| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
೨. ಮಹಾವಗ್ಗೋ
2. Mahāvaggo
೧. ವೇರಞ್ಜಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
1. Verañjasuttavaṇṇanā
೧೧. ದುತಿಯಸ್ಸ ಪಠಮೇ ಅಭಿವಾದೇತೀತಿ ಏವಮಾದೀನಿ ನ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋತಿ ಏತ್ಥ ವುತ್ತನಕಾರೇನ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಏವಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ ‘‘ನ ವನ್ದತಿ ನಾಸನಾ ವುಟ್ಠಾತಿ, ನಾಪಿ ‘ಇಧ ಭೋನ್ತೋ ನಿಸೀದನ್ತೂ’ತಿ ಏವಂ ಆಸನೇನ ವಾ ನಿಮನ್ತೇತೀ’’ತಿ। ಏತ್ಥ ಹಿ ವಾ-ಸದ್ದೋ ವಿಭಾವನೇ ನಾಮ ಅತ್ಥೇ ‘‘ರೂಪಂ ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿಆದೀಸು ವಿಯ। ಏವಂ ವತ್ವಾ ಅಥ ಅತ್ತನೋ ಅಭಿವಾದನಾದೀನಿ ಅಕರೋನ್ತಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಆಹ – ತಯಿದಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ತಥೇವಾತಿ। ಯಂ ತಂ ಮಯಾ ಸುತಂ, ತಂ ತಥೇವ, ತಂ ಸವನಞ್ಚ ಮೇ ದಸ್ಸನಞ್ಚ ಸಂಸನ್ದತಿ ಸಮೇತಿ, ಅತ್ಥತೋ ಏಕೀಭಾವಂ ಗಚ್ಛತಿ। ನ ಹಿ ಭವಂ ಗೋತಮೋ…ಪೇ॰… ಆಸನೇನ ವಾ ನಿಮನ್ತೇತೀತಿ। ಏವಂ ಅತ್ತನಾ ಸುತಂ ದಿಟ್ಠೇನ ನಿಗಮೇತ್ವಾ ನಿನ್ದನ್ತೋ ಆಹ – ತಯಿದಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ನ ಸಮ್ಪನ್ನಮೇವಾತಿ ತಂ ಅಭಿವಾದನಾದೀನಂ ಅಕರಣಂ ಅಯುತ್ತಮೇವಾತಿ।
11. Dutiyassa paṭhame abhivādetīti evamādīni na samaṇo gotamoti ettha vuttanakārena yojetvā evamettha attho veditabbo ‘‘na vandati nāsanā vuṭṭhāti, nāpi ‘idha bhonto nisīdantū’ti evaṃ āsanena vā nimantetī’’ti. Ettha hi vā-saddo vibhāvane nāma atthe ‘‘rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’tiādīsu viya. Evaṃ vatvā atha attano abhivādanādīni akarontaṃ bhagavantaṃ disvā āha – tayidaṃ, bho gotama, tathevāti. Yaṃ taṃ mayā sutaṃ, taṃ tatheva, taṃ savanañca me dassanañca saṃsandati sameti, atthato ekībhāvaṃ gacchati. Na hi bhavaṃ gotamo…pe… āsanena vā nimantetīti. Evaṃ attanā sutaṃ diṭṭhena nigametvā nindanto āha – tayidaṃ, bho gotama, na sampannamevāti taṃ abhivādanādīnaṃ akaraṇaṃ ayuttamevāti.
ಅಥಸ್ಸ ಭಗವಾ ಅತ್ತುಕ್ಕಂಸನಪರವಮ್ಭನದೋಸಂ ಅನುಪಗಮ್ಮ ಕರುಣಾಸೀತಲೇನ ಹದಯೇನ ತಂ ಅಞ್ಞಾಣಂ ವಿಧಮಿತ್ವಾ ಯುತ್ತಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತುಕಾಮೋ ನಾಹಂ ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ರಾಯಂ ಸಙ್ಖೇಪತ್ಥೋ – ಅಹಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಅಪ್ಪಟಿಹತೇನ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಚಕ್ಖುನಾ ಓಲೋಕೇನ್ತೋಪಿ ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಏತಸ್ಮಿಂ ಸದೇವಕಾದಿಭೇದೇ ಲೋಕೇ ನ ಪಸ್ಸಾಮಿ, ಯಮಹಂ ಅಭಿವಾದೇಯ್ಯಂ ವಾ ಪಚ್ಚುಟ್ಠೇಯ್ಯಂ ವಾ ಆಸನೇನ ವಾ ನಿಮನ್ತೇಯ್ಯಂ। ಅನಚ್ಛರಿಯಂ ವಾ ಏತಂ, ಸ್ವಾಹಂ ಅಜ್ಜ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಏವರೂಪಂ ನಿಪಚ್ಚಾಕಾರಾರಹಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ನ ಪಸ್ಸಾಮಿ। ಅಪಿಚ ಖೋ ಯದಾಪಾಹಂ ಸಮ್ಪತಿಜಾತೋವ ಉತ್ತರೇನ ಮುಖೋ ಸತ್ತಪದವೀತಿಹಾರೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಕಲಂ ದಸಸಹಸ್ಸಿಲೋಕಧಾತುಂ ಓಲೋಕೇಸಿಂ, ತದಾಪಿ ಏತಸ್ಮಿಂ ಸದೇವಕಾದಿಭೇದೇ ಲೋಕೇ ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ನ ಪಸ್ಸಾಮಿ, ಯಮಹಂ ಏವರೂಪಂ ನಿಪಚ್ಚಕಾರಂ ಕರೇಯ್ಯಂ। ಅಥ ಖೋ ಮಂ ಸೋಳಸಕಪ್ಪಸಹಸ್ಸಾಯುಕೋ ಖೀಣಾಸವಮಹಾಬ್ರಹ್ಮಾಪಿ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ತ್ವಂ ಲೋಕೇ ಮಹಾಪುರಿಸೋ, ತ್ವಂ ಸದೇವಕಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ ಅಗ್ಗೋ ಚ ಜೇಟ್ಠೋ ಚ ಸೇಟ್ಠೋ ಚ, ನತ್ಥಿ ತಯಾ ಉತ್ತರಿತರೋ’’ತಿ ಸಞ್ಜಾತಸೋಮನಸ್ಸೋ ಪತಿಮಾನೇಸಿ। ತದಾಪಿ ಚಾಹಂ ಅತ್ತನಾ ಉತ್ತರಿತರಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ಆಸಭಿಂ ವಾಚಂ ನಿಚ್ಛಾರೇಸಿಂ – ‘‘ಅಗ್ಗೋಹಮಸ್ಮಿ ಲೋಕಸ್ಸ, ಜೇಟ್ಠೋಹಮಸ್ಮಿ ಲೋಕಸ್ಸ, ಸೇಟ್ಠೋಹಮಸ್ಮಿ ಲೋಕಸ್ಸಾ’’ತಿ। ಏವಂ ಸಮ್ಪತಿಜಾತಸ್ಸಾಪಿ ಮಯ್ಹಂ ಅಭಿವಾದನಾದಿರಹೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ನತ್ಥಿ, ಸ್ವಾಹಂ ಇದಾನಿ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಕಂ ಅಭಿವಾದೇಯ್ಯಂ। ತಸ್ಮಾ ತ್ವಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಮಾ ತಥಾಗತಾ ಏವರೂಪಂ ಪರಮನಿಪಚ್ಚಕಾರಂ ಪತ್ಥಯಿ। ಯಞ್ಹಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ತಥಾಗತೋ ಅಭಿವಾದೇಯ್ಯ ವಾ…ಪೇ॰… ಆಸನೇನ ವಾ ನಿಮನ್ತೇಯ್ಯ, ಮುದ್ಧಾಪಿ ತಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ರತ್ತಿಪರಿಯೋಸಾನೇ ಪರಿಪಾಕಸಿಥಿಲಬನ್ಧನಂ ವಣ್ಟಾ ಮುತ್ತತಾಲಫಲಂ ವಿಯ ಗೀವತೋ ಛಿಜ್ಜಿತ್ವಾ ಸಹಸಾವ ಭೂಮಿಯಂ ನಿಪತೇಯ್ಯ।
Athassa bhagavā attukkaṃsanaparavambhanadosaṃ anupagamma karuṇāsītalena hadayena taṃ aññāṇaṃ vidhamitvā yuttabhāvaṃ dassetukāmo nāhaṃ taṃ brāhmaṇātiādimāha. Tatrāyaṃ saṅkhepattho – ahaṃ, brāhmaṇa, appaṭihatena sabbaññutaññāṇacakkhunā olokentopi taṃ puggalaṃ etasmiṃ sadevakādibhede loke na passāmi, yamahaṃ abhivādeyyaṃ vā paccuṭṭheyyaṃ vā āsanena vā nimanteyyaṃ. Anacchariyaṃ vā etaṃ, svāhaṃ ajja sabbaññutaṃ patto evarūpaṃ nipaccākārārahaṃ puggalaṃ na passāmi. Apica kho yadāpāhaṃ sampatijātova uttarena mukho sattapadavītihārena gantvā sakalaṃ dasasahassilokadhātuṃ olokesiṃ, tadāpi etasmiṃ sadevakādibhede loke taṃ puggalaṃ na passāmi, yamahaṃ evarūpaṃ nipaccakāraṃ kareyyaṃ. Atha kho maṃ soḷasakappasahassāyuko khīṇāsavamahābrahmāpi añjaliṃ paggahetvā ‘‘tvaṃ loke mahāpuriso, tvaṃ sadevakassa lokassa aggo ca jeṭṭho ca seṭṭho ca, natthi tayā uttaritaro’’ti sañjātasomanasso patimānesi. Tadāpi cāhaṃ attanā uttaritaraṃ apassanto āsabhiṃ vācaṃ nicchāresiṃ – ‘‘aggohamasmi lokassa, jeṭṭhohamasmi lokassa, seṭṭhohamasmi lokassā’’ti. Evaṃ sampatijātassāpi mayhaṃ abhivādanādiraho puggalo natthi, svāhaṃ idāni sabbaññutaṃ patto kaṃ abhivādeyyaṃ. Tasmā tvaṃ, brāhmaṇa, mā tathāgatā evarūpaṃ paramanipaccakāraṃ patthayi. Yañhi, brāhmaṇa, tathāgato abhivādeyya vā…pe… āsanena vā nimanteyya, muddhāpi tassa puggalassa rattipariyosāne paripākasithilabandhanaṃ vaṇṭā muttatālaphalaṃ viya gīvato chijjitvā sahasāva bhūmiyaṃ nipateyya.
ಏವಂ ವುತ್ತೇಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ದುಪ್ಪಞ್ಞತಾಯ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಲೋಕಜೇಟ್ಠಭಾವಂ ಅಸಲ್ಲಕ್ಖೇನ್ತೋ ಕೇವಲಂ ತಂ ವಚನಂ ಅಸಹಮಾನೋ ಆಹ – ಅರಸರೂಪೋ ಭವಂ ಗೋತಮೋತಿ। ಅಯಂ ಕಿರಸ್ಸ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ಯಂ ಲೋಕೇ ಅಭಿವಾದನಪಚ್ಚುಟ್ಠಾನಅಞ್ಜಲಿಕಮ್ಮಸಾಮೀಚಿಕಮ್ಮಂ ‘‘ಸಾಮಗ್ಗಿರಸೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ತಂ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ನತ್ಥಿ। ತಸ್ಮಾ ಅರಸರೂಪೋ ಭವಂ ಗೋತಮೋ, ಅರಸಜಾತಿಕೋ ಅರಸಸಭಾವೋತಿ। ಅಥಸ್ಸ ಭಗವಾ ಚಿತ್ತಮುದುಭಾವಜನನತ್ಥಂ ಉಜುವಿಪಚ್ಚನೀಕಭಾವಂ ಪರಿಹರನ್ತೋ ಅಞ್ಞಥಾ ತಸ್ಸ ವಚನಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಅತ್ತನಿ ಸನ್ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಅತ್ಥಿ ಖ್ವೇಸ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಪರಿಯಾಯೋತಿಆದಿಮಾಹ।
Evaṃ vuttepi brāhmaṇo duppaññatāya tathāgatassa lokajeṭṭhabhāvaṃ asallakkhento kevalaṃ taṃ vacanaṃ asahamāno āha – arasarūpo bhavaṃ gotamoti. Ayaṃ kirassa adhippāyo – yaṃ loke abhivādanapaccuṭṭhānaañjalikammasāmīcikammaṃ ‘‘sāmaggiraso’’ti vuccati, taṃ bhoto gotamassa natthi. Tasmā arasarūpo bhavaṃ gotamo, arasajātiko arasasabhāvoti. Athassa bhagavā cittamudubhāvajananatthaṃ ujuvipaccanīkabhāvaṃ pariharanto aññathā tassa vacanassa atthaṃ attani sandassento atthi khvesa, brāhmaṇa, pariyāyotiādimāha.
ತತ್ಥ ಅತ್ಥಿ ಖ್ವೇಸಾತಿ ಅತ್ಥಿ ಖೋ ಏಸ। ಪರಿಯಾಯೋತಿ ಕಾರಣಂ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಅತ್ಥಿ ಖೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಏತಂ ಕಾರಣಂ, ಯೇನ ಕಾರಣೇನ ಮಂ ‘‘ಅರಸರೂಪೋ ಭವಂ ಗೋತಮೋ’’ತಿ ವದಮಾನೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಮ್ಮಾ ವದೇಯ್ಯ, ಅವಿತಥವಾದೀತಿ ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ। ಕತಮೋ ಪನ ಸೋತಿ? ಯೇ ತೇ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ರೂಪರಸಾ…ಪೇ॰… ಫೋಟ್ಠಬ್ಬರಸಾ, ತೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪಹೀನಾತಿ। ಕಿಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ? ಯೇ ತೇ ಜಾತಿವಸೇನ ವಾ ಉಪಪತ್ತಿವಸೇನ ವಾ ಸೇಟ್ಠಸಮ್ಮತಾನಮ್ಪಿ ಪುಥುಜ್ಜನಾನಂ ರೂಪಾರಮ್ಮಣಾದೀನಿ ಅಸ್ಸಾದೇನ್ತಾನಂ ಅಭಿನನ್ದನ್ತಾನಂ ರಜ್ಜನ್ತಾನಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಕಾಮಸುಖಸ್ಸಾದಸಙ್ಖಾತಾ ರೂಪರಸಾ, ಸದ್ದರಸಾ, ಗನ್ಧರಸಾ, ರಸರಸಾ, ಫೋಟ್ಠಬ್ಬರಸಾ, ಯೇ ಇಮಂ ಲೋಕಂ ಗೀವಾಯ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ವಿಯ ಆವಿಞ್ಛನ್ತಿ, ವತ್ಥಾರಮ್ಮಣಾದಿಸಾಮಗ್ಗಿಯಞ್ಚ ಉಪ್ಪನ್ನತ್ತಾ ಸಾಮಗ್ಗಿರಸಾತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪಹೀನಾ। ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಪಹೀನಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇಪಿ ಮಮಾಕಾರೇನ ಅತ್ತಾನಂ ಅನುಕ್ಖಿಪನ್ತೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ, ದೇಸನಾವಿಲಾಸೋ ವಾ ಏಸ ತಥಾಗತಸ್ಸ।
Tattha atthi khvesāti atthi kho esa. Pariyāyoti kāraṇaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – atthi kho, brāhmaṇa, etaṃ kāraṇaṃ, yena kāraṇena maṃ ‘‘arasarūpo bhavaṃ gotamo’’ti vadamāno puggalo sammā vadeyya, avitathavādīti saṅkhaṃ gaccheyya. Katamo pana soti? Ye te, brāhmaṇa, rūparasā…pe… phoṭṭhabbarasā, te tathāgatassa pahīnāti. Kiṃ vuttaṃ hoti? Ye te jātivasena vā upapattivasena vā seṭṭhasammatānampi puthujjanānaṃ rūpārammaṇādīni assādentānaṃ abhinandantānaṃ rajjantānaṃ uppajjanti kāmasukhassādasaṅkhātā rūparasā, saddarasā, gandharasā, rasarasā, phoṭṭhabbarasā, ye imaṃ lokaṃ gīvāya bandhitvā viya āviñchanti, vatthārammaṇādisāmaggiyañca uppannattā sāmaggirasāti vuccanti. Te sabbepi tathāgatassa pahīnā. ‘‘Mayhaṃ pahīnā’’ti vattabbepi mamākārena attānaṃ anukkhipanto dhammaṃ deseti, desanāvilāso vā esa tathāgatassa.
ತತ್ಥ ಪಹೀನಾತಿ ಚಿತ್ತಸನ್ತಾನತೋ ವಿಗತಾ, ಪಜಹಿತಾ ವಾ। ಏತಸ್ಮಿಂ ಪನತ್ಥೇ ಕರಣೇ ಸಾಮಿವಚನಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಅರಿಯಮಗ್ಗಸತ್ಥೇನ ಉಚ್ಛಿನ್ನಂ ತಣ್ಹಾವಿಜ್ಜಾಮಯಂ ಮೂಲಂ ಏತೇಸನ್ತಿ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಾ। ತಾಲವತ್ಥು ವಿಯ ನೇಸಂ ವತ್ಥು ಕತನ್ತಿ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾ। ಯಥಾ ಹಿ ತಾಲರುಕ್ಖಂ ಸಮೂಲಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ವತ್ಥುಮತ್ತೇ ತಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ಕತೇ ನ ಪುನ ತಸ್ಸ ತಾಲಸ್ಸ ಉಪ್ಪತ್ತಿ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಏವಂ ಅರಿಯಮಗ್ಗಸತ್ಥೇನ ಸಮೂಲೇ ರೂಪಾದಿರಸೇ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ತೇಸಂ ಪುಬ್ಬೇ ಉಪ್ಪನ್ನಪುಬ್ಬಭಾವೇನ ವತ್ಥುಮತ್ತೇ ಚಿತ್ತಸನ್ತಾನೇ ಕತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ತೇ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಅವಿರುಳ್ಹಿಧಮ್ಮತ್ತಾ ವಾ ಮತ್ಥಕಚ್ಛಿನ್ನತಾಲೋ ವಿಯ ಕತಾತಿ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಏವಂ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾ ಅನಭಾವಂಕತಾ ಹೋನ್ತಿ , ಯಥಾ ನೇಸಂ ಪಚ್ಛಾಭಾವೋ ನ ಹೋತಿ, ತಥಾ ಕತಾ ಹೋನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಆಹ – ಅನಭಾವಂಕತಾತಿ। ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಾತಿ ಅನಾಗತೇ ಅನುಪ್ಪಜ್ಜನಕಸಭಾವಾ।
Tattha pahīnāti cittasantānato vigatā, pajahitā vā. Etasmiṃ panatthe karaṇe sāmivacanaṃ daṭṭhabbaṃ. Ariyamaggasatthena ucchinnaṃ taṇhāvijjāmayaṃ mūlaṃ etesanti ucchinnamūlā. Tālavatthu viya nesaṃ vatthu katanti tālāvatthukatā. Yathā hi tālarukkhaṃ samūlaṃ uddharitvā tassa vatthumatte tasmiṃ padese kate na puna tassa tālassa uppatti paññāyati, evaṃ ariyamaggasatthena samūle rūpādirase uddharitvā tesaṃ pubbe uppannapubbabhāvena vatthumatte cittasantāne kate sabbepi te tālāvatthukatāti vuccanti. Aviruḷhidhammattā vā matthakacchinnatālo viya katāti tālāvatthukatā. Yasmā pana evaṃ tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā honti , yathā nesaṃ pacchābhāvo na hoti, tathā katā honti. Tasmā āha – anabhāvaṃkatāti. Āyatiṃ anuppādadhammāti anāgate anuppajjanakasabhāvā.
ನೋ ಚ ಖೋ ಯಂ ತ್ವಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದೇಸೀತಿ ಯಞ್ಚ ಖೋ ತ್ವಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದೇಸಿ, ಸೋ ಪರಿಯಾಯೋ ನ ಹೋತಿ। ನನು ಚ ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಯೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ವುತ್ತೋ ಸಾಮಗ್ಗಿರಸೋ, ತಸ್ಸ ಅತ್ತನಿ ವಿಜ್ಜಮಾನತಾ ಅನುಞ್ಞಾತಾ ಹೋತೀತಿ? ನ ಹೋತಿ। ಯೋ ಹಿ ನಂ ಸಾಮಗ್ಗಿರಸಂ ಕಾತುಂ ಭಬ್ಬೋ ಹುತ್ವಾ ನ ಕರೋತಿ, ಸೋ ತದಭಾವೇನ ಅರಸರೂಪೋತಿ ವತ್ತಬ್ಬತಂ ಅರಹತಿ। ಭಗವಾ ಪನ ಅಭಬ್ಬೋವ ಏತಂ ಕಾತುಂ, ತೇನಸ್ಸ ಕಾರಣೇ ಅಭಬ್ಬತಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಆಹ – ‘‘ನೋ ಚ ಖೋ ಯಂ ತ್ವಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದೇಸೀ’’ತಿ। ಯಂ ಪರಿಯಾಯಂ ಸನ್ಧಾಯ ತ್ವಂ ಮಂ ‘‘ಅರಸರೂಪೋ’’ತಿ ವದೇಸಿ, ಸೋ ಅಮ್ಹೇಸು ನೇವ ವತ್ತಬ್ಬೋತಿ।
No ca kho yaṃ tvaṃ sandhāya vadesīti yañca kho tvaṃ sandhāya vadesi, so pariyāyo na hoti. Nanu ca evaṃ vutte yo brāhmaṇena vutto sāmaggiraso, tassa attani vijjamānatā anuññātā hotīti? Na hoti. Yo hi naṃ sāmaggirasaṃ kātuṃ bhabbo hutvā na karoti, so tadabhāvena arasarūpoti vattabbataṃ arahati. Bhagavā pana abhabbova etaṃ kātuṃ, tenassa kāraṇe abhabbataṃ pakāsento āha – ‘‘no ca kho yaṃ tvaṃ sandhāya vadesī’’ti. Yaṃ pariyāyaṃ sandhāya tvaṃ maṃ ‘‘arasarūpo’’ti vadesi, so amhesu neva vattabboti.
ಏವಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅತ್ತನಾ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ ಅರಸರೂಪತಂ ಆರೋಪೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಅಥಾಪರಂ ನಿಬ್ಭೋಗೋ ಭವನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ಸಬ್ಬಪರಿಯಾಯೇಸು ಚೇತ್ಥ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಯೋಜನಾಕ್ಕಮಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಸನ್ಧಾಯಭಾಸಿತಮತ್ಥಂ ಏವಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ – ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತದೇವ ವಯೋವುದ್ಧಾನಂ ಅಭಿವಾದನಾದಿಕಮ್ಮಂ ಲೋಕೇ ‘‘ಸಾಮಗ್ಗಿಪರಿಭೋಗೋ’’ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ತದಭಾವೇನ ಚ ಭಗವನ್ತಂ ‘‘ನಿಬ್ಭೋಗೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಭಗವಾ ಚ ಯ್ವಾಯಂ ರೂಪಾದೀಸು ಸತ್ತಾನಂ ಛನ್ದರಾಗಪರಿಭೋಗೋ, ತದಭಾವಂ ಅತ್ತನಿ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನೋ ಅಪರಂ ಪರಿಯಾಯಮನುಜಾನಿ।
Evaṃ brāhmaṇo attanā adhippetaṃ arasarūpataṃ āropetuṃ asakkonto athāparaṃ nibbhogo bhavantiādimāha. Sabbapariyāyesu cettha vuttanayeneva yojanākkamaṃ viditvā sandhāyabhāsitamatthaṃ evaṃ veditabbaṃ – brāhmaṇo tadeva vayovuddhānaṃ abhivādanādikammaṃ loke ‘‘sāmaggiparibhogo’’ti maññamāno tadabhāvena ca bhagavantaṃ ‘‘nibbhogo’’tiādimāha. Bhagavā ca yvāyaṃ rūpādīsu sattānaṃ chandarāgaparibhogo, tadabhāvaṃ attani sampassamāno aparaṃ pariyāyamanujāni.
ಪುನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಯಂ ಲೋಕೇ ವಯೋವುದ್ಧಾನಂ ಅಭಿವಾದನಾದಿಕುಲಸಮುದಾಚಾರಕಮ್ಮಂ ಲೋಕಿಯಾ ಕರೋನ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಅಕಿರಿಯಂ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನೋ ಭಗವನ್ತಂ ಅಕಿರಿಯವಾದೋತಿ ಆಹ। ಭಗವಾ ಪನ ಯಸ್ಮಾ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಾದೀನಂ ಅಕಿರಿಯಂ ವದತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಅಕಿರಿಯವಾದಿತಂ ಅತ್ತನಿ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನೋ ಅಪರಂ ಪರಿಯಾಯಮನುಜಾನಿ। ತತ್ಥ ಠಪೇತ್ವಾ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಾದೀನಿ ಅವಸೇಸಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅನೇಕವಿಹಿತಾ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
Puna brāhmaṇo yaṃ loke vayovuddhānaṃ abhivādanādikulasamudācārakammaṃ lokiyā karonti, tassa akiriyaṃ sampassamāno bhagavantaṃ akiriyavādoti āha. Bhagavā pana yasmā kāyaduccaritādīnaṃ akiriyaṃ vadati, tasmā taṃ akiriyavāditaṃ attani sampassamāno aparaṃ pariyāyamanujāni. Tattha ṭhapetvā kāyaduccaritādīni avasesā akusalā dhammā anekavihitā pāpakā akusalā dhammāti veditabbā.
ಪುನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತದೇವ ಅಭಿವಾದನಾದಿಕಮ್ಮಂ ಭಗವತಿ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ‘‘ಇಮಂ ಆಗಮ್ಮ ಅಯಂ ಲೋಕತನ್ತಿ ಲೋಕಪವೇಣೀ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜತೀ’’ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಭಗವನ್ತಂ ಉಚ್ಛೇದವಾದೋತಿ ಆಹ। ಭಗವಾ ಪನ ಯಸ್ಮಾ ಪಞ್ಚಕಾಮಗುಣಿಕರಾಗಸ್ಸ ಚೇವ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತದ್ವಯಸಮ್ಪಯುತ್ತಸ್ಸ ಚ ದೋಸಸ್ಸ ಅನಾಗಾಮಿಮಗ್ಗೇನ ಉಚ್ಛೇದಂ ವದತಿ, ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಸಮ್ಭವಸ್ಸ ಪನ ಮೋಹಸ್ಸ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗೇನ ಉಚ್ಛೇದಂ ವದತಿ, ಠಪೇತ್ವಾ ತೇ ತಯೋ ಅವಸೇಸಾನಂ ಪಾಪಕಾನಂ ಅಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಯಥಾನುರೂಪಂ ಚತೂಹಿ ಮಗ್ಗೇಹಿ ಉಚ್ಛೇದಂ ವದತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಉಚ್ಛೇದವಾದಂ ಅತ್ತನಿ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನೋ ಅಪರಂ ಪರಿಯಾಯಮನುಜಾನಿ।
Puna brāhmaṇo tadeva abhivādanādikammaṃ bhagavati apassanto ‘‘imaṃ āgamma ayaṃ lokatanti lokapaveṇī ucchijjatī’’ti maññamāno bhagavantaṃ ucchedavādoti āha. Bhagavā pana yasmā pañcakāmaguṇikarāgassa ceva akusalacittadvayasampayuttassa ca dosassa anāgāmimaggena ucchedaṃ vadati, sabbākusalasambhavassa pana mohassa arahattamaggena ucchedaṃ vadati, ṭhapetvā te tayo avasesānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ yathānurūpaṃ catūhi maggehi ucchedaṃ vadati, tasmā taṃ ucchedavādaṃ attani sampassamāno aparaṃ pariyāyamanujāni.
ಪುನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ‘‘ಜಿಗುಚ್ಛತಿ ಮಞ್ಞೇ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಇದಂ ವಯೋವುದ್ಧಾನಂ ಅಭಿವಾದನಾದಿಕುಲಸಮುದಾಚಾರಕಮ್ಮಂ, ತೇನ ತಂ ನ ಕರೋತೀ’’ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಭಗವನ್ತಂ ಜೇಗುಚ್ಛೀತಿ ಆಹ। ಭಗವಾ ಪನ ಯಸ್ಮಾ ಜಿಗುಚ್ಛತಿ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಾದೀಹಿ, ಯಾನಿ ಕಾಯವಚೀಮನೋದುಚ್ಚರಿತಾನಿ ಚೇವ ಯಾವ ಚ ಅಕುಸಲಾನಂ ಲಾಮಕಧಮ್ಮಾನಂ ಸಮಾಪತ್ತಿ ಸಮಾಪಜ್ಜನಾ ಸಮಙ್ಗಿಭಾವೋ, ತಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಗೂಥಂ ವಿಯ ಮಣ್ಡನಕಜಾತಿಕೋ ಪುರಿಸೋ ಜಿಗುಚ್ಛತಿ ಹಿರೀಯತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಜೇಗುಚ್ಛಿತಂ ಅತ್ತನಿ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನೋ ಅಪರಂ ಪರಿಯಾಯಮನುಜಾನಿ। ತತ್ಥ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತೇನಾತಿಆದಿ ಕರಣವಚನಂ ಉಪಯೋಗತ್ಥೇ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।
Puna brāhmaṇo ‘‘jigucchati maññe samaṇo gotamo idaṃ vayovuddhānaṃ abhivādanādikulasamudācārakammaṃ, tena taṃ na karotī’’ti maññamāno bhagavantaṃ jegucchīti āha. Bhagavā pana yasmā jigucchati kāyaduccaritādīhi, yāni kāyavacīmanoduccaritāni ceva yāva ca akusalānaṃ lāmakadhammānaṃ samāpatti samāpajjanā samaṅgibhāvo, taṃ sabbampi gūthaṃ viya maṇḍanakajātiko puriso jigucchati hirīyati, tasmā taṃ jegucchitaṃ attani sampassamāno aparaṃ pariyāyamanujāni. Tattha kāyaduccaritenātiādi karaṇavacanaṃ upayogatthe daṭṭhabbaṃ.
ಪುನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತದೇವ ಅಭಿವಾದನಾದಿಕಮ್ಮಂ ಭಗವತಿ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ‘‘ಅಯಂ ಇದಂ ಲೋಕಜೇಟ್ಠಕಕಮ್ಮಂ ವಿನೇತಿ ವಿನಾಸೇತಿ, ಅಥ ವಾ ಯಸ್ಮಾ ಏತಂ ಸಾಮೀಚಿಕಮ್ಮಂ ನ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಯಂ ವಿನೇತಬ್ಬೋ ನಿಗ್ಗಣ್ಹಿತಬ್ಬೋ’’ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಭಗವನ್ತಂ ವೇನಯಿಕೋತಿ ಆಹ। ತತ್ರಾಯಂ ಪದತ್ಥೋ – ವಿನಯತೀತಿ ವಿನಯೋ, ವಿನಾಸೇತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ವಿನಯೋ ಏವ ವೇನಯಿಕೋ। ವಿನಯಂ ವಾ ಅರಹತೀತಿ ವೇನಯಿಕೋ, ನಿಗ್ಗಹಂ ಅರಹತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಭಗವಾ ಪನ ಯಸ್ಮಾ ರಾಗಾದೀನಂ ವಿನಯಾಯ ವೂಪಸಮಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ವೇನಯಿಕೋ ಹೋತಿ। ಅಯಮೇವ ಚೇತ್ಥ ಪದತ್ಥೋ – ವಿನಯಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತೀತಿ ವೇನಯಿಕೋ। ವಿಚಿತ್ರಾ ಹಿ ತದ್ಧಿತವುತ್ತಿ। ಸ್ವಾಯಂ ತಂ ವೇನಯಿಕಭಾವಂ ಅತ್ತನಿ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನೋ ಅಪರಂ ಪರಿಯಾಯಮನುಜಾನಿ।
Puna brāhmaṇo tadeva abhivādanādikammaṃ bhagavati apassanto ‘‘ayaṃ idaṃ lokajeṭṭhakakammaṃ vineti vināseti, atha vā yasmā etaṃ sāmīcikammaṃ na karoti, tasmā ayaṃ vinetabbo niggaṇhitabbo’’ti maññamāno bhagavantaṃ venayikoti āha. Tatrāyaṃ padattho – vinayatīti vinayo, vināsetīti vuttaṃ hoti. Vinayo eva venayiko. Vinayaṃ vā arahatīti venayiko, niggahaṃ arahatīti vuttaṃ hoti. Bhagavā pana yasmā rāgādīnaṃ vinayāya vūpasamāya dhammaṃ deseti, tasmā venayiko hoti. Ayameva cettha padattho – vinayāya dhammaṃ desetīti venayiko. Vicitrā hi taddhitavutti. Svāyaṃ taṃ venayikabhāvaṃ attani sampassamāno aparaṃ pariyāyamanujāni.
ಪುನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಯಸ್ಮಾ ಅಭಿವಾದನಾದೀನಿ ಸಾಮೀಚಿಕಮ್ಮಾನಿ ಕರೋನ್ತಾ ವಯೋವುದ್ಧೇ ತೋಸೇನ್ತಿ ಹಾಸೇನ್ತಿ , ಅಕರೋನ್ತಾ ಪನ ತಾಪೇನ್ತಿ ವಿಹೇಸೇನ್ತಿ ದೋಮನಸ್ಸಂ ನೇಸಂ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತಿ, ಭಗವಾ ಚ ತಾನಿ ನ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಅಯಂ ವಯೋವುದ್ಧೇ ತಪತೀ’’ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಸಪ್ಪುರಿಸಾಚಾರವಿರಹಿತತ್ತಾ ವಾ ‘‘ಕಪಣಪುರಿಸೋ ಅಯ’’ನ್ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಭಗವನ್ತಂ ತಪಸ್ಸೀತಿ ಆಹ। ತತ್ರಾಯಂ ಪದತ್ಥೋ – ತಪತೀತಿ ತಪೋ, ರೋಸೇತಿ ವಿಹೇಸೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಾಮೀಚಿಕಮ್ಮಾಕರಣಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ತಪೋ ಅಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ತಪಸ್ಸೀ। ದುತಿಯೇ ಅತ್ಥವಿಕಪ್ಪೇ ಬ್ಯಞ್ಜನಾನಿ ಅವಿಚಾರೇತ್ವಾ ಲೋಕೇ ಕಪಣಪುರಿಸೋ ತಪಸ್ಸೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಭಗವಾ ಪನ ಯೇ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಲೋಕಂ ತಪನತೋ ತಪನೀಯಾನಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಪಹೀನತ್ತಾ ಯಸ್ಮಾ ತಪಸ್ಸೀತಿ ಸಙ್ಖಂ ಗತೋ। ತಸ್ಮಾ ತಂ ತಪಸ್ಸಿತಂ ಅತ್ತನಿ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನೋ ಅಪರಂ ಪರಿಯಾಯಮನುಜಾನಿ। ತತ್ರಾಯಂ ವಚನತ್ಥೋ – ತಪನ್ತೀತಿ ತಪಾ, ಅಕುಸಲಧಮ್ಮಾನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ತೇ ತಪೇ ಅಸ್ಸಿ ನಿರಸ್ಸಿ ಪಹಾಸಿ ವಿದ್ಧಂಸೀತಿ ತಪಸ್ಸೀ।
Puna brāhmaṇo yasmā abhivādanādīni sāmīcikammāni karontā vayovuddhe tosenti hāsenti , akarontā pana tāpenti vihesenti domanassaṃ nesaṃ uppādenti, bhagavā ca tāni na karoti, tasmā ‘‘ayaṃ vayovuddhe tapatī’’ti maññamāno sappurisācāravirahitattā vā ‘‘kapaṇapuriso aya’’nti maññamāno bhagavantaṃ tapassīti āha. Tatrāyaṃ padattho – tapatīti tapo, roseti vihesetīti attho. Sāmīcikammākaraṇassetaṃ adhivacanaṃ. Tapo assa atthīti tapassī. Dutiye atthavikappe byañjanāni avicāretvā loke kapaṇapuriso tapassīti vuccati. Bhagavā pana ye akusalā dhammā lokaṃ tapanato tapanīyāni vuccanti, tesaṃ pahīnattā yasmā tapassīti saṅkhaṃ gato. Tasmā taṃ tapassitaṃ attani sampassamāno aparaṃ pariyāyamanujāni. Tatrāyaṃ vacanattho – tapantīti tapā, akusaladhammānametaṃ adhivacanaṃ. Te tape assi nirassi pahāsi viddhaṃsīti tapassī.
ಪುನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತಂ ಅಭಿವಾದನಾದಿಕಮ್ಮಂ ದೇವಲೋಕಗಬ್ಭಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ದೇವಲೋಕಪಟಿಸನ್ಧಿಪಟಿಲಾಭಾಯ ಸಂವತ್ತತೀತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಭಗವತಿ ಚಸ್ಸ ಅಭಾವಂ ದಿಸ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಪಗಬ್ಭೋತಿ ಆಹ। ಕೋಧವಸೇನ ವಾ ಭಗವತೋ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಸ್ಮಿಂ ಪಟಿಸನ್ಧಿಗ್ಗಹಣೇ ದೋಸಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋಪಿ ಏವಮಾಹ। ತತ್ರಾಯಂ ವಚನತ್ಥೋ – ಗಬ್ಭತೋ ಅಪಗತೋತಿ ಅಪಗಬ್ಭೋ, ಅಭಬ್ಬೋ ದೇವಲೋಕೂಪಪತ್ತಿಂ ಪಾಪುಣಿತುನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಹೀನೋ ವಾ ಗಬ್ಭೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ಅಪಗಬ್ಭೋ। ದೇವಲೋಕಗಬ್ಭಪರಿಬಾಹಿರತ್ತಾ ಆಯತಿಂ ಹೀನಗಬ್ಭಪಟಿಲಾಭಭಾಗೀತಿ। ಹೀನೋ ವಾಸ್ಸ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಸ್ಮಿಂ ಗಬ್ಭವಾಸೋ ಅಹೋಸೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಭಗವತೋ ಪನ ಯಸ್ಮಾ ಆಯತಿಂ ಗಬ್ಭಸೇಯ್ಯಾ ಅಪಗತಾ, ತಸ್ಮಾ ಸೋ ತಂ ಅಪಗಬ್ಭತಂ ಅತ್ತನಿ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನೋ ಅಪರಂ ಪರಿಯಾಯಮನುಜಾನಿ। ತತ್ರ ಚ ಯಸ್ಸ ಖೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಆಯತಿಂ ಗಬ್ಭಸೇಯ್ಯಾ ಪುನಬ್ಭವಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿ ಪಹೀನಾತಿ ಏತೇಸಂ ಪದಾನಂ ಏವಮತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ – ‘‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಯಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಅನಾಗತೇ ಗಬ್ಭಸೇಯ್ಯಾ ಪುನಬ್ಭವೇ ಚ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿ ಅನುತ್ತರೇನ ಮಗ್ಗೇನ ವಿಹತಕಾರಣತ್ತಾ ಪಹೀನಾ। ಗಬ್ಭಸೇಯ್ಯಾಗಹಣೇನ ಚೇತ್ಥ ಜಲಾಬುಜಯೋನಿ ಗಹಿತಾ, ಪುನಬ್ಭವಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿಗ್ಗಹಣೇನ ಇತರಾ ತಿಸ್ಸೋ’’ಪಿ।
Puna brāhmaṇo taṃ abhivādanādikammaṃ devalokagabbhasampattiyā devalokapaṭisandhipaṭilābhāya saṃvattatīti maññamāno bhagavati cassa abhāvaṃ disvā bhagavantaṃ apagabbhoti āha. Kodhavasena vā bhagavato mātukucchismiṃ paṭisandhiggahaṇe dosaṃ dassentopi evamāha. Tatrāyaṃ vacanattho – gabbhato apagatoti apagabbho, abhabbo devalokūpapattiṃ pāpuṇitunti adhippāyo. Hīno vā gabbho assāti apagabbho. Devalokagabbhaparibāhirattā āyatiṃ hīnagabbhapaṭilābhabhāgīti. Hīno vāssa mātukucchismiṃ gabbhavāso ahosīti adhippāyo. Bhagavato pana yasmā āyatiṃ gabbhaseyyā apagatā, tasmā so taṃ apagabbhataṃ attani sampassamāno aparaṃ pariyāyamanujāni. Tatra ca yassa kho, brāhmaṇa, āyatiṃ gabbhaseyyā punabbhavābhinibbatti pahīnāti etesaṃ padānaṃ evamattho daṭṭhabbo – ‘‘brāhmaṇa, yassa puggalassa anāgate gabbhaseyyā punabbhave ca abhinibbatti anuttarena maggena vihatakāraṇattā pahīnā. Gabbhaseyyāgahaṇena cettha jalābujayoni gahitā, punabbhavābhinibbattiggahaṇena itarā tisso’’pi.
ಅಪಿಚ ಗಬ್ಭಸ್ಸ ಸೇಯ್ಯಾ ಗಬ್ಭಸೇಯ್ಯಾ। ಪುನಬ್ಭವೋ ಏವ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿ ಪುನಬ್ಭವಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೀತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಯಥಾ ಚ ವಿಞ್ಞಾಣಟ್ಠಿತೀತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ನ ವಿಞ್ಞಾಣತೋ ಅಞ್ಞಾ ಠಿತಿ ಅತ್ಥಿ, ಏವಮಿಧಾಪಿ ನ ಗಬ್ಭತೋ ಅಞ್ಞಾ ಸೇಯ್ಯಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿ ಚ ನಾಮ ಯಸ್ಮಾ ಪುನಬ್ಭವಭೂತಾಪಿ ಅಪುನಬ್ಭವಭೂತಾಪಿ ಅತ್ಥಿ, ಇಧ ಚ ಪುನಬ್ಭವಭೂತಾ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ, ತಸ್ಮಾ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಪುನಬ್ಭವೋ ಏವ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿ ಪುನಬ್ಭವಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೀ’’ತಿ।
Apica gabbhassa seyyā gabbhaseyyā. Punabbhavo eva abhinibbatti punabbhavābhinibbattīti evamettha attho daṭṭhabbo. Yathā ca viññāṇaṭṭhitīti vuttepi na viññāṇato aññā ṭhiti atthi, evamidhāpi na gabbhato aññā seyyā veditabbā. Abhinibbatti ca nāma yasmā punabbhavabhūtāpi apunabbhavabhūtāpi atthi, idha ca punabbhavabhūtā adhippetā, tasmā vuttaṃ – ‘‘punabbhavo eva abhinibbatti punabbhavābhinibbattī’’ti.
ಏವಂ ಆಗತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅರಸರೂಪತಾದೀಹಿ ಅಟ್ಠಹಿ ಅಕ್ಕೋಸವತ್ಥೂಹಿ ಅಕ್ಕೋಸನ್ತಮ್ಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಿಸ್ಸರೋ ಧಮ್ಮರಾಜಾ ಧಮ್ಮಸಾಮೀ ತಥಾಗತೋ ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ಸೀತಲೇನೇವ ಚಕ್ಖುನಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಓಲೇಕೇನ್ತೋ ಯಂ ಧಮ್ಮಧಾತುಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ದೇಸನಾವಿಲಾಸಪ್ಪತ್ತಾ ನಾಮ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸಾ ಧಮ್ಮಧಾತುಯಾ ಸುಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧತ್ತಾ ವಿಗತವಲಾಹಕೇ ನಭೇ ಪುಣ್ಣಚನ್ದೋ ವಿಯ ಚ ಸರದಕಾಲೇ ಸೂರಿಯೋ ವಿಯ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಹದಯನ್ಧಕಾರಂ ವಿಧಮೇನ್ತೋ ತಾನಿಯೇವ ಅಕ್ಕೋಸವತ್ಥೂನಿ ತೇನ ತೇನ ಪರಿಯಾಯೇನ ಅಞ್ಞಥಾ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಪುನಪಿ ಅತ್ತನೋ ಕರುಣಾವಿಪ್ಫಾರಂ ಅಟ್ಠಹಿ ಲೋಕಧಮ್ಮೇಹಿ ಅಕಮ್ಪಿಯಭಾವೇನ ಪಟಿಲದ್ಧತಾದಿಗುಣಲಕ್ಖಣಂ ಪಥವಿಸಮಚಿತ್ತತಂ ಅಕುಪ್ಪಧಮ್ಮತಞ್ಚ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ‘‘ಅಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಕೇವಲಂ ಪಲಿತಸಿರಖಣ್ಡದನ್ತವಲಿತ್ತಚತಾದೀಹಿ ಅತ್ತನೋ ವುದ್ಧಭಾವಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತಿ, ನೋ ಚ ಖೋ ಜಾನಾತಿ ಅತ್ತಾನಂ ಜಾತಿಯಾ ಅನುಗತಂ ಜರಾಯ ಅನುಸಟಂ ಬ್ಯಾಧಿನೋ ಅಧಿಭೂತಂ ಮರಣೇನ ಅಬ್ಭಾಹತಂ ಅಜ್ಜ ಮರಿತ್ವಾ ಪುನ ಸ್ವೇವ ಉತ್ತಾನಸೇಯ್ಯದಾರಕಭಾವಗಮನೀಯಂ । ಮಹನ್ತೇನ ಖೋ ಪನ ಉಸ್ಸಾಹೇನ ಮಮ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗತೋ, ತದಸ್ಸ ಆಗಮನಂ ಸಾತ್ಥಕಂ ಹೋತೂ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಲೋಕೇ ಅತ್ತನೋ ಅಪ್ಪಟಿಸಮಂ ಪುರೇಜಾತಭಾವಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ವಡ್ಢೇಸಿ।
Evaṃ āgatakālato paṭṭhāya arasarūpatādīhi aṭṭhahi akkosavatthūhi akkosantampi brāhmaṇaṃ bhagavā dhammissaro dhammarājā dhammasāmī tathāgato anukampāya sītaleneva cakkhunā brāhmaṇaṃ olekento yaṃ dhammadhātuṃ paṭivijjhitvā desanāvilāsappattā nāma hoti, tassā dhammadhātuyā suppaṭividdhattā vigatavalāhake nabhe puṇṇacando viya ca saradakāle sūriyo viya ca brāhmaṇassa hadayandhakāraṃ vidhamento tāniyeva akkosavatthūni tena tena pariyāyena aññathā dassetvā punapi attano karuṇāvipphāraṃ aṭṭhahi lokadhammehi akampiyabhāvena paṭiladdhatādiguṇalakkhaṇaṃ pathavisamacittataṃ akuppadhammatañca pakāsento ‘‘ayaṃ brāhmaṇo kevalaṃ palitasirakhaṇḍadantavalittacatādīhi attano vuddhabhāvaṃ sallakkheti, no ca kho jānāti attānaṃ jātiyā anugataṃ jarāya anusaṭaṃ byādhino adhibhūtaṃ maraṇena abbhāhataṃ ajja maritvā puna sveva uttānaseyyadārakabhāvagamanīyaṃ . Mahantena kho pana ussāhena mama santikaṃ āgato, tadassa āgamanaṃ sātthakaṃ hotū’’ti cintetvā imasmiṃ loke attano appaṭisamaṃ purejātabhāvaṃ dassento seyyathāpi, brāhmaṇātiādinā nayena brāhmaṇassa dhammadesanaṃ vaḍḍhesi.
ತತ್ಥ ಸೇಯ್ಯಥಾಪೀತಿಆದೀನಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತನಯೇನೇವ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ – ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಹಿ ತೇ ಕುಕ್ಕುಟಪೋತಕಾ ಪಕ್ಖೇ ವಿಧುನನ್ತಾ ತಂಖಣಾನುರೂಪಂ ವಿರವನ್ತಾ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಿ। ಏವಂ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಾನಞ್ಚ ತೇಸಂ ಯೋ ಪಠಮತರಂ ನಿಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಜೇಟ್ಠೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತಸ್ಮಾ ಭಗವಾ ತಾಯ ಉಪಮಾಯ ಅತ್ತನೋ ಜೇಟ್ಠಭಾವಂ ಸಾಧೇತುಕಾಮೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಪುಚ್ಛತಿ – ಯೋ ನು ಖೋ ತೇಸಂ ಕುಕ್ಕುಟಚ್ಛಾಪೋತಕಾನಂ…ಪೇ॰… ಕಿನ್ತಿ ಸ್ವಾಸ್ಸ ವಚನೀಯೋತಿ। ತತ್ಥ ಕುಕ್ಕುಟಚ್ಛಾಪಕಾನನ್ತಿ ಕುಕ್ಕುಟಪೋತಕಾನಂ। ಕಿನ್ತಿ ಸ್ವಾಸ್ಸ ವಚನೀಯೋತಿ ಸೋ ಕಿನ್ತಿ ವಚನೀಯೋ ಅಸ್ಸ, ಕಿಂ ವತ್ತಬ್ಬೋ ಭವೇಯ್ಯ ಜೇಟ್ಠೋ ವಾ ಕನಿಟ್ಠೋ ವಾತಿ।
Tattha seyyathāpītiādīnaṃ heṭṭhā vutanayeneva attho veditabbo. Ayaṃ pana viseso – heṭṭhā vuttanayeneva hi te kukkuṭapotakā pakkhe vidhunantā taṃkhaṇānurūpaṃ viravantā nikkhamanti. Evaṃ nikkhamantānañca tesaṃ yo paṭhamataraṃ nikkhamati, so jeṭṭhoti vuccati. Tasmā bhagavā tāya upamāya attano jeṭṭhabhāvaṃ sādhetukāmo brāhmaṇaṃ pucchati – yo nu kho tesaṃ kukkuṭacchāpotakānaṃ…pe… kinti svāssa vacanīyoti. Tattha kukkuṭacchāpakānanti kukkuṭapotakānaṃ. Kinti svāssa vacanīyoti so kinti vacanīyo assa, kiṃ vattabbo bhaveyya jeṭṭho vā kaniṭṭho vāti.
‘‘ಜೇಟ್ಠೋ’’ತಿಸ್ಸ, ಭೋ ಗೋತಮ, ವಚನೀಯೋತಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಸೋ ಜೇಟ್ಠೋ ಇತಿ ಅಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ। ಕಸ್ಮಾತಿ ಚೇ? ಸೋ ಹಿ ನೇಸಂ ಜೇಟ್ಠೋತಿ, ಯಸ್ಮಾ ಸೋ ನೇಸಂ ವುದ್ಧತರೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಥಸ್ಸ ಭಗವಾ ಓಪಮ್ಮಂ ಸಮ್ಪಟಿಪಾದೇನ್ತೋ ಏವಮೇವ ಖೋತಿ ಆಹ, ಯಥಾ ಸೋ ಕುಕ್ಕುಟಪೋತಕೋ, ಏವಂ ಅಹಮ್ಪಿ। ಅವಿಜ್ಜಾಗತಾಯ ಪಜಾಯಾತಿ ಅವಿಜ್ಜಾ ವುಚ್ಚತಿ ಅಞ್ಞಾಣಂ, ತತ್ಥ ಗತಾಯ। ಪಜಾಯಾತಿ ಸತ್ತಧಿವಚನಮೇತಂ, ಅವಿಜ್ಜಾಕೋಸಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಪವಿಟ್ಠೇಸು ಸತ್ತೇಸೂಪಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಅಣ್ಡಭೂತಾಯಾತಿ ಅಣ್ಡೇ ಭೂತಾಯ ಪಜಾತಾಯ ಸಞ್ಜಾತಾಯ। ಯಥಾ ಹಿ ಅಣ್ಡೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಾ ಏಕಚ್ಚೇ ಸತ್ತಾ ಅಣ್ಡಭೂತಾತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ, ಏವಮಯಂ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಪಜಾ ಅವಿಜ್ಜಣ್ಡಕೋಸೇ ನಿಬ್ಬತ್ತತ್ತಾ ಅಣ್ಡಭೂತಾತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಪರಿಯೋನದ್ಧಾಯಾತಿ ತೇನ ಅವಿಜ್ಜಣ್ಡಕೋಸೇನ ಸಮನ್ತತೋ ಓನದ್ಧಾಯ ಬದ್ಧಾಯ ವೇಠಿತಾಯ। ಅವಿಜ್ಜಣ್ಡಕೋಸಂ ಪದಾಲೇತ್ವಾತಿ ತಂ ಅವಿಜ್ಜಾಮಯಂ ಅಣ್ಡಕೋಸಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ। ಏಕೋವ ಲೋಕೇತಿ ಸಕಲೇಪಿ ಲೋಕಸನ್ನಿವಾಸೇ ಅಹಮೇವ ಏಕೋ ಅದುತಿಯೋ। ಅನುತ್ತರಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬೋಧಿಂ ಅಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧೋತಿ ಉತ್ತರರಹಿತಂ ಸಬ್ಬಸೇಟ್ಠಂ ಸಮ್ಮಾ ಸಾಮಞ್ಚ ಬೋಧಿಂ, ಅಥ ವಾ ಪಸತ್ಥಂ ಸುನ್ದರಞ್ಚ ಬೋಧಿಂ। ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಞಾಣಸ್ಸೇತಂ ನಾಮಂ, ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಸ್ಸಾಪಿ ನಾಮಮೇವ। ಉಭಯಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ಅಞ್ಞೇಸಂ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗೋ ಅನುತ್ತರಾ ಬೋಧಿ ಹೋತಿ, ನ ಹೋತೀತಿ? ನ ಹೋತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಅಸಬ್ಬಗುಣದಾಯಕತ್ತಾ। ತೇಸಞ್ಹಿ ಕಸ್ಸಚಿ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗೋ ಅರಹತ್ತಫಲಮೇವ ದೇತಿ, ಕಸ್ಸಚಿ ತಿಸ್ಸೋ ವಿಜ್ಜಾ, ಕಸ್ಸಚಿ ಛ ಅಭಿಞ್ಞಾ, ಕಸ್ಸಚಿ ಚತಸ್ಸೋ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ, ಕಸ್ಸಚಿ ಸಾವಕಪಾರಮಿಞಾಣಂ। ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾನಮ್ಪಿ ಪಚ್ಚೇಕಬೋಧಿಞಾಣಮೇವ ದೇತಿ, ಬುದ್ಧಾನಂ ಪನ ಸಬ್ಬಗುಣಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದೇತಿ ಅಭಿಸೇಕೋ ವಿಯ ರಞ್ಞೋ ಸಬ್ಬಲೋಕಿಸ್ಸರಭಾವಂ। ತಸ್ಮಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿಪಿ ಅನುತ್ತರಾ ಬೋಧಿ ನ ಹೋತೀತಿ। ಅಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧೋತಿ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿಂ, ಪತ್ತೋಮ್ಹಿ ಅಧಿಗತೋಮ್ಹೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
‘‘Jeṭṭho’’tissa, bho gotama, vacanīyoti, bho gotama, so jeṭṭho iti assa vacanīyo. Kasmāti ce? So hi nesaṃ jeṭṭhoti, yasmā so nesaṃ vuddhataroti attho. Athassa bhagavā opammaṃ sampaṭipādento evameva khoti āha, yathā so kukkuṭapotako, evaṃ ahampi. Avijjāgatāyapajāyāti avijjā vuccati aññāṇaṃ, tattha gatāya. Pajāyāti sattadhivacanametaṃ, avijjākosassa anto paviṭṭhesu sattesūpi vuttaṃ hoti. Aṇḍabhūtāyāti aṇḍe bhūtāya pajātāya sañjātāya. Yathā hi aṇḍe nibbattā ekacce sattā aṇḍabhūtāti vuccanti, evamayaṃ sabbāpi pajā avijjaṇḍakose nibbattattā aṇḍabhūtāti vuccati. Pariyonaddhāyāti tena avijjaṇḍakosena samantato onaddhāya baddhāya veṭhitāya. Avijjaṇḍakosaṃ padāletvāti taṃ avijjāmayaṃ aṇḍakosaṃ bhinditvā. Ekova loketi sakalepi lokasannivāse ahameva eko adutiyo. Anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddhoti uttararahitaṃ sabbaseṭṭhaṃ sammā sāmañca bodhiṃ, atha vā pasatthaṃ sundarañca bodhiṃ. Arahattamaggañāṇassetaṃ nāmaṃ, sabbaññutaññāṇassāpi nāmameva. Ubhayampi vaṭṭati. Aññesaṃ arahattamaggo anuttarā bodhi hoti, na hotīti? Na hoti. Kasmā? Asabbaguṇadāyakattā. Tesañhi kassaci arahattamaggo arahattaphalameva deti, kassaci tisso vijjā, kassaci cha abhiññā, kassaci catasso paṭisambhidā, kassaci sāvakapāramiñāṇaṃ. Paccekabuddhānampi paccekabodhiñāṇameva deti, buddhānaṃ pana sabbaguṇasampattiṃ deti abhiseko viya rañño sabbalokissarabhāvaṃ. Tasmā aññassa kassacipi anuttarā bodhi na hotīti. Abhisambuddhoti abbhaññāsiṃ paṭivijjhiṃ, pattomhi adhigatomhīti vuttaṃ hoti.
ಇದಾನಿ ಯದೇತಂ ಭಗವತಾ ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವುತ್ತಂ ಓಪಮ್ಮಸಮ್ಪಟಿಪಾದನಂ, ತಂ ಏವಂ ಅತ್ಥೇನ ಸಂಸನ್ದಿತ್ವಾ ವೇದಿತಬ್ಬಂ – ಯಥಾ ಹಿ ತಸ್ಸಾ ಕುಕ್ಕುಟಿಯಾ ಅತ್ತನೋ ಅಣ್ಡೇಸು ಅಧಿಸಯನಾದಿತಿವಿಧಕಿರಿಯಾಕರಣಂ, ಏವಂ ಬೋಧಿಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಬೋಧಿಸತ್ತಭೂತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಾನೇ ಅನಿಚ್ಚಂ, ದುಕ್ಖಂ, ಅನತ್ತಾತಿ ತಿವಿಧಾನುಪಸ್ಸನಾಕರಣಂ। ಕುಕ್ಕುಟಿಯಾ ತಿವಿಧಕಿರಿಯಾಸಮ್ಪಾದನೇನ ಅಣ್ಡಾನಂ ಅಪೂತಿಭಾವೋ ವಿಯ ಬೋಧಿಸತ್ತಭೂತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ತಿವಿಧಾನುಪಸ್ಸನಾಸಮ್ಪಾದನೇನ ವಿಪಸ್ಸನಾಞಾಣಸ್ಸ ಅಪರಿಹಾನಿ। ಕುಕ್ಕುಟಿಯಾ ತಿವಿಧಕಿರಿಯಾಕರಣೇನ ಅಣ್ಡಾನಂ ಅಲ್ಲಸಿನೇಹಪರಿಯಾದಾನಂ ವಿಯ ಬೋಧಿಸತ್ತಭೂತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ತಿವಿಧಾನುಪಸ್ಸನಾಸಮ್ಪಾದನೇನ ಭವತ್ತಯಾನುಗತನಿಕನ್ತಿಸಿನೇಹಪರಿಯಾದಾನಂ। ಕುಕ್ಕುಟಿಯಾ ತಿವಿಧಕಿರಿಯಾಕರಣೇನ ಅಣ್ಡಕಪಾಲಾನಂ ತನುಭಾವೋ ವಿಯ ಬೋಧಿಸತ್ತಭೂತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ತಿವಿಧಾನುಪಸ್ಸನಾಸಮ್ಪಾದನೇನ ಅವಿಜ್ಜಣ್ಡಕೋಸಸ್ಸ ತನುಭಾವೋ, ಕುಕ್ಕುಟಿಯಾ ತಿವಿಧಕಿರಿಯಾಕರಣೇನ ಕುಕ್ಕುಟಪೋತಕಸ್ಸ ಪಾದನಖತುಣ್ಡಕಾನಂ ಥದ್ಧಖರಭಾವೋ ವಿಯ ಬೋಧಿಸತ್ತಭೂತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ತಿವಿಧಾನುಪಸ್ಸನಾಸಮ್ಪಾದನೇನ ವಿಪಸ್ಸನಾಞಾಣಸ್ಸ ತಿಕ್ಖಖರವಿಪ್ಪಸನ್ನಸೂರಭಾವೋ। ಕುಕ್ಕುಟಿಯಾ ತಿವಿಧಕಿರಿಯಾಕರಣೇನ ಕುಕ್ಕುಟಪೋತಕಸ್ಸ ಪರಿಣಾಮಕಾಲೋ ವಿಯ ಬೋಧಿಸತ್ತಭೂತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ತಿವಿಧಾನುಪಸ್ಸನಾಸಮ್ಪಾದನೇನ ವಿಪಸ್ಸನಾಞಾಣಸ್ಸ ಪರಿಣಾಮಕಾಲೋ ವಡ್ಢಿಕಾಲೋ ಗಬ್ಭಗ್ಗಹಣಕಾಲೋ। ಕುಕ್ಕುಟಿಯಾ ತಿವಿಧಕಿರಿಯಾಕರಣೇನ ಕುಕ್ಕುಟಪೋತಕಸ್ಸ ಪಾದನಖಸಿಖಾಯ ವಾ ಮುಖತುಣ್ಡಕೇನ ವಾ ಅಣ್ಡಕೋಸಂ ಪದಾಲೇತ್ವಾ ಪಕ್ಖೇ ಪಪ್ಫೋಟೇತ್ವಾ ಸೋತ್ಥಿನಾ ಅಭಿನಿಬ್ಭಿದಾಕಾಲೋ ವಿಯ ಭಗವತೋ ತಿವಿಧಾನುಪಸ್ಸನಾಸಮ್ಪಾದನೇನ ವಿಪಸ್ಸನಾಞಾಣಗಬ್ಭಂ ಗಣ್ಹಾಪೇತ್ವಾ ಅನುಪುಬ್ಬಾಧಿಗತೇನ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗೇನ ಅವಿಜ್ಜಣ್ಡಕೋಸಂ ಪದಾಲೇತ್ವಾ ಅಭಿಞ್ಞಾಪಕ್ಖೇ ಪಪ್ಫೋಟೇತ್ವಾ ಸೋತ್ಥಿನಾ ಸಕಲಬುದ್ಧಗುಣಸಚ್ಛಿಕತಕಾಲೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Idāni yadetaṃ bhagavatā ‘‘evameva kho’’tiādinā nayena vuttaṃ opammasampaṭipādanaṃ, taṃ evaṃ atthena saṃsanditvā veditabbaṃ – yathā hi tassā kukkuṭiyā attano aṇḍesu adhisayanāditividhakiriyākaraṇaṃ, evaṃ bodhipallaṅke nisinnassa bodhisattabhūtassa bhagavato attano santāne aniccaṃ, dukkhaṃ, anattāti tividhānupassanākaraṇaṃ. Kukkuṭiyā tividhakiriyāsampādanena aṇḍānaṃ apūtibhāvo viya bodhisattabhūtassa bhagavato tividhānupassanāsampādanena vipassanāñāṇassa aparihāni. Kukkuṭiyā tividhakiriyākaraṇena aṇḍānaṃ allasinehapariyādānaṃ viya bodhisattabhūtassa bhagavato tividhānupassanāsampādanena bhavattayānugatanikantisinehapariyādānaṃ. Kukkuṭiyā tividhakiriyākaraṇena aṇḍakapālānaṃ tanubhāvo viya bodhisattabhūtassa bhagavato tividhānupassanāsampādanena avijjaṇḍakosassa tanubhāvo, kukkuṭiyā tividhakiriyākaraṇena kukkuṭapotakassa pādanakhatuṇḍakānaṃ thaddhakharabhāvo viya bodhisattabhūtassa bhagavato tividhānupassanāsampādanena vipassanāñāṇassa tikkhakharavippasannasūrabhāvo. Kukkuṭiyā tividhakiriyākaraṇena kukkuṭapotakassa pariṇāmakālo viya bodhisattabhūtassa bhagavato tividhānupassanāsampādanena vipassanāñāṇassa pariṇāmakālo vaḍḍhikālo gabbhaggahaṇakālo. Kukkuṭiyā tividhakiriyākaraṇena kukkuṭapotakassa pādanakhasikhāya vā mukhatuṇḍakena vā aṇḍakosaṃ padāletvā pakkhe papphoṭetvā sotthinā abhinibbhidākālo viya bhagavato tividhānupassanāsampādanena vipassanāñāṇagabbhaṃ gaṇhāpetvā anupubbādhigatena arahattamaggena avijjaṇḍakosaṃ padāletvā abhiññāpakkhe papphoṭetvā sotthinā sakalabuddhaguṇasacchikatakālo veditabbo.
ಅಹಞ್ಹಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಜೇಟ್ಠೋ ಸೇಟ್ಠೋ ಲೋಕಸ್ಸಾತಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಯಥಾ ತೇಸಂ ಕುಕ್ಕುಟಪೋತಕಾನಂ ಪಠಮತರಂ ಅಣ್ಡಕೋಸಂ ಪದಾಲೇತ್ವಾ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಕುಕ್ಕುಟಪೋತಕೋ ಜೇಟ್ಠೋ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಅವಿಜ್ಜಾಗತಾಯ ಪಜಾಯ ತಂ ಅವಿಜ್ಜಣ್ಡಕೋಸಂ ಪದಾಲೇತ್ವಾ ಪಠಮತರಂ ಅರಿಯಾಯ ಜಾತಿಯಾ ಜಾತತ್ತಾ ಅಹಞ್ಹಿ ಜೇಟ್ಠೋ ವುದ್ಧತಮೋತಿ ಸಙ್ಖಂ ಗತೋ, ಸಬ್ಬಗುಣೇಹಿ ಪನ ಅಪ್ಪಟಿಸಮತ್ತಾ ಸೇಟ್ಠೋತಿ।
Ahañhi, brāhmaṇa, jeṭṭho seṭṭho lokassāti, brāhmaṇa, yathā tesaṃ kukkuṭapotakānaṃ paṭhamataraṃ aṇḍakosaṃ padāletvā abhinibbatto kukkuṭapotako jeṭṭho hoti, evaṃ avijjāgatāya pajāya taṃ avijjaṇḍakosaṃ padāletvā paṭhamataraṃ ariyāya jātiyā jātattā ahañhi jeṭṭho vuddhatamoti saṅkhaṃ gato, sabbaguṇehi pana appaṭisamattā seṭṭhoti.
ಏವಂ ಭಗವಾ ಅತ್ತನೋ ಅನುತ್ತರಂ ಜೇಟ್ಠಸೇಟ್ಠಭಾವಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಪಕಾಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಯಾಯ ಪಟಿಪದಾಯ ತಂ ಅಧಿಗತೋ, ತಂ ಪಟಿಪದಂ ಪುಬ್ಬಭಾಗತೋ ಪಭುತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ಆರದ್ಧಂ ಖೋ ಪನ ಮೇ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಆರದ್ಧಂ ಖೋ ಪನ ಮೇ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ವೀರಿಯಂ ಅಹೋಸೀತಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ನ ಮಯಾ ಅಯಂ ಅನುತ್ತರೋ ಜೇಟ್ಠಸೇಟ್ಠಭಾವೋ ಕುಸೀತೇನ ಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿನಾ ಸಾರದ್ಧಕಾಯೇನ ವಿಕ್ಖಿತ್ತಚಿತೇನ ಅಧಿಗತೋ, ಅಪಿಚ ಖೋ ತದಧಿಗಮಾಯ ಆರದ್ಧಂ ಖೋ ಪನ ಮೇ ವೀರಿಯಂ ಅಹೋಸಿ। ಬೋಧಿಮಣ್ಡೇ ನಿಸಿನ್ನೇನ ಮಯಾ ಚತುಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಭೇದಂ ವೀರಿಯಂ ಆರದ್ಧಂ ಅಹೋಸಿ, ಪಗ್ಗಹಿತಂ ಅಸಿಥಿಲಪ್ಪವತ್ತಿತಂ। ಆರದ್ಧತ್ತಾಯೇವ ಚ ಮೇ ತಂ ಅಸಲ್ಲೀನಂ ಅಹೋಸಿ । ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ವೀರಿಯಮೇವ, ಸತಿಪಿ ಮೇ ಆರಮ್ಮಣಾಭಿಮುಖಭಾವೇನ ಉಪಟ್ಠಿತಾ ಅಹೋಸಿ, ಉಪಟ್ಠಿತತ್ತಾಯೇವ ಚ ಅಸಮ್ಮುಟ್ಠಾ। ಪಸ್ಸದ್ಧೋ ಕಾಯೋ ಅಸಾರದ್ಧೋತಿ ಕಾಯಚಿತ್ತಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿವಸೇನ ಕಾಯೋಪಿ ಮೇ ಪಸ್ಸದ್ಧೋ ಅಹೋಸಿ। ತತ್ಥ ಯಸ್ಮಾ ನಾಮಕಾಯೇ ಪಸ್ಸದ್ಧೇ ರೂಪಕಾಯೋಪಿ ಪಸ್ಸದ್ಧೋಯೇವ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ನಾಮಕಾಯೋ ರೂಪಕಾಯೋ’’ತಿ ಅವಿಸೇಸೇತ್ವಾವ ‘‘ಪಸ್ಸದ್ಧೋ ಕಾಯೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಅಸಾರದ್ಧೋತಿ ಸೋ ಚ ಖೋ ಪಸ್ಸದ್ಧತ್ತಾಯೇವ ಅಸಾರದ್ಧೋ, ವಿಗತದರಥೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ । ಸಮಾಹಿತಂ ಚಿತ್ತಂ ಏಕಗ್ಗನ್ತಿ ಚಿತ್ತಮ್ಪಿ ಮೇ ಸಮ್ಮಾ ಆಹಿತಂ ಸುಟ್ಠು ಠಪಿತಂ ಅಪ್ಪಿತಂ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ, ಸಮಾಹಿತತ್ತಾ ಏವ ಚ ಏಕಗ್ಗಂ ಅಚಲಂ ನಿಪ್ಫನ್ದನನ್ತಿ। ಏತ್ತಾವತಾ ಝಾನಸ್ಸ ಪುಬ್ಬಭಾಗಪಟಿಪದಾ ಕಥಿತಾ ಹೋತಿ।
Evaṃ bhagavā attano anuttaraṃ jeṭṭhaseṭṭhabhāvaṃ brāhmaṇassa pakāsetvā idāni yāya paṭipadāya taṃ adhigato, taṃ paṭipadaṃ pubbabhāgato pabhuti dassetuṃ āraddhaṃ kho pana me, brāhmaṇātiādimāha. Tattha āraddhaṃ kho pana me, brāhmaṇa, vīriyaṃ ahosīti, brāhmaṇa, na mayā ayaṃ anuttaro jeṭṭhaseṭṭhabhāvo kusītena muṭṭhassatinā sāraddhakāyena vikkhittacitena adhigato, apica kho tadadhigamāya āraddhaṃ kho pana me vīriyaṃ ahosi. Bodhimaṇḍe nisinnena mayā catusammappadhānabhedaṃ vīriyaṃ āraddhaṃ ahosi, paggahitaṃ asithilappavattitaṃ. Āraddhattāyeva ca me taṃ asallīnaṃ ahosi . Na kevalañca vīriyameva, satipi me ārammaṇābhimukhabhāvena upaṭṭhitā ahosi, upaṭṭhitattāyeva ca asammuṭṭhā. Passaddho kāyo asāraddhoti kāyacittappassaddhivasena kāyopi me passaddho ahosi. Tattha yasmā nāmakāye passaddhe rūpakāyopi passaddhoyeva hoti, tasmā ‘‘nāmakāyo rūpakāyo’’ti avisesetvāva ‘‘passaddho kāyo’’ti vuttaṃ. Asāraddhoti so ca kho passaddhattāyeva asāraddho, vigatadarathoti vuttaṃ hoti . Samāhitaṃ cittaṃ ekagganti cittampi me sammā āhitaṃ suṭṭhu ṭhapitaṃ appitaṃ viya ahosi, samāhitattā eva ca ekaggaṃ acalaṃ nipphandananti. Ettāvatā jhānassa pubbabhāgapaṭipadā kathitā hoti.
ಇದಾನಿ ಇಮಾಯ ಪಟಿಪದಾಯ ಅಧಿಗತಂ ಪಠಮಜ್ಝಾನಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ವಿಜ್ಜಾತ್ತಯಪರಿಯೋಸಾನಂ ವಿಸೇಸಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಸೋ ಖೋ ಅಹನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಯಂ ಯಾವ ವಿನಿಚ್ಛಯನಯೇನ ವತ್ತಬ್ಬಂ ಸಿಯಾ, ತಂ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ (ವಿಸುದ್ಧಿ॰ ೧.೬೯) ವುತ್ತಮೇವ।
Idāni imāya paṭipadāya adhigataṃ paṭhamajjhānaṃ ādiṃ katvā vijjāttayapariyosānaṃ visesaṃ dassento so kho ahantiādimāha. Tattha yaṃ yāva vinicchayanayena vattabbaṃ siyā, taṃ visuddhimagge (visuddhi. 1.69) vuttameva.
ಅಯಂ ಖೋ ಮೇ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾತಿಆದೀಸು ಪನ ವಿಜ್ಜಾತಿ ವಿದಿತಕರಣಟ್ಠೇನ ವಿಜ್ಜಾ। ಕಿಂ ವಿದಿತಂ ಕರೋತಿ ? ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ। ಅವಿಜ್ಜಾತಿ ತಸ್ಸೇವ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಸ್ಸ ಅವಿದಿತಕರಣಟ್ಠೇನ ತಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದಕಮೋಹೋ। ತಮೋತಿ ಸ್ವೇವ ಮೋಹೋ ತಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದಕಟ್ಠೇನ ತಮೋ ನಾಮ। ಆಲೋಕೋತಿ ಸಾ ಏವ ವಿಜ್ಜಾ ಓಭಾಸಕರಣಟ್ಠೇನ ಆಲೋಕೋತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ವಿಜ್ಜಾ ಅಧಿಗತಾತಿ ಅತ್ಥೋ, ಸೇಸಂ ಪಸಂಸಾವಚನಂ। ಯೋಜನಾ ಪನೇತ್ಥ – ಅಯಂ ಖೋ ಮೇ ವಿಜ್ಜಾ ಅಧಿಗತಾ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಅಧಿಗತವಿಜ್ಜಸ್ಸ ಅವಿಜ್ಜಾ ವಿಹತಾ, ವಿನಟ್ಠಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಸ್ಮಾ? ಯಸ್ಮಾ ವಿಜ್ಜಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ। ಏಸ ನಯೋ ಇತರಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಪದದ್ವಯೇ। ಯಥಾ ತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ತನ್ತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ। ಸತಿಯಾ ಅವಿಪ್ಪವಾಸೇನ ಅಪ್ಪಮತ್ತಸ್ಸ ವೀರಿಯಾತಾಪೇನ ಆತಾಪಿನೋ ಕಾಯೇ ಚ ಜೀವಿತೇ ಚ ಅನಪೇಕ್ಖಾತಾಯ ಪಹಿತತ್ತಸ್ಸ ಪೇಸಿತತ್ತಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಯಥಾ ಅಪ್ಪಮತ್ತಸ್ಸ ಆತಾಪಿನೋ ಪಹಿತತ್ತಸ್ಸ ವಿಹರತೋ ಅವಿಜ್ಜಾ ವಿಹಞ್ಞೇಯ್ಯ, ವಿಜ್ಜಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ತಮೋ ವಿಹಞ್ಞೇಯ್ಯ, ಆಲೋಕೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವ ಮಮ ಅವಿಜ್ಜಾ ವಿಹತಾ, ವಿಜ್ಜಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ, ತಮೋ ವಿಹತೋ, ಆಲೋಕೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ। ಏತಸ್ಸ ಮೇ ಪಧಾನಾನುಯೋಗಸ್ಸ ಅನುರೂಪಮೇವ ಫಲಂ ಲದ್ಧನ್ತಿ।
Ayaṃ kho me, brāhmaṇātiādīsu pana vijjāti viditakaraṇaṭṭhena vijjā. Kiṃ viditaṃ karoti ? Pubbenivāsaṃ. Avijjāti tasseva pubbenivāsassa aviditakaraṇaṭṭhena tappaṭicchādakamoho. Tamoti sveva moho tappaṭicchādakaṭṭhena tamo nāma. Ālokoti sā eva vijjā obhāsakaraṇaṭṭhena ālokoti. Ettha ca vijjā adhigatāti attho, sesaṃ pasaṃsāvacanaṃ. Yojanā panettha – ayaṃ kho me vijjā adhigatā, tassa me adhigatavijjassa avijjā vihatā, vinaṭṭhāti attho. Kasmā? Yasmā vijjā uppannā. Esa nayo itarasmimpi padadvaye. Yathā tanti ettha tanti nipātamattaṃ. Satiyā avippavāsena appamattassa vīriyātāpena ātāpino kāye ca jīvite ca anapekkhātāya pahitattassa pesitattassāti attho. Idaṃ vuttaṃ hoti – yathā appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avijjā vihaññeyya, vijjā uppajjeyya tamo vihaññeyya, āloko uppajjeyya, evameva mama avijjā vihatā, vijjā uppannā, tamo vihato, āloko uppanno. Etassa me padhānānuyogassa anurūpameva phalaṃ laddhanti.
ಅಯಂ ಖೋ ಮೇ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಪಠಮಾ ಅಭಿನಿಬ್ಭಿದಾ ಅಹೋಸಿ ಕುಕ್ಕುಟಚ್ಛಾಪಕಸ್ಸೇವ ಅಣ್ಡಕೋಸಮ್ಹಾತಿ ಅಯಂ ಖೋ ಮಮ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಾನುಸ್ಸತಿಞಾಣಮುಖತುಣ್ಡಕೇನ ಪುಬ್ಬೇ ನಿವುತ್ಥಖನ್ಧಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದಕಂ ಅವಿಜ್ಜಣ್ಡಕೋಸಂ ಪದಾಲೇತ್ವಾ ಪಠಮಾ ಅಭಿನಿಬ್ಭಿದಾ ಪಠಮಾ ನಿಕ್ಖನ್ತಿ ಪಠಮಾ ಅರಿಯಾಜಾತಿ ಅಹೋಸಿ ಕುಕ್ಕುಟಚ್ಛಾಪಕಸ್ಸೇವ ಮುಖತುಣ್ಡಕೇನ ವಾ ಂ ಪಾದನಖಸಿಖಾಯ ವಾ ಅಣ್ಡಕೋಸಂ ಪದಾಲೇತ್ವಾ ತಮ್ಹಾ ಅಣ್ಡಕೋಸಮ್ಹಾ ಅಭಿನಿಬ್ಭಿದಾ ನಿಕ್ಖನ್ತಿ ಕುಕ್ಕುಟನಿಕಾಯೇ ಪಚ್ಚಾಜಾತೀತಿ। ಅಯಂ ತಾವ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಕಥಾಯಂ ನಯೋ।
Ayaṃ kho me, brāhmaṇa, paṭhamā abhinibbhidā ahosi kukkuṭacchāpakasseva aṇḍakosamhāti ayaṃ kho mama, brāhmaṇa, pubbenivāsānussatiñāṇamukhatuṇḍakena pubbe nivutthakhandhappaṭicchādakaṃ avijjaṇḍakosaṃ padāletvā paṭhamā abhinibbhidā paṭhamā nikkhanti paṭhamā ariyājāti ahosi kukkuṭacchāpakasseva mukhatuṇḍakena vā ṃ pādanakhasikhāya vā aṇḍakosaṃ padāletvā tamhā aṇḍakosamhā abhinibbhidā nikkhanti kukkuṭanikāye paccājātīti. Ayaṃ tāva pubbenivāsakathāyaṃ nayo.
ಚುತುಪಪಾತಕಥಾಯ ಪನ ವಿಜ್ಜಾತಿ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಞಾಣವಿಜ್ಜಾ। ಅವಿಜ್ಜಾತಿ ಚುತುಪಪಾತಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದಿಕಾ ಅವಿಜ್ಜಾ। ಯಥಾ ಪನ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಕಥಾಯಂ ‘‘ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಾನುಸ್ಸತಿಞಾಣಮುಖತುಣ್ಡಕೇನ ಪುಬ್ಬೇ ನಿವುತ್ಥಕ್ಖನ್ಧಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದಕಂ ಅವಿಜ್ಜಣ್ಡಕೋಸಂ ಪದಾಲೇತ್ವಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ಏವಮಿಧ ‘‘ಚುತುಪಪಾತಞಾಣಮುಖತುಣ್ಡಕೇನ ಚುತುಪಪಾತಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದಕಂ ಅವಿಜ್ಜಣ್ಡಕೋಸಂ ಪದಾಲೇತ್ವಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ।
Cutupapātakathāya pana vijjāti dibbacakkhuñāṇavijjā. Avijjāti cutupapātappaṭicchādikā avijjā. Yathā pana pubbenivāsakathāyaṃ ‘‘pubbenivāsānussatiñāṇamukhatuṇḍakena pubbe nivutthakkhandhappaṭicchādakaṃ avijjaṇḍakosaṃ padāletvā’’ti vuttaṃ, evamidha ‘‘cutupapātañāṇamukhatuṇḍakena cutupapātappaṭicchādakaṃ avijjaṇḍakosaṃ padāletvā’’ti vattabbaṃ.
ಯಂ ಪನೇತಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಞಾಣಪರಿಗ್ಗಹಿತಂ ಆಸವಾನಂ ಖಯಞಾಣಾಧಿಗಮಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಅಯಂ ಖೋ ಮೇ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ತತಿಯಾ ವಿಜ್ಜಾತಿಆದಿಮಾಹ, ತತ್ಥ ವಿಜ್ಜಾತಿ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗವಿಜ್ಜಾ। ಅವಿಜ್ಜಾತಿ ಚತುಸಚ್ಚಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದಿಕಾ ಅವಿಜ್ಜಾ। ಅಯಂ ಖೋ ಮೇ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ತತಿಯಾ ಅಭಿನಿಬ್ಭಿದಾ ಅಹೋಸೀತಿ ಏತ್ಥ ಅಯಂ ಖೋ ಮಮ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಆಸವಾನಂ ಖಯಞಾಣಮುಖತುಣ್ಡಕೇನ ಚತುಸಚ್ಚಪಟಿಚ್ಛಾದಕಂ ಅವಿಜ್ಜಣ್ಡಕೋಸಂ ಪದಾಲೇತ್ವಾ ತತಿಯಾ ಅಭಿನಿಬ್ಭಿದಾ ತತಿಯಾ ನಿಕ್ಖನ್ತಿ ತತಿಯಾ ಅರಿಯಜಾತಿ ಅಹೋಸಿ ಕುಕ್ಕುಟಚ್ಛಾಪಕಸ್ಸೇವ ಮುಖತುಣ್ಡಕೇನ ವಾ ಪಾದನಖಸಿಖಾಯ ವಾ ಅಣ್ಡಕೋಸಂ ಪದಾಲೇತ್ವಾ ತಮ್ಹಾ ಅಣ್ಡಕೋಸಮ್ಹಾ ಅಭಿನಿಬ್ಭಿದಾ ನಿಕ್ಖನ್ತಿ ಕುಕ್ಕುಟನಿಕಾಯೇ ಪಚ್ಚಾಜಾತೀತಿ।
Yaṃ panetaṃ paccavekkhaṇañāṇapariggahitaṃ āsavānaṃ khayañāṇādhigamaṃ brāhmaṇassa dassento ayaṃ kho me, brāhmaṇa, tatiyā vijjātiādimāha, tattha vijjāti arahattamaggavijjā. Avijjāti catusaccappaṭicchādikā avijjā. Ayaṃ kho me, brāhmaṇa, tatiyā abhinibbhidā ahosīti ettha ayaṃ kho mama, brāhmaṇa, āsavānaṃ khayañāṇamukhatuṇḍakena catusaccapaṭicchādakaṃ avijjaṇḍakosaṃ padāletvā tatiyā abhinibbhidā tatiyā nikkhanti tatiyā ariyajāti ahosi kukkuṭacchāpakasseva mukhatuṇḍakena vā pādanakhasikhāya vā aṇḍakosaṃ padāletvā tamhā aṇḍakosamhā abhinibbhidā nikkhanti kukkuṭanikāye paccājātīti.
ಏತ್ತಾವತಾ ಕಿಂ ದಸ್ಸೇಸೀತಿ? ಸೋ ಹಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಕುಕ್ಕುಟಚ್ಛಾಪಕೋ ಅಣ್ಡಕೋಸಂ ಪದಾಲೇತ್ವಾ ತತೋ ನಿಕ್ಖಮನ್ತೋ ಸಕಿಮೇವ ಜಾಯತಿ, ಅಹಂ ಪನ ಪುಬ್ಬೇನಿವುತ್ಥಕ್ಖನ್ಧಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದಕಂ ಅವಿಜ್ಜಣ್ಡಕೋಸಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಠಮಂ ತಾವ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಾನುಸ್ಸತಿಞಾಣವಿಜ್ಜಾಯ ಜಾತೋ। ತತೋ ಸತ್ತಾನಂ ಚುತಿಪಟಿಸನ್ಧಿಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದಕಂ ಅವಿಜ್ಜಣ್ಡಕೋಸಂ ಪದಾಲೇತ್ವಾ ದುತಿಯಂ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಞಾಣವಿಜ್ಜಾಯ ಜಾತೋ, ಪುನ ಚತುಸಚ್ಚಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದಕಂ ಅವಿಜ್ಜಣ್ಡಕೋಸಂ ಪದಾಲೇತ್ವಾ ತತಿಯಂ ಆಸವಾನಂ ಖಯಞಾಣವಿಜ್ಜಾಯ ಜಾತೋ। ಏವಂ ತೀಹಿ ವಿಜ್ಜಾಹಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಜಾತೋಮ್ಹಿ। ಸಾ ಚ ಮೇ ಜಾತಿ ಅರಿಯಾ ಸುಪರಿಸುದ್ಧಾತಿ ಇದಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಏವಂದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಚ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಞಾಣೇನ ಅತೀತಂಸಞಾಣಂ, ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುನಾ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾನಾಗತಂಸಞಾಣಂ, ಆಸವಕ್ಖಯೇನ ಸಕಲಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಗುಣನ್ತಿ ಏವಂ ತೀಹಿ ವಿಜ್ಜಾಹಿ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಸಬ್ಬಞ್ಞುಗುಣೇ ಪಕಾಸೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಅರಿಯಾಯ ಜಾತಿಯಾ ಜೇಟ್ಠಸೇಟ್ಠಭಾವಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ದಸ್ಸೇಸಿ।
Ettāvatā kiṃ dassesīti? So hi, brāhmaṇa, kukkuṭacchāpako aṇḍakosaṃ padāletvā tato nikkhamanto sakimeva jāyati, ahaṃ pana pubbenivutthakkhandhappaṭicchādakaṃ avijjaṇḍakosaṃ bhinditvā paṭhamaṃ tāva pubbenivāsānussatiñāṇavijjāya jāto. Tato sattānaṃ cutipaṭisandhippaṭicchādakaṃ avijjaṇḍakosaṃ padāletvā dutiyaṃ dibbacakkhuñāṇavijjāya jāto, puna catusaccappaṭicchādakaṃ avijjaṇḍakosaṃ padāletvā tatiyaṃ āsavānaṃ khayañāṇavijjāya jāto. Evaṃ tīhi vijjāhi tikkhattuṃ jātomhi. Sā ca me jāti ariyā suparisuddhāti idaṃ dasseti. Evaṃdassento ca pubbenivāsañāṇena atītaṃsañāṇaṃ, dibbacakkhunā paccuppannānāgataṃsañāṇaṃ, āsavakkhayena sakalalokiyalokuttaraguṇanti evaṃ tīhi vijjāhi sabbepi sabbaññuguṇe pakāsetvā attano ariyāya jātiyā jeṭṭhaseṭṭhabhāvaṃ brāhmaṇassa dassesi.
ಏವಂ ವುತ್ತೇ ವೇರಞ್ಜೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋತಿ ಏವಂ ಭಗವತಾ ಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಕೇನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಅನುಕಮ್ಪಮಾನೇನ ನಿಗುಹಿತಬ್ಬೇಪಿ ಅತ್ತನೋ ಅರಿಯಾಯ ಜಾತಿಯಾ ಜೇಟ್ಠಸೇಟ್ಠಭಾವೇ ವಿಜ್ಜಾತ್ತಯಪಕಾಸಿಕಾಯ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ವುತ್ತೇ ಪೀತಿವಿಪ್ಫಾರಪರಿಪುಣ್ಣಗತ್ತಚಿತ್ತೋ ವೇರಞ್ಜೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತಂ ಭಗವತೋ ಅರಿಯಾಯ ಜಾತಿಯಾ ಜೇಟ್ಠಸೇಟ್ಠಭಾವಂ ವಿದಿತ್ವಾ ‘‘ಈದಿಸಂ ನಾಮಾಹಂ ಸಬ್ಬಲೋಕಜೇಟ್ಠಂ ಸಬ್ಬಗುಣಸಮನ್ನಾಗತಂ ಸಬ್ಬಞ್ಞುಂ ‘ಅಞ್ಞೇಸಂ ಅಭಿವಾದನಾದಿಕಮ್ಮಂ ನ ಕರೋತೀ’ತಿ ಅವಚಂ, ಧಿರತ್ಥು ವತ, ಭೋ, ಅಞ್ಞಾಣ’’ನ್ತಿ ಅತ್ತಾನಂ ಗರಹಿತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ದಾನಿ ಲೋಕೇ ಅರಿಯಾಯ ಜಾತಿಯಾ ಪುರೇಜಾತಟ್ಠೇನ ಜೇಟ್ಠೋ, ಸಬ್ಬಗುಣೇಹಿ ಅಪ್ಪಟಿಸಮಟ್ಠೇನ ಸೇಟ್ಠೋ’’ತಿ ನಿಟ್ಠಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ಜೇಟ್ಠೋ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಸೇಟ್ಠೋ ಭವಂ ಗೋತಮೋತಿ। ಏವಞ್ಚ ಪನ ವತ್ವಾ ಪುನ ತಂ ಭಗವತೋ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಅಬ್ಭನುಮೋದಮಾನೋ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ ಭೋ ಗೋತಮಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತಂ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವಾತಿ।
Evaṃ vutte verañjo brāhmaṇoti evaṃ bhagavatā lokānukampakena brāhmaṇaṃ anukampamānena niguhitabbepi attano ariyāya jātiyā jeṭṭhaseṭṭhabhāve vijjāttayapakāsikāya dhammadesanāya vutte pītivipphāraparipuṇṇagattacitto verañjo brāhmaṇo taṃ bhagavato ariyāya jātiyā jeṭṭhaseṭṭhabhāvaṃ viditvā ‘‘īdisaṃ nāmāhaṃ sabbalokajeṭṭhaṃ sabbaguṇasamannāgataṃ sabbaññuṃ ‘aññesaṃ abhivādanādikammaṃ na karotī’ti avacaṃ, dhiratthu vata, bho, aññāṇa’’nti attānaṃ garahitvā ‘‘ayaṃ dāni loke ariyāya jātiyā purejātaṭṭhena jeṭṭho, sabbaguṇehi appaṭisamaṭṭhena seṭṭho’’ti niṭṭhaṃ gantvā bhagavantaṃ etadavoca – jeṭṭho bhavaṃ gotamo seṭṭho bhavaṃ gotamoti. Evañca pana vatvā puna taṃ bhagavato dhammadesanaṃ abbhanumodamāno abhikkantaṃ bho gotamātiādimāha. Taṃ vuttatthamevāti.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೧. ವೇರಞ್ಜಸುತ್ತಂ • 1. Verañjasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೧. ವೇರಞ್ಜಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 1. Verañjasuttavaṇṇanā
