මජ්ඣිම නිකාය 42

වේරඤ්ජකසුත්ත

ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජේතවනේ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමේ.

තේන ඛෝ පන සමයේන වේරඤ්ජකා බ්‍රාහ්මණගහපතිකා සාවත්ථියං පටිවසන්ති කේනචිදේව කරණීයේන. අස්සෝසුං ඛෝ වේරඤ්ජකා බ්‍රාහ්මණගහපතිකා:

“සමණෝ ඛලු, භෝ, ගෝතමෝ සක්‍යපුත්තෝ සක්‍යකුලා පබ්බජිතෝ සාවත්ථියං විහරති ජේතවනේ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමේ. තං ඛෝ පන භවන්තං ගෝතමං ඒවං කල්‍යාණෝ කිත්තිසද්දෝ අබ්භුග්ගතෝ: ‘ඉතිපි සෝ භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ විජ්ජාචරණසම්පන්නෝ සුගතෝ ලෝකවිදූ අනුත්තරෝ පුරිසදම්මසාරථි සත්ථා දේවමනුස්සානං බුද්ධෝ භගවා(අ). සෝ ඉමං ලෝකං සදේවකං සමාරකං සබ්‍රහ්මකං සස්සමණබ්‍රාහ්මණිං පජං සදේවමනුස්සං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා පවේදේති. සෝ ධම්මං දේසේති ආදිකල්‍යාණං මජ්ඣේකල්‍යාණං පරියෝසානකල්‍යාණං සාත්ථං සබ්‍යඤ්ජනං; කේවලපරිපුණ්ණං පරිසුද්ධං බ්‍රහ්මචරියං පකාසේති. සාධු ඛෝ පන තථාරූපානං අරහතං දස්සනං හෝතී”ති.

අථ ඛෝ වේරඤ්ජකා බ්‍රාහ්මණගහපතිකා යේන භගවා තේනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා අප්පේකච්චේ භගවන්තං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං නිසීදිංසු; අප්පේකච්චේ භගවතා සද්ධිං සම්මෝදිංසු, සම්මෝදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරේත්වා ඒකමන්තං නිසීදිංසු; අප්පේකච්චේ යේන භගවා තේනඤ්ජලිං පණාමේත්වා ඒකමන්තං නිසීදිංසු; අප්පේකච්චේ භගවතෝ සන්තිකේ නාමගෝත්තං සාවේත්වා ඒකමන්තං නිසීදිංසු; අප්පේකච්චේ තුණ්හීභූතා ඒකමන්තං නිසීදිංසු. ඒකමන්තං නිසින්නා ඛෝ වේරඤ්ජකා බ්‍රාහ්මණගහපතිකා භගවන්තං ඒතදවෝචුං: “කෝ නු ඛෝ, භෝ ගෝතම, හේතු, කෝ පච්චයෝ යේන ම්(අ)ඉධේකච්චේ සත්තා කායස්ස භේදා පරං මරණා අපායං දුග්ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්ජන්ති? කෝ පන, භෝ ගෝතම, හේතු, කෝ පච්චයෝ යේන ම්(අ)ඉධේකච්චේ සත්තා කායස්ස භේදා පරං මරණා සුගතිං සග්ගං ලෝකං උපපජ්ජන්තී”ති?

“අධම්මචරියාවිසමචරියාහේතු ඛෝ, ගහපතයෝ, ඒවම්(අ)ඉධේකච්චේ සත්තා කායස්ස භේදා පරං මරණා අපායං දුග්ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්ජන්ති. ධම්මචරියාසමචරියාහේතු ඛෝ, ගහපතයෝ, ඒවම්(අ)ඉධේකච්චේ සත්තා කායස්ස භේදා පරං මරණා සුගතිං සග්ගං ලෝකං උපපජ්ජන්තී”ති.

“න ඛෝ මයං ඉමස්ස භෝතෝ ගෝතමස්ස සඞ්ඛිත්තේන භාසිතස්ස, විත්ථාරේන අත්ථං අවිභත්තස්ස, විත්ථාරේන අත්ථං ආජානාම. සාධු නෝ භවං ගෝතමෝ තථා ධම්මං දේසේතු යථා මයං ඉමස්ස භෝතෝ ගෝතමස්ස සඞ්ඛිත්තේන භාසිතස්ස, විත්ථාරේන අත්ථං අවිභත්තස්ස, විත්ථාරේන අත්ථං ආජානේය්‍යාමා”ති. “තේන හි, ගහපතයෝ, සුණාථ සාධුකං මනසි කරෝථ, භාසිස්සාමී”ති. “ඒවං, භෝ”ති ඛෝ වේරඤ්ජකා බ්‍රාහ්මණගහපතිකා භගවතෝ පච්චස්සෝසුං. භගවා ඒතදවෝච:

“තිවිධං ඛෝ, ගහපතයෝ, කායේන අධම්මචාරී විසමචාරී හෝති, චතුබ්බිධං වාචාය අධම්මචාරී විසමචාරී හෝති, තිවිධං මනසා අධම්මචාරී විසමචාරී හෝති.

කථඤ්ච, ගහපතයෝ, තිවිධං කායේන අධම්මචාරී විසමචාරී හෝති? ඉධ, ගහපතයෝ, ඒකච්චෝ පාණාතිපාතී හෝති. ලුද්දෝ ලෝහිතපාණි හතප්පහතේ නිවිට්ඨෝ අදයාපන්නෝ පාණභූතේසු. අදින්නාදායී ඛෝ පන හෝති. යං තං පරස්ස පරවිත්තූපකරණං … තං අදින්නං ථේය්‍යසඞ්ඛාතං ආදාතා හෝති. කාමේසුමිච්ඡාචාරී ඛෝ පන හෝති. යා තා මාතුරක්ඛිතා … තථාරූපාසු චාරිත්තං ආපජ්ජිතා හෝති. ඒවං ඛෝ, ගහපතයෝ, තිවිධං කායේන අධම්මචාරී විසමචාරී හෝති.

කථඤ්ච, ගහපතයෝ, චතුබ්බිධං වාචාය අධම්මචාරී විසමචාරී හෝති? ඉධ, ගහපතයෝ, ඒකච්චෝ මුසාවාදී හෝති. සභාගතෝ වා … සම්පජානමුසා භාසිතා හෝති. පිසුණවාචෝ ඛෝ පන හෝති. ඉතෝ සුත්වා අමුත්‍ර අක්ඛාතා … වග්ගකරණිං වාචං භාසිතා හෝති. ඵරුසවාචෝ ඛෝ පන හෝති. යා සා වාචා අණ්ඩකා කක්කසා … තථාරූපිං වාචං භාසිතා හෝති. සම්ඵප්පලාපී ඛෝ පන හෝති. අකාලවාදී … අපරියන්තවතිං අනත්ථසංහිතං. ඒවං ඛෝ, ගහපතයෝ, චතුබ්බිධං වාචාය අධම්මචාරී විසමචාරී හෝති.

කථඤ්ච, ගහපතයෝ, තිවිධං මනසා අධම්මචාරී විසමචාරී හෝති? ඉධ, ගහපතයෝ, ඒකච්චෝ අභිජ්ඣාලු හෝති …පේ… තං මමස්සා(අ)ති. බ්‍යාපන්නචිත්තෝ ඛෝ පන හෝති පදුට්ඨමනසඞ්කප්පෝ: ‘ඉමේ සත්තා හඤ්ඤන්තු වා … මා වා අහේසුන්(අ)ති. මිච්ඡාදිට්ඨිකෝ ඛෝ පන හෝති විපරීතදස්සනෝ: ‘නත්ථි දින්නං, නත්ථි යිට්ඨං … සච්ඡිකත්වා පවේදේන්තී(අ)ති. ඒවං ඛෝ, ගහපතයෝ, තිවිධං මනසා අධම්මචාරී විසමචාරී හෝති.

ඒවං අධම්මචරියාවිසමචරියාහේතු ඛෝ, ගහපතයෝ, ඒවම්(අ)ඉධේකච්චේ සත්තා කායස්ස භේදා පරං මරණා අපායං දුග්ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්ජන්ති.

තිවිධං ඛෝ, ගහපතයෝ, කායේන ධම්මචාරී සමචාරී හෝති, චතුබ්බිධං වාචාය ධම්මචාරී සමචාරී හෝති, තිවිධං මනසා ධම්මචාරී සමචාරී හෝති.

කථඤ්ච, ගහපතයෝ, තිවිධං කායේන ධම්මචාරී සමචාරී හෝති? ඉධ, ගහපතයෝ, ඒකච්චෝ පාණාතිපාතං පහාය පාණාතිපාතා පටිවිරතෝ හෝති, නිහිතදණ්ඩෝ නිහිතසත්ථෝ ලජ්ජී දයාපන්නෝ සබ්බපාණභූතහිතානුකම්පී විහරති. අදින්නාදානං පහාය අදින්නාදානා පටිවිරතෝ හෝති, යං තං පරස්ස … තං නාදින්නං ථේය්‍යසඞ්ඛාතං ආදාතා හෝති. කාමේසුමිච්ඡාචාරං පහාය … තථාරූපාසු න චාරිත්තං ආපජ්ජිතා හෝති. ඒවං ඛෝ, ගහපතයෝ, තිවිධං කායේන ධම්මචාරී සමචාරී හෝති.

කථඤ්ච, ගහපතයෝ, චතුබ්බිධං වාචාය ධම්මචාරී සමචාරී හෝති? ඉධ, ගහපතයෝ, ඒකච්චෝ මුසාවාදං පහාය මුසාවාදා පටිවිරතෝ හෝති. සභාගතෝ වා …පේ… න සම්පජානමුසා භාසිතා හෝති. පිසුණං වාචං පහාය … සමග්ගකරණිං වාචං භාසිතා හෝති. ඵරුසං වාචං පහාය … තථාරූපං වාචං භාසිතා හෝති. සම්ඵප්පලාපං පහාය … කාලේන සාපදේසං පරියන්තවතිං අත්ථසංහිතං. ඒවං ඛෝ, ගහපතයෝ, චතුබ්බිධං වාචාය ධම්මචාරී සමචාරී හෝති.

කථඤ්ච, ගහපතයෝ, තිවිධං මනසා ධම්මචාරී සමචාරී හෝති? ඉධ, ගහපතයෝ, ඒකච්චෝ අනභිජ්ඣාලු හෝති. යං තං පරස්ස පරවිත්තූපකරණං තං නාභිජ්ඣාතා හෝති: ‘අහෝ වත යං පරස්ස, තං මමස්සා(අ)ති. අබ්‍යාපන්නචිත්තෝ ඛෝ පන හෝති අප්පදුට්ඨමනසඞ්කප්පෝ: ‘ඉමේ සත්තා අවේරා අබ්‍යාබජ්ඣා අනීඝා සුඛී අත්තානං පරිහරන්තූ(අ)ති. සම්මාදිට්ඨිකෝ ඛෝ පන හෝති අවිපරීතදස්සනෝ: ‘අත්ථි දින්නං, අත්ථි යිට්ඨං … සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා පවේදේන්තී(අ)ති. ඒවං ඛෝ, ගහපතයෝ, තිවිධං මනසා ධම්මචාරී සමචාරී හෝති.

ඒවං ධම්මචරියාසමචරියාහේතු ඛෝ, ගහපතයෝ, ඒවම්(අ)ඉධේකච්චේ සත්තා කායස්ස භේදා පරං මරණා සුගතිං සග්ගං ලෝකං උපපජ්ජන්ති.

ආකඞ්ඛේය්‍ය චේ, ගහපතයෝ, ධම්මචාරී සමචාරී: ‘අහෝ වතාහං කායස්ස භේදා පරං මරණා ඛත්තියමහාසාලානං සහබ්‍යතං උපපජ්ජේය්‍යන්(අ)ති; ඨානං ඛෝ පනේතං විජ්ජති, යං සෝ කායස්ස භේදා පරං මරණා ඛත්තියමහාසාලානං සහබ්‍යතං උපපජ්ජේය්‍ය. තං කිස්ස හේතු? තථා හි සෝ ධම්මචාරී සමචාරී.

ආකඞ්ඛේය්‍ය චේ, ගහපතයෝ, ධම්මචාරී සමචාරී: ‘අහෝ වතාහං කායස්ස භේදා පරං මරණා බ්‍රාහ්මණමහාසාලානං …පේ… ගහපතිමහාසාලානං සහබ්‍යතං උපපජ්ජේය්‍යන්(අ)ති; ඨානං ඛෝ පනේතං විජ්ජති, යං සෝ කායස්ස භේදා පරං මරණා ගහපතිමහාසාලානං සහබ්‍යතං උපපජ්ජේය්‍ය. තං කිස්ස හේතු? තථා හි සෝ ධම්මචාරී සමචාරී.

ආකඞ්ඛේය්‍ය චේ, ගහපතයෝ, ධම්මචාරී සමචාරී: ‘අහෝ වතාහං කායස්ස භේදා පරං මරණා චාතුමහාරාජිකානං දේවානං සහබ්‍යතං උපපජ්ජේය්‍යන්(අ)ති; ඨානං ඛෝ පනේතං විජ්ජති, යං සෝ කායස්ස භේදා පරං මරණා චාතුමහාරාජිකානං දේවානං සහබ්‍යතං උපපජ්ජේය්‍ය. තං කිස්ස හේතු? තථා හි සෝ ධම්මචාරී සමචාරී.

ආකඞ්ඛේය්‍ය චේ, ගහපතයෝ, ධම්මචාරී සමචාරී: ‘අහෝ වතාහං කායස්ස භේදා පරං මරණා තාවතිංසානං දේවානං … යාමානං දේවානං … තුසිතානං දේවානං … නිම්මානරතීනං දේවානං … පරනිම්මිතවසවත්තීනං දේවානං … බ්‍රහ්මකායිකානං දේවානං සහබ්‍යතං උපපජ්ජේය්‍යන්(අ)ති; ඨානං ඛෝ පනේතං විජ්ජති, යං සෝ කායස්ස භේදා පරං මරණා බ්‍රහ්මකායිකානං දේවානං සහබ්‍යතං උපපජ්ජේය්‍ය. තං කිස්ස හේතු? තථා හි සෝ ධම්මචාරී සමචාරී.

ආකඞ්ඛේය්‍ය චේ, ගහපතයෝ, ධම්මචාරී සමචාරී: ‘අහෝ වතාහං කායස්ස භේදා පරං මරණා ආභානං දේවානං සහබ්‍යතං උපපජ්ජේය්‍යන්(අ)ති; ඨානං ඛෝ පනේතං විජ්ජති, යං සෝ කායස්ස භේදා පරං මරණා ආභානං දේවානං සහබ්‍යතං උපපජ්ජේය්‍ය. තං කිස්ස හේතු? තථා හි සෝ ධම්මචාරී සමචාරී.

ආකඞ්ඛේය්‍ය චේ, ගහපතයෝ, ධම්මචාරී සමචාරී: ‘අහෝ වතාහං කායස්ස භේදා පරං මරණා පරිත්තාභානං දේවානං …පේ… අප්පමාණාභානං දේවානං … ආභස්සරානං දේවානං … පරිත්තසුභානං දේවානං … අප්පමාණසුභානං දේවානං … සුභකිණ්හානං දේවානං … වේහප්ඵලානං දේවානං … අවිහානං දේවානං … අතප්පානං දේවානං … සුදස්සානං දේවානං … සුදස්සීනං දේවානං … අකනිට්ඨානං දේවානං … ආකාසානඤ්චායතනූපගානං දේවානං … විඤ්ඤාණඤ්චායතනූපගානං දේවානං … ආකිඤ්චඤ්ඤායතනූපගානං දේවානං … නේවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනූපගානං දේවානං සහබ්‍යතං උපපජ්ජේය්‍යන්(අ)ති; ඨානං ඛෝ පනේතං විජ්ජති, යං සෝ කායස්ස භේදා පරං මරණා නේවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනූපගානං දේවානං සහබ්‍යතං උපපජ්ජේය්‍ය. තං කිස්ස හේතු? තථා හි සෝ ධම්මචාරී සමචාරී.

ආකඞ්ඛේය්‍ය චේ, ගහපතයෝ, ධම්මචාරී සමචාරී: ‘අහෝ වතාහං ආසවානං ඛයා අනාසවං චේතෝවිමුත්තිං පඤ්ඤාවිමුත්තිං දිට්ඨේව ධම්මේ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරේය්‍යන්(අ)ති; ඨානං ඛෝ පනේතං විජ්ජති, ‘යං සෝ ආසවානං ඛයා අනාසවං චේතෝවිමුත්තිං පඤ්ඤාවිමුත්තිං දිට්ඨේව ධම්මේ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරේය්‍ය. තං කිස්ස හේතු? තථා හි සෝ ධම්මචාරී සමචාරී(අ)”ති.

ඒවං වුත්තේ, වේරඤ්ජකා බ්‍රාහ්මණගහපතිකා භගවන්තං ඒතදවෝචුං: “අභික්කන්තං, භෝ ගෝතම, අභික්කන්තං, භෝ ගෝතම. සේය්‍යථාපි, භෝ ගෝතම, නික්කුජ්ජිතං වා උක්කුජ්ජේය්‍ය, පටිච්ඡන්නං වා විවරේය්‍ය, මූළ්හස්ස වා මග්ගං ආචික්ඛේය්‍ය, අන්ධකාරේ වා තේලපජ්ජෝතං ධාරේය්‍ය: ‘චක්ඛුමන්තෝ රූපානි දක්ඛන්තී(අ)ති; ඒවමේවං භෝතා ගෝතමේන අනේකපරියායේන ධම්මෝ පකාසිතෝ. ඒතේ මයං භවන්තං ගෝතමං සරණං ගච්ඡාම ධම්මඤ්ච භික්ඛුසඞ්ඝඤ්ච. උපාසකේ නෝ භවං ගෝතමෝ ධාරේතු අජ්ජතග්ගේ පාණුපේතේ සරණං ගතේ”ති.

වේරඤ්ජකසුත්තං නිට්ඨිතං දුතියං.