| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೩. ವೇನಾಗಪುರಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
3. Venāgapurasuttavaṇṇanā
೬೪. ತತಿಯೇ ಏವಂನಾಮಕೇ ಜನಪದೇತಿ ಯತ್ಥ ನಾಮಗ್ಗಹಣೇನ ಕೋಸಲಸದ್ದಸ್ಸ ರುಳ್ಹೀಸದ್ದತಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ತಥಾ ಹಿ ಕೋಸಲಾ ನಾಮ ಜಾನಪದಿನೋ ರಾಜಕುಮಾರಾ, ತೇಸಂ ನಿವಾಸೋ ಏಕೋಪಿ ಜನಪದೋ ರುಳ್ಹೀಸದ್ದೇನ ‘‘ಕೋಸಲಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಅಕ್ಖರಚಿನ್ತಕಾ ಹಿ ಈದಿಸೇಸು ಠಾನೇಸು ಯುತ್ತೇ ವಿಯ ಸಲಿಙ್ಗವಚನಾನಿ (ಪಾಣಿನಿ ೧.೨.೫೧) ಇಚ್ಛನ್ತಿ। ಅಯಮೇತ್ಥ ರುಳ್ಹೀ ಯಥಾ ಅಞ್ಞತ್ಥಾಪಿ ‘‘ಕುರೂಸು ವಿಹರತಿ, ಅಙ್ಗೇಸು ವಿಹರತೀ’’ತಿ ಚ। ತಬ್ಬಿಸೇಸನೇ ಪನ ಜನಪದಸದ್ದೇ ಜಾತಿಸದ್ದೇ ಏಕವಚನಮೇವ ಯಥಾ ‘‘ಕೋಸಲೇಸು ಜನಪದೇ’’ತಿ। ಚಾರಿಕನ್ತಿ ಚರಣಂ। ಚರಣಂ ವಾ ಚಾರೋ, ಸೋ ಏವ ಚಾರಿಕಾ। ತಯಿದಂ ಮಗ್ಗಗಮನಂ ಇಧಾಧಿಪ್ಪೇತಂ, ನ ಚುಣ್ಣಿಕಗಮನಮತ್ತನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಅದ್ಧಾನಗಮನಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ’’ತಿ। ತಂ ವಿಭಾಗೇನ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಚಾರಿಕಾ ಚ ನಾಮೇಸಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ದೂರೇಪೀತಿ ದೂರೇಪಿ ನಾತಿದೂರೇಪಿ। ಸಹಸಾ ಗಮನನ್ತಿ ಸೀಘಗಮನಂ। ಮಹಾಕಸ್ಸಪಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಾದೀಸೂತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಆಳವಕಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಗಮನಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಭಗವಾ ಹಿ ಮಹಾಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಂ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಮುಹುತ್ತೇನ ತಿಗಾವುತಮಗ್ಗಮಗಮಾಸಿ। ಆಳವಕಸ್ಸತ್ಥಾಯ ತಿಂಸಯೋಜನಂ, ತಥಾ ಅಙ್ಗುಲಿಮಾಲಸ್ಸ, ಪುಕ್ಕುಸಾತಿಸ್ಸ ಪನ ಪಞ್ಚಚತ್ತಾಲೀಸಯೋಜನಂ, ಮಹಾಕಪ್ಪಿನಸ್ಸ ವೀಸಯೋಜನಸತಂ, ಧನಿಯಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಸತ್ತ ಯೋಜನಸತಾನಿ, ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿನೋ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಸ್ಸ ವನವಾಸಿಸ್ಸ ತಿಸ್ಸಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ತಿಗಾವುತಾಧಿಕಂ ವೀಸಯೋಜನಸತಂ ಅಗಮಾಸಿ। ಇಮಂ ಸನ್ಧಾಯಾತಿ ಇಮಂ ಅತುರಿತಚಾರಿಕಂ ಸನ್ಧಾಯ।
64. Tatiye evaṃnāmake janapadeti yattha nāmaggahaṇena kosalasaddassa ruḷhīsaddataṃ dasseti. Tathā hi kosalā nāma jānapadino rājakumārā, tesaṃ nivāso ekopi janapado ruḷhīsaddena ‘‘kosalā’’ti vuccati. Akkharacintakā hi īdisesu ṭhānesu yutte viya saliṅgavacanāni (pāṇini 1.2.51) icchanti. Ayamettha ruḷhī yathā aññatthāpi ‘‘kurūsu viharati, aṅgesu viharatī’’ti ca. Tabbisesane pana janapadasadde jātisadde ekavacanameva yathā ‘‘kosalesu janapade’’ti. Cārikanti caraṇaṃ. Caraṇaṃ vā cāro, so eva cārikā. Tayidaṃ maggagamanaṃ idhādhippetaṃ, na cuṇṇikagamanamattanti āha ‘‘addhānagamanaṃ gacchanto’’ti. Taṃ vibhāgena dassetuṃ ‘‘cārikā ca nāmesā’’tiādi vuttaṃ. Tattha dūrepīti dūrepi nātidūrepi. Sahasā gamananti sīghagamanaṃ. Mahākassapapaccuggamanādīsūti ādi-saddena āḷavakādīnaṃ atthāya gamanaṃ saṅgaṇhāti. Bhagavā hi mahākassapattheraṃ paccuggacchanto muhuttena tigāvutamaggamagamāsi. Āḷavakassatthāya tiṃsayojanaṃ, tathā aṅgulimālassa, pukkusātissa pana pañcacattālīsayojanaṃ, mahākappinassa vīsayojanasataṃ, dhaniyassatthāya satta yojanasatāni, dhammasenāpatino saddhivihārikassa vanavāsissa tissasāmaṇerassa tigāvutādhikaṃ vīsayojanasataṃ agamāsi. Imaṃ sandhāyāti imaṃ aturitacārikaṃ sandhāya.
ಉಪಲಭಿಂಸೂತಿ ಏತ್ಥ ಸವನವಸೇನ ಉಪಲಭಿಂಸೂತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಸೋತದ್ವಾರ…ಪೇ॰… ಜಾನಿಂಸೂ’’ತಿ ಆಹ। ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ವಾಕ್ಯಂ ಅವಧಾರಣಫಲತ್ತಾ ಅನ್ತೋಗಧಾವಧಾರಣನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಪದಪೂರಣಮತ್ತೇ ವಾ ನಿಪಾತೋ’’ತಿ। ಅವಧಾರಣತ್ಥೇನಾತಿ ಪನ ಇಮಿನಾ ಇಟ್ಠತ್ಥತೋವಧಾರಣತ್ಥಂ ಖೋ-ಸದ್ದಗ್ಗಹಣನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಅಸ್ಸೋಸೀತಿ ಪದಂ ಖೋ-ಸದ್ದೇ ಗಹಿತೇ ತೇನ ಫುಲ್ಲಿತಮಣ್ಡಿತವಿಭೂಸಿತಂ ವಿಯ ಹೋನ್ತಂ ಪೂರಿತಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ತೇನ ಚ ಪುರಿಮಪಚ್ಛಿಮಪದಾನಿ ಸಂಸಿಲಿಟ್ಠಾನಿ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ, ನ ತಸ್ಮಿಂ ಅಗ್ಗಹಿತೇತಿ ಆಹ ‘‘ಪದಪೂರಣೇನ ಬ್ಯಞ್ಜನಸಿಲಿಟ್ಠತಾಮತ್ತಮೇವಾ’’ತಿ। ಮತ್ತಸದ್ದೋ ವಿಸೇಸನಿವತ್ತಿಅತ್ಥೋ। ತೇನಸ್ಸ ಅನತ್ಥನ್ತರದೀಪನತಾ ದಸ್ಸಿತಾ ಹೋತಿ, ಏವಸದ್ದೇನ ಪನ ಬ್ಯಞ್ಜನಸಿಲಿಟ್ಠತಾಯ ಏಕನ್ತಿಕತಾ।
Upalabhiṃsūti ettha savanavasena upalabhiṃsūti imamatthaṃ dassento ‘‘sotadvāra…pe… jāniṃsū’’ti āha. Sabbampi vākyaṃ avadhāraṇaphalattā antogadhāvadhāraṇanti āha ‘‘padapūraṇamatte vā nipāto’’ti. Avadhāraṇatthenāti pana iminā iṭṭhatthatovadhāraṇatthaṃ kho-saddaggahaṇanti dasseti. Assosīti padaṃ kho-sadde gahite tena phullitamaṇḍitavibhūsitaṃ viya hontaṃ pūritaṃ nāma hoti, tena ca purimapacchimapadāni saṃsiliṭṭhāni nāma honti, na tasmiṃ aggahiteti āha ‘‘padapūraṇena byañjanasiliṭṭhatāmattamevā’’ti. Mattasaddo visesanivattiattho. Tenassa anatthantaradīpanatā dassitā hoti, evasaddena pana byañjanasiliṭṭhatāya ekantikatā.
ಸಮಿತಪಾಪತ್ತಾತಿ ಅಚ್ಚನ್ತಂ ಅನವಸೇಸತೋ ಸವಾಸನಂ ಸಮಿತಪಾಪತ್ತಾ। ಏವಞ್ಹಿ ಬಾಹಿರಕವೀತರಾಗಸೇಕ್ಖಾಸೇಕ್ಖಪಾಪಸಮನತೋ ಭಗವತೋ ಪಾಪಸಮನಂ ವಿಸೇಸಿತಂ ಹೋತಿ। ತೇನಸ್ಸ ಯಥಾಭೂತಗುಣಾಧಿಗತಮೇತಂ ನಾಮಂ ಯದಿದಂ ಸಮಣೋತಿ ದೀಪೇತಿ। ಅನೇಕತ್ಥತ್ತಾ ನಿಪಾತಾನಂ ಇಧ ಅನುಸ್ಸವತ್ಥೋ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋತಿ ಆಹ ‘‘ಖಲೂತಿ ಅನುಸ್ಸವತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ’’ತಿ। ಆಲಪನಮತ್ತನ್ತಿ ಪಿಯಾಲಾಪವಚನಮತ್ತಂ। ಪಿಯಸಮುದಾಹಾರಾ ಹೇತೇ ‘‘ಭೋ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಆವುಸೋ’’ತಿ ವಾ ‘‘ದೇವಾನಂ ಪಿಯಾ’’ತಿ ವಾ। ಗೋತ್ತವಸೇನಾತಿ ಏತ್ಥ ಗಂ ತಾಯತೀತಿ ಗೋತ್ತಂ। ಗೋತಮೋತಿ ಹಿ ಪವತ್ತಮಾನಂ ವಚನಂ ಬುದ್ಧಿಞ್ಚ ತಾಯತಿ ಏಕಂಸಿಕವಿಸಯತಾಯ ರಕ್ಖತೀತಿ ಗೋತ್ತಂ। ಯಥಾ ಹಿ ಬುದ್ಧಿ ಆರಮ್ಮಣಭೂತೇನ ಅತ್ಥೇನ ವಿನಾ ನ ವತ್ತತಿ, ತಥಾ ಅಭಿಧಾನಂ ಅಭಿಧೇಯ್ಯಭೂತೇನ, ತಸ್ಮಾ ಸೋ ಗೋತ್ತಸಙ್ಖಾತೋ ಅತ್ಥೋ ತಾನಿ ತಾಯತಿ ರಕ್ಖತೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಕೋ ಪನ ಸೋತಿ? ಅಞ್ಞಕುಲಪರಮ್ಪರಾಸಾಧಾರಣಂ ತಸ್ಸ ಕುಲಸ್ಸ ಆದಿಪುರಿಸಸಮುದಾಗತಂ ತಂಕುಲಪರಿಯಾಪನ್ನಸಾಧಾರಣಂ ಸಾಮಞ್ಞರೂಪನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಏತ್ಥ ಚ ಸಮಣೋತಿ ಇಮಿನಾ ಪರಿಕ್ಖಕಜನೇಹಿ ಭಗವತೋ ಬಹುಮತಭಾವೋ ದಸ್ಸಿತೋ ಸಮಿತಪಾಪತಾಕಿತ್ತನತೋ। ಗೋತಮೋತಿ ಇಮಿನಾ ಲೋಕಿಯಜನೇಹಿ ಉಚ್ಚಾಕುಲಸಮ್ಭೂತತಾ ದೀಪಿತಾ ತೇನ ಉದಿತೋದಿತವಿಪುಲಖತ್ತಿಯಕುಲವಿಭಾವನತೋ। ಸಬ್ಬಖತ್ತಿಯಾನಞ್ಹಿ ಆದಿಭೂತಮಹಾಸಮ್ಮತಮಹಾರಾಜತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅಸಮ್ಭಿನ್ನಂ ಉಳಾರತಮಂ ಸಕ್ಯರಾಜಕುಲಂ।
Samitapāpattāti accantaṃ anavasesato savāsanaṃ samitapāpattā. Evañhi bāhirakavītarāgasekkhāsekkhapāpasamanato bhagavato pāpasamanaṃ visesitaṃ hoti. Tenassa yathābhūtaguṇādhigatametaṃ nāmaṃ yadidaṃ samaṇoti dīpeti. Anekatthattā nipātānaṃ idha anussavattho adhippetoti āha ‘‘khalūti anussavatthe nipāto’’ti. Ālapanamattanti piyālāpavacanamattaṃ. Piyasamudāhārā hete ‘‘bho’’ti vā ‘‘āvuso’’ti vā ‘‘devānaṃ piyā’’ti vā. Gottavasenāti ettha gaṃ tāyatīti gottaṃ. Gotamoti hi pavattamānaṃ vacanaṃ buddhiñca tāyati ekaṃsikavisayatāya rakkhatīti gottaṃ. Yathā hi buddhi ārammaṇabhūtena atthena vinā na vattati, tathā abhidhānaṃ abhidheyyabhūtena, tasmā so gottasaṅkhāto attho tāni tāyati rakkhatīti vuccati. Ko pana soti? Aññakulaparamparāsādhāraṇaṃ tassa kulassa ādipurisasamudāgataṃ taṃkulapariyāpannasādhāraṇaṃ sāmaññarūpanti daṭṭhabbaṃ. Ettha ca samaṇoti iminā parikkhakajanehi bhagavato bahumatabhāvo dassito samitapāpatākittanato. Gotamoti iminā lokiyajanehi uccākulasambhūtatā dīpitā tena uditoditavipulakhattiyakulavibhāvanato. Sabbakhattiyānañhi ādibhūtamahāsammatamahārājato paṭṭhāya asambhinnaṃ uḷāratamaṃ sakyarājakulaṃ.
ಕೇನಚಿ ಪಾರಿಜುಞ್ಞೇನಾತಿ ಞಾತಿಪಾರಿಜುಞ್ಞಭೋಗಪಾರಿಜುಞ್ಞಾದಿನಾ ಕೇನಚಿಪಿ ಪಾರಿಜುಞ್ಞೇನ ಪರಿಹಾನಿಯಾ ಅನಭಿಭೂತೋ ಅನಜ್ಝೋತ್ಥಟೋ। ತಥಾ ಹಿ ತಸ್ಸ ಕುಲಸ್ಸ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಪಾರಿಜುಞ್ಞಂ ಲೋಕನಾಥಸ್ಸ ಅಭಿಜಾತಿಯಂ, ಅಥ ಖೋ ವಡ್ಢಿಯೇವ। ಅಭಿನಿಕ್ಖಮನೇ ಚ ತತೋಪಿ ಸಮಿದ್ಧತಮಭಾವೋ ಲೋಕೇ ಪಾಕಟೋ ಪಞ್ಞಾತೋತಿ। ಸಕ್ಯಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋತಿ ಇದಂ ವಚನಂ ಭಗವತೋ ಸದ್ಧಾಪಬ್ಬಜಿತಭಾವದೀಪನಂ ವುತ್ತಂ ಮಹನ್ತಂ ಞಾತಿಪರಿವಟ್ಟಂ ಮಹನ್ತಞ್ಚ ಭೋಗಕ್ಖನ್ಧಂ ಪಹಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತಭಾವಸಿದ್ಧಿತೋ।
Kenaci pārijuññenāti ñātipārijuññabhogapārijuññādinā kenacipi pārijuññena parihāniyā anabhibhūto anajjhotthaṭo. Tathā hi tassa kulassa na kiñci pārijuññaṃ lokanāthassa abhijātiyaṃ, atha kho vaḍḍhiyeva. Abhinikkhamane ca tatopi samiddhatamabhāvo loke pākaṭo paññātoti. Sakyakulā pabbajitoti idaṃ vacanaṃ bhagavato saddhāpabbajitabhāvadīpanaṃ vuttaṃ mahantaṃ ñātiparivaṭṭaṃ mahantañca bhogakkhandhaṃ pahāya pabbajitabhāvasiddhito.
ಇತ್ಥಮ್ಭೂತಾಖ್ಯಾನತ್ಥೇತಿ ಇತ್ಥಂ ಏವಂಪಕಾರೋ ಭೂತೋ ಜಾತೋತಿ ಏವಂ ಕಥನತ್ಥೇ। ಉಪಯೋಗವಚನನ್ತಿ ‘‘ಅಬ್ಭುಗ್ಗತೋ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಅಭಿ-ಸದ್ದೋ ಇತ್ಥಮ್ಭೂತಾಖ್ಯಾನತ್ಥಜೋತಕೋ, ತೇನ ಯೋಗತೋ ‘‘ತಂ ಖೋ ಪನ ಭವನ್ತ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ಸಾಮಿಅತ್ಥೇ ಉಪಯೋಗವಚನಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ತಸ್ಸ ಖೋ ಪನ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ। ಕಲ್ಯಾಣಗುಣಸಮನ್ನಾಗತೋತಿ ಕಲ್ಯಾಣೇಹಿ ಗುಣೇಹಿ ಯುತ್ತೋ, ತನ್ನಿಸ್ಸಿತೋ ತಬ್ಬಿಸಯತಾಯಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಸೇಟ್ಠೋತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಕಿತ್ತೇತಬ್ಬತೋ ಕಿತ್ತಿ, ಸಾ ಏವ ಸದ್ದನೀಯತೋ ಸದ್ದೋತಿ ಆಹ ‘‘ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋತಿ ಕಿತ್ತಿಯೇವಾ’’ತಿ। ಅಭಿತ್ಥವನವಸೇನ ಪವತ್ತೋ ಸದ್ದೋ ಥುತಿಘೋಸೋ। ಸದೇವಕಂ ಲೋಕಂ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರಿತ್ವಾ ಉಗ್ಗತೋತಿ ಅನಞ್ಞಸಾಧಾರಣೇ ಗುಣೇ ಆರಬ್ಭ ಪವತ್ತತ್ತಾ ಸದೇವಕಂ ಲೋಕಂ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರಿತ್ವಾ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ಉಗ್ಗತೋ।
Itthambhūtākhyānattheti itthaṃ evaṃpakāro bhūto jātoti evaṃ kathanatthe. Upayogavacananti ‘‘abbhuggato’’ti ettha abhi-saddo itthambhūtākhyānatthajotako, tena yogato ‘‘taṃ kho pana bhavanta’’nti idaṃ sāmiatthe upayogavacanaṃ. Tenāha ‘‘tassa kho pana bhoto gotamassāti attho’’ti. Kalyāṇaguṇasamannāgatoti kalyāṇehi guṇehi yutto, tannissito tabbisayatāyāti adhippāyo. Seṭṭhoti etthāpi eseva nayo. Kittetabbato kitti, sā eva saddanīyato saddoti āha ‘‘kittisaddoti kittiyevā’’ti. Abhitthavanavasena pavatto saddo thutighoso. Sadevakaṃ lokaṃ ajjhottharitvā uggatoti anaññasādhāraṇe guṇe ārabbha pavattattā sadevakaṃ lokaṃ ajjhottharitvā abhibhavitvā uggato.
ಸೋ ಭಗವಾತಿ ಯೋ ಸೋ ಸಮತಿಂಸ ಪಾರಮಿಯೋ ಪೂರೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸೇ ಭಞ್ಜಿತ್ವಾ ಅನುತ್ತರಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬೋಧಿಂ ಅಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ದೇವಾನಂ ಅತಿದೇವೋ ಸಕ್ಕಾನಂ ಅತಿಸಕ್ಕೋ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಅತಿಬ್ರಹ್ಮಾ ಲೋಕನಾಥೋ ಭಾಗ್ಯವನ್ತತಾದೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಸದೇವಕೇ ಲೋಕೇ ‘‘ಭಗವಾ’’ತಿ ಪತ್ಥಟಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ, ಸೋ ಭಗವಾ। ‘‘ಭಗವಾ’’ತಿ ಚ ಇದಂ ಸತ್ಥು ನಾಮಕಿತ್ತನಂ। ತೇನಾಹ ಆಯಸ್ಮಾ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿ ‘‘ಭಗವಾತಿ ನೇತಂ ನಾಮಂ ಮಾತರಾ ಕತ’’ನ್ತಿಆದಿ (ಮಹಾನಿ॰ ೮೪)। ಪರತೋ ಪನ ಭಗವಾತಿ ಗುಣಕಿತ್ತನಂ। ಯಥಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಿಕೇನ ‘‘ಅರಹ’’ನ್ತಿಆದೀಸು ನವಸು ಠಾನೇಸು ಪಚ್ಚೇಕಂ ಇತಿ-ಸದ್ದಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಬುದ್ಧಗುಣಾ ಅನುಸ್ಸರಿಯನ್ತಿ, ಏವಂ ಬುದ್ಧಗುಣಸಂಕಿತ್ತನೇನಪೀತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಇತಿಪಿ ಅರಹಂ ಇತಿಪಿ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ…ಪೇ॰… ಇತಿಪಿ ಭಗವಾ’’ತಿ ಆಹ। ‘‘ಇತಿಪೇತಂ ಭೂತಂ ಇತಿಪೇತಂ ತಚ್ಛ’’ನ್ತಿಆದೀಸು (ದೀ॰ ನಿ॰ ೧.೬) ವಿಯ ಇಧ ಇತಿಸದ್ದೋ ಆಸನ್ನಪಚ್ಚಕ್ಖಕರಣತ್ಥೋ, ಪಿ-ಸದ್ದೋ ಸಮ್ಪಿಣ್ಡನತ್ಥೋ, ತೇನ ಚ ತೇಸಂ ಗುಣಾನಂ ಬಹುಭಾವೋ ದೀಪಿತೋ, ತಾನಿ ಚ ಸಂಕಿತ್ತೇನ್ತೇನ ವಿಞ್ಞುನಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಾನೇವ ಕತ್ವಾ ಸಂಕಿತ್ತೇತಬ್ಬಾನೀತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಇಮಿನಾ ಚ ಇಮಿನಾ ಚ ಕಾರಣೇನಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ಆಹ। ಏವಂ ನಿರೂಪೇತ್ವಾ ಕಿತ್ತೇನ್ತೋ ಯೋ ಕಿತ್ತೇತಿ, ತಸ್ಸ ಭಗವತಿ ಅತಿವಿಯ ಅಭಿಪ್ಪಸಾದೋ ಹೋತಿ।
So bhagavāti yo so samatiṃsa pāramiyo pūretvā sabbakilese bhañjitvā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho devānaṃ atidevo sakkānaṃ atisakko brahmānaṃ atibrahmā lokanātho bhāgyavantatādīhi kāraṇehi sadevake loke ‘‘bhagavā’’ti patthaṭakittisaddo, so bhagavā. ‘‘Bhagavā’’ti ca idaṃ satthu nāmakittanaṃ. Tenāha āyasmā dhammasenāpati ‘‘bhagavāti netaṃ nāmaṃ mātarā kata’’ntiādi (mahāni. 84). Parato pana bhagavāti guṇakittanaṃ. Yathā kammaṭṭhānikena ‘‘araha’’ntiādīsu navasu ṭhānesu paccekaṃ iti-saddaṃ yojetvā buddhaguṇā anussariyanti, evaṃ buddhaguṇasaṃkittanenapīti dassento ‘‘itipi arahaṃ itipi sammāsambuddho…pe… itipi bhagavā’’ti āha. ‘‘Itipetaṃ bhūtaṃ itipetaṃ taccha’’ntiādīsu (dī. ni. 1.6) viya idha itisaddo āsannapaccakkhakaraṇattho, pi-saddo sampiṇḍanattho, tena ca tesaṃ guṇānaṃ bahubhāvo dīpito, tāni ca saṃkittentena viññunā cittassa sammukhībhūtāneva katvā saṃkittetabbānīti dassento ‘‘iminā ca iminā ca kāraṇenāti vuttaṃ hotī’’ti āha. Evaṃ nirūpetvā kittento yo kitteti, tassa bhagavati ativiya abhippasādo hoti.
ಆರಕತ್ತಾತಿ ಸುವಿದೂರತ್ತಾ। ಅರೀನನ್ತಿ ಕಿಲೇಸಾರೀನಂ। ಅರಾನನ್ತಿ ಸಂಸಾರಚಕ್ಕಸ್ಸ ಅರಾನಂ। ಹತತ್ತಾತಿ ವಿದ್ಧಂಸಿತತ್ತಾ। ಪಚ್ಚಯಾದೀನನ್ತಿ ಚೀವರಾದಿಪಚ್ಚಯಾನಞ್ಚೇವ ಪೂಜಾವಿಸೇಸಾನಞ್ಚ। ತತೋತಿ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗತೋ (ವಿಸುದ್ಧಿ॰ ೧.೧೨೫-೧೨೭)। ಯಥಾ ಚ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗತೋ, ಏವಂ ತಂಸಂವಣ್ಣನಾತೋಪಿ ನೇಸಂ ವಿತ್ಥಾರೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ।
Ārakattāti suvidūrattā. Arīnanti kilesārīnaṃ. Arānanti saṃsāracakkassa arānaṃ. Hatattāti viddhaṃsitattā. Paccayādīnanti cīvarādipaccayānañceva pūjāvisesānañca. Tatoti visuddhimaggato (visuddhi. 1.125-127). Yathā ca visuddhimaggato, evaṃ taṃsaṃvaṇṇanātopi nesaṃ vitthāro gahetabbo.
ಇಮಂ ಲೋಕನ್ತಿ ನಯಿದಂ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖಮತ್ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ, ಅಥ ಖೋ ಅನವಸೇಸಂ ಪರಿಯಾದಾಯಾತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಸದೇವಕ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಇದಾನಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ ನಿದಸ್ಸೇತೀ’’ತಿ। ಪಜಾತತ್ತಾತಿ ಯಥಾಸಕಂ ಕಮ್ಮಕಿಲೇಸೇಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತತ್ತಾ। ಪಞ್ಚಕಾಮಾವಚರದೇವಗ್ಗಹಣಂ ಪಾರಿಸೇಸನಯೇನ ಇತರೇಸಂ ಪದನ್ತರೇನ ಗಹಿತತ್ತಾ। ಸದೇವಕನ್ತಿ ಚ ಅವಯವೇನ ವಿಗ್ಗಹೋ ಸಮುದಾಯೋ ಸಮಾಸತ್ಥೋ। ಛಟ್ಠಕಾಮಾವಚರದೇವಗ್ಗಹಣಂ ಪಚ್ಚಾಸತ್ತಿನಯೇನ। ತತ್ಥ ಹಿ ಸೋ ಜಾತೋ ತನ್ನಿವಾಸೀ ಚ। ಸಬ್ರಹ್ಮಕವಚನೇನ ಬ್ರಹ್ಮಕಾಯಿಕಾದಿಬ್ರಹ್ಮಗ್ಗಹಣನ್ತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಗ್ಗಹಣನ್ತಿ ನಿದಸ್ಸನಮತ್ತಮೇತಂ ಅಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾನಂ ಸಮಿತಬಾಹಿತಪಾಪಾನಞ್ಚ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣವಚನೇನ ಗಹಿತತ್ತಾ। ಕಾಮಂ ‘‘ಸದೇವಕ’’ನ್ತಿಆದಿವಿಸೇಸನಾನಂ ವಸೇನ ಸತ್ತವಿಸಯೋ ಲೋಕಸದ್ದೋತಿ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ ತುಲ್ಯಯೋಗವಿಸಯತ್ತಾ ತೇಸಂ, ‘‘ಸಲೋಮಕೋ ಸಪಕ್ಖಕೋ’’ತಿಆದೀಸು ಪನ ಅತುಲ್ಯಯೋಗೇಪಿ ಅಯಂ ಸಮಾಸೋ ಲಬ್ಭತೀತಿ ಬ್ಯಭಿಚಾರದಸ್ಸನತೋ ಪಜಾಗಹಣನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಪಜಾವಚನೇನ ಸತ್ತಲೋಕಗ್ಗಹಣ’’ನ್ತಿ।
Imaṃlokanti nayidaṃ mahājanassa sammukhamattaṃ sandhāya vuttaṃ, atha kho anavasesaṃ pariyādāyāti dassetuṃ ‘‘sadevaka’’ntiādi vuttaṃ. Tenāha ‘‘idāni vattabbaṃ nidassetī’’ti. Pajātattāti yathāsakaṃ kammakilesehi nibbattattā. Pañcakāmāvacaradevaggahaṇaṃ pārisesanayena itaresaṃ padantarena gahitattā. Sadevakanti ca avayavena viggaho samudāyo samāsattho. Chaṭṭhakāmāvacaradevaggahaṇaṃ paccāsattinayena. Tattha hi so jāto tannivāsī ca. Sabrahmakavacanena brahmakāyikādibrahmaggahaṇanti etthāpi eseva nayo. Paccatthikasamaṇabrāhmaṇaggahaṇanti nidassanamattametaṃ apaccatthikānaṃ samitabāhitapāpānañca samaṇabrāhmaṇānaṃ samaṇabrāhmaṇavacanena gahitattā. Kāmaṃ ‘‘sadevaka’’ntiādivisesanānaṃ vasena sattavisayo lokasaddoti viññāyati tulyayogavisayattā tesaṃ, ‘‘salomako sapakkhako’’tiādīsu pana atulyayogepi ayaṃ samāso labbhatīti byabhicāradassanato pajāgahaṇanti āha ‘‘pajāvacanena sattalokaggahaṇa’’nti.
ಅರೂಪಿನೋ ಸತ್ತಾ ಅತ್ತನೋ ಆನೇಞ್ಜವಿಹಾರೇನ ವಿಹರನ್ತಾ ದಿಬ್ಬನ್ತೀತಿ ದೇವಾತಿ ಇಮಂ ನಿಬ್ಬಚನಂ ಲಭನ್ತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಸದೇವಕಗ್ಗಹಣೇನ ಅರೂಪಾವಚರಲೋಕೋ ಗಹಿತೋ’’ತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನೂಪಗಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತ’’ನ್ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೩.೧೧೭)। ಸಮಾರಕಗ್ಗಹಣೇನ ಛಕಾಮಾವಚರದೇವಲೋಕೋ ಗಹಿತೋ ತಸ್ಸ ಸವಿಸೇಸಂ ಮಾರಸ್ಸ ವಸೇ ವತ್ತನತೋ। ಸಬ್ರಹ್ಮಕಗ್ಗಹಣೇನ ರೂಪೀಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೋ ಗಹಿತೋ ಅರೂಪೀಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಸ್ಸ ಗಹಿತತ್ತಾ। ಚತುಪರಿಸವಸೇನಾತಿ ಖತ್ತಿಯಾದಿಚತುಪರಿಸವಸೇನ। ಇತರಾ ಪನ ಚತಸ್ಸೋ ಪರಿಸಾ ಸಮಾರಕಾದಿಗ್ಗಹಣೇನ ಗಹಿತಾ ಏವಾತಿ। ಅವಸೇಸಸತ್ತಲೋಕೋ ನಾಗಗರುಳಾದಿಭೇದೋ। ತೀಹಾಕಾರೇಹೀತಿ ದೇವಮಾರಬ್ರಹ್ಮಸಹಿತತಾಸಙ್ಖಾತೇಹಿ ತೀಹಿ ಪಕಾರೇಹಿ। ತೀಸು ಪದೇಸೂತಿ ‘‘ಸದೇವಕ’’ನ್ತಿಆದೀಸು ತೀಸು ಪದೇಸು। ತೇನ ತೇನಾಕಾರೇನಾತಿ ಸದೇವಕತ್ತಾದಿನಾ ತೇನ ತೇನ ಪಕಾರೇನ। ತೇಧಾತುಕಮೇವ ಪರಿಯಾದಿನ್ನನ್ತಿ ಪೋರಾಣಾ ಆಹೂತಿ ಯೋಜನಾ।
Arūpino sattā attano āneñjavihārena viharantā dibbantīti devāti imaṃ nibbacanaṃ labhantīti āha ‘‘sadevakaggahaṇena arūpāvacaraloko gahito’’ti. Tenāha ‘‘ākāsānañcāyatanūpagānaṃ devānaṃ sahabyata’’nti (a. ni. 3.117). Samārakaggahaṇena chakāmāvacaradevaloko gahito tassa savisesaṃ mārassa vase vattanato. Sabrahmakaggahaṇena rūpībrahmaloko gahito arūpībrahmalokassa gahitattā. Catuparisavasenāti khattiyādicatuparisavasena. Itarā pana catasso parisā samārakādiggahaṇena gahitā evāti. Avasesasattaloko nāgagaruḷādibhedo. Tīhākārehīti devamārabrahmasahitatāsaṅkhātehi tīhi pakārehi. Tīsu padesūti ‘‘sadevaka’’ntiādīsu tīsu padesu. Tena tenākārenāti sadevakattādinā tena tena pakārena. Tedhātukameva pariyādinnanti porāṇā āhūti yojanā.
ಅಭಿಞ್ಞಾತಿ ಯಕಾರಲೋಪೇನಾಯಂ ನಿದ್ದೇಸೋ, ಅಭಿಜಾನಿತ್ವಾತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋತಿ ಆಹ ‘‘ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಅಧಿಕೇನ ಞಾಣೇನ ಞತ್ವಾ’’ತಿ। ಅನುಮಾನಾದಿಪಟಿಕ್ಖೇಪೋತಿ ಅನುಮಾನಅತ್ಥಾಪತ್ತಿಆದಿಪ್ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ ಏಕಪ್ಪಮಾಣತ್ತಾ। ಸಬ್ಬತ್ಥ ಅಪ್ಪಟಿಹತಞಾಣಚಾರತಾಯ ಹಿ ಸಬ್ಬಪಚ್ಚಕ್ಖಾ ಬುದ್ಧಾ ಭಗವನ್ತೋ।
Abhiññāti yakāralopenāyaṃ niddeso, abhijānitvāti ayamettha atthoti āha ‘‘abhiññāya adhikena ñāṇena ñatvā’’ti. Anumānādipaṭikkhepoti anumānaatthāpattiādippaṭikkhepo ekappamāṇattā. Sabbattha appaṭihatañāṇacāratāya hi sabbapaccakkhā buddhā bhagavanto.
ಅನುತ್ತರಂ ವಿವೇಕಸುಖನ್ತಿ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಸುಖಂ। ತೇನ ವಿಮಿಸ್ಸಾಪಿ ಕದಾಚಿ ಭಗವತೋ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ ಹೋತೀತಿ ‘‘ಹಿತ್ವಾಪೀ’’ತಿ ಪಿ-ಸದ್ದಗ್ಗಹಣಂ। ಭಗವಾ ಹಿ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೋ ಯಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಪರಿಸಾ ಸಾಧುಕಾರಂ ವಾ ದೇತಿ, ಯಥಾಸುತಂ ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖತಿ, ತಂ ಖಣಂ ಪುಬ್ಬಭಾಗೇನ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿ, ಯಥಾಪರಿಚ್ಛೇದಞ್ಚ ಸಮಾಪತ್ತಿತೋ ವುಟ್ಠಾಯ ಠಿತಟ್ಠಾನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ। ಅಪ್ಪಂ ವಾ ಬಹುಂ ವಾ ದೇಸೇನ್ತೋತಿ ಉಗ್ಘಟಿತಞ್ಞುಸ್ಸ ವಸೇನ ಅಪ್ಪಂ ವಾ, ವಿಪಞ್ಚಿತಞ್ಞುಸ್ಸ ನೇಯ್ಯಸ್ಸ ವಾ ವಸೇನ ಬಹುಂ ವಾ ದೇಸೇನ್ತೋ। ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಕಲ್ಯಾಣತಾ ಚ ನಿಯ್ಯಾನಿಕತಾ ಚ ಸಬ್ಬಸೋ ಅನವಜ್ಜಭಾವೇನೇವಾತಿ ಆಹ ‘‘ಅನವಜ್ಜಮೇವ ಕತ್ವಾ’’ತಿ।
Anuttaraṃ vivekasukhanti phalasamāpattisukhaṃ. Tena vimissāpi kadāci bhagavato dhammadesanā hotīti ‘‘hitvāpī’’ti pi-saddaggahaṇaṃ. Bhagavā hi dhammaṃ desento yasmiṃ khaṇe parisā sādhukāraṃ vā deti, yathāsutaṃ vā dhammaṃ paccavekkhati, taṃ khaṇaṃ pubbabhāgena paricchinditvā phalasamāpattiṃ samāpajjati, yathāparicchedañca samāpattito vuṭṭhāya ṭhitaṭṭhānato paṭṭhāya dhammaṃ deseti. Appaṃ vā bahuṃ vā desentoti ugghaṭitaññussa vasena appaṃ vā, vipañcitaññussa neyyassa vā vasena bahuṃ vā desento. Dhammassa kalyāṇatā ca niyyānikatā ca sabbaso anavajjabhāvenevāti āha ‘‘anavajjameva katvā’’ti.
ದೇಸಕಾಯತ್ತೇನ ಆಣಾದಿವಿಧಿನಾ ಅತಿಸಜ್ಜನಂ ಪಬೋಧನಂ ದೇಸನಾತಿ ಸಾ ಪರಿಯತ್ತಿಧಮ್ಮವಸೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಾತಿ ಆಹ ‘‘ದೇಸನಾಯ ತಾವ ಚಾತುಪ್ಪದಿಕಗಾಥಾಯಪೀ’’ತಿಆದಿ। ನಿದಾನನಿಗಮಾನಿಪಿ ಸತ್ಥು ದೇಸನಾಯ ಅನುವಿಧಾನತೋ ತದನ್ತೋಗಧಾನಿ ಏವಾತಿ ಆಹ ‘‘ನಿದಾನಂ ಆದಿ, ಇದಮವೋಚಾತಿ ಪರಿಯೋಸಾನ’’ನ್ತಿ।
Desakāyattena āṇādividhinā atisajjanaṃ pabodhanaṃ desanāti sā pariyattidhammavasena veditabbāti āha ‘‘desanāya tāva cātuppadikagāthāyapī’’tiādi. Nidānanigamānipi satthu desanāya anuvidhānato tadantogadhāni evāti āha ‘‘nidānaṃ ādi, idamavocāti pariyosāna’’nti.
ಸಾಸಿತಬ್ಬಪುಗ್ಗಲಗತೇನ ಯಥಾಪರಾಧಾದಿಸಾಸಿತಬ್ಬಭಾವೇನ ಅನುಸಾಸನಂ ತದಙ್ಗವಿನಯಾದಿವಸೇನ ವಿನಯನಂ ಸಾಸನನ್ತಿ ತಂ ಪಟಿಪತ್ತಿಧಮ್ಮವಸೇನ ವೇದಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಸೀಲಸಮಾಧಿವಿಪಸ್ಸನಾ’’ತಿಆದಿ। ಕುಸಲಾನನ್ತಿ ಅನವಜ್ಜಧಮ್ಮಾನಂ ಸೀಲಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾನಂ ಸೀಲದಿಟ್ಠೀನಞ್ಚ ಆದಿಭಾವೋ ತಂಮೂಲಿಕತ್ತಾ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾನಂ। ಅರಿಯಮಗ್ಗಸ್ಸ ಅನ್ತದ್ವಯವಿಗಮೇನ ಮಜ್ಝಿಮಾಪಟಿಪದಾಭಾವೋ ವಿಯ ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಆರಬ್ಭ ನಿಬ್ಬತ್ತೀನಂ ವೇಮಜ್ಝತಾಪಿ ಮಜ್ಝಭಾವೋತಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅತ್ಥಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ…ಪೇ॰… ಮಜ್ಝಿಮಂ ನಾಮಾ’’ತಿ। ಫಲಂ ಪರಿಯೋಸಾನಂ ನಾಮ ಸಉಪಾದಿಸೇಸತಾವಸೇನ। ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಿಯೋಸಾನಂ ನಾಮ ಅನುಪಾದಿಸೇಸತಾವಸೇನ। ಇದಾನಿ ತೇಸಂ ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ ಸಾಸನಸ್ಸ ಪರಿಯೋಸಾನತಂ ಆಗಮೇನ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ತಸ್ಮಾತಿಹ ತ್ವ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ‘‘ಸಾತ್ಥಂ ಸಬ್ಯಞ್ಜನ’’ನ್ತಿಆದಿವಚನತೋ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ಆದಿಮಜ್ಝಪರಿಯೋಸಾನಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಇಧ…ಪೇ॰… ಅಧಿಪ್ಪೇತ’’ನ್ತಿ। ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ಕಥಾವಧಿಸದ್ದಪ್ಪಬನ್ಧೋ ಗಾಥಾವಸೇನ ಸುತ್ತವಸೇನ ಚ ವವತ್ಥಿತೋ ಪರಿಯತ್ತಿಧಮ್ಮೋ, ಸೋ ಇಧ ದೇಸನಾತಿ ವುತ್ತೋ, ತಸ್ಸ ಪನ ಅತ್ಥೋ ವಿಸೇಸತೋ ಸೀಲಾದಿ ಏವಾತಿ ಆಹ ‘‘ಭಗವಾ ಹಿ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೋ…ಪೇ॰… ದಸ್ಸೇತೀ’’ತಿ। ತತ್ಥ ಸೀಲಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾತಿ ಸೀಲಗ್ಗಹಣೇನ ಸಸಮ್ಭಾರಂ ಸೀಲಂ ಗಹಿತಂ, ತಥಾ ಮಗ್ಗಗ್ಗಹಣೇನ ಸಸಮ್ಭಾರೋ ಮಗ್ಗೋತಿ ತದುಭಯವಸೇನ ಅನವಸೇಸತೋ ಪರಿಯತ್ತಿಅತ್ಥಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ। ತೇನಾತಿ ಸೀಲಾದಿದಸ್ಸನೇನ। ಅತ್ಥವಸೇನ ಹಿ ಇಧ ದೇಸನಾಯ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣಾದಿಭಾವೋ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ। ಕಥಿಕಸಣ್ಠಿತೀತಿ ಕಥಿಕಸ್ಸ ಸಣ್ಠಾನಂ ಕಥನವಸೇನ ಸಮವಟ್ಠಾನಂ।
Sāsitabbapuggalagatena yathāparādhādisāsitabbabhāvena anusāsanaṃ tadaṅgavinayādivasena vinayanaṃ sāsananti taṃ paṭipattidhammavasena veditabbanti āha ‘‘sīlasamādhivipassanā’’tiādi. Kusalānanti anavajjadhammānaṃ sīlasamathavipassanānaṃ sīladiṭṭhīnañca ādibhāvo taṃmūlikattā uttarimanussadhammānaṃ. Ariyamaggassa antadvayavigamena majjhimāpaṭipadābhāvo viya sammāpaṭipattiyā ārabbha nibbattīnaṃ vemajjhatāpi majjhabhāvoti vuttaṃ ‘‘atthi, bhikkhave…pe… majjhimaṃ nāmā’’ti. Phalaṃ pariyosānaṃ nāma saupādisesatāvasena. Nibbānaṃ pariyosānaṃ nāma anupādisesatāvasena. Idāni tesaṃ dvinnampi sāsanassa pariyosānataṃ āgamena dassetuṃ ‘‘tasmātiha tva’’ntiādi vuttaṃ. ‘‘Sātthaṃ sabyañjana’’ntiādivacanato dhammadesanāya ādimajjhapariyosānaṃ adhippetanti āha ‘‘idha…pe… adhippeta’’nti. Tasmiṃ tasmiṃ atthe kathāvadhisaddappabandho gāthāvasena suttavasena ca vavatthito pariyattidhammo, so idha desanāti vutto, tassa pana attho visesato sīlādi evāti āha ‘‘bhagavā hi dhammaṃ desento…pe… dassetī’’ti. Tattha sīlaṃ dassetvāti sīlaggahaṇena sasambhāraṃ sīlaṃ gahitaṃ, tathā maggaggahaṇena sasambhāro maggoti tadubhayavasena anavasesato pariyattiatthaṃ pariyādāya tiṭṭhati. Tenāti sīlādidassanena. Atthavasena hi idha desanāya ādikalyāṇādibhāvo adhippeto. Kathikasaṇṭhitīti kathikassa saṇṭhānaṃ kathanavasena samavaṭṭhānaṃ.
ನ ಸೋ ಸಾತ್ಥಂ ದೇಸೇತಿ ನಿಯ್ಯಾನತ್ಥವಿರಹತೋ ತಸ್ಸಾ ದೇಸನಾಯ। ಏಕಬ್ಯಞ್ಜನಾದಿಯುತ್ತಾ ವಾತಿ ಸಿಥಿಲಾದಿಭೇದೇಸು ಬ್ಯಞ್ಜನೇಸು ಏಕಪ್ಪಕಾರೇನೇವ ದ್ವಿಪ್ಪಕಾರೇನೇವ ವಾ ಬ್ಯಞ್ಜನೇನ ಯುತ್ತಾ ದಮಿಳಭಾಸಾ ವಿಯ। ವಿವಟಕರಣತಾಯ ಓಟ್ಠೇ ಅಫುಸಾಪೇತ್ವಾ ಉಚ್ಚಾರೇತಬ್ಬತೋ ಸಬ್ಬನಿರೋಟ್ಠಬ್ಯಞ್ಜನಾ ವಾ ಕಿರಾತಭಾಸಾ ವಿಯ। ಸಬ್ಬಸ್ಸೇವ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನೀಯಯುತ್ತತಾಯ ಸಬ್ಬವಿಸ್ಸಟ್ಠಬ್ಯಞ್ಜನಾ ವಾ ಯವನಭಾಸಾ ವಿಯ। ಸಬ್ಬಸ್ಸೇವ ಸಾನುಸಾರತಾಯ ಸಬ್ಬನಿಗ್ಗಹಿತಬ್ಯಞ್ಜನಾ ವಾ ಪಾರಸಿಕಾದಿಮಿಲಕ್ಖಭಾಸಾ ವಿಯ। ಸಬ್ಬಾಪೇಸಾ ಬ್ಯಞ್ಜನೇಕದೇಸವಸೇನೇವ ಪವತ್ತಿಯಾ ಅಪರಿಪುಣ್ಣಬ್ಯಞ್ಜನಾತಿ ಕತ್ವಾ ‘‘ಅಬ್ಯಞ್ಜನಾ’’ತಿ ವುತ್ತಾ।
Na so sātthaṃ deseti niyyānatthavirahato tassā desanāya. Ekabyañjanādiyuttā vāti sithilādibhedesu byañjanesu ekappakāreneva dvippakāreneva vā byañjanena yuttā damiḷabhāsā viya. Vivaṭakaraṇatāya oṭṭhe aphusāpetvā uccāretabbato sabbaniroṭṭhabyañjanā vā kirātabhāsā viya. Sabbasseva vissajjanīyayuttatāya sabbavissaṭṭhabyañjanāvā yavanabhāsā viya. Sabbasseva sānusāratāya sabbaniggahitabyañjanā vā pārasikādimilakkhabhāsā viya. Sabbāpesā byañjanekadesavaseneva pavattiyā aparipuṇṇabyañjanāti katvā ‘‘abyañjanā’’ti vuttā.
ಠಾನಕರಣಾನಿ ಸಿಥಿಲಾನಿ ಕತ್ವಾ ಉಚ್ಚಾರೇತಬ್ಬಂ ಅಕ್ಖರಂ ಪಞ್ಚಸು ವಗ್ಗೇಸು ಪಠಮತತಿಯನ್ತಿ ಏವಮಾದಿ ಸಿಥಿಲಂ। ತಾನಿ ಅಸಿಥಿಲಾನಿ ಕತ್ವಾ ಉಚ್ಚಾರೇತಬ್ಬಂ ಅಕ್ಖರಂ ವಗ್ಗೇಸು ದುತಿಯಚತುತ್ಥನ್ತಿ ಏವಮಾದಿ ಧನಿತಂ। ದ್ವಿಮತ್ತಕಾಲಂ ದೀಘಂ। ಏಕಮತ್ತಕಾಲಂ ರಸ್ಸಂ। ತದೇವ ಲಹುಕಂ ಲಹುಕಮೇವ। ಸಂಯೋಗಪರಂ ದೀಘಞ್ಚ ಗರುಕಂ। ಠಾನಕರಣಾನಿ ನಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಉಚ್ಚಾರೇತಬ್ಬಂ ನಿಗ್ಗಹಿತಂ। ಪರೇನ ಸಮ್ಬನ್ಧಂ ಕತ್ವಾ ಉಚ್ಚಾರೇತಬ್ಬಂ ಸಮ್ಬನ್ಧಂ। ತಥಾ ನ ಸಮ್ಬನ್ಧಂ ವವತ್ಥಿತಂ। ಠಾನಕರಣಾನಿ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಾನಿ ಕತ್ವಾ ಉಚ್ಚಾರೇತಬ್ಬಂ ವಿಮುತ್ತಂ। ದಸಧಾ ಬ್ಯಞ್ಜನಬುದ್ಧಿಯಾ ಪಭೇದೋತಿ ಏವಂ ಸಿಥಿಲಾದಿವಸೇನ ಬ್ಯಞ್ಜನಬುದ್ಧಿಯಾ ಅಕ್ಖರುಪ್ಪಾದಕಚಿತ್ತಸ್ಸ ದಸಪ್ಪಕಾರೇನ ಪಭೇದೋ। ಸಬ್ಬಾನಿ ಹಿ ಅಕ್ಖರಾನಿ ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನಾನಿ ಯಥಾಧಿಪ್ಪೇತತ್ಥಬ್ಯಞ್ಜನತೋ ಬ್ಯಞ್ಜನಾನಿ ಚ।
Ṭhānakaraṇāni sithilāni katvā uccāretabbaṃ akkharaṃ pañcasu vaggesu paṭhamatatiyanti evamādi sithilaṃ. Tāni asithilāni katvā uccāretabbaṃ akkharaṃ vaggesu dutiyacatutthanti evamādi dhanitaṃ. Dvimattakālaṃ dīghaṃ. Ekamattakālaṃ rassaṃ. Tadeva lahukaṃ lahukameva. Saṃyogaparaṃ dīghañca garukaṃ. Ṭhānakaraṇāni niggahetvā uccāretabbaṃ niggahitaṃ. Parena sambandhaṃ katvā uccāretabbaṃ sambandhaṃ. Tathā na sambandhaṃ vavatthitaṃ. Ṭhānakaraṇāni vissaṭṭhāni katvā uccāretabbaṃ vimuttaṃ. Dasadhā byañjanabuddhiyā pabhedoti evaṃ sithilādivasena byañjanabuddhiyā akkharuppādakacittassa dasappakārena pabhedo. Sabbāni hi akkharāni cittasamuṭṭhānāni yathādhippetatthabyañjanato byañjanāni ca.
ಅಮಕ್ಖೇತ್ವಾತಿ ಅಮಿಲೇಚ್ಛೇತ್ವಾ, ಅವಿನಾಸೇತ್ವಾ, ಅಹಾಪೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಭಗವಾ ಯಮತ್ಥಂ ಞಾಪೇತುಂ ಏಕಗಾಥಂ ಏಕವಾಕ್ಯಮ್ಪಿ ದೇಸೇತಿ, ತಮತ್ಥಂ ತಾಯ ದೇಸನಾಯ ಪರಿಮಣ್ಡಲಪದಬ್ಯಞ್ಜನಾಯ ಏವ ದೇಸೇತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಪರಿಪುಣ್ಣಬ್ಯಞ್ಜನಮೇವ ಕತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತೀ’’ತಿ। ಇಧ ಕೇವಲಸದ್ದೋ ಅನವಸೇಸವಾಚಕೋ, ನ ಅವೋಮಿಸ್ಸತಾದಿವಾಚಕೋತಿ ಆಹ ‘‘ಸಕಲಾಧಿವಚನ’’ನ್ತಿ। ಪರಿಪುಣ್ಣನ್ತಿ ಸಬ್ಬಸೋ ಪುಣ್ಣಂ। ತಂ ಪನ ಕಿಞ್ಚಿ ಊನಂ ವಾ ಅಧಿಕಂ ವಾ ನ ಹೋತೀತಿ ‘‘ಅನೂನಾಧಿಕವಚನ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಯದತ್ಥಂ ದೇಸಿತಂ, ತಸ್ಸ ಸಾಧಕತ್ತಾ ಅನೂನತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ, ತಬ್ಬಿಧುರಸ್ಸ ಪನ ಅಸಾಧಕತ್ತಾ ಅನಧಿಕತಾ। ಸಕಲನ್ತಿ ಸಬ್ಬಭಾಗವನ್ತಂ। ಪರಿಪುಣ್ಣಮೇವಾತಿ ಸಬ್ಬಸೋ ಪರಿಪುಣ್ಣಮೇವ। ತೇನಾಹ ‘‘ಏಕದೇಸನಾಪಿ ಅಪರಿಪುಣ್ಣಾ ನತ್ಥೀ’’ತಿ। ಅಪರಿಸುದ್ಧಾ ದೇಸನಾ ನಾಮ ಹೋತಿ ತಣ್ಹಾಸಂಕಿಲೇಸತ್ತಾ। ಲೋಕಾಮಿಸಂ ಚೀವರಾದಯೋ ಪಚ್ಚಯಾ, ತತ್ಥ ಅಗಧಿತಚಿತ್ತತಾಯ ಲೋಕಾಮಿಸನಿರಪೇಕ್ಖೋ। ಹಿತಫರಣೇನಾತಿ ಹಿತೂಪಸಂಹರಣೇನ। ಮೇತ್ತಾಭಾವನಾಯ ಮುದುಹದಯೋತಿ ಮೇತ್ತಾಭಾವನಾಯ ಕರುಣಾಯ ವಾ ಮುದುಹದಯೋ। ಉಲ್ಲುಮ್ಪನಸಭಾವಸಣ್ಠಿತೇನಾತಿ ಸಕಲಸಂಕಿಲೇಸತೋ ವಟ್ಟದುಕ್ಖತೋ ಚ ಉದ್ಧರಣಾಕಾರಾವಟ್ಠಿತೇನ ಚಿತ್ತೇನ, ಕರುಣಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಸ್ಮಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ಸಿಕ್ಖತ್ತಯಸಙ್ಗಹಂ ಸಕಲಂ ಸಾಸನಂ ಇಧ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ, ತಸ್ಮಾ। ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಮಾನಾಧಿಕರಣಾನಿ ಸಬ್ಬಪದಾನಿ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಸೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ…ಪೇ॰… ಪಕಾಸೇತೀತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ’’ತಿ ಆಹ।
Amakkhetvāti amilecchetvā, avināsetvā, ahāpetvāti attho. Bhagavā yamatthaṃ ñāpetuṃ ekagāthaṃ ekavākyampi deseti, tamatthaṃ tāya desanāya parimaṇḍalapadabyañjanāya eva desetīti āha ‘‘paripuṇṇabyañjanameva katvā dhammaṃ desetī’’ti. Idha kevalasaddo anavasesavācako, na avomissatādivācakoti āha ‘‘sakalādhivacana’’nti. Paripuṇṇanti sabbaso puṇṇaṃ. Taṃ pana kiñci ūnaṃ vā adhikaṃ vā na hotīti ‘‘anūnādhikavacana’’nti vuttaṃ. Tattha yadatthaṃ desitaṃ, tassa sādhakattā anūnatā veditabbā, tabbidhurassa pana asādhakattā anadhikatā. Sakalanti sabbabhāgavantaṃ. Paripuṇṇamevāti sabbaso paripuṇṇameva. Tenāha ‘‘ekadesanāpi aparipuṇṇā natthī’’ti. Aparisuddhā desanā nāma hoti taṇhāsaṃkilesattā. Lokāmisaṃ cīvarādayo paccayā, tattha agadhitacittatāya lokāmisanirapekkho. Hitapharaṇenāti hitūpasaṃharaṇena. Mettābhāvanāya muduhadayoti mettābhāvanāya karuṇāya vā muduhadayo. Ullumpanasabhāvasaṇṭhitenāti sakalasaṃkilesato vaṭṭadukkhato ca uddharaṇākārāvaṭṭhitena cittena, karuṇādhippāyenāti attho. Tasmāti yasmā sikkhattayasaṅgahaṃ sakalaṃ sāsanaṃ idha brahmacariyanti adhippetaṃ, tasmā. Brahmacariyanti iminā samānādhikaraṇāni sabbapadāni yojetvā atthaṃ dassento ‘‘so dhammaṃ deseti…pe… pakāsetīti evamettha attho daṭṭhabbo’’ti āha.
ಸುನ್ದರನ್ತಿ ಭದ್ದಕಂ। ಭದ್ದಕತಾ ಚ ಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸ ಹಿತಸುಖಾವಹಭಾವೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಾತಿ ಆಹ ‘‘ಅತ್ಥಾವಹಂ ಸುಖಾವಹ’’ನ್ತಿ। ತತ್ಥ ಅತ್ಥಾವಹನ್ತಿ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಸಮ್ಪರಾಯಿಕಪರಮತ್ಥಸಂಹಿತಹಿತಾವಹಂ। ಸುಖಾವಹನ್ತಿ ಯಥಾವುತ್ತತಿವಿಧಸುಖಾವಹಂ। ತಥಾನುರೂಪಾನನ್ತಿ ತಾದಿಸಾನಂ। ಯಾದಿಸೇಹಿ ಪನ ಗುಣೇಹಿ ಭಗವಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ತೇಹಿ ಚತುಪ್ಪಮಾಣಿಕಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ ಸಬ್ಬಥಾಪಿ ಅಚ್ಚನ್ತಪ್ಪಸಾದನೀಯೋ ತೇಸಂ ಯಥಾಭೂತಸಭಾವತ್ತಾತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಯಥಾರೂಪೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಯಥಾಭೂತ…ಪೇ॰… ಅರಹತನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಧಮ್ಮಪ್ಪಮಾಣಲೂಖಪ್ಪಮಾಣಾನಂ ಸತ್ತಾನಂ ಭಗವತೋ ಪಸಾದಾವಹತಾ ದಸ್ಸಿತಾ, ಇತರೇನ ಇತರೇಸಂ। ದಸ್ಸನಮತ್ತಮ್ಪಿ ಸಾಧು ಹೋತೀತಿ ಏತ್ಥ ಕೋಸಿಯವತ್ಥು ಕಥೇತಬ್ಬಂ। ಉಭತೋಪಕ್ಖಿಕಾತಿ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿವಸೇನ ಉಭಯಪಕ್ಖಿಕಾ। ಕೇರಾಟಿಕಾತಿ ಸಠಾ।
Sundaranti bhaddakaṃ. Bhaddakatā ca passantassa hitasukhāvahabhāvena veditabbāti āha ‘‘atthāvahaṃ sukhāvaha’’nti. Tattha atthāvahanti diṭṭhadhammikasamparāyikaparamatthasaṃhitahitāvahaṃ. Sukhāvahanti yathāvuttatividhasukhāvahaṃ. Tathānurūpānanti tādisānaṃ. Yādisehi pana guṇehi bhagavā samannāgato, tehi catuppamāṇikassa lokassa sabbathāpi accantappasādanīyo tesaṃ yathābhūtasabhāvattāti dassento ‘‘yathārūpo’’tiādimāha. Tattha yathābhūta…pe… arahatanti iminā dhammappamāṇalūkhappamāṇānaṃ sattānaṃ bhagavato pasādāvahatā dassitā, itarena itaresaṃ. Dassanamattampi sādhu hotīti ettha kosiyavatthu kathetabbaṃ. Ubhatopakkhikāti micchādiṭṭhisammādiṭṭhivasena ubhayapakkhikā. Kerāṭikāti saṭhā.
ಅನೇಕತ್ಥತ್ತಾ ನಿಪಾತಾನಂ ಯಾವಞ್ಚಿದನ್ತಿ ನಿಪಾತಸಮುದಾಯೋ ಅಧಿಮತ್ತಪ್ಪಮಾಣಪರಿಚ್ಛೇದಂ ದೀಪೇತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಅಧಿಮತ್ತಪ್ಪಮಾಣಪರಿಚ್ಛೇದವಚನಮೇತ’’ನ್ತಿ। ಅಧಿಮತ್ತವಿಪ್ಪಸನ್ನಾನೀತಿ ಅಧಿಕಪ್ಪಮಾಣೇನ ವಿಪ್ಪಸನ್ನಾನಿ। ವಿಪ್ಪಸನ್ನಾನೀತಿ ಚ ಪಕತಿಆಕಾರಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ವಿಪ್ಪಸನ್ನಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ನನು ಚ ಚಕ್ಖಾದೀನಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ಮನೋವಿಞ್ಞೇಯ್ಯತ್ತಾ ಕಥಂ ತೇನ ತೇಸಂ ವಿಪ್ಪಸನ್ನತಾ ವಿಞ್ಞಾಯತೀತಿ ಆಹ ‘‘ತಸ್ಸ ಹೀ’’ತಿಆದಿ। ತಸ್ಸಾತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ। ತೇಸನ್ತಿ ಚಕ್ಖಾದೀನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಂ। ಏವಮ್ಪಿ ಮನಿನ್ದ್ರಿಯೇನ ಪತಿಟ್ಠಿತೋಕಾಸಸ್ಸ ಅದಿಟ್ಠತ್ತಾ ಕಥಂ ಮನಿನ್ದ್ರಿಯಸ್ಸ ವಿಪ್ಪಸನ್ನತಾ ತೇನ ವಿಞ್ಞಾಯತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಯಸ್ಮಾ ಪನಾ’’ತಿಆದಿ। ನಯಗ್ಗಾಹಪಞ್ಞಾ ಹೇಸಾ ತಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ। ಮನೇ ವಿಪ್ಪಸನ್ನೇಯೇವ ಹೋತಿ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಿತರೂಪಸಮ್ಪದಾಹಿ ಏವ ಚಕ್ಖಾದೀನಂ ಪತಿಟ್ಠಿತೋಕಾಸಸ್ಸ ಪಸನ್ನತಾಸಮ್ಭವತೋ।
Anekatthattā nipātānaṃ yāvañcidanti nipātasamudāyo adhimattappamāṇaparicchedaṃ dīpetīti āha ‘‘adhimattappamāṇaparicchedavacanameta’’nti. Adhimattavippasannānīti adhikappamāṇena vippasannāni. Vippasannānīti ca pakatiākāraṃ atikkamitvā vippasannānīti attho. Nanu ca cakkhādīnaṃ indriyānaṃ manoviññeyyattā kathaṃ tena tesaṃ vippasannatā viññāyatīti āha ‘‘tassa hī’’tiādi. Tassāti brāhmaṇassa. Tesanti cakkhādīnaṃ pañcannaṃ indriyānaṃ. Evampi manindriyena patiṭṭhitokāsassa adiṭṭhattā kathaṃ manindriyassa vippasannatā tena viññāyatīti āha ‘‘yasmā panā’’tiādi. Nayaggāhapaññā hesā tassa brāhmaṇassa. Mane vippasanneyeva hoti pasannacittasamuṭṭhitarūpasampadāhi eva cakkhādīnaṃ patiṭṭhitokāsassa pasannatāsambhavato.
ಜಮ್ಬೋನದಸುವಣ್ಣಂ ರತ್ತವಣ್ಣಮೇವ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಸುರತ್ತವಣ್ಣಸ್ಸಾ’’ತಿ। ಜಮ್ಬೋನದಸುವಣ್ಣಸ್ಸ ಘಟಿಕಾತಿ ಜಮ್ಬೋನದಸುವಣ್ಣಪಿಣ್ಡಂ। ಇಮಿನಾ ನೇಕ್ಖನ್ತಿ ನೇಕ್ಖಪ್ಪಮಾಣಜಮ್ಬೋನದಸುವಣ್ಣೇನ ಕತಂ ಅಕತಭಣ್ಡಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ನೇಕ್ಖನ್ತಿ ವಾ ಅತಿರೇಕಪಞ್ಚಸುವಣ್ಣೇನ ಕತಪಿಲನ್ಧನಂ ಕತಭಣ್ಡಂ ವುತ್ತಂ। ತಞ್ಹಿ ಘಟ್ಟನಮಜ್ಜನಕ್ಖಮಂ ಹೋತೀತಿ। ಸುವಣ್ಣನ್ತಿ ಚ ಪಞ್ಚಧರಣಸ್ಸ ಸಮಞ್ಞಾ, ತಸ್ಮಾ ಪಞ್ಚವೀಸತಿಧರಣಹಿರಞ್ಞವಿಚಿತಂ ಆಭರಣಂ ಇಧ ನೇಕ್ಖನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ। ಜಮ್ಬೋನದನ್ತಿ ಮಹಾಜಮ್ಬುಸಾಖಾಯ ಪವತ್ತನದಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಂ। ತಂ ಕಿರ ರತನಂ ರತ್ತಂ। ಸುವಣ್ಣಾಕಾರೇ ಮಹಾಜಮ್ಬುಫಲರಸೇ ವಾ ಪಥವಿಯಂ ಪವಿಟ್ಠೇ ಸುವಣ್ಣಙ್ಕುರಾ ಉಟ್ಠಹನ್ತಿ, ತೇನ ಸುವಣ್ಣೇನ ಕತಪಿಲನ್ಧನನ್ತಿಪಿ ಅತ್ಥೋ। ಸುಪರಿಕಮ್ಮಕತನ್ತಿ ಸುಟ್ಠು ಕತಪರಿಕಮ್ಮಂ। ಸಮ್ಪಹಟ್ಠನ್ತಿ ಸಮ್ಮಾ ಪಹಟ್ಠಂ ಘಟ್ಟನಾದಿವಸೇನ ಸುಕತಪರಿಕಮ್ಮಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಸುವಣ್ಣಕಾರ…ಪೇ॰… ಸುಪರಿಮಜ್ಜಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ।
Jambonadasuvaṇṇaṃ rattavaṇṇameva hotīti āha ‘‘surattavaṇṇassā’’ti. Jambonadasuvaṇṇassa ghaṭikāti jambonadasuvaṇṇapiṇḍaṃ. Iminā nekkhanti nekkhappamāṇajambonadasuvaṇṇena kataṃ akatabhaṇḍaṃ vuttanti dasseti. Nekkhanti vā atirekapañcasuvaṇṇena katapilandhanaṃ katabhaṇḍaṃ vuttaṃ. Tañhi ghaṭṭanamajjanakkhamaṃ hotīti. Suvaṇṇanti ca pañcadharaṇassa samaññā, tasmā pañcavīsatidharaṇahiraññavicitaṃ ābharaṇaṃ idha nekkhanti adhippetaṃ. Jambonadanti mahājambusākhāya pavattanadiyaṃ nibbattaṃ. Taṃ kira ratanaṃ rattaṃ. Suvaṇṇākāre mahājambuphalarase vā pathaviyaṃ paviṭṭhe suvaṇṇaṅkurā uṭṭhahanti, tena suvaṇṇena katapilandhanantipi attho. Suparikammakatanti suṭṭhu kataparikammaṃ. Sampahaṭṭhanti sammā pahaṭṭhaṃ ghaṭṭanādivasena sukataparikammaṃ. Tenāha ‘‘suvaṇṇakāra…pe… suparimajjitanti attho’’ti.
ವಾಳರೂಪಾನೀತಿ ಆಹರಿಮಾನಿ ವಾಳರೂಪಾನಿ। ‘‘ಅಕಪ್ಪಿಯರೂಪಾಕುಲೋ ಅಕಪ್ಪಿಯಮಞ್ಚೋ ಪಲ್ಲಙ್ಕೋತಿ ಸಾರಸಮಾಸೇ। ರತನಚಿತ್ರನ್ತಿ ಭಿತ್ತಿಚ್ಛೇದಾದಿವಸೇನ ರತನಚಿತ್ರಂ। ರುಕ್ಖತೂಲಲತಾತೂಲಪೋಟಕಿತೂಲಾನಂ ವಸೇನ ತಿಣ್ಣಂ ತೂಲಾನಂ। ಉದ್ದಲೋಮಿಯಂ ಕೇಚೀತಿ ಸಾರಸಮಾಸಾಚರಿಯಾ ಉತ್ತರವಿಹಾರಿನೋ ಚ। ತಥಾ ಏಕನ್ತಲೋಮಿಯಂ। ಕೋಸೇಯ್ಯಕಟ್ಟಿಸ್ಸಮಯನ್ತಿ ಕೋಸೇಯ್ಯಕಸಟಮಯಂ। ಅಜಿನಚಮ್ಮೇಹೀತಿ ಅಜಿನಮಿಗಚಮ್ಮೇಹಿ। ತಾನಿ ಕಿರ ಚಮ್ಮಾನಿ ಸುಖುಮತರಾನಿ। ತಸ್ಮಾ ದುಪಟ್ಟತಿಪಟ್ಟಾನಿ ಕತ್ವಾ ಸಿಬ್ಬನ್ತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅಜಿನಪ್ಪವೇಣೀ’’ತಿಆದಿ।
Vāḷarūpānīti āharimāni vāḷarūpāni. ‘‘Akappiyarūpākulo akappiyamañco pallaṅkoti sārasamāse. Ratanacitranti bhitticchedādivasena ratanacitraṃ. Rukkhatūlalatātūlapoṭakitūlānaṃ vasena tiṇṇaṃ tūlānaṃ. Uddalomiyaṃ kecīti sārasamāsācariyā uttaravihārino ca. Tathā ekantalomiyaṃ. Koseyyakaṭṭissamayanti koseyyakasaṭamayaṃ. Ajinacammehīti ajinamigacammehi. Tāni kira cammāni sukhumatarāni. Tasmā dupaṭṭatipaṭṭāni katvā sibbanti. Tena vuttaṃ ‘‘ajinappaveṇī’’tiādi.
ನಿಕಾಮಲಾಭೀತಿ ಯಥಿಚ್ಛಿತಲಾಭೀ। ತೇನಾಹ ‘‘ಇಚ್ಛಿತಿಚ್ಛಿತಲಾಭೀ’’ತಿ। ವಿಪುಲಲಾಭೀತಿ ಉಳಾರಲಾಭೀ। ಕಸಿರನ್ತಿ ಹಿ ಪರಿತ್ತಂ ವುಚ್ಚತಿ, ತಪ್ಪಟಿಕ್ಖೇಪೇನ ಅಕಸಿರಂ ಉಳಾರಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಮಹನ್ತಲಾಭೀ’’ತಿಆದಿ।
Nikāmalābhīti yathicchitalābhī. Tenāha ‘‘icchiticchitalābhī’’ti. Vipulalābhīti uḷāralābhī. Kasiranti hi parittaṃ vuccati, tappaṭikkhepena akasiraṃ uḷāraṃ. Tenāha ‘‘mahantalābhī’’tiādi.
ಲದ್ಧಾ ಚ ನ ಕಪ್ಪನ್ತೀತಿ ಸಾಮಞ್ಞೇನ ಪಟಿಸಿದ್ಧತ್ತಾ ಸಬ್ಬಥಾ ನ ಕಪ್ಪತೀತಿ ಕಸ್ಸಚಿ ಆಸಙ್ಕಾ ಸಿಯಾ, ತನ್ನಿವತ್ತನತ್ಥಂ ‘‘ಕಿಞ್ಚಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಪ್ಪತೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಸುದ್ಧಕೋಸೇಯ್ಯನ್ತಿ ರತನಪರಿಸಿಬ್ಬನರಹಿತಂ। ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಸುದ್ಧಕೋಸೇಯ್ಯಂ ಪನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವಿನಯೇ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨೫೪) ವುತ್ತತ್ತಾ ಇಧಾಪಿ ಏತ್ತಕಮೇವ ವುತ್ತಂ। ದೀಘನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯಂ (ದೀ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧.೧೫) ಪನ ‘‘ಠಪೇತ್ವಾ ತೂಲಿಕಂ ಸಬ್ಬಾನೇವ ಗೋನಕಾದೀನಿ ರತನಪರಿಸಿಬ್ಬಿತಾನಿ ನ ವಟ್ಟನ್ತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ‘‘ಠಪೇತ್ವಾ ತೂಲಿಕ’’ನ್ತಿ ಏತೇನ ರತನಸಿಬ್ಬನರಹಿತಾಪೀ ತೂಲಿಕಾ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ದೀಪೇತಿ। ವಚನತೋತಿ ಏತೇನ ವಿನಯೇ (ಚೂಳವ॰ ೨೯೭) ವುತ್ತಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಏಕೇನ ವಿಧಾನೇನಾತಿ ಯಥಾವುತ್ತಮೇವ ವಿಧಾನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ। ಯದಿ ಏವಂ ಕಸ್ಮಾ ಭಗವತಾ ‘‘ಲದ್ಧಾ ಚ ನ ಕಪ್ಪನ್ತೀ’’ತಿ ಸಾಮಞ್ಞೇನ ಪಟಿಸೇಧೋ ಕತೋತಿ ಆಹ ‘‘ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ಪನ ಉಪಾದಾಯಾ’’ತಿಆದಿ।
Laddhā ca na kappantīti sāmaññena paṭisiddhattā sabbathā na kappatīti kassaci āsaṅkā siyā, tannivattanatthaṃ ‘‘kiñci kiñci kappatī’’tiādimāha. Tattha suddhakoseyyanti ratanaparisibbanarahitaṃ. Ettha ca ‘‘suddhakoseyyaṃ pana vaṭṭatī’’ti vinaye (mahāva. aṭṭha. 254) vuttattā idhāpi ettakameva vuttaṃ. Dīghanikāyaṭṭhakathāyaṃ (dī. ni. aṭṭha. 1.15) pana ‘‘ṭhapetvā tūlikaṃ sabbāneva gonakādīni ratanaparisibbitāni na vaṭṭantī’’ti vuttaṃ. Tattha ‘‘ṭhapetvā tūlika’’nti etena ratanasibbanarahitāpī tūlikā na vaṭṭatīti dīpeti. Vacanatoti etena vinaye (cūḷava. 297) vuttabhāvaṃ dasseti. Ekena vidhānenāti yathāvuttameva vidhānaṃ sandhāya vadati. Yadi evaṃ kasmā bhagavatā ‘‘laddhā ca na kappantī’’ti sāmaññena paṭisedho katoti āha ‘‘akappiyaṃ pana upādāyā’’tiādi.
ಪಲ್ಲಙ್ಕನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಪರಿ-ಸದ್ದೋ ಸಮನ್ತತೋತಿ ಏತಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ವತ್ತತಿ, ತಸ್ಮಾ ವಾಮೂರುಂ ದಕ್ಖಿಣೂರುಞ್ಚ ಸಮಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಉಭೋ ಪಾದೇ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸಮ್ಬನ್ಧೇ ಕತ್ವಾ ನಿಸಜ್ಜಾ ಪಲ್ಲಙ್ಕನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಸಮನ್ತತೋ ಊರುಬದ್ಧಾಸನ’’ನ್ತಿ। ಊರೂನಂ ಬನ್ಧನವಸೇನ ನಿಸಜ್ಜಾ। ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಆಭುಜಿತ್ವಾತಿ ಚ ಯಥಾ ಪಲ್ಲಙ್ಕವಸೇನ ನಿಸಜ್ಜಾ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಉಭೋ ಪಾದೇ ಆಭುಜೇ ಸಮಿಞ್ಜಿತೇ ಕತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಂ ಪನ ಉಭಿನ್ನಂ ಪಾದಾನಂ ತಥಾ ಸಮ್ಬನ್ಧತಾಕರಣನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಬನ್ಧಿತ್ವಾ’’ತಿ। ಉಜುಂ ಕಾಯಂ ಪಣಿಧಾಯಾತಿ ಉಪರಿಮಂ ಸರೀರಂ ಉಜುಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾರಸ ಪಿಟ್ಠಿಕಣ್ಟಕೇ ಕೋಟಿಯಾ ಕೋಟಿಂ ಪಟಿಪಾದೇತ್ವಾ। ಏವಞ್ಹಿ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಚಮ್ಮಮಂಸನ್ಹಾರೂನಿ ನ ಪಣಮನ್ತಿ। ಅಥಸ್ಸ ಯಾ ತೇಸಂ ಪಣಮನಪಚ್ಚಯಾ ಖಣೇ ಖಣೇ ವೇದನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ, ತಾ ನ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ। ತಾಸು ಅನುಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಾಸು ಚಿತ್ತಂ ಏಕಗ್ಗಂ ಹೋತಿ, ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ನ ಪರಿಪತತಿ, ವುದ್ಧಿಂ ಫಾತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅಟ್ಠಾರಸ ಪಿಟ್ಠಿಕಣ್ಟಕೇ’’ತಿಆದಿ। ಉಜುಂ ಕಾಯಂ ಠಪೇತ್ವಾತಿ ಉಪರಿಮಂ ಕಾಯಂ ಉಜುಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ, ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ। ಹೇಟ್ಠಿಮಕಾಯಸ್ಸ ಹಿ ಅನುಜುಕಟ್ಠಪನಂ ನಿಸಜ್ಜಾವಚನೇನೇವ ಬೋಧಿತನ್ತಿ। ಉಜುಂ ಕಾಯನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಕಾಯ-ಸದ್ದೋ ಉಪರಿಮಕಾಯವಿಸಯೋ।
Pallaṅkanti ettha pari-saddo samantatoti etasmiṃ atthe vattati, tasmā vāmūruṃ dakkhiṇūruñca samaṃ ṭhapetvā ubho pāde aññamaññasambandhe katvā nisajjā pallaṅkanti āha ‘‘samantato ūrubaddhāsana’’nti. Ūrūnaṃ bandhanavasena nisajjā. Pallaṅkaṃ ābhujitvāti ca yathā pallaṅkavasena nisajjā hoti, evaṃ ubho pāde ābhuje samiñjite katvāti attho. Taṃ pana ubhinnaṃ pādānaṃ tathā sambandhatākaraṇanti āha ‘‘bandhitvā’’ti. Ujuṃ kāyaṃ paṇidhāyāti uparimaṃ sarīraṃ ujukaṃ ṭhapetvā aṭṭhārasa piṭṭhikaṇṭake koṭiyā koṭiṃ paṭipādetvā. Evañhi nisinnassa cammamaṃsanhārūni na paṇamanti. Athassa yā tesaṃ paṇamanapaccayā khaṇe khaṇe vedanā uppajjeyyuṃ, tā na uppajjanti. Tāsu anuppajjamānāsu cittaṃ ekaggaṃ hoti, kammaṭṭhānaṃ na paripatati, vuddhiṃ phātiṃ gacchati. Tenāha ‘‘aṭṭhārasa piṭṭhikaṇṭake’’tiādi. Ujuṃ kāyaṃ ṭhapetvāti uparimaṃ kāyaṃ ujukaṃ ṭhapetvā, ayameva vā pāṭho. Heṭṭhimakāyassa hi anujukaṭṭhapanaṃ nisajjāvacaneneva bodhitanti. Ujuṃ kāyanti ettha kāya-saddo uparimakāyavisayo.
ಪರಿಮುಖನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಪರಿ-ಸದ್ದೋ ಅಭಿಸದ್ದೇನ ಸಮಾನತ್ಥೋತಿ ಆಹ ‘‘ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಾಭಿಮುಖ’’ನ್ತಿ, ಬಹಿದ್ಧಾ ಪುಥುತ್ತಾರಮ್ಮಣತೋ ನಿವಾರೇತ್ವಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂಯೇವ ಪುರಕ್ಖತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏತ್ಥ ಯಥಾ ‘‘ವನನ್ತಞ್ಞೇವ ಪವಿಸಾಮೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಭಾವನಾನುರೂಪಂ ಸೇನಾಸನಂ ದಸ್ಸಿತಂ, ಏವಂ ‘‘ನಿಸೀದಾಮೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಅಲೀನಾನುದ್ಧಚ್ಚಪಕ್ಖಿಯೋ ಸನ್ತೋ ಇರಿಯಾಪಥೋ ದಸ್ಸಿತೋ, ‘‘ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಆಭುಜಿತ್ವಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ನಿಸಜ್ಜಾಯ ದಳ್ಹಭಾವೋ, ‘‘ಪರಿಮುಖಂ ಸತಿಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಆರಮ್ಮಣಪರಿಗ್ಗಹೂಪಾಯೋ। ಪರಿಗ್ಗಹಿತನಿಯ್ಯಾನನ್ತಿ ಸಬ್ಬಥಾ ಗಹಿತಾಸಮ್ಮೋಸಂ ಪರಿಚ್ಚತ್ತಸಮ್ಮೋಸಂ ಸತಿಂ ಕತ್ವಾ, ಪರಮಸತಿನೇಪಕ್ಕಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪರೀತಿ ಪರಿಗ್ಗಹಟ್ಠೋ ‘‘ಪರಿಣಾಯಿಕಾ’’ತಿಆದೀಸು (ಧ॰ ಸ॰ ೧೬.೨೦) ವಿಯ। ಮುಖನ್ತಿ ನಿಯ್ಯಾನಟ್ಠೋ ‘‘ಸುಞ್ಞತವಿಮೋಕ್ಖ’’ನ್ತಿಆದೀಸು (ಪಟಿ॰ ಮ॰ ೧.೨೦೯-೨೧೦) ವಿಯ। ಪಟಿಪಕ್ಖತೋ ನಿಗ್ಗಮನಟ್ಠೋ ಹಿ ನಿಯ್ಯಾನಟ್ಠೋ।
Parimukhanti ettha pari-saddo abhisaddena samānatthoti āha ‘‘kammaṭṭhānābhimukha’’nti, bahiddhā puthuttārammaṇato nivāretvā kammaṭṭhānaṃyeva purakkhatvāti attho. Ettha yathā ‘‘vanantaññeva pavisāmī’’tiādinā bhāvanānurūpaṃ senāsanaṃ dassitaṃ, evaṃ ‘‘nisīdāmī’’ti iminā alīnānuddhaccapakkhiyo santo iriyāpatho dassito, ‘‘pallaṅkaṃ ābhujitvā’’ti iminā nisajjāya daḷhabhāvo, ‘‘parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā’’ti iminā ārammaṇapariggahūpāyo. Pariggahitaniyyānanti sabbathā gahitāsammosaṃ pariccattasammosaṃ satiṃ katvā, paramasatinepakkaṃ upaṭṭhapetvāti attho. Parīti pariggahaṭṭho ‘‘pariṇāyikā’’tiādīsu (dha. sa. 16.20) viya. Mukhanti niyyānaṭṭho ‘‘suññatavimokkha’’ntiādīsu (paṭi. ma. 1.209-210) viya. Paṭipakkhato niggamanaṭṭho hi niyyānaṭṭho.
ಚತ್ತಾರಿ ರೂಪಾವಚರಜ್ಝಾನಾನಿ ದಿಬ್ಬಭಾವಾವಹತ್ತಾ ದಿಬ್ಬವಿಹಾರಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತೀತಿ ತದಾಸನ್ನಪ್ಪವತ್ತಚಙ್ಕಮೋಪಿ ತದುಪಚಾರತೋ ದಿಬ್ಬೋ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಚತ್ತಾರಿ ಹಿ ರೂಪಜ್ಝಾನಾನೀ’’ತಿಆದಿ। ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಚಙ್ಕಮನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಇದಞ್ಚ ಚಙ್ಕಮನ್ತಸ್ಸ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯುಟ್ಠಾಯ ಚಙ್ಕಮನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ನ ಹಿ ಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅವುಟ್ಠಿತೇನ ಸಕ್ಕಾ ಚಙ್ಕಮಿತುಂ। ಸಮಾಪತ್ತಿತೋ ವುಟ್ಠಾಯ ಚಙ್ಕಮನ್ತಸ್ಸಪಿ ಚಙ್ಕಮೋತಿ ಇದಂ ಪನ ಸಮಾಪತ್ತಿತೋ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಚಙ್ಕಮನ್ತಸ್ಸ ವಸೇನ ವುತ್ತಂ। ದ್ವೀಸು ವಿಹಾರೇಸೂತಿ ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರೇ, ಅರಿಯವಿಹಾರೇ ಚ। ಮೇತ್ತಾಝಾನಾದಯೋ ಹಿತೂಪಸಂಹಾರಾದಿವಸೇನ ಪವತ್ತಿಯಾ ಬ್ರಹ್ಮಭೂತಾ ಸೇಟ್ಠಭೂತಾ ವಿಹಾರಾತಿ ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರಾ। ಅನಞ್ಞಸಾಧಾರಣತ್ತಾ ಪನ ಅರಿಯಾನಂ ವಿಹಾರಾತಿ ಅರಿಯವಿಹಾರಾ, ಚತಸ್ಸೋಪಿ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ। ಇಧ ಪನ ಅರಹತ್ತಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಯೇವ ಆಗತಾ।
Cattāri rūpāvacarajjhānāni dibbabhāvāvahattā dibbavihārā nāma hontīti tadāsannappavattacaṅkamopi tadupacārato dibbo nāma hotīti āha ‘‘cattāri hi rūpajjhānānī’’tiādi. Samāpajjitvā caṅkamantassāti idañca caṅkamantassa antarantarā samāpattiṃ samāpajjitvā uṭṭhāyuṭṭhāya caṅkamanaṃ sandhāya vuttaṃ. Na hi samāpattiṃ samāpajjitvā avuṭṭhitena sakkā caṅkamituṃ. Samāpattito vuṭṭhāya caṅkamantassapi caṅkamoti idaṃ pana samāpattito vuṭṭhahitvā antarantarā samāpajjitvā caṅkamantassa vasena vuttaṃ. Dvīsuvihāresūti brahmavihāre, ariyavihāre ca. Mettājhānādayo hitūpasaṃhārādivasena pavattiyā brahmabhūtā seṭṭhabhūtā vihārāti brahmavihārā. Anaññasādhāraṇattā pana ariyānaṃ vihārāti ariyavihārā, catassopi phalasamāpattiyo. Idha pana arahattaphalasamāpattiyeva āgatā.
ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾಯ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿ ಕಥಿತಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ವುಟ್ಠಿತಸ್ಸ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾಸಮ್ಭವತೋ। ಚಙ್ಕಮಾದಯೋತಿ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಸಮಾಪನ್ನಸ್ಸಪಿ ಸಮಾಪತ್ತಿತೋ ವುಟ್ಠಿತಸ್ಸಪಿ ಚಙ್ಕಮಟ್ಠಾನನಿಸಜ್ಜಾದಯೋ। ಅರಿಯಚಙ್ಕಮಾದಯೋ ಹೋನ್ತಿ ನ ಪನ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Paccavekkhaṇāya phalasamāpatti kathitā samāpattiṃ samāpajjitvā vuṭṭhitassa paccavekkhaṇāsambhavato. Caṅkamādayoti phalasamāpattiṃ samāpannassapi samāpattito vuṭṭhitassapi caṅkamaṭṭhānanisajjādayo. Ariyacaṅkamādayo honti na pana paccavekkhantassāti adhippāyo.
ವೇನಾಗಪುರಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Venāgapurasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೩. ವೇನಾಗಪುರಸುತ್ತಂ • 3. Venāgapurasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೩. ವೇನಾಗಪುರಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 3. Venāgapurasuttavaṇṇanā
