Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / மஹாவிப⁴ங்க³-அட்ட²கதா² • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā

    வேரஞ்ஜகண்ட³வண்ணனா

    Verañjakaṇḍavaṇṇanā

    1. இதா³னி

    1. Idāni

    ‘‘தேனாதிஆதி³பாட²ஸ்ஸ, அத்த²ங் நானப்பகாரதோ;

    ‘‘Tenātiādipāṭhassa, atthaṃ nānappakārato;

    த³ஸ்ஸயந்தோ கரிஸ்ஸாமி, வினயஸ்ஸத்த²வண்ணன’’ந்தி.

    Dassayanto karissāmi, vinayassatthavaṇṇana’’nti.

    வுத்தத்தா தேன ஸமயேன பு³த்³தோ⁴ ப⁴க³வாதிஆதீ³னங் அத்த²வண்ணனங் கரிஸ்ஸாமி. ஸெய்யதி²த³ங் – தேனாதி அனியமனித்³தே³ஸவசனங். தஸ்ஸ ஸரூபேன அவுத்தேனபி அபரபா⁴கே³ அத்த²தோ ஸித்³தே⁴ன யேனாதி இமினா வசனேன படினித்³தே³ஸோ காதப்³போ³. அபரபா⁴கே³ ஹி வினயபஞ்ஞத்தியாசனஹேதுபூ⁴தோ ஆயஸ்மதோ ஸாரிபுத்தஸ்ஸ பரிவிதக்கோ ஸித்³தோ⁴. தஸ்மா யேன ஸமயேன ஸோ பரிவிதக்கோ உத³பாதி³, தேன ஸமயேன பு³த்³தோ⁴ ப⁴க³வா வேரஞ்ஜாயங் விஹரதீதி ஏவமெத்த² ஸம்ப³ந்தோ⁴ வேதி³தப்³போ³. அயஞ்ஹி ஸப்³ப³ஸ்மிம்பி வினயே யுத்தி, யதி³த³ங் யத்த² யத்த² ‘‘தேனா’’தி வுச்சதி தத்த² தத்த² புப்³பே³ வா பச்சா² வா அத்த²தோ ஸித்³தே⁴ன ‘‘யேனா’’தி இமினா வசனேன படினித்³தே³ஸோ காதப்³போ³தி.

    Vuttattā tena samayena buddho bhagavātiādīnaṃ atthavaṇṇanaṃ karissāmi. Seyyathidaṃ – tenāti aniyamaniddesavacanaṃ. Tassa sarūpena avuttenapi aparabhāge atthato siddhena yenāti iminā vacanena paṭiniddeso kātabbo. Aparabhāge hi vinayapaññattiyācanahetubhūto āyasmato sāriputtassa parivitakko siddho. Tasmā yena samayena so parivitakko udapādi, tena samayena buddho bhagavā verañjāyaṃ viharatīti evamettha sambandho veditabbo. Ayañhi sabbasmimpi vinaye yutti, yadidaṃ yattha yattha ‘‘tenā’’ti vuccati tattha tattha pubbe vā pacchā vā atthato siddhena ‘‘yenā’’ti iminā vacanena paṭiniddeso kātabboti.

    தத்ரித³ங் முக²மத்தனித³ஸ்ஸனங் – ‘‘தேன ஹி, பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கூ²னங் ஸிக்கா²பத³ங் பஞ்ஞபெஸ்ஸாமி, யேன ஸுதி³ன்னோ மேது²னங் த⁴ம்மங் படிஸேவி; யஸ்மா படிஸேவி, தஸ்மா பஞ்ஞபெஸ்ஸாமீ’’தி வுத்தங் ஹோதி. ஏவங் தாவ புப்³பே³ அத்த²தோ ஸித்³தே⁴ன யேனாதி இமினா வசனேன படினித்³தே³ஸோ யுஜ்ஜதி. தேன ஸமயேன பு³த்³தோ⁴ ப⁴க³வா ராஜக³ஹே விஹரதி, யேன ஸமயேன த⁴னியோ கும்ப⁴காரபுத்தோ ரஞ்ஞோ தா³ரூனி அதி³ன்னங் ஆதி³யீதி ஏவங் பச்சா² அத்த²தோ ஸித்³தே⁴ன யேனாதி இமினா வசனேன படினித்³தே³ஸோ யுஜ்ஜதீதி வுத்தோ தேனாதி வசனஸ்ஸ அத்தோ². ஸமயேனாதி எத்த² பன ஸமயஸத்³தோ³ தாவ –

    Tatridaṃ mukhamattanidassanaṃ – ‘‘tena hi, bhikkhave, bhikkhūnaṃ sikkhāpadaṃ paññapessāmi, yena sudinno methunaṃ dhammaṃ paṭisevi; yasmā paṭisevi, tasmā paññapessāmī’’ti vuttaṃ hoti. Evaṃ tāva pubbe atthato siddhena yenāti iminā vacanena paṭiniddeso yujjati. Tena samayena buddho bhagavā rājagahe viharati, yena samayena dhaniyo kumbhakāraputto rañño dārūni adinnaṃ ādiyīti evaṃ pacchā atthato siddhena yenāti iminā vacanena paṭiniddeso yujjatīti vutto tenāti vacanassa attho. Samayenāti ettha pana samayasaddo tāva –

    ஸமவாயே க²ணே காலே, ஸமூஹே ஹேது-தி³ட்டி²ஸு;

    Samavāye khaṇe kāle, samūhe hetu-diṭṭhisu;

    படிலாபே⁴ பஹானே ச, படிவேதே⁴ ச தி³ஸ்ஸதி.

    Paṭilābhe pahāne ca, paṭivedhe ca dissati.

    ததா² ஹிஸ்ஸ – ‘‘அப்பேவ நாம ஸ்வேபி உபஸங்கமெய்யாம காலஞ்ச ஸமயஞ்ச உபாதா³யா’’தி (தீ³॰ நி॰ 1.447) ஏவமாதீ³ஸு ஸமவாயோ அத்தோ². ‘‘ஏகோவ கோ², பி⁴க்க²வே, க²ணோ ச ஸமயோ ச ப்³ரஹ்மசரியவாஸாயா’’தி (அ॰ நி॰ 8.29) ஏவமாதீ³ஸு க²ணோ. ‘‘உண்ஹஸமயோ பரிளாஹஸமயோ’’தி (பாசி॰ 358) ஏவமாதீ³ஸு காலோ. ‘‘மஹாஸமயோ பவனஸ்மி’’ந்தி ஏவமாதீ³ஸு ஸமூஹோ. ‘‘ஸமயோபி கோ² தே, ப⁴த்³தா³லி, அப்படிவித்³தோ⁴ அஹோஸி – ‘ப⁴க³வா கோ² ஸாவத்தி²யங் விஹரதி, ப⁴க³வாபி மங் ஜானிஸ்ஸதி – ப⁴த்³தா³லி நாம பி⁴க்கு² ஸத்து²ஸாஸனே ஸிக்கா²ய அபரிபூரகாரீ’தி அயம்பி கோ² தே, ப⁴த்³தா³லி, ஸமயோ அப்படிவித்³தோ⁴ அஹோஸீ’’தி (ம॰ நி॰ 2.135) ஏவமாதீ³ஸு ஹேது. ‘‘தேன கோ² பன ஸமயேன உக்³க³ஹமானோ பரிப்³பா³ஜகோ ஸமணமுண்டி³காபுத்தோ ஸமயப்பவாத³கே திந்து³காசீரே ஏகஸாலகே மல்லிகாய ஆராமே படிவஸதீ’’தி (ம॰ நி॰ 2.260) ஏவமாதீ³ஸு தி³ட்டி².

    Tathā hissa – ‘‘appeva nāma svepi upasaṅkameyyāma kālañca samayañca upādāyā’’ti (dī. ni. 1.447) evamādīsu samavāyo attho. ‘‘Ekova kho, bhikkhave, khaṇo ca samayo ca brahmacariyavāsāyā’’ti (a. ni. 8.29) evamādīsu khaṇo. ‘‘Uṇhasamayo pariḷāhasamayo’’ti (pāci. 358) evamādīsu kālo. ‘‘Mahāsamayo pavanasmi’’nti evamādīsu samūho. ‘‘Samayopi kho te, bhaddāli, appaṭividdho ahosi – ‘bhagavā kho sāvatthiyaṃ viharati, bhagavāpi maṃ jānissati – bhaddāli nāma bhikkhu satthusāsane sikkhāya aparipūrakārī’ti ayampi kho te, bhaddāli, samayo appaṭividdho ahosī’’ti (ma. ni. 2.135) evamādīsu hetu. ‘‘Tena kho pana samayena uggahamāno paribbājako samaṇamuṇḍikāputto samayappavādake tindukācīre ekasālake mallikāya ārāme paṭivasatī’’ti (ma. ni. 2.260) evamādīsu diṭṭhi.

    ‘‘தி³ட்டே² த⁴ம்மே ச யோ அத்தோ², யோ சத்தோ² ஸம்பராயிகோ;

    ‘‘Diṭṭhe dhamme ca yo attho, yo cattho samparāyiko;

    அத்தா²பி⁴ஸமயா தீ⁴ரோ, பண்டி³தோதி பவுச்சதீ’’தி. (ஸங்॰ நி॰ 1.129);

    Atthābhisamayā dhīro, paṇḍitoti pavuccatī’’ti. (saṃ. ni. 1.129);

    ஏவமாதீ³ஸு படிலாபோ⁴. ‘‘ஸம்மா மானாபி⁴ஸமயா அந்தமகாஸி து³க்க²ஸ்ஸா’’தி (ம॰ நி॰ 1.28) ஏவமாதீ³ஸு பஹானங். ‘‘து³க்க²ஸ்ஸ பீளனட்டோ² ஸங்க²தட்டோ² ஸந்தாபட்டோ² விபரிணாமட்டோ² அபி⁴ஸமயட்டோ²’’தி (படி॰ ம॰ 2.8) ஏவமாதீ³ஸு படிவேதோ⁴ அத்தோ². இத⁴ பனஸ்ஸ காலோ அத்தோ². தஸ்மா யேன காலேன ஆயஸ்மதோ ஸாரிபுத்தஸ்ஸ வினயபஞ்ஞத்தியாசனஹேதுபூ⁴தோ பரிவிதக்கோ உத³பாதி³, தேன காலேனாதி ஏவமெத்த² அத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³.

    Evamādīsu paṭilābho. ‘‘Sammā mānābhisamayā antamakāsi dukkhassā’’ti (ma. ni. 1.28) evamādīsu pahānaṃ. ‘‘Dukkhassa pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho santāpaṭṭho vipariṇāmaṭṭho abhisamayaṭṭho’’ti (paṭi. ma. 2.8) evamādīsu paṭivedho attho. Idha panassa kālo attho. Tasmā yena kālena āyasmato sāriputtassa vinayapaññattiyācanahetubhūto parivitakko udapādi, tena kālenāti evamettha attho daṭṭhabbo.

    எத்தா²ஹ – ‘‘அத² கஸ்மா யதா² ஸுத்தந்தே ‘ஏகங் ஸமய’ந்தி உபயோக³வசனேன நித்³தே³ஸோ கதோ, அபி⁴த⁴ம்மே ச ‘யஸ்மிங் ஸமயே காமாவசர’ந்தி பு⁴ம்மவசனேன, ததா² அகத்வா இத⁴ ‘தேன ஸமயேனா’தி கரணவசனேன நித்³தே³ஸோ கதோ’’தி? தத்த² ததா², இத⁴ ச அஞ்ஞதா² அத்த²ஸம்ப⁴வதோ. கத²ங்? ஸுத்தந்தே தாவ அச்சந்தஸங்யோக³த்தோ² ஸம்ப⁴வதி. யஞ்ஹி ஸமயங் ப⁴க³வா ப்³ரஹ்மஜாலாதீ³னி ஸுத்தந்தானி தே³ஸேஸி, அச்சந்தமேவ தங் ஸமயங் கருணாவிஹாரேன விஹாஸி; தஸ்மா தத³த்த²ஜோதனத்த²ங் தத்த² உபயோக³னித்³தே³ஸோ கதோ. அபி⁴த⁴ம்மே ச அதி⁴கரணத்தோ² பா⁴வேனபா⁴வலக்க²ணத்தோ² ச ஸம்ப⁴வதி. அதி⁴கரணஞ்ஹி காலத்தோ² ஸமூஹத்தோ² ச ஸமயோ, தத்த² வுத்தானங் ப²ஸ்ஸாதி³த⁴ம்மானங் க²ணஸமவாயஹேதுஸங்கா²தஸ்ஸ ச ஸமயஸ்ஸ பா⁴வேன தேஸங் பா⁴வோ லக்கி²யதி. தஸ்மா தத³த்த²ஜோதனத்த²ங் தத்த² பு⁴ம்மவசனேன நித்³தே³ஸோ கதோ. இத⁴ பன ஹேதுஅத்தோ² கரணத்தோ² ச ஸம்ப⁴வதி. யோ ஹி ஸோ ஸிக்கா²பத³பஞ்ஞத்திஸமயோ ஸாரிபுத்தாதீ³ஹிபி து³ப்³பி³ஞ்ஞெய்யோ, தேன ஸமயேன ஹேதுபூ⁴தேன கரணபூ⁴தேன ச ஸிக்கா²பதா³னி பஞ்ஞாபயந்தோ ஸிக்கா²பத³பஞ்ஞத்திஹேதுஞ்ச அபெக்க²மானோ ப⁴க³வா தத்த² தத்த² விஹாஸி; தஸ்மா தத³த்த²ஜோதனத்த²ங் இத⁴ கரணவசனேன நித்³தே³ஸோ கதோதி வேதி³தப்³போ³. ஹோதி செத்த² –

    Etthāha – ‘‘atha kasmā yathā suttante ‘ekaṃ samaya’nti upayogavacanena niddeso kato, abhidhamme ca ‘yasmiṃ samaye kāmāvacara’nti bhummavacanena, tathā akatvā idha ‘tena samayenā’ti karaṇavacanena niddeso kato’’ti? Tattha tathā, idha ca aññathā atthasambhavato. Kathaṃ? Suttante tāva accantasaṃyogattho sambhavati. Yañhi samayaṃ bhagavā brahmajālādīni suttantāni desesi, accantameva taṃ samayaṃ karuṇāvihārena vihāsi; tasmā tadatthajotanatthaṃ tattha upayoganiddeso kato. Abhidhamme ca adhikaraṇattho bhāvenabhāvalakkhaṇattho ca sambhavati. Adhikaraṇañhi kālattho samūhattho ca samayo, tattha vuttānaṃ phassādidhammānaṃ khaṇasamavāyahetusaṅkhātassa ca samayassa bhāvena tesaṃ bhāvo lakkhiyati. Tasmā tadatthajotanatthaṃ tattha bhummavacanena niddeso kato. Idha pana hetuattho karaṇattho ca sambhavati. Yo hi so sikkhāpadapaññattisamayo sāriputtādīhipi dubbiññeyyo, tena samayena hetubhūtena karaṇabhūtena ca sikkhāpadāni paññāpayanto sikkhāpadapaññattihetuñca apekkhamāno bhagavā tattha tattha vihāsi; tasmā tadatthajotanatthaṃ idha karaṇavacanena niddeso katoti veditabbo. Hoti cettha –

    ‘‘உபயோகே³ன பு⁴ம்மேன, தங் தங் அத்த²மபெக்கி²ய;

    ‘‘Upayogena bhummena, taṃ taṃ atthamapekkhiya;

    அஞ்ஞத்ர ஸமயோ வுத்தோ, கரணேனேவ ஸோ இதா⁴’’தி.

    Aññatra samayo vutto, karaṇeneva so idhā’’ti.

    போராணா பன வண்ணயந்தி – ‘ஏகங் ஸமய’ந்தி வா ‘யஸ்மிங் ஸமயே’தி வா ‘தேன ஸமயேனா’தி வா அபி⁴லாபமத்தபே⁴தோ³ ஏஸ, ஸப்³ப³த்த² பு⁴ம்மமேவ அத்தோ²’’தி. தஸ்மா தேஸங் லத்³தி⁴யா ‘‘தேன ஸமயேனா’’தி வுத்தேபி ‘‘தஸ்மிங் ஸமயே’’தி அத்தோ² வேதி³தப்³போ³.

    Porāṇā pana vaṇṇayanti – ‘ekaṃ samaya’nti vā ‘yasmiṃ samaye’ti vā ‘tena samayenā’ti vā abhilāpamattabhedo esa, sabbattha bhummameva attho’’ti. Tasmā tesaṃ laddhiyā ‘‘tena samayenā’’ti vuttepi ‘‘tasmiṃ samaye’’ti attho veditabbo.

    பு³த்³தோ⁴ ப⁴க³வாதி இமேஸங் பதா³னங் பரதோ அத்த²ங் வண்ணயிஸ்ஸாம. வேரஞ்ஜாயங் விஹரதீதி எத்த² பன வேரஞ்ஜாதி அஞ்ஞதரஸ்ஸ நக³ரஸ்ஸேதங் அதி⁴வசனங், தஸ்ஸங் வேரஞ்ஜாயங்; ஸமீபத்தே² பு⁴ம்மவசனங். விஹரதீதி அவிஸேஸேன இரியாபத²தி³ப்³ப³ப்³ரஹ்மஅரியவிஹாரேஸு அஞ்ஞதரவிஹாரஸமங்கீ³பரிதீ³பனமேதங், இத⁴ பன டா²னக³மனநிஸஜ்ஜாஸயனப்பபே⁴தே³ஸுஅஇரியாபதே²ஸு அஞ்ஞதரஇரியாபத²ஸமாயோக³பரிதீ³பனங், தேன டி²தோபி க³ச்ச²ந்தோபி நிஸின்னோபி ஸயானோபி ப⁴க³வா விஹரதிச்சேவ வேதி³தப்³போ³. ஸோ ஹி ஏகங் இரியாபத²பா³த⁴னங் அஞ்ஞேன இரியாபதே²ன விச்சி²ந்தி³த்வா அபரிபதந்தங் அத்தபா⁴வங் ஹரதி பவத்தேதி, தஸ்மா ‘‘விஹரதீ’’தி வுச்சதி.

    Buddho bhagavāti imesaṃ padānaṃ parato atthaṃ vaṇṇayissāma. Verañjāyaṃ viharatīti ettha pana verañjāti aññatarassa nagarassetaṃ adhivacanaṃ, tassaṃ verañjāyaṃ; samīpatthe bhummavacanaṃ. Viharatīti avisesena iriyāpathadibbabrahmaariyavihāresu aññataravihārasamaṅgīparidīpanametaṃ, idha pana ṭhānagamananisajjāsayanappabhedesuairiyāpathesu aññatarairiyāpathasamāyogaparidīpanaṃ, tena ṭhitopi gacchantopi nisinnopi sayānopi bhagavā viharaticceva veditabbo. So hi ekaṃ iriyāpathabādhanaṃ aññena iriyāpathena vicchinditvā aparipatantaṃ attabhāvaṃ harati pavatteti, tasmā ‘‘viharatī’’ti vuccati.

    நளேருபுசிமந்த³மூலேதி எத்த² நளேரு நாம யக்கோ², புசிமந்தோ³தி நிம்ப³ருக்கோ², மூலந்தி ஸமீபங். அயஞ்ஹி மூலஸத்³தோ³ ‘‘மூலானி உத்³த⁴ரெய்ய அந்தமஸோ உஸீரனாளிமத்தானிபீ’’தி (அ॰ நி॰ 4.195) -ஆதீ³ஸு மூலமூலே தி³ஸ்ஸதி. ‘‘லோபோ⁴ அகுஸலமூல’’ந்தி (தீ³॰ நி॰ 3.305) -ஆதீ³ஸு அஸாதா⁴ரணஹேதும்ஹி. ‘‘யாவ மஜ்ஜ²ன்ஹிகே காலே சா²யா ப²ரதி, நிவாதே பண்ணானி பதந்தி, எத்தாவதா ருக்க²மூல’’ந்திஆதீ³ஸு ஸமீபே. இத⁴ பன ஸமீபே அதி⁴ப்பேதோ, தஸ்மா நளேருயக்கே²ன அதி⁴க்³க³ஹிதஸ்ஸ புசிமந்த³ஸ்ஸ ஸமீபேதி ஏவமெத்த² அத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³. ஸோ கிர புசிமந்தோ³ ரமணீயோ பாஸாதி³கோ அனேகேஸங் ருக்கா²னங் ஆதி⁴பச்சங் விய குருமானோ தஸ்ஸ நக³ரஸ்ஸ அவிதூ³ரே க³மனாக³மனஸம்பன்னே டா²னே அஹோஸி. அத² ப⁴க³வா வேரஞ்ஜங் க³ந்த்வா பதிரூபே டா²னே விஹரந்தோ தஸ்ஸ ருக்க²ஸ்ஸ ஸமீபே ஹெட்டா²பா⁴கே³ விஹாஸி. தேன வுத்தங் – ‘‘வேரஞ்ஜாயங் விஹரதி நளேருபுசிமந்த³மூலே’’தி.

    Naḷerupucimandamūleti ettha naḷeru nāma yakkho, pucimandoti nimbarukkho, mūlanti samīpaṃ. Ayañhi mūlasaddo ‘‘mūlāni uddhareyya antamaso usīranāḷimattānipī’’ti (a. ni. 4.195) -ādīsu mūlamūle dissati. ‘‘Lobho akusalamūla’’nti (dī. ni. 3.305) -ādīsu asādhāraṇahetumhi. ‘‘Yāva majjhanhike kāle chāyā pharati, nivāte paṇṇāni patanti, ettāvatā rukkhamūla’’ntiādīsu samīpe. Idha pana samīpe adhippeto, tasmā naḷeruyakkhena adhiggahitassa pucimandassa samīpeti evamettha attho daṭṭhabbo. So kira pucimando ramaṇīyo pāsādiko anekesaṃ rukkhānaṃ ādhipaccaṃ viya kurumāno tassa nagarassa avidūre gamanāgamanasampanne ṭhāne ahosi. Atha bhagavā verañjaṃ gantvā patirūpe ṭhāne viharanto tassa rukkhassa samīpe heṭṭhābhāge vihāsi. Tena vuttaṃ – ‘‘verañjāyaṃ viharati naḷerupucimandamūle’’ti.

    தத்த² ஸியா யதி³ தாவ ப⁴க³வா வேரஞ்ஜாயங் விஹரதி, ‘‘நளேருபுசிமந்த³மூலே’’தி ந வத்தப்³ப³ங், அத² தத்த² விஹரதி, ‘‘வேரஞ்ஜாய’’ந்தி ந வத்தப்³ப³ங், ந ஹி ஸக்கா உப⁴யத்த² தேனேவ ஸமயேன அபுப்³ப³ங் அசரிமங் விஹரிதுந்தி? ந கோ² பனேதங் ஏவங் த³ட்ட²ப்³ப³ங், நனு அவோசும்ஹ ‘‘ஸமீபத்தே² பு⁴ம்மவசன’’ந்தி. தஸ்மா யதா² க³ங்கா³யமுனாதீ³னங் ஸமீபே கோ³யூதா²னி சரந்தானி ‘‘க³ங்கா³ய சரந்தி, யமுனாய சரந்தீ’’தி வுச்சந்தி; ஏவமிதா⁴பி யதி³த³ங் வேரஞ்ஜாய ஸமீபே நளேருபுசிமந்த³மூலங் தத்த² விஹரந்தோ வுச்சதி ‘‘வேரஞ்ஜாயங் விஹரதி நளேருபுசிமந்த³மூலே’’தி. கோ³சரகா³மனித³ஸ்ஸனத்த²ங் ஹிஸ்ஸ வேரஞ்ஜாவசனங். பப்³ப³ஜிதானுரூபனிவாஸனட்டா²னநித³ஸ்ஸனத்த²ங் நளேருபுசிமந்த³மூலவசனங்.

    Tattha siyā yadi tāva bhagavā verañjāyaṃ viharati, ‘‘naḷerupucimandamūle’’ti na vattabbaṃ, atha tattha viharati, ‘‘verañjāya’’nti na vattabbaṃ, na hi sakkā ubhayattha teneva samayena apubbaṃ acarimaṃ viharitunti? Na kho panetaṃ evaṃ daṭṭhabbaṃ, nanu avocumha ‘‘samīpatthe bhummavacana’’nti. Tasmā yathā gaṅgāyamunādīnaṃ samīpe goyūthāni carantāni ‘‘gaṅgāya caranti, yamunāya carantī’’ti vuccanti; evamidhāpi yadidaṃ verañjāya samīpe naḷerupucimandamūlaṃ tattha viharanto vuccati ‘‘verañjāyaṃ viharati naḷerupucimandamūle’’ti. Gocaragāmanidassanatthaṃ hissa verañjāvacanaṃ. Pabbajitānurūpanivāsanaṭṭhānanidassanatthaṃ naḷerupucimandamūlavacanaṃ.

    தத்த² வேரஞ்ஜாகித்தனேன ஆயஸ்மா உபாலித்தே²ரோ ப⁴க³வதோ க³ஹட்டா²னுக்³க³ஹகரணங் த³ஸ்ஸேதி, நளேருபுசிமந்த³மூலகித்தனேன பப்³ப³ஜிதானுக்³க³ஹகரணங், ததா² புரிமேன பச்சயக்³க³ஹணதோ அத்தகிலமதா²னுயோக³விவஜ்ஜனங், பச்சி²மேன வத்து²காமப்பஹானதோ காமஸுக²ல்லிகானுயோக³விவஜ்ஜனுபாயத³ஸ்ஸனங்; புரிமேன ச த⁴ம்மதே³ஸனாபி⁴யோக³ங், பச்சி²மேன விவேகாதி⁴முத்திங்; புரிமேன கருணாய உபக³மனங் , பச்சி²மேன பஞ்ஞாய அபக³மனங்; புரிமேன ஸத்தானங் ஹிதஸுக²னிப்பா²த³னாதி⁴முத்ததங், பச்சி²மேன பரஹிதஸுக²கரணே நிருபலேபனங்; புரிமேன த⁴ம்மிகஸுகா²பரிச்சாக³னிமித்தங் பா²ஸுவிஹாரங், பச்சி²மேன உத்தரிமனுஸ்ஸத⁴ம்மானுயோக³னிமித்தங்; புரிமேன மனுஸ்ஸானங் உபகாரப³ஹுலதங், பச்சி²மேன தே³வதானங்; புரிமேன லோகே ஜாதஸ்ஸ லோகே ஸங்வட்³ட⁴பா⁴வங், பச்சி²மேன லோகேன அனுபலித்ததங்; புரிமேன ‘‘ஏகபுக்³க³லோ, பி⁴க்க²வே, லோகே உப்பஜ்ஜமானோ உப்பஜ்ஜதி ப³ஹுஜனஹிதாய ப³ஹுஜனஸுகா²ய லோகானுகம்பாய அத்தா²ய ஹிதாய ஸுகா²ய தே³வமனுஸ்ஸானங். கதமோ ஏகபுக்³க³லோ? ததா²க³தோ அரஹங் ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴’’தி (அ॰ நி॰ 1.170) வசனதோ யத³த்த²ங் ப⁴க³வா உப்பன்னோ தத³த்த²பரினிப்பா²த³னங், பச்சி²மேன யத்த² உப்பன்னோ தத³னுரூபவிஹாரங். ப⁴க³வா ஹி பட²மங் லும்பி³னீவனே, து³தியங் போ³தி⁴மண்டே³தி லோகியலோகுத்தராய உப்பத்தியா வனேயேவ உப்பன்னோ, தேனஸ்ஸ வனேயேவ விஹாரங் த³ஸ்ஸேதீதி ஏவமாதி³னா நயேனெத்த² அத்த²யோஜனா வேதி³தப்³பா³.

    Tattha verañjākittanena āyasmā upālitthero bhagavato gahaṭṭhānuggahakaraṇaṃ dasseti, naḷerupucimandamūlakittanena pabbajitānuggahakaraṇaṃ, tathā purimena paccayaggahaṇato attakilamathānuyogavivajjanaṃ, pacchimena vatthukāmappahānato kāmasukhallikānuyogavivajjanupāyadassanaṃ; purimena ca dhammadesanābhiyogaṃ, pacchimena vivekādhimuttiṃ; purimena karuṇāya upagamanaṃ , pacchimena paññāya apagamanaṃ; purimena sattānaṃ hitasukhanipphādanādhimuttataṃ, pacchimena parahitasukhakaraṇe nirupalepanaṃ; purimena dhammikasukhāpariccāganimittaṃ phāsuvihāraṃ, pacchimena uttarimanussadhammānuyoganimittaṃ; purimena manussānaṃ upakārabahulataṃ, pacchimena devatānaṃ; purimena loke jātassa loke saṃvaḍḍhabhāvaṃ, pacchimena lokena anupalittataṃ; purimena ‘‘ekapuggalo, bhikkhave, loke uppajjamāno uppajjati bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Katamo ekapuggalo? Tathāgato arahaṃ sammāsambuddho’’ti (a. ni. 1.170) vacanato yadatthaṃ bhagavā uppanno tadatthaparinipphādanaṃ, pacchimena yattha uppanno tadanurūpavihāraṃ. Bhagavā hi paṭhamaṃ lumbinīvane, dutiyaṃ bodhimaṇḍeti lokiyalokuttarāya uppattiyā vaneyeva uppanno, tenassa vaneyeva vihāraṃ dassetīti evamādinā nayenettha atthayojanā veditabbā.

    மஹதா பி⁴க்கு²ஸங்கே⁴ன ஸத்³தி⁴ந்தி எத்த² மஹதாதி கு³ணமஹத்தேனபி மஹதா; ஸங்க்²யாமஹத்தேனபி, ஸோ ஹி பி⁴க்கு²ஸங்கோ⁴ கு³ணேஹிபி மஹா அஹோஸி, யஸ்மா யோ தத்த² பச்சி²மகோ ஸோ ஸோதாபன்னோ; ஸங்க்²யாயபி மஹா பஞ்சஸதஸங்க்²யத்தா. பி⁴க்கூ²னங் ஸங்கே⁴ன பி⁴க்கு²ஸங்கே⁴ன; தி³ட்டி²ஸீலஸாமஞ்ஞஸங்கா²தஸங்கா⁴தேன ஸமணக³ணேனாதி அத்தோ². ஸத்³தி⁴ந்தி ஏகதோ. பஞ்சமத்தேஹி பி⁴க்கு²ஸதேஹீதி பஞ்ச மத்தா ஏதேஸந்தி பஞ்சமத்தானி. மத்தாதி பமாணங் வுச்சதி. தஸ்மா யதா² ‘‘போ⁴ஜனே மத்தஞ்ஞூ’’தி வுத்தே போ⁴ஜனே மத்தங் ஜானாதி, பமாணங் ஜானாதீதி அத்தோ² ஹோதி; ஏவமிதா⁴பி தேஸங் பி⁴க்கு²ஸதானங் பஞ்ச மத்தா பஞ்சப்பமாணந்தி ஏவமத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³. பி⁴க்கூ²னங் ஸதானி பி⁴க்கு²ஸதானி, தேஹி பஞ்சமத்தேஹி பி⁴க்கு²ஸதேஹி. ஏதேன யங் வுத்தங் – ‘‘மஹதா பி⁴க்கு²ஸங்கே⁴ன ஸத்³தி⁴’’ந்தி, எத்த² தஸ்ஸ மஹதோ பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ஸ்ஸ ஸங்க்²யாமஹத்தங் த³ஸ்ஸிதங் ஹோதி. பரதோ பனஸ்ஸ ‘‘நிரப்³பு³தோ³ ஹி, ஸாரிபுத்த பி⁴க்கு²ஸங்கோ⁴ நிராதீ³னவோ அபக³தகாளகோ ஸுத்³தோ⁴ ஸாரே பதிட்டி²தோ. இமேஸஞ்ஹி, ஸாரிபுத்த, பஞ்சன்னங் பி⁴க்கு²ஸதானங் யோ பச்சி²மகோ ஸோ ஸோதாபன்னோ’’தி வசனேன கு³ணமஹத்தங் ஆவிப⁴விஸ்ஸதி.

    Mahatābhikkhusaṅghena saddhinti ettha mahatāti guṇamahattenapi mahatā; saṅkhyāmahattenapi, so hi bhikkhusaṅgho guṇehipi mahā ahosi, yasmā yo tattha pacchimako so sotāpanno; saṅkhyāyapi mahā pañcasatasaṅkhyattā. Bhikkhūnaṃ saṅghena bhikkhusaṅghena; diṭṭhisīlasāmaññasaṅkhātasaṅghātena samaṇagaṇenāti attho. Saddhinti ekato. Pañcamattehi bhikkhusatehīti pañca mattā etesanti pañcamattāni. Mattāti pamāṇaṃ vuccati. Tasmā yathā ‘‘bhojane mattaññū’’ti vutte bhojane mattaṃ jānāti, pamāṇaṃ jānātīti attho hoti; evamidhāpi tesaṃ bhikkhusatānaṃ pañca mattā pañcappamāṇanti evamattho daṭṭhabbo. Bhikkhūnaṃ satāni bhikkhusatāni, tehi pañcamattehi bhikkhusatehi. Etena yaṃ vuttaṃ – ‘‘mahatā bhikkhusaṅghena saddhi’’nti, ettha tassa mahato bhikkhusaṅghassa saṅkhyāmahattaṃ dassitaṃ hoti. Parato panassa ‘‘nirabbudo hi, sāriputta bhikkhusaṅgho nirādīnavo apagatakāḷako suddho sāre patiṭṭhito. Imesañhi, sāriputta, pañcannaṃ bhikkhusatānaṃ yo pacchimako so sotāpanno’’ti vacanena guṇamahattaṃ āvibhavissati.

    அஸ்ஸோஸி கோ² வேரஞ்ஜோ ப்³ராஹ்மணோதி அஸ்ஸோஸீதி ஸுணி உபலபி⁴, ஸோதத்³வாரஸம்பத்தவசனநிக்³கோ⁴ஸானுஸாரேன அஞ்ஞாஸி. கோ²தி பத³பூரணமத்தே அவதா⁴ரணத்தே² வா நிபாதோ. தத்த² அவதா⁴ரணத்தே²ன அஸ்ஸோஸி ஏவ, நாஸ்ஸ கோசி ஸவனந்தராயோ அஹோஸீதி அயமத்தோ² வேதி³தப்³போ³. பத³பூரணேன பன ப்³யஞ்ஜனஸிலிட்ட²தாமத்தமேவ. வேரஞ்ஜாயங் ஜாதோ, வேரஞ்ஜாயங் ப⁴வோ, வேரஞ்ஜா வா அஸ்ஸ நிவாஸோதி வேரஞ்ஜோ. மாதாபிதூஹி கதனாமவஸேன பனாயங் ‘‘உத³யோ’’தி வுச்சதி. ப்³ரஹ்மங் அணதீதி ப்³ராஹ்மணோ, மந்தே ஸஜ்ஜா²யதீதி அத்தோ². இத³மேவ ஹி ஜாதிப்³ராஹ்மணானங் நிருத்திவசனங். அரியா பன பா³ஹிதபாபத்தா ‘‘ப்³ராஹ்மணா’’தி வுச்சந்தி.

    Assosi kho verañjo brāhmaṇoti assosīti suṇi upalabhi, sotadvārasampattavacananigghosānusārena aññāsi. Khoti padapūraṇamatte avadhāraṇatthe vā nipāto. Tattha avadhāraṇatthena assosi eva, nāssa koci savanantarāyo ahosīti ayamattho veditabbo. Padapūraṇena pana byañjanasiliṭṭhatāmattameva. Verañjāyaṃ jāto, verañjāyaṃ bhavo, verañjā vā assa nivāsoti verañjo. Mātāpitūhi katanāmavasena panāyaṃ ‘‘udayo’’ti vuccati. Brahmaṃ aṇatīti brāhmaṇo, mante sajjhāyatīti attho. Idameva hi jātibrāhmaṇānaṃ niruttivacanaṃ. Ariyā pana bāhitapāpattā ‘‘brāhmaṇā’’ti vuccanti.

    இதா³னி யமத்த²ங் வேரஞ்ஜோ ப்³ராஹ்மணோ அஸ்ஸோஸி, தங் பகாஸெந்தோ ஸமணோ க²லு போ⁴ கோ³தமோதிஆதி³மாஹ. தத்த² ஸமிதபாபத்தா ஸமணோதி வேதி³தப்³போ³. வுத்தங் ஹேதங் – ‘‘பா³ஹிதபாபோதி ப்³ராஹ்மணோ (த⁴॰ ப॰ 388), ஸமிதபாபத்தா ஸமணோதி வுச்சதீ’’தி (த⁴॰ ப॰ 265). ப⁴க³வா ச அனுத்தரேன அரியமக்³கே³ன ஸமிதபாபோ, தேனஸ்ஸ யதா²பு⁴ச்சகு³ணாதி⁴க³தமேதங் நாமங் யதி³த³ங் ஸமணோதி. க²லூதி அனுஸ்ஸவனத்தே² நிபாதோ. போ⁴தி ப்³ராஹ்மணஜாதிகானங் ஜாதிஸமுதா³க³தங் ஆலபனமத்தங். வுத்தம்பி ஹேதங் –

    Idāni yamatthaṃ verañjo brāhmaṇo assosi, taṃ pakāsento samaṇo khalu bho gotamotiādimāha. Tattha samitapāpattā samaṇoti veditabbo. Vuttaṃ hetaṃ – ‘‘bāhitapāpoti brāhmaṇo (dha. pa. 388), samitapāpattā samaṇoti vuccatī’’ti (dha. pa. 265). Bhagavā ca anuttarena ariyamaggena samitapāpo, tenassa yathābhuccaguṇādhigatametaṃ nāmaṃ yadidaṃ samaṇoti. Khalūti anussavanatthe nipāto. Bhoti brāhmaṇajātikānaṃ jātisamudāgataṃ ālapanamattaṃ. Vuttampi hetaṃ –

    ‘‘போ⁴வாதீ³ நாமஸோ ஹோதி, ஸசே ஹோதி ஸகிஞ்சனோ’’தி. (த⁴॰ ப॰ 396; ஸு॰ நி॰ 625). கோ³தமோதி ப⁴க³வந்தங் கொ³த்தவஸேன பரிகித்தேதி, தஸ்மா ‘‘ஸமணோ க²லு போ⁴ கோ³தமோ’’தி எத்த² ஸமணோ கிர போ⁴ கோ³தமகொ³த்தோதி ஏவமத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³. ஸக்யபுத்தோதி இத³ங் பன ப⁴க³வதோ உச்சாகுலபரிதீ³பனங். ஸக்யகுலா பப்³ப³ஜிதோதி ஸத்³தா⁴பப்³ப³ஜிதபா⁴வபரிதீ³பனங், கேனசி பாரிஜுஞ்ஞேன அனபி⁴பூ⁴தோ அபரிக்கீ²ணங்யேவ, தங் குலங் பஹாய ஸத்³தா⁴ய பப்³ப³ஜிதோதி வுத்தங் ஹோதி. ததோ பரங் வுத்தத்த²மேவ. தங் கோ² பனாதி இத்த²ம்பூ⁴தாக்²யானத்தே² உபயோக³வசனங், தஸ்ஸ கோ² பன போ⁴தோ கோ³தமஸ்ஸாதி அத்தோ². கல்யாணோதி கல்யாணகு³ணஸமன்னாக³தோ; ஸெட்டோ²தி வுத்தங் ஹோதி. கித்திஸத்³தோ³தி கித்தி ஏவ, து²திகோ⁴ஸோ வா.

    ‘‘Bhovādī nāmaso hoti, sace hoti sakiñcano’’ti. (Dha. pa. 396; su. ni. 625). Gotamoti bhagavantaṃ gottavasena parikitteti, tasmā ‘‘samaṇo khalu bho gotamo’’ti ettha samaṇo kira bho gotamagottoti evamattho daṭṭhabbo. Sakyaputtoti idaṃ pana bhagavato uccākulaparidīpanaṃ. Sakyakulā pabbajitoti saddhāpabbajitabhāvaparidīpanaṃ, kenaci pārijuññena anabhibhūto aparikkhīṇaṃyeva, taṃ kulaṃ pahāya saddhāya pabbajitoti vuttaṃ hoti. Tato paraṃ vuttatthameva. Taṃ kho panāti itthambhūtākhyānatthe upayogavacanaṃ, tassa kho pana bhoto gotamassāti attho. Kalyāṇoti kalyāṇaguṇasamannāgato; seṭṭhoti vuttaṃ hoti. Kittisaddoti kitti eva, thutighoso vā.

    இதிபி ஸோ ப⁴க³வாதிஆதீ³ஸு பன அயங் தாவ யோஜனா – ஸோ ப⁴க³வா இதிபி அரஹங், இதிபி ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴…பே॰… இதிபி ப⁴க³வாதி இமினா ச இமினா ச காரணேனாதி வுத்தங் ஹோதி.

    Itipi so bhagavātiādīsu pana ayaṃ tāva yojanā – so bhagavā itipi arahaṃ, itipi sammāsambuddho…pe… itipi bhagavāti iminā ca iminā ca kāraṇenāti vuttaṃ hoti.

    இதா³னி வினயத⁴ரானங் ஸுத்தந்தனயகோஸல்லத்த²ங் வினயஸங்வண்ணனாரம்பே⁴ பு³த்³த⁴கு³ணபடிஸங்யுத்தாய த⁴ம்மியா கதா²ய சித்தஸம்பஹங்ஸனத்த²ஞ்ச ஏதேஸங் பதா³னங் வித்தா²ரனயேன வண்ணனங் கரிஸ்ஸாமி. தஸ்மா யங் வுத்தங் – ‘‘ஸோ ப⁴க³வா இதிபி அரஹ’’ந்திஆதி³; தத்த² ஆரகத்தா, அரீனங் அரானஞ்ச ஹதத்தா, பச்சயாதீ³னங் அரஹத்தா, பாபகரணே ரஹாபா⁴வாதி இமேஹி தாவ காரணேஹி ஸோ ப⁴க³வா அரஹந்தி வேதி³தப்³போ³. ஆரகா ஹி ஸோ ஸப்³ப³கிலேஸேஹி ஸுவிதூ³ரவிதூ³ரே டி²தோ, மக்³கே³ன ஸவாஸனானங் கிலேஸானங் வித்³த⁴ங்ஸிதத்தாதி ஆரகத்தா அரஹங்; தே சானேன கிலேஸாரயோ மக்³கே³ன ஹதாதி அரீனங் ஹதத்தாபி அரஹங். யஞ்சேதங் அவிஜ்ஜாப⁴வதண்ஹாமயனாபி⁴புஞ்ஞாதி³அபி⁴ஸங்கா²ராரங் ஜராமரணனேமி ஆஸவஸமுத³யமயேன அக்கே²ன விஜ்ஜி²த்வா திப⁴வரதே² ஸமாயோஜிதங் அனாதி³காலப்பவத்தங் ஸங்ஸாரசக்கங், தஸ்ஸானேன போ³தி⁴மண்டே³ வீரியபாதே³ஹி ஸீலபத²வியங் பதிட்டா²ய ஸத்³தா⁴ஹத்தே²ன கம்மக்க²யகரங் ஞாணப²ரஸுங் க³ஹெத்வா ஸப்³பே³ அரா ஹதாதி அரானங் ஹதத்தாபி அரஹங்.

    Idāni vinayadharānaṃ suttantanayakosallatthaṃ vinayasaṃvaṇṇanārambhe buddhaguṇapaṭisaṃyuttāya dhammiyā kathāya cittasampahaṃsanatthañca etesaṃ padānaṃ vitthāranayena vaṇṇanaṃ karissāmi. Tasmā yaṃ vuttaṃ – ‘‘so bhagavā itipi araha’’ntiādi; tattha ārakattā, arīnaṃ arānañca hatattā, paccayādīnaṃ arahattā, pāpakaraṇe rahābhāvāti imehi tāva kāraṇehi so bhagavā arahanti veditabbo. Ārakā hi so sabbakilesehi suvidūravidūre ṭhito, maggena savāsanānaṃ kilesānaṃ viddhaṃsitattāti ārakattā arahaṃ; te cānena kilesārayo maggena hatāti arīnaṃ hatattāpi arahaṃ. Yañcetaṃ avijjābhavataṇhāmayanābhipuññādiabhisaṅkhārāraṃ jarāmaraṇanemi āsavasamudayamayena akkhena vijjhitvā tibhavarathe samāyojitaṃ anādikālappavattaṃ saṃsāracakkaṃ, tassānena bodhimaṇḍe vīriyapādehi sīlapathaviyaṃ patiṭṭhāya saddhāhatthena kammakkhayakaraṃ ñāṇapharasuṃ gahetvā sabbe arā hatāti arānaṃ hatattāpi arahaṃ.

    அத² வா ஸங்ஸாரசக்கந்தி அனமதக்³க³ஸங்ஸாரவட்டங் வுச்சதி, தஸ்ஸ ச அவிஜ்ஜா நாபி⁴, மூலத்தா; ஜராமரணங் நேமி, பரியோஸானத்தா; ஸேஸா த³ஸ த⁴ம்மா அரா, அவிஜ்ஜாமூலகத்தா ஜராமரணபரியந்தத்தா ச. தத்த² து³க்கா²தீ³ஸு அஞ்ஞாணங் அவிஜ்ஜா, காமப⁴வே ச அவிஜ்ஜா காமப⁴வே ஸங்கா²ரானங் பச்சயோ ஹோதி. ரூபப⁴வே அவிஜ்ஜா ரூபப⁴வே ஸங்கா²ரானங் பச்சயோ ஹோதி. அரூபப⁴வே அவிஜ்ஜா அரூபப⁴வே ஸங்கா²ரானங் பச்சயோ ஹோதி. காமப⁴வே ஸங்கா²ரா காமப⁴வே படிஸந்தி⁴விஞ்ஞாணஸ்ஸ பச்சயா ஹொந்தி. ஏஸ நயோ இதரேஸு. காமப⁴வே படிஸந்தி⁴விஞ்ஞாணங் காமப⁴வே நாமரூபஸ்ஸ பச்சயோ ஹோதி, ததா² ரூபப⁴வே. அரூபப⁴வே நாமஸ்ஸேவ பச்சயோ ஹோதி. காமப⁴வே நாமரூபங் காமப⁴வே ஸளாயதனஸ்ஸ பச்சயோ ஹோதி. ரூபப⁴வே நாமரூபங் ரூபப⁴வே திண்ணங் ஆயதனானங் பச்சயோ ஹோதி. அரூபப⁴வே நாமங் அரூபப⁴வே ஏகஸ்ஸாயதனஸ்ஸ பச்சயோ ஹோதி. காமப⁴வே ஸளாயதனங் காமப⁴வே ச²ப்³பி³த⁴ஸ்ஸ ப²ஸ்ஸஸ்ஸ பச்சயோ ஹோதி. ரூபப⁴வே தீணி ஆயதனானி ரூபப⁴வே திண்ணங் ப²ஸ்ஸானங்; அரூபப⁴வே ஏகமாயதனங் அரூபப⁴வே ஏகஸ்ஸ ப²ஸ்ஸஸ்ஸ பச்சயோ ஹோதி. காமப⁴வே ச² ப²ஸ்ஸா காமப⁴வே ச²ன்னங் வேத³னானங் பச்சயா ஹொந்தி. ரூபப⁴வே தயோ தத்தே²வ திஸ்ஸன்னங்; அரூபப⁴வே ஏகோ தத்தே²வ ஏகிஸ்ஸா வேத³னாய பச்சயோ ஹோதி. காமப⁴வே ச² வேத³னா காமப⁴வே ச²ன்னங் தண்ஹாகாயானங் பச்சயா ஹொந்தி. ரூபப⁴வே திஸ்ஸோ தத்தே²வ திண்ணங்; அரூபப⁴வே ஏகா வேத³னா அரூபப⁴வே ஏகஸ்ஸ தண்ஹாகாயஸ்ஸ பச்சயோ ஹோதி. தத்த² தத்த² ஸா ஸா தண்ஹா தஸ்ஸ தஸ்ஸ உபாதா³னஸ்ஸ பச்சயோ; உபாதா³னாத³யோ ப⁴வாதீ³னங்.

    Atha vā saṃsāracakkanti anamataggasaṃsāravaṭṭaṃ vuccati, tassa ca avijjā nābhi, mūlattā; jarāmaraṇaṃ nemi, pariyosānattā; sesā dasa dhammā arā, avijjāmūlakattā jarāmaraṇapariyantattā ca. Tattha dukkhādīsu aññāṇaṃ avijjā, kāmabhave ca avijjā kāmabhave saṅkhārānaṃ paccayo hoti. Rūpabhave avijjā rūpabhave saṅkhārānaṃ paccayo hoti. Arūpabhave avijjā arūpabhave saṅkhārānaṃ paccayo hoti. Kāmabhave saṅkhārā kāmabhave paṭisandhiviññāṇassa paccayā honti. Esa nayo itaresu. Kāmabhave paṭisandhiviññāṇaṃ kāmabhave nāmarūpassa paccayo hoti, tathā rūpabhave. Arūpabhave nāmasseva paccayo hoti. Kāmabhave nāmarūpaṃ kāmabhave saḷāyatanassa paccayo hoti. Rūpabhave nāmarūpaṃ rūpabhave tiṇṇaṃ āyatanānaṃ paccayo hoti. Arūpabhave nāmaṃ arūpabhave ekassāyatanassa paccayo hoti. Kāmabhave saḷāyatanaṃ kāmabhave chabbidhassa phassassa paccayo hoti. Rūpabhave tīṇi āyatanāni rūpabhave tiṇṇaṃ phassānaṃ; arūpabhave ekamāyatanaṃ arūpabhave ekassa phassassa paccayo hoti. Kāmabhave cha phassā kāmabhave channaṃ vedanānaṃ paccayā honti. Rūpabhave tayo tattheva tissannaṃ; arūpabhave eko tattheva ekissā vedanāya paccayo hoti. Kāmabhave cha vedanā kāmabhave channaṃ taṇhākāyānaṃ paccayā honti. Rūpabhave tisso tattheva tiṇṇaṃ; arūpabhave ekā vedanā arūpabhave ekassa taṇhākāyassa paccayo hoti. Tattha tattha sā sā taṇhā tassa tassa upādānassa paccayo; upādānādayo bhavādīnaṃ.

    கத²ங்? இதே⁴கச்சோ ‘‘காமே பரிபு⁴ஞ்ஜிஸ்ஸாமீ’’தி காமுபாதா³னபச்சயா காயேன து³ச்சரிதங் சரதி, வாசாய மனஸா து³ச்சரிதங் சரதி; து³ச்சரிதபாரிபூரியா அபாயே உபபஜ்ஜதி. தத்த²ஸ்ஸ உபபத்திஹேதுபூ⁴தங் கம்மங் கம்மப⁴வோ, கம்மனிப்³ப³த்தா க²ந்தா⁴ உபபத்திப⁴வோ, க²ந்தா⁴னங் நிப்³ப³த்தி ஜாதி, பரிபாகோ ஜரா, பே⁴தோ³ மரணங்.

    Kathaṃ? Idhekacco ‘‘kāme paribhuñjissāmī’’ti kāmupādānapaccayā kāyena duccaritaṃ carati, vācāya manasā duccaritaṃ carati; duccaritapāripūriyā apāye upapajjati. Tatthassa upapattihetubhūtaṃ kammaṃ kammabhavo, kammanibbattā khandhā upapattibhavo, khandhānaṃ nibbatti jāti, paripāko jarā, bhedo maraṇaṃ.

    அபரோ ‘‘ஸக்³க³ஸம்பத்திங் அனுப⁴விஸ்ஸாமீ’’தி ததே²வ ஸுசரிதங் சரதி; ஸுசரிதபாரிபூரியா ஸக்³கே³ உபபஜ்ஜதி. தத்த²ஸ்ஸ உபபத்திஹேதுபூ⁴தங் கம்மங் கம்மப⁴வோதி ஸோ ஏவ நயோ.

    Aparo ‘‘saggasampattiṃ anubhavissāmī’’ti tatheva sucaritaṃ carati; sucaritapāripūriyā sagge upapajjati. Tatthassa upapattihetubhūtaṃ kammaṃ kammabhavoti so eva nayo.

    அபரோ பன ‘‘ப்³ரஹ்மலோகஸம்பத்திங் அனுப⁴விஸ்ஸாமீ’’தி காமுபாதா³னபச்சயா ஏவ மெத்தங் பா⁴வேதி, கருணங்… முதி³தங்… உபெக்க²ங் பா⁴வேதி, பா⁴வனாபாரிபூரியா ப்³ரஹ்மலோகே நிப்³ப³த்ததி. தத்த²ஸ்ஸ நிப்³ப³த்திஹேதுபூ⁴தங் கம்மங் கம்மப⁴வோதி ஸோயேவ நயோ.

    Aparo pana ‘‘brahmalokasampattiṃ anubhavissāmī’’ti kāmupādānapaccayā eva mettaṃ bhāveti, karuṇaṃ… muditaṃ… upekkhaṃ bhāveti, bhāvanāpāripūriyā brahmaloke nibbattati. Tatthassa nibbattihetubhūtaṃ kammaṃ kammabhavoti soyeva nayo.

    அபரோ ‘‘அரூபவப⁴ஸம்பத்திங் அனுப⁴விஸ்ஸாமீ’’தி ததே²வ ஆகாஸானஞ்சாயதனாதி³ஸமாபத்தியோ பா⁴வேதி, பா⁴வனாபாரிபூரியா தத்த² நிப்³ப³த்ததி. தத்த²ஸ்ஸ நிப்³ப³த்திஹேதுபூ⁴தங் கம்மங் கம்மப⁴வோ, கம்மனிப்³ப³த்தா க²ந்தா⁴ உபபத்திப⁴வோ, க²ந்தா⁴னங் நிப்³ப³த்தி ஜாதி, பரிபாகோ ஜரா, பே⁴தோ³ மரணந்தி. ஏஸ நயோ ஸேஸுபாதா³னமூலிகாஸுபி யோஜனாஸு.

    Aparo ‘‘arūpavabhasampattiṃ anubhavissāmī’’ti tatheva ākāsānañcāyatanādisamāpattiyo bhāveti, bhāvanāpāripūriyā tattha nibbattati. Tatthassa nibbattihetubhūtaṃ kammaṃ kammabhavo, kammanibbattā khandhā upapattibhavo, khandhānaṃ nibbatti jāti, paripāko jarā, bhedo maraṇanti. Esa nayo sesupādānamūlikāsupi yojanāsu.

    ஏவங் ‘‘அயங் அவிஜ்ஜா ஹேது, ஸங்கா²ரா ஹேதுஸமுப்பன்னா, உபோ⁴பேதே ஹேதுஸமுப்பன்னாதி பச்சயபரிக்³க³ஹே பஞ்ஞா த⁴ம்மட்டி²திஞாணங்; அதீதம்பி அத்³தா⁴னங், அனாக³தம்பி அத்³தா⁴னங்; அவிஜ்ஜா ஹேது, ஸங்கா²ரா ஹேதுஸமுப்பன்னா, உபோ⁴பேதே ஹேதுஸமுப்பன்னாதி பச்சயபரிக்³க³ஹே பஞ்ஞா த⁴ம்மட்டி²திஞாண’’ந்தி ஏதேன நயேன ஸப்³ப³பதா³னி வித்தா²ரேதப்³பா³னி. தத்த² அவிஜ்ஜா ஸங்கா²ரா ஏகோ ஸங்கே²போ, விஞ்ஞாண-நாமரூப-ஸளாயதன-ப²ஸ்ஸ-வேத³னா ஏகோ, தண்ஹுபாதா³னப⁴வா ஏகோ, ஜாதி-ஜரா-மரணங் ஏகோ. புரிமஸங்கே²போ செத்த² அதீதோ அத்³தா⁴, த்³வே மஜ்ஜி²மா பச்சுப்பன்னோ, ஜாதிஜராமரணங் அனாக³தோ. அவிஜ்ஜாஸங்கா²ரக்³க³ஹணேன செத்த² தண்ஹுபாதா³னப⁴வா க³ஹிதாவ ஹொந்தீதி இமே பஞ்ச த⁴ம்மா அதீதே கம்மவட்டங்; விஞ்ஞாணாத³யோ பஞ்ச த⁴ம்மா ஏதரஹி விபாகவட்டங். தண்ஹுபாதா³னப⁴வக்³க³ஹணேன அவிஜ்ஜாஸங்கா²ரா க³ஹிதாவ ஹொந்தீதி இமே பஞ்ச த⁴ம்மா ஏதரஹி கம்மவட்டங்; ஜாதிஜராமரணாபதே³ஸேன விஞ்ஞாணாதீ³னங் நித்³தி³ட்ட²த்தா இமே பஞ்ச த⁴ம்மா ஆயதிங் விபாகவட்டங். தே ஆகாரதோ வீஸதிவிதா⁴ ஹொந்தி. ஸங்கா²ரவிஞ்ஞாணானஞ்செத்த² அந்தரா ஏகோ ஸந்தி⁴, வேத³னாதண்ஹானமந்தரா ஏகோ, ப⁴வஜாதீனமந்தரா ஏகோ. இதி ப⁴க³வா ஏவங் சதுஸங்கே²பங், தியத்³த⁴ங், வீஸதாகாரங், திஸந்தி⁴ங் படிச்சஸமுப்பாத³ங் ஸப்³பா³காரதோ ஜானாதி பஸ்ஸதி அஞ்ஞாதி படிவிஜ்ஜ²தி. தங் ஞாதட்டே²ன ஞாணங், பஜானநட்டே²ன பஞ்ஞா. தேன வுச்சதி – ‘‘பச்சயபரிக்³க³ஹே பஞ்ஞா த⁴ம்மட்டி²திஞாண’’ந்தி. இமினா த⁴ம்மட்டி²திஞாணேன ப⁴க³வா தே த⁴ம்மே யதா²பூ⁴தங் ஞத்வா தேஸு நிப்³பி³ந்த³ந்தோ விரஜ்ஜந்தோ விமுச்சந்தோ வுத்தப்பகாரஸ்ஸ இமஸ்ஸ ஸங்ஸாரசக்கஸ்ஸ அரே ஹனி விஹனி வித்³த⁴ங்ஸேஸி. ஏவம்பி அரானங் ஹதத்தா அரஹங்.

    Evaṃ ‘‘ayaṃ avijjā hetu, saṅkhārā hetusamuppannā, ubhopete hetusamuppannāti paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ; atītampi addhānaṃ, anāgatampi addhānaṃ; avijjā hetu, saṅkhārā hetusamuppannā, ubhopete hetusamuppannāti paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇa’’nti etena nayena sabbapadāni vitthāretabbāni. Tattha avijjā saṅkhārā eko saṅkhepo, viññāṇa-nāmarūpa-saḷāyatana-phassa-vedanā eko, taṇhupādānabhavā eko, jāti-jarā-maraṇaṃ eko. Purimasaṅkhepo cettha atīto addhā, dve majjhimā paccuppanno, jātijarāmaraṇaṃ anāgato. Avijjāsaṅkhāraggahaṇena cettha taṇhupādānabhavā gahitāva hontīti ime pañca dhammā atīte kammavaṭṭaṃ; viññāṇādayo pañca dhammā etarahi vipākavaṭṭaṃ. Taṇhupādānabhavaggahaṇena avijjāsaṅkhārā gahitāva hontīti ime pañca dhammā etarahi kammavaṭṭaṃ; jātijarāmaraṇāpadesena viññāṇādīnaṃ niddiṭṭhattā ime pañca dhammā āyatiṃ vipākavaṭṭaṃ. Te ākārato vīsatividhā honti. Saṅkhāraviññāṇānañcettha antarā eko sandhi, vedanātaṇhānamantarā eko, bhavajātīnamantarā eko. Iti bhagavā evaṃ catusaṅkhepaṃ, tiyaddhaṃ, vīsatākāraṃ, tisandhiṃ paṭiccasamuppādaṃ sabbākārato jānāti passati aññāti paṭivijjhati. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇa’’nti. Iminā dhammaṭṭhitiñāṇena bhagavā te dhamme yathābhūtaṃ ñatvā tesu nibbindanto virajjanto vimuccanto vuttappakārassa imassa saṃsāracakkassa are hani vihani viddhaṃsesi. Evampi arānaṃ hatattā arahaṃ.

    அக்³க³த³க்கி²ணெய்யத்தா ச சீவராதி³பச்சயே அரஹதி பூஜாவிஸேஸஞ்ச; தேனேவ ச உப்பன்னே ததா²க³தே யே கேசி மஹேஸக்கா² தே³வமனுஸ்ஸா ந தே அஞ்ஞத்த² பூஜங் கரொந்தி. ததா² ஹி ப்³ரஹ்மா ஸஹம்பதி ஸினேருமத்தேன ரதனதா³மேன ததா²க³தங் பூஜேஸி, யதா²ப³லஞ்ச அஞ்ஞேபி தே³வா மனுஸ்ஸா ச பி³ம்பி³ஸாரகோஸலராஜாத³யோ. பரினிப்³பு³தம்பி ச ப⁴க³வந்தங் உத்³தி³ஸ்ஸ ச²ன்னவுதிகோடித⁴னங் விஸஜ்ஜெத்வா அஸோகமஹாராஜா ஸகலஜம்பு³தீ³பே சதுராஸீதிவிஹாரஸஹஸ்ஸானி பதிட்டா²பேஸி. கோ பன வாதோ³ அஞ்ஞேஸங் பூஜாவிஸேஸானந்தி! ஏவங் பச்சயாதீ³னங் அரஹத்தாபி அரஹங். யதா² ச லோகே கேசி பண்டி³தமானினோ பா³லா அஸிலோகப⁴யேன ரஹோ பாபங் கரொந்தி; ஏவமேஸ ந கதா³சி கரோதீதி பாபகரணே ரஹாபா⁴வதோபி அரஹங். ஹோதி செத்த² –

    Aggadakkhiṇeyyattā ca cīvarādipaccaye arahati pūjāvisesañca; teneva ca uppanne tathāgate ye keci mahesakkhā devamanussā na te aññattha pūjaṃ karonti. Tathā hi brahmā sahampati sinerumattena ratanadāmena tathāgataṃ pūjesi, yathābalañca aññepi devā manussā ca bimbisārakosalarājādayo. Parinibbutampi ca bhagavantaṃ uddissa channavutikoṭidhanaṃ visajjetvā asokamahārājā sakalajambudīpe caturāsītivihārasahassāni patiṭṭhāpesi. Ko pana vādo aññesaṃ pūjāvisesānanti! Evaṃ paccayādīnaṃ arahattāpi arahaṃ. Yathā ca loke keci paṇḍitamānino bālā asilokabhayena raho pāpaṃ karonti; evamesa na kadāci karotīti pāpakaraṇe rahābhāvatopi arahaṃ. Hoti cettha –

    ‘‘ஆரகத்தா ஹதத்தா ச, கிலேஸாரீன ஸோ முனி;

    ‘‘Ārakattā hatattā ca, kilesārīna so muni;

    ஹதஸங்ஸாரசக்காரோ, பச்சயாதீ³ன சாரஹோ;

    Hatasaṃsāracakkāro, paccayādīna cāraho;

    ந ரஹோ கரோதி பாபானி, அரஹங் தேன வுச்சதீ’’தி.

    Na raho karoti pāpāni, arahaṃ tena vuccatī’’ti.

    ஸம்மா ஸாமஞ்ச ஸப்³ப³த⁴ம்மானங் பு³த்³த⁴த்தா பன ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴. ததா² ஹேஸ ஸப்³ப³த⁴ம்மே ஸம்மா ஸாமஞ்ச பு³த்³தோ⁴, அபி⁴ஞ்ஞெய்யே த⁴ம்மே அபி⁴ஞ்ஞெய்யதோ பு³த்³தோ⁴, பரிஞ்ஞெய்யே த⁴ம்மே பரிஞ்ஞெய்யதோ, பஹாதப்³பே³ த⁴ம்மே பஹாதப்³ப³தோ, ஸச்சி²காதப்³பே³ த⁴ம்மே ஸச்சி²காதப்³ப³தோ, பா⁴வேதப்³பே³ த⁴ம்மே பா⁴வேதப்³ப³தோ. தேனேவ சாஹ –

    Sammā sāmañca sabbadhammānaṃ buddhattā pana sammāsambuddho. Tathā hesa sabbadhamme sammā sāmañca buddho, abhiññeyye dhamme abhiññeyyato buddho, pariññeyye dhamme pariññeyyato, pahātabbe dhamme pahātabbato, sacchikātabbe dhamme sacchikātabbato, bhāvetabbe dhamme bhāvetabbato. Teneva cāha –

    ‘‘அபி⁴ஞ்ஞெய்யங் அபி⁴ஞ்ஞாதங், பா⁴வேதப்³ப³ஞ்ச பா⁴விதங்;

    ‘‘Abhiññeyyaṃ abhiññātaṃ, bhāvetabbañca bhāvitaṃ;

    பஹாதப்³ப³ங் பஹீனங் மே, தஸ்மா பு³த்³தொ⁴ஸ்மி ப்³ராஹ்மணா’’தி. (ம॰ நி॰ 2.399; ஸு॰ நி॰ 563);

    Pahātabbaṃ pahīnaṃ me, tasmā buddhosmi brāhmaṇā’’ti. (ma. ni. 2.399; su. ni. 563);

    அபிச சக்கு² து³க்க²ஸச்சங், தஸ்ஸ மூலகாரணபா⁴வேன தங்ஸமுட்டா²பிகா புரிமதண்ஹா ஸமுத³யஸச்சங், உபி⁴ன்னமப்பவத்தி நிரோத⁴ஸச்சங், நிரோத⁴ப்பஜானநா படிபதா³ மக்³க³ஸச்சந்தி ஏவங் ஏகேகபது³த்³தா⁴ரேனாபி ஸப்³ப³த⁴ம்மே ஸம்மா ஸாமஞ்ச பு³த்³தோ⁴. ஏஸ நயோ ஸோத-கா⁴ன-ஜிவ்ஹா-காயமனேஸுபி. ஏதேனேவ நயேன ரூபாதீ³னி ச² ஆயதனானி, சக்கு²விஞ்ஞாணாத³யோ ச² விஞ்ஞாணகாயா, சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸாத³யோ ச² ப²ஸ்ஸா, சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸஜாத³யோ ச² வேத³னா, ரூபஸஞ்ஞாத³யோ ச² ஸஞ்ஞா, ரூபஸஞ்சேதனாத³யோ ச² சேதனா, ரூபதண்ஹாத³யோ ச² தண்ஹாகாயா, ரூபவிதக்காத³யோ ச² விதக்கா, ரூபவிசாராத³யோ ச² விசாரா , ரூபக்க²ந்தா⁴த³யோ பஞ்சக்க²ந்தா⁴, த³ஸ கஸிணானி, த³ஸ அனுஸ்ஸதியோ, உத்³து⁴மாதகஸஞ்ஞாதி³வஸேன த³ஸ ஸஞ்ஞா, கேஸாத³யோ த்³வத்திங்ஸாகாரா, த்³வாத³ஸாயதனானி, அட்டா²ரஸ தா⁴துயோ, காமப⁴வாத³யோ நவ ப⁴வா, பட²மாதீ³னி சத்தாரி ஜா²னானி, மெத்தாபா⁴வனாத³யோ சதஸ்ஸோ அப்பமஞ்ஞா, சதஸ்ஸோ அரூபஸமாபத்தியோ, படிலோமதோ ஜராமரணாதீ³னி, அனுலோமதோ அவிஜ்ஜாதீ³னி படிச்சஸமுப்பாத³ங்கா³னி ச யோஜேதப்³பா³னி.

    Apica cakkhu dukkhasaccaṃ, tassa mūlakāraṇabhāvena taṃsamuṭṭhāpikā purimataṇhā samudayasaccaṃ, ubhinnamappavatti nirodhasaccaṃ, nirodhappajānanā paṭipadā maggasaccanti evaṃ ekekapaduddhārenāpi sabbadhamme sammā sāmañca buddho. Esa nayo sota-ghāna-jivhā-kāyamanesupi. Eteneva nayena rūpādīni cha āyatanāni, cakkhuviññāṇādayo cha viññāṇakāyā, cakkhusamphassādayo cha phassā, cakkhusamphassajādayo cha vedanā, rūpasaññādayo cha saññā, rūpasañcetanādayo cha cetanā, rūpataṇhādayo cha taṇhākāyā, rūpavitakkādayo cha vitakkā, rūpavicārādayo cha vicārā , rūpakkhandhādayo pañcakkhandhā, dasa kasiṇāni, dasa anussatiyo, uddhumātakasaññādivasena dasa saññā, kesādayo dvattiṃsākārā, dvādasāyatanāni, aṭṭhārasa dhātuyo, kāmabhavādayo nava bhavā, paṭhamādīni cattāri jhānāni, mettābhāvanādayo catasso appamaññā, catasso arūpasamāpattiyo, paṭilomato jarāmaraṇādīni, anulomato avijjādīni paṭiccasamuppādaṅgāni ca yojetabbāni.

    தத்ராயங் ஏகபத³யோஜனா – ‘‘ஜராமரணங் து³க்க²ஸச்சங், ஜாதி ஸமுத³யஸச்சங், உபி⁴ன்னம்பி நிஸ்ஸரணங் நிரோத⁴ஸச்சங், நிரோத⁴ப்பஜானநா படிபதா³ மக்³க³ஸச்ச’’ந்தி. ஏவங் ஏகேகபது³த்³தா⁴ரேன ஸப்³ப³த⁴ம்மே ஸம்மா ஸாமஞ்ச பு³த்³தோ⁴ அனுபு³த்³தோ⁴ படிவித்³தோ⁴. தேன வுத்தங் – ஸம்மா ஸாமஞ்ச ஸப்³ப³த⁴ம்மானங் பு³த்³த⁴த்தா பன ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴தி.

    Tatrāyaṃ ekapadayojanā – ‘‘jarāmaraṇaṃ dukkhasaccaṃ, jāti samudayasaccaṃ, ubhinnampi nissaraṇaṃ nirodhasaccaṃ, nirodhappajānanā paṭipadā maggasacca’’nti. Evaṃ ekekapaduddhārena sabbadhamme sammā sāmañca buddho anubuddho paṭividdho. Tena vuttaṃ – sammā sāmañca sabbadhammānaṃ buddhattā pana sammāsambuddhoti.

    விஜ்ஜாஹி பன சரணேன ச ஸம்பன்னத்தா விஜ்ஜாசரணஸம்பன்னோ; தத்த² விஜ்ஜாதி திஸ்ஸோபி விஜ்ஜா, அட்ட²பி விஜ்ஜா. திஸ்ஸோ விஜ்ஜா ப⁴யபே⁴ரவஸுத்தே (ம॰ நி॰ 1.34 ஆத³யோ) வுத்தனயேனேவ வேதி³தப்³பா³, அட்ட² விஜ்ஜா அம்ப³ட்ட²ஸுத்தே (தீ³॰ நி॰ 1.278 ஆத³யோ). தத்ர ஹி விபஸ்ஸனாஞாணேன மனோமயித்³தி⁴யா ச ஸஹ ச² அபி⁴ஞ்ஞா பரிக்³க³ஹெத்வா அட்ட² விஜ்ஜா வுத்தா. சரணந்தி ஸீலஸங்வரோ, இந்த்³ரியேஸு கு³த்தத்³வாரதா, போ⁴ஜனே மத்தஞ்ஞுதா, ஜாக³ரியானுயோகோ³, ஸத்த ஸத்³த⁴ம்மா, சத்தாரி ரூபாவசரஜ்ஜா²னானீதி இமே பன்னரஸ த⁴ம்மா வேதி³தப்³பா³. இமேயேவ ஹி பன்னரஸ த⁴ம்மா, யஸ்மா ஏதேஹி சரதி அரியஸாவகோ க³ச்ச²தி அமதங் தி³ஸங் தஸ்மா, சரணந்தி வுத்தா. யதா²ஹ – ‘‘இத⁴, மஹானாம, அரியஸாவகோ ஸீலவா ஹோதீ’’தி (ம॰ நி॰ 2.24) வித்தா²ரோ. ப⁴க³வா இமாஹி விஜ்ஜாஹி இமினா ச சரணேன ஸமன்னாக³தோ, தேன வுச்சதி விஜ்ஜாசரணஸம்பன்னோதி . தத்த² விஜ்ஜாஸம்பதா³ ப⁴க³வதோ ஸப்³ப³ஞ்ஞுதங் பூரெத்வா டி²தா, சரணஸம்பதா³ மஹாகாருணிகதங். ஸோ ஸப்³ப³ஞ்ஞுதாய ஸப்³ப³ஸத்தானங் அத்தா²னத்த²ங் ஞத்வா மஹாகாருணிகதாய அனத்த²ங் பரிவஜ்ஜெத்வா அத்தே² நியோஜேதி, யதா² தங் விஜ்ஜாசரணஸம்பன்னோ. தேனஸ்ஸ ஸாவகா ஸுப்படிபன்னா ஹொந்தி நோ து³ப்படிபன்னா, விஜ்ஜாசரணவிபன்னானஞ்ஹி ஸாவகா அத்தந்தபாத³யோ விய.

    Vijjāhi pana caraṇena ca sampannattā vijjācaraṇasampanno; tattha vijjāti tissopi vijjā, aṭṭhapi vijjā. Tisso vijjā bhayabheravasutte (ma. ni. 1.34 ādayo) vuttanayeneva veditabbā, aṭṭha vijjā ambaṭṭhasutte (dī. ni. 1.278 ādayo). Tatra hi vipassanāñāṇena manomayiddhiyā ca saha cha abhiññā pariggahetvā aṭṭha vijjā vuttā. Caraṇanti sīlasaṃvaro, indriyesu guttadvāratā, bhojane mattaññutā, jāgariyānuyogo, satta saddhammā, cattāri rūpāvacarajjhānānīti ime pannarasa dhammā veditabbā. Imeyeva hi pannarasa dhammā, yasmā etehi carati ariyasāvako gacchati amataṃ disaṃ tasmā, caraṇanti vuttā. Yathāha – ‘‘idha, mahānāma, ariyasāvako sīlavā hotī’’ti (ma. ni. 2.24) vitthāro. Bhagavā imāhi vijjāhi iminā ca caraṇena samannāgato, tena vuccati vijjācaraṇasampannoti . Tattha vijjāsampadā bhagavato sabbaññutaṃ pūretvā ṭhitā, caraṇasampadā mahākāruṇikataṃ. So sabbaññutāya sabbasattānaṃ atthānatthaṃ ñatvā mahākāruṇikatāya anatthaṃ parivajjetvā atthe niyojeti, yathā taṃ vijjācaraṇasampanno. Tenassa sāvakā suppaṭipannā honti no duppaṭipannā, vijjācaraṇavipannānañhi sāvakā attantapādayo viya.

    ஸோப⁴னக³மனத்தா, ஸுந்த³ரங் டா²னங் க³தத்தா, ஸம்மாக³தத்தா, ஸம்மா ச க³த³த்தா ஸுக³தோ. க³மனம்பி ஹி க³தந்தி வுச்சதி, தஞ்ச ப⁴க³வதோ ஸோப⁴னங் பரிஸுத்³த⁴மனவஜ்ஜங் . கிங் பன தந்தி? அரியமக்³கோ³. தேன ஹேஸ க³மனேன கே²மங் தி³ஸங் அஸஜ்ஜமானோ க³தோதி ஸோப⁴னக³மனத்தா ஸுக³தோ. ஸுந்த³ரங் சேஸ டா²னங் க³தோ அமதங் நிப்³பா³னந்தி ஸுந்த³ரங் டா²னங் க³தத்தாபி ஸுக³தோ. ஸம்மா ச க³தோ தேன தேன மக்³கே³ன பஹீனே கிலேஸே புன அபச்சாக³ச்ச²ந்தோ. வுத்தஞ்சேதங் – ‘‘ஸோதாபத்திமக்³கே³ன யே கிலேஸா பஹீனா, தே கிலேஸே ந புனேதி ந பச்சேதி ந பச்சாக³ச்ச²தீதி ஸுக³தோ…பே॰… அரஹத்தமக்³கே³ன யே கிலேஸா பஹீனா, தே கிலேஸே ந புனேதி ந பச்சேதி ந பச்சாக³ச்ச²தீதி ஸுக³தோ’’தி (மஹானி॰ 38). ஸம்மா வா ஆக³தோ தீ³பங்கரபாத³மூலதோ பபு⁴தி யாவ போ³தி⁴மண்டோ³ தாவ ஸமதிங்ஸபாரமிபூரிதாய ஸம்மாபடிபத்தியா ஸப்³ப³லோகஸ்ஸ ஹிதஸுக²மேவ கரொந்தோ ஸஸ்ஸதங் உச்சே²த³ங் காமஸுக²ங் அத்தகிலமத²ந்தி இமே ச அந்தே அனுபக³ச்ச²ந்தோ ஆக³தோதி ஸம்மாக³தத்தாபி ஸுக³தோ. ஸம்மா சேஸ க³த³தி, யுத்தட்டா²னே யுத்தமேவ வாசங் பா⁴ஸதீதி ஸம்மா க³த³த்தாபி ஸுக³தோ.

    Sobhanagamanattā, sundaraṃ ṭhānaṃ gatattā, sammāgatattā, sammā ca gadattā sugato. Gamanampi hi gatanti vuccati, tañca bhagavato sobhanaṃ parisuddhamanavajjaṃ . Kiṃ pana tanti? Ariyamaggo. Tena hesa gamanena khemaṃ disaṃ asajjamāno gatoti sobhanagamanattā sugato. Sundaraṃ cesa ṭhānaṃ gato amataṃ nibbānanti sundaraṃ ṭhānaṃ gatattāpi sugato. Sammā ca gato tena tena maggena pahīne kilese puna apaccāgacchanto. Vuttañcetaṃ – ‘‘sotāpattimaggena ye kilesā pahīnā, te kilese na puneti na pacceti na paccāgacchatīti sugato…pe… arahattamaggena ye kilesā pahīnā, te kilese na puneti na pacceti na paccāgacchatīti sugato’’ti (mahāni. 38). Sammā vā āgato dīpaṅkarapādamūlato pabhuti yāva bodhimaṇḍo tāva samatiṃsapāramipūritāya sammāpaṭipattiyā sabbalokassa hitasukhameva karonto sassataṃ ucchedaṃ kāmasukhaṃ attakilamathanti ime ca ante anupagacchanto āgatoti sammāgatattāpi sugato. Sammā cesa gadati, yuttaṭṭhāne yuttameva vācaṃ bhāsatīti sammā gadattāpi sugato.

    தத்ரித³ங் ஸாத⁴கஸுத்தங் – ‘‘யங் ததா²க³தோ வாசங் ஜானாதி அபூ⁴தங் அதச்ச²ங் அனத்த²ஸங்ஹிதங், ஸா ச பரேஸங் அப்பியா அமனாபா, ந தங் ததா²க³தோ வாசங் பா⁴ஸதி. யம்பி ததா²க³தோ வாசங் ஜானாதி பூ⁴தங் தச்ச²ங் அனத்த²ஸங்ஹிதங், ஸா ச பரேஸங் அப்பியா அமனாபா, தம்பி ததா²க³தோ வாசங் ந பா⁴ஸதி. யஞ்ச கோ² ததா²க³தோ வாசங் ஜானாதி பூ⁴தங் தச்ச²ங் அத்த²ஸங்ஹிதங், ஸா ச பரேஸங் அப்பியா அமனாபா, தத்ர காலஞ்ஞூ ததா²க³தோ ஹோதி தஸ்ஸா வாசாய வெய்யாகரணாய. யங் ததா²க³தோ வாசங் ஜானாதி அபூ⁴தங் அதச்ச²ங் அனத்த²ஸங்ஹிதங், ஸா ச பரேஸங் பியா மனாபா, ந தங் ததா²க³தோ வாசங் பா⁴ஸதி. யம்பி ததா²க³தோ வாசங் ஜானாதி பூ⁴தங் தச்ச²ங் அனத்த²ஸங்ஹிதங், ஸா ச பரேஸங் பியா மனாபா, தம்பி ததா²க³தோ வாசங் ந பா⁴ஸதி. யஞ்ச கோ² ததா²க³தோ வாசங் ஜானாதி பூ⁴தங் தச்ச²ங் அத்த²ஸங்ஹிதங், ஸா ச பரேஸங் பியா மனாபா, தத்ர காலஞ்ஞூ ததா²க³தோ ஹோதி தஸ்ஸா வாசாய வெய்யாகரணாயா’’தி (ம॰ நி॰ 2.86). ஏவங் ஸம்மா க³த³த்தாபி ஸுக³தோதி வேதி³தப்³போ³.

    Tatridaṃ sādhakasuttaṃ – ‘‘yaṃ tathāgato vācaṃ jānāti abhūtaṃ atacchaṃ anatthasaṃhitaṃ, sā ca paresaṃ appiyā amanāpā, na taṃ tathāgato vācaṃ bhāsati. Yampi tathāgato vācaṃ jānāti bhūtaṃ tacchaṃ anatthasaṃhitaṃ, sā ca paresaṃ appiyā amanāpā, tampi tathāgato vācaṃ na bhāsati. Yañca kho tathāgato vācaṃ jānāti bhūtaṃ tacchaṃ atthasaṃhitaṃ, sā ca paresaṃ appiyā amanāpā, tatra kālaññū tathāgato hoti tassā vācāya veyyākaraṇāya. Yaṃ tathāgato vācaṃ jānāti abhūtaṃ atacchaṃ anatthasaṃhitaṃ, sā ca paresaṃ piyā manāpā, na taṃ tathāgato vācaṃ bhāsati. Yampi tathāgato vācaṃ jānāti bhūtaṃ tacchaṃ anatthasaṃhitaṃ, sā ca paresaṃ piyā manāpā, tampi tathāgato vācaṃ na bhāsati. Yañca kho tathāgato vācaṃ jānāti bhūtaṃ tacchaṃ atthasaṃhitaṃ, sā ca paresaṃ piyā manāpā, tatra kālaññū tathāgato hoti tassā vācāya veyyākaraṇāyā’’ti (ma. ni. 2.86). Evaṃ sammā gadattāpi sugatoti veditabbo.

    ஸப்³ப³தா² விதி³தலோகத்தா பன லோகவிதூ³. ஸோ ஹி ப⁴க³வா ஸபா⁴வதோ ஸமுத³யதோ நிரோத⁴தோ நிரோதூ⁴பாயதோதி ஸப்³ப³தா² லோகங் அவேதி³ அஞ்ஞாஸி படிவிஜ்ஜி². யதா²ஹ – ‘‘யத்த² கோ², ஆவுஸோ, ந ஜாயதி ந ஜீயதி ந மீயதி ந சவதி ந உபபஜ்ஜதி, நாஹங் தங் க³மனேன லோகஸ்ஸ அந்தங் ஞாதெய்யங் த³ட்டெ²ய்யங் பத்தெய்யந்தி வதா³மி; ந சாஹங், ஆவுஸோ, அப்பத்வாவ லோகஸ்ஸ அந்தங் து³க்க²ஸ்ஸ அந்தகிரியங் வதா³மி. அபி சாஹங், ஆவுஸோ, இமஸ்மிங்யேவ ப்³யாமமத்தே களேவரே ஸஸஞ்ஞிம்ஹி ஸமனகே லோகஞ்ச பஞ்ஞபேமி லோகஸமுத³யஞ்ச லோகனிரோத⁴ஞ்ச லோகனிரோத⁴கா³மினிஞ்ச படிபத³ங்.

    Sabbathā viditalokattā pana lokavidū. So hi bhagavā sabhāvato samudayato nirodhato nirodhūpāyatoti sabbathā lokaṃ avedi aññāsi paṭivijjhi. Yathāha – ‘‘yattha kho, āvuso, na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na upapajjati, nāhaṃ taṃ gamanena lokassa antaṃ ñāteyyaṃ daṭṭheyyaṃ patteyyanti vadāmi; na cāhaṃ, āvuso, appatvāva lokassa antaṃ dukkhassa antakiriyaṃ vadāmi. Api cāhaṃ, āvuso, imasmiṃyeva byāmamatte kaḷevare sasaññimhi samanake lokañca paññapemi lokasamudayañca lokanirodhañca lokanirodhagāminiñca paṭipadaṃ.

    ‘‘க³மனேன ந பத்தப்³போ³, லோகஸ்ஸந்தோ குதா³சனங்;

    ‘‘Gamanena na pattabbo, lokassanto kudācanaṃ;

    ந ச அப்பத்வா லோகந்தங், து³க்கா² அத்தி² பமோசனங்.

    Na ca appatvā lokantaṃ, dukkhā atthi pamocanaṃ.

    ‘‘தஸ்மா ஹவே லோகவிதூ³ ஸுமேதோ⁴;

    ‘‘Tasmā have lokavidū sumedho;

    லோகந்தகூ³ வுஸிதப்³ரஹ்மசரியோ;

    Lokantagū vusitabrahmacariyo;

    லோகஸ்ஸ அந்தங் ஸமிதாவி ஞத்வா;

    Lokassa antaṃ samitāvi ñatvā;

    நாஸீஸதீ லோகமிமங் பரஞ்சா’’தி. (அ॰ நி॰ 4.45; ஸங்॰ நி॰ 1.107);

    Nāsīsatī lokamimaṃ parañcā’’ti. (a. ni. 4.45; saṃ. ni. 1.107);

    அபிச தயோ லோகா – ஸங்கா²ரலோகோ, ஸத்தலோகோ, ஓகாஸலோகோதி; தத்த² ‘‘ஏகோ லோகோ – ஸப்³பே³ ஸத்தா ஆஹாரட்டி²திகா’’தி (படி॰ ம॰ 1.112) ஆக³தட்டா²னே ஸங்கா²ரலோகோ வேதி³தப்³போ³. ‘‘ஸஸ்ஸதோ லோகோதி வா அஸஸ்ஸதோ லோகோதி வா’’தி (தீ³॰ நி॰ 1.421) ஆக³தட்டா²னே ஸத்தலோகோ.

    Apica tayo lokā – saṅkhāraloko, sattaloko, okāsalokoti; tattha ‘‘eko loko – sabbe sattā āhāraṭṭhitikā’’ti (paṭi. ma. 1.112) āgataṭṭhāne saṅkhāraloko veditabbo. ‘‘Sassato lokoti vā asassato lokoti vā’’ti (dī. ni. 1.421) āgataṭṭhāne sattaloko.

    ‘‘யாவதா சந்தி³மஸூரியா, பரிஹரந்தி தி³ஸா ப⁴ந்தி விரோசனா;

    ‘‘Yāvatā candimasūriyā, pariharanti disā bhanti virocanā;

    தாவ ஸஹஸ்ஸதா⁴ லோகோ, எத்த² தே வத்ததீ வஸோ’’தி. (ம॰ நி॰ 1.503) –

    Tāva sahassadhā loko, ettha te vattatī vaso’’ti. (ma. ni. 1.503) –

    ஆக³தட்டா²னே ஓகாஸலோகோ, தம்பி ப⁴க³வா ஸப்³ப³தா² அவேதி³. ததா² ஹிஸ்ஸ – ‘‘ஏகோ லோகோ – ஸப்³பே³ ஸத்தா ஆஹாரட்டி²திகா. த்³வே லோகா – நாமஞ்ச ரூபஞ்ச. தயோ லோகா – திஸ்ஸோ வேத³னா. சத்தாரோ லோகா – சத்தாரோ ஆஹாரா. பஞ்ச லோகா – பஞ்சுபாதா³னக்க²ந்தா⁴. ச² லோகா – ச² அஜ்ஜ²த்திகானி ஆயதனானி. ஸத்த லோகா ஸத்த விஞ்ஞாணட்டி²தியோ. அட்ட² லோகா – அட்ட² லோகத⁴ம்மா. நவ லோகா – நவ ஸத்தாவாஸா. த³ஸ லோகா – த³ஸாயதனானி. த்³வாத³ஸ லோகா – த்³வாத³ஸாயதனானி . அட்டா²ரஸ லோகா – அட்டா²ரஸ தா⁴துயோ’’தி (படி॰ ம॰ 1.112). அயங் ஸங்கா²ரலோகோபி ஸப்³ப³தா² விதி³தோ.

    Āgataṭṭhāne okāsaloko, tampi bhagavā sabbathā avedi. Tathā hissa – ‘‘eko loko – sabbe sattā āhāraṭṭhitikā. Dve lokā – nāmañca rūpañca. Tayo lokā – tisso vedanā. Cattāro lokā – cattāro āhārā. Pañca lokā – pañcupādānakkhandhā. Cha lokā – cha ajjhattikāni āyatanāni. Satta lokā satta viññāṇaṭṭhitiyo. Aṭṭha lokā – aṭṭha lokadhammā. Nava lokā – nava sattāvāsā. Dasa lokā – dasāyatanāni. Dvādasa lokā – dvādasāyatanāni . Aṭṭhārasa lokā – aṭṭhārasa dhātuyo’’ti (paṭi. ma. 1.112). Ayaṃ saṅkhāralokopi sabbathā vidito.

    யஸ்மா பனேஸ ஸப்³பே³ஸம்பி ஸத்தானங் ஆஸயங் ஜானாதி, அனுஸயங் ஜானாதி, சரிதங் ஜானாதி, அதி⁴முத்திங் ஜானாதி, அப்பரஜக்கே² மஹாரஜக்கே² திக்கி²ந்த்³ரியே முதி³ந்த்³ரியே ஸ்வாகாரே த்³வாகாரே ஸுவிஞ்ஞாபயே து³விஞ்ஞாபயே ப⁴ப்³பே³ அப⁴ப்³பே³ ஸத்தே ஜானாதி, தஸ்மாஸ்ஸ ஸத்தலோகோபி ஸப்³ப³தா² விதி³தோ. யதா² ச ஸத்தலோகோ ஏவங் ஓகாஸலோகோபி. ததா² ஹேஸ ஏகங் சக்கவாளங் ஆயாமதோ ச வித்தா²ரதோ ச யோஜனானங் த்³வாத³ஸ ஸதஸஹஸ்ஸானி தீணி ஸஹஸ்ஸானி சத்தாரி ஸதானி பஞ்ஞாஸஞ்ச யோஜனானி. பரிக்கே²பதோ –

    Yasmā panesa sabbesampi sattānaṃ āsayaṃ jānāti, anusayaṃ jānāti, caritaṃ jānāti, adhimuttiṃ jānāti, apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye mudindriye svākāre dvākāre suviññāpaye duviññāpaye bhabbe abhabbe satte jānāti, tasmāssa sattalokopi sabbathā vidito. Yathā ca sattaloko evaṃ okāsalokopi. Tathā hesa ekaṃ cakkavāḷaṃ āyāmato ca vitthārato ca yojanānaṃ dvādasa satasahassāni tīṇi sahassāni cattāri satāni paññāsañca yojanāni. Parikkhepato –

    ஸப்³ப³ங் ஸதஸஹஸ்ஸானி, ச²த்திங்ஸ பரிமண்ட³லங்;

    Sabbaṃ satasahassāni, chattiṃsa parimaṇḍalaṃ;

    த³ஸஞ்சேவ ஸஹஸ்ஸானி, அட்³டு⁴ட்³டா⁴னி ஸதானி ச.

    Dasañceva sahassāni, aḍḍhuḍḍhāni satāni ca.

    தத்த² –

    Tattha –

    து³வே ஸதஸஹஸ்ஸானி, சத்தாரி நஹுதானி ச;

    Duve satasahassāni, cattāri nahutāni ca;

    எத்தகங் ப³ஹலத்தேன, ஸங்கா²தாயங் வஸுந்த⁴ரா.

    Ettakaṃ bahalattena, saṅkhātāyaṃ vasundharā.

    தஸ்ஸா ஏவ ஸந்தா⁴ரகங் –

    Tassā eva sandhārakaṃ –

    சத்தாரி ஸதஸஹஸ்ஸானி, அட்டே²வ நஹுதானி ச;

    Cattāri satasahassāni, aṭṭheva nahutāni ca;

    எத்தகங் ப³ஹலத்தேன, ஜலங் வாதே பதிட்டி²தங்.

    Ettakaṃ bahalattena, jalaṃ vāte patiṭṭhitaṃ.

    தஸ்ஸாபி ஸந்தா⁴ரகோ –

    Tassāpi sandhārako –

    நவஸதஸஹஸ்ஸானி, மாலுதோ நப⁴முக்³க³தோ;

    Navasatasahassāni, māluto nabhamuggato;

    ஸட்டி² சேவ ஸஹஸ்ஸானி, ஏஸா லோகஸ்ஸ ஸண்டி²தி.

    Saṭṭhi ceva sahassāni, esā lokassa saṇṭhiti.

    ஏவங் ஸண்டி²தே செத்த² யோஜனானங் –

    Evaṃ saṇṭhite cettha yojanānaṃ –

    சதுராஸீதி ஸஹஸ்ஸானி, அஜ்ஜோ²கா³ள்ஹோ மஹண்ணவே;

    Caturāsīti sahassāni, ajjhogāḷho mahaṇṇave;

    அச்சுக்³க³தோ தாவதே³வ, ஸினேருபப்³ப³துத்தமோ.

    Accuggato tāvadeva, sinerupabbatuttamo.

    ததோ உபட்³டு⁴பட்³டே⁴ன, பமாணேன யதா²க்கமங்;

    Tato upaḍḍhupaḍḍhena, pamāṇena yathākkamaṃ;

    அஜ்ஜோ²கா³ள்ஹுக்³க³தா தி³ப்³பா³, நானாரதனசித்திதா.

    Ajjhogāḷhuggatā dibbā, nānāratanacittitā.

    யுக³ந்த⁴ரோ ஈஸத⁴ரோ, கரவீகோ ஸுத³ஸ்ஸனோ;

    Yugandharo īsadharo, karavīko sudassano;

    நேமிந்த⁴ரோ வினதகோ, அஸ்ஸகண்ணோ கி³ரீ ப்³ரஹா.

    Nemindharo vinatako, assakaṇṇo girī brahā.

    ஏதே ஸத்த மஹாஸேலா, ஸினேருஸ்ஸ ஸமந்ததோ;

    Ete satta mahāselā, sinerussa samantato;

    மஹாராஜானமாவாஸா, தே³வயக்க²னிஸேவிதா.

    Mahārājānamāvāsā, devayakkhanisevitā.

    யோஜனானங் ஸதானுச்சோ, ஹிமவா பஞ்ச பப்³ப³தோ;

    Yojanānaṃ satānucco, himavā pañca pabbato;

    யோஜனானங் ஸஹஸ்ஸானி, தீணி ஆயதவித்த²தோ;

    Yojanānaṃ sahassāni, tīṇi āyatavitthato;

    சதுராஸீதிஸஹஸ்ஸேஹி, கூடேஹி படிமண்டி³தோ.

    Caturāsītisahassehi, kūṭehi paṭimaṇḍito.

    திபஞ்சயோஜனக்க²ந்த⁴, பரிக்கே²பா நக³வ்ஹயா;

    Tipañcayojanakkhandha, parikkhepā nagavhayā;

    பஞ்ஞாஸ யோஜனக்க²ந்த⁴, ஸாகா²யாமா ஸமந்ததோ.

    Paññāsa yojanakkhandha, sākhāyāmā samantato.

    ஸதயோஜனவித்தி²ண்ணா, தாவதே³வ ச உக்³க³தா;

    Satayojanavitthiṇṇā, tāvadeva ca uggatā;

    ஜம்பூ³ யஸ்ஸானுபா⁴வேன, ஜம்பு³தீ³போ பகாஸிதோ.

    Jambū yassānubhāvena, jambudīpo pakāsito.

    த்³வே அஸீதி ஸஹஸ்ஸானி, அஜ்ஜோ²கா³ள்ஹோ மஹண்ணவே;

    Dve asīti sahassāni, ajjhogāḷho mahaṇṇave;

    அச்சுக்³க³தோ தாவதே³வ, சக்கவாளஸிலுச்சயோ;

    Accuggato tāvadeva, cakkavāḷasiluccayo;

    பரிக்கி²பித்வா தங் ஸப்³ப³ங், லோகதா⁴துமயங் டி²தோ.

    Parikkhipitvā taṃ sabbaṃ, lokadhātumayaṃ ṭhito.

    தத்த² சந்த³மண்ட³லங் ஏகூனபஞ்ஞாஸயோஜனங், ஸூரியமண்ட³லங் பஞ்ஞாஸயோஜனங், தாவதிங்ஸப⁴வனங் த³ஸஸஹஸ்ஸயோஜனங்; ததா² அஸுரப⁴வனங், அவீசிமஹானிரயோ, ஜம்பு³தீ³போ ச. அபரகோ³யானங் ஸத்தஸஹஸ்ஸயோஜனங்; ததா² புப்³ப³விதே³ஹோ. உத்தரகுரு அட்ட²ஸஹஸ்ஸயோஜனோ, ஏகமேகோ செத்த² மஹாதீ³போ பஞ்சஸதபஞ்சஸதபரித்ததீ³பபரிவாரோ; தங் ஸப்³ப³ம்பி ஏகங் சக்கவாளங் , ஏகா லோகதா⁴து, தத³ந்தரேஸு லோகந்தரிகனிரயா. ஏவங் அனந்தானி சக்கவாளானி அனந்தா லோகதா⁴துயோ ப⁴க³வா அனந்தேன பு³த்³த⁴ஞாணேன அவேதி³, அஞ்ஞாஸி, படிவிஜ்ஜி². ஏவமஸ்ஸ ஓகாஸலோகோபி ஸப்³ப³தா² விதி³தோ. ஏவம்பி ஸப்³ப³தா² விதி³தலோகத்தா லோகவிதூ³.

    Tattha candamaṇḍalaṃ ekūnapaññāsayojanaṃ, sūriyamaṇḍalaṃ paññāsayojanaṃ, tāvatiṃsabhavanaṃ dasasahassayojanaṃ; tathā asurabhavanaṃ, avīcimahānirayo, jambudīpo ca. Aparagoyānaṃ sattasahassayojanaṃ; tathā pubbavideho. Uttarakuru aṭṭhasahassayojano, ekameko cettha mahādīpo pañcasatapañcasataparittadīpaparivāro; taṃ sabbampi ekaṃ cakkavāḷaṃ , ekā lokadhātu, tadantaresu lokantarikanirayā. Evaṃ anantāni cakkavāḷāni anantā lokadhātuyo bhagavā anantena buddhañāṇena avedi, aññāsi, paṭivijjhi. Evamassa okāsalokopi sabbathā vidito. Evampi sabbathā viditalokattā lokavidū.

    அத்தனோ பன கு³ணேஹி விஸிட்ட²தரஸ்ஸ கஸ்ஸசி அபா⁴வா நத்தி² ஏதஸ்ஸ உத்தரோதி அனுத்தரோ. ததா² ஹேஸ ஸீலகு³ணேனாபி ஸப்³ப³ங் லோகமபி⁴ப⁴வதி, ஸமாதி⁴…பே॰… பஞ்ஞா… விமுத்தி… விமுத்திஞாணத³ஸ்ஸனகு³ணேனாபி, ஸீலகு³ணேனாபி அஸமோ அஸமஸமோ அப்படிமோ அப்படிபா⁴கோ³ அப்படிபுக்³க³லோ…பே॰… விமுத்திஞாணத³ஸ்ஸனகு³ணேனாபி. யதா²ஹ – ‘‘ந கோ² பனாஹங், பி⁴க்க²வே, ஸமனுபஸ்ஸாமி ஸதே³வகே லோகே ஸமாரகே…பே॰… ஸதே³வமனுஸ்ஸாய அத்தனா ஸீலஸம்பன்னதர’’ந்தி வித்தா²ரோ.

    Attano pana guṇehi visiṭṭhatarassa kassaci abhāvā natthi etassa uttaroti anuttaro. Tathā hesa sīlaguṇenāpi sabbaṃ lokamabhibhavati, samādhi…pe… paññā… vimutti… vimuttiñāṇadassanaguṇenāpi, sīlaguṇenāpi asamo asamasamo appaṭimo appaṭibhāgo appaṭipuggalo…pe… vimuttiñāṇadassanaguṇenāpi. Yathāha – ‘‘na kho panāhaṃ, bhikkhave, samanupassāmi sadevake loke samārake…pe… sadevamanussāya attanā sīlasampannatara’’nti vitthāro.

    ஏவங் அக்³க³ப்பஸாத³ஸுத்தாதீ³னி (அ॰ நி॰ 4.34; இதிவு॰ 90) ‘‘ந மே ஆசரியோ அத்தீ²’’திஆதி³கா கா³தா²யோ (ம॰ நி॰ 1.285; மஹாவ॰ 11) ச வித்தா²ரேதப்³பா³.

    Evaṃ aggappasādasuttādīni (a. ni. 4.34; itivu. 90) ‘‘na me ācariyo atthī’’tiādikā gāthāyo (ma. ni. 1.285; mahāva. 11) ca vitthāretabbā.

    புரிஸத³ம்மே ஸாரேதீதி புரிஸத³ம்மஸாரதி², த³மேதி வினேதீதி வுத்தங் ஹோதி. தத்த² புரிஸத³ம்மாதி அத³ந்தா த³மேதுங் யுத்தா திரச்சா²னபுரிஸாபி மனுஸ்ஸபுரிஸாபி அமனுஸ்ஸபுரிஸாபி. ததா² ஹி ப⁴க³வதா திரச்சா²னபுரிஸாபி அபலாளோ நாக³ராஜா, சூளோத³ரோ, மஹோத³ரோ, அக்³கி³ஸிகோ², தூ⁴மஸிகோ², த⁴னபாலகோ ஹத்தீ²தி ஏவமாத³யோ த³மிதா, நிப்³பி³ஸா கதா, ஸரணேஸு ச ஸீலேஸு ச பதிட்டா²பிதா. மனுஸ்ஸபுரிஸாபி ஸச்சகனிக³ண்ட²புத்த-அம்ப³ட்ட²மாணவ-பொக்க²ரஸாதி-ஸோணத³ண்ட³கூடத³ந்தாத³யோ. அமனுஸ்ஸபுரிஸாபி ஆளவக-ஸூசிலோம-க²ரலோம-யக்க²-ஸக்கதே³வராஜாத³யோ த³மிதா வினீதா விசித்ரேஹி வினயனூபாயேஹி. ‘‘அஹங் கோ², கேஸி, புரிஸத³ம்மங் ஸண்ஹேனபி வினேமி, ப²ருஸேனபி வினேமி, ஸண்ஹப²ருஸேனபி வினேமீ’’தி (அ॰ நி॰ 4.111) இத³ஞ்செத்த² ஸுத்தங் வித்தா²ரேதப்³ப³ங். அத² வா விஸுத்³த⁴ஸீலாதீ³னங் பட²மஜ்ஜா²னாதீ³னி ஸோதாபன்னாதீ³னஞ்ச உத்தரிமக்³க³படிபத³ங் ஆசிக்க²ந்தோ த³ந்தேபி த³மேதியேவ.

    Purisadamme sāretīti purisadammasārathi, dameti vinetīti vuttaṃ hoti. Tattha purisadammāti adantā dametuṃ yuttā tiracchānapurisāpi manussapurisāpi amanussapurisāpi. Tathā hi bhagavatā tiracchānapurisāpi apalāḷo nāgarājā, cūḷodaro, mahodaro, aggisikho, dhūmasikho, dhanapālako hatthīti evamādayo damitā, nibbisā katā, saraṇesu ca sīlesu ca patiṭṭhāpitā. Manussapurisāpi saccakanigaṇṭhaputta-ambaṭṭhamāṇava-pokkharasāti-soṇadaṇḍakūṭadantādayo. Amanussapurisāpi āḷavaka-sūciloma-kharaloma-yakkha-sakkadevarājādayo damitā vinītā vicitrehi vinayanūpāyehi. ‘‘Ahaṃ kho, kesi, purisadammaṃ saṇhenapi vinemi, pharusenapi vinemi, saṇhapharusenapi vinemī’’ti (a. ni. 4.111) idañcettha suttaṃ vitthāretabbaṃ. Atha vā visuddhasīlādīnaṃ paṭhamajjhānādīni sotāpannādīnañca uttarimaggapaṭipadaṃ ācikkhanto dantepi dametiyeva.

    அத² வா அனுத்தரோ புரிஸத³ம்மஸாரதீ²தி ஏகமேவித³ங் அத்த²பத³ங் . ப⁴க³வா ஹி ததா² புரிஸத³ம்மே ஸாரேதி, யதா² ஏகபல்லங்கேனேவ நிஸின்னா அட்ட² தி³ஸா அஸஜ்ஜமானா தா⁴வந்தி. தஸ்மா ‘‘அனுத்தரோ புரிஸத³ம்மஸாரதீ²’’தி வுச்சதி. ‘‘ஹத்தி²த³மகேன, பி⁴க்க²வே, ஹத்தி²த³ம்மோ ஸாரிதோ ஏகங்யேவ தி³ஸங் தா⁴வதீ’’தி இத³ஞ்செத்த² ஸுத்தங் (ம॰ நி॰ 3.312) வித்தா²ரேதப்³ப³ங்.

    Atha vā anuttaro purisadammasārathīti ekamevidaṃ atthapadaṃ . Bhagavā hi tathā purisadamme sāreti, yathā ekapallaṅkeneva nisinnā aṭṭha disā asajjamānā dhāvanti. Tasmā ‘‘anuttaro purisadammasārathī’’ti vuccati. ‘‘Hatthidamakena, bhikkhave, hatthidammo sārito ekaṃyeva disaṃ dhāvatī’’ti idañcettha suttaṃ (ma. ni. 3.312) vitthāretabbaṃ.

    தி³ட்ட²த⁴ம்மிகஸம்பராயிகபரமத்தே²ஹி யதா²ரஹங் அனுஸாஸதீதி ஸத்தா². அபிச ஸத்தா² வியாதி ஸத்தா², ப⁴க³வா ஸத்த²வாஹோ. ‘‘யதா² ஸத்த²வாஹோ ஸத்தே² கந்தாரங் தாரேதி, சோரகந்தாரங் தாரேதி, வாளகந்தாரங் தாரேதி, து³ப்³பி⁴க்க²கந்தாரங் தாரேதி, நிருத³ககந்தாரங் தாரேதி, உத்தாரேதி நித்தாரேதி பதாரேதி கே²மந்தபூ⁴மிங் ஸம்பாபேதி; ஏவமேவ ப⁴க³வா ஸத்தா² ஸத்த²வாஹோ ஸத்தே கந்தாரங் தாரேதி ஜாதிகந்தாரங் தாரேதீ’’திஆதி³னா (மஹானி॰ 190) நித்³தே³ஸனயேனபெத்த² அத்தோ² வேதி³தப்³போ³.

    Diṭṭhadhammikasamparāyikaparamatthehi yathārahaṃ anusāsatīti satthā. Apica satthā viyāti satthā, bhagavā satthavāho. ‘‘Yathā satthavāho satthe kantāraṃ tāreti, corakantāraṃ tāreti, vāḷakantāraṃ tāreti, dubbhikkhakantāraṃ tāreti, nirudakakantāraṃ tāreti, uttāreti nittāreti patāreti khemantabhūmiṃ sampāpeti; evameva bhagavā satthā satthavāho satte kantāraṃ tāreti jātikantāraṃ tāretī’’tiādinā (mahāni. 190) niddesanayenapettha attho veditabbo.

    தே³வமனுஸ்ஸானந்தி த³ஏவானஞ்ச மனுஸ்ஸானஞ்ச உக்கட்ட²பரிச்சே²த³வஸேனேதங் வுத்தங், ப⁴ப்³ப³புக்³க³லபரிச்சே²த³வஸேன ச. ப⁴க³வா பன திரச்சா²னக³தானம்பி அனுஸாஸனிப்பதா³னேன ஸத்தா²யேவ. தேபி ஹி ப⁴க³வதோ த⁴ம்மஸவனேன உபனிஸ்ஸயஸம்பத்திங் பத்வா தாய ஏவ உபனிஸ்ஸயஸம்பத்தியா து³தியே ததியே வா அத்தபா⁴வே மக்³க³ப²லபா⁴கி³னோ ஹொந்தி. மண்டூ³கதே³வபுத்தாத³யோ செத்த² நித³ஸ்ஸனங். ப⁴க³வதி கிர க³க்³க³ராய பொக்க²ரணியா தீரே சம்பானக³ரவாஸீனங் த⁴ம்மங் தே³ஸயமானே ஏகோ மண்டூ³கோ ப⁴க³வதோ ஸரே நிமித்தங் அக்³க³ஹேஸி. தங் ஏகோ வச்ச²பாலகோ த³ண்ட³மோலுப்³ப⁴ திட்ட²ந்தோ தஸ்ஸ ஸீஸே ஸன்னிரும்பி⁴த்வா அட்டா²ஸி. ஸோ தாவதே³வ காலங் கத்வா தாவதிங்ஸப⁴வனே த்³வாத³ஸயோஜனிகே கனகவிமானே நிப்³ப³த்தி. ஸுத்தப்பபு³த்³தோ⁴ விய ச தத்த² அச்ச²ராஸங்க⁴பரிவுதங் அத்தானங் தி³ஸ்வா ‘‘அரே, அஹம்பி நாம இத⁴ நிப்³ப³த்தொஸ்மி! கிங் நு கோ² கம்மங் அகாஸி’’ந்தி ஆவஜ்ஜெந்தோ நாஞ்ஞங் கிஞ்சி அத்³த³ஸ, அஞ்ஞத்ர ப⁴க³வதோ ஸரே நிமித்தக்³கா³ஹா. ஸோ தஆவதே³வ ஸஹ விமானேன ஆக³ந்த்வா ப⁴க³வதோ பாதே³ ஸிரஸா வந்தி³. ப⁴க³வா ஜானந்தோவ புச்சி² –

    Devamanussānanti daevānañca manussānañca ukkaṭṭhaparicchedavasenetaṃ vuttaṃ, bhabbapuggalaparicchedavasena ca. Bhagavā pana tiracchānagatānampi anusāsanippadānena satthāyeva. Tepi hi bhagavato dhammasavanena upanissayasampattiṃ patvā tāya eva upanissayasampattiyā dutiye tatiye vā attabhāve maggaphalabhāgino honti. Maṇḍūkadevaputtādayo cettha nidassanaṃ. Bhagavati kira gaggarāya pokkharaṇiyā tīre campānagaravāsīnaṃ dhammaṃ desayamāne eko maṇḍūko bhagavato sare nimittaṃ aggahesi. Taṃ eko vacchapālako daṇḍamolubbha tiṭṭhanto tassa sīse sannirumbhitvā aṭṭhāsi. So tāvadeva kālaṃ katvā tāvatiṃsabhavane dvādasayojanike kanakavimāne nibbatti. Suttappabuddho viya ca tattha accharāsaṅghaparivutaṃ attānaṃ disvā ‘‘are, ahampi nāma idha nibbattosmi! Kiṃ nu kho kammaṃ akāsi’’nti āvajjento nāññaṃ kiñci addasa, aññatra bhagavato sare nimittaggāhā. So taāvadeva saha vimānena āgantvā bhagavato pāde sirasā vandi. Bhagavā jānantova pucchi –

    ‘‘கோ மே வந்த³தி பாதா³னி, இத்³தி⁴யா யஸஸா ஜலங்;

    ‘‘Ko me vandati pādāni, iddhiyā yasasā jalaṃ;

    அபி⁴க்கந்தேன வண்ணேன, ஸப்³பா³ ஓபா⁴ஸயங் தி³ஸா’’தி.

    Abhikkantena vaṇṇena, sabbā obhāsayaṃ disā’’ti.

    ‘‘மண்டூ³கோஹங் புரே ஆஸிங், உத³கே வாரிகோ³சரோ;

    ‘‘Maṇḍūkohaṃ pure āsiṃ, udake vārigocaro;

    தவ த⁴ம்மங் ஸுணந்தஸ்ஸ, அவதி⁴ வச்ச²பாலகோ’’தி. (வி॰ வ॰ 857-858);

    Tava dhammaṃ suṇantassa, avadhi vacchapālako’’ti. (vi. va. 857-858);

    ப⁴க³வா தஸ்ஸ த⁴ம்மங் தே³ஸேஸி. தே³ஸனாவஸானே சதுராஸீதியா பாணஸஹஸ்ஸானங் த⁴ம்மாபி⁴ஸமயோ அஹோஸி. தே³வபுத்தோபி ஸோதாபத்திப²லே பதிட்டா²ய ஸிதங் கத்வா பக்காமீதி.

    Bhagavā tassa dhammaṃ desesi. Desanāvasāne caturāsītiyā pāṇasahassānaṃ dhammābhisamayo ahosi. Devaputtopi sotāpattiphale patiṭṭhāya sitaṃ katvā pakkāmīti.

    யங் பன கிஞ்சி அத்தி² ஞெய்யங் நாம, தஸ்ஸ ஸப்³ப³ஸ்ஸ பு³த்³த⁴த்தா விமொக்க²ந்திகஞாணவஸேன பு³த்³தோ⁴. யஸ்மா வா சத்தாரி ஸச்சானி அத்தனாபி பு³ஜ்ஜி², அஞ்ஞேபி ஸத்தே போ³தே⁴ஸி; தஸ்மா ஏவமாதீ³ஹிபி காரணேஹி பு³த்³தோ⁴. இமஸ்ஸ சத்த²ஸ்ஸ விஞ்ஞாபனத்த²ங் ‘‘பு³ஜ்ஜி²தா ஸச்சானீதி பு³த்³தோ⁴, போ³தே⁴தா பஜாயாதி பு³த்³தோ⁴’’தி ஏவங் பவத்தோ ஸப்³போ³பி நித்³தே³ஸனயோ (மஹானி॰ 192) படிஸம்பி⁴தா³னயோ (படி॰ ம॰ 1.162) வா வித்தா²ரேதப்³போ³.

    Yaṃ pana kiñci atthi ñeyyaṃ nāma, tassa sabbassa buddhattā vimokkhantikañāṇavasena buddho. Yasmā vā cattāri saccāni attanāpi bujjhi, aññepi satte bodhesi; tasmā evamādīhipi kāraṇehi buddho. Imassa catthassa viññāpanatthaṃ ‘‘bujjhitā saccānīti buddho, bodhetā pajāyāti buddho’’ti evaṃ pavatto sabbopi niddesanayo (mahāni. 192) paṭisambhidānayo (paṭi. ma. 1.162) vā vitthāretabbo.

    ப⁴க³வாதி இத³ங் பனஸ்ஸ கு³ணவிஸிட்ட²ஸத்துத்தமக³ருகா³ரவாதி⁴வசனங். தேனாஹு போராணா –

    Bhagavāti idaṃ panassa guṇavisiṭṭhasattuttamagarugāravādhivacanaṃ. Tenāhu porāṇā –

    ‘‘ப⁴க³வாதி வசனங் ஸெட்ட²ங், ப⁴க³வாதி வசனமுத்தமங்;

    ‘‘Bhagavāti vacanaṃ seṭṭhaṃ, bhagavāti vacanamuttamaṃ;

    க³ரு கா³ரவயுத்தோ ஸோ, ப⁴க³வா தேன வுச்சதீ’’தி.

    Garu gāravayutto so, bhagavā tena vuccatī’’ti.

    சதுப்³பி³த⁴ஞ்ஹி நாமங் – ஆவத்தி²கங், லிங்கி³கங், நேமித்திகங், அதி⁴ச்சஸமுப்பன்னந்தி. அதி⁴ச்சஸமுப்பன்னங் நாம லோகியவோஹாரேன ‘‘யதி³ச்ச²க’’ந்தி வுத்தங் ஹோதி. தத்த² ‘‘வச்சோ² த³ம்மோ ப³லிப³த்³தோ³’’தி ஏவமாதி³ ஆவத்தி²கங். ‘‘த³ண்டீ³ ச²த்தீ ஸிகீ² கரீ’’தி ஏவமாதி³ லிங்கி³கங். ‘‘தேவிஜ்ஜோ ச²ளபி⁴ஞ்ஞோ’’தி ஏவமாதி³ நேமித்திகங். ‘‘ஸிரிவட்³ட⁴கோ த⁴னவட்³ட⁴கோ’’தி ஏவமாதி³ வசனத்த²மனபெக்கி²த்வா பவத்தங் அதி⁴ச்சஸமுப்பன்னங். இத³ங் பன ப⁴க³வாதி நாமங் நேமித்திகங், ந மஹாமாயாய ந ஸுத்³தோ⁴த³னமஹாராஜேன ந அஸீதியா ஞாதிஸஹஸ்ஸேஹி கதங், ந ஸக்கஸந்துஸிதாதீ³ஹி தே³வதாவிஸேஸேஹி. வுத்தஞ்ஹேதங் த⁴ம்மஸேனாபதினா – ‘‘ப⁴க³வாதி நேதங் நாமங் மாதரா கதங்…பே॰… விமொக்க²ந்திகமேதங் பு³த்³தா⁴னங் ப⁴க³வந்தானங் போ³தி⁴யா மூலே ஸஹ ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணஸ்ஸ படிலாபா⁴ ஸச்சி²காபஞ்ஞத்தி, யதி³த³ங் ப⁴க³வா’’தி (மஹானி॰ 84).

    Catubbidhañhi nāmaṃ – āvatthikaṃ, liṅgikaṃ, nemittikaṃ, adhiccasamuppannanti. Adhiccasamuppannaṃ nāma lokiyavohārena ‘‘yadicchaka’’nti vuttaṃ hoti. Tattha ‘‘vaccho dammo balibaddo’’ti evamādi āvatthikaṃ. ‘‘Daṇḍī chattī sikhī karī’’ti evamādi liṅgikaṃ. ‘‘Tevijjo chaḷabhiñño’’ti evamādi nemittikaṃ. ‘‘Sirivaḍḍhako dhanavaḍḍhako’’ti evamādi vacanatthamanapekkhitvā pavattaṃ adhiccasamuppannaṃ. Idaṃ pana bhagavāti nāmaṃ nemittikaṃ, na mahāmāyāya na suddhodanamahārājena na asītiyā ñātisahassehi kataṃ, na sakkasantusitādīhi devatāvisesehi. Vuttañhetaṃ dhammasenāpatinā – ‘‘bhagavāti netaṃ nāmaṃ mātarā kataṃ…pe… vimokkhantikametaṃ buddhānaṃ bhagavantānaṃ bodhiyā mūle saha sabbaññutaññāṇassa paṭilābhā sacchikāpaññatti, yadidaṃ bhagavā’’ti (mahāni. 84).

    யங்கு³ணனேமித்திகஞ்சேதங் நாமங், தேஸங் கு³ணானங் பகாஸனத்த²ங் இமங் கா³த²ங் வத³ந்தி –

    Yaṃguṇanemittikañcetaṃ nāmaṃ, tesaṃ guṇānaṃ pakāsanatthaṃ imaṃ gāthaṃ vadanti –

    ‘‘ப⁴கீ³ ப⁴ஜீ பா⁴கீ³ விப⁴த்தவா இதி;

    ‘‘Bhagī bhajī bhāgī vibhattavā iti;

    அகாஸி ப⁴க்³க³ந்தி க³ரூதி பா⁴க்³யவா;

    Akāsi bhagganti garūti bhāgyavā;

    ப³ஹூஹி ஞாயேஹி ஸுபா⁴விதத்தனோ;

    Bahūhi ñāyehi subhāvitattano;

    ப⁴வந்தகோ³ ஸோ ப⁴க³வாதி வுச்சதீ’’தி.

    Bhavantago so bhagavāti vuccatī’’ti.

    நித்³தே³ஸே வுத்தனயேனேவ செத்த² தேஸங் தேஸங் பதா³னமத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³.

    Niddese vuttanayeneva cettha tesaṃ tesaṃ padānamattho daṭṭhabbo.

    அயங் பன அபரோ நயோ –

    Ayaṃ pana aparo nayo –

    ‘‘பா⁴க்³யவா ப⁴க்³க³வா யுத்தோ, ப⁴கே³ஹி ச விப⁴த்தவா;

    ‘‘Bhāgyavā bhaggavā yutto, bhagehi ca vibhattavā;

    ப⁴த்தவா வந்தக³மனோ, ப⁴வேஸு ப⁴க³வா ததோ’’தி.

    Bhattavā vantagamano, bhavesu bhagavā tato’’ti.

    தத்த² வண்ணாக³மோ வண்ணவிபரியயோதி ஏதங் நிருத்திலக்க²ணங் க³ஹெத்வா ஸத்³த³னயேன வா பிஸோத³ராதி³பக்கே²பலக்க²ணங் க³ஹெத்வா யஸ்மா லோகியலோகுத்தரஸுகா²பி⁴னிப்³ப³த்தகங் தா³னஸீலாதி³பாரப்பத்தங் பா⁴க்³யமஸ்ஸ அத்தி², தஸ்மா ‘‘பா⁴க்³யவா’’தி வத்தப்³பே³ ‘‘ப⁴க³வா’’தி வுச்சதீதி ஞாதப்³ப³ங். யஸ்மா பன லோப⁴-தோ³ஸ-மோஹ-விபரீதமனஸிகார-அஹிரிகானொத்தப்ப-கோதூ⁴பனாஹ-மக்க²-பளாஸஇஸ்ஸா-மச்ச²ரிய-மாயாஸாடெ²ய்ய-த²ம்ப⁴-ஸாரம்ப⁴-மானாதிமான-மத³-பமாத³-தண்ஹாவிஜ்ஜா திவிதா⁴குஸலமூல-து³ச்சரித-ஸங்கிலேஸ-மல-விஸமஸஞ்ஞா-விதக்க-பபஞ்ச-சதுப்³பி³த⁴விபரியேஸஆஸவ-க³ந்த²-ஓக⁴-யோகா³க³தி-தண்ஹுப்பாது³பாதா³ன-பஞ்சசேதோகீ²ல-வினிப³ந்த⁴-நீவரணாபி⁴னந்த³னச²விவாத³மூல-தண்ஹாகாய-ஸத்தானுஸய-அட்ட²மிச்ச²த்த-நவதண்ஹாமூலக-த³ஸாகுஸலகம தி³ட்டி²க³த-அட்ட²ஸததண்ஹாவிசரிதப்பபே⁴த³-ஸப்³ப³த³ரத²-பரிளாஹ-கிலேஸஸதஸஹஸ்ஸானி, ஸங்கே²பதோ வா பஞ்ச கிலேஸ-அபி⁴ஸங்கா²ரக²ந்த⁴மச்சு-தே³வபுத்த-மாரே அப⁴ஞ்ஜி, தஸ்மா ப⁴க்³க³த்தா ஏதேஸங் பரிஸ்ஸயானங் ப⁴க்³க³வாதி வத்தப்³பே³ ப⁴க³வாதி வுச்சதி. ஆஹ செத்த² –

    Tattha vaṇṇāgamo vaṇṇavipariyayoti etaṃ niruttilakkhaṇaṃ gahetvā saddanayena vā pisodarādipakkhepalakkhaṇaṃ gahetvā yasmā lokiyalokuttarasukhābhinibbattakaṃ dānasīlādipārappattaṃ bhāgyamassa atthi, tasmā ‘‘bhāgyavā’’ti vattabbe ‘‘bhagavā’’ti vuccatīti ñātabbaṃ. Yasmā pana lobha-dosa-moha-viparītamanasikāra-ahirikānottappa-kodhūpanāha-makkha-paḷāsaissā-macchariya-māyāsāṭheyya-thambha-sārambha-mānātimāna-mada-pamāda-taṇhāvijjā tividhākusalamūla-duccarita-saṃkilesa-mala-visamasaññā-vitakka-papañca-catubbidhavipariyesaāsava-gantha-ogha-yogāgati-taṇhuppādupādāna-pañcacetokhīla-vinibandha-nīvaraṇābhinandanachavivādamūla-taṇhākāya-sattānusaya-aṭṭhamicchatta-navataṇhāmūlaka-dasākusalakama diṭṭhigata-aṭṭhasatataṇhāvicaritappabheda-sabbadaratha-pariḷāha-kilesasatasahassāni, saṅkhepato vā pañca kilesa-abhisaṅkhārakhandhamaccu-devaputta-māre abhañji, tasmā bhaggattā etesaṃ parissayānaṃ bhaggavāti vattabbe bhagavāti vuccati. Āha cettha –

    ‘‘ப⁴க்³க³ராகோ³ ப⁴க்³க³தோ³ஸோ, ப⁴க்³க³மோஹோ அனாஸவோ;

    ‘‘Bhaggarāgo bhaggadoso, bhaggamoho anāsavo;

    ப⁴க்³கா³ஸ்ஸ பாபகா த⁴ம்மா, ப⁴க³வா தேன வுச்சதீ’’தி.

    Bhaggāssa pāpakā dhammā, bhagavā tena vuccatī’’ti.

    பா⁴க்³யவந்ததாய சஸ்ஸ ஸதபுஞ்ஞஜலக்க²ணத⁴ரஸ்ஸ ரூபகாயஸம்பத்திதீ³பிதா ஹோதி, ப⁴க்³க³தோ³ஸதாய த⁴ம்மகாயஸம்பத்தி. ததா² லோகியபரிக்க²கானங் ப³ஹுமதபா⁴வோ, க³ஹட்ட²பப்³ப³ஜிதேஹி அபி⁴க³மனீயதா, அபி⁴க³தானஞ்ச நேஸங் காயசித்தது³க்கா²பனயனே படிப³லபா⁴வோ, ஆமிஸதா³னத⁴ம்மதா³னேஹி உபகாரிதா, லோகியலோகுத்தரஸுகே²ஹி ச ஸம்பயோஜனஸமத்த²தா தீ³பிதா ஹோதி.

    Bhāgyavantatāya cassa satapuññajalakkhaṇadharassa rūpakāyasampattidīpitā hoti, bhaggadosatāya dhammakāyasampatti. Tathā lokiyaparikkhakānaṃ bahumatabhāvo, gahaṭṭhapabbajitehi abhigamanīyatā, abhigatānañca nesaṃ kāyacittadukkhāpanayane paṭibalabhāvo, āmisadānadhammadānehi upakāritā, lokiyalokuttarasukhehi ca sampayojanasamatthatā dīpitā hoti.

    யஸ்மா ச லோகே இஸ்ஸரிய-த⁴ம்ம-யஸ-ஸிரீ-காம-பயத்தேஸு ச²ஸு த⁴ம்மேஸு ப⁴க³ஸத்³தோ³ வத்ததி, பரமஞ்சஸ்ஸ ஸகசித்தே இஸ்ஸரியங், அணிமா லகி⁴மாதி³கங் வா லோகியஸம்மதங் ஸப்³பா³காரபரிபூரங் அத்தி² ததா² லோகுத்தரோ த⁴ம்மோ லோகத்தயப்³யாபகோ யதா²பு⁴ச்சகு³ணாதி⁴க³தோ அதிவிய பரிஸுத்³தோ⁴ யஸோ, ரூபகாயத³ஸ்ஸனப்³யாவடஜனநயனப்பஸாத³ஜனநஸமத்தா² ஸப்³பா³காரபரிபூரா ஸப்³ப³ங்க³பச்சங்க³ஸிரீ, யங் யங் ஏதேன இச்சி²தங் பத்தி²தங் அத்தஹிதங் பரஹிதங் வா, தஸ்ஸ தஸ்ஸ ததே²வ அபி⁴னிப்ப²ன்னத்தா இச்சி²திச்சி², தத்த² நிப்ப²த்திஸஞ்ஞிதோ காமோ, ஸப்³ப³லோகக³ருபா⁴வப்பத்திஹேதுபூ⁴தோ ஸம்மாவாயாமஸங்கா²தோ பயத்தோ ச அத்தி²; தஸ்மா இமேஹி ப⁴கே³ஹி யுத்தத்தாபி ப⁴கா³ அஸ்ஸ ஸந்தீதி இமினா அத்தே²ன ப⁴க³வாதி வுச்சதி.

    Yasmā ca loke issariya-dhamma-yasa-sirī-kāma-payattesu chasu dhammesu bhagasaddo vattati, paramañcassa sakacitte issariyaṃ, aṇimā laghimādikaṃ vā lokiyasammataṃ sabbākāraparipūraṃ atthi tathā lokuttaro dhammo lokattayabyāpako yathābhuccaguṇādhigato ativiya parisuddho yaso, rūpakāyadassanabyāvaṭajananayanappasādajananasamatthā sabbākāraparipūrā sabbaṅgapaccaṅgasirī, yaṃ yaṃ etena icchitaṃ patthitaṃ attahitaṃ parahitaṃ vā, tassa tassa tatheva abhinipphannattā icchiticchi, tattha nipphattisaññito kāmo, sabbalokagarubhāvappattihetubhūto sammāvāyāmasaṅkhāto payatto ca atthi; tasmā imehi bhagehi yuttattāpi bhagā assa santīti iminā atthena bhagavāti vuccati.

    யஸ்மா பன குஸலாதீ³ஹி பே⁴தே³ஹி ஸப்³ப³த⁴ம்மே, க²ந்தா⁴யதன-தா⁴துஸச்ச-இந்த்³ரியபடிச்சஸமுப்பாதா³தீ³ஹி வா குஸலாதி³த⁴ம்மே, பீளன-ஸங்க²த-ஸந்தாபவிபரிணாமட்டே²ன வா து³க்க²மரியஸச்சங், ஆயூஹன-நிதா³ன-ஸங்யோக³-பலிபோ³த⁴ட்டே²ன ஸமுத³யங், நிஸ்ஸரணவிவேகாஸங்க²த-அமதட்டே²ன நிரோத⁴ங், நிய்யான-ஹேது-த³ஸ்ஸனாதி⁴பதெய்யட்டே²ன மக்³க³ங் விப⁴த்தவா, விப⁴ஜித்வா விவரித்வா தே³ஸிதவாதி வுத்தங் ஹோதி. தஸ்மா விப⁴த்தவாதி வத்தப்³பே³ ப⁴க³வாதி வுச்சதி .

    Yasmā pana kusalādīhi bhedehi sabbadhamme, khandhāyatana-dhātusacca-indriyapaṭiccasamuppādādīhi vā kusalādidhamme, pīḷana-saṅkhata-santāpavipariṇāmaṭṭhena vā dukkhamariyasaccaṃ, āyūhana-nidāna-saṃyoga-palibodhaṭṭhena samudayaṃ, nissaraṇavivekāsaṅkhata-amataṭṭhena nirodhaṃ, niyyāna-hetu-dassanādhipateyyaṭṭhena maggaṃ vibhattavā, vibhajitvā vivaritvā desitavāti vuttaṃ hoti. Tasmā vibhattavāti vattabbe bhagavāti vuccati .

    யஸ்மா ச ஏஸ தி³ப்³ப³ப்³ரஹ்மஅரியவிஹாரே காயசித்தஉபதி⁴விவேகே ஸுஞ்ஞதப்பணிஹிதானிமித்தவிமொக்கே² அஞ்ஞே ச லோகியலோகுத்தரே உத்தரிமனுஸ்ஸத⁴ம்மே ப⁴ஜி ஸேவி ப³ஹுலமகாஸி, தஸ்மா ப⁴த்தவாதி வத்தப்³பே³ ப⁴க³வாதி வுச்சதி.

    Yasmā ca esa dibbabrahmaariyavihāre kāyacittaupadhiviveke suññatappaṇihitānimittavimokkhe aññe ca lokiyalokuttare uttarimanussadhamme bhaji sevi bahulamakāsi, tasmā bhattavāti vattabbe bhagavāti vuccati.

    யஸ்மா பன தீஸு ப⁴வேஸு தண்ஹாஸங்கா²தங் க³மனமனேன வந்தங், தஸ்மா ப⁴வேஸு வந்தக³மனோதி வத்தப்³பே³ ப⁴வஸத்³த³தோ ப⁴காரங், க³மனஸத்³த³தோ க³காரங், வந்தஸத்³த³தோ வகாரஞ்ச தீ³க⁴ங் கத்வா ஆதா³ய ப⁴க³வாதி வுச்சதி. யதா² லோகே ‘‘மேஹனஸ்ஸ க²ஸ்ஸ மாலா’’தி வத்தப்³பே³ ‘‘மேக²லா’’தி வுச்சதி.

    Yasmā pana tīsu bhavesu taṇhāsaṅkhātaṃ gamanamanena vantaṃ, tasmā bhavesu vantagamanoti vattabbe bhavasaddato bhakāraṃ, gamanasaddato gakāraṃ, vantasaddato vakārañca dīghaṃ katvā ādāya bhagavāti vuccati. Yathā loke ‘‘mehanassa khassa mālā’’ti vattabbe ‘‘mekhalā’’ti vuccati.

    ஸோ இமங் லோகந்தி ஸோ ப⁴க³வா இமங் லோகங். இதா³னி வத்தப்³ப³ங் நித³ஸ்ஸேதி. ஸதே³வகந்தி ஸஹ தே³வேஹி ஸதே³வகங்; ஏவங் ஸஹ மாரேன ஸமாரகங்; ஸஹ ப்³ரஹ்முனா ஸப்³ரஹ்மகங்; ஸஹ ஸமணப்³ராஹ்மணேஹி ஸஸ்ஸமணப்³ராஹ்மணிங்; பஜாதத்தா பஜா, தங் பஜங்; ஸஹ தே³வமனுஸ்ஸேஹி ஸதே³வமனுஸ்ஸங். தத்த² ஸதே³வகவசனேன பஞ்சகாமாவசரதே³வக்³க³ஹணங் வேதி³தப்³ப³ங், ஸமாரகவசனேன ச²ட்ட²காமாவசரதே³வக்³க³ஹணங், ஸப்³ரஹ்மகவசனேன ப்³ரஹ்மகாயிகாதி³ப்³ரஹ்மக்³க³ஹணங், ஸஸ்ஸமணப்³ராஹ்மணீவசனேன ஸாஸனஸ்ஸ பச்சத்தி²கபச்சாமித்தஸமணப்³ராஹ்மணக்³க³ஹணங், ஸமிதபாப-பா³ஹிதபாப-ஸமணப்³ராஹ்மணக்³க³ஹணஞ்ச, பஜாவசனேன ஸத்தலோகக்³க³ஹணங், ஸதே³வமனுஸ்ஸவசனேன ஸம்முதிதே³வஅவஸேஸமனுஸ்ஸக்³க³ஹணங். ஏவமெத்த² தீஹி பதே³ஹி ஓகாஸலோகோ, த்³வீஹி பஜாவஸேன ஸத்தலோகோ க³ஹிதோதி வேதி³தப்³போ³.

    So imaṃ lokanti so bhagavā imaṃ lokaṃ. Idāni vattabbaṃ nidasseti. Sadevakanti saha devehi sadevakaṃ; evaṃ saha mārena samārakaṃ; saha brahmunā sabrahmakaṃ; saha samaṇabrāhmaṇehi sassamaṇabrāhmaṇiṃ; pajātattā pajā, taṃ pajaṃ; saha devamanussehi sadevamanussaṃ. Tattha sadevakavacanena pañcakāmāvacaradevaggahaṇaṃ veditabbaṃ, samārakavacanena chaṭṭhakāmāvacaradevaggahaṇaṃ, sabrahmakavacanena brahmakāyikādibrahmaggahaṇaṃ, sassamaṇabrāhmaṇīvacanena sāsanassa paccatthikapaccāmittasamaṇabrāhmaṇaggahaṇaṃ, samitapāpa-bāhitapāpa-samaṇabrāhmaṇaggahaṇañca, pajāvacanena sattalokaggahaṇaṃ, sadevamanussavacanena sammutidevaavasesamanussaggahaṇaṃ. Evamettha tīhi padehi okāsaloko, dvīhi pajāvasena sattaloko gahitoti veditabbo.

    அபரோ நயோ – ஸதே³வகக்³க³ஹணேன அரூபாவசரதே³வலோகோ க³ஹிதோ, ஸமாரகக்³க³ஹணேன ச²காமாவசரதே³வலோகா, ஸப்³ரஹ்மகக்³க³ஹணேன ரூபீப்³ரஹ்மலோகோ, ஸஸ்ஸமணப்³ராஹ்மணாதி³க்³க³ஹணேன சதுபரிஸவஸேன ஸம்முதிதே³வேஹி வா ஸஹ மனுஸ்ஸலோகோ, அவஸேஸஸப்³ப³ஸத்தலோகோ வா.

    Aparo nayo – sadevakaggahaṇena arūpāvacaradevaloko gahito, samārakaggahaṇena chakāmāvacaradevalokā, sabrahmakaggahaṇena rūpībrahmaloko, sassamaṇabrāhmaṇādiggahaṇena catuparisavasena sammutidevehi vā saha manussaloko, avasesasabbasattaloko vā.

    அபிசெத்த² ஸதே³வகவசனேன உக்கட்ட²பரிச்சே²த³தோ ஸப்³ப³ஸ்ஸாபி லோகஸ்ஸ ஸச்சி²கதபா⁴வங் ஸாதெ⁴ந்தோ தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ கித்திஸத்³தோ³ அப்³பு⁴க்³க³தோ. ததோ யேஸங் ஸியா – ‘‘மாரோ மஹானுபா⁴வோ ச²காமாவசரிஸ்ஸரோ வஸவத்தீ; கிங் ஸோபி ஏதேன ஸச்சி²கதோ’’தி? தேஸங் விமதிங் வித⁴மந்தோ ஸமாரகந்தி அப்³பு⁴க்³க³தோ. யேஸங் பன ஸியா – ‘‘ப்³ரஹ்மா மஹானுபா⁴வோ ஏகங்கு³லியா ஏகஸ்மிங் சக்கவாளஸஹஸ்ஸே ஆலோகங் ப²ரதி, த்³வீஹி…பே॰… த³ஸஹி அங்கு³லீஹி த³ஸஸு சக்கவாளஸஹஸ்ஸேஸு ஆலோகங் ப²ரதி, அனுத்தரஞ்ச ஜா²னஸமாபத்திஸுக²ங் படிஸங்வேதே³தி, கிங் ஸோபி ஸச்சி²கதோ’’தி? தேஸங் விமதிங் வித⁴மந்தோ ஸப்³ரஹ்மகந்தி அப்³பு⁴க்³க³தோ. ததோ யேஸங் ஸியா – ‘‘புதூ²ஸமணப்³ராஹ்மணா ஸாஸனபச்சத்தி²கா, கிங் தேபி ஸச்சி²கதா’’தி? தேஸங் விமதிங் வித⁴மந்தோ ஸஸ்ஸமணப்³ராஹ்மணிங் பஜந்தி அப்³பு⁴க்³க³தோ. ஏவங் உக்கட்டு²க்கட்டா²னங் ஸச்சி²கதபா⁴வங் பகாஸெத்வா அத² ஸம்முதிதே³வே அவஸேஸமனுஸ்ஸே ச உபாதா³ய உக்கட்ட²பரிச்சே²த³வஸேன ஸேஸஸத்தலோகஸ்ஸ ஸச்சி²கதபா⁴வங் பகாஸெந்தோ ஸதே³வமனுஸ்ஸந்தி அப்³பு⁴க்³க³தோ. அயமெத்தா²னுஸந்தி⁴க்கமோ.

    Apicettha sadevakavacanena ukkaṭṭhaparicchedato sabbassāpi lokassa sacchikatabhāvaṃ sādhento tassa bhagavato kittisaddo abbhuggato. Tato yesaṃ siyā – ‘‘māro mahānubhāvo chakāmāvacarissaro vasavattī; kiṃ sopi etena sacchikato’’ti? Tesaṃ vimatiṃ vidhamanto samārakanti abbhuggato. Yesaṃ pana siyā – ‘‘brahmā mahānubhāvo ekaṅguliyā ekasmiṃ cakkavāḷasahasse ālokaṃ pharati, dvīhi…pe… dasahi aṅgulīhi dasasu cakkavāḷasahassesu ālokaṃ pharati, anuttarañca jhānasamāpattisukhaṃ paṭisaṃvedeti, kiṃ sopi sacchikato’’ti? Tesaṃ vimatiṃ vidhamanto sabrahmakanti abbhuggato. Tato yesaṃ siyā – ‘‘puthūsamaṇabrāhmaṇā sāsanapaccatthikā, kiṃ tepi sacchikatā’’ti? Tesaṃ vimatiṃ vidhamanto sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajanti abbhuggato. Evaṃ ukkaṭṭhukkaṭṭhānaṃ sacchikatabhāvaṃ pakāsetvā atha sammutideve avasesamanusse ca upādāya ukkaṭṭhaparicchedavasena sesasattalokassa sacchikatabhāvaṃ pakāsento sadevamanussanti abbhuggato. Ayametthānusandhikkamo.

    ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வா பவேதே³தீதி எத்த² பன ஸயந்தி ஸாமங், அபரனெய்யோ ஹுத்வா; அபி⁴ஞ்ஞாதி அபி⁴ஞ்ஞாய, அதி⁴கேன ஞாணேன ஞத்வாதி அத்தோ². ஸச்சி²கத்வாதி பச்சக்க²ங் கத்வா, ஏதேன அனுமானாதி³படிக்கே²போ கதோ ஹோதி. பவேதே³தீதி போ³தே⁴தி ஞாபேதி பகாஸேதி. ஸோ த⁴ம்மங் தே³ஸேதி ஆதி³கல்யாணங்…பே॰… பரியோஸானகல்யாணந்தி ஸோ ப⁴க³வா ஸத்தேஸு காருஞ்ஞதங் படிச்ச ஹித்வாபி அனுத்தரங் விவேகஸுக²ங் த⁴ம்மங் தே³ஸேதி. தஞ்ச கோ² அப்பங் வா ப³ஹுங் வா தே³ஸெந்தோ ஆதி³கல்யாணாதி³ப்பகாரமேவ தே³ஸேதி.

    Sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedetīti ettha pana sayanti sāmaṃ, aparaneyyo hutvā; abhiññāti abhiññāya, adhikena ñāṇena ñatvāti attho. Sacchikatvāti paccakkhaṃ katvā, etena anumānādipaṭikkhepo kato hoti. Pavedetīti bodheti ñāpeti pakāseti. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ…pe… pariyosānakalyāṇanti so bhagavā sattesu kāruññataṃ paṭicca hitvāpi anuttaraṃ vivekasukhaṃ dhammaṃ deseti. Tañca kho appaṃ vā bahuṃ vā desento ādikalyāṇādippakārameva deseti.

    கத²ங்? ஏககா³தா²பி ஹி ஸமந்தப⁴த்³ரகத்தா த⁴ம்மஸ்ஸ பட²மபாதே³ன ஆதி³கல்யாணா, து³தியததியபாதே³ஹி மஜ்ஜே²கல்யாணா, பச்சி²மபாதே³ன பரியோஸானகல்யாணா. ஏகானுஸந்தி⁴கங் ஸுத்தங் நிதா³னேன ஆதி³கல்யாணங், நிக³மனேன பரியோஸானகல்யாணங், ஸேஸேன மஜ்ஜே²கல்யாணங். நானானுஸந்தி⁴கங் ஸுத்தங் பட²மானுஸந்தி⁴னா ஆதி³கல்யாணங், பச்சி²மேன பரியோஸானகல்யாணங், ஸேஸேஹி மஜ்ஜே²கல்யாணங். ஸகலோபி ஸாஸனத⁴ம்மோ அத்தனோ அத்த²பூ⁴தேன ஸீலேன ஆதி³கல்யாணோ, ஸமத²விபஸ்ஸனாமக்³க³ப²லேஹி மஜ்ஜே²கல்யாணோ, நிப்³பா³னேன பரியோஸானகல்யாணோ. ஸீலஸமாதீ⁴ஹி வா ஆதி³கல்யாணோ, விபஸ்ஸனாமக்³கே³ஹி மஜ்ஜே²கல்யாணோ, ப²லனிப்³பா³னேஹி பரியோஸானகல்யாணோ . பு³த்³த⁴ஸுபோ³தி⁴தாய வா ஆதி³கல்யாணோ, த⁴ம்மஸுத⁴ம்மதாய மஜ்ஜே²கல்யாணோ, ஸங்க⁴ஸுப்படிபத்தியா பரியோஸானகல்யாணோ. தங் ஸுத்வா தத²த்தாய படிபன்னேன அதி⁴க³ந்தப்³பா³ய அபி⁴ஸம்போ³தி⁴யா வா ஆதி³கல்யாணோ, பச்சேகபோ³தி⁴யா மஜ்ஜே²கல்யாணோ, ஸாவகபோ³தி⁴யா பரியோஸானகல்யாணோ. ஸுய்யமானோ சேஸ நீவரணவிக்க²ம்ப⁴னதோ ஸவனேனபி கல்யாணமேவ ஆவஹதீதி ஆதி³கல்யாணோ, படிபஜ்ஜியமானோ ஸமத²விபஸ்ஸனாஸுகா²வஹனதோ படிபத்தியாபி கல்யாணமேவ ஆவஹதீதி மஜ்ஜே²கல்யாணோ, ததா² படிபன்னோ ச படிபத்திப²லே நிட்டி²தே தாதி³பா⁴வாவஹனதோ படிபத்திப²லேனபி கல்யாணமேவ ஆவஹதீதி பரியோஸானகல்யாணோ. நாத²ப்பப⁴வத்தா ச பப⁴வஸுத்³தி⁴யா ஆதி³கல்யாணோ, அத்த²ஸுத்³தி⁴யா மஜ்ஜே²கல்யாணோ , கிச்சஸுத்³தி⁴யா பரியோஸானகல்யாணோ. தஸ்மா ஏஸோ ப⁴க³வா அப்பங் வா ப³ஹுங் வா தே³ஸெந்தோ ஆதி³கல்யாணாதி³ப்பகாரமேவ தே³ஸேதீதி வேதி³தப்³போ³.

    Kathaṃ? Ekagāthāpi hi samantabhadrakattā dhammassa paṭhamapādena ādikalyāṇā, dutiyatatiyapādehi majjhekalyāṇā, pacchimapādena pariyosānakalyāṇā. Ekānusandhikaṃ suttaṃ nidānena ādikalyāṇaṃ, nigamanena pariyosānakalyāṇaṃ, sesena majjhekalyāṇaṃ. Nānānusandhikaṃ suttaṃ paṭhamānusandhinā ādikalyāṇaṃ, pacchimena pariyosānakalyāṇaṃ, sesehi majjhekalyāṇaṃ. Sakalopi sāsanadhammo attano atthabhūtena sīlena ādikalyāṇo, samathavipassanāmaggaphalehi majjhekalyāṇo, nibbānena pariyosānakalyāṇo. Sīlasamādhīhi vā ādikalyāṇo, vipassanāmaggehi majjhekalyāṇo, phalanibbānehi pariyosānakalyāṇo . Buddhasubodhitāya vā ādikalyāṇo, dhammasudhammatāya majjhekalyāṇo, saṅghasuppaṭipattiyā pariyosānakalyāṇo. Taṃ sutvā tathattāya paṭipannena adhigantabbāya abhisambodhiyā vā ādikalyāṇo, paccekabodhiyā majjhekalyāṇo, sāvakabodhiyā pariyosānakalyāṇo. Suyyamāno cesa nīvaraṇavikkhambhanato savanenapi kalyāṇameva āvahatīti ādikalyāṇo, paṭipajjiyamāno samathavipassanāsukhāvahanato paṭipattiyāpi kalyāṇameva āvahatīti majjhekalyāṇo, tathā paṭipanno ca paṭipattiphale niṭṭhite tādibhāvāvahanato paṭipattiphalenapi kalyāṇameva āvahatīti pariyosānakalyāṇo. Nāthappabhavattā ca pabhavasuddhiyā ādikalyāṇo, atthasuddhiyā majjhekalyāṇo , kiccasuddhiyā pariyosānakalyāṇo. Tasmā eso bhagavā appaṃ vā bahuṃ vā desento ādikalyāṇādippakārameva desetīti veditabbo.

    ஸாத்த²ங் ஸப்³யஞ்ஜனந்தி ஏவமாதீ³ஸு பன யஸ்மா இமங் த⁴ம்மங் தே³ஸெந்தோ ஸாஸனப்³ரஹ்மசரியங் மக்³க³ப்³ரஹ்மசரியஞ்ச பகாஸேதி, நானானயேஹி தீ³பேதி; தஞ்ச யதா²னுரூபங் அத்த²ஸம்பத்தியா ஸாத்த²ங், ப்³யஞ்ஜனஸம்பத்தியா ஸப்³யஞ்ஜனங். ஸங்காஸனபகாஸன-விவரண-விப⁴ஜன-உத்தானீகரண-பஞ்ஞத்தி-அத்த²பத³ஸமாயோக³தோ ஸாத்த²ங், அக்க²ரபத³-ப்³யஞ்ஜனாகாரனிருத்தினித்³தே³ஸஸம்பத்தியா ஸப்³யஞ்ஜனங். அத்த²க³ம்பீ⁴ரதா-படிவேத⁴க³ம்பீ⁴ரதாஹி ஸாத்த²ங், த⁴ம்மக³ம்பீ⁴ரதாதே³ஸனாக³ம்பீ⁴ரதாஹி ஸப்³யஞ்ஜனங். அத்த²படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³விஸயதோ ஸாத்த²ங், த⁴ம்மனிருத்திபடிஸம்பி⁴தா³விஸயதோ ஸப்³யஞ்ஜனங். பண்டி³தவேத³னீயதோ பரிக்க²கஜனப்பஸாத³கந்தி ஸாத்த²ங், ஸத்³தெ⁴ய்யதோ லோகியஜனப்பஸாத³கந்தி ஸப்³யஞ்ஜனங். க³ம்பீ⁴ராதி⁴ப்பாயதோ ஸாத்த²ங், உத்தானபத³தோ ஸப்³யஞ்ஜனங். உபனேதப்³ப³ஸ்ஸ அபா⁴வதோ ஸகலபரிபுண்ணபா⁴வேன கேவலபரிபுண்ணங்; அபனேதப்³ப³ஸ்ஸ அபா⁴வதோ நித்³தோ³ஸபா⁴வேன பரிஸுத்³த⁴ங்; ஸிக்க²த்தயபரிக்³க³ஹிதத்தா ப்³ரஹ்மபூ⁴தேஹி ஸெட்டே²ஹி சரிதப்³ப³தோ தேஸஞ்ச சரியபா⁴வதோ ப்³ரஹ்மசரியங். தஸ்மா ‘‘ஸாத்த²ங் ஸப்³யஞ்ஜனங்…பே॰… ப்³ரஹ்மசரியங் பகாஸேதீ’’தி வுச்சதி.

    Sātthaṃ sabyañjananti evamādīsu pana yasmā imaṃ dhammaṃ desento sāsanabrahmacariyaṃ maggabrahmacariyañca pakāseti, nānānayehi dīpeti; tañca yathānurūpaṃ atthasampattiyā sātthaṃ, byañjanasampattiyā sabyañjanaṃ. Saṅkāsanapakāsana-vivaraṇa-vibhajana-uttānīkaraṇa-paññatti-atthapadasamāyogato sātthaṃ, akkharapada-byañjanākāraniruttiniddesasampattiyā sabyañjanaṃ. Atthagambhīratā-paṭivedhagambhīratāhi sātthaṃ, dhammagambhīratādesanāgambhīratāhi sabyañjanaṃ. Atthapaṭibhānapaṭisambhidāvisayato sātthaṃ, dhammaniruttipaṭisambhidāvisayato sabyañjanaṃ. Paṇḍitavedanīyato parikkhakajanappasādakanti sātthaṃ, saddheyyato lokiyajanappasādakanti sabyañjanaṃ. Gambhīrādhippāyato sātthaṃ, uttānapadato sabyañjanaṃ. Upanetabbassa abhāvato sakalaparipuṇṇabhāvena kevalaparipuṇṇaṃ; apanetabbassa abhāvato niddosabhāvena parisuddhaṃ; sikkhattayapariggahitattā brahmabhūtehi seṭṭhehi caritabbato tesañca cariyabhāvato brahmacariyaṃ. Tasmā ‘‘sātthaṃ sabyañjanaṃ…pe… brahmacariyaṃ pakāsetī’’ti vuccati.

    அபிச யஸ்மா ஸனிதா³னங் ஸஉப்பத்திகஞ்ச தே³ஸெந்தோ ஆதி³கல்யாணங் தே³ஸேதி, வேனெய்யானங் அனுரூபதோ அத்த²ஸ்ஸ அவிபரீததாய ச ஹேதுதா³ஹரணயுத்ததோ ச மஜ்ஜே²கல்யாணங், ஸோதூனங் ஸத்³தா⁴படிலாபே⁴ன நிக³மனேன ச பரியோஸானகல்யாணங் தே³ஸேதி. ஏவங் தே³ஸெந்தோ ச ப்³ரஹ்மசரியங் பகாஸேதி. தஞ்ச படிபத்தியா அதி⁴க³மப்³யத்திதோ ஸாத்த²ங், பரியத்தியா ஆக³மப்³யத்திதோ ஸப்³யஞ்ஜனங், ஸீலாதி³பஞ்சத⁴ம்மக்க²ந்த⁴யுத்ததோ கேவலபரிபுண்ணங், நிருபக்கிலேஸதோ நித்த²ரணத்தா²ய பவத்திதோ லோகாமிஸனிரபெக்க²தோ ச பரிஸுத்³த⁴ங், ஸெட்ட²ட்டே²ன ப்³ரஹ்மபூ⁴தானங் பு³த்³த⁴-பச்சேகபு³த்³த⁴-பு³த்³த⁴ஸாவகானங் சரியதோ ‘‘ப்³ரஹ்மசரிய’’ந்தி வுச்சதி. தஸ்மாபி ‘‘ஸோ த⁴ம்மங் தே³ஸேதி ஆதி³கல்யாணங்…பே॰… ப்³ரஹ்மசரியங் பகாஸேதீ’’தி வுச்சதி.

    Apica yasmā sanidānaṃ sauppattikañca desento ādikalyāṇaṃ deseti, veneyyānaṃ anurūpato atthassa aviparītatāya ca hetudāharaṇayuttato ca majjhekalyāṇaṃ, sotūnaṃ saddhāpaṭilābhena nigamanena ca pariyosānakalyāṇaṃ deseti. Evaṃ desento ca brahmacariyaṃ pakāseti. Tañca paṭipattiyā adhigamabyattito sātthaṃ, pariyattiyā āgamabyattito sabyañjanaṃ, sīlādipañcadhammakkhandhayuttato kevalaparipuṇṇaṃ, nirupakkilesato nittharaṇatthāya pavattito lokāmisanirapekkhato ca parisuddhaṃ, seṭṭhaṭṭhena brahmabhūtānaṃ buddha-paccekabuddha-buddhasāvakānaṃ cariyato ‘‘brahmacariya’’nti vuccati. Tasmāpi ‘‘so dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ…pe… brahmacariyaṃ pakāsetī’’ti vuccati.

    ஸாது⁴ கோ² பனாதி ஸுந்த³ரங் கோ² பன அத்தா²வஹங் ஸுகா²வஹந்தி வுத்தங் ஹோதி. ததா²ரூபானங் அரஹதந்தி யதா²ரூபோ ஸோ ப⁴வ கோ³தமோ, ஏவரூபானங் யதா²பு⁴ச்சகு³ணாதி⁴க³மேன லோகே அரஹந்தோதி லத்³த⁴ஸத்³தா³னங் அரஹதங். த³ஸ்ஸனங் ஹோதீதி பஸாத³ஸொம்மானி அக்கீ²னி உம்மீலித்வா ‘‘த³ஸ்ஸனமத்தம்பி ஸாது⁴ ஹோதீ’’தி ஏவங் அஜ்ஜா²ஸயங் கத்வா அத² கோ² வேரஞ்ஜோ ப்³ராஹ்மணோ யேன ப⁴க³வா தேனுபஸங்கமீதி.

    Sādhu kho panāti sundaraṃ kho pana atthāvahaṃ sukhāvahanti vuttaṃ hoti. Tathārūpānaṃ arahatanti yathārūpo so bhava gotamo, evarūpānaṃ yathābhuccaguṇādhigamena loke arahantoti laddhasaddānaṃ arahataṃ. Dassanaṃ hotīti pasādasommāni akkhīni ummīlitvā ‘‘dassanamattampi sādhu hotī’’ti evaṃ ajjhāsayaṃ katvā atha kho verañjo brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkamīti.

    2. யேனாதி பு⁴ம்மத்தே² கரணவசனங். தஸ்மா யத்த² ப⁴க³வா தத்த² உபஸங்கமீதி ஏவமெத்த² அத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³ . யேன வா காரணேன ப⁴க³வா தே³வமனுஸ்ஸேஹி உபஸங்கமிதப்³போ³, தேன காரணேன உபஸங்கமீதி ஏவமெத்த² அத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³. கேன ச காரணேன ப⁴க³வா உபஸங்கமிதப்³போ³? நானப்பகாரகு³ணவிஸேஸாதி⁴க³மாதி⁴ப்பாயேன, ஸாது³ப²லூபபோ⁴கா³தி⁴ப்பாயேன தி³ஜக³ணேஹி நிச்சப²லிதமஹாருக்கோ² விய. உபஸங்கமீதி ச க³தோதி வுத்தங் ஹோதி. உபஸங்கமித்வாதி உபஸங்கமனபரியோஸானதீ³பனங். அத² வா ஏவங் க³தோ ததோ ஆஸன்னதரங் டா²னங் ப⁴க³வதோ ஸமீபஸங்கா²தங் க³ந்த்வாதிபி வுத்தங் ஹோதி.

    2.Yenāti bhummatthe karaṇavacanaṃ. Tasmā yattha bhagavā tattha upasaṅkamīti evamettha attho daṭṭhabbo . Yena vā kāraṇena bhagavā devamanussehi upasaṅkamitabbo, tena kāraṇena upasaṅkamīti evamettha attho daṭṭhabbo. Kena ca kāraṇena bhagavā upasaṅkamitabbo? Nānappakāraguṇavisesādhigamādhippāyena, sāduphalūpabhogādhippāyena dijagaṇehi niccaphalitamahārukkho viya. Upasaṅkamīti ca gatoti vuttaṃ hoti. Upasaṅkamitvāti upasaṅkamanapariyosānadīpanaṃ. Atha vā evaṃ gato tato āsannataraṃ ṭhānaṃ bhagavato samīpasaṅkhātaṃ gantvātipi vuttaṃ hoti.

    ப⁴க³வதா ஸத்³தி⁴ங் ஸம்மோதீ³தி யதா² க²மனீயாதீ³னி புச்ச²ந்தோ ப⁴க³வா தேன, ஏவங் ஸோபி ப⁴க³வதா ஸத்³தி⁴ங் ஸமப்பவத்தமோதோ³ அஹோஸி, ஸீதோத³கங் விய உண்ஹோத³கேன ஸம்மோதி³தங் ஏகீபா⁴வங் அக³மாஸி. யாய ச ‘‘கச்சி, போ⁴, கோ³தம, க²மனீயங்; கச்சி யாபனீயங், கச்சி போ⁴தோ கோ³தமஸ்ஸ, ச ஸாவகானஞ்ச அப்பாபா³த⁴ங் அப்பாதங்கங் லஹுட்டா²னங் ப³லங் பா²ஸுவிஹாரோ’’திஆதி³காய கதா²ய ஸம்மோதி³, தங் பீதிபாமோஜ்ஜஸங்கா²தங் ஸம்மோத³ங் ஜனநதோ ஸம்மோதி³துங் யுத்தபா⁴வதோ ச ஸம்மோத³னீயங். அத்த²ப்³யஞ்ஜனமது⁴ரதாய ஸுசிரம்பி காலங் ஸாரேதுங் நிரந்தரங் பவத்தேதுங் அரஹரூபதோ ஸரிதப்³ப³பா⁴வதோ ச ஸாரணீயங், ஸுய்யமானஸுக²தோ வா ஸம்மோத³னீயங், அனுஸ்ஸரியமானஸுக²தோ ஸாரணீயங். ததா² ப்³யஞ்ஜனபரிஸுத்³த⁴தாய ஸம்மோத³னீயங், அத்த²பரிஸுத்³த⁴தாய ஸாரணீயந்தி. ஏவங் அனேகேஹி பரியாயேஹி ஸம்மோத³னீயங் ஸாரணீயங் கத²ங் வீதிஸாரெத்வா பரியோஸாபெத்வா நிட்டா²பெத்வா யேனத்தே²ன ஆக³தோ தங் புச்சி²துகாமோ ஏகமந்தங் நிஸீதி³.

    Bhagavatā saddhiṃ sammodīti yathā khamanīyādīni pucchanto bhagavā tena, evaṃ sopi bhagavatā saddhiṃ samappavattamodo ahosi, sītodakaṃ viya uṇhodakena sammoditaṃ ekībhāvaṃ agamāsi. Yāya ca ‘‘kacci, bho, gotama, khamanīyaṃ; kacci yāpanīyaṃ, kacci bhoto gotamassa, ca sāvakānañca appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāro’’tiādikāya kathāya sammodi, taṃ pītipāmojjasaṅkhātaṃ sammodaṃ jananato sammodituṃ yuttabhāvato ca sammodanīyaṃ. Atthabyañjanamadhuratāya sucirampi kālaṃ sāretuṃ nirantaraṃ pavattetuṃ araharūpato saritabbabhāvato ca sāraṇīyaṃ, suyyamānasukhato vā sammodanīyaṃ, anussariyamānasukhato sāraṇīyaṃ. Tathā byañjanaparisuddhatāya sammodanīyaṃ, atthaparisuddhatāya sāraṇīyanti. Evaṃ anekehi pariyāyehi sammodanīyaṃ sāraṇīyaṃ kathaṃ vītisāretvā pariyosāpetvā niṭṭhāpetvā yenatthena āgato taṃ pucchitukāmo ekamantaṃ nisīdi.

    ஏகமந்தந்தி பா⁴வனபுங்ஸகனித்³தே³ஸோ ‘‘விஸமங் சந்தி³மஸூரியா பரிவத்தந்தீ’’திஆதீ³ஸு (அ॰ நி॰ 4.70) விய. தஸ்மா யதா² நிஸின்னோ ஏகமந்தங் நிஸின்னோ ஹோதி ததா² நிஸீதீ³தி ஏவமெத்த² அத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³. பு⁴ம்மத்தே² வா ஏதங் உபயோக³வசனங். நிஸீதீ³தி உபாவிஸி. பண்டி³தா ஹி புரிஸா க³ருட்டா²னியங் உபஸங்கமித்வா ஆஸனகுஸலதாய ஏகமந்தங் நிஸீத³ந்தி. அயஞ்ச தேஸங் அஞ்ஞதரோ, தஸ்மா ஏகமந்தங் நிஸீதி³.

    Ekamantanti bhāvanapuṃsakaniddeso ‘‘visamaṃ candimasūriyā parivattantī’’tiādīsu (a. ni. 4.70) viya. Tasmā yathā nisinno ekamantaṃ nisinno hoti tathā nisīdīti evamettha attho daṭṭhabbo. Bhummatthe vā etaṃ upayogavacanaṃ. Nisīdīti upāvisi. Paṇḍitā hi purisā garuṭṭhāniyaṃ upasaṅkamitvā āsanakusalatāya ekamantaṃ nisīdanti. Ayañca tesaṃ aññataro, tasmā ekamantaṃ nisīdi.

    கத²ங் நிஸின்னோ பன ஏகமந்தங் நிஸின்னோ ஹோதீதி? ச² நிஸஜ்ஜதோ³ஸே வஜ்ஜெத்வா. ஸெய்யதி²த³ங் – அதிதூ³ரங், அச்சாஸன்னங், உபரிவாதங், உன்னதப்பதே³ஸங், அதிஸம்முக²ங், அதிபச்சா²தி. அதிதூ³ரே நிஸின்னோ ஹி ஸசே கதே²துகாமோ ஹோதி உச்சாஸத்³தே³ன கதே²தப்³ப³ங் ஹோதி. அச்சாஸன்னே நிஸின்னோ ஸங்க⁴ட்டனங் கரோதி. உபரிவாதே நிஸின்னோ ஸரீரக³ந்தே⁴ன பா³த⁴தி. உன்னதப்பதே³ஸே நிஸின்னோ அகா³ரவங் பகாஸேதி. அதிஸம்முகா² நிஸின்னோ ஸசே த³ட்டு²காமோ ஹோதி, சக்கு²னா சக்கு²ங் ஆஹச்ச த³ட்ட²ப்³ப³ங் ஹோதி. அதிபச்சா² நிஸின்னோ ஸசே த³ட்டு²காமோ ஹோதி கீ³வங் பஸாரெத்வா த³ட்ட²ப்³ப³ங் ஹோதி. தஸ்மா அயம்பி ஏதே ச² நிஸஜ்ஜதோ³ஸே வஜ்ஜெத்வா நிஸீதி³. தேன வுத்தங் – ‘‘ஏகமந்தங் நிஸீதீ³’’தி.

    Kathaṃ nisinno pana ekamantaṃ nisinno hotīti? Cha nisajjadose vajjetvā. Seyyathidaṃ – atidūraṃ, accāsannaṃ, uparivātaṃ, unnatappadesaṃ, atisammukhaṃ, atipacchāti. Atidūre nisinno hi sace kathetukāmo hoti uccāsaddena kathetabbaṃ hoti. Accāsanne nisinno saṅghaṭṭanaṃ karoti. Uparivāte nisinno sarīragandhena bādhati. Unnatappadese nisinno agāravaṃ pakāseti. Atisammukhā nisinno sace daṭṭhukāmo hoti, cakkhunā cakkhuṃ āhacca daṭṭhabbaṃ hoti. Atipacchā nisinno sace daṭṭhukāmo hoti gīvaṃ pasāretvā daṭṭhabbaṃ hoti. Tasmā ayampi ete cha nisajjadose vajjetvā nisīdi. Tena vuttaṃ – ‘‘ekamantaṃ nisīdī’’ti.

    ஏகமந்தங் நிஸின்னோ கோ² வேரஞ்ஜோ ப்³ராஹ்மணோ ப⁴க³வந்தங் ஏதத³வோசாதி ஏதந்தி இதா³னி வத்தப்³ப³மத்த²ங் த³ஸ்ஸேதி. த³காரோ பத³ஸந்தி⁴கரோ. அவோசாதி அபா⁴ஸி. ஸுதங் மேதந்தி ஸுதங் மே ஏதங், ஏதங் மயா ஸுதந்தி இதா³னி வத்தப்³ப³மத்த²ங் த³ஸ்ஸேதி. போ⁴ கோ³தமாதி ப⁴க³வந்தங் கொ³த்தேன ஆலபதி.

    Ekamantaṃ nisinno kho verañjo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavocāti etanti idāni vattabbamatthaṃ dasseti. Dakāro padasandhikaro. Avocāti abhāsi. Sutaṃ metanti sutaṃ me etaṃ, etaṃ mayā sutanti idāni vattabbamatthaṃ dasseti. Bho gotamāti bhagavantaṃ gottena ālapati.

    இதா³னி யங் தேன ஸுதங் – தங் த³ஸ்ஸெந்தோ ந ஸமணோ கோ³தமோதி ஏவமாதி³மாஹ. தத்ராயங் அனுத்தானபத³வண்ணனா – ப்³ராஹ்மணேதி ஜாதிப்³ராஹ்மணே. ஜிண்ணேதி ஜஜ்ஜரீபூ⁴தே ஜராய க²ண்டி³ச்சாதி³பா⁴வங் ஆபாதி³தே. வுட்³டே⁴தி அங்க³பச்சங்கா³னங் வுட்³டி⁴மரியாத³ப்பத்தே. மஹல்லகேதி ஜாதிமஹல்லகதாய ஸமன்னாக³தே, சிரகாலப்பஸுதேதி வுத்தங் ஹோதி. அத்³த⁴க³தேதி அத்³தா⁴னங் க³தே , த்³வே தயோ ராஜபரிவட்டே அதீதேதி அதி⁴ப்பாயோ. வயோ அனுப்பத்தேதி பச்சி²மவயங் ஸம்பத்தே, பச்சி²மவயோ நாம வஸ்ஸஸதஸ்ஸ பச்சி²மோ ததியபா⁴கோ³.

    Idāni yaṃ tena sutaṃ – taṃ dassento na samaṇo gotamoti evamādimāha. Tatrāyaṃ anuttānapadavaṇṇanā – brāhmaṇeti jātibrāhmaṇe. Jiṇṇeti jajjarībhūte jarāya khaṇḍiccādibhāvaṃ āpādite. Vuḍḍheti aṅgapaccaṅgānaṃ vuḍḍhimariyādappatte. Mahallaketi jātimahallakatāya samannāgate, cirakālappasuteti vuttaṃ hoti. Addhagateti addhānaṃ gate , dve tayo rājaparivaṭṭe atīteti adhippāyo. Vayo anuppatteti pacchimavayaṃ sampatte, pacchimavayo nāma vassasatassa pacchimo tatiyabhāgo.

    அபிச – ஜிண்ணேதி போராணே, சிரகாலப்பவத்தகுலன்வயேதி வுத்தங் ஹோதி. வுட்³டே⁴தி ஸீலாசாராதி³கு³ணவுட்³டி⁴யுத்தே. மஹல்லகேதி விப⁴வமஹத்ததாய ஸமன்னாக³தே மஹத்³த⁴னே மஹாபோ⁴கே³. அத்³த⁴க³தேதி மக்³க³ப்படிபன்னே, ப்³ராஹ்மணானங் வதசரியாதி³மரியாத³ங் அவீதிக்கம்ம சரமானே. வயோஅனுப்பத்தேதி ஜாதிவுட்³ட⁴பா⁴வங் அந்திமவயங் அனுப்பத்தேதி ஏவமெத்த² யோஜனா வேதி³தப்³பா³.

    Apica – jiṇṇeti porāṇe, cirakālappavattakulanvayeti vuttaṃ hoti. Vuḍḍheti sīlācārādiguṇavuḍḍhiyutte. Mahallaketi vibhavamahattatāya samannāgate mahaddhane mahābhoge. Addhagateti maggappaṭipanne, brāhmaṇānaṃ vatacariyādimariyādaṃ avītikkamma caramāne. Vayoanuppatteti jātivuḍḍhabhāvaṃ antimavayaṃ anuppatteti evamettha yojanā veditabbā.

    இதா³னி அபி⁴வாதே³தீதி ஏவமாதீ³னி ‘‘ந ஸமணோ கோ³தமோ’’தி எத்த² வுத்தனகாரேன யோஜெத்வா ஏவமத்த²தோ வேதி³தப்³பா³னி – ‘‘ந வந்த³தி வா, நாஸனா வுட்ட²ஹதி வா, நாபி ‘இத⁴ பொ⁴ந்தோ நிஸீத³ந்தூ’தி ஏவங் ஆஸனேன வா உபனிமந்தேதீ’’தி. எத்த² ஹி வா ஸத்³தோ³ விபா⁴வனே நாம அத்தே², ‘‘ரூபங் நிச்சங் வா அனிச்சங் வா’’திஆதீ³ஸு விய. ஏவங் வத்வா அத² அத்தனோ அபி⁴வாத³னாதீ³னி அகரொந்தங் ப⁴க³வந்தங் தி³ஸ்வா ஆஹ – ‘‘தயித³ங் போ⁴ கோ³தம ததே²வா’’தி. யங் தங் மயா ஸுதங் – தங் ததே²வ, தங் ஸவனஞ்ச மே த³ஸ்ஸனஞ்ச ஸங்ஸந்த³தி ஸமேதி, அத்த²தோ ஏகீபா⁴வங் க³ச்ச²தி. ‘‘ந ஹி ப⁴வங் கோ³தமோ…பே॰… ஆஸனேன வா நிமந்தேதீ’’தி ஏவங் அத்தனா ஸுதங் தி³ட்டே²ன நிக³மெத்வா நிந்த³ந்தோ ஆஹ – ‘‘தயித³ங் போ⁴ கோ³தம ந ஸம்பன்னமேவா’’தி தங் அபி⁴வாத³னாதீ³னங் அகரணங் ந யுத்தமேவ.

    Idāni abhivādetīti evamādīni ‘‘na samaṇo gotamo’’ti ettha vuttanakārena yojetvā evamatthato veditabbāni – ‘‘na vandati vā, nāsanā vuṭṭhahati vā, nāpi ‘idha bhonto nisīdantū’ti evaṃ āsanena vā upanimantetī’’ti. Ettha hi vā saddo vibhāvane nāma atthe, ‘‘rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’tiādīsu viya. Evaṃ vatvā atha attano abhivādanādīni akarontaṃ bhagavantaṃ disvā āha – ‘‘tayidaṃ bho gotama tathevā’’ti. Yaṃ taṃ mayā sutaṃ – taṃ tatheva, taṃ savanañca me dassanañca saṃsandati sameti, atthato ekībhāvaṃ gacchati. ‘‘Na hi bhavaṃ gotamo…pe… āsanena vā nimantetī’’ti evaṃ attanā sutaṃ diṭṭhena nigametvā nindanto āha – ‘‘tayidaṃ bho gotama na sampannamevā’’ti taṃ abhivādanādīnaṃ akaraṇaṃ na yuttameva.

    அத²ஸ்ஸ ப⁴க³வா அத்துக்கங்ஸனபரவம்ப⁴னதோ³ஸங் அனுபக³ம்ம கருணாஸீதலஹத³யேன தங் அஞ்ஞாணங் வித⁴மித்வா யுத்தபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதுகாமோ ஆஹ – ‘‘நாஹங் தங் ப்³ராஹ்மண …பே॰… முத்³தா⁴பி தஸ்ஸ விபதெய்யா’’தி. தத்ராயங் ஸங்கே²பத்தோ² – ‘‘அஹங், ப்³ராஹ்மண, அப்படிஹதேன ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணசக்கு²னா ஓலோகெந்தோபி தங் புக்³க³லங் ஏதஸ்மிங் ஸதே³வகாதி³பே⁴தே³ லோகே ந பஸ்ஸாமி, யமஹங் அபி⁴வாதெ³ய்யங் வா பச்சுட்டெ²ய்யங் வா ஆஸனேன வா நிமந்தெய்யங். அனச்ச²ரியங் வா ஏதங், ய்வாஹங் அஜ்ஜ ஸப்³ப³ஞ்ஞுதங் பத்தோ ஏவரூபங் நிபச்சகாராரஹங் புக்³க³லங் ந பஸ்ஸாமி. அபிச கோ² யதா³பாஹங் ஸம்பதிஜாதோவ உத்தராபி⁴முகோ² ஸத்தபத³வீதிஹாரேன க³ந்த்வா ஸகலங் த³ஸஸஹஸ்ஸிலோகதா⁴துங் ஓலோகேஸிங்; ததா³பி ஏதஸ்மிங் ஸதே³வகாதி³பே⁴தே³ லோகே தங் புக்³க³லங் ந பஸ்ஸாமி, யமஹங் அபி⁴வாதெ³ய்யங் வா பச்சுட்டெ²ய்யங் வா ஆஸனேன வா நிமந்தெய்யங். அத² கோ² மங் ஸோளஸகப்பஸஹஸ்ஸாயுகோ கீ²ணாஸவமஹாப்³ரஹ்மாபி அஞ்ஜலிங் பக்³க³ஹெத்வா ‘‘த்வங் லோகே மஹாபுரிஸோ, த்வங் ஸதே³வகஸ்ஸ லோகஸ்ஸ அக்³கோ³ ச ஜெட்டோ² ச ஸெட்டோ² ச, நத்தி² தயா உத்தரிதரோ’’தி ஸஞ்ஜாதஸோமனஸ்ஸோ பதினாமேஸி; ததா³பி சாஹங் அத்தனா உத்தரிதரங் அபஸ்ஸந்தோ ஆஸபி⁴ங் வாசங் நிச்சா²ரேஸிங் – ‘‘அக்³கோ³ஹமஸ்மி லோகஸ்ஸ, ஜெட்டோ²ஹமஸ்மி லோகஸ்ஸ, ஸெட்டோ²ஹமஸ்மி லோகஸ்ஸா’’தி. ஏவங் ஸம்பதிஜாதஸ்ஸபி மய்ஹங் அபி⁴வாத³னாதி³ரஹோ புக்³க³லோ நத்தி², ஸ்வாஹங் இதா³னி ஸப்³ப³ஞ்ஞுதங் பத்தோ கங் அபி⁴வாதெ³ய்யங் வா…பே॰… ஆஸனேன வா நிமந்தெய்யங். தஸ்மா த்வங், ப்³ராஹ்மண, மா ததா²க³தே ஏவரூபங் நிபச்சகாரங் பத்த²யித்த². யஞ்ஹி, ப்³ராஹ்மண, ததா²க³தோ அபி⁴வாதெ³ய்ய வா…பே॰… ஆஸனேன வா நிமந்தெய்ய, முத்³தா⁴பி தஸ்ஸ புக்³க³லஸ்ஸ ரத்திபரியோஸானே பரிபாகஸிதி²லப³ந்த⁴னங் வண்டா பவுத்ததாலப²லமிவ கீ³வதோ பச்சி²ஜ்ஜித்வா ஸஹஸாவ பூ⁴மியங் விபதெய்யாதி.

    Athassa bhagavā attukkaṃsanaparavambhanadosaṃ anupagamma karuṇāsītalahadayena taṃ aññāṇaṃ vidhamitvā yuttabhāvaṃ dassetukāmo āha – ‘‘nāhaṃ taṃ brāhmaṇa…pe… muddhāpi tassa vipateyyā’’ti. Tatrāyaṃ saṅkhepattho – ‘‘ahaṃ, brāhmaṇa, appaṭihatena sabbaññutaññāṇacakkhunā olokentopi taṃ puggalaṃ etasmiṃ sadevakādibhede loke na passāmi, yamahaṃ abhivādeyyaṃ vā paccuṭṭheyyaṃ vā āsanena vā nimanteyyaṃ. Anacchariyaṃ vā etaṃ, yvāhaṃ ajja sabbaññutaṃ patto evarūpaṃ nipaccakārārahaṃ puggalaṃ na passāmi. Apica kho yadāpāhaṃ sampatijātova uttarābhimukho sattapadavītihārena gantvā sakalaṃ dasasahassilokadhātuṃ olokesiṃ; tadāpi etasmiṃ sadevakādibhede loke taṃ puggalaṃ na passāmi, yamahaṃ abhivādeyyaṃ vā paccuṭṭheyyaṃ vā āsanena vā nimanteyyaṃ. Atha kho maṃ soḷasakappasahassāyuko khīṇāsavamahābrahmāpi añjaliṃ paggahetvā ‘‘tvaṃ loke mahāpuriso, tvaṃ sadevakassa lokassa aggo ca jeṭṭho ca seṭṭho ca, natthi tayā uttaritaro’’ti sañjātasomanasso patināmesi; tadāpi cāhaṃ attanā uttaritaraṃ apassanto āsabhiṃ vācaṃ nicchāresiṃ – ‘‘aggohamasmi lokassa, jeṭṭhohamasmi lokassa, seṭṭhohamasmi lokassā’’ti. Evaṃ sampatijātassapi mayhaṃ abhivādanādiraho puggalo natthi, svāhaṃ idāni sabbaññutaṃ patto kaṃ abhivādeyyaṃ vā…pe… āsanena vā nimanteyyaṃ. Tasmā tvaṃ, brāhmaṇa, mā tathāgate evarūpaṃ nipaccakāraṃ patthayittha. Yañhi, brāhmaṇa, tathāgato abhivādeyya vā…pe… āsanena vā nimanteyya, muddhāpi tassa puggalassa rattipariyosāne paripākasithilabandhanaṃ vaṇṭā pavuttatālaphalamiva gīvato pacchijjitvā sahasāva bhūmiyaṃ vipateyyāti.

    3. ஏவங் வுத்தேபி ப்³ராஹ்மணோ து³ப்பஞ்ஞதாய ததா²க³தஸ்ஸ லோகே ஜெட்ட²பா⁴வங் அஸல்லக்கெ²ந்தோ கேவலங் தங் வசனங் அஸஹமானோ ஆஹ – ‘‘அரஸரூபோ ப⁴வங் கோ³தமோ’’தி. அயங் கிரஸ்ஸ அதி⁴ப்பாயோ – யங் லோகே அபி⁴வாத³னபச்சுட்டா²னஅஞ்ஜலிகம்மஸாமீசிகம்மங் ‘‘ஸாமக்³கி³ரஸோ’’தி வுச்சதி, தங் போ⁴தோ கோ³தமஸ்ஸ நத்தி² , தஸ்மா அரஸரூபோ ப⁴வங் கோ³தமோ, அரஸஜாதிகோ அரஸஸபா⁴வோதி. அத²ஸ்ஸ ப⁴க³வா சித்தமுது³பா⁴வஜனநத்த²ங் உஜுவிபச்சனீகபா⁴வங் பரிஹரந்தோ அஞ்ஞதா² தஸ்ஸ வசனஸ்ஸத்த²ங் அத்தனி ஸந்த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘அத்தி² க்²வேஸ ப்³ராஹ்மண பரியாயோ’’திஆதி³மாஹ.

    3. Evaṃ vuttepi brāhmaṇo duppaññatāya tathāgatassa loke jeṭṭhabhāvaṃ asallakkhento kevalaṃ taṃ vacanaṃ asahamāno āha – ‘‘arasarūpo bhavaṃ gotamo’’ti. Ayaṃ kirassa adhippāyo – yaṃ loke abhivādanapaccuṭṭhānaañjalikammasāmīcikammaṃ ‘‘sāmaggiraso’’ti vuccati, taṃ bhoto gotamassa natthi , tasmā arasarūpo bhavaṃ gotamo, arasajātiko arasasabhāvoti. Athassa bhagavā cittamudubhāvajananatthaṃ ujuvipaccanīkabhāvaṃ pariharanto aññathā tassa vacanassatthaṃ attani sandassento ‘‘atthi khvesa brāhmaṇa pariyāyo’’tiādimāha.

    தத்த² பரியாயோதி காரணங்; அயஞ்ஹி பரியாயஸத்³தோ³ தே³ஸனா-வார-காரணேஸு வத்ததி. ‘‘மது⁴பிண்டி³கபரியாயொத்வேவ நங் தா⁴ரேஹீ’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 1.205) ஹி ஏஸ தே³ஸனாயங் வத்ததி. ‘‘கஸ்ஸ நு கோ², ஆனந்த³, அஜ்ஜ பரியாயோ பி⁴க்கு²னியோ ஓவதி³து’’ந்திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 3.398) வாரே. ‘‘ஸாது⁴, ப⁴ந்தே, ப⁴க³வா அஞ்ஞங் பரியாயங் ஆசிக்க²து, யதா²யங் பி⁴க்கு²ஸங்கோ⁴ அஞ்ஞாய ஸண்ட²ஹெய்யா’’திஆதீ³ஸு (பாரா॰ 164) காரணே. ஸ்வாயமித⁴ காரணே வத்ததி . தஸ்மா எத்த² ஏவமத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³ – அத்தி² கோ², ப்³ராஹ்மண, ஏதங் காரணங்; யேன காரணேன மங் ‘‘அரஸரூபோ ப⁴வங் கோ³தமோ’’தி வத³மானோ புக்³க³லோ ஸம்மா வதெ³ய்ய, அவிதத²வாதீ³தி ஸங்க்²யங் க³ச்செ²ய்ய. கதமோ பன ஸோதி? யே தே ப்³ராஹ்மண ரூபரஸா…பே॰… பொ²ட்ட²ப்³ப³ரஸா தே ததா²க³தஸ்ஸ பஹீனாதி. கிங் வுத்தங் ஹோதி? யே தே ஜாதிவஸேன வா உபபத்திவஸேன வா ஸெட்ட²ஸம்மதானம்பி புது²ஜ்ஜனானங் ரூபாரம்மணாதீ³னி அஸ்ஸாதெ³ந்தானங் அபி⁴னந்த³ந்தானங் ரஜ்ஜந்தானங் உப்பஜ்ஜந்தி காமஸுக²ஸ்ஸாத³ஸங்கா²தா ரூபரஸஸத்³த³க³ந்த⁴ரஸபொ²ட்ட²ப்³ப³ரஸா, யே இமங் லோகங் கீ³வாய ப³ந்தி⁴த்வா விய ஆவிஞ்ச²ந்தி, வத்தா²ரம்மணாதி³ஸாமக்³கி³யஞ்ச உப்பன்னத்தா ஸாமக்³கி³ரஸாதி வுச்சந்தி, தே ஸப்³பே³பி ததா²க³தஸ்ஸ பஹீனாதி. மய்ஹங் பஹீனாதி வத்தப்³பே³பி மமாகாரேன அத்தானங் அனுக்கி²பந்தோ த⁴ம்மங் தே³ஸேதி. தே³ஸனாவிலாஸோ வா ஏஸ ப⁴க³வதோ.

    Tattha pariyāyoti kāraṇaṃ; ayañhi pariyāyasaddo desanā-vāra-kāraṇesu vattati. ‘‘Madhupiṇḍikapariyāyotveva naṃ dhārehī’’tiādīsu (ma. ni. 1.205) hi esa desanāyaṃ vattati. ‘‘Kassa nu kho, ānanda, ajja pariyāyo bhikkhuniyo ovaditu’’ntiādīsu (ma. ni. 3.398) vāre. ‘‘Sādhu, bhante, bhagavā aññaṃ pariyāyaṃ ācikkhatu, yathāyaṃ bhikkhusaṅgho aññāya saṇṭhaheyyā’’tiādīsu (pārā. 164) kāraṇe. Svāyamidha kāraṇe vattati . Tasmā ettha evamattho daṭṭhabbo – atthi kho, brāhmaṇa, etaṃ kāraṇaṃ; yena kāraṇena maṃ ‘‘arasarūpo bhavaṃ gotamo’’ti vadamāno puggalo sammā vadeyya, avitathavādīti saṅkhyaṃ gaccheyya. Katamo pana soti? Ye te brāhmaṇa rūparasā…pe… phoṭṭhabbarasā te tathāgatassa pahīnāti. Kiṃ vuttaṃ hoti? Ye te jātivasena vā upapattivasena vā seṭṭhasammatānampi puthujjanānaṃ rūpārammaṇādīni assādentānaṃ abhinandantānaṃ rajjantānaṃ uppajjanti kāmasukhassādasaṅkhātā rūparasasaddagandharasaphoṭṭhabbarasā, ye imaṃ lokaṃ gīvāya bandhitvā viya āviñchanti, vatthārammaṇādisāmaggiyañca uppannattā sāmaggirasāti vuccanti, te sabbepi tathāgatassa pahīnāti. Mayhaṃ pahīnāti vattabbepi mamākārena attānaṃ anukkhipanto dhammaṃ deseti. Desanāvilāso vā esa bhagavato.

    தத்த² பஹீனாதி சித்தஸந்தானதோ விக³தா ஜஹிதா வா. ஏதஸ்மிங் பனத்தே² கரணே ஸாமிவசனங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். அரியமக்³க³ஸத்தே²ன உச்சி²ன்னங் தண்ஹாவிஜ்ஜாமயங் மூலமேதேஸந்தி உச்சி²ன்னமூலா. தாலவத்து² விய நேஸங் வத்து² கதந்தி தாலாவத்து²கதா. யதா² ஹி தாலருக்க²ங் ஸமூலங் உத்³த⁴ரித்வா தஸ்ஸ வத்து²மத்தே தஸ்மிங் பதே³ஸே கதே ந புன தஸ்ஸ தாலஸ்ஸ உப்பத்தி பஞ்ஞாயதி; ஏவங் அரியமக்³க³ஸத்தே²ன ஸமூலே ரூபாதி³ரஸே உத்³த⁴ரித்வா தேஸங் புப்³பே³ உப்பன்னபுப்³ப³பா⁴வேன வத்து²மத்தே சித்தஸந்தானே கதே ஸப்³பே³பி தே ‘‘தாலாவத்து²கதா’’தி வுச்சந்தி. அவிரூள்ஹித⁴ம்மத்தா வா மத்த²கச்சி²ன்னதாலோ விய கதாதி தாலாவத்து²கதா. யஸ்மா பன ஏவங் தாலாவத்து²கதா அனபா⁴வங்கதா ஹொந்தி, யதா² நேஸங் பச்சா²பா⁴வோ ந ஹோதி, ததா² கதா ஹொந்தி; தஸ்மா ஆஹ – ‘‘அனபா⁴வங்கதா’’தி. அயஞ்ஹெத்த² பத³ச்சே²தோ³ – அனுஅபா⁴வங் கதா அனபா⁴வங்கதாதி. ‘‘அனபா⁴வங் க³தா’’திபி பாடோ², தஸ்ஸ அனுஅபா⁴வங் க³தாதி அத்தோ². தத்த² பத³ச்சே²தோ³ அனுஅபா⁴வங் க³தா அனபா⁴வங் க³தாதி, யதா² அனுஅச்ச²ரியா அனச்ச²ரியாதி. ஆயதிங் அனுப்பாத³த⁴ம்மாதி அனாக³தே அனுப்பஜ்ஜனகஸபா⁴வா. யே ஹி அபா⁴வங் க³தா, தே புன கத²ங் உப்பஜ்ஜிஸ்ஸந்தி? தேனாஹ – ‘‘அனபா⁴வங் க³தா ஆயதிங் அனுப்பாத³த⁴ம்மா’’தி.

    Tattha pahīnāti cittasantānato vigatā jahitā vā. Etasmiṃ panatthe karaṇe sāmivacanaṃ daṭṭhabbaṃ. Ariyamaggasatthena ucchinnaṃ taṇhāvijjāmayaṃ mūlametesanti ucchinnamūlā. Tālavatthu viya nesaṃ vatthu katanti tālāvatthukatā. Yathā hi tālarukkhaṃ samūlaṃ uddharitvā tassa vatthumatte tasmiṃ padese kate na puna tassa tālassa uppatti paññāyati; evaṃ ariyamaggasatthena samūle rūpādirase uddharitvā tesaṃ pubbe uppannapubbabhāvena vatthumatte cittasantāne kate sabbepi te ‘‘tālāvatthukatā’’ti vuccanti. Avirūḷhidhammattā vā matthakacchinnatālo viya katāti tālāvatthukatā. Yasmā pana evaṃ tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā honti, yathā nesaṃ pacchābhāvo na hoti, tathā katā honti; tasmā āha – ‘‘anabhāvaṃkatā’’ti. Ayañhettha padacchedo – anuabhāvaṃ katā anabhāvaṃkatāti. ‘‘Anabhāvaṃ gatā’’tipi pāṭho, tassa anuabhāvaṃ gatāti attho. Tattha padacchedo anuabhāvaṃ gatā anabhāvaṃ gatāti, yathā anuacchariyā anacchariyāti. Āyatiṃ anuppādadhammāti anāgate anuppajjanakasabhāvā. Ye hi abhāvaṃ gatā, te puna kathaṃ uppajjissanti? Tenāha – ‘‘anabhāvaṃ gatā āyatiṃ anuppādadhammā’’ti.

    அயங் கோ² ப்³ராஹ்மண பரியாயோதி இத³ங் கோ², ப்³ராஹ்மண, காரணங் யேன மங் ஸம்மா வத³மானோ வதெ³ய்ய ‘‘அரஸரூபோ ஸமணோ கோ³தமோ’’தி. நோ ச கோ² யங் த்வங் ஸந்தா⁴ய வதே³ஸீதி யஞ்ச கோ² த்வங் ஸந்தா⁴ய வதே³ஸி, ஸோ பரியாயோ ந ஹோதி. கஸ்மா பன ப⁴க³வா ஏவமாஹ? நனு ஏவங் வுத்தே யோ ப்³ராஹ்மணேன வுத்தோ ஸாமக்³கி³ரஸோ தஸ்ஸ அத்தனி விஜ்ஜமானதா அனுஞ்ஞாதா ஹோதீதி. வுச்சதே, ந ஹோதி. யோ ஹி தங் ஸாமக்³கி³ரஸங் காதுங் ப⁴ப்³போ³ ஹுத்வா ந கரோதி, ஸோ தத³பா⁴வேன அரஸரூபோதி வத்தப்³போ³ ப⁴வெய்ய. ப⁴க³வா பன அப⁴ப்³போ³வ ஏதங் காதுங், தேனஸ்ஸ கரணே அப⁴ப்³ப³தங் பகாஸெந்தோ ஆஹ – ‘‘நோ ச கோ² யங் த்வங் ஸந்தா⁴ய வதே³ஸீ’’தி. யங் பரியாயங் ஸந்தா⁴ய த்வங் மங் ‘‘அரஸரூபோ’’தி வதே³ஸி, ஸோ அம்ஹேஸு நேவ வத்தப்³போ³தி.

    Ayaṃ kho brāhmaṇa pariyāyoti idaṃ kho, brāhmaṇa, kāraṇaṃ yena maṃ sammā vadamāno vadeyya ‘‘arasarūpo samaṇo gotamo’’ti. No ca kho yaṃ tvaṃ sandhāya vadesīti yañca kho tvaṃ sandhāya vadesi, so pariyāyo na hoti. Kasmā pana bhagavā evamāha? Nanu evaṃ vutte yo brāhmaṇena vutto sāmaggiraso tassa attani vijjamānatā anuññātā hotīti. Vuccate, na hoti. Yo hi taṃ sāmaggirasaṃ kātuṃ bhabbo hutvā na karoti, so tadabhāvena arasarūpoti vattabbo bhaveyya. Bhagavā pana abhabbova etaṃ kātuṃ, tenassa karaṇe abhabbataṃ pakāsento āha – ‘‘no ca kho yaṃ tvaṃ sandhāya vadesī’’ti. Yaṃ pariyāyaṃ sandhāya tvaṃ maṃ ‘‘arasarūpo’’ti vadesi, so amhesu neva vattabboti.

    4. ஏவங் ப்³ராஹ்மணோ அத்தனா அதி⁴ப்பேதங் அரஸரூபதங் ஆரோபேதுங் அஸக்கொந்தோ அதா²பரங் நிப்³போ⁴கோ³ ப⁴வங் கோ³தமோதிஆதி³மாஹ. ஸப்³ப³பரியாயேஸு செத்த² வுத்தனயேனேவ யோஜனக்கமங் விதி³த்வா ஸந்தா⁴ய பா⁴ஸிதமத்தங் ஏவங் வேதி³தப்³ப³ங். ப்³ராஹ்மணோ தமேவ வயோவுட்³டா⁴னங் அபி⁴வாத³னகம்மாதி³ங் லோகே ஸாமக்³கி³பரிபோ⁴கோ³தி மஞ்ஞமானோ தத³பா⁴வேன ப⁴க³வந்தங் நிப்³போ⁴கோ³தி ஆஹ. ப⁴க³வா பன ய்வாயங் ரூபாதீ³ஸு ஸத்தானங் ச²ந்த³ராக³பரிபோ⁴கோ³ தத³பா⁴வங் அத்தனி ஸம்பஸ்ஸமானோ அபரம்பி பரியாயங் அனுஜானாதி.

    4. Evaṃ brāhmaṇo attanā adhippetaṃ arasarūpataṃ āropetuṃ asakkonto athāparaṃ nibbhogo bhavaṃ gotamotiādimāha. Sabbapariyāyesu cettha vuttanayeneva yojanakkamaṃ viditvā sandhāya bhāsitamattaṃ evaṃ veditabbaṃ. Brāhmaṇo tameva vayovuḍḍhānaṃ abhivādanakammādiṃ loke sāmaggiparibhogoti maññamāno tadabhāvena bhagavantaṃ nibbhogoti āha. Bhagavā pana yvāyaṃ rūpādīsu sattānaṃ chandarāgaparibhogo tadabhāvaṃ attani sampassamāno aparampi pariyāyaṃ anujānāti.

    5. புன ப்³ராஹ்மணோ யங் லோகே வயோவுட்³டா⁴னங் அபி⁴வாத³னாதி³குலஸமுதா³சாரகம்மங் லோகியா கரொந்தி தஸ்ஸ அகிரியங் ஸம்பஸ்ஸமானோ ப⁴க³வந்தங் அகிரியவாதோ³தி ஆஹ. ப⁴க³வா பன, யஸ்மா காயது³ச்சரிதாதீ³னங் அகிரியங் வத³தி தஸ்மா, தங் அகிரியவாத³ங் அத்தனி ஸம்பஸ்ஸமானோ அபரம்பி பரியாயங் அனுஜானாதி. தத்த² ச காயது³ச்சரிதந்தி பாணாதிபாத-அதி³ன்னாதா³ன-மிச்சா²சாரசேதனா வேதி³தப்³பா³. வசீது³ச்சரிதந்தி முஸாவாத³-பிஸுணவாசா-ப²ருஸவாசா-ஸம்ப²ப்பலாபசேதனா வேதி³தப்³பா³. மனோது³ச்சரிதந்தி அபி⁴ஜ்ஜா²ப்³யாபாத³மிச்சா²தி³ட்டி²யோ வேதி³தப்³பா³. ட²பெத்வா தே த⁴ம்மே, அவஸேஸா அகுஸலா த⁴ம்மா ‘‘அனேகவிஹிதா பாபகா அகுஸலா த⁴ம்மா’’தி வேதி³தப்³பா³.

    5. Puna brāhmaṇo yaṃ loke vayovuḍḍhānaṃ abhivādanādikulasamudācārakammaṃ lokiyā karonti tassa akiriyaṃ sampassamāno bhagavantaṃ akiriyavādoti āha. Bhagavā pana, yasmā kāyaduccaritādīnaṃ akiriyaṃ vadati tasmā, taṃ akiriyavādaṃ attani sampassamāno aparampi pariyāyaṃ anujānāti. Tattha ca kāyaduccaritanti pāṇātipāta-adinnādāna-micchācāracetanā veditabbā. Vacīduccaritanti musāvāda-pisuṇavācā-pharusavācā-samphappalāpacetanā veditabbā. Manoduccaritanti abhijjhābyāpādamicchādiṭṭhiyo veditabbā. Ṭhapetvā te dhamme, avasesā akusalā dhammā ‘‘anekavihitā pāpakā akusalā dhammā’’ti veditabbā.

    6. புன ப்³ராஹ்மணோ தமேவ அபி⁴வாத³னாதி³கம்மங் ப⁴க³வதி அபஸ்ஸந்தோ இமங் ‘‘ஆக³ம்ம அயங் லோகதந்தி லோகபவேணீ உச்சி²ஜ்ஜதீ’’தி மஞ்ஞமானோ ப⁴க³வந்தங் உச்சே²த³வாதோ³தி ஆஹ. ப⁴க³வா பன யஸ்மா அட்ட²ஸு லோப⁴ஸஹக³தசித்தேஸு பஞ்சகாமகு³ணிகராக³ஸ்ஸ த்³வீஸு அகுஸலசித்தேஸு உப்பஜ்ஜமானகதோ³ஸஸ்ஸ ச அனாகா³மிமக்³கே³ன உச்சே²த³ங் வத³தி. ஸப்³பா³குஸலஸம்ப⁴வஸ்ஸ பன நிரவஸேஸஸ்ஸ மோஹஸ்ஸ அரஹத்தமக்³கே³ன உச்சே²த³ங் வத³தி. ட²பெத்வா தே தயோ, அவஸேஸானங் பாபகானங் அகுஸலானங் த⁴ம்மானங் யதா²னுரூபங் சதூஹி மக்³கே³ஹி உச்சே²த³ங் வத³தி; தஸ்மா தங் உச்சே²த³வாத³ங் அத்தனி ஸம்பஸ்ஸமானோ அபரம்பி பரியாயங் அனுஜானாதி.

    6. Puna brāhmaṇo tameva abhivādanādikammaṃ bhagavati apassanto imaṃ ‘‘āgamma ayaṃ lokatanti lokapaveṇī ucchijjatī’’ti maññamāno bhagavantaṃ ucchedavādoti āha. Bhagavā pana yasmā aṭṭhasu lobhasahagatacittesu pañcakāmaguṇikarāgassa dvīsu akusalacittesu uppajjamānakadosassa ca anāgāmimaggena ucchedaṃ vadati. Sabbākusalasambhavassa pana niravasesassa mohassa arahattamaggena ucchedaṃ vadati. Ṭhapetvā te tayo, avasesānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ yathānurūpaṃ catūhi maggehi ucchedaṃ vadati; tasmā taṃ ucchedavādaṃ attani sampassamāno aparampi pariyāyaṃ anujānāti.

    7. புன ப்³ராஹ்மணோ ‘‘ஜிகு³ச்ச²தி மஞ்ஞே ஸமணோ கோ³தமோ இத³ங் வயோவுட்³டா⁴னங் அபி⁴வாத³னாதி³குலஸமுதா³சாரகம்மங், தேன தங் ந கரோதீ’’தி மஞ்ஞமானோ ப⁴க³வந்தங் ஜேகு³ச்சீ²தி ஆஹ. ப⁴க³வா பன யஸ்மா ஜிகு³ச்ச²தி காயது³ச்சரிதாதீ³ஹி; கிங் வுத்தங் ஹோதி ? யஞ்ச திவித⁴ங் காயது³ச்சரிதங், யஞ்ச சதுப்³பி³த⁴ங் வசீது³ச்சரிதங், யஞ்ச திவித⁴ங் மனோது³ச்சரிதங், யா ச ட²பெத்வா தானி து³ச்சரிதானி அவஸேஸானங் லாமகட்டே²ன பாபகானங் அகோஸல்லஸம்பூ⁴தட்டே²ன அகுஸலானங் த⁴ம்மானங் ஸமாபத்தி ஸமாபஜ்ஜனா ஸமங்கி³பா⁴வோ, தங் ஸப்³ப³ம்பி கூ³த²ங் விய மண்ட³னகஜாதியோ புரிஸோ ஜிகு³ச்ச²தி ஹிரீயதி, தஸ்மா தங் ஜேகு³ச்சி²தங் அத்தனி ஸம்பஸ்ஸமானோ அபரம்பி பரியாயங் அனுஜானாதி. தத்த² ‘‘காயது³ச்சரிதேனா’’தி உபயோக³த்தே² கரணவசனங் த³ட்ட²ப்³ப³ங்.

    7. Puna brāhmaṇo ‘‘jigucchati maññe samaṇo gotamo idaṃ vayovuḍḍhānaṃ abhivādanādikulasamudācārakammaṃ, tena taṃ na karotī’’ti maññamāno bhagavantaṃ jegucchīti āha. Bhagavā pana yasmā jigucchati kāyaduccaritādīhi; kiṃ vuttaṃ hoti ? Yañca tividhaṃ kāyaduccaritaṃ, yañca catubbidhaṃ vacīduccaritaṃ, yañca tividhaṃ manoduccaritaṃ, yā ca ṭhapetvā tāni duccaritāni avasesānaṃ lāmakaṭṭhena pāpakānaṃ akosallasambhūtaṭṭhena akusalānaṃ dhammānaṃ samāpatti samāpajjanā samaṅgibhāvo, taṃ sabbampi gūthaṃ viya maṇḍanakajātiyo puriso jigucchati hirīyati, tasmā taṃ jegucchitaṃ attani sampassamāno aparampi pariyāyaṃ anujānāti. Tattha ‘‘kāyaduccaritenā’’ti upayogatthe karaṇavacanaṃ daṭṭhabbaṃ.

    8. புன ப்³ராஹ்மணோ தமேவ அபி⁴வாத³னாதி³கம்மங் ப⁴க³வதி அபஸ்ஸந்தோ ‘‘அயங் இமங் லோகஜெட்ட²ககம்மங் வினேதி வினாஸேதி, அத² வா யஸ்மா ஏதங் ஸாமீசிகம்மங் ந கரோதி தஸ்மா அயங் வினேதப்³போ³ நிக்³க³ண்ஹிதப்³போ³’’தி மஞ்ஞமானோ ப⁴க³வந்தங் வேனயிகோதி ஆஹ. தத்ராயங் பத³த்தோ² – வினயதீதி வினயோ, வினாஸேதீதி வுத்தங் ஹோதி. வினயோ ஏவ வேனயிகோ, வினயங் வா அரஹதீதி வேனயிகோ, நிக்³க³ஹங் அரஹதீதி வுத்தங் ஹோதி. ப⁴க³வா பன, யஸ்மா ராகா³தீ³னங் வினயாய வூபஸமாய த⁴ம்மங் தே³ஸேதி, தஸ்மா வேனயிகோ ஹோதி. அயமேவ செத்த² பத³த்தோ² – வினயாய த⁴ம்மங் தே³ஸேதீதி வேனயிகோ. விசித்ரா ஹி தத்³தி⁴தவுத்தி! ஸ்வாயங் தங் வேனயிகபா⁴வங் அத்தனி ஸம்பஸ்ஸமானோ அபரம்பி பரியாயங் அனுஜானாதி.

    8. Puna brāhmaṇo tameva abhivādanādikammaṃ bhagavati apassanto ‘‘ayaṃ imaṃ lokajeṭṭhakakammaṃ vineti vināseti, atha vā yasmā etaṃ sāmīcikammaṃ na karoti tasmā ayaṃ vinetabbo niggaṇhitabbo’’ti maññamāno bhagavantaṃ venayikoti āha. Tatrāyaṃ padattho – vinayatīti vinayo, vināsetīti vuttaṃ hoti. Vinayo eva venayiko, vinayaṃ vā arahatīti venayiko, niggahaṃ arahatīti vuttaṃ hoti. Bhagavā pana, yasmā rāgādīnaṃ vinayāya vūpasamāya dhammaṃ deseti, tasmā venayiko hoti. Ayameva cettha padattho – vinayāya dhammaṃ desetīti venayiko. Vicitrā hi taddhitavutti! Svāyaṃ taṃ venayikabhāvaṃ attani sampassamāno aparampi pariyāyaṃ anujānāti.

    9. புன ப்³ராஹ்மணோ யஸ்மா அபி⁴வாத³னாதீ³னி ஸாமீசிகம்மானி கரொந்தா வயோவுட்³டே⁴ தோஸெந்தி ஹாஸெந்தி, அகரொந்தா பன தாபெந்தி விஹேஸெந்தி தோ³மனஸ்ஸங் நேஸங் உப்பாதெ³ந்தி, ப⁴க³வா ச தானி ந கரோதி; தஸ்மா ‘‘அயங் வயோவுட்³டே⁴ தபதீ’’தி மஞ்ஞமானோ ஸப்புரிஸாசாரவிரஹிதத்தா வா ‘‘கபணபுரிஸோ அய’’ந்தி மஞ்ஞமானோ ப⁴க³வந்தங் தபஸ்ஸீதி ஆஹ. தத்ராயங் பத³த்தோ² – தபதீதி தபோ, ரோஸேதி விஹேஸேதீதி வுத்தங் ஹோதி, ஸாமீசிகம்மாகரணஸ்ஸேதங் நாமங். தபோ அஸ்ஸ அத்தீ²தி தபஸ்ஸீ. து³தியே அத்த²விகப்பே ப்³யஞ்ஜனானி அவிசாரெத்வா லோகே கபணபுரிஸோ ‘‘தபஸ்ஸீ’’தி வுச்சதி. ப⁴க³வா பன யே அகுஸலா த⁴ம்மா லோகங் தபனதோ தபனீயாதி வுச்சந்தி, தேஸங் பஹீனத்தா யஸ்மா தபஸ்ஸீதி ஸங்க்²யங் க³தோ, தஸ்மா தங் தபஸ்ஸிதங் அத்தனி ஸம்பஸ்ஸமானோ அபரம்பி பரியாயங் அனுஜானாதி. தத்ராயங் பத³த்தோ² – தபந்தீதி தபா, அகுஸலத⁴ம்மானமேதங் அதி⁴வசனங். வுத்தம்பி ஹேதங் – ‘‘இத⁴ தப்பதி பேச்ச தப்பதீ’’தி. ததா² தே தபே அஸ்ஸி நிரஸ்ஸி பஹாஸி வித்³த⁴ங்ஸேஸீதி தபஸ்ஸீ.

    9. Puna brāhmaṇo yasmā abhivādanādīni sāmīcikammāni karontā vayovuḍḍhe tosenti hāsenti, akarontā pana tāpenti vihesenti domanassaṃ nesaṃ uppādenti, bhagavā ca tāni na karoti; tasmā ‘‘ayaṃ vayovuḍḍhe tapatī’’ti maññamāno sappurisācāravirahitattā vā ‘‘kapaṇapuriso aya’’nti maññamāno bhagavantaṃ tapassīti āha. Tatrāyaṃ padattho – tapatīti tapo, roseti vihesetīti vuttaṃ hoti, sāmīcikammākaraṇassetaṃ nāmaṃ. Tapo assa atthīti tapassī. Dutiye atthavikappe byañjanāni avicāretvā loke kapaṇapuriso ‘‘tapassī’’ti vuccati. Bhagavā pana ye akusalā dhammā lokaṃ tapanato tapanīyāti vuccanti, tesaṃ pahīnattā yasmā tapassīti saṅkhyaṃ gato, tasmā taṃ tapassitaṃ attani sampassamāno aparampi pariyāyaṃ anujānāti. Tatrāyaṃ padattho – tapantīti tapā, akusaladhammānametaṃ adhivacanaṃ. Vuttampi hetaṃ – ‘‘idha tappati pecca tappatī’’ti. Tathā te tape assi nirassi pahāsi viddhaṃsesīti tapassī.

    10. புன ப்³ராஹ்மணோ தங் அபி⁴வாத³னாதி³கம்மங் தே³வலோகக³ப்³ப⁴ஸம்பத்தியா தே³வலோகபடிஸந்தி⁴படிலாபா⁴ய ஸங்வத்ததீதி மஞ்ஞமானோ ப⁴க³வதி சஸ்ஸ அபா⁴வங் தி³ஸ்வா ப⁴க³வந்தங் அபக³ப்³போ⁴தி ஆஹ. கோத⁴வஸேன வா ப⁴க³வதோ மாதுகுச்சி²ஸ்மிங் படிஸந்தி⁴க்³க³ஹணே தோ³ஸங் த³ஸ்ஸெந்தோபி ஏவமாஹ. தத்ராயங் பத³த்தோ² – க³ப்³ப⁴தோ அபக³தோதி அபக³ப்³போ⁴, அப⁴ப்³போ³ தே³வலோகூபபத்திங் பாபுணிதுந்தி அதி⁴ப்பாயோ. ஹீனோ வா க³ப்³போ⁴ அஸ்ஸாதி அபக³ப்³போ⁴, தே³வலோகக³ப்³ப⁴பரிபா³ஹிரத்தா ஆயதிங் ஹீனக³ப்³ப⁴படிலாப⁴பா⁴கீ³தி, ஹீனோ வாஸ்ஸ மாதுகுச்சி²ம்ஹி க³ப்³ப⁴வாஸோ அஹோஸீதி அதி⁴ப்பாயோ. ப⁴க³வதோ பன யஸ்மா ஆயதிங் க³ப்³ப⁴ஸெய்யா அபக³தா, தஸ்மா ஸோ தங் அபக³ப்³ப⁴தங் அத்தனி ஸம்பஸ்ஸமானோ அபரம்பி பரியாயங் அனுஜானாதி. தத்ர ச யஸ்ஸ கோ² ப்³ராஹ்மண ஆயதிங் க³ப்³ப⁴ஸெய்யா புனப்³ப⁴வாபி⁴னிப்³ப³த்தி பஹீனாதி ஏதேஸங் பதா³னங் ஏவமத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³ – ப்³ராஹ்மண, யஸ்ஸ புக்³க³லஸ்ஸ அனாக³தே க³ப்³ப⁴ஸெய்யா, புனப்³ப⁴வே ச அபி⁴னிப்³ப³த்தி அனுத்தரேன மக்³கே³ன விஹதகாரணத்தா பஹீனாதி. க³ப்³ப⁴ஸெய்யக்³க³ஹணேன செத்த² ஜலாபு³ஜயோனி க³ஹிதா. புனப்³ப⁴வாபி⁴னிப்³ப³த்திக்³க³ஹணேன இதரா திஸ்ஸோபி.

    10. Puna brāhmaṇo taṃ abhivādanādikammaṃ devalokagabbhasampattiyā devalokapaṭisandhipaṭilābhāya saṃvattatīti maññamāno bhagavati cassa abhāvaṃ disvā bhagavantaṃ apagabbhoti āha. Kodhavasena vā bhagavato mātukucchismiṃ paṭisandhiggahaṇe dosaṃ dassentopi evamāha. Tatrāyaṃ padattho – gabbhato apagatoti apagabbho, abhabbo devalokūpapattiṃ pāpuṇitunti adhippāyo. Hīno vā gabbho assāti apagabbho, devalokagabbhaparibāhirattā āyatiṃ hīnagabbhapaṭilābhabhāgīti, hīno vāssa mātukucchimhi gabbhavāso ahosīti adhippāyo. Bhagavato pana yasmā āyatiṃ gabbhaseyyā apagatā, tasmā so taṃ apagabbhataṃ attani sampassamāno aparampi pariyāyaṃ anujānāti. Tatra ca yassa kho brāhmaṇa āyatiṃ gabbhaseyyā punabbhavābhinibbatti pahīnāti etesaṃ padānaṃ evamattho daṭṭhabbo – brāhmaṇa, yassa puggalassa anāgate gabbhaseyyā, punabbhave ca abhinibbatti anuttarena maggena vihatakāraṇattā pahīnāti. Gabbhaseyyaggahaṇena cettha jalābujayoni gahitā. Punabbhavābhinibbattiggahaṇena itarā tissopi.

    அபிச க³ப்³ப⁴ஸ்ஸ ஸெய்யா க³ப்³ப⁴ஸெய்யா, புனப்³ப⁴வோ ஏவ அபி⁴னிப்³ப³த்தி புனப்³ப⁴வாபி⁴னிப்³ப³த்தீதி ஏவமெத்த² அத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³. யதா² ச விஞ்ஞாணட்டி²தீதி வுத்தேபி ந விஞ்ஞாணதோ அஞ்ஞா டி²தி அத்தி², ஏவமிதா⁴பி ந க³ப்³ப⁴தோ அஞ்ஞா ஸெய்யாதி வேதி³தப்³பா³. அபி⁴னிப்³ப³த்தி ச நாம யஸ்மா புனப்³ப⁴வபூ⁴தாபி அபுனப்³ப⁴வபூ⁴தாபி அத்தி², இத⁴ ச புனப்³ப⁴வபூ⁴தா அதி⁴ப்பேதா. தஸ்மா வுத்தங் – ‘‘புனப்³ப⁴வோ ஏவ அபி⁴னிப்³ப³த்தி புனப்³ப⁴வாபி⁴னிப்³ப³த்தீ’’தி.

    Apica gabbhassa seyyā gabbhaseyyā, punabbhavo eva abhinibbatti punabbhavābhinibbattīti evamettha attho daṭṭhabbo. Yathā ca viññāṇaṭṭhitīti vuttepi na viññāṇato aññā ṭhiti atthi, evamidhāpi na gabbhato aññā seyyāti veditabbā. Abhinibbatti ca nāma yasmā punabbhavabhūtāpi apunabbhavabhūtāpi atthi, idha ca punabbhavabhūtā adhippetā. Tasmā vuttaṃ – ‘‘punabbhavo eva abhinibbatti punabbhavābhinibbattī’’ti.

    11. ஏவங் ஆக³தகாலதோ பட்டா²ய அரஸரூபதாதீ³ஹி அட்ட²ஹி அக்கோஸவத்தூ²ஹி அக்கோஸந்தம்பி ப்³ராஹ்மணங் ப⁴க³வா த⁴ம்மிஸ்ஸரோ த⁴ம்மராஜா த⁴ம்மஸ்ஸாமீ ததா²க³தோ அனுகம்பாய ஸீதலேனேவ சக்கு²னா ஓலோகெந்தோ யங் த⁴ம்மதா⁴துங் படிவிஜ்ஜி²த்வா தே³ஸனாவிலாஸப்பத்தோ ஹோதி, தஸ்ஸா த⁴ம்மதா⁴துயா ஸுப்படிவித்³த⁴த்தா விக³தவலாஹகே அந்தலிக்கே² ஸமப்³பு⁴க்³க³தோ புண்ணசந்தோ³ விய ஸரத³காலே ஸூரியோ விய ச ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ ஹத³யந்த⁴காரங் வித⁴மந்தோ தானியேவ அக்கோஸவத்தூ²னி தேன தேன பரியாயேன அஞ்ஞதா² த³ஸ்ஸெத்வா, புனபி அத்தனோ கருணாவிப்பா²ரங் அட்ட²ஹி லோகத⁴ம்மேஹி அகம்பியபா⁴வேன படிலத்³த⁴ங், தாதி³கு³ணலக்க²ணங் பத²வீஸமசித்ததங் அகுப்பத⁴ம்மதஞ்ச பகாஸெந்தோ ‘‘அயங் ப்³ராஹ்மணோ கேவலங் பலிதஸிரக²ண்ட³த³ந்தவலித்தசதாதீ³ஹி அத்தனோ வுட்³ட⁴பா⁴வங் ஸஞ்ஜானாதி, நோ ச கோ² ஜானாதி அத்தானங் ஜாதியா அனுக³தங் ஜராய அனுஸடங் ப்³யாதி⁴னா அபி⁴பூ⁴தங் மரணேன அப்³பா⁴ஹதங் வட்டகா²ணுபூ⁴தங் அஜ்ஜ மரித்வா புன ஸ்வேவ உத்தானஸயனதா³ரகபா⁴வக³மனீயங். மஹந்தேன கோ² பன உஸ்ஸாஹேன மம ஸந்திகங் ஆக³தோ, தத³ஸ்ஸ ஆக³மனங் ஸாத்த²கங் ஹோதூ’’தி சிந்தெத்வா இமஸ்மிங் லோகே அத்தனோ அப்படிஸமங் புரேஜாதபா⁴வங் த³ஸ்ஸெந்தோ ஸெய்யதா²பி ப்³ராஹ்மணாதிஆதி³னா நயேன ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ த⁴ம்மதே³ஸனங் வட்³டே⁴ஸி.

    11. Evaṃ āgatakālato paṭṭhāya arasarūpatādīhi aṭṭhahi akkosavatthūhi akkosantampi brāhmaṇaṃ bhagavā dhammissaro dhammarājā dhammassāmī tathāgato anukampāya sītaleneva cakkhunā olokento yaṃ dhammadhātuṃ paṭivijjhitvā desanāvilāsappatto hoti, tassā dhammadhātuyā suppaṭividdhattā vigatavalāhake antalikkhe samabbhuggato puṇṇacando viya saradakāle sūriyo viya ca brāhmaṇassa hadayandhakāraṃ vidhamanto tāniyeva akkosavatthūni tena tena pariyāyena aññathā dassetvā, punapi attano karuṇāvipphāraṃ aṭṭhahi lokadhammehi akampiyabhāvena paṭiladdhaṃ, tādiguṇalakkhaṇaṃ pathavīsamacittataṃ akuppadhammatañca pakāsento ‘‘ayaṃ brāhmaṇo kevalaṃ palitasirakhaṇḍadantavalittacatādīhi attano vuḍḍhabhāvaṃ sañjānāti, no ca kho jānāti attānaṃ jātiyā anugataṃ jarāya anusaṭaṃ byādhinā abhibhūtaṃ maraṇena abbhāhataṃ vaṭṭakhāṇubhūtaṃ ajja maritvā puna sveva uttānasayanadārakabhāvagamanīyaṃ. Mahantena kho pana ussāhena mama santikaṃ āgato, tadassa āgamanaṃ sātthakaṃ hotū’’ti cintetvā imasmiṃ loke attano appaṭisamaṃ purejātabhāvaṃ dassento seyyathāpi brāhmaṇātiādinā nayena brāhmaṇassa dhammadesanaṃ vaḍḍhesi.

    தத்த² ஸெய்யதா²தி ஓபம்மத்தே² நிபாதோ; பீதி ஸம்பா⁴வனத்தே²; உப⁴யேனாபி யதா² நாம ப்³ராஹ்மணாதி த³ஸ்ஸேதி. குக்குடியா அண்டா³னி அட்ட² வா த³ஸ வா த்³வாத³ஸ வாதி எத்த² பன கிஞ்சாபி குக்குடியா வுத்தப்பகாரதோ ஊனாதி⁴கானிபி அண்டா³னி ஹொந்தி, அத² கோ² வசனஸிலிட்ட²தாய ஏவங் வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ஏவஞ்ஹி லோகே ஸிலிட்ட²வசனங் ஹோதி. தானஸ்ஸூதி தானி அஸ்ஸு, ப⁴வெய்யுந்தி வுத்தங் ஹோதி. குக்குடியா ஸம்மா அதி⁴ஸயிதானீதி தாய ஜனெத்தியா குக்குடியா பக்கே² பஸாரெத்வா தேஸங் உபரி ஸயந்தியா ஸம்மா அதி⁴ஸயிதானி. ஸம்மா பரிஸேதி³தானீதி காலேன காலங் உதுங் க³ண்ஹாபெந்தியா ஸுட்டு² ஸமந்ததோ ஸேதி³தானி, உஸ்மீகதானீதி வுத்தங் ஹோதி. ஸம்மா பரிபா⁴விதானீதி காலேன காலங் ஸுட்டு² ஸமந்ததோ பா⁴விதானி, குக்குடக³ந்த⁴ங் கா³ஹாபிதானீதி வுத்தங் ஹோதி.

    Tattha seyyathāti opammatthe nipāto; pīti sambhāvanatthe; ubhayenāpi yathā nāma brāhmaṇāti dasseti. Kukkuṭiyā aṇḍāni aṭṭha vā dasa vā dvādasa vāti ettha pana kiñcāpi kukkuṭiyā vuttappakārato ūnādhikānipi aṇḍāni honti, atha kho vacanasiliṭṭhatāya evaṃ vuttanti veditabbaṃ. Evañhi loke siliṭṭhavacanaṃ hoti. Tānassūti tāni assu, bhaveyyunti vuttaṃ hoti. Kukkuṭiyā sammā adhisayitānīti tāya janettiyā kukkuṭiyā pakkhe pasāretvā tesaṃ upari sayantiyā sammā adhisayitāni. Sammā pariseditānīti kālena kālaṃ utuṃ gaṇhāpentiyā suṭṭhu samantato seditāni, usmīkatānīti vuttaṃ hoti. Sammā paribhāvitānīti kālena kālaṃ suṭṭhu samantato bhāvitāni, kukkuṭagandhaṃ gāhāpitānīti vuttaṃ hoti.

    இதா³னி யஸ்மா தாய குக்குடியா ஏவங் தீஹி பகாரேஹி தானி அண்டா³னி பரிபாலியமானானி ந பூதீனி ஹொந்தி. யோபி நேஸங் அல்லஸினேஹோ ஸோ பரியாதா³னங் க³ச்ச²தி. கபாலங் தனுகங் ஹோதி, பாத³னக²ஸிகா² ச முக²துண்ட³கஞ்ச க²ரங் ஹோதி, குக்குடபோதகா பரிபாகங் க³ச்ச²ந்தி, கபாலஸ்ஸ தனுகத்தா ப³ஹித்³தா⁴ ஆலோகோ அந்தோ பஞ்ஞாயதி. அத² தே குக்குடபோதகா ‘‘சிரங் வத மயங் ஸங்குடிதஹத்த²பாதா³ ஸம்பா³தே⁴ ஸயிம்ஹ, அயஞ்ச ப³ஹி ஆலோகோ தி³ஸ்ஸதி, எத்த² தா³னி நோ ஸுக²விஹாரோ ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி நிக்க²மிதுகாமா ஹுத்வா கபாலங் பாதே³ன பஹரந்தி, கீ³வங் பஸாரெந்தி. ததோ தங் கபாலங் த்³வேதா⁴ பி⁴ஜ்ஜதி, குக்குடபோதகா பக்கே² விது⁴னந்தா தங்க²ணானுரூபங் விரவந்தா நிக்க²மந்தி. ஏவங் நிக்க²மந்தானஞ்ச நேஸங் யோ பட²மதரங் நிக்க²மதி ஸோ ‘ஜெட்டோ²’தி வுச்சதி. தஸ்மா ப⁴க³வா தாய உபமாய அத்தனோ ஜெட்ட²கபா⁴வங் ஸாதே⁴துகாமோ ப்³ராஹ்மணங் புச்சி² – ‘‘யோ நு கோ² தேஸங் குக்குடச்சா²பகானங்…பே॰… கிந்தி ஸ்வஸ்ஸ வசனீயோ’’தி. தத்த² குக்குடச்சா²பகானந்தி குக்குடபோதகானங். கிந்தி ஸ்வஸ்ஸ வசனீயோதி ஸோ கிந்தி வசனீயோ அஸ்ஸ, கிந்தி வத்தப்³போ³ ப⁴வெய்ய ஜெட்டோ² வா கனிட்டோ² வாதி. ஸேஸங் உத்தானத்த²மேவ.

    Idāni yasmā tāya kukkuṭiyā evaṃ tīhi pakārehi tāni aṇḍāni paripāliyamānāni na pūtīni honti. Yopi nesaṃ allasineho so pariyādānaṃ gacchati. Kapālaṃ tanukaṃ hoti, pādanakhasikhā ca mukhatuṇḍakañca kharaṃ hoti, kukkuṭapotakā paripākaṃ gacchanti, kapālassa tanukattā bahiddhā āloko anto paññāyati. Atha te kukkuṭapotakā ‘‘ciraṃ vata mayaṃ saṅkuṭitahatthapādā sambādhe sayimha, ayañca bahi āloko dissati, ettha dāni no sukhavihāro bhavissatī’’ti nikkhamitukāmā hutvā kapālaṃ pādena paharanti, gīvaṃ pasārenti. Tato taṃ kapālaṃ dvedhā bhijjati, kukkuṭapotakā pakkhe vidhunantā taṅkhaṇānurūpaṃ viravantā nikkhamanti. Evaṃ nikkhamantānañca nesaṃ yo paṭhamataraṃ nikkhamati so ‘jeṭṭho’ti vuccati. Tasmā bhagavā tāya upamāya attano jeṭṭhakabhāvaṃ sādhetukāmo brāhmaṇaṃ pucchi – ‘‘yo nu kho tesaṃ kukkuṭacchāpakānaṃ…pe… kinti svassa vacanīyo’’ti. Tattha kukkuṭacchāpakānanti kukkuṭapotakānaṃ. Kinti svassa vacanīyoti so kinti vacanīyo assa, kinti vattabbo bhaveyya jeṭṭho vā kaniṭṭho vāti. Sesaṃ uttānatthameva.

    ததோ ப்³ராஹ்மணோ ஆஹ – ‘‘ஜெட்டோ²திஸ்ஸ போ⁴ கோ³தம வசனீயோ’’தி. போ⁴, கோ³தம, ஸோ ஜெட்டோ² இதி அஸ்ஸ வசனீயோ. கஸ்மாதி சே? ஸோ ஹி நேஸங் ஜெட்டோ², தஸ்மா ஸோ நேஸங் வுட்³ட⁴தரோதி அத்தோ². அத²ஸ்ஸ ப⁴க³வா ஓபம்மங் ஸம்படிபாதெ³ந்தோ ஆஹ – ‘‘ஏவமேவ கோ² அஹங் ப்³ராஹ்மணா’’திஆதி³. யதா² ஸோ குக்குடச்சா²பகோ ஜெட்டோ²தி ஸங்க்²யங் க³ச்ச²தி; ஏவங் அஹம்பி அவிஜ்ஜாக³தாய பஜாய. அவிஜ்ஜாக³தாயாதி அவிஜ்ஜா வுச்சதி அஞ்ஞாணங், தத்த² க³தாய. பஜாயாதி ஸத்தாதி⁴வசனமேதங். தஸ்மா எத்த² அவிஜ்ஜண்ட³கோஸஸ்ஸ அந்தோ பவிட்டே²ஸு ஸத்தேஸூதி ஏவங் அத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³. அண்ட³பூ⁴தாயாதி அண்டே³ பூ⁴தாய ஜாதாய ஸஞ்ஜாதாய. யதா² ஹி அண்டே³ நிப்³ப³த்தா ஏகச்சே ஸத்தா அண்ட³பூ⁴தாதி வுச்சந்தி; ஏவமயங் ஸப்³பா³பி பஜா அவிஜ்ஜண்ட³கோஸே நிப்³ப³த்தத்தா அண்ட³பூ⁴தாதி வுச்சதி. பரியோனத்³தா⁴யாதி தேன அவிஜ்ஜண்ட³கோஸேன ஸமந்ததோ ஓனத்³தா⁴ய ப³த்³தா⁴ய வேடி²தாய . அவிஜ்ஜண்ட³கோஸங் பதா³லெத்வாதி தங் அவிஜ்ஜாமயங் அண்ட³கோஸங் பி⁴ந்தி³த்வா . ஏகோவ லோகேதி ஸகலேபி லோகஸன்னிவாஸே அஹமேவ ஏகோ அது³தியோ. அனுத்தரங் ஸம்மாஸம்போ³தி⁴ங் அபி⁴ஸம்பு³த்³தோ⁴தி அனுத்தரந்தி உத்தரவிரஹிதங் ஸப்³ப³ஸெட்ட²ங். ஸம்மாஸம்போ³தி⁴ந்தி ஸம்மா ஸாமஞ்ச போ³தி⁴ங்; அத² வா பஸத்த²ங் ஸுந்த³ரஞ்ச போ³தி⁴ங்; போ³தீ⁴தி ருக்கோ²பி மக்³கோ³பி ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணம்பி நிப்³பா³னம்பி வுச்சதி. ‘‘போ³தி⁴ருக்க²மூலே பட²மாபி⁴ஸம்பு³த்³தோ⁴’’தி (மஹாவ॰ 1; உதா³॰ 1) ச ‘‘அந்தரா ச க³யங் அந்தரா ச போ³தி⁴’’ந்தி (மஹாவ॰ 11; ம॰ நி॰ 1.285) ச ஆக³தட்டா²னேஸு ஹி ருக்கோ² போ³தீ⁴தி வுச்சதி. ‘‘போ³தி⁴ வுச்சதி சதூஸு மக்³கே³ஸு ஞாண’’ந்தி (சூளனி॰ க²க்³க³விஸாணஸுத்தனித்³தே³ஸ 121) ஆக³தட்டா²னே மக்³கோ³. ‘‘பப்போதி போ³தி⁴ங் வரபூ⁴ரிமேத⁴ஸோ’’தி (தீ³॰ நி॰ 3.217) ஆக³தட்டா²னே ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணங். ‘‘பத்வான போ³தி⁴ங் அமதங் அஸங்க²த’’ந்தி ஆக³தட்டா²னே நிப்³பா³னங். இத⁴ பன ப⁴க³வதோ அரஹத்தமக்³க³ஞாணங் அதி⁴ப்பேதங். ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணந்திபி வத³ந்தி. அஞ்ஞேஸங் அரஹத்தமக்³கோ³ அனுத்தரா போ³தி⁴ ஹோதி, ந ஹோதீதி? ந ஹோதி. கஸ்மா? அஸப்³ப³கு³ணதா³யகத்தா. தேஸஞ்ஹி கஸ்ஸசி அரஹத்தமக்³கோ³ அரஹத்தப²லமேவ தே³தி, கஸ்ஸசி திஸ்ஸோ விஜ்ஜா, கஸ்ஸசி ச² அபி⁴ஞ்ஞா, கஸ்ஸசி சதஸ்ஸோ படிஸம்பி⁴தா³, கஸ்ஸசி ஸாவகபாரமிஞாணங். பச்சேகபு³த்³தா⁴னம்பி பச்சேகபோ³தி⁴ஞாணமேவ தே³தி. பு³த்³தா⁴னங் பன ஸப்³ப³கு³ணஸம்பத்திங் தே³தி, அபி⁴ஸேகோ விய ரஞ்ஞோ ஸப்³ப³லோகிஸ்ஸரியபா⁴வங். தஸ்மா அஞ்ஞஸ்ஸ கஸ்ஸசிபி அனுத்தரா போ³தி⁴ ந ஹோதீதி. அபி⁴ஸம்பு³த்³தோ⁴தி அப்³ப⁴ஞ்ஞாஸிங் படிவிஜ்ஜி²ங்; பத்தொம்ஹி அதி⁴க³தொம்ஹீதி வுத்தங் ஹோதி.

    Tato brāhmaṇo āha – ‘‘jeṭṭhotissa bho gotama vacanīyo’’ti. Bho, gotama, so jeṭṭho iti assa vacanīyo. Kasmāti ce? So hi nesaṃ jeṭṭho, tasmā so nesaṃ vuḍḍhataroti attho. Athassa bhagavā opammaṃ sampaṭipādento āha – ‘‘evameva kho ahaṃ brāhmaṇā’’tiādi. Yathā so kukkuṭacchāpako jeṭṭhoti saṅkhyaṃ gacchati; evaṃ ahampi avijjāgatāya pajāya. Avijjāgatāyāti avijjā vuccati aññāṇaṃ, tattha gatāya. Pajāyāti sattādhivacanametaṃ. Tasmā ettha avijjaṇḍakosassa anto paviṭṭhesu sattesūti evaṃ attho daṭṭhabbo. Aṇḍabhūtāyāti aṇḍe bhūtāya jātāya sañjātāya. Yathā hi aṇḍe nibbattā ekacce sattā aṇḍabhūtāti vuccanti; evamayaṃ sabbāpi pajā avijjaṇḍakose nibbattattā aṇḍabhūtāti vuccati. Pariyonaddhāyāti tena avijjaṇḍakosena samantato onaddhāya baddhāya veṭhitāya . Avijjaṇḍakosaṃ padāletvāti taṃ avijjāmayaṃ aṇḍakosaṃ bhinditvā . Ekova loketi sakalepi lokasannivāse ahameva eko adutiyo. Anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddhoti anuttaranti uttaravirahitaṃ sabbaseṭṭhaṃ. Sammāsambodhinti sammā sāmañca bodhiṃ; atha vā pasatthaṃ sundarañca bodhiṃ; bodhīti rukkhopi maggopi sabbaññutaññāṇampi nibbānampi vuccati. ‘‘Bodhirukkhamūle paṭhamābhisambuddho’’ti (mahāva. 1; udā. 1) ca ‘‘antarā ca gayaṃ antarā ca bodhi’’nti (mahāva. 11; ma. ni. 1.285) ca āgataṭṭhānesu hi rukkho bodhīti vuccati. ‘‘Bodhi vuccati catūsu maggesu ñāṇa’’nti (cūḷani. khaggavisāṇasuttaniddesa 121) āgataṭṭhāne maggo. ‘‘Pappoti bodhiṃ varabhūrimedhaso’’ti (dī. ni. 3.217) āgataṭṭhāne sabbaññutaññāṇaṃ. ‘‘Patvāna bodhiṃ amataṃ asaṅkhata’’nti āgataṭṭhāne nibbānaṃ. Idha pana bhagavato arahattamaggañāṇaṃ adhippetaṃ. Sabbaññutaññāṇantipi vadanti. Aññesaṃ arahattamaggo anuttarā bodhi hoti, na hotīti? Na hoti. Kasmā? Asabbaguṇadāyakattā. Tesañhi kassaci arahattamaggo arahattaphalameva deti, kassaci tisso vijjā, kassaci cha abhiññā, kassaci catasso paṭisambhidā, kassaci sāvakapāramiñāṇaṃ. Paccekabuddhānampi paccekabodhiñāṇameva deti. Buddhānaṃ pana sabbaguṇasampattiṃ deti, abhiseko viya rañño sabbalokissariyabhāvaṃ. Tasmā aññassa kassacipi anuttarā bodhi na hotīti. Abhisambuddhoti abbhaññāsiṃ paṭivijjhiṃ; pattomhi adhigatomhīti vuttaṃ hoti.

    இதா³னி யதே³தங் ப⁴க³வதா ‘‘ஏவமேவ கோ² அஹங் ப்³ராஹ்மணா’’தி ஆதி³னா நயேன வுத்தங் ஓபம்மஸம்படிபாத³னங், தங் ஏவமத்தே²ன ஸத்³தி⁴ங் ஸங்ஸந்தி³த்வா வேதி³தப்³ப³ங். யதா² ஹி தஸ்ஸா குக்குடியா அத்தனோ அண்டே³ஸு அதி⁴ஸயனாதி³திவித⁴கிரியாகரணங்; ஏவங் போ³தி⁴பல்லங்கே நிஸின்னஸ்ஸ போ³தி⁴ஸத்தபூ⁴தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ அத்தனோ சித்தஸந்தானே அனிச்சங் து³க்க²ங் அனத்தாதி திவிதா⁴னுபஸ்ஸனாகரணங். குக்குடியா திவித⁴கிரியாஸம்பாத³னேன அண்டா³னங் அபூதிபா⁴வோ விய போ³தி⁴ஸத்தபூ⁴தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ திவிதா⁴னுபஸ்ஸனாஸம்பாத³னேன விபஸ்ஸனாஞாணஸ்ஸ அபரிஹானி. குக்குடியா திவித⁴கிரியாகரணேன அண்டா³னங் அல்லஸினேஹபரியாதா³னங் விய போ³தி⁴ஸத்தபூ⁴தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ திவிதா⁴னுபஸ்ஸனாஸம்பாத³னேன ப⁴வத்தயானுக³தனிகந்திஸினேஹபரியாதா³னங். குக்குடியா திவித⁴கிரியாகரணேன அண்ட³கபாலானங் தனுபா⁴வோ விய போ³தி⁴ஸத்தபூ⁴தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ திவிதா⁴னுபஸ்ஸனாஸம்பாத³னேன அவிஜ்ஜண்ட³கோஸஸ்ஸ தனுபா⁴வோ. குக்குடியா திவித⁴கிரியாகரணேன குக்குடச்சா²பகஸ்ஸ பாத³னக²ஸிகா²துண்ட³கானங் த²த்³த⁴க²ரபா⁴வோ விய போ³தி⁴ஸத்தபூ⁴தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ திவிதா⁴னுபஸ்ஸனாஸம்பாத³னேன விபஸ்ஸனாஞாணஸ்ஸ திக்க²க²ரவிப்பஸன்னஸூரபா⁴வோ. குக்குடியா திவித⁴கிரியாகரணேன குக்குடச்சா²பகஸ்ஸ பரிபாககாலோ விய போ³தி⁴ஸத்தபூ⁴தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ திவிதா⁴னுபஸ்ஸனாஸம்பாத³னேன விபஸ்ஸனாஞாணஸ்ஸ பரிபாககாலோ வட்³டி⁴தகாலோ க³ப்³ப⁴க்³க³ஹணகாலோ வேதி³தப்³போ³.

    Idāni yadetaṃ bhagavatā ‘‘evameva kho ahaṃ brāhmaṇā’’ti ādinā nayena vuttaṃ opammasampaṭipādanaṃ, taṃ evamatthena saddhiṃ saṃsanditvā veditabbaṃ. Yathā hi tassā kukkuṭiyā attano aṇḍesu adhisayanāditividhakiriyākaraṇaṃ; evaṃ bodhipallaṅke nisinnassa bodhisattabhūtassa bhagavato attano cittasantāne aniccaṃ dukkhaṃ anattāti tividhānupassanākaraṇaṃ. Kukkuṭiyā tividhakiriyāsampādanena aṇḍānaṃ apūtibhāvo viya bodhisattabhūtassa bhagavato tividhānupassanāsampādanena vipassanāñāṇassa aparihāni. Kukkuṭiyā tividhakiriyākaraṇena aṇḍānaṃ allasinehapariyādānaṃ viya bodhisattabhūtassa bhagavato tividhānupassanāsampādanena bhavattayānugatanikantisinehapariyādānaṃ. Kukkuṭiyā tividhakiriyākaraṇena aṇḍakapālānaṃ tanubhāvo viya bodhisattabhūtassa bhagavato tividhānupassanāsampādanena avijjaṇḍakosassa tanubhāvo. Kukkuṭiyā tividhakiriyākaraṇena kukkuṭacchāpakassa pādanakhasikhātuṇḍakānaṃ thaddhakharabhāvo viya bodhisattabhūtassa bhagavato tividhānupassanāsampādanena vipassanāñāṇassa tikkhakharavippasannasūrabhāvo. Kukkuṭiyā tividhakiriyākaraṇena kukkuṭacchāpakassa paripākakālo viya bodhisattabhūtassa bhagavato tividhānupassanāsampādanena vipassanāñāṇassa paripākakālo vaḍḍhitakālo gabbhaggahaṇakālo veditabbo.

    ததோ குக்குடியா திவித⁴கிரியாகரணேன குக்குடச்சா²பகஸ்ஸ பாத³னக²ஸிகா²ய வா முக²துண்ட³கேன வா அண்ட³கோஸங் பதா³லெத்வா பக்கே² பப்போ²டெத்வா ஸொத்தி²னா அபி⁴னிப்³பி⁴தா³காலோ விய போ³தி⁴ஸத்தபூ⁴தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ திவிதா⁴னுபஸ்ஸனாஸம்பாத³னேன விபஸ்ஸனாஞாணங் க³ப்³ப⁴ங் க³ண்ஹாபெத்வா அனுபுப்³பா³தி⁴க³தேன அரஹத்தமக்³கே³ன அவிஜ்ஜண்ட³கோஸங் பதா³லெத்வா அபி⁴ஞ்ஞாபக்கே² பப்போ²டெத்வா ஸொத்தி²னா ஸகலபு³த்³த⁴கு³ணஸச்சி²கதகாலோ வேதி³தப்³போ³தி.

    Tato kukkuṭiyā tividhakiriyākaraṇena kukkuṭacchāpakassa pādanakhasikhāya vā mukhatuṇḍakena vā aṇḍakosaṃ padāletvā pakkhe papphoṭetvā sotthinā abhinibbhidākālo viya bodhisattabhūtassa bhagavato tividhānupassanāsampādanena vipassanāñāṇaṃ gabbhaṃ gaṇhāpetvā anupubbādhigatena arahattamaggena avijjaṇḍakosaṃ padāletvā abhiññāpakkhe papphoṭetvā sotthinā sakalabuddhaguṇasacchikatakālo veditabboti.

    ஸ்வாஹங் ப்³ராஹ்மண ஜெட்டோ² ஸெட்டோ² லோகஸ்ஸாதி ஸோ அஹங் ப்³ராஹ்மண யதா² தேஸங் குக்குடபோதகானங் பட²மதரங் அண்ட³கோஸங் பதா³லெத்வா அபி⁴னிப்³பி⁴தோ³ குக்குடபோதகோ ஜெட்டோ² ஹோதி; ஏவங் அவிஜ்ஜாக³தாய பஜாய தங் அவிஜ்ஜண்ட³கோஸங் பதா³லெத்வா பட²மதரங் அரியாய ஜாதியா ஜாதத்தா ஜெட்டோ² வுட்³ட⁴தரோதி ஸங்க்²யங் க³தோ. ஸப்³ப³கு³ணேஹி பன அப்படிஸமத்தா ஸெட்டோ²தி.

    Svāhaṃ brāhmaṇa jeṭṭho seṭṭho lokassāti so ahaṃ brāhmaṇa yathā tesaṃ kukkuṭapotakānaṃ paṭhamataraṃ aṇḍakosaṃ padāletvā abhinibbhido kukkuṭapotako jeṭṭho hoti; evaṃ avijjāgatāya pajāya taṃ avijjaṇḍakosaṃ padāletvā paṭhamataraṃ ariyāya jātiyā jātattā jeṭṭho vuḍḍhataroti saṅkhyaṃ gato. Sabbaguṇehi pana appaṭisamattā seṭṭhoti.

    ஏவங் ப⁴க³வா அத்தனோ அனுத்தரங் ஜெட்ட²ஸெட்ட²பா⁴வங் ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ பகாஸெத்வா இதா³னி யாய படிபதா³ய தங் அதி⁴க³தோ தங் படிபத³ங் புப்³ப³பா⁴க³தோ பபு⁴தி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஆரத்³த⁴ங் கோ² பன மே ப்³ராஹ்மணா’’திஆதி³மாஹ. இமங் வா ப⁴க³வதோ அனுத்தரங் ஜெட்ட²ஸெட்ட²பா⁴வங் ஸுத்வா ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ சித்தமேவமுப்பன்னங் – ‘‘காய நு கோ² படிபதா³ய இமங் பத்தோ’’தி. தஸ்ஸ சித்தமஞ்ஞாய ‘‘இமாயாஹங் படிபதா³ய இமங் அனுத்தரங் ஜெட்ட²ஸெட்ட²பா⁴வங் பத்தோ’’தி த³ஸ்ஸெந்தோ ஏவமாஹ. தத்த² ஆரத்³த⁴ங் கோ² பன மே ப்³ராஹ்மண வீரியங் அஹோஸீதி ப்³ராஹ்மண, ந மயா அயங் அனுத்தரோ ஜெட்ட²ஸெட்ட²பா⁴வோ குஸீதேன முட்ட²ஸ்ஸதினா ஸாரத்³த⁴காயேன விக்கி²த்தசித்தேன அதி⁴க³தோ, அபிச கோ² தத³தி⁴க³மாய ஆரத்³த⁴ங் கோ² பன மே வீரியங் அஹோஸி, போ³தி⁴மண்டே³ நிஸின்னேன மயா சதுரங்க³ஸமன்னாக³தங் வீரியங் ஆரத்³த⁴ங் அஹோஸி, பக்³க³ஹிதங் அஸிதி²லப்பவத்திதந்தி வுத்தங் ஹோதி. ஆரத்³த⁴த்தாயேவ ச மே தங் அஸல்லீனங் அஹோஸி. ந கேவலஞ்ச வீரியமேவ, ஸதிபி மே ஆரம்மணாபி⁴முகீ²பா⁴வேன உபட்டி²தா அஹோஸி. உபட்டி²தத்தாயேவ ச அஸம்முட்டா². பஸ்ஸத்³தோ⁴ காயோ அஸாரத்³தோ⁴தி காயசித்தபஸ்ஸத்³தி⁴வஸேன காயோபி மே பஸ்ஸத்³தோ⁴ அஹோஸி . தத்த² யஸ்மா நாமகாயே பஸ்ஸத்³தே⁴ ரூபகாயோபி பஸ்ஸத்³தோ⁴யேவ ஹோதி, தஸ்மா நாமகாயோ ரூபகாயோதி அவிஸேஸெத்வாவ பஸ்ஸத்³தோ⁴ காயோதி வுத்தங். அஸாரத்³தோ⁴தி ஸோ ச கோ² பஸ்ஸத்³த⁴த்தாயேவ அஸாரத்³தோ⁴, விக³தத³ரதோ²தி வுத்தங் ஹோதி. ஸமாஹிதங் சித்தங் ஏகக்³க³ந்தி சித்தம்பி மே ஸம்மா ஆஹிதங் ஸுட்டு² ட²பிதங் அப்பிதங் விய அஹோஸி; ஸமாஹிதத்தா ஏவ ச ஏகக்³க³ங் அசலங் நிப்ப²ந்த³னந்தி. எத்தாவதா ஜா²னஸ்ஸ புப்³ப³பா⁴க³படிபதா³ கதி²தா ஹோதி.

    Evaṃ bhagavā attano anuttaraṃ jeṭṭhaseṭṭhabhāvaṃ brāhmaṇassa pakāsetvā idāni yāya paṭipadāya taṃ adhigato taṃ paṭipadaṃ pubbabhāgato pabhuti dassetuṃ ‘‘āraddhaṃ kho pana me brāhmaṇā’’tiādimāha. Imaṃ vā bhagavato anuttaraṃ jeṭṭhaseṭṭhabhāvaṃ sutvā brāhmaṇassa cittamevamuppannaṃ – ‘‘kāya nu kho paṭipadāya imaṃ patto’’ti. Tassa cittamaññāya ‘‘imāyāhaṃ paṭipadāya imaṃ anuttaraṃ jeṭṭhaseṭṭhabhāvaṃ patto’’ti dassento evamāha. Tattha āraddhaṃ kho pana me brāhmaṇa vīriyaṃ ahosīti brāhmaṇa, na mayā ayaṃ anuttaro jeṭṭhaseṭṭhabhāvo kusītena muṭṭhassatinā sāraddhakāyena vikkhittacittena adhigato, apica kho tadadhigamāya āraddhaṃ kho pana me vīriyaṃ ahosi, bodhimaṇḍe nisinnena mayā caturaṅgasamannāgataṃ vīriyaṃ āraddhaṃ ahosi, paggahitaṃ asithilappavattitanti vuttaṃ hoti. Āraddhattāyeva ca me taṃ asallīnaṃ ahosi. Na kevalañca vīriyameva, satipi me ārammaṇābhimukhībhāvena upaṭṭhitā ahosi. Upaṭṭhitattāyeva ca asammuṭṭhā. Passaddho kāyo asāraddhoti kāyacittapassaddhivasena kāyopi me passaddho ahosi . Tattha yasmā nāmakāye passaddhe rūpakāyopi passaddhoyeva hoti, tasmā nāmakāyo rūpakāyoti avisesetvāva passaddho kāyoti vuttaṃ. Asāraddhoti so ca kho passaddhattāyeva asāraddho, vigatadarathoti vuttaṃ hoti. Samāhitaṃ cittaṃ ekagganti cittampi me sammā āhitaṃ suṭṭhu ṭhapitaṃ appitaṃ viya ahosi; samāhitattā eva ca ekaggaṃ acalaṃ nipphandananti. Ettāvatā jhānassa pubbabhāgapaṭipadā kathitā hoti.




    Next: பட²மஜ்ஜா²னகதா² • Paṭhamajjhānakathā




    Related texts:



    திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / வினயபிடக • Vinayapiṭaka / மஹாவிப⁴ங்க³ • Mahāvibhaṅga / வேரஞ்ஜகண்ட³ங் • Verañjakaṇḍaṃ

    டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / வஜிரபு³த்³தி⁴-டீகா • Vajirabuddhi-ṭīkā / வேரஞ்ஜகண்ட³வண்ணனா • Verañjakaṇḍavaṇṇanā

    டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / விமதிவினோத³னீ-டீகா • Vimativinodanī-ṭīkā / பட²மஜ்ஜா²னகதா²வண்ணனா • Paṭhamajjhānakathāvaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact