| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
၄. ဝေပစိတ္တိသုတ္တဝဏ္ဏနာ
4. Vepacittisuttavaṇṇanā
၂၅၀. ‘‘မဟာနုဘာဝတာယ အသုရာနံ စိတ္တဝေပနေန ဝေပစိတ္တီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဣသီဟိ ပန အဘယံ ယာစိတေ ‘‘ဘယမေဝ ဒဒာမီ’’တိ ဝတ္ဝာ တေဟိ ‘‘အက္ခယံ ဟောတု တေ ဘယ’’န္တိ အဘိသပဝသေန ဝုတ္တကာလတော ပဋ္ဌာယ ဝေပနစိတ္တတာယ ‘‘ဝေပစိတ္တီ’’တိ ဝုစ္စတိ, ယံ လောကိယာ ‘‘ပုလောမော’’တိ စ ဝဒန္တိ။ နိပာတပဒာနိပိ ကာနိစိ အတ္ထဝိသေသဇောတကာနိ ဟောန္တီတိ အာဟ ‘‘နိပာတမတ္တ’’န္တိ ဟေတုအတ္ထာဒီနမေတ္ထ အသမ္ဘဝတော။ တန္တိ သက္ကံ ဒေဝာနမိန္ဒံ။ ကဏ္ဌေ ပဉ္စမေဟီတိ ကဏ္ဌဗန္ဓနပဉ္စမေဟိ, ဝိဘတ္တိအလောပေန နိဒ္ဒေသော။ စိတ္တေနေဝာတိ ‘‘ဣမံ ဗန္ဓာမိ, အယံ ဗဇ္ဈတူ’’တိ ဥပ္ပန္နစိတ္တေနေဝ။ ဗဇ္ဈတိ ဗဒ္ဓော ဟောတိ, အယံ ဒေဝာနုဘာဝော။ မုစ္စတီတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ဒသဟီတိ ‘‘စောရောသီ’’တိအာဒိနာ ဣဓ ဝုတ္တေဟိ ဒသဟိ။ တေနာဟ ‘‘ဣမေဟီ’’တိ။ နိဗ္ဗတ္တိတ္ဝာ စိရကာလတံ ဥပာဒာယ ခုံသနဝသေန ဝဒတိ ‘‘ဇရသက္ကာ’’တိ။ န တံ အက္ကောသံ မနသိ ကရောတိ ဒီဃရတ္တံ ခန္တိသောရစ္စေသု နိရုဠ္ဟအဇ္ဈာသယတ္တာ။ မဟာပဋိဂ္ဂဟဏန္တိ မဟန္တံ ဥပသမဗ္ယဉ္ဇနံ။ အသ္သာတိ ဝေပစိတ္တသ္သ။
250. ‘‘Mahānubhāvatāya asurānaṃ cittavepanena vepacittī’’ti vadanti. Isīhi pana abhayaṃ yācite ‘‘bhayameva dadāmī’’ti vatvā tehi ‘‘akkhayaṃ hotu te bhaya’’nti abhisapavasena vuttakālato paṭṭhāya vepanacittatāya ‘‘vepacittī’’ti vuccati, yaṃ lokiyā ‘‘pulomo’’ti ca vadanti. Nipātapadānipi kānici atthavisesajotakāni hontīti āha ‘‘nipātamatta’’nti hetuatthādīnamettha asambhavato. Tanti sakkaṃ devānamindaṃ. Kaṇṭhe pañcamehīti kaṇṭhabandhanapañcamehi, vibhattialopena niddeso. Cittenevāti ‘‘imaṃ bandhāmi, ayaṃ bajjhatū’’ti uppannacitteneva. Bajjhati baddho hoti, ayaṃ devānubhāvo. Muccatīti etthāpi eseva nayo. Dasahīti ‘‘corosī’’tiādinā idha vuttehi dasahi. Tenāha ‘‘imehī’’ti. Nibbattitvā cirakālataṃ upādāya khuṃsanavasena vadati ‘‘jarasakkā’’ti. Na taṃ akkosaṃ manasi karoti dīgharattaṃ khantisoraccesu niruḷhaajjhāsayattā. Mahāpaṭiggahaṇanti mahantaṃ upasamabyañjanaṃ. Assāti vepacittassa.
ပဋိသံယုဇေတိ ပဋိသတ္တု ဟုတ္ဝာ သံယုဒ္ဓံ ကရေယ္ယ။ တေနာဟ ‘‘ပဋိပ္ဖရေယ္ယာ’’တိ။ ဥပသမံ။ပေ.။ မညေ ဥပသမေနေဝ ပစ္စတ္ထိကသ္သ နာယကဘူတသ္သ ကောဓသ္သ ပဋိသေဓနတော။ တာဒိသေ ဟိ ကောဓော ပဋိကိရိယံ အလဘန္တော အနုပာဒာနော ဝိယ ဇာတဝေဒော ဝူပသမ္မတိ။ ယဒာ-သဒ္ဒော ဟေတုအတ္ထော, န ကာလတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ယသ္မာ တံ မညတီ’’တိ။ တာဝဒေဝ ဒ္ဝေ ဂာဝော ယုဇ္ဈန္တေတိ တသ္မိံယေဝ ခဏေ ဒ္ဝီသု ဂောဏေသု ယုဇ္ဈန္တေသု။
Paṭisaṃyujeti paṭisattu hutvā saṃyuddhaṃ kareyya. Tenāha ‘‘paṭipphareyyā’’ti. Upasamaṃ…pe… maññe upasameneva paccatthikassa nāyakabhūtassa kodhassa paṭisedhanato. Tādise hi kodho paṭikiriyaṃ alabhanto anupādāno viya jātavedo vūpasammati. Yadā-saddo hetuattho, na kālatthoti āha ‘‘yasmā taṃ maññatī’’ti. Tāvadeva dve gāvo yujjhanteti tasmiṃyeva khaṇe dvīsu goṇesu yujjhantesu.
ခန္တိတော ဥတ္တရိတရော အညော အတ္ထော န ဝိဇ္ဇတိ အနန္တရေဝ အသ္သ ဝိရောဓံ အနတ္ထံ ပဋိဗာဟိတ္ဝာ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကသ္သ စေဝ သမ္ပရာယိကသ္သ စ သံဝိဓာနတော။ တံ ခန္တိံ ပရမံ အာဟု သေဋ္ဌဗလံ ဝိရောဓပစ္စယံ အဘိဘုယ္ယ ပဝတ္တနတော။ ဗာလယောဂတော ဗာလော, တသ္သ ဗလံ ဗာလဗလံ, အညာဏန္တိ အာဟ ‘‘ဗာလဗလံ နာမ အညာဏဗလ’’န္တိ။ တံ ယသ္သ ဗလန္တိ တံ အညာဏဗလံ ယသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ ဗလံ, အဗလမေဝ တံ ပညာဗလေန ဝိဒ္ဓံသေတဗ္ဗတော။ ပဋိဝတ္တာ န ဝိဇ္ဇတီတိ ဓမ္မဋ္ဌံ ပဋိပ္ဖရိတ္ဝာ အဘိဘဝိတ္ဝာ ပဝတ္တာ နတ္ထိ။ ပဋိဝစနမတ္တံ ပန ကောစိ ဝဒေယ္ယာပိ, တံ အကာရဏန္တိ ဒသ္သေန္တော ‘‘ပဋိပ္ဖရိတ္ဝာ ဝာ’’တိအာဒိမာဟ။ ဗာလဗလန္တိ ‘‘ပဋိပ္ဖရိတ္ဝာ’’တိ ဝစနသ္သ ကာရဏဝစနံ။ တသ္သေဝ ပုဂ္ဂလသ္သ ပဋိကုဇ္ဈနကသ္သ။ နာနတ္တာဝိတက္ကနတော ဥဘိန္နံ အတ္ထံ။ တိကိစ္ဆန္တန္တိ အနတ္ထပဋိဗာဟနမုခေန ပဏ္ဍိတကိစ္စကရဏေန ပဋိသေဓေန္တံ။ ‘‘ဗာလော အယ’’န္တိ ဧဝံ ပညပေတုံ ဟေတုဖလာနံ အနဝဗောဓတော စတုသစ္စဓမ္မေ အဆေကာတိ။
Khantito uttaritaro añño attho na vijjati anantareva assa virodhaṃ anatthaṃ paṭibāhitvā diṭṭhadhammikassa ceva samparāyikassa ca saṃvidhānato. Taṃ khantiṃ paramaṃ āhu seṭṭhabalaṃ virodhapaccayaṃ abhibhuyya pavattanato. Bālayogato bālo, tassa balaṃ bālabalaṃ, aññāṇanti āha ‘‘bālabalaṃ nāma aññāṇabala’’nti. Taṃ yassa balanti taṃ aññāṇabalaṃ yassa puggalassa balaṃ, abalameva taṃ paññābalena viddhaṃsetabbato. Paṭivattā na vijjatīti dhammaṭṭhaṃ paṭippharitvā abhibhavitvā pavattā natthi. Paṭivacanamattaṃ pana koci vadeyyāpi, taṃ akāraṇanti dassento ‘‘paṭippharitvā vā’’tiādimāha. Bālabalanti ‘‘paṭippharitvā’’ti vacanassa kāraṇavacanaṃ. Tasseva puggalassa paṭikujjhanakassa. Nānattāvitakkanato ubhinnaṃ atthaṃ. Tikicchantanti anatthapaṭibāhanamukhena paṇḍitakiccakaraṇena paṭisedhentaṃ. ‘‘Bālo aya’’nti evaṃ paññapetuṃ hetuphalānaṃ anavabodhato catusaccadhamme achekāti.
ဝေပစိတ္တိသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Vepacittisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၄. ဝေပစိတ္တိသုတ္တံ • 4. Vepacittisuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၄. ဝေပစိတ္တိသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 4. Vepacittisuttavaṇṇanā
