| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
4. වෙපචිත්‌තිසුත්‌තවණ්‌ණනා
4. Vepacittisuttavaṇṇanā
250. චතුත්‌ථෙ වෙපචිත්‌තීති සො කිර අසුරානං සබ්‌බජෙට්‌ඨකො. යෙනාති නිපාතමත්‌තං නන්‌ති ච. කණ්‌ඨපඤ්‌චමෙහීති ද්‌වීසු හත්‌ථෙසු පාදෙසු කණ්‌ඨෙ චාති එවං පඤ්‌චහි බන්‌ධනෙහි. තානි පන නළිනසුත්‌තං විය මක්‌කටකසුත්‌තං විය ච චක්‌ඛුස්‌සාපාථං ආගච්‌ඡන්‌ති, ඉරියාපථං රුජ්‌ඣන්‌ති. තෙහි පන චිත්‌තෙනෙව බජ්‌ඣති, චිත්‌තෙනෙව මුච්‌චති. අක්‌කොසතීති චොරොසි බාලොසි මූළ්‌හොසි ථෙනොසි ඔට්‌ඨොසි ගොණොසි ගද්‍රභොසි නෙරයිකොසි තිරච්‌ඡානගතොසි, නත්‌ථි තුය්‌හං සුගති, දුග්‌ගතියෙව තුය්‌හං පාටිකඞ්‌ඛාති ඉමෙහි දසහි අක්‌කොසවත්‌ථූහි අක්‌කොසති. පරිභාසතීති, ජරසක්‌ක, න ත්‌වං සබ්‌බකාලං ජිනිස්‌සසි, යදා අසුරානං ජයො භවිස්‌සති, තදා තම්‌පි එවං බන්‌ධිත්‌වා අසුරභවනස්‌ස ද්‌වාරෙ නිපජ්‌ජාපෙත්‌වා පොථාපෙස්‌සාමීති ආදීනි වත්‌වා තජ්‌ජෙති. සක්‌කො විජිතවිජයො න තං මනසි කරොති, මහාපටිග්‌ගහණං පනස්‌ස මත්‌ථකෙ විධුනන්‌තො සුධම්‌මදෙවසභං පවිසති චෙව නික්‌ඛමති ච. අජ්‌ඣභාසීති ‘‘කිං නු ඛො එස සක්‌කො ඉමානි ඵරුසවචනානි භයෙන තිතික්‌ඛති, උදාහු අධිවාසනඛන්‌තියා සමන්‌නාගතත්‌තා’’ති? වීමංසන්‌තො අභාසි.
250. Catutthe vepacittīti so kira asurānaṃ sabbajeṭṭhako. Yenāti nipātamattaṃ nanti ca. Kaṇṭhapañcamehīti dvīsu hatthesu pādesu kaṇṭhe cāti evaṃ pañcahi bandhanehi. Tāni pana naḷinasuttaṃ viya makkaṭakasuttaṃ viya ca cakkhussāpāthaṃ āgacchanti, iriyāpathaṃ rujjhanti. Tehi pana citteneva bajjhati, citteneva muccati. Akkosatīti corosi bālosi mūḷhosi thenosi oṭṭhosi goṇosi gadrabhosi nerayikosi tiracchānagatosi, natthi tuyhaṃ sugati, duggatiyeva tuyhaṃ pāṭikaṅkhāti imehi dasahi akkosavatthūhi akkosati. Paribhāsatīti, jarasakka, na tvaṃ sabbakālaṃ jinissasi, yadā asurānaṃ jayo bhavissati, tadā tampi evaṃ bandhitvā asurabhavanassa dvāre nipajjāpetvā pothāpessāmīti ādīni vatvā tajjeti. Sakko vijitavijayo na taṃ manasi karoti, mahāpaṭiggahaṇaṃ panassa matthake vidhunanto sudhammadevasabhaṃ pavisati ceva nikkhamati ca. Ajjhabhāsīti ‘‘kiṃ nu kho esa sakko imāni pharusavacanāni bhayena titikkhati, udāhu adhivāsanakhantiyā samannāgatattā’’ti? Vīmaṃsanto abhāsi.
දුබ්‌බල්‍යා නොති දුබ්‌බලභාවෙන නු. පටිසංයුජෙති පටිසංයුජෙය්‍ය පටිප්‌ඵරෙය්‍ය. පභිජ්‌ජෙය්‍යුන්‌ති විරජ්‌ජෙය්‍යුං. පකුජ්‌ඣෙය්‍යුන්‌තිපි පාඨො. පරන්‌ති පච්‌චත්‌ථිකං. යො සතො උපසම්‌මතීති යො සතිමා හුත්‌වා උපසම්‌මති, තස්‌ස උපසමංයෙවාහං බාලස්‌ස පටිසෙධනං මඤ්‌ඤෙති අත්‌ථො. යදා නං මඤ්‌ඤතීති යස්‌මා තං මඤ්‌ඤති. අජ්‌ඣාරුහතීති අජ්‌ඣොත්‌ථරති. ගොව භිය්‍යො පලායිනන්‌ති යථා ගොයුද්‌ධෙ තාවදෙව ද්‌වෙ ගාවො යුජ්‌ඣන්‌තෙ ගොගණො ඔලොකෙන්‌තො තිට්‌ඨති, යදා පන එකො පලායති, අථ නං පලායන්‌තං සබ්‌බො ගොගණො භිය්‍යො අජ්‌ඣොත්‌ථරති. එවං දුම්‌මෙධො ඛමන්‌තං භිය්‍යො අජ්‌ඣොත්‌ථරතීති අත්‌ථො.
Dubbalyā noti dubbalabhāvena nu. Paṭisaṃyujeti paṭisaṃyujeyya paṭipphareyya. Pabhijjeyyunti virajjeyyuṃ. Pakujjheyyuntipi pāṭho. Paranti paccatthikaṃ. Yo sato upasammatīti yo satimā hutvā upasammati, tassa upasamaṃyevāhaṃ bālassa paṭisedhanaṃ maññeti attho. Yadā naṃ maññatīti yasmā taṃ maññati. Ajjhāruhatīti ajjhottharati. Gova bhiyyo palāyinanti yathā goyuddhe tāvadeva dve gāvo yujjhante gogaṇo olokento tiṭṭhati, yadā pana eko palāyati, atha naṃ palāyantaṃ sabbo gogaṇo bhiyyo ajjhottharati. Evaṃ dummedho khamantaṃ bhiyyo ajjhottharatīti attho.
සදත්‌ථපරමාති සකත්‌ථපරමා. ඛන්‌ත්‍යා භිය්‍යො න විජ්‌ජතීති තෙසු සකඅත්‌ථපරමෙසු අත්‌ථෙසු ඛන්‌තිතො උත්‌තරිතරො අඤ්‌ඤො අත්‌ථො න විජ්‌ජති. තමාහු පරමං ඛන්‌තින්‌ති යො බලවා තිතික්‌ඛති, තස්‌ස තං ඛන්‌තිං පරමං ආහු. බාලබලං නාම අඤ්‌ඤාණබලං. තං යස්‌ස බලං, අබලමෙව තං බලන්‌ති ආහු කථෙන්‌තීති දීපෙති. ධම්‌මගුත්‌තස්‌සාති ධම්‌මෙන රක්‌ඛිතස්‌ස, ධම්‌මං වා රක්‌ඛන්‌තස්‌ස. පටිවත්‌තාති පටිප්‌ඵරිත්‌වා වත්‌තා, පටිප්‌ඵරිත්‌වා වා බාලබලන්‌ති වදෙය්‍යාපි, ධම්‌මට්‌ඨං පන චාලෙතුං සමත්‌ථො නාම නත්‌ථි. තස්‌සෙව තෙන පාපියොති තෙන කොධෙන තස්‌සෙව පුග්‌ගලස්‌ස පාපං. කතරස්‌ස? යො කුද්‌ධං පටිකුජ්‌ඣති. තිකිච්‌ඡන්‌තානන්‌ති එකවචනෙ බහුවචනං, තිකිච්‌ඡන්‌තන්‌ති අත්‌ථො. ජනා මඤ්‌ඤන්‌තීති එවරූපං අත්‌තනො ච පරස්‌ස චාති උභින්‌නං අත්‌ථං තිකිච්‌ඡන්‌තං නිප්‌ඵාදෙන්‌තං පුග්‌ගලං ‘‘අන්‌ධබාලො අය’’න්‌ති අන්‌ධබාලපුථුජ්‌ජනාව එවං මඤ්‌ඤන්‌ති. ධම්‌මස්‌ස අකොවිදාති චතුසච්‌චධම්‌මෙ අඡෙකා. ඉධාති ඉමස්‌මිං සාසනෙ. ඛොති නිපාතමත්‌තං. චතුත්‌ථං.
Sadatthaparamāti sakatthaparamā. Khantyā bhiyyo na vijjatīti tesu sakaatthaparamesu atthesu khantito uttaritaro añño attho na vijjati. Tamāhu paramaṃ khantinti yo balavā titikkhati, tassa taṃ khantiṃ paramaṃ āhu. Bālabalaṃ nāma aññāṇabalaṃ. Taṃ yassa balaṃ, abalameva taṃ balanti āhu kathentīti dīpeti. Dhammaguttassāti dhammena rakkhitassa, dhammaṃ vā rakkhantassa. Paṭivattāti paṭippharitvā vattā, paṭippharitvā vā bālabalanti vadeyyāpi, dhammaṭṭhaṃ pana cāletuṃ samattho nāma natthi. Tasseva tena pāpiyoti tena kodhena tasseva puggalassa pāpaṃ. Katarassa? Yo kuddhaṃ paṭikujjhati. Tikicchantānanti ekavacane bahuvacanaṃ, tikicchantanti attho. Janā maññantīti evarūpaṃ attano ca parassa cāti ubhinnaṃ atthaṃ tikicchantaṃ nipphādentaṃ puggalaṃ ‘‘andhabālo aya’’nti andhabālaputhujjanāva evaṃ maññanti. Dhammassa akovidāti catusaccadhamme achekā. Idhāti imasmiṃ sāsane. Khoti nipātamattaṃ. Catutthaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 4. වෙපචිත්‌තිසුත්‌තං • 4. Vepacittisuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 4. වෙපචිත්‌තිසුත්‌තවණ්‌ණනා • 4. Vepacittisuttavaṇṇanā
