Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga

    നമോ തസ്സ ഭഗവതോ അരഹതോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ

    Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa

    വിനയപിടകേ

    Vinayapiṭake

    പാരാജികപാളി

    Pārājikapāḷi

    വേരഞ്ജകണ്ഡം

    Verañjakaṇḍaṃ

    . തേന സമയേന ബുദ്ധോ ഭഗവാ വേരഞ്ജായം വിഹരതി നളേരുപുചിമന്ദമൂലേ മഹതാ ഭിക്ഖുസങ്ഘേന സദ്ധിം പഞ്ചമത്തേഹി ഭിക്ഖുസതേഹി. അസ്സോസി ഖോ വേരഞ്ജോ ബ്രാഹ്മണോ – ‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, ഗോതമോ സക്യപുത്തോ സക്യകുലാ പബ്ബജിതോ വേരഞ്ജായം വിഹരതി നളേരുപുചിമന്ദമൂലേ മഹതാ ഭിക്ഖുസങ്ഘേന സദ്ധിം പഞ്ചമത്തേഹി ഭിക്ഖുസതേഹി. തം ഖോ പന ഭവന്തം ഗോതമം ഏവം കല്യാണോ കിത്തിസദ്ദോ അബ്ഭുഗ്ഗതോ – ‘ഇതിപി സോ ഭഗവാ അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ വിജ്ജാചരണസമ്പന്നോ സുഗതോ ലോകവിദൂ അനുത്തരോ പുരിസദമ്മസാരഥി സത്ഥാ ദേവമനുസ്സാനം ബുദ്ധോ ഭഗവാ 1. സോ ഇമം ലോകം സദേവകം സമാരകം സബ്രഹ്മകം സസ്സമണബ്രാഹ്മണിം പജം സദേവമനുസ്സം സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ പവേദേതി. സോ ധമ്മം ദേസേതി ആദികല്യാണം മജ്ഝേകല്യാണം പരിയോസാനകല്യാണം സാത്ഥം സബ്യഞ്ജനം; കേവലപരിപുണ്ണം പരിസുദ്ധം ബ്രഹ്മചരിയം പകാസേതി; സാധു ഖോ പന തഥാരൂപാനം അരഹതം ദസ്സനം ഹോതീ’’’തി.

    1. Tena samayena buddho bhagavā verañjāyaṃ viharati naḷerupucimandamūle mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi. Assosi kho verañjo brāhmaṇo – ‘‘samaṇo khalu, bho, gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito verañjāyaṃ viharati naḷerupucimandamūle mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi. Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā 2. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ; kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti; sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’’ti.

    . 3 അഥ ഖോ വേരഞ്ജോ ബ്രാഹ്മണോ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവതാ സദ്ധിം സമ്മോദി. സമ്മോദനീയം കഥം സാരണീയം വീതിസാരേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി . ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ വേരഞ്ജോ ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘സുതം മേതം, ഭോ ഗോതമ – ‘ന സമണോ ഗോതമോ ബ്രാഹ്മണേ ജിണ്ണേ വുഡ്ഢേ മഹല്ലകേ അദ്ധഗതേ വയോഅനുപ്പത്തേ അഭിവാദേതി വാ പച്ചുട്ഠേതി വാ ആസനേന വാ നിമന്തേതീ’തി. തയിദം, ഭോ ഗോതമ, തഥേവ? ന ഹി ഭവം ഗോതമോ ബ്രാഹ്മണേ ജിണ്ണേ വുഡ്ഢേ മഹല്ലകേ അദ്ധഗതേ വയോഅനുപ്പത്തേ അഭിവാദേതി വാ പച്ചുട്ഠേതി വാ ആസനേന വാ നിമന്തേതി? തയിദം, ഭോ ഗോതമ, ന സമ്പന്നമേവാ’’തി.

    2.4 Atha kho verañjo brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi . Ekamantaṃ nisinno kho verañjo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bho gotama – ‘na samaṇo gotamo brāhmaṇe jiṇṇe vuḍḍhe mahallake addhagate vayoanuppatte abhivādeti vā paccuṭṭheti vā āsanena vā nimantetī’ti. Tayidaṃ, bho gotama, tatheva? Na hi bhavaṃ gotamo brāhmaṇe jiṇṇe vuḍḍhe mahallake addhagate vayoanuppatte abhivādeti vā paccuṭṭheti vā āsanena vā nimanteti? Tayidaṃ, bho gotama, na sampannamevā’’ti.

    ‘‘നാഹം തം, ബ്രാഹ്മണ, പസ്സാമി സദേവകേ ലോകേ സമാരകേ സബ്രഹ്മകേ സസ്സമണബ്രാഹ്മണിയാ പജായ സദേവമനുസ്സായ യമഹം അഭിവാദേയ്യം വാ പച്ചുട്ഠേയ്യം വാ ആസനേന വാ നിമന്തേയ്യം. യഞ്ഹി, ബ്രാഹ്മണ, തഥാഗതോ അഭിവാദേയ്യ വാ പച്ചുട്ഠേയ്യ വാ ആസനേന വാ നിമന്തേയ്യ, മുദ്ധാപി തസ്സ വിപതേയ്യാ’’തി.

    ‘‘Nāhaṃ taṃ, brāhmaṇa, passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya yamahaṃ abhivādeyyaṃ vā paccuṭṭheyyaṃ vā āsanena vā nimanteyyaṃ. Yañhi, brāhmaṇa, tathāgato abhivādeyya vā paccuṭṭheyya vā āsanena vā nimanteyya, muddhāpi tassa vipateyyā’’ti.

    . ‘‘അരസരൂപോ ഭവം ഗോതമോ’’തി? ‘‘അത്ഥി ഖ്വേസ, ബ്രാഹ്മണ, പരിയായോ യേന മം പരിയായേന സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ – ‘അരസരൂപോ സമണോ ഗോതമോ’തി. യേ തേ, ബ്രാഹ്മണ, രൂപരസാ സദ്ദരസാ ഗന്ധരസാ രസരസാ ഫോട്ഠബ്ബരസാ തേ തഥാഗതസ്സ പഹീനാ ഉച്ഛിന്നമൂലാ താലാവത്ഥുകതാ അനഭാവംകതാ 5 ആയതിം അനുപ്പാദധമ്മാ. അയം ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, പരിയായോ യേന മം പരിയായേന സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ – ‘അരസരൂപോ സമണോ ഗോതമോ’തി, നോ ച ഖോ യം ത്വം സന്ധായ വദേസീ’’തി.

    3. ‘‘Arasarūpo bhavaṃ gotamo’’ti? ‘‘Atthi khvesa, brāhmaṇa, pariyāyo yena maṃ pariyāyena sammā vadamāno vadeyya – ‘arasarūpo samaṇo gotamo’ti. Ye te, brāhmaṇa, rūparasā saddarasā gandharasā rasarasā phoṭṭhabbarasā te tathāgatassa pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā 6 āyatiṃ anuppādadhammā. Ayaṃ kho, brāhmaṇa, pariyāyo yena maṃ pariyāyena sammā vadamāno vadeyya – ‘arasarūpo samaṇo gotamo’ti, no ca kho yaṃ tvaṃ sandhāya vadesī’’ti.

    . ‘‘നിബ്ഭോഗോ ഭവം ഗോതമോ’’തി? ‘‘അത്ഥി ഖ്വേസ, ബ്രാഹ്മണ, പരിയായോ യേന മം പരിയായേന സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ – ‘നിബ്ഭോഗോ സമണോ ഗോതമോ’തി. യേ തേ, ബ്രാഹ്മണ, രൂപഭോഗാ സദ്ദഭോഗാ ഗന്ധഭോഗാ രസഭോഗാ ഫോട്ഠബ്ബഭോഗാ തേ തഥാഗതസ്സ പഹീനാ ഉച്ഛിന്നമൂലാ താലാവത്ഥുകതാ അനഭാവംകതാ ആയതിം അനുപ്പാദധമ്മാ. അയം ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, പരിയായോ യേന മം പരിയായേന സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ – ‘നിബ്ഭോഗോ സമണോ ഗോതമോ’തി, നോ ച ഖോ യം ത്വം സന്ധായ വദേസീ’’തി.

    4. ‘‘Nibbhogo bhavaṃ gotamo’’ti? ‘‘Atthi khvesa, brāhmaṇa, pariyāyo yena maṃ pariyāyena sammā vadamāno vadeyya – ‘nibbhogo samaṇo gotamo’ti. Ye te, brāhmaṇa, rūpabhogā saddabhogā gandhabhogā rasabhogā phoṭṭhabbabhogā te tathāgatassa pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Ayaṃ kho, brāhmaṇa, pariyāyo yena maṃ pariyāyena sammā vadamāno vadeyya – ‘nibbhogo samaṇo gotamo’ti, no ca kho yaṃ tvaṃ sandhāya vadesī’’ti.

    . ‘‘അകിരിയവാദോ ഭവം ഗോതമോ’’തി? ‘‘അത്ഥി ഖ്വേസ, ബ്രാഹ്മണ, പരിയായോ യേന മം പരിയായേന സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ – ‘അകിരിയവാദോ സമണോ ഗോതമോ’തി. അഹഞ്ഹി, ബ്രാഹ്മണ, അകിരിയം വദാമി കായദുച്ചരിതസ്സ വചീദുച്ചരിതസ്സ മനോദുച്ചരിതസ്സ. അനേകവിഹിതാനം പാപകാനം അകുസലാനം ധമ്മാനം അകിരിയം വദാമി. അയം ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, പരിയായോ യേന മം പരിയായേന സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ – ‘അകിരിയവാദോ സമണോ ഗോതമോ’തി, നോ ച ഖോ യം ത്വം സന്ധായ വദേസീ’’തി.

    5. ‘‘Akiriyavādo bhavaṃ gotamo’’ti? ‘‘Atthi khvesa, brāhmaṇa, pariyāyo yena maṃ pariyāyena sammā vadamāno vadeyya – ‘akiriyavādo samaṇo gotamo’ti. Ahañhi, brāhmaṇa, akiriyaṃ vadāmi kāyaduccaritassa vacīduccaritassa manoduccaritassa. Anekavihitānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ akiriyaṃ vadāmi. Ayaṃ kho, brāhmaṇa, pariyāyo yena maṃ pariyāyena sammā vadamāno vadeyya – ‘akiriyavādo samaṇo gotamo’ti, no ca kho yaṃ tvaṃ sandhāya vadesī’’ti.

    . ‘‘ഉച്ഛേദവാദോ ഭവം ഗോതമോ’’തി? ‘‘അത്ഥി ഖ്വേസ, ബ്രാഹ്മണ, പരിയായോ യേന മം പരിയായേന സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ – ‘ഉച്ഛേദവാദോ സമണോ ഗോതമോ’തി. അഹഞ്ഹി, ബ്രാഹ്മണ, ഉച്ഛേദം വദാമി രാഗസ്സ ദോസസ്സ മോഹസ്സ. അനേകവിഹിതാനം പാപകാനം അകുസലാനം ധമ്മാനം ഉച്ഛേദം വദാമി. അയം ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, പരിയായോ യേന മം പരിയായേന സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ – ‘ഉച്ഛേദവാദോ സമണോ ഗോതമോ’തി, നോ ച ഖോ യം ത്വം സന്ധായ വദേസീ’’തി.

    6. ‘‘Ucchedavādo bhavaṃ gotamo’’ti? ‘‘Atthi khvesa, brāhmaṇa, pariyāyo yena maṃ pariyāyena sammā vadamāno vadeyya – ‘ucchedavādo samaṇo gotamo’ti. Ahañhi, brāhmaṇa, ucchedaṃ vadāmi rāgassa dosassa mohassa. Anekavihitānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ ucchedaṃ vadāmi. Ayaṃ kho, brāhmaṇa, pariyāyo yena maṃ pariyāyena sammā vadamāno vadeyya – ‘ucchedavādo samaṇo gotamo’ti, no ca kho yaṃ tvaṃ sandhāya vadesī’’ti.

    . ‘‘ജേഗുച്ഛീ ഭവം ഗോതമോ’’തി? ‘‘അത്ഥി ഖ്വേസ, ബ്രാഹ്മണ, പരിയായോ യേന മം പരിയായേന സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ – ‘ജേഗുച്ഛീ സമണോ ഗോതമോ’തി. അഹഞ്ഹി, ബ്രാഹ്മണ, ജിഗുച്ഛാമി കായദുച്ചരിതേന വചീദുച്ചരിതേന മനോദുച്ചരിതേന. അനേകവിഹിതാനം പാപകാനം അകുസലാനം ധമ്മാനം സമാപത്തിയാ ജിഗുച്ഛാമി. അയം ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, പരിയായോ യേന മം പരിയായേന സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ – ‘ജേഗുച്ഛീ സമണോ ഗോതമോ’തി, നോ ച ഖോ യം ത്വം സന്ധായ വദേസീ’’തി.

    7. ‘‘Jegucchī bhavaṃ gotamo’’ti? ‘‘Atthi khvesa, brāhmaṇa, pariyāyo yena maṃ pariyāyena sammā vadamāno vadeyya – ‘jegucchī samaṇo gotamo’ti. Ahañhi, brāhmaṇa, jigucchāmi kāyaduccaritena vacīduccaritena manoduccaritena. Anekavihitānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā jigucchāmi. Ayaṃ kho, brāhmaṇa, pariyāyo yena maṃ pariyāyena sammā vadamāno vadeyya – ‘jegucchī samaṇo gotamo’ti, no ca kho yaṃ tvaṃ sandhāya vadesī’’ti.

    . ‘‘വേനയികോ ഭവം ഗോതമോ’’തി? ‘‘അത്ഥി ഖ്വേസ, ബ്രാഹ്മണ, പരിയായോ യേന മം പരിയായേന സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ – ‘വേനയികോ സമണോ ഗോതമോ’തി. അഹഞ്ഹി, ബ്രാഹ്മണ, വിനയായ ധമ്മം ദേസേമി രാഗസ്സ ദോസസ്സ മോഹസ്സ. അനേകവിഹിതാനം പാപകാനം അകുസലാനം ധമ്മാനം വിനയായ ധമ്മം ദേസേമി. അയം ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, പരിയായോ യേന മം പരിയായേന സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ – ‘വേനയികോ സമണോ ഗോതമോ’തി, നോ ച ഖോ യം ത്വം സന്ധായ വദേസീ’’തി.

    8. ‘‘Venayiko bhavaṃ gotamo’’ti? ‘‘Atthi khvesa, brāhmaṇa, pariyāyo yena maṃ pariyāyena sammā vadamāno vadeyya – ‘venayiko samaṇo gotamo’ti. Ahañhi, brāhmaṇa, vinayāya dhammaṃ desemi rāgassa dosassa mohassa. Anekavihitānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ vinayāya dhammaṃ desemi. Ayaṃ kho, brāhmaṇa, pariyāyo yena maṃ pariyāyena sammā vadamāno vadeyya – ‘venayiko samaṇo gotamo’ti, no ca kho yaṃ tvaṃ sandhāya vadesī’’ti.

    . ‘‘തപസ്സീ ഭവം ഗോതമോ’’തി? ‘‘അത്ഥി ഖ്വേസ, ബ്രാഹ്മണ, പരിയായോ യേന മം പരിയായേന സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ – ‘തപസ്സീ സമണോ ഗോതമോ’തി . തപനീയാഹം, ബ്രാഹ്മണ, പാപകേ അകുസലേ ധമ്മേ വദാമി, കായദുച്ചരിതം വചീദുച്ചരിതം മനോദുച്ചരിതം. യസ്സ ഖോ, ബ്രാഹ്മണ , തപനീയാ പാപകാ അകുസലാ ധമ്മാ പഹീനാ ഉച്ഛിന്നമൂലാ താലാവത്ഥുകതാ അനഭാവംകതാ ആയതിം അനുപ്പാദധമ്മാ തമഹം തപസ്സീതി വദാമി. തഥാഗതസ്സ ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, തപനീയാ പാപകാ അകുസലാ ധമ്മാ പഹീനാ ഉച്ഛിന്നമൂലാ താലാവത്ഥുകതാ അനഭാവംകതാ ആയതിം അനുപ്പാദധമ്മാ. അയം ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, പരിയായോ യേന മം പരിയായേന സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ – ‘തപസ്സീ സമണോ ഗോതമോ’തി, നോ ച ഖോ യം ത്വം സന്ധായ വദേസീ’’തി.

    9. ‘‘Tapassī bhavaṃ gotamo’’ti? ‘‘Atthi khvesa, brāhmaṇa, pariyāyo yena maṃ pariyāyena sammā vadamāno vadeyya – ‘tapassī samaṇo gotamo’ti . Tapanīyāhaṃ, brāhmaṇa, pāpake akusale dhamme vadāmi, kāyaduccaritaṃ vacīduccaritaṃ manoduccaritaṃ. Yassa kho, brāhmaṇa , tapanīyā pāpakā akusalā dhammā pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā tamahaṃ tapassīti vadāmi. Tathāgatassa kho, brāhmaṇa, tapanīyā pāpakā akusalā dhammā pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Ayaṃ kho, brāhmaṇa, pariyāyo yena maṃ pariyāyena sammā vadamāno vadeyya – ‘tapassī samaṇo gotamo’ti, no ca kho yaṃ tvaṃ sandhāya vadesī’’ti.

    ൧൦. ‘‘അപഗബ്ഭോ ഭവം ഗോതമോ’’തി? ‘‘അത്ഥി ഖ്വേസ, ബ്രാഹ്മണ, പരിയായോ യേന മം പരിയായേന സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ – ‘അപഗബ്ഭോ സമണോ ഗോതമോ’തി. യസ്സ ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, ആയതിം ഗബ്ഭസേയ്യാ പുനബ്ഭവാഭിനിബ്ബത്തി പഹീനാ ഉച്ഛിന്നമൂലാ താലാവത്ഥുകതാ അനഭാവംകതാ ആയതിം അനുപ്പാദധമ്മാ തമഹം അപഗബ്ഭോതി വദാമി. തഥാഗതസ്സ ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, ആയതിം ഗബ്ഭസേയ്യാ പുനബ്ഭവാഭിനിബ്ബത്തി പഹീനാ ഉച്ഛിന്നമൂലാ താലാവത്ഥുകതാ അനഭാവംകതാ ആയതിം അനുപ്പാദധമ്മാ. അയം ഖോ, ബ്രാഹ്മണ, പരിയായോ യേന മം പരിയായേന സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ – ‘അപഗബ്ഭോ സമണോ ഗോതമോ’തി, നോ ച ഖോ യം ത്വം സന്ധായ വദേസി’’.

    10. ‘‘Apagabbho bhavaṃ gotamo’’ti? ‘‘Atthi khvesa, brāhmaṇa, pariyāyo yena maṃ pariyāyena sammā vadamāno vadeyya – ‘apagabbho samaṇo gotamo’ti. Yassa kho, brāhmaṇa, āyatiṃ gabbhaseyyā punabbhavābhinibbatti pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā tamahaṃ apagabbhoti vadāmi. Tathāgatassa kho, brāhmaṇa, āyatiṃ gabbhaseyyā punabbhavābhinibbatti pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Ayaṃ kho, brāhmaṇa, pariyāyo yena maṃ pariyāyena sammā vadamāno vadeyya – ‘apagabbho samaṇo gotamo’ti, no ca kho yaṃ tvaṃ sandhāya vadesi’’.

    ൧൧. ‘‘സേയ്യഥാപി, ബ്രാഹ്മണ, കുക്കുടിയാ അണ്ഡാനി അട്ഠ വാ ദസ വാ ദ്വാദസ വാ. താനസ്സു കുക്കുടിയാ സമ്മാ അധിസയിതാനി സമ്മാ പരിസേദിതാനി സമ്മാ പരിഭാവിതാനി. യോ നു ഖോ തേസം കുക്കുടച്ഛാപകാനം പഠമതരം പാദനഖസിഖായ വാ മുഖതുണ്ഡകേന വാ അണ്ഡകോസം പദാലേത്വാ സോത്ഥിനാ അഭിനിബ്ഭിജ്ജേയ്യ, കിന്തി സ്വാസ്സ വചനീയോ – ‘‘ജേട്ഠോ വാ കനിട്ഠോ വാ’’തി? ‘‘ജേട്ഠോതിസ്സ, ഭോ ഗോതമ, വചനീയോ. സോ ഹി നേസം ജേട്ഠോ ഹോതീ’’തി. ‘‘ഏവമേവ ഖോ അഹം, ബ്രാഹ്മണ, അവിജ്ജാഗതായ പജായ അണ്ഡഭൂതായ പരിയോനദ്ധായ അവിജ്ജണ്ഡകോസം പദാലേത്വാ ഏകോവ ലോകേ അനുത്തരം സമ്മാസമ്ബോധിം അഭിസമ്ബുദ്ധോ. സ്വാഹം, ബ്രാഹ്മണ, ജേട്ഠോ സേട്ഠോ ലോകസ്സ’’.

    11. ‘‘Seyyathāpi, brāhmaṇa, kukkuṭiyā aṇḍāni aṭṭha vā dasa vā dvādasa vā. Tānassu kukkuṭiyā sammā adhisayitāni sammā pariseditāni sammā paribhāvitāni. Yo nu kho tesaṃ kukkuṭacchāpakānaṃ paṭhamataraṃ pādanakhasikhāya vā mukhatuṇḍakena vā aṇḍakosaṃ padāletvā sotthinā abhinibbhijjeyya, kinti svāssa vacanīyo – ‘‘jeṭṭho vā kaniṭṭho vā’’ti? ‘‘Jeṭṭhotissa, bho gotama, vacanīyo. So hi nesaṃ jeṭṭho hotī’’ti. ‘‘Evameva kho ahaṃ, brāhmaṇa, avijjāgatāya pajāya aṇḍabhūtāya pariyonaddhāya avijjaṇḍakosaṃ padāletvā ekova loke anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho. Svāhaṃ, brāhmaṇa, jeṭṭho seṭṭho lokassa’’.

    ‘‘ആരദ്ധം ഖോ പന മേ, ബ്രാഹ്മണ, വീരിയം 7 അഹോസി അസല്ലീനം, ഉപട്ഠിതാ സതി അസമ്മുട്ഠാ 8, പസ്സദ്ധോ കായോ അസാരദ്ധോ, സമാഹിതം ചിത്തം ഏകഗ്ഗം. സോ ഖോ അഹം, ബ്രാഹ്മണ, വിവിച്ചേവ കാമേഹി വിവിച്ച അകുസലേഹി ധമ്മേഹി സവിതക്കം സവിചാരം വിവേകജം പീതിസുഖം പഠമം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹാസിം. വിതക്കവിചാരാനം വൂപസമാ അജ്ഝത്തം സമ്പസാദനം ചേതസോ ഏകോദിഭാവം അവിതക്കം അവിചാരം സമാധിജം പീതിസുഖം ദുതിയം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹാസിം. പീതിയാ ച വിരാഗാ ഉപേക്ഖകോ ച വിഹാസിം സതോ ച സമ്പജാനോ, സുഖഞ്ച കായേന പടിസംവേദേസിം , യം തം അരിയാ ആചിക്ഖന്തി – ‘ഉപേക്ഖകോ സതിമാ സുഖവിഹാരീ’തി തതിയം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹാസിം. സുഖസ്സ ച പഹാനാ ദുക്ഖസ്സ ച പഹാനാ പുബ്ബേവ സോമനസ്സദോമനസ്സാനം അത്ഥങ്ഗമാ അദുക്ഖമസുഖം ഉപേക്ഖാസതിപാരിസുദ്ധിം ചതുത്ഥം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹാസിം.

    ‘‘Āraddhaṃ kho pana me, brāhmaṇa, vīriyaṃ 9 ahosi asallīnaṃ, upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā 10, passaddho kāyo asāraddho, samāhitaṃ cittaṃ ekaggaṃ. So kho ahaṃ, brāhmaṇa, vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ. Pītiyā ca virāgā upekkhako ca vihāsiṃ sato ca sampajāno, sukhañca kāyena paṭisaṃvedesiṃ , yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ. Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ.

    ൧൨. ‘‘സോ ഏവം സമാഹിതേ ചിത്തേ പരിസുദ്ധേ പരിയോദാതേ അനങ്ഗണേ വിഗതൂപക്കിലേസേ മുദുഭൂതേ കമ്മനിയേ ഠിതേ ആനേഞ്ജപ്പത്തേ പുബ്ബേനിവാസാനുസ്സതിഞാണായ ചിത്തം അഭിനിന്നാമേസിം. സോ അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരാമി , സേയ്യഥിദം – ഏകമ്പി ജാതിം ദ്വേപി ജാതിയോ തിസ്സോപി ജാതിയോ ചതസ്സോപി ജാതിയോ പഞ്ചപി ജാതിയോ ദസപി ജാതിയോ വീസമ്പി ജാതിയോ തിംസമ്പി ജാതിയോ ചത്താലീസമ്പി ജാതിയോ പഞ്ഞാസമ്പി ജാതിയോ ജാതിസതമ്പി, ജാതിസഹസ്സമ്പി ജാതിസതസഹസ്സമ്പി, അനേകേപി സംവട്ടകപ്പേ അനേകേപി വിവട്ടകപ്പേ അനേകേപി സംവട്ടവിവട്ടകപ്പേ – ‘അമുത്രാസിം ഏവംനാമോ ഏവംഗോത്തോ ഏവംവണ്ണോ ഏവമാഹാരോ ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദീ ഏവമായുപരിയന്തോ; സോ തതോ ചുതോ അമുത്ര ഉദപാദിം; തത്രാപാസിം ഏവംനാമോ ഏവംഗോത്തോ ഏവംവണ്ണോ ഏവമാഹാരോ ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദീ ഏവമായുപരിയന്തോ; സോ തതോ ചുതോ ഇധൂപപന്നോതി. ഇതി സാകാരം സഉദ്ദേസം അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരാമി. അയം ഖോ മേ, ബ്രാഹ്മണ, രത്തിയാ പഠമേ യാമേ പഠമാ വിജ്ജാ അധിഗതാ, അവിജ്ജാ വിഹതാ, വിജ്ജാ ഉപ്പന്നാ, തമോ വിഹതോ, ആലോകോ ഉപ്പന്നോ – യഥാ തം അപ്പമത്തസ്സ ആതാപിനോ പഹിതത്തസ്സ വിഹരതോ. അയം ഖോ മേ, ബ്രാഹ്മണ, പഠമാഭിനിബ്ഭിദാ അഹോസി കുക്കുടച്ഛാപകസ്സേവ അണ്ഡകോസമ്ഹാ.

    12. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi , seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattālīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi, jātisahassampi jātisatasahassampi, anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe – ‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto; so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto; so tato cuto idhūpapannoti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi. Ayaṃ kho me, brāhmaṇa, rattiyā paṭhame yāme paṭhamā vijjā adhigatā, avijjā vihatā, vijjā uppannā, tamo vihato, āloko uppanno – yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato. Ayaṃ kho me, brāhmaṇa, paṭhamābhinibbhidā ahosi kukkuṭacchāpakasseva aṇḍakosamhā.

    ൧൩. ‘‘സോ ഏവം സമാഹിതേ ചിത്തേ പരിസുദ്ധേ പരിയോദാതേ അനങ്ഗണേ വിഗതൂപക്കിലേസേ മുദുഭൂതേ കമ്മനിയേ ഠിതേ ആനേഞ്ജപ്പത്തേ സത്താനം ചുതൂപപാതഞാണായ ചിത്തം അഭിനിന്നാമേസിം . സോ ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന 11 സത്തേ പസ്സാമി ചവമാനേ ഉപപജ്ജമാനേ ഹീനേ പണീതേ സുവണ്ണേ ദുബ്ബണ്ണേ. സുഗതേ ദുഗ്ഗതേ യഥാകമ്മൂപഗേ സത്തേ പജാനാമി – ‘ഇമേ വത ഭോന്തോ സത്താ കായദുച്ചരിതേന സമന്നാഗതാ വചീദുച്ചരിതേന സമന്നാഗതാ മനോദുച്ചരിതേന സമന്നാഗതാ അരിയാനം ഉപവാദകാ മിച്ഛാദിട്ഠികാ മിച്ഛാദിട്ഠികമ്മസമാദാനാ; തേ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപന്നാ. ഇമേ വാ പന ഭോന്തോ സത്താ കായസുചരിതേന സമന്നാഗതാ വചീസുചരിതേന സമന്നാഗതാ മനോസുചരിതേന സമന്നാഗതാ അരിയാനം അനുപവാദകാ സമ്മാദിട്ഠികാ സമ്മാദിട്ഠികമ്മസമാദാനാ; തേ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപന്നാ’തി. ഇതി ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന സത്തേ പസ്സാമി ചവമാനേ ഉപപജ്ജമാനേ ഹീനേ പണീതേ സുവണ്ണേ ദുബ്ബണ്ണേ. സുഗതേ ദുഗ്ഗതേ യഥാകമ്മൂപഗേ സത്തേ പജാനാമി. അയം ഖോ മേ, ബ്രാഹ്മണ, രത്തിയാ മജ്ഝിമേ യാമേ ദുതിയാ വിജ്ജാ അധിഗതാ, അവിജ്ജാ വിഹതാ, വിജ്ജാ ഉപ്പന്നാ, തമോ വിഹതോ, ആലോകോ ഉപ്പന്നോ – യഥാ തം അപ്പമത്തസ്സ ആതാപിനോ പഹിതത്തസ്സ വിഹരതോ. അയം ഖോ മേ, ബ്രാഹ്മണ, ദുതിയാഭിനിബ്ഭിദാ അഹോസി കുക്കുടച്ഛാപകസ്സേവ അണ്ഡകോസമ്ഹാ.

    13. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ . So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena 12 satte passāmi cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe. Sugate duggate yathākammūpage satte pajānāmi – ‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā; te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā; te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe. Sugate duggate yathākammūpage satte pajānāmi. Ayaṃ kho me, brāhmaṇa, rattiyā majjhime yāme dutiyā vijjā adhigatā, avijjā vihatā, vijjā uppannā, tamo vihato, āloko uppanno – yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato. Ayaṃ kho me, brāhmaṇa, dutiyābhinibbhidā ahosi kukkuṭacchāpakasseva aṇḍakosamhā.

    ൧൪. ‘‘സോ ഏവം സമാഹിതേ ചിത്തേ പരിസുദ്ധേ പരിയോദാതേ അനങ്ഗണേ വിഗതൂപക്കിലേസേ മുദുഭൂതേ കമ്മനിയേ ഠിതേ ആനേഞ്ജപ്പത്തേ ആസവാനം ഖയഞാണായ ചിത്തം അഭിനിന്നാമേസിം. സോ ‘ഇദം ദുക്ഖ’ന്തി യഥാഭൂതം അബ്ഭഞ്ഞാസിം, ‘അയം ദുക്ഖസമുദയോ’തി യഥാഭൂതം അബ്ഭഞ്ഞാസിം, ‘അയം ദുക്ഖനിരോധോ’തി യഥാഭൂതം അബ്ഭഞ്ഞാസിം, ‘അയം ദുക്ഖനിരോധഗാമിനീ പടിപദാ’തി യഥാഭൂതം അബ്ഭഞ്ഞാസിം; ‘ഇമേ ആസവാ’തി യഥാഭൂതം അബ്ഭഞ്ഞാസിം, ‘അയം ആസവസമുദയോ’തി യഥാഭൂതം അബ്ഭഞ്ഞാസിം, ‘അയം ആസവനിരോധോ’തി യഥാഭൂതം അബ്ഭഞ്ഞാസിം, ‘അയം ആസവനിരോധഗാമിനീ പടിപദാ’തി യഥാഭൂതം അബ്ഭഞ്ഞാസിം. തസ്സ മേ ഏവം ജാനതോ ഏവം പസ്സതോ കാമാസവാപി ചിത്തം വിമുച്ചിത്ഥ ഭവാസവാപി ചിത്തം വിമുച്ചിത്ഥ അവിജ്ജാസവാപി ചിത്തം വിമുച്ചിത്ഥ. വിമുത്തസ്മിം വിമുത്തമിതി ഞാണം അഹോസി. ‘ഖീണാ ജാതി, വുസിതം ബ്രഹ്മചരിയം, കതം കരണീയം, നാപരം ഇത്ഥത്തായാ’തി അബ്ഭഞ്ഞാസിം. അയം ഖോ മേ, ബ്രാഹ്മണ, രത്തിയാ പച്ഛിമേ യാമേ തതിയാ വിജ്ജാ അധിഗതാ, അവിജ്ജാ വിഹതാ, വിജ്ജാ ഉപ്പന്നാ, തമോ വിഹതോ, ആലോകോ ഉപ്പന്നോ – യഥാ തം അപ്പമത്തസ്സ ആതാപിനോ പഹിതത്തസ്സ വിഹരതോ. അയം ഖോ മേ, ബ്രാഹ്മണ, തതിയാഭിനിബ്ഭിദാ അഹോസി – കുക്കുടച്ഛാപകസ്സേവ അണ്ഡകോസമ്ഹാ’’തി.

    14. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ. So ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ; ‘ime āsavā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ āsavasamudayo’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ āsavanirodho’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ. Tassa me evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccittha bhavāsavāpi cittaṃ vimuccittha avijjāsavāpi cittaṃ vimuccittha. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ ahosi. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti abbhaññāsiṃ. Ayaṃ kho me, brāhmaṇa, rattiyā pacchime yāme tatiyā vijjā adhigatā, avijjā vihatā, vijjā uppannā, tamo vihato, āloko uppanno – yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato. Ayaṃ kho me, brāhmaṇa, tatiyābhinibbhidā ahosi – kukkuṭacchāpakasseva aṇḍakosamhā’’ti.

    ൧൫. ഏവം വുത്തേ, വേരഞ്ജോ ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘ജേട്ഠോ ഭവം ഗോതമോ, സേട്ഠോ ഭവം ഗോതമോ! അഭിക്കന്തം, ഭോ ഗോതമ, അഭിക്കന്തം, ഭോ ഗോതമ!! സേയ്യഥാപി, ഭോ ഗോതമ, നിക്കുജ്ജിതം വാ ഉക്കുജ്ജേയ്യ, പടിച്ഛന്നം വാ വിവരേയ്യ, മൂള്ഹസ്സ വാ മഗ്ഗം ആചിക്ഖേയ്യ, അന്ധകാരേ വാ തേലപജ്ജോതം ധാരേയ്യ – ചക്ഖുമന്തോ രൂപാനി ദക്ഖന്തീതി, ഏവമേവം ഭോതാ ഗോതമേന അനേകപരിയായേന ധമ്മോ പകാസിതോ . ഏസാഹം ഭവന്തം ഗോതമം സരണം ഗച്ഛാമി ധമ്മഞ്ച ഭിക്ഖുസങ്ഘഞ്ച. ഉപാസകം മം ഭവം ഗോതമോ ധാരേതു അജ്ജതഗ്ഗേ പാണുപേതം സരണം ഗതം. അധിവാസേതു ച മേ ഭവം ഗോതമോ വേരഞ്ജായം വസ്സാവാസം സദ്ധിം ഭിക്ഖുസങ്ഘേനാ’’തി. അധിവാസേസി ഭഗവാ തുണ്ഹീഭാവേന. അഥ ഖോ വേരഞ്ജോ ബ്രാഹ്മണോ ഭഗവതോ അധിവാസനം വിദിത്വാ ഉട്ഠായാസനാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ പദക്ഖിണം കത്വാ പക്കാമി.

    15. Evaṃ vutte, verañjo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘jeṭṭho bhavaṃ gotamo, seṭṭho bhavaṃ gotamo! Abhikkantaṃ, bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama!! Seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – cakkhumanto rūpāni dakkhantīti, evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito . Esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gataṃ. Adhivāsetu ca me bhavaṃ gotamo verañjāyaṃ vassāvāsaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho verañjo brāhmaṇo bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi.

    ൧൬. തേന ഖോ പന സമയേന വേരഞ്ജാ ദുബ്ഭിക്ഖാ ഹോതി ദ്വീഹിതികാ സേതട്ഠികാ സലാകാവുത്താ ന സുകരാ ഉഞ്ഛേന പഗ്ഗഹേന യാപേതും. തേന ഖോ പന സമയേന ഉത്തരാപഥകാ 13 അസ്സവാണിജാ 14 പഞ്ചമത്തേഹി അസ്സസതേഹി വേരഞ്ജം വസ്സാവാസം ഉപഗതാ ഹോന്തി. തേഹി അസ്സമണ്ഡലികാസു ഭിക്ഖൂനം പത്ഥപത്ഥപുലകം 15 പഞ്ഞത്തം ഹോതി. ഭിക്ഖൂ പുബ്ബണ്ഹസമയം നിവാസേത്വാ പത്തചീവരമാദായ വേരഞ്ജം പിണ്ഡായ പവിസിത്വാ പിണ്ഡം അലഭമാനാ അസ്സമണ്ഡലികാസു പിണ്ഡായ ചരിത്വാ പത്ഥപത്ഥപുലകം ആരാമം ആഹരിത്വാ ഉദുക്ഖലേ കോട്ടേത്വാ കോട്ടേത്വാ പരിഭുഞ്ജന്തി. ആയസ്മാ പനാനന്ദോ പത്ഥപുലകം സിലായം പിസിത്വാ ഭഗവതോ ഉപനാമേതി. തം ഭഗവാ പരിഭുഞ്ജതി.

    16. Tena kho pana samayena verañjā dubbhikkhā hoti dvīhitikā setaṭṭhikā salākāvuttā na sukarā uñchena paggahena yāpetuṃ. Tena kho pana samayena uttarāpathakā 16 assavāṇijā 17 pañcamattehi assasatehi verañjaṃ vassāvāsaṃ upagatā honti. Tehi assamaṇḍalikāsu bhikkhūnaṃ patthapatthapulakaṃ 18 paññattaṃ hoti. Bhikkhū pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya verañjaṃ piṇḍāya pavisitvā piṇḍaṃ alabhamānā assamaṇḍalikāsu piṇḍāya caritvā patthapatthapulakaṃ ārāmaṃ āharitvā udukkhale koṭṭetvā koṭṭetvā paribhuñjanti. Āyasmā panānando patthapulakaṃ silāyaṃ pisitvā bhagavato upanāmeti. Taṃ bhagavā paribhuñjati.

    അസ്സോസി ഖോ ഭഗവാ ഉദുക്ഖലസദ്ദം. ജാനന്താപി തഥാഗതാ പുച്ഛന്തി, ജാനന്താപി ന പുച്ഛന്തി; കാലം വിദിത്വാ പുച്ഛന്തി, കാലം വിദിത്വാ ന പുച്ഛന്തി; അത്ഥസംഹിതം തഥാഗതാ പുച്ഛന്തി, നോ അനത്ഥസംഹിതം. അനത്ഥസംഹിതേ സേതുഘാതോ തഥാഗതാനം. ദ്വീഹി ആകാരേഹി ബുദ്ധാ ഭഗവന്തോ ഭിക്ഖൂ പടിപുച്ഛന്തി – ധമ്മം വാ ദേസേസ്സാമ, സാവകാനം വാ സിക്ഖാപദം പഞ്ഞപേസ്സാമാതി 19. അഥ ഖോ ഭഗവാ ആയസ്മന്തം ആനന്ദം ആമന്തേസി – ‘‘കിം നു ഖോ സോ, ആനന്ദ, ഉദുക്ഖലസദ്ദോ’’തി? അഥ ഖോ ആയസ്മാ ആനന്ദോ ഭഗവതോ ഏതമത്ഥം ആരോചേസി . ‘‘സാധു സാധു, ആനന്ദ! തുമ്ഹേഹി, ആനന്ദ സപ്പുരിസേഹി വിജിതം. പച്ഛിമാ ജനതാ സാലിമംസോദനം അതിമഞ്ഞിസ്സതീ’’തി.

    Assosi kho bhagavā udukkhalasaddaṃ. Jānantāpi tathāgatā pucchanti, jānantāpi na pucchanti; kālaṃ viditvā pucchanti, kālaṃ viditvā na pucchanti; atthasaṃhitaṃ tathāgatā pucchanti, no anatthasaṃhitaṃ. Anatthasaṃhite setughāto tathāgatānaṃ. Dvīhi ākārehi buddhā bhagavanto bhikkhū paṭipucchanti – dhammaṃ vā desessāma, sāvakānaṃ vā sikkhāpadaṃ paññapessāmāti 20. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘kiṃ nu kho so, ānanda, udukkhalasaddo’’ti? Atha kho āyasmā ānando bhagavato etamatthaṃ ārocesi . ‘‘Sādhu sādhu, ānanda! Tumhehi, ānanda sappurisehi vijitaṃ. Pacchimā janatā sālimaṃsodanaṃ atimaññissatī’’ti.

    ൧൭. അഥ ഖോ ആയസ്മാ മഹാമോഗ്ഗല്ലാനോ 21 യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ ആയസ്മാ മഹാമോഗ്ഗല്ലാനോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘ഏതരഹി, ഭന്തേ, വേരഞ്ജാ ദുബ്ഭിക്ഖാ ദ്വീഹിതികാ സേതട്ഠികാ സലാകാവുത്താ. ന സുകരാ ഉഞ്ഛേന പഗ്ഗഹേന യാപേതും. ഇമിസ്സാ, ഭന്തേ, മഹാപഥവിയാ ഹേട്ഠിമതലം സമ്പന്നം – സേയ്യഥാപി ഖുദ്ദമധും അനീലകം ഏവമസ്സാദം. സാധാഹം, ഭന്തേ, പഥവിം പരിവത്തേയ്യം. ഭിക്ഖൂ പപ്പടകോജം പരിഭുഞ്ജിസ്സന്തീ’’തി. ‘‘യേ പന തേ, മോഗ്ഗല്ലാന, പഥവിനിസ്സിതാ പാണാ തേ കഥം കരിസ്സസീ’’തി? ‘‘ഏകാഹം, ഭന്തേ, പാണിം അഭിനിമ്മിനിസ്സാമി – സേയ്യഥാപി മഹാപഥവീ. യേ പഥവിനിസ്സിതാ പാണാ തേ തത്ഥ സങ്കാമേസ്സാമി. ഏകേന ഹത്ഥേന പഥവിം പരിവത്തേസ്സാമീ’’തി. ‘‘അലം, മോഗ്ഗല്ലാന, മാ തേ രുച്ചി പഥവിം പരിവത്തേതും. വിപല്ലാസമ്പി സത്താ പടിലഭേയ്യു’’ന്തി. ‘‘സാധു, ഭന്തേ, സബ്ബോ ഭിക്ഖുസങ്ഘോ ഉത്തരകുരും പിണ്ഡായ ഗച്ഛേയ്യാ’’തി. ‘‘അലം, മോഗ്ഗല്ലാന, മാ തേ രുച്ചി സബ്ബസ്സ ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ ഉത്തരകുരും പിണ്ഡായ ഗമന’’ന്തി.

    17. Atha kho āyasmā mahāmoggallāno 22 yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā mahāmoggallāno bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘etarahi, bhante, verañjā dubbhikkhā dvīhitikā setaṭṭhikā salākāvuttā. Na sukarā uñchena paggahena yāpetuṃ. Imissā, bhante, mahāpathaviyā heṭṭhimatalaṃ sampannaṃ – seyyathāpi khuddamadhuṃ anīlakaṃ evamassādaṃ. Sādhāhaṃ, bhante, pathaviṃ parivatteyyaṃ. Bhikkhū pappaṭakojaṃ paribhuñjissantī’’ti. ‘‘Ye pana te, moggallāna, pathavinissitā pāṇā te kathaṃ karissasī’’ti? ‘‘Ekāhaṃ, bhante, pāṇiṃ abhinimminissāmi – seyyathāpi mahāpathavī. Ye pathavinissitā pāṇā te tattha saṅkāmessāmi. Ekena hatthena pathaviṃ parivattessāmī’’ti. ‘‘Alaṃ, moggallāna, mā te rucci pathaviṃ parivattetuṃ. Vipallāsampi sattā paṭilabheyyu’’nti. ‘‘Sādhu, bhante, sabbo bhikkhusaṅgho uttarakuruṃ piṇḍāya gaccheyyā’’ti. ‘‘Alaṃ, moggallāna, mā te rucci sabbassa bhikkhusaṅghassa uttarakuruṃ piṇḍāya gamana’’nti.

    ൧൮. അഥ ഖോ ആയസ്മതോ സാരിപുത്തസ്സ രഹോഗതസ്സ പടിസല്ലീനസ്സ ഏവം ചേതസോ പരിവിതക്കോ ഉദപാദി – ‘‘കതമേസാനം ഖോ ബുദ്ധാനം ഭഗവന്താനം ബ്രഹ്മചരിയം ന ചിരട്ഠിതികം അഹോസി; കതമേസാനം ബുദ്ധാനം ഭഗവന്താനം ബ്രഹ്മചരിയം ചിരട്ഠിതികം അഹോസീ’’തി? അഥ ഖോ ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ സായന്ഹസമയം 23 പടിസല്ലാനാ വുട്ഠിതോ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘ഇധ മയ്ഹം, ഭന്തേ, രഹോഗതസ്സ പടിസല്ലീനസ്സ ഏവം ചേതസോ പരിവിതക്കോ ഉദപാദി – ‘കതമേസാനം ഖോ ബുദ്ധാനം ഭഗവന്താനം ബ്രഹ്മചരിയം ന ചിരട്ഠിതികം അഹോസി, കതമേസാനം ബുദ്ധാനം ഭഗവന്താനം ബ്രഹ്മചരിയം ചിരട്ഠിതികം അഹോസീ’തി. ‘കതമേസാനം നു ഖോ, ഭന്തേ, ബുദ്ധാനം ഭഗവന്താനം ബ്രഹ്മചരിയം ന ചിരട്ഠിതികം അഹോസി, കതമേസാനം ബുദ്ധാനം ഭഗവന്താനം ബ്രഹ്മചരിയം ചിരട്ഠിതികം അഹോസീ’’’തി?

    18. Atha kho āyasmato sāriputtassa rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘katamesānaṃ kho buddhānaṃ bhagavantānaṃ brahmacariyaṃ na ciraṭṭhitikaṃ ahosi; katamesānaṃ buddhānaṃ bhagavantānaṃ brahmacariyaṃ ciraṭṭhitikaṃ ahosī’’ti? Atha kho āyasmā sāriputto sāyanhasamayaṃ 24 paṭisallānā vuṭṭhito yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā sāriputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idha mayhaṃ, bhante, rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘katamesānaṃ kho buddhānaṃ bhagavantānaṃ brahmacariyaṃ na ciraṭṭhitikaṃ ahosi, katamesānaṃ buddhānaṃ bhagavantānaṃ brahmacariyaṃ ciraṭṭhitikaṃ ahosī’ti. ‘Katamesānaṃ nu kho, bhante, buddhānaṃ bhagavantānaṃ brahmacariyaṃ na ciraṭṭhitikaṃ ahosi, katamesānaṃ buddhānaṃ bhagavantānaṃ brahmacariyaṃ ciraṭṭhitikaṃ ahosī’’’ti?

    ‘‘ഭഗവതോ ച, സാരിപുത്ത, വിപസ്സിസ്സ ഭഗവതോ ച സിഖിസ്സ ഭഗവതോ ച വേസ്സഭുസ്സ ബ്രഹ്മചരിയം ന ചിരട്ഠിതികം അഹോസി. ഭഗവതോ ച, സാരിപുത്ത, കകുസന്ധസ്സ ഭഗവതോ ച കോണാഗമനസ്സ ഭഗവതോ ച കസ്സപസ്സ ബ്രഹ്മചരിയം ചിരട്ഠിതികം അഹോസീ’’തി.

    ‘‘Bhagavato ca, sāriputta, vipassissa bhagavato ca sikhissa bhagavato ca vessabhussa brahmacariyaṃ na ciraṭṭhitikaṃ ahosi. Bhagavato ca, sāriputta, kakusandhassa bhagavato ca koṇāgamanassa bhagavato ca kassapassa brahmacariyaṃ ciraṭṭhitikaṃ ahosī’’ti.

    ൧൯. ‘‘കോ നു ഖോ , ഭന്തേ, ഹേതു കോ പച്ചയോ, യേന ഭഗവതോ ച വിപസ്സിസ്സ ഭഗവതോ ച സിഖിസ്സ ഭഗവതോ ച വേസ്സഭുസ്സ ബ്രഹ്മചരിയം ന ചിരട്ഠിതികം അഹോസീ’’തി? ‘‘ഭഗവാ ച, സാരിപുത്ത, വിപസ്സീ ഭഗവാ ച സിഖീ ഭഗവാ ച വേസ്സഭൂ കിലാസുനോ അഹേസും സാവകാനം വിത്ഥാരേന ധമ്മം ദേസേതും. അപ്പകഞ്ച നേസം അഹോസി സുത്തം ഗേയ്യം വേയ്യാകരണം ഗാഥാ ഉദാനം ഇതിവുത്തകം ജാതകം അബ്ഭുതധമ്മം വേദല്ലം. അപഞ്ഞത്തം സാവകാനം സിക്ഖാപദം. അനുദ്ദിട്ഠം പാതിമോക്ഖം. തേസം ബുദ്ധാനം ഭഗവന്താനം അന്തരധാനേന ബുദ്ധാനുബുദ്ധാനം സാവകാനം അന്തരധാനേന യേ തേ പച്ഛിമാ സാവകാ നാനാനാമാ നാനാഗോത്താ നാനാജച്ചാ നാനാകുലാ പബ്ബജിതാ തേ തം ബ്രഹ്മചരിയം ഖിപ്പഞ്ഞേവ അന്തരധാപേസും. സേയ്യഥാപി, സാരിപുത്ത, നാനാപുപ്ഫാനി ഫലകേ നിക്ഖിത്താനി സുത്തേന അസങ്ഗഹിതാനി താനി വാതോ വികിരതി വിധമതി വിദ്ധംസേതി. തം കിസ്സ ഹേതു? യഥാ തം സുത്തേന അസങ്ഗഹിതത്താ. ഏവമേവ ഖോ, സാരിപുത്ത, തേസം ബുദ്ധാനം ഭഗവന്താനം അന്തരധാനേന ബുദ്ധാനുബുദ്ധാനം സാവകാനം അന്തരധാനേന യേ തേ പച്ഛിമാ സാവകാ നാനാനാമാ നാനാഗോത്താ നാനാജച്ചാ നാനാകുലാ പബ്ബജിതാ തേ തം ബ്രഹ്മചരിയം ഖിപ്പഞ്ഞേവ അന്തരധാപേസും.

    19. ‘‘Ko nu kho , bhante, hetu ko paccayo, yena bhagavato ca vipassissa bhagavato ca sikhissa bhagavato ca vessabhussa brahmacariyaṃ na ciraṭṭhitikaṃ ahosī’’ti? ‘‘Bhagavā ca, sāriputta, vipassī bhagavā ca sikhī bhagavā ca vessabhū kilāsuno ahesuṃ sāvakānaṃ vitthārena dhammaṃ desetuṃ. Appakañca nesaṃ ahosi suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthā udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. Apaññattaṃ sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ. Anuddiṭṭhaṃ pātimokkhaṃ. Tesaṃ buddhānaṃ bhagavantānaṃ antaradhānena buddhānubuddhānaṃ sāvakānaṃ antaradhānena ye te pacchimā sāvakā nānānāmā nānāgottā nānājaccā nānākulā pabbajitā te taṃ brahmacariyaṃ khippaññeva antaradhāpesuṃ. Seyyathāpi, sāriputta, nānāpupphāni phalake nikkhittāni suttena asaṅgahitāni tāni vāto vikirati vidhamati viddhaṃseti. Taṃ kissa hetu? Yathā taṃ suttena asaṅgahitattā. Evameva kho, sāriputta, tesaṃ buddhānaṃ bhagavantānaṃ antaradhānena buddhānubuddhānaṃ sāvakānaṃ antaradhānena ye te pacchimā sāvakā nānānāmā nānāgottā nānājaccā nānākulā pabbajitā te taṃ brahmacariyaṃ khippaññeva antaradhāpesuṃ.

    ‘‘അകിലാസുനോ ച തേ ഭഗവന്തോ അഹേസും സാവകേ ചേതസാ ചേതോ പരിച്ച ഓവദിതും. ഭൂതപുബ്ബം, സാരിപുത്ത, വേസ്സഭൂ ഭഗവാ അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ അഞ്ഞതരസ്മിം ഭിംസനകേ 25 വനസണ്ഡേ സഹസ്സം ഭിക്ഖുസങ്ഘം ചേതസാ ചേതോ പരിച്ച ഓവദതി അനുസാസതി – ‘ഏവം വിതക്കേഥ, മാ ഏവം വിതക്കയിത്ഥ; ഏവം മനസികരോഥ, മാ ഏവം മനസാകത്ഥ 26; ഇദം പജഹഥ, ഇദം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരഥാ’തി. അഥ ഖോ, സാരിപുത്ത, തസ്സ ഭിക്ഖുസഹസ്സസ്സ വേസ്സഭുനാ ഭഗവതാ അരഹതാ സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന ഏവം ഓവദിയമാനാനം ഏവം അനുസാസിയമാനാനം അനുപാദായ ആസവേഹി ചിത്താനി വിമുച്ചിംസു. തത്ര സുദം, സാരിപുത്ത, ഭിംസനകസ്സ വനസണ്ഡസ്സ ഭിംസനകതസ്മിം ഹോതി – യോ കോചി അവീതരാഗോ തം വനസണ്ഡം പവിസതി, യേഭുയ്യേന ലോമാനി ഹംസന്തി. അയം ഖോ, സാരിപുത്ത, ഹേതു അയം പച്ചയോ യേന ഭഗവതോ ച വിപസ്സിസ്സ ഭഗവതോ ച സിഖിസ്സ ഭഗവതോ ച വേസ്സഭുസ്സ ബ്രഹ്മചരിയം ന ചിരട്ഠിതികം അഹോസീ’’തി.

    ‘‘Akilāsuno ca te bhagavanto ahesuṃ sāvake cetasā ceto paricca ovadituṃ. Bhūtapubbaṃ, sāriputta, vessabhū bhagavā arahaṃ sammāsambuddho aññatarasmiṃ bhiṃsanake 27 vanasaṇḍe sahassaṃ bhikkhusaṅghaṃ cetasā ceto paricca ovadati anusāsati – ‘evaṃ vitakketha, mā evaṃ vitakkayittha; evaṃ manasikarotha, mā evaṃ manasākattha 28; idaṃ pajahatha, idaṃ upasampajja viharathā’ti. Atha kho, sāriputta, tassa bhikkhusahassassa vessabhunā bhagavatā arahatā sammāsambuddhena evaṃ ovadiyamānānaṃ evaṃ anusāsiyamānānaṃ anupādāya āsavehi cittāni vimucciṃsu. Tatra sudaṃ, sāriputta, bhiṃsanakassa vanasaṇḍassa bhiṃsanakatasmiṃ hoti – yo koci avītarāgo taṃ vanasaṇḍaṃ pavisati, yebhuyyena lomāni haṃsanti. Ayaṃ kho, sāriputta, hetu ayaṃ paccayo yena bhagavato ca vipassissa bhagavato ca sikhissa bhagavato ca vessabhussa brahmacariyaṃ na ciraṭṭhitikaṃ ahosī’’ti.

    ൨൦. ‘‘കോ പന, ഭന്തേ, ഹേതു കോ പച്ചയോ യേന ഭഗവതോ ച കകുസന്ധസ്സ ഭഗവതോ ച കോണാഗമനസ്സ ഭഗവതോ ച കസ്സപസ്സ ബ്രഹ്മചരിയം ചിരട്ഠിതികം അഹോസീ’’തി? ‘‘ഭഗവാ ച, സാരിപുത്ത, കകുസന്ധോ ഭഗവാ ച കോണാഗമനോ ഭഗവാ ച കസ്സപോ അകിലാസുനോ അഹേസും സാവകാനം വിത്ഥാരേന ധമ്മം ദേസേതും. ബഹുഞ്ച നേസം അഹോസി സുത്തം ഗേയ്യം വേയ്യാകരണം ഗാഥാ ഉദാനം ഇതിവുത്തകം ജാതകം അബ്ഭുതധമ്മം വേദല്ലം, പഞ്ഞത്തം സാവകാനം സിക്ഖാപദം, ഉദ്ദിട്ഠം പാതിമോക്ഖം. തേസം ബുദ്ധാനം ഭഗവന്താനം അന്തരധാനേന ബുദ്ധാനുബുദ്ധാനം സാവകാനം അന്തരധാനേന യേ തേ പച്ഛിമാ സാവകാ നാനാനാമാ നാനാഗോത്താ നാനാജച്ചാ നാനാകുലാ പബ്ബജിതാ തേ തം ബ്രഹ്മചരിയം ചിരം ദീഘമദ്ധാനം ഠപേസും. സേയ്യഥാപി, സാരിപുത്ത, നാനാപുപ്ഫാനി ഫലകേ നിക്ഖിത്താനി സുത്തേന സുസങ്ഗഹിതാനി താനി വാതോ ന വികിരതി ന വിധമതി ന വിദ്ധംസേതി. തം കിസ്സ ഹേതു? യഥാ തം സുത്തേന സുസങ്ഗഹിതത്താ. ഏവമേവ ഖോ, സാരിപുത്ത, തേസം ബുദ്ധാനം ഭഗവന്താനം അന്തരധാനേന ബുദ്ധാനുബുദ്ധാനം സാവകാനം അന്തരധാനേന യേ തേ പച്ഛിമാ സാവകാ നാനാനാമാ നാനാഗോത്താ നാനാജച്ചാ നാനാകുലാ പബ്ബജിതാ തേ തം ബ്രഹ്മചരിയം ചിരം ദീഘമദ്ധാനം ഠപേസും. അയം ഖോ, സാരിപുത്ത, ഹേതു അയം പച്ചയോ യേന ഭഗവതോ ച കകുസന്ധസ്സ ഭഗവതോ ച കോണാഗമനസ്സ ഭഗവതോ ച കസ്സപസ്സ ബ്രഹ്മചരിയം ചിരട്ഠിതികം അഹോസീ’’തി.

    20. ‘‘Ko pana, bhante, hetu ko paccayo yena bhagavato ca kakusandhassa bhagavato ca koṇāgamanassa bhagavato ca kassapassa brahmacariyaṃ ciraṭṭhitikaṃ ahosī’’ti? ‘‘Bhagavā ca, sāriputta, kakusandho bhagavā ca koṇāgamano bhagavā ca kassapo akilāsuno ahesuṃ sāvakānaṃ vitthārena dhammaṃ desetuṃ. Bahuñca nesaṃ ahosi suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthā udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ, paññattaṃ sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ, uddiṭṭhaṃ pātimokkhaṃ. Tesaṃ buddhānaṃ bhagavantānaṃ antaradhānena buddhānubuddhānaṃ sāvakānaṃ antaradhānena ye te pacchimā sāvakā nānānāmā nānāgottā nānājaccā nānākulā pabbajitā te taṃ brahmacariyaṃ ciraṃ dīghamaddhānaṃ ṭhapesuṃ. Seyyathāpi, sāriputta, nānāpupphāni phalake nikkhittāni suttena susaṅgahitāni tāni vāto na vikirati na vidhamati na viddhaṃseti. Taṃ kissa hetu? Yathā taṃ suttena susaṅgahitattā. Evameva kho, sāriputta, tesaṃ buddhānaṃ bhagavantānaṃ antaradhānena buddhānubuddhānaṃ sāvakānaṃ antaradhānena ye te pacchimā sāvakā nānānāmā nānāgottā nānājaccā nānākulā pabbajitā te taṃ brahmacariyaṃ ciraṃ dīghamaddhānaṃ ṭhapesuṃ. Ayaṃ kho, sāriputta, hetu ayaṃ paccayo yena bhagavato ca kakusandhassa bhagavato ca koṇāgamanassa bhagavato ca kassapassa brahmacariyaṃ ciraṭṭhitikaṃ ahosī’’ti.

    ൨൧. അഥ ഖോ ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ ഉട്ഠായാസനാ ഏകംസം ഉത്തരാസങ്ഗം കരിത്വാ യേന ഭഗവാ തേനഞ്ജലിം പണാമേത്വാ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘ഏതസ്സ, ഭഗവാ, കാലോ! ഏതസ്സ, സുഗത, കാലോ! യം ഭഗവാ സാവകാനം സിക്ഖാപദം പഞ്ഞപേയ്യ 29, ഉദ്ദിസേയ്യ പാതിമോക്ഖം, യഥയിദം ബ്രഹ്മചരിയം അദ്ധനിയം അസ്സ ചിരട്ഠിതിക’’ന്തി. ‘‘ആഗമേഹി ത്വം, സാരിപുത്ത ! ആഗമേഹി ത്വം, സാരിപുത്ത! തഥാഗതോവ തത്ഥ കാലം ജാനിസ്സതി. ന താവ, സാരിപുത്ത, സത്ഥാ സാവകാനം സിക്ഖാപദം പഞ്ഞപേതി ഉദ്ദിസതി 30 പാതിമോക്ഖം യാവ ന ഇധേകച്ചേ ആസവട്ഠാനീയാ ധമ്മാ സങ്ഘേ പാതുഭവന്തി. യതോ ച ഖോ, സാരിപുത്ത, ഇധേകച്ചേ ആസവട്ഠാനീയാ ധമ്മാ സങ്ഘേ പാതുഭവന്തി, അഥ സത്ഥാ സാവകാനം സിക്ഖാപദം പഞ്ഞപേതി ഉദ്ദിസ്സതി പാതിമോക്ഖം തേസംയേവ ആസവട്ഠാനീയാനം ധമ്മാനം പടിഘാതായ. ന താവ, സാരിപുത്ത, ഇധേകച്ചേ ആസവട്ഠാനീയാ ധമ്മാ സങ്ഘേ പാതുഭവന്തി യാവ ന സങ്ഘോ രത്തഞ്ഞുമഹത്തം പത്തോ ഹോതി. യതോ ച ഖോ, സാരിപുത്ത, സങ്ഘോ രത്തഞ്ഞുമഹത്തം പത്തോ ഹോതി അഥ ഇധേകച്ചേ ആസവട്ഠാനീയാ ധമ്മാ സങ്ഘേ പാതുഭവന്തി, അഥ, സത്ഥാ സാവകാനം സിക്ഖാപദം പഞ്ഞപേതി ഉദ്ദിസതി പാതിമോക്ഖം തേസംയേവ ആസവട്ഠാനീയാനം ധമ്മാനം പടിഘാതായ. ന താവ, സാരിപുത്ത, ഇധേകച്ചേ ആസവട്ഠാനീയാ ധമ്മാ സങ്ഘേ പാതുഭവന്തി, യാവ ന സങ്ഘോ വേപുല്ലമഹത്തം പത്തോ ഹോതി. യതോ ച ഖോ, സാരിപുത്ത, സങ്ഘോ വേപുല്ലമഹത്തം പത്തോ ഹോതി, അഥ ഇധേകച്ചേ ആസവട്ഠാനീയാ ധമ്മാ സങ്ഘേ പാതുഭവന്തി, അഥ സത്ഥാ സാവകാനം സിക്ഖാപദം പഞ്ഞപേതി ഉദ്ദിസതി പാതിമോക്ഖം തേസംയേവ ആസവട്ഠാനീയാനം ധമ്മാനം പടിഘാതായ. ന താവ, സാരിപുത്ത, ഇധേകച്ചേ ആസവട്ഠാനീയാ ധമ്മാ സങ്ഘേ പാതുഭവന്തി, യാവ ന സങ്ഘോ ലാഭഗ്ഗമഹത്തം പത്തോ ഹോതി. യതോ ച ഖോ, സാരിപുത്ത, സങ്ഘോ ലാഭഗ്ഗമഹത്തം പത്തോ ഹോതി, അഥ ഇധേകച്ചേ ആസവട്ഠാനീയാ ധമ്മാ സങ്ഘേ പാതുഭവന്തി, അഥ സത്ഥാ സാവകാനം സിക്ഖാപദം പഞ്ഞപേതി ഉദ്ദിസതി പാതിമോക്ഖം തേസംയേവ ആസവട്ഠാനീയാനം ധമ്മാനം പടിഘാതായ. ന താവ, സാരിപുത്ത, ഇധേകച്ചേ ആസവട്ഠാനീയാ ധമ്മാ സങ്ഘേ പാതുഭവന്തി, യാവ ന സങ്ഘോ ബാഹുസച്ചമഹത്തം പത്തോ ഹോതി. യതോ ച ഖോ, സാരിപുത്ത, സങ്ഘോ ബാഹുസച്ചമഹത്തം പത്തോ ഹോതി, അഥ ഇധേകച്ചേ ആസവട്ഠാനീയാ ധമ്മാ സങ്ഘേ പാതുഭവന്തി, അഥ സത്ഥാ സാവകാനം സിക്ഖാപദം പഞ്ഞപേതി ഉദ്ദിസതി പാതിമോക്ഖം തേസംയേവ ആസവട്ഠാനീയാനം ധമ്മാനം പടിഘാതായ. നിരബ്ബുദോ ഹി, സാരിപുത്ത, ഭിക്ഖുസങ്ഘോ നിരാദീനവോ അപഗതകാളകോ സുദ്ധോ സാരേ പതിട്ഠിതോ. ഇമേസഞ്ഹി, സാരിപുത്ത, പഞ്ചന്നം ഭിക്ഖുസതാനം യോ പച്ഛിമകോ ഭിക്ഖു സോ സോതാപന്നോ അവിനിപാതധമ്മോ നിയതോ സമ്ബോധിപരായണോ’’തി.

    21. Atha kho āyasmā sāriputto uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘etassa, bhagavā, kālo! Etassa, sugata, kālo! Yaṃ bhagavā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññapeyya 31, uddiseyya pātimokkhaṃ, yathayidaṃ brahmacariyaṃ addhaniyaṃ assa ciraṭṭhitika’’nti. ‘‘Āgamehi tvaṃ, sāriputta ! Āgamehi tvaṃ, sāriputta! Tathāgatova tattha kālaṃ jānissati. Na tāva, sāriputta, satthā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññapeti uddisati 32 pātimokkhaṃ yāva na idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti. Yato ca kho, sāriputta, idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti, atha satthā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññapeti uddissati pātimokkhaṃ tesaṃyeva āsavaṭṭhānīyānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Na tāva, sāriputta, idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti yāva na saṅgho rattaññumahattaṃ patto hoti. Yato ca kho, sāriputta, saṅgho rattaññumahattaṃ patto hoti atha idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti, atha, satthā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññapeti uddisati pātimokkhaṃ tesaṃyeva āsavaṭṭhānīyānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Na tāva, sāriputta, idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti, yāva na saṅgho vepullamahattaṃ patto hoti. Yato ca kho, sāriputta, saṅgho vepullamahattaṃ patto hoti, atha idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti, atha satthā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññapeti uddisati pātimokkhaṃ tesaṃyeva āsavaṭṭhānīyānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Na tāva, sāriputta, idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti, yāva na saṅgho lābhaggamahattaṃ patto hoti. Yato ca kho, sāriputta, saṅgho lābhaggamahattaṃ patto hoti, atha idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti, atha satthā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññapeti uddisati pātimokkhaṃ tesaṃyeva āsavaṭṭhānīyānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Na tāva, sāriputta, idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti, yāva na saṅgho bāhusaccamahattaṃ patto hoti. Yato ca kho, sāriputta, saṅgho bāhusaccamahattaṃ patto hoti, atha idhekacce āsavaṭṭhānīyā dhammā saṅghe pātubhavanti, atha satthā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññapeti uddisati pātimokkhaṃ tesaṃyeva āsavaṭṭhānīyānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Nirabbudo hi, sāriputta, bhikkhusaṅgho nirādīnavo apagatakāḷako suddho sāre patiṭṭhito. Imesañhi, sāriputta, pañcannaṃ bhikkhusatānaṃ yo pacchimako bhikkhu so sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’’ti.

    ൨൨. അഥ ഖോ ഭഗവാ ആയസ്മന്തം ആനന്ദം ആമന്തേസി – ‘‘ആചിണ്ണം ഖോ പനേതം, ആനന്ദ, തഥാഗതാനം യേഹി നിമന്തിതാ വസ്സം വസന്തി, ന തേ അനപലോകേത്വാ ജനപദചാരികം പക്കമന്തി. ആയാമാനന്ദ, വേരഞ്ജം ബ്രാഹ്മണം അപലോകേസ്സാമാ’’തി. ‘‘ഏവം ഭന്തേ’’തി ഖോ ആയസ്മാ ആനന്ദോ ഭഗവതോ പച്ചസ്സോസി. അഥ ഖോ ഭഗവാ നിവാസേത്വാ പത്തചീവരമാദായ ആയസ്മതാ ആനന്ദേന പച്ഛാസമണേന യേന വേരഞ്ജസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ നിവേസനം തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ പഞ്ഞത്തേ ആസനേ നിസീദി. അഥ ഖോ വേരഞ്ജോ ബ്രാഹ്മണോ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി ; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നം ഖോ വേരഞ്ജം ബ്രാഹ്മണം ഭഗവാ ഏതദവോച – ‘‘നിമന്തിതമ്ഹ തയാ, ബ്രാഹ്മണ , വസ്സംവുട്ഠാ 33, അപലോകേമ തം, ഇച്ഛാമ മയം ജനപദചാരികം പക്കമിതു’’ന്തി. ‘‘സച്ചം, ഭോ ഗോതമ, നിമന്തിതത്ഥ മയാ വസ്സംവുട്ഠാ; അപി ച, യോ ദേയ്യധമ്മോ സോ ന ദിന്നോ. തഞ്ച ഖോ നോ അസന്തം, നോപി അദാതുകമ്യതാ, തം കുതേത്ഥ ലബ്ഭാ ബഹുകിച്ചാ ഘരാവാസാ ബഹുകരണീയാ. അധിവാസേതു മേ ഭവം ഗോതമോ സ്വാതനായ ഭത്തം സദ്ധിം ഭിക്ഖുസങ്ഘേനാ’’തി. അധിവാസേസി ഭഗവാ തുണ്ഹീഭാവേന. അഥ ഖോ ഭഗവാ വേരഞ്ജം ബ്രാഹ്മണം ധമ്മിയാ കഥായ സന്ദസ്സേത്വാ സമാദപേത്വാ സമുത്തേജേത്വാ സമ്പഹംസേത്വാ ഉട്ഠായാസനാ പക്കാമി. അഥ ഖോ വേരഞ്ജോ ബ്രാഹ്മണോ തസ്സാ രത്തിയാ അച്ചയേന സകേ നിവേസനേ പണീതം ഖാദനീയം ഭോജനീയം പടിയാദാപേത്വാ ഭഗവതോ കാലം ആരോചാപേസി – ‘‘കാലോ, ഭോ ഗോതമ, നിട്ഠിതം ഭത്ത’’ന്തി.

    22. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘āciṇṇaṃ kho panetaṃ, ānanda, tathāgatānaṃ yehi nimantitā vassaṃ vasanti, na te anapaloketvā janapadacārikaṃ pakkamanti. Āyāmānanda, verañjaṃ brāhmaṇaṃ apalokessāmā’’ti. ‘‘Evaṃ bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavā nivāsetvā pattacīvaramādāya āyasmatā ānandena pacchāsamaṇena yena verañjassa brāhmaṇassa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho verañjo brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami ; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho verañjaṃ brāhmaṇaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘nimantitamha tayā, brāhmaṇa , vassaṃvuṭṭhā 34, apalokema taṃ, icchāma mayaṃ janapadacārikaṃ pakkamitu’’nti. ‘‘Saccaṃ, bho gotama, nimantitattha mayā vassaṃvuṭṭhā; api ca, yo deyyadhammo so na dinno. Tañca kho no asantaṃ, nopi adātukamyatā, taṃ kutettha labbhā bahukiccā gharāvāsā bahukaraṇīyā. Adhivāsetu me bhavaṃ gotamo svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho bhagavā verañjaṃ brāhmaṇaṃ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi. Atha kho verañjo brāhmaṇo tassā rattiyā accayena sake nivesane paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā bhagavato kālaṃ ārocāpesi – ‘‘kālo, bho gotama, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti.

    ൨൩. അഥ ഖോ ഭഗവാ പുബ്ബണ്ഹസമയം നിവാസേത്വാ പത്തചീവരമാദായ യേന വേരഞ്ജസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ നിവേസനം തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ പഞ്ഞത്തേ ആസനേ നിസീദി സദ്ധിം ഭിക്ഖുസങ്ഘേന. അഥ ഖോ വേരഞ്ജോ ബ്രാഹ്മണോ ബുദ്ധപ്പമുഖം ഭിക്ഖുസങ്ഘം പണീതേന ഖാദനീയേന ഭോജനീയേന സഹത്ഥാ സന്തപ്പേത്വാ സമ്പവാരേത്വാ ഭഗവന്തം ഭുത്താവിം ഓനീതപത്തപാണിം 35 തിചീവരേന അച്ഛാദേസി, ഏകമേകഞ്ച ഭിക്ഖും ഏകമേകേന ദുസ്സയുഗേന അച്ഛാദേസി. അഥ ഖോ ഭഗവാ വേരഞ്ജം ബ്രാഹ്മണം ധമ്മിയാ കഥായ സന്ദസ്സേത്വാ സമാദപേത്വാ സമുത്തേജേത്വാ സമ്പഹംസേത്വാ ഉട്ഠായാസനാ പക്കാമി. അഥ ഖോ ഭഗവാ വേരഞ്ജായം യഥാഭിരന്തം വിഹരിത്വാ അനുപഗമ്മ സോരേയ്യം സങ്കസ്സം കണ്ണകുജ്ജം യേന പയാഗപതിട്ഠാനം തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ പയാഗപതിട്ഠാനേ ഗങ്ഗം നദിം ഉത്തരിത്വാ യേന ബാരാണസീ തദവസരി. അഥ ഖോ ഭഗവാ ബാരാണസിയം യഥാഭിരന്തം വിഹരിത്വാ യേന വേസാലീ തേന ചാരികം പക്കാമി. അനുപുബ്ബേന ചാരികം ചരമാനോ യേന വേസാലീ തദവസരി. തത്ര സുദം ഭഗവാ വേസാലിയം വിഹരതി മഹാവനേ കൂടാഗാരസാലായന്തി.

    23. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena verañjassa brāhmaṇassa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi saddhiṃ bhikkhusaṅghena. Atha kho verañjo brāhmaṇo buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappetvā sampavāretvā bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ 36 ticīvarena acchādesi, ekamekañca bhikkhuṃ ekamekena dussayugena acchādesi. Atha kho bhagavā verañjaṃ brāhmaṇaṃ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi. Atha kho bhagavā verañjāyaṃ yathābhirantaṃ viharitvā anupagamma soreyyaṃ saṅkassaṃ kaṇṇakujjaṃ yena payāgapatiṭṭhānaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā payāgapatiṭṭhāne gaṅgaṃ nadiṃ uttaritvā yena bārāṇasī tadavasari. Atha kho bhagavā bārāṇasiyaṃ yathābhirantaṃ viharitvā yena vesālī tena cārikaṃ pakkāmi. Anupubbena cārikaṃ caramāno yena vesālī tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyanti.

    വേരഞ്ജഭാണവാരോ നിട്ഠിതോ.

    Verañjabhāṇavāro niṭṭhito.







    Footnotes:
    1. ഭഗവാതി (സ്യാ॰), ദീ॰ നി॰ ൧.൧൫൭, അബ്ഭുഗ്ഗതാകാരേന പന സമേതി
    2. bhagavāti (syā.), dī. ni. 1.157, abbhuggatākārena pana sameti
    3. ഇതോ പരം യാവ പാരാ॰ ൧൫-൧൬ പദക്ഖിണം കത്വാ പക്കാമീതി പാഠോ അ॰ നി॰ ൮.൧൧
    4. ito paraṃ yāva pārā. 15-16 padakkhiṇaṃ katvā pakkāmīti pāṭho a. ni. 8.11
    5. അനഭാവകതാ (സീ॰) അനഭാവംഗതാ (സ്യാ॰)
    6. anabhāvakatā (sī.) anabhāvaṃgatā (syā.)
    7. വിരിയം (സീ॰ സ്യാ॰)
    8. അപ്പമുട്ഠാ (സീ॰ സ്യാ॰)
    9. viriyaṃ (sī. syā.)
    10. appamuṭṭhā (sī. syā.)
    11. അതിക്കന്തമാനുസ്സകേന (ക॰)
    12. atikkantamānussakena (ka.)
    13. ഉത്തരാഹകാ (സീ॰)
    14. അസ്സവണിജാ (ക॰)
    15. പത്ഥപത്ഥമൂലകം (ക॰)
    16. uttarāhakā (sī.)
    17. assavaṇijā (ka.)
    18. patthapatthamūlakaṃ (ka.)
    19. പഞ്ഞാപേസ്സാമാതി (സീ॰ സ്യാ॰)
    20. paññāpessāmāti (sī. syā.)
    21. മഹാമോഗ്ഗലാനോ (ക॰)
    22. mahāmoggalāno (ka.)
    23. സായണ്ഹസമയം (സീ॰)
    24. sāyaṇhasamayaṃ (sī.)
    25. ഭീസനകേ (ക॰)
    26. മനസാകരിത്ഥ (ക॰)
    27. bhīsanake (ka.)
    28. manasākarittha (ka.)
    29. പഞ്ഞാപേയ്യ (സീ॰ സ്യാ॰)
    30. ന ഉദ്ദിസതി (സീ॰)
    31. paññāpeyya (sī. syā.)
    32. na uddisati (sī.)
    33. വസ്സംവുത്ഥാ (സീ॰ സ്യാ॰ ക॰)
    34. vassaṃvutthā (sī. syā. ka.)
    35. ഓണീതപത്തപാണിം (ക॰)
    36. oṇītapattapāṇiṃ (ka.)



    Related texts:




    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact