| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya |
४. वेपचित्तिसुत्तं
4. Vepacittisuttaṃ
२५०. सावत्थिनिदानं। ‘‘भूतपुब्बं , भिक्खवे, देवासुरसङ्गामो समुपब्यूळ्हो अहोसि। अथ खो, भिक्खवे, वेपचित्ति असुरिन्दो असुरे आमन्तेसि – ‘सचे, मारिसा, देवानं असुरसङ्गामे समुपब्यूळ्हे असुरा जिनेय्युं देवा पराजिनेय्युं 1, येन नं सक्कं देवानमिन्दं कण्ठपञ्चमेहि बन्धनेहि बन्धित्वा मम सन्तिके आनेय्याथ असुरपुर’न्ति। सक्कोपि खो, भिक्खवे, देवानमिन्दो देवे तावतिंसे आमन्तेसि – ‘सचे, मारिसा, देवानं असुरसङ्गामे समुपब्यूळ्हे देवा जिनेय्युं असुरा पराजिनेय्युं, येन नं वेपचित्तिं असुरिन्दं कण्ठपञ्चमेहि बन्धनेहि बन्धित्वा मम सन्तिके आनेय्याथ सुधम्मसभ’’’न्ति। तस्मिं खो पन, भिक्खवे, सङ्गामे देवा जिनिंसु , असुरा पराजिनिंसु 2। अथ खो, भिक्खवे, देवा तावतिंसा वेपचित्तिं असुरिन्दं कण्ठपञ्चमेहि बन्धनेहि बन्धित्वा सक्कस्स देवानमिन्दस्स सन्तिके आनेसुं सुधम्मसभं। तत्र सुदं, भिक्खवे, वेपचित्ति असुरिन्दो कण्ठपञ्चमेहि बन्धनेहि बद्धो सक्कं देवानमिन्दं सुधम्मसभं पविसन्तञ्च निक्खमन्तञ्च असब्भाहि फरुसाहि वाचाहि अक्कोसति परिभासति। अथ खो, भिक्खवे, मातलि सङ्गाहको सक्कं देवानमिन्दं गाथाहि अज्झभासि –
250. Sāvatthinidānaṃ. ‘‘Bhūtapubbaṃ , bhikkhave, devāsurasaṅgāmo samupabyūḷho ahosi. Atha kho, bhikkhave, vepacitti asurindo asure āmantesi – ‘sace, mārisā, devānaṃ asurasaṅgāme samupabyūḷhe asurā jineyyuṃ devā parājineyyuṃ 3, yena naṃ sakkaṃ devānamindaṃ kaṇṭhapañcamehi bandhanehi bandhitvā mama santike āneyyātha asurapura’nti. Sakkopi kho, bhikkhave, devānamindo deve tāvatiṃse āmantesi – ‘sace, mārisā, devānaṃ asurasaṅgāme samupabyūḷhe devā jineyyuṃ asurā parājineyyuṃ, yena naṃ vepacittiṃ asurindaṃ kaṇṭhapañcamehi bandhanehi bandhitvā mama santike āneyyātha sudhammasabha’’’nti. Tasmiṃ kho pana, bhikkhave, saṅgāme devā jiniṃsu , asurā parājiniṃsu 4. Atha kho, bhikkhave, devā tāvatiṃsā vepacittiṃ asurindaṃ kaṇṭhapañcamehi bandhanehi bandhitvā sakkassa devānamindassa santike ānesuṃ sudhammasabhaṃ. Tatra sudaṃ, bhikkhave, vepacitti asurindo kaṇṭhapañcamehi bandhanehi baddho sakkaṃ devānamindaṃ sudhammasabhaṃ pavisantañca nikkhamantañca asabbhāhi pharusāhi vācāhi akkosati paribhāsati. Atha kho, bhikkhave, mātali saṅgāhako sakkaṃ devānamindaṃ gāthāhi ajjhabhāsi –
‘‘भया नु मघवा सक्क, दुब्बल्या नो तितिक्खसि।
‘‘Bhayā nu maghavā sakka, dubbalyā no titikkhasi;
सुणन्तो फरुसं वाचं, सम्मुखा वेपचित्तिनो’’ति॥
Suṇanto pharusaṃ vācaṃ, sammukhā vepacittino’’ti.
‘‘नाहं भया न दुब्बल्या, खमामि वेपचित्तिनो।
‘‘Nāhaṃ bhayā na dubbalyā, khamāmi vepacittino;
कथञ्हि मादिसो विञ्ञू, बालेन पटिसंयुजे’’ति॥
Kathañhi mādiso viññū, bālena paṭisaṃyuje’’ti.
‘‘भिय्यो बाला पभिज्जेय्युं, नो चस्स पटिसेधको।
‘‘Bhiyyo bālā pabhijjeyyuṃ, no cassa paṭisedhako;
तस्मा भुसेन दण्डेन, धीरो बालं निसेधये’’ति॥
Tasmā bhusena daṇḍena, dhīro bālaṃ nisedhaye’’ti.
‘‘एतदेव अहं मञ्ञे, बालस्स पटिसेधनं।
‘‘Etadeva ahaṃ maññe, bālassa paṭisedhanaṃ;
परं सङ्कुपितं ञत्वा, यो सतो उपसम्मती’’ति॥
Paraṃ saṅkupitaṃ ñatvā, yo sato upasammatī’’ti.
‘‘एतदेव तितिक्खाय, वज्जं पस्सामि वासव।
‘‘Etadeva titikkhāya, vajjaṃ passāmi vāsava;
यदा नं मञ्ञति बालो, भया म्यायं तितिक्खति।
Yadā naṃ maññati bālo, bhayā myāyaṃ titikkhati;
अज्झारुहति दुम्मेधो, गोव भिय्यो पलायिन’’न्ति॥
Ajjhāruhati dummedho, gova bhiyyo palāyina’’nti.
‘‘कामं मञ्ञतु वा मा वा, भया म्यायं तितिक्खति।
‘‘Kāmaṃ maññatu vā mā vā, bhayā myāyaṃ titikkhati;
सदत्थपरमा अत्था, खन्त्या भिय्यो न विज्जति॥
Sadatthaparamā atthā, khantyā bhiyyo na vijjati.
‘‘यो हवे बलवा सन्तो, दुब्बलस्स तितिक्खति।
‘‘Yo have balavā santo, dubbalassa titikkhati;
तमाहु परमं खन्तिं, निच्चं खमति दुब्बलो॥
Tamāhu paramaṃ khantiṃ, niccaṃ khamati dubbalo.
‘‘अबलं तं बलं आहु, यस्स बालबलं बलं।
‘‘Abalaṃ taṃ balaṃ āhu, yassa bālabalaṃ balaṃ;
बलस्स धम्मगुत्तस्स, पटिवत्ता न विज्जति॥
Balassa dhammaguttassa, paṭivattā na vijjati.
‘‘तस्सेव तेन पापियो, यो कुद्धं पटिकुज्झति।
‘‘Tasseva tena pāpiyo, yo kuddhaṃ paṭikujjhati;
कुद्धं अप्पटिकुज्झन्तो, सङ्गामं जेति दुज्जयं॥
Kuddhaṃ appaṭikujjhanto, saṅgāmaṃ jeti dujjayaṃ.
‘‘उभिन्नमत्थं चरति, अत्तनो च परस्स च।
‘‘Ubhinnamatthaṃ carati, attano ca parassa ca;
परं सङ्कुपितं ञत्वा, यो सतो उपसम्मति॥
Paraṃ saṅkupitaṃ ñatvā, yo sato upasammati.
‘‘उभिन्नं तिकिच्छन्तानं, अत्तनो च परस्स च।
‘‘Ubhinnaṃ tikicchantānaṃ, attano ca parassa ca;
जना मञ्ञन्ति बालोति, ये धम्मस्स अकोविदा’’ति॥
Janā maññanti bāloti, ye dhammassa akovidā’’ti.
‘‘सो हि नाम, भिक्खवे, सक्को देवानमिन्दो सकं पुञ्ञफलं उपजीवमानो देवानं तावतिंसानं इस्सरियाधिपच्चं रज्जं कारेन्तो खन्तिसोरच्चस्स वण्णवादी भविस्सति। इध खो तं, भिक्खवे, सोभेथ यं तुम्हे एवं स्वाक्खाते धम्मविनये पब्बजिता समाना खमा च भवेय्याथ सोरता चा’’ति।
‘‘So hi nāma, bhikkhave, sakko devānamindo sakaṃ puññaphalaṃ upajīvamāno devānaṃ tāvatiṃsānaṃ issariyādhipaccaṃ rajjaṃ kārento khantisoraccassa vaṇṇavādī bhavissati. Idha kho taṃ, bhikkhave, sobhetha yaṃ tumhe evaṃ svākkhāte dhammavinaye pabbajitā samānā khamā ca bhaveyyātha soratā cā’’ti.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ४. वेपचित्तिसुत्तवण्णना • 4. Vepacittisuttavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ४. वेपचित्तिसुत्तवण्णना • 4. Vepacittisuttavaṇṇanā
