| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
៤. វេបចិត្តិសុត្តវណ្ណនា
4. Vepacittisuttavaṇṇanā
២៥០. ចតុត្ថេ វេបចិត្តីតិ សោ កិរ អសុរានំ សព្ពជេដ្ឋកោ។ យេនាតិ និបាតមត្តំ នន្តិ ច។ កណ្ឋបញ្ចមេហីតិ ទ្វីសុ ហត្ថេសុ បាទេសុ កណ្ឋេ ចាតិ ឯវំ បញ្ចហិ ពន្ធនេហិ។ តានិ បន នឡិនសុត្តំ វិយ មក្កដកសុត្តំ វិយ ច ចក្ខុស្សាបាថំ អាគច្ឆន្តិ, ឥរិយាបថំ រុជ្ឈន្តិ។ តេហិ បន ចិត្តេនេវ ពជ្ឈតិ, ចិត្តេនេវ មុច្ចតិ។ អក្កោសតីតិ ចោរោសិ ពាលោសិ មូឡ្ហោសិ ថេនោសិ ឱដ្ឋោសិ គោណោសិ គទ្រភោសិ នេរយិកោសិ តិរច្ឆានគតោសិ, នត្ថិ តុយ្ហំ សុគតិ, ទុគ្គតិយេវ តុយ្ហំ បាដិកង្ខាតិ ឥមេហិ ទសហិ អក្កោសវត្ថូហិ អក្កោសតិ។ បរិភាសតីតិ, ជរសក្ក, ន ត្វំ សព្ពកាលំ ជិនិស្សសិ, យទា អសុរានំ ជយោ ភវិស្សតិ, តទា តម្បិ ឯវំ ពន្ធិត្វា អសុរភវនស្ស ទ្វារេ និបជ្ជាបេត្វា បោថាបេស្សាមីតិ អាទីនិ វត្វា តជ្ជេតិ។ សក្កោ វិជិតវិជយោ ន តំ មនសិ ករោតិ, មហាបដិគ្គហណំ បនស្ស មត្ថកេ វិធុនន្តោ សុធម្មទេវសភំ បវិសតិ ចេវ និក្ខមតិ ច។ អជ្ឈភាសីតិ ‘‘កិំ នុ ខោ ឯស សក្កោ ឥមានិ ផរុសវចនានិ ភយេន តិតិក្ខតិ, ឧទាហុ អធិវាសនខន្តិយា សមន្នាគតត្តា’’តិ? វីមំសន្តោ អភាសិ។
250. Catutthe vepacittīti so kira asurānaṃ sabbajeṭṭhako. Yenāti nipātamattaṃ nanti ca. Kaṇṭhapañcamehīti dvīsu hatthesu pādesu kaṇṭhe cāti evaṃ pañcahi bandhanehi. Tāni pana naḷinasuttaṃ viya makkaṭakasuttaṃ viya ca cakkhussāpāthaṃ āgacchanti, iriyāpathaṃ rujjhanti. Tehi pana citteneva bajjhati, citteneva muccati. Akkosatīti corosi bālosi mūḷhosi thenosi oṭṭhosi goṇosi gadrabhosi nerayikosi tiracchānagatosi, natthi tuyhaṃ sugati, duggatiyeva tuyhaṃ pāṭikaṅkhāti imehi dasahi akkosavatthūhi akkosati. Paribhāsatīti, jarasakka, na tvaṃ sabbakālaṃ jinissasi, yadā asurānaṃ jayo bhavissati, tadā tampi evaṃ bandhitvā asurabhavanassa dvāre nipajjāpetvā pothāpessāmīti ādīni vatvā tajjeti. Sakko vijitavijayo na taṃ manasi karoti, mahāpaṭiggahaṇaṃ panassa matthake vidhunanto sudhammadevasabhaṃ pavisati ceva nikkhamati ca. Ajjhabhāsīti ‘‘kiṃ nu kho esa sakko imāni pharusavacanāni bhayena titikkhati, udāhu adhivāsanakhantiyā samannāgatattā’’ti? Vīmaṃsanto abhāsi.
ទុព្ពល្យា នោតិ ទុព្ពលភាវេន នុ។ បដិសំយុជេតិ បដិសំយុជេយ្យ បដិប្ផរេយ្យ។ បភិជ្ជេយ្យុន្តិ វិរជ្ជេយ្យុំ។ បកុជ្ឈេយ្យុន្តិបិ បាឋោ។ បរន្តិ បច្ចត្ថិកំ។ យោ សតោ ឧបសម្មតីតិ យោ សតិមា ហុត្វា ឧបសម្មតិ, តស្ស ឧបសមំយេវាហំ ពាលស្ស បដិសេធនំ មញ្ញេតិ អត្ថោ។ យទា នំ មញ្ញតីតិ យស្មា តំ មញ្ញតិ។ អជ្ឈារុហតីតិ អជ្ឈោត្ថរតិ។ គោវ ភិយ្យោ បលាយិនន្តិ យថា គោយុទ្ធេ តាវទេវ ទ្វេ គាវោ យុជ្ឈន្តេ គោគណោ ឱលោកេន្តោ តិដ្ឋតិ, យទា បន ឯកោ បលាយតិ, អថ នំ បលាយន្តំ សព្ពោ គោគណោ ភិយ្យោ អជ្ឈោត្ថរតិ។ ឯវំ ទុម្មេធោ ខមន្តំ ភិយ្យោ អជ្ឈោត្ថរតីតិ អត្ថោ។
Dubbalyā noti dubbalabhāvena nu. Paṭisaṃyujeti paṭisaṃyujeyya paṭipphareyya. Pabhijjeyyunti virajjeyyuṃ. Pakujjheyyuntipi pāṭho. Paranti paccatthikaṃ. Yo sato upasammatīti yo satimā hutvā upasammati, tassa upasamaṃyevāhaṃ bālassa paṭisedhanaṃ maññeti attho. Yadā naṃ maññatīti yasmā taṃ maññati. Ajjhāruhatīti ajjhottharati. Gova bhiyyo palāyinanti yathā goyuddhe tāvadeva dve gāvo yujjhante gogaṇo olokento tiṭṭhati, yadā pana eko palāyati, atha naṃ palāyantaṃ sabbo gogaṇo bhiyyo ajjhottharati. Evaṃ dummedho khamantaṃ bhiyyo ajjhottharatīti attho.
សទត្ថបរមាតិ សកត្ថបរមា។ ខន្ត្យា ភិយ្យោ ន វិជ្ជតីតិ តេសុ សកអត្ថបរមេសុ អត្ថេសុ ខន្តិតោ ឧត្តរិតរោ អញ្ញោ អត្ថោ ន វិជ្ជតិ។ តមាហុ បរមំ ខន្តិន្តិ យោ ពលវា តិតិក្ខតិ, តស្ស តំ ខន្តិំ បរមំ អាហុ។ ពាលពលំ នាម អញ្ញាណពលំ។ តំ យស្ស ពលំ, អពលមេវ តំ ពលន្តិ អាហុ កថេន្តីតិ ទីបេតិ។ ធម្មគុត្តស្សាតិ ធម្មេន រក្ខិតស្ស, ធម្មំ វា រក្ខន្តស្ស។ បដិវត្តាតិ បដិប្ផរិត្វា វត្តា, បដិប្ផរិត្វា វា ពាលពលន្តិ វទេយ្យាបិ, ធម្មដ្ឋំ បន ចាលេតុំ សមត្ថោ នាម នត្ថិ។ តស្សេវ តេន បាបិយោតិ តេន កោធេន តស្សេវ បុគ្គលស្ស បាបំ។ កតរស្ស? យោ កុទ្ធំ បដិកុជ្ឈតិ។ តិកិច្ឆន្តានន្តិ ឯកវចនេ ពហុវចនំ, តិកិច្ឆន្តន្តិ អត្ថោ។ ជនា មញ្ញន្តីតិ ឯវរូបំ អត្តនោ ច បរស្ស ចាតិ ឧភិន្នំ អត្ថំ តិកិច្ឆន្តំ និប្ផាទេន្តំ បុគ្គលំ ‘‘អន្ធពាលោ អយ’’ន្តិ អន្ធពាលបុថុជ្ជនាវ ឯវំ មញ្ញន្តិ។ ធម្មស្ស អកោវិទាតិ ចតុសច្ចធម្មេ អឆេកា។ ឥធាតិ ឥមស្មិំ សាសនេ។ ខោតិ និបាតមត្តំ។ ចតុត្ថំ។
Sadatthaparamāti sakatthaparamā. Khantyā bhiyyo na vijjatīti tesu sakaatthaparamesu atthesu khantito uttaritaro añño attho na vijjati. Tamāhu paramaṃ khantinti yo balavā titikkhati, tassa taṃ khantiṃ paramaṃ āhu. Bālabalaṃ nāma aññāṇabalaṃ. Taṃ yassa balaṃ, abalameva taṃ balanti āhu kathentīti dīpeti. Dhammaguttassāti dhammena rakkhitassa, dhammaṃ vā rakkhantassa. Paṭivattāti paṭippharitvā vattā, paṭippharitvā vā bālabalanti vadeyyāpi, dhammaṭṭhaṃ pana cāletuṃ samattho nāma natthi. Tasseva tena pāpiyoti tena kodhena tasseva puggalassa pāpaṃ. Katarassa? Yo kuddhaṃ paṭikujjhati. Tikicchantānanti ekavacane bahuvacanaṃ, tikicchantanti attho. Janā maññantīti evarūpaṃ attano ca parassa cāti ubhinnaṃ atthaṃ tikicchantaṃ nipphādentaṃ puggalaṃ ‘‘andhabālo aya’’nti andhabālaputhujjanāva evaṃ maññanti. Dhammassa akovidāti catusaccadhamme achekā. Idhāti imasmiṃ sāsane. Khoti nipātamattaṃ. Catutthaṃ.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៤. វេបចិត្តិសុត្តំ • 4. Vepacittisuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៤. វេបចិត្តិសុត្តវណ្ណនា • 4. Vepacittisuttavaṇṇanā
