னங் தே³வானங் ஸஹப்³யத’’ந்தி (அ॰ நி॰ 3.117). ஸமாரகக்³க³ஹணேன ச²காமாவசரதே³வலோகோ க³ஹிதோ தஸ்ஸ ஸவிஸேஸங் மாரஸ்ஸ வஸே வத்தனதோ. ஸப்³ரஹ்மகக்³க³ஹணேன ரூபீப்³ரஹ்மலோகோ க³ஹிதோ அரூபீப்³ரஹ்மலோகஸ்ஸ க³ஹிதத்தா. சதுபரிஸவஸேனாதி க²த்தியாதி³சதுபரிஸவஸேன. இதரா பன சதஸ்ஸோ பரிஸா ஸமாரகாதி³க்³க³ஹணேன க³ஹிதா ஏவாதி. அவஸேஸஸத்தலோகோ நாக³க³ருளாதி³பே⁴தோ³. தீஹாகாரேஹீதி தே³வமாரப்³ரஹ்மஸஹிததாஸங்கா²தேஹி தீஹி பகாரேஹி. தீஸு பதே³ஸூதி ‘‘ஸதே³வக’’ந்திஆதீ³ஸு தீஸு பதே³ஸு. தேன தேனாகாரேனாதி ஸதே³வகத்தாதி³னா தேன தேன பகாரேன. தேதா⁴துகமேவ பரியாதி³ன்னந்தி போராணா ஆஹூதி யோஜனா.
Arūpino sattā attano āneñjavihārena viharantā dibbantīti devāti imaṃ nibbacanaṃ labhantīti āha ‘‘sadevakaggahaṇena arūpāvacaraloko gahito’’ti. Tenāha ‘‘ākāsānañcāyatanūpagānaṃ devānaṃ sahabyata’’nti (a. ni. 3.117). Samārakaggahaṇena chakāmāvacaradevaloko gahito tassa savisesaṃ mārassa vase vattanato. Sabrahmakaggahaṇena rūpībrahmaloko gahito arūpībrahmalokassa gahitattā. Catuparisavasenāti khattiyādicatuparisavasena. Itarā pana catasso parisā samārakādiggahaṇena gahitā evāti. Avasesasattaloko nāgagaruḷādibhedo. Tīhākārehīti devamārabrahmasahitatāsaṅkhātehi tīhi pakārehi. Tīsu padesūti ‘‘sadevaka’’ntiādīsu tīsu padesu. Tena tenākārenāti sadevakattādinā tena tena pakārena. Tedhātukameva pariyādinnanti porāṇā āhūti yojanā.
அபி⁴ஞ்ஞாதி யகாரலோபேனாயங் நித்³தே³ஸோ, அபி⁴ஜானித்வாதி அயமெத்த² அத்தோ²தி ஆஹ ‘‘அபி⁴ஞ்ஞாய அதி⁴கேன ஞாணேன ஞத்வா’’தி. அனுமானாதி³படிக்கே²போதி அனுமானஅத்தா²பத்திஆதி³ப்படிக்கே²போ ஏகப்பமாணத்தா. ஸப்³ப³த்த² அப்படிஹதஞாணசாரதாய ஹி ஸப்³ப³பச்சக்கா² பு³த்³தா⁴ ப⁴க³வந்தோ.
Abhiññāti yakāralopenāyaṃ niddeso, abhijānitvāti ayamettha atthoti āha ‘‘abhiññāya adhikena ñāṇena ñatvā’’ti. Anumānādipaṭikkhepoti anumānaatthāpattiādippaṭikkhepo ekappamāṇattā. Sabbattha appaṭihatañāṇacāratāya hi sabbapaccakkhā buddhā bhagavanto.
அனுத்தரங் விவேகஸுக²ந்தி ப²லஸமாபத்திஸுக²ங். தேன விமிஸ்ஸாபி கதா³சி ப⁴க³வதோ த⁴ம்மதே³ஸனா ஹோதீதி ‘‘ஹித்வாபீ’’தி பி-ஸத்³த³க்³க³ஹணங். ப⁴க³வா ஹி த⁴ம்மங் தே³ஸெந்தோ யஸ்மிங் க²ணே பரிஸா ஸாது⁴காரங் வா தே³தி, யதா²ஸுதங் வா த⁴ம்மங் பச்சவெக்க²தி, தங் க²ணங் புப்³ப³பா⁴கே³ன பரிச்சி²ந்தி³த்வா ப²லஸமாபத்திங் ஸமாபஜ்ஜதி, யதா²பரிச்சே²த³ஞ்ச ஸமாபத்திதோ வுட்டா²ய டி²தட்டா²னதோ பட்டா²ய த⁴ம்மங் தே³ஸேதி. அப்பங் வா ப³ஹுங் வா தே³ஸெந்தோதி உக்³க⁴டிதஞ்ஞுஸ்ஸ வஸேன அப்பங் வா, விபஞ்சிதஞ்ஞுஸ்ஸ நெய்யஸ்ஸ வா வஸேன ப³ஹுங் வா தே³ஸெந்தோ. த⁴ம்மஸ்ஸ கல்யாணதா ச நிய்யானிகதா ச ஸப்³ப³ஸோ அனவஜ்ஜபா⁴வேனேவாதி ஆஹ ‘‘அனவஜ்ஜமேவ கத்வா’’தி.
Anuttaraṃ vivekasukhanti phalasamāpattisukhaṃ. Tena vimissāpi kadāci bhagavato dhammadesanā hotīti ‘‘hitvāpī’’ti pi-saddaggahaṇaṃ. Bhagavā hi dhammaṃ desento yasmiṃ khaṇe parisā sādhukāraṃ vā deti, yathāsutaṃ vā dhammaṃ paccavekkhati, taṃ khaṇaṃ pubbabhāgena paricchinditvā phalasamāpattiṃ samāpajjati, yathāparicchedañca samāpattito vuṭṭhāya ṭhitaṭṭhānato paṭṭhāya dhammaṃ deseti. Appaṃ vā bahuṃ vā desentoti ugghaṭitaññussa vasena appaṃ vā, vipañcitaññussa neyyassa vā vasena bahuṃ vā desento. Dhammassa kalyāṇatā ca niyyānikatā ca sabbaso anavajjabhāvenevāti āha ‘‘anavajjameva katvā’’ti.
தே³ஸகாயத்தேன ஆணாதி³விதி⁴னா அதிஸஜ்ஜனங் பபோ³த⁴னங் தே³ஸனாதி ஸா பரியத்தித⁴ம்மவஸேன வேதி³தப்³பா³தி ஆஹ ‘‘தே³ஸனாய தாவ சாதுப்பதி³ககா³தா²யபீ’’திஆதி³. நிதா³னநிக³மானிபி ஸத்து² தே³ஸனாய அனுவிதா⁴னதோ தத³ந்தோக³தா⁴னி ஏவாதி ஆஹ ‘‘நிதா³னங் ஆதி³, இத³மவோசாதி பரியோஸான’’ந்தி.
Desakāyattena āṇādividhinā atisajjanaṃ pabodhanaṃ desanāti sā pariyattidhammavasena veditabbāti āha ‘‘desanāya tāva cātuppadikagāthāyapī’’tiādi. Nidānanigamānipi satthu desanāya anuvidhānato tadantogadhāni evāti āha ‘‘nidānaṃ ādi, idamavocāti pariyosāna’’nti.
ஸாஸிதப்³ப³புக்³க³லக³தேன யதா²பராதா⁴தி³ஸாஸிதப்³ப³பா⁴வேன அனுஸாஸனங் தத³ங்க³வினயாதி³வஸேன வினயனங் ஸாஸனந்தி தங் படிபத்தித⁴ம்மவஸேன வேதி³தப்³ப³ந்தி ஆஹ ‘‘ஸீலஸமாதி⁴விபஸ்ஸனா’’திஆதி³. குஸலானந்தி அனவஜ்ஜத⁴ம்மானங் ஸீலஸமத²விபஸ்ஸனானங் ஸீலதி³ட்டீ²னஞ்ச ஆதி³பா⁴வோ தங்மூலிகத்தா உத்தரிமனுஸ்ஸத⁴ம்மானங். அரியமக்³க³ஸ்ஸ அந்தத்³வயவிக³மேன மஜ்ஜி²மாபடிபதா³பா⁴வோ விய ஸம்மாபடிபத்தியா ஆரப்³ப⁴ நிப்³ப³த்தீனங் வேமஜ்ஜ²தாபி மஜ்ஜ²பா⁴வோதி வுத்தங் ‘‘அத்தி², பி⁴க்க²வே…பே॰… மஜ்ஜி²மங் நாமா’’தி. ப²லங் பரியோஸானங் நாம ஸஉபாதி³ஸேஸதாவஸேன. நிப்³பா³னங் பரியோஸானங் நாம அனுபாதி³ஸேஸதாவஸேன. இதா³னி தேஸங் த்³வின்னம்பி ஸாஸனஸ்ஸ பரியோஸானதங் ஆக³மேன த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘தஸ்மாதிஹ த்வ’’ந்திஆதி³ வுத்தங். ‘‘ஸாத்த²ங் ஸப்³யஞ்ஜன’’ந்திஆதி³வசனதோ த⁴ம்மதே³ஸனாய ஆதி³மஜ்ஜ²பரியோஸானங் அதி⁴ப்பேதந்தி ஆஹ ‘‘இத⁴…பே॰… அதி⁴ப்பேத’’ந்தி. தஸ்மிங் தஸ்மிங் அத்தே² கதா²வதி⁴ஸத்³த³ப்பப³ந்தோ⁴ கா³தா²வஸேன ஸுத்தவஸேன ச வவத்தி²தோ பரியத்தித⁴ம்மோ, ஸோ இத⁴ தே³ஸனாதி வுத்தோ, தஸ்ஸ பன அத்தோ² விஸேஸதோ ஸீலாதி³ ஏவாதி ஆஹ ‘‘ப⁴க³வா ஹி த⁴ம்மங் தே³ஸெந்தோ…பே॰… த³ஸ்ஸேதீ’’தி. தத்த² ஸீலங் த³ஸ்ஸெத்வாதி ஸீலக்³க³ஹணேன ஸஸம்பா⁴ரங் ஸீலங் க³ஹிதங், ததா² மக்³க³க்³க³ஹணேன ஸஸம்பா⁴ரோ மக்³கோ³தி தது³ப⁴யவஸேன அனவஸேஸதோ பரியத்திஅத்த²ங் பரியாதா³ய திட்ட²தி. தேனாதி ஸீலாதி³த³ஸ்ஸனேன. அத்த²வஸேன ஹி இத⁴ தே³ஸனாய ஆதி³கல்யாணாதி³பா⁴வோ அதி⁴ப்பேதோ. கதி²கஸண்டி²தீதி கதி²கஸ்ஸ ஸண்டா²னங் கத²னவஸேன ஸமவட்டா²னங்.
Sāsitabbapuggalagatena yathāparādhādisāsitabbabhāvena anusāsanaṃ tadaṅgavinayādivasena vinayanaṃ sāsananti taṃ paṭipattidhammavasena veditabbanti āha ‘‘sīlasamādhivipassanā’’tiādi. Kusalānanti anavajjadhammānaṃ sīlasamathavipassanānaṃ sīladiṭṭhīnañca ādibhāvo taṃmūlikattā uttarimanussadhammānaṃ. Ariyamaggassa antadvayavigamena majjhimāpaṭipadābhāvo viya sammāpaṭipattiyā ārabbha nibbattīnaṃ vemajjhatāpi majjhabhāvoti vuttaṃ ‘‘atthi, bhikkhave…pe… majjhimaṃ nāmā’’ti. Phalaṃ pariyosānaṃ nāma saupādisesatāvasena. Nibbānaṃ pariyosānaṃ nāma anupādisesatāvasena. Idāni tesaṃ dvinnampi sāsanassa pariyosānataṃ āgamena dassetuṃ ‘‘tasmātiha tva’’ntiādi vuttaṃ. ‘‘Sātthaṃ sabyañjana’’ntiādivacanato dhammadesanāya ādimajjhapariyosānaṃ adhippetanti āha ‘‘idha…pe… adhippeta’’nti. Tasmiṃ tasmiṃ atthe kathāvadhisaddappabandho gāthāvasena suttavasena ca vavatthito pariyattidhammo, so idha desanāti vutto, tassa pana attho visesato sīlādi evāti āha ‘‘bhagavā hi dhammaṃ desento…pe… dassetī’’ti. Tattha sīlaṃ dassetvāti sīlaggahaṇena sasambhāraṃ sīlaṃ gahitaṃ, tathā maggaggahaṇena sasambhāro maggoti tadubhayavasena anavasesato pariyattiatthaṃ pariyādāya tiṭṭhati. Tenāti sīlādidassanena. Atthavasena hi idha desanāya ādikalyāṇādibhāvo adhippeto. Kathikasaṇṭhitīti kathikassa saṇṭhānaṃ kathanavasena samavaṭṭhānaṃ.
ந ஸோ ஸாத்த²ங் தே³ஸேதி நிய்யானத்த²விரஹதோ தஸ்ஸா தே³ஸனாய. ஏகப்³யஞ்ஜனாதி³யுத்தா வாதி ஸிதி²லாதி³பே⁴தே³ஸு ப்³யஞ்ஜனேஸு ஏகப்பகாரேனேவ த்³விப்பகாரேனேவ வா ப்³யஞ்ஜனேன யுத்தா த³மிளபா⁴ஸா விய. விவடகரணதாய ஒட்டே² அபு²ஸாபெத்வா உச்சாரேதப்³ப³தோ ஸப்³ப³னிரொட்ட²ப்³யஞ்ஜனா வா கிராதபா⁴ஸா விய. ஸப்³ப³ஸ்ஸேவ விஸ்ஸஜ்ஜனீயயுத்ததாய ஸப்³ப³விஸ்ஸட்ட²ப்³யஞ்ஜனா வா யவனபா⁴ஸா விய. ஸப்³ப³ஸ்ஸேவ ஸானுஸாரதாய ஸப்³ப³னிக்³க³ஹிதப்³யஞ்ஜனா வா பாரஸிகாதி³மிலக்க²பா⁴ஸா விய. ஸப்³பா³பேஸா ப்³யஞ்ஜனேகதே³ஸவஸேனேவ பவத்தியா அபரிபுண்ணப்³யஞ்ஜனாதி கத்வா ‘‘அப்³யஞ்ஜனா’’தி வுத்தா.
Na so sātthaṃ deseti niyyānatthavirahato tassā desanāya. Ekabyañjanādiyuttā vāti sithilādibhedesu byañjanesu ekappakāreneva dvippakāreneva vā byañjanena yuttā damiḷabhāsā viya. Vivaṭakaraṇatāya oṭṭhe aphusāpetvā uccāretabbato sabbaniroṭṭhabyañjanā vā kirātabhāsā viya. Sabbasseva vissajjanīyayuttatāya sabbavissaṭṭhabyañjanāvā yavanabhāsā viya. Sabbasseva sānusāratāya sabbaniggahitabyañjanā vā pārasikādimilakkhabhāsā viya. Sabbāpesā byañjanekadesavaseneva pavattiyā aparipuṇṇabyañjanāti katvā ‘‘abyañjanā’’ti vuttā.
டா²னகரணானி ஸிதி²லானி கத்வா உச்சாரேதப்³ப³ங் அக்க²ரங் பஞ்சஸு வக்³கே³ஸு பட²மததியந்தி ஏவமாதி³ ஸிதி²லங். தானி அஸிதி²லானி கத்வா உச்சாரேதப்³ப³ங் அக்க²ரங் வக்³கே³ஸு து³தியசதுத்த²ந்தி ஏவமாதி³ த⁴னிதங். த்³விமத்தகாலங் தீ³க⁴ங். ஏகமத்தகாலங் ரஸ்ஸங். ததே³வ லஹுகங் லஹுகமேவ. ஸங்யோக³பரங் தீ³க⁴ஞ்ச க³ருகங். டா²னகரணானி நிக்³க³ஹெத்வா உச்சாரேதப்³ப³ங் நிக்³க³ஹிதங். பரேன ஸம்ப³ந்த⁴ங் கத்வா உச்சாரேதப்³ப³ங் ஸம்ப³ந்த⁴ங். ததா² ந ஸம்ப³ந்த⁴ங் வவத்தி²தங். டா²னகரணானி விஸ்ஸட்டா²னி கத்வா உச்சாரேதப்³ப³ங் விமுத்தங். த³ஸதா⁴ ப்³யஞ்ஜனபு³த்³தி⁴யா பபே⁴தோ³தி ஏவங் ஸிதி²லாதி³வஸேன ப்³யஞ்ஜனபு³த்³தி⁴யா அக்க²ருப்பாத³கசித்தஸ்ஸ த³ஸப்பகாரேன பபே⁴தோ³. ஸப்³பா³னி ஹி அக்க²ரானி சித்தஸமுட்டா²னானி யதா²தி⁴ப்பேதத்த²ப்³யஞ்ஜனதோ ப்³யஞ்ஜனானி ச.
Ṭhānakaraṇāni sithilāni katvā uccāretabbaṃ akkharaṃ pañcasu vaggesu paṭhamatatiyanti evamādi sithilaṃ. Tāni asithilāni katvā uccāretabbaṃ akkharaṃ vaggesu dutiyacatutthanti evamādi dhanitaṃ. Dvimattakālaṃ dīghaṃ. Ekamattakālaṃ rassaṃ. Tadeva lahukaṃ lahukameva. Saṃyogaparaṃ dīghañca garukaṃ. Ṭhānakaraṇāni niggahetvā uccāretabbaṃ niggahitaṃ. Parena sambandhaṃ katvā uccāretabbaṃ sambandhaṃ. Tathā na sambandhaṃ vavatthitaṃ. Ṭhānakaraṇāni vissaṭṭhāni katvā uccāretabbaṃ vimuttaṃ. Dasadhā byañjanabuddhiyā pabhedoti evaṃ sithilādivasena byañjanabuddhiyā akkharuppādakacittassa dasappakārena pabhedo. Sabbāni hi akkharāni cittasamuṭṭhānāni yathādhippetatthabyañjanato byañjanāni ca.
அமக்கெ²த்வாதி அமிலெச்செ²த்வா, அவினாஸெத்வா, அஹாபெத்வாதி அத்தோ². ப⁴க³வா யமத்த²ங் ஞாபேதுங் ஏககா³த²ங் ஏகவாக்யம்பி தே³ஸேதி, தமத்த²ங் தாய தே³ஸனாய பரிமண்ட³லபத³ப்³யஞ்ஜனாய ஏவ தே³ஸேதீதி ஆஹ ‘‘பரிபுண்ணப்³யஞ்ஜனமேவ கத்வா த⁴ம்மங் தே³ஸேதீ’’தி. இத⁴ கேவலஸத்³தோ³ அனவஸேஸவாசகோ, ந அவோமிஸ்ஸதாதி³வாசகோதி ஆஹ ‘‘ஸகலாதி⁴வசன’’ந்தி. பரிபுண்ணந்தி ஸப்³ப³ஸோ புண்ணங். தங் பன கிஞ்சி ஊனங் வா அதி⁴கங் வா ந ஹோதீதி ‘‘அனூனாதி⁴கவசன’’ந்தி வுத்தங். தத்த² யத³த்த²ங் தே³ஸிதங், தஸ்ஸ ஸாத⁴கத்தா அனூனதா வேதி³தப்³பா³, தப்³பி³து⁴ரஸ்ஸ பன அஸாத⁴கத்தா அனதி⁴கதா. ஸகலந்தி ஸப்³ப³பா⁴க³வந்தங். பரிபுண்ணமேவாதி ஸப்³ப³ஸோ பரிபுண்ணமேவ. தேனாஹ ‘‘ஏகதே³ஸனாபி அபரிபுண்ணா நத்தீ²’’தி. அபரிஸுத்³தா⁴ தே³ஸனா நாம ஹோதி தண்ஹாஸங்கிலேஸத்தா. லோகாமிஸங் சீவராத³யோ பச்சயா, தத்த² அக³தி⁴தசித்ததாய லோகாமிஸனிரபெக்கோ². ஹிதப²ரணேனாதி ஹிதூபஸங்ஹரணேன. மெத்தாபா⁴வனாய முது³ஹத³யோதி மெத்தாபா⁴வனாய கருணாய வா முது³ஹத³யோ. உல்லும்பனஸபா⁴வஸண்டி²தேனாதி ஸகலஸங்கிலேஸதோ வட்டது³க்க²தோ ச உத்³த⁴ரணாகாராவட்டி²தேன சித்தேன, கருணாதி⁴ப்பாயேனாதி அத்தோ². தஸ்மாதி யஸ்மா ஸிக்க²த்தயஸங்க³ஹங் ஸகலங் ஸாஸனங் இத⁴ ப்³ரஹ்மசரியந்தி அதி⁴ப்பேதங், தஸ்மா. ப்³ரஹ்மசரியந்தி இமினா ஸமானாதி⁴கரணானி ஸப்³ப³பதா³னி யோஜெத்வா அத்த²ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஸோ த⁴ம்மங் தே³ஸேதி…பே॰… பகாஸேதீதி ஏவமெத்த² அத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³’’தி ஆஹ.
Amakkhetvāti amilecchetvā, avināsetvā, ahāpetvāti attho. Bhagavā yamatthaṃ ñāpetuṃ ekagāthaṃ ekavākyampi deseti, tamatthaṃ tāya desanāya parimaṇḍalapadabyañjanāya eva desetīti āha ‘‘paripuṇṇabyañjanameva katvā dhammaṃ desetī’’ti. Idha kevalasaddo anavasesavācako, na avomissatādivācakoti āha ‘‘sakalādhivacana’’nti. Paripuṇṇanti sabbaso puṇṇaṃ. Taṃ pana kiñci ūnaṃ vā adhikaṃ vā na hotīti ‘‘anūnādhikavacana’’nti vuttaṃ. Tattha yadatthaṃ desitaṃ, tassa sādhakattā anūnatā veditabbā, tabbidhurassa pana asādhakattā anadhikatā. Sakalanti sabbabhāgavantaṃ. Paripuṇṇamevāti sabbaso paripuṇṇameva. Tenāha ‘‘ekadesanāpi aparipuṇṇā natthī’’ti. Aparisuddhā desanā nāma hoti taṇhāsaṃkilesattā. Lokāmisaṃ cīvarādayo paccayā, tattha agadhitacittatāya lokāmisanirapekkho. Hitapharaṇenāti hitūpasaṃharaṇena. Mettābhāvanāya muduhadayoti mettābhāvanāya karuṇāya vā muduhadayo. Ullumpanasabhāvasaṇṭhitenāti sakalasaṃkilesato vaṭṭadukkhato ca uddharaṇākārāvaṭṭhitena cittena, karuṇādhippāyenāti attho. Tasmāti yasmā sikkhattayasaṅgahaṃ sakalaṃ sāsanaṃ idha brahmacariyanti adhippetaṃ, tasmā. Brahmacariyanti iminā samānādhikaraṇāni sabbapadāni yojetvā atthaṃ dassento ‘‘so dhammaṃ deseti…pe… pakāsetīti evamettha attho daṭṭhabbo’’ti āha.
ஸுந்த³ரந்தி ப⁴த்³த³கங். ப⁴த்³த³கதா ச பஸ்ஸந்தஸ்ஸ ஹிதஸுகா²வஹபா⁴வேன வேதி³தப்³பா³தி ஆஹ ‘‘அத்தா²வஹங் ஸுகா²வஹ’’ந்தி. தத்த² அத்தா²வஹந்தி தி³ட்ட²த⁴ம்மிகஸம்பராயிகபரமத்த²ஸங்ஹிதஹிதாவஹங். ஸுகா²வஹந்தி யதா²வுத்ததிவித⁴ஸுகா²வஹங். ததா²னுரூபானந்தி தாதி³ஸானங். யாதி³ஸேஹி பன கு³ணேஹி ப⁴க³வா ஸமன்னாக³தோ, தேஹி சதுப்பமாணிகஸ்ஸ லோகஸ்ஸ ஸப்³ப³தா²பி அச்சந்தப்பஸாத³னீயோ தேஸங் யதா²பூ⁴தஸபா⁴வத்தாதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘யதா²ரூபோ’’திஆதி³மாஹ. தத்த² யதா²பூ⁴த…பே॰… அரஹதந்தி இமினா த⁴ம்மப்பமாணலூக²ப்பமாணானங் ஸத்தானங் ப⁴க³வதோ பஸாதா³வஹதா த³ஸ்ஸிதா, இதரேன இதரேஸங். த³ஸ்ஸனமத்தம்பி ஸாது⁴ ஹோதீதி எத்த² கோஸியவத்து² கதே²தப்³ப³ங். உப⁴தோபக்கி²காதி மிச்சா²தி³ட்டி²ஸம்மாதி³ட்டி²வஸேன உப⁴யபக்கி²கா. கேராடிகாதி ஸடா².
Sundaranti bhaddakaṃ. Bhaddakatā ca passantassa hitasukhāvahabhāvena veditabbāti āha ‘‘atthāvahaṃ sukhāvaha’’nti. Tattha atthāvahanti diṭṭhadhammikasamparāyikaparamatthasaṃhitahitāvahaṃ. Sukhāvahanti yathāvuttatividhasukhāvahaṃ. Tathānurūpānanti tādisānaṃ. Yādisehi pana guṇehi bhagavā samannāgato, tehi catuppamāṇikassa lokassa sabbathāpi accantappasādanīyo tesaṃ yathābhūtasabhāvattāti dassento ‘‘yathārūpo’’tiādimāha. Tattha yathābhūta…pe… arahatanti iminā dhammappamāṇalūkhappamāṇānaṃ sattānaṃ bhagavato pasādāvahatā dassitā, itarena itaresaṃ. Dassanamattampi sādhu hotīti ettha kosiyavatthu kathetabbaṃ. Ubhatopakkhikāti micchādiṭṭhisammādiṭṭhivasena ubhayapakkhikā. Kerāṭikāti saṭhā.
அனேகத்த²த்தா நிபாதானங் யாவஞ்சித³ந்தி நிபாதஸமுதா³யோ அதி⁴மத்தப்பமாணபரிச்சே²த³ங் தீ³பேதீதி ஆஹ ‘‘அதி⁴மத்தப்பமாணபரிச்சே²த³வசனமேத’’ந்தி. அதி⁴மத்தவிப்பஸன்னானீதி அதி⁴கப்பமாணேன விப்பஸன்னானி. விப்பஸன்னானீதி ச பகதிஆகாரங் அதிக்கமித்வா விப்பஸன்னானீதி அத்தோ². நனு ச சக்கா²தீ³னங் இந்த்³ரியானங் மனோவிஞ்ஞெய்யத்தா கத²ங் தேன தேஸங் விப்பஸன்னதா விஞ்ஞாயதீதி ஆஹ ‘‘தஸ்ஸ ஹீ’’திஆதி³. தஸ்ஸாதி ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ. தேஸந்தி சக்கா²தீ³னங் பஞ்சன்னங் இந்த்³ரியானங். ஏவம்பி மனிந்த்³ரியேன பதிட்டி²தோகாஸஸ்ஸ அதி³ட்ட²த்தா கத²ங் மனிந்த்³ரியஸ்ஸ விப்பஸன்னதா தேன விஞ்ஞாயதீதி ஆஹ ‘‘யஸ்மா பனா’’திஆதி³. நயக்³கா³ஹபஞ்ஞா ஹேஸா தஸ்ஸ ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ. மனே விப்பஸன்னேயேவ ஹோதி பஸன்னசித்தஸமுட்டி²தரூபஸம்பதா³ஹி ஏவ சக்கா²தீ³னங் பதிட்டி²தோகாஸஸ்ஸ பஸன்னதாஸம்ப⁴வதோ.
Anekatthattā nipātānaṃ yāvañcidanti nipātasamudāyo adhimattappamāṇaparicchedaṃ dīpetīti āha ‘‘adhimattappamāṇaparicchedavacanameta’’nti. Adhimattavippasannānīti adhikappamāṇena vippasannāni. Vippasannānīti ca pakatiākāraṃ atikkamitvā vippasannānīti attho. Nanu ca cakkhādīnaṃ indriyānaṃ manoviññeyyattā kathaṃ tena tesaṃ vippasannatā viññāyatīti āha ‘‘tassa hī’’tiādi. Tassāti brāhmaṇassa. Tesanti cakkhādīnaṃ pañcannaṃ indriyānaṃ. Evampi manindriyena patiṭṭhitokāsassa adiṭṭhattā kathaṃ manindriyassa vippasannatā tena viññāyatīti āha ‘‘yasmā panā’’tiādi. Nayaggāhapaññā hesā tassa brāhmaṇassa. Mane vippasanneyeva hoti pasannacittasamuṭṭhitarūpasampadāhi eva cakkhādīnaṃ patiṭṭhitokāsassa pasannatāsambhavato.
ஜம்போ³னத³ஸுவண்ணங் ரத்தவண்ணமேவ ஹோதீதி ஆஹ ‘‘ஸுரத்தவண்ணஸ்ஸா’’தி. ஜம்போ³னத³ஸுவண்ணஸ்ஸ க⁴டிகாதி ஜம்போ³னத³ஸுவண்ணபிண்ட³ங். இமினா நெக்க²ந்தி நெக்க²ப்பமாணஜம்போ³னத³ஸுவண்ணேன கதங் அகதப⁴ண்ட³ங் வுத்தந்தி த³ஸ்ஸேதி. நெக்க²ந்தி வா அதிரேகபஞ்சஸுவண்ணேன கதபிலந்த⁴னங் கதப⁴ண்ட³ங் வுத்தங். தஞ்ஹி க⁴ட்டனமஜ்ஜனக்க²மங் ஹோதீதி. ஸுவண்ணந்தி ச பஞ்சத⁴ரணஸ்ஸ ஸமஞ்ஞா, தஸ்மா பஞ்சவீஸதித⁴ரணஹிரஞ்ஞவிசிதங் ஆப⁴ரணங் இத⁴ நெக்க²ந்தி அதி⁴ப்பேதங். ஜம்போ³னத³ந்தி மஹாஜம்பு³ஸாகா²ய பவத்தனதி³யங் நிப்³ப³த்தங். தங் கிர ரதனங் ரத்தங். ஸுவண்ணாகாரே மஹாஜம்பு³ப²லரஸே வா பத²வியங் பவிட்டே² ஸுவண்ணங்குரா உட்ட²ஹந்தி, தேன ஸுவண்ணேன கதபிலந்த⁴னந்திபி அத்தோ². ஸுபரிகம்மகதந்தி ஸுட்டு² கதபரிகம்மங். ஸம்பஹட்ட²ந்தி ஸம்மா பஹட்ட²ங் க⁴ட்டனாதி³வஸேன ஸுகதபரிகம்மங். தேனாஹ ‘‘ஸுவண்ணகார…பே॰… ஸுபரிமஜ்ஜிதந்தி அத்தோ²’’தி.
Jambonadasuvaṇṇaṃ rattavaṇṇameva hotīti āha ‘‘surattavaṇṇassā’’ti. Jambonadasuvaṇṇassa ghaṭikāti jambonadasuvaṇṇapiṇḍaṃ. Iminā nekkhanti nekkhappamāṇajambonadasuvaṇṇena kataṃ akatabhaṇḍaṃ vuttanti dasseti. Nekkhanti vā atirekapañcasuvaṇṇena katapilandhanaṃ katabhaṇḍaṃ vuttaṃ. Tañhi ghaṭṭanamajjanakkhamaṃ hotīti. Suvaṇṇanti ca pañcadharaṇassa samaññā, tasmā pañcavīsatidharaṇahiraññavicitaṃ ābharaṇaṃ idha nekkhanti adhippetaṃ. Jambonadanti mahājambusākhāya pavattanadiyaṃ nibbattaṃ. Taṃ kira ratanaṃ rattaṃ. Suvaṇṇākāre mahājambuphalarase vā pathaviyaṃ paviṭṭhe suvaṇṇaṅkurā uṭṭhahanti, tena suvaṇṇena katapilandhanantipi attho. Suparikammakatanti suṭṭhu kataparikammaṃ. Sampahaṭṭhanti sammā pahaṭṭhaṃ ghaṭṭanādivasena sukataparikammaṃ. Tenāha ‘‘suvaṇṇakāra…pe… suparimajjitanti attho’’ti.
வாளரூபானீதி ஆஹரிமானி வாளரூபானி. ‘‘அகப்பியரூபாகுலோ அகப்பியமஞ்சோ பல்லங்கோதி ஸாரஸமாஸே. ரதனசித்ரந்தி பி⁴த்திச்சே²தா³தி³வஸேன ரதனசித்ரங். ருக்க²தூலலதாதூலபோடகிதூலானங் வஸேன திண்ணங் தூலானங். உத்³த³லோமியங் கேசீதி ஸாரஸமாஸாசரியா உத்தரவிஹாரினோ ச. ததா² ஏகந்தலோமியங். கோஸெய்யகட்டிஸ்ஸமயந்தி கோஸெய்யகஸடமயங். அஜினசம்மேஹீதி அஜினமிக³சம்மேஹி. தானி கிர சம்மானி ஸுகு²மதரானி. தஸ்மா து³பட்டதிபட்டானி கத்வா ஸிப்³ப³ந்தி. தேன வுத்தங் ‘‘அஜினப்பவேணீ’’திஆதி³.
Vāḷarūpānīti āharimāni vāḷarūpāni. ‘‘Akappiyarūpākulo akappiyamañco pallaṅkoti sārasamāse. Ratanacitranti bhitticchedādivasena ratanacitraṃ. Rukkhatūlalatātūlapoṭakitūlānaṃ vasena tiṇṇaṃ tūlānaṃ. Uddalomiyaṃ kecīti sārasamāsācariyā uttaravihārino ca. Tathā ekantalomiyaṃ. Koseyyakaṭṭissamayanti koseyyakasaṭamayaṃ. Ajinacammehīti ajinamigacammehi. Tāni kira cammāni sukhumatarāni. Tasmā dupaṭṭatipaṭṭāni katvā sibbanti. Tena vuttaṃ ‘‘ajinappaveṇī’’tiādi.
நிகாமலாபீ⁴தி யதி²ச்சி²தலாபீ⁴. தேனாஹ ‘‘இச்சி²திச்சி²தலாபீ⁴’’தி. விபுலலாபீ⁴தி உளாரலாபீ⁴. கஸிரந்தி ஹி பரித்தங் வுச்சதி, தப்படிக்கே²பேன அகஸிரங் உளாரங். தேனாஹ ‘‘மஹந்தலாபீ⁴’’திஆதி³.
Nikāmalābhīti yathicchitalābhī. Tenāha ‘‘icchiticchitalābhī’’ti. Vipulalābhīti uḷāralābhī. Kasiranti hi parittaṃ vuccati, tappaṭikkhepena akasiraṃ uḷāraṃ. Tenāha ‘‘mahantalābhī’’tiādi.
லத்³தா⁴ ச ந கப்பந்தீதி ஸாமஞ்ஞேன படிஸித்³த⁴த்தா ஸப்³ப³தா² ந கப்பதீதி கஸ்ஸசி ஆஸங்கா ஸியா, தன்னிவத்தனத்த²ங் ‘‘கிஞ்சி கிஞ்சி கப்பதீ’’திஆதி³மாஹ. தத்த² ஸுத்³த⁴கோஸெய்யந்தி ரதனபரிஸிப்³ப³னரஹிதங். எத்த² ச ‘‘ஸுத்³த⁴கோஸெய்யங் பன வட்டதீ’’தி வினயே (மஹாவ॰ அட்ட²॰ 254) வுத்தத்தா இதா⁴பி எத்தகமேவ வுத்தங். தீ³க⁴னிகாயட்ட²கதா²யங் (தீ³॰ நி॰ அட்ட²॰ 1.15) பன ‘‘ட²பெத்வா தூலிகங் ஸப்³பா³னேவ கோ³னகாதீ³னி ரதனபரிஸிப்³பி³தானி ந வட்டந்தீ’’தி வுத்தங். தத்த² ‘‘ட²பெத்வா தூலிக’’ந்தி ஏதேன ரதனஸிப்³ப³னரஹிதாபீ தூலிகா ந வட்டதீதி தீ³பேதி. வசனதோதி ஏதேன வினயே (சூளவ॰ 297) வுத்தபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதி. ஏகேன விதா⁴னேனாதி யதா²வுத்தமேவ விதா⁴னங் ஸந்தா⁴ய வத³தி. யதி³ ஏவங் கஸ்மா ப⁴க³வதா ‘‘லத்³தா⁴ ச ந கப்பந்தீ’’தி ஸாமஞ்ஞேன படிஸேதோ⁴ கதோதி ஆஹ ‘‘அகப்பியங் பன உபாதா³யா’’திஆதி³.
Laddhā ca na kappantīti sāmaññena paṭisiddhattā sabbathā na kappatīti kassaci āsaṅkā siyā, tannivattanatthaṃ ‘‘kiñci kiñci kappatī’’tiādimāha. Tattha suddhakoseyyanti ratanaparisibbanarahitaṃ. Ettha ca ‘‘suddhakoseyyaṃ pana vaṭṭatī’’ti vinaye (mahāva. aṭṭha. 254) vuttattā idhāpi ettakameva vuttaṃ. Dīghanikāyaṭṭhakathāyaṃ (dī. ni. aṭṭha. 1.15) pana ‘‘ṭhapetvā tūlikaṃ sabbāneva gonakādīni ratanaparisibbitāni na vaṭṭantī’’ti vuttaṃ. Tattha ‘‘ṭhapetvā tūlika’’nti etena ratanasibbanarahitāpī tūlikā na vaṭṭatīti dīpeti. Vacanatoti etena vinaye (cūḷava. 297) vuttabhāvaṃ dasseti. Ekena vidhānenāti yathāvuttameva vidhānaṃ sandhāya vadati. Yadi evaṃ kasmā bhagavatā ‘‘laddhā ca na kappantī’’ti sāmaññena paṭisedho katoti āha ‘‘akappiyaṃ pana upādāyā’’tiādi.
பல்லங்கந்தி எத்த² பரி-ஸத்³தோ³ ஸமந்ததோதி ஏதஸ்மிங் அத்தே² வத்ததி, தஸ்மா வாமூருங் த³க்கி²ணூருஞ்ச ஸமங் ட²பெத்வா உபோ⁴ பாதே³ அஞ்ஞமஞ்ஞஸம்ப³ந்தே⁴ கத்வா நிஸஜ்ஜா பல்லங்கந்தி ஆஹ ‘‘ஸமந்ததோ ஊருப³த்³தா⁴ஸன’’ந்தி. ஊரூனங் ப³ந்த⁴னவஸேன நிஸஜ்ஜா. பல்லங்கங் ஆபு⁴ஜித்வாதி ச யதா² பல்லங்கவஸேன நிஸஜ்ஜா ஹோதி, ஏவங் உபோ⁴ பாதே³ ஆபு⁴ஜே ஸமிஞ்ஜிதே கத்வாதி அத்தோ². தங் பன உபி⁴ன்னங் பாதா³னங் ததா² ஸம்ப³ந்த⁴தாகரணந்தி ஆஹ ‘‘ப³ந்தி⁴த்வா’’தி. உஜுங் காயங் பணிதா⁴யாதி உபரிமங் ஸரீரங் உஜுகங் ட²பெத்வா அட்டா²ரஸ பிட்டி²கண்டகே கோடியா கோடிங் படிபாதெ³த்வா. ஏவஞ்ஹி நிஸின்னஸ்ஸ சம்மமங்ஸன்ஹாரூனி ந பணமந்தி. அத²ஸ்ஸ யா தேஸங் பணமனபச்சயா க²ணே க²ணே வேத³னா உப்பஜ்ஜெய்யுங், தா ந உப்பஜ்ஜந்தி. தாஸு அனுப்பஜ்ஜமானாஸு சித்தங் ஏகக்³க³ங் ஹோதி, கம்மட்டா²னங் ந பரிபததி, வுத்³தி⁴ங் பா²திங் க³ச்ச²தி. தேனாஹ ‘‘அட்டா²ரஸ பிட்டி²கண்டகே’’திஆதி³. உஜுங் காயங் ட²பெத்வாதி உபரிமங் காயங் உஜுகங் ட²பெத்வா, அயமேவ வா பாடோ². ஹெட்டி²மகாயஸ்ஸ ஹி அனுஜுகட்ட²பனங் நிஸஜ்ஜாவசனேனேவ போ³தி⁴தந்தி. உஜுங் காயந்தி எத்த² காய-ஸத்³தோ³ உபரிமகாயவிஸயோ.
Pallaṅkanti ettha pari-saddo samantatoti etasmiṃ atthe vattati, tasmā vāmūruṃ dakkhiṇūruñca samaṃ ṭhapetvā ubho pāde aññamaññasambandhe katvā nisajjā pallaṅkanti āha ‘‘samantato ūrubaddhāsana’’nti. Ūrūnaṃ bandhanavasena nisajjā. Pallaṅkaṃ ābhujitvāti ca yathā pallaṅkavasena nisajjā hoti, evaṃ ubho pāde ābhuje samiñjite katvāti attho. Taṃ pana ubhinnaṃ pādānaṃ tathā sambandhatākaraṇanti āha ‘‘bandhitvā’’ti. Ujuṃ kāyaṃ paṇidhāyāti uparimaṃ sarīraṃ ujukaṃ ṭhapetvā aṭṭhārasa piṭṭhikaṇṭake koṭiyā koṭiṃ paṭipādetvā. Evañhi nisinnassa cammamaṃsanhārūni na paṇamanti. Athassa yā tesaṃ paṇamanapaccayā khaṇe khaṇe vedanā uppajjeyyuṃ, tā na uppajjanti. Tāsu anuppajjamānāsu cittaṃ ekaggaṃ hoti, kammaṭṭhānaṃ na paripatati, vuddhiṃ phātiṃ gacchati. Tenāha ‘‘aṭṭhārasa piṭṭhikaṇṭake’’tiādi. Ujuṃ kāyaṃ ṭhapetvāti uparimaṃ kāyaṃ ujukaṃ ṭhapetvā, ayameva vā pāṭho. Heṭṭhimakāyassa hi anujukaṭṭhapanaṃ nisajjāvacaneneva bodhitanti. Ujuṃ kāyanti ettha kāya-saddo uparimakāyavisayo.
பரிமுக²ந்தி எத்த² பரி-ஸத்³தோ³ அபி⁴ஸத்³தே³ன ஸமானத்தோ²தி ஆஹ ‘‘கம்மட்டா²னாபி⁴முக²’’ந்தி, ப³ஹித்³தா⁴ புது²த்தாரம்மணதோ நிவாரெத்வா கம்மட்டா²னங்யேவ புரக்க²த்வாதி அத்தோ². எத்த² யதா² ‘‘வனந்தஞ்ஞேவ பவிஸாமீ’’திஆதி³னா பா⁴வனானுரூபங் ஸேனாஸனங் த³ஸ்ஸிதங், ஏவங் ‘‘நிஸீதா³மீ’’தி இமினா அலீனானுத்³த⁴ச்சபக்கி²யோ ஸந்தோ இரியாபதோ² த³ஸ்ஸிதோ, ‘‘பல்லங்கங் ஆபு⁴ஜித்வா’’தி இமினா நிஸஜ்ஜாய த³ள்ஹபா⁴வோ, ‘‘பரிமுக²ங் ஸதிங் உபட்ட²பெத்வா’’தி இமினா ஆரம்மணபரிக்³க³ஹூபாயோ. பரிக்³க³ஹிதனிய்யானந்தி ஸப்³ப³தா² க³ஹிதாஸம்மோஸங் பரிச்சத்தஸம்மோஸங் ஸதிங் கத்வா, பரமஸதினேபக்கங் உபட்ட²பெத்வாதி அத்தோ². பரீதி பரிக்³க³ஹட்டோ² ‘‘பரிணாயிகா’’திஆதீ³ஸு (த⁴॰ ஸ॰ 16.20) விய. முக²ந்தி நிய்யானட்டோ² ‘‘ஸுஞ்ஞதவிமொக்க²’’ந்திஆதீ³ஸு (படி॰ ம॰ 1.209-210) விய. படிபக்க²தோ நிக்³க³மனட்டோ² ஹி நிய்யானட்டோ².
Parimukhanti ettha pari-saddo abhisaddena samānatthoti āha ‘‘kammaṭṭhānābhimukha’’nti, bahiddhā puthuttārammaṇato nivāretvā kammaṭṭhānaṃyeva purakkhatvāti attho. Ettha yathā ‘‘vanantaññeva pavisāmī’’tiādinā bhāvanānurūpaṃ senāsanaṃ dassitaṃ, evaṃ ‘‘nisīdāmī’’ti iminā alīnānuddhaccapakkhiyo santo iriyāpatho dassito, ‘‘pallaṅkaṃ ābhujitvā’’ti iminā nisajjāya daḷhabhāvo, ‘‘parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā’’ti iminā ārammaṇapariggahūpāyo. Pariggahitaniyyānanti sabbathā gahitāsammosaṃ pariccattasammosaṃ satiṃ katvā, paramasatinepakkaṃ upaṭṭhapetvāti attho. Parīti pariggahaṭṭho ‘‘pariṇāyikā’’tiādīsu (dha. sa. 16.20) viya. Mukhanti niyyānaṭṭho ‘‘suññatavimokkha’’ntiādīsu (paṭi. ma. 1.209-210) viya. Paṭipakkhato niggamanaṭṭho hi niyyānaṭṭho.
சத்தாரி ரூபாவசரஜ்ஜா²னானி தி³ப்³ப³பா⁴வாவஹத்தா தி³ப்³ப³விஹாரா நாம ஹொந்தீதி ததா³ஸன்னப்பவத்தசங்கமோபி தது³பசாரதோ தி³ப்³போ³ நாம ஹோதீதி ஆஹ ‘‘சத்தாரி ஹி ரூபஜ்ஜா²னானீ’’திஆதி³. ஸமாபஜ்ஜித்வா சங்கமந்தஸ்ஸாதி இத³ஞ்ச சங்கமந்தஸ்ஸ அந்தரந்தரா ஸமாபத்திங் ஸமாபஜ்ஜித்வா உட்டா²யுட்டா²ய சங்கமனங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். ந ஹி ஸமாபத்திங் ஸமாபஜ்ஜித்வா அவுட்டி²தேன ஸக்கா சங்கமிதுங். ஸமாபத்திதோ வுட்டா²ய சங்கமந்தஸ்ஸபி சங்கமோதி இத³ங் பன ஸமாபத்திதோ வுட்ட²ஹித்வா அந்தரந்தரா ஸமாபஜ்ஜித்வா சங்கமந்தஸ்ஸ வஸேன வுத்தங். த்³வீஸு விஹாரேஸூதி ப்³ரஹ்மவிஹாரே, அரியவிஹாரே ச. மெத்தாஜா²னாத³யோ ஹிதூபஸங்ஹாராதி³வஸேன பவத்தியா ப்³ரஹ்மபூ⁴தா ஸெட்ட²பூ⁴தா விஹாராதி ப்³ரஹ்மவிஹாரா. அனஞ்ஞஸாதா⁴ரணத்தா பன அரியானங் விஹாராதி அரியவிஹாரா, சதஸ்ஸோபி ப²லஸமாபத்தியோ. இத⁴ பன அரஹத்தப²லஸமாபத்தியேவ ஆக³தா.
Cattāri rūpāvacarajjhānāni dibbabhāvāvahattā dibbavihārā nāma hontīti tadāsannappavattacaṅkamopi tadupacārato dibbo nāma hotīti āha ‘‘cattāri hi rūpajjhānānī’’tiādi. Samāpajjitvā caṅkamantassāti idañca caṅkamantassa antarantarā samāpattiṃ samāpajjitvā uṭṭhāyuṭṭhāya caṅkamanaṃ sandhāya vuttaṃ. Na hi samāpattiṃ samāpajjitvā avuṭṭhitena sakkā caṅkamituṃ. Samāpattito vuṭṭhāya caṅkamantassapi caṅkamoti idaṃ pana samāpattito vuṭṭhahitvā antarantarā samāpajjitvā caṅkamantassa vasena vuttaṃ. Dvīsuvihāresūti brahmavihāre, ariyavihāre ca. Mettājhānādayo hitūpasaṃhārādivasena pavattiyā brahmabhūtā seṭṭhabhūtā vihārāti brahmavihārā. Anaññasādhāraṇattā pana ariyānaṃ vihārāti ariyavihārā, catassopi phalasamāpattiyo. Idha pana arahattaphalasamāpattiyeva āgatā.
பச்சவெக்க²ணாய ப²லஸமாபத்தி கதி²தா ஸமாபத்திங் ஸமாபஜ்ஜித்வா வுட்டி²தஸ்ஸ பச்சவெக்க²ணாஸம்ப⁴வதோ. சங்கமாத³யோதி ப²லஸமாபத்திங் ஸமாபன்னஸ்ஸபி ஸமாபத்திதோ வுட்டி²தஸ்ஸபி சங்கமட்டா²னநிஸஜ்ஜாத³யோ. அரியசங்கமாத³யோ ஹொந்தி ந பன பச்சவெக்க²ந்தஸ்ஸாதி அதி⁴ப்பாயோ.
Paccavekkhaṇāya phalasamāpatti kathitā samāpattiṃ samāpajjitvā vuṭṭhitassa paccavekkhaṇāsambhavato. Caṅkamādayoti phalasamāpattiṃ samāpannassapi samāpattito vuṭṭhitassapi caṅkamaṭṭhānanisajjādayo. Ariyacaṅkamādayo honti na pana paccavekkhantassāti adhippāyo.
வேனாக³புரஸுத்தவண்ணனா நிட்டி²தா.
Venāgapurasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / அங்கு³த்தரனிகாய • Aṅguttaranikāya / 3. வேனாக³புரஸுத்தங் • 3. Venāgapurasuttaṃ
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / ஸுத்தபிடக (அட்ட²கதா²) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / அங்கு³த்தரனிகாய (அட்ட²கதா²) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 3. வேனாக³புரஸுத்தவண்ணனா • 3. Venāgapurasuttavaṇṇanā
