| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
၉. ဝေသာလီသုတ္တဝဏ္ဏနာ
9. Vesālīsuttavaṇṇanā
၉၈၅. နဝမေ ဝေသာလိယန္တိ ဧဝံနာမကေ ဣတ္ထိလိင္ဂဝသေန ပဝတ္တဝောဟာရေ နဂရေ။ တဉ္ဟိ နဂရံ တိက္ခတ္တုံ ပာကာရပရိက္ခေပဝဍ္ဎနေန ဝိသာလီဘူတတ္တာ ဝေသာလီတိ ဝုစ္စတိ။ ဣဒမ္ပိ စ နဂရံ သဗ္ဗညုတံ ပတ္တေယေဝ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေ သဗ္ဗာကာရဝေပုလ္လတံ ပတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ ဂောစရဂာမံ ဒသ္သေတ္ဝာ နိဝာသဋ္ဌာနမာဟ မဟာဝနေ ကူဋာဂာရသာလာယန္တိ။ တတ္ထ မဟာဝနံ နာမ သယံဇာတံ အရောပိမံ သပရိစ္ဆေဒံ မဟန္တံ ဝနံ။ ကပိလဝတ္ထုသာမန္တာ ပန မဟာဝနံ ဟိမဝန္တေန သဟ ဧကာဗဒ္ဓံ အပရိစ္ဆေဒံ ဟုတ္ဝာ မဟာသမုဒ္ဒံ အာဟစ္စ ဌိတံ။ ဣဒံ တာဒိသံ န ဟောတိ, သပရိစ္ဆေဒံ မဟန္တံ ဝနန္တိ မဟာဝနံ။ ကူဋာဂာရသာလာ ပန မဟာဝနံ နိသ္သာယ ကတေ အာရာမေ ကူဋာဂာရံ အန္တောကတ္ဝာ ဟံသဝဋ္ဋကစ္ဆန္နေန ကတာ သဗ္ဗာကာရသမ္ပန္နာ ဗုဒ္ဓသ္သ ဘဂဝတော ဂန္ဓကုဋီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
985. Navame vesāliyanti evaṃnāmake itthiliṅgavasena pavattavohāre nagare. Tañhi nagaraṃ tikkhattuṃ pākāraparikkhepavaḍḍhanena visālībhūtattā vesālīti vuccati. Idampi ca nagaraṃ sabbaññutaṃ patteyeva sammāsambuddhe sabbākāravepullataṃ pattanti veditabbaṃ. Evaṃ gocaragāmaṃ dassetvā nivāsaṭṭhānamāha mahāvane kūṭāgārasālāyanti. Tattha mahāvanaṃ nāma sayaṃjātaṃ aropimaṃ saparicchedaṃ mahantaṃ vanaṃ. Kapilavatthusāmantā pana mahāvanaṃ himavantena saha ekābaddhaṃ aparicchedaṃ hutvā mahāsamuddaṃ āhacca ṭhitaṃ. Idaṃ tādisaṃ na hoti, saparicchedaṃ mahantaṃ vananti mahāvanaṃ. Kūṭāgārasālā pana mahāvanaṃ nissāya kate ārāme kūṭāgāraṃ antokatvā haṃsavaṭṭakacchannena katā sabbākārasampannā buddhassa bhagavato gandhakuṭīti veditabbā.
အနေကပရိယာယေန အသုဘကထံ ကထေတီတိ အနေကေဟိ ကာရဏေဟိ အသုဘာကာရသန္ဒသ္သနပ္ပဝတ္တံ ကာယဝိစ္ဆန္ဒနီယကထံ ကထေတိ။ သေယ္ယထိဒံ – အတ္ထိ ဣမသ္မိံ ကာယေ ကေသာ လောမာ နခာ ဒန္တာ။ပေ.။ မုတ္တန္တိ။ ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? ဘိက္ခဝေ, ဣမသ္မိံ ဗ္ယာမမတ္တေ ကဠေဝရေ သဗ္ဗာကာရေနပိ ဝိစိနန္တော န ကောစိ ကိဉ္စိ မုတ္တံ ဝာ မဏိံ ဝာ ဝေဠုရိယံ ဝာ အဂရုံ ဝာ စန္ဒနံ ဝာ ကုင္ကုမံ ဝာ ကပ္ပုရံ ဝာ ဝာသစုဏ္ဏာဒိံ ဝာ အဏုမတ္တမ္ပိ သုစိဘာဝံ ပသ္သတိ, အထ ခော ပရမဒုဂ္ဂန္ဓံ ဇေဂုစ္ဆအသ္သိရိကဒသ္သနံ ကေသလောမာဒိနာနပ္ပကာရံ အသုစိမေဝ ပသ္သတိ, တသ္မာ န ဧတ္ထ ဆန္ဒော ဝာ ရာဂော ဝာ ကရဏီယော။ ယေပိ ဥတ္တမင္ဂေ သိရသိ ဇာတာ ကေသာ နာမ, တေပိ အသုဘာ စေဝ အသုစိနော စ ပဋိကူလာ စ။ သော စ နေသံ အသုဘာသုစိပဋိကူလဘာဝော ဝဏ္ဏတောပိ သဏ္ဌာနတောပိ ဂန္ဓတောပိ အာသယတောပိ ဩကာသတောပီတိ ပဉ္စဟာကာရေဟိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧဝံ လောမာဒီနမ္ပီတိ အယမေတ္ထ သင္ခေပော, ဝိတ္ထာရော ပန ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ (ဝိသုဒ္ဓိ. ၁.၃၀၇) ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣတိ ဘဂဝာ ဧကမေကသ္မိံ ကောဋ္ဌာသေ ပဉ္စပဉ္စပ္ပဘေဒေန အနေကပရိယာယေန အသုဘကထံ ကထေတိ။
Anekapariyāyena asubhakathaṃ kathetīti anekehi kāraṇehi asubhākārasandassanappavattaṃ kāyavicchandanīyakathaṃ katheti. Seyyathidaṃ – atthi imasmiṃ kāye kesā lomā nakhā dantā…pe… muttanti. Kiṃ vuttaṃ hoti? Bhikkhave, imasmiṃ byāmamatte kaḷevare sabbākārenapi vicinanto na koci kiñci muttaṃ vā maṇiṃ vā veḷuriyaṃ vā agaruṃ vā candanaṃ vā kuṅkumaṃ vā kappuraṃ vā vāsacuṇṇādiṃ vā aṇumattampi sucibhāvaṃ passati, atha kho paramaduggandhaṃ jegucchaassirikadassanaṃ kesalomādinānappakāraṃ asucimeva passati, tasmā na ettha chando vā rāgo vā karaṇīyo. Yepi uttamaṅge sirasi jātā kesā nāma, tepi asubhā ceva asucino ca paṭikūlā ca. So ca nesaṃ asubhāsucipaṭikūlabhāvo vaṇṇatopi saṇṭhānatopi gandhatopi āsayatopi okāsatopīti pañcahākārehi veditabbo. Evaṃ lomādīnampīti ayamettha saṅkhepo, vitthāro pana visuddhimagge (visuddhi. 1.307) vuttanayeneva veditabbo. Iti bhagavā ekamekasmiṃ koṭṭhāse pañcapañcappabhedena anekapariyāyena asubhakathaṃ katheti.
အသုဘာယ ဝဏ္ဏံ ဘာသတီတိ ဥဒ္ဓုမာတကာဒိဝသေန အသုဘမာတိကံ နိက္ခိပိတ္ဝာ ပဒဘာဇနီယေန တံ ဝိဘဇန္တော ဝဏ္ဏေန္တော အသုဘာယ ဝဏ္ဏံ ဘာသတိ။ အသုဘဘာဝနာယ ဝဏ္ဏံ ဘာသတီတိ ယာ အယံ ကေသာဒီသု ဝာ ဥဒ္ဓုမာတကာဒီသု ဝာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓာဝတ္ထူသု အသုဘာကာရံ ဂဟေတ္ဝာ ပဝတ္တသ္သ စိတ္တသ္သ ဘာဝနာ ဝဍ္ဎနာ ဖာတိကမ္မံ, တသ္သာ အသုဘဘာဝနာယ အာနိသံသံ ဒသ္သေန္တော ဝဏ္ဏံ ဘာသတိ, ဂုဏံ ပရိကိတ္တေတိ။ သေယ္ယထိဒံ – ‘‘အသုဘဘာဝနာဘိယုတ္တော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ကေသာဒီသု ဝာ ဝတ္ထူသု ဥဒ္ဓုမာတကာဒီသု ဝာ ပဉ္စင္ဂဝိပ္ပဟီနံ ပဉ္စင္ဂသမန္နာဂတံ တိဝိဓကလ္ယာဏံ ဒသလက္ခဏသမ္ပန္နံ ပဌမဇ္ဈာနံ ပဋိလဘတိ။ သော တံ ပဌမဇ္ဈာနသင္ခာတံ စိတ္တမဉ္ဇူသံ နိသ္သာယ ဝိပသ္သနံ ဝဍ္ဎေတ္ဝာ ဥတ္တမတ္ထံ အရဟတ္တံ ပာပုဏာတီ’’တိ။
Asubhāya vaṇṇaṃ bhāsatīti uddhumātakādivasena asubhamātikaṃ nikkhipitvā padabhājanīyena taṃ vibhajanto vaṇṇento asubhāya vaṇṇaṃ bhāsati. Asubhabhāvanāya vaṇṇaṃ bhāsatīti yā ayaṃ kesādīsu vā uddhumātakādīsu vā ajjhattabahiddhāvatthūsu asubhākāraṃ gahetvā pavattassa cittassa bhāvanā vaḍḍhanā phātikammaṃ, tassā asubhabhāvanāya ānisaṃsaṃ dassento vaṇṇaṃ bhāsati, guṇaṃ parikitteti. Seyyathidaṃ – ‘‘asubhabhāvanābhiyutto, bhikkhave, bhikkhu kesādīsu vā vatthūsu uddhumātakādīsu vā pañcaṅgavippahīnaṃ pañcaṅgasamannāgataṃ tividhakalyāṇaṃ dasalakkhaṇasampannaṃ paṭhamajjhānaṃ paṭilabhati. So taṃ paṭhamajjhānasaṅkhātaṃ cittamañjūsaṃ nissāya vipassanaṃ vaḍḍhetvā uttamatthaṃ arahattaṃ pāpuṇātī’’ti.
ဣစ္ဆာမဟံ, ဘိက္ခဝေ, အဍ္ဎမာသံ ပဋိသလ္လီယိတုန္တိ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဧကံ အဍ္ဎမာသံ ပဋိသလ္လီယိတုံ နိလီယိတုံ ဧကကောဝ ဟုတ္ဝာ ဝိဟရိတုံ ဣစ္ဆာမီတိ အတ္ထော။ နာမ္ဟိ ကေနစိ ဥပသင္ကမိတဗ္ဗော အညတ္ရ ဧကေန ပိဏ္ဍပာတနီဟာရကေနာတိ ယော အတ္တနာ ပယုတ္တဝာစံ အကတ္ဝာ မမတ္ထာယ သဒ္ဓေသု ကုလေသု ပဋိယတ္တပိဏ္ဍပာတံ နီဟရိတ္ဝာ မယ္ဟံ ဥပနာမေတိ, တံ ပိဏ္ဍပာတနီဟာရကံ ဧကံ ဘိက္ခုံ ဌပေတ္ဝာ နာမ္ဟိ အညေန ကေနစိ ဘိက္ခုနာ ဝာ ဂဟဋ္ဌေန ဝာ ဥပသင္ကမိတဗ္ဗောတိ။
Icchāmahaṃ, bhikkhave, aḍḍhamāsaṃ paṭisallīyitunti ahaṃ, bhikkhave, ekaṃ aḍḍhamāsaṃ paṭisallīyituṃ nilīyituṃ ekakova hutvā viharituṃ icchāmīti attho. Nāmhi kenaci upasaṅkamitabbo aññatra ekena piṇḍapātanīhārakenāti yo attanā payuttavācaṃ akatvā mamatthāya saddhesu kulesu paṭiyattapiṇḍapātaṃ nīharitvā mayhaṃ upanāmeti, taṃ piṇḍapātanīhārakaṃ ekaṃ bhikkhuṃ ṭhapetvā nāmhi aññena kenaci bhikkhunā vā gahaṭṭhena vā upasaṅkamitabboti.
ကသ္မာ ပန ဧဝမာဟာတိ? အတီတေ ကိရ ပဉ္စသတာ မိဂလုဒ္ဒကာ မဟတီဟိ ဒဏ္ဍဝာဂုရာဒီဟိ အရညံ ပရိက္ခိပိတ္ဝာ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌာ ဧကတောယေဝ ယာဝဇီဝံ မိဂပက္ခိဃာတကမ္မေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေတ္ဝာ နိရယေ ဥပ္ပန္နာ။ တေ တတ္ထ ပစ္စိတ္ဝာ ပုဗ္ဗေ ကတေန ကေနစိဒေဝ ကုသလကမ္မေန မနုသ္သေသု ဥပ္ပန္နာ ကလ္ယာဏူပနိသ္သယဝသေန သဗ္ဗေပိ ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇဉ္စ ဥပသမ္ပဒဉ္စ လဘိံသု။ တေသံ တတော မူလာကုသလကမ္မတော အဝိပက္ကဝိပာကာ အပရာပရစေတနာ တသ္မိံ အဍ္ဎမာသဗ္ဘန္တရေ အတ္တူပက္ကမေန စ ပရူပက္ကမေန စ ဇီဝိတူပစ္ဆေဒာယ ဩကာသမကာသိ။ တံ ဘဂဝာ အဒ္ဒသ။ ကမ္မဝိပာကော စ နာမ န သက္ကာ ကေနစိ ပဋိဗာဟိတုံ။ တေသု စ ဘိက္ခူသု ပုထုဇ္ဇနာပိ အတ္ထိ, သောတာပန္နသကဒာဂာမိအနာဂာမိခီဏာသဝာပိ။ တတ္ထ ခီဏာသဝာ အပ္ပဋိသန္ဓိကာ, ဣတရေ အရိယသာဝကာ နိယတဂတိကာ သုဂတိပရာယဏာ, ပုထုဇ္ဇနာနံ ဂတိ အနိယတာ။
Kasmā pana evamāhāti? Atīte kira pañcasatā migaluddakā mahatīhi daṇḍavāgurādīhi araññaṃ parikkhipitvā haṭṭhatuṭṭhā ekatoyeva yāvajīvaṃ migapakkhighātakammena jīvikaṃ kappetvā niraye uppannā. Te tattha paccitvā pubbe katena kenacideva kusalakammena manussesu uppannā kalyāṇūpanissayavasena sabbepi bhagavato santike pabbajjañca upasampadañca labhiṃsu. Tesaṃ tato mūlākusalakammato avipakkavipākā aparāparacetanā tasmiṃ aḍḍhamāsabbhantare attūpakkamena ca parūpakkamena ca jīvitūpacchedāya okāsamakāsi. Taṃ bhagavā addasa. Kammavipāko ca nāma na sakkā kenaci paṭibāhituṃ. Tesu ca bhikkhūsu puthujjanāpi atthi, sotāpannasakadāgāmianāgāmikhīṇāsavāpi. Tattha khīṇāsavā appaṭisandhikā, itare ariyasāvakā niyatagatikā sugatiparāyaṇā, puthujjanānaṃ gati aniyatā.
အထ ဘဂဝာ စိန္တေသိ – ‘‘ဣမေ အတ္တဘာဝေ ဆန္ဒရာဂေန မရဏဘယဘီတာ န သက္ခိသ္သန္တိ ဂတိံ ဝိသောဓေတုံ, ဟန္ဒ နေသံ ဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနာယ အသုဘကထံ ကထေမိ။ တံ သုတ္ဝာ အတ္တဘာဝေ ဝိဂတစ္ဆန္ဒရာဂတာယ ဂတိဝိသောဓနံ ကတ္ဝာ သဂ္ဂေ ပဋိသန္ဓိံ ဂဏ္ဟိသ္သန္တိ, ဧဝံ တေသံ မမ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇာ သာတ္ထိကာ ဘဝိသ္သတီ’’တိ။ တတော တေသံ အနုဂ္ဂဟာယ အသုဘကထံ ကထေသိ ကမ္မဋ္ဌာနသီသေန, နော မရဏဝဏ္ဏသံဝဏ္ဏနာဓိပ္ပာယေန။ ကထေတ္ဝာ စ ပနသ္သ ဧတဒဟောသိ – ‘‘သစေ ဣမံ အဍ္ဎမာသံ မံ ဘိက္ခူ ပသ္သိသ္သန္တိ, ‘အဇ္ဇ ဧကော ဘိက္ခု မတော, အဇ္ဇ ဒ္ဝေ။ပေ.။ အဇ္ဇ ဒသာ’တိ အာဂန္တ္ဝာ အာရောစေသ္သန္တိ, အယဉ္စ ကမ္မဝိပာကော န သက္ကာ မယာ ဝာ အညေန ဝာ ပဋိဗာဟိတုံ, သ္ဝာဟံ တံ သုတ္ဝာပိ ကိံ ကရိသ္သာမိ, ကိံ မေ အနတ္ထကေန အနယဗ္ယသနေန သုတေန, ဟန္ဒာဟံ ဘိက္ခူနံ အဒသ္သနံ ဥပဂစ္ဆာမီ’’တိ။ တသ္မာ ဧဝမာဟ – ‘‘ဣစ္ဆာမဟံ, ဘိက္ခဝေ, အဍ္ဎမာသံ ပဋိသလ္လီယိတုံ, နာမ္ဟိ ကေနစိ ဥပသင္ကမိတဗ္ဗော အညတ္ရ ဧကေန ပိဏ္ဍပာတနီဟာရကေနာ’’တိ။
Atha bhagavā cintesi – ‘‘ime attabhāve chandarāgena maraṇabhayabhītā na sakkhissanti gatiṃ visodhetuṃ, handa nesaṃ chandarāgappahānāya asubhakathaṃ kathemi. Taṃ sutvā attabhāve vigatacchandarāgatāya gativisodhanaṃ katvā sagge paṭisandhiṃ gaṇhissanti, evaṃ tesaṃ mama santike pabbajjā sātthikā bhavissatī’’ti. Tato tesaṃ anuggahāya asubhakathaṃ kathesi kammaṭṭhānasīsena, no maraṇavaṇṇasaṃvaṇṇanādhippāyena. Kathetvā ca panassa etadahosi – ‘‘sace imaṃ aḍḍhamāsaṃ maṃ bhikkhū passissanti, ‘ajja eko bhikkhu mato, ajja dve…pe… ajja dasā’ti āgantvā ārocessanti, ayañca kammavipāko na sakkā mayā vā aññena vā paṭibāhituṃ, svāhaṃ taṃ sutvāpi kiṃ karissāmi, kiṃ me anatthakena anayabyasanena sutena, handāhaṃ bhikkhūnaṃ adassanaṃ upagacchāmī’’ti. Tasmā evamāha – ‘‘icchāmahaṃ, bhikkhave, aḍḍhamāsaṃ paṭisallīyituṃ, nāmhi kenaci upasaṅkamitabbo aññatra ekena piṇḍapātanīhārakenā’’ti.
အပရေ ပနာဟု – ‘‘ပရူပဝာဒဝိဝဇ္ဇနတ္ထံ ဧဝံ ဝတ္ဝာ ပဋိသလ္လီနော’’တိ။ ပရေ ကိရ ဘဂဝန္တံ ဥပဝဒိသ္သန္တိ – ‘‘အယံ ‘သဗ္ဗညူ အဟံ သဒ္ဓမ္မဝရစက္ကဝတ္တီ’တိ ပဋိဇာနမာနော အတ္တနောပိ သာဝကေ အညမညံ ဃာတေန္တေ နိဝာရေတုံ န သက္ကောတိ, ကိံ အညံ သက္ခိသ္သတီ’’တိ? တတ္ရ ပဏ္ဍိတာ ဝက္ခန္တိ – ‘‘ဘဂဝာ ပဋိသလ္လာနမနုယုတ္တော န ဣမံ ပဝတ္တိံ ဇာနာတိ, ကောစိသ္သ အာရောစယိတာပိ နတ္ထိ , သစေ ဇာနေယ္ယ အဒ္ဓာ နိဝာရေယ္ယာ’’တိ။ ဣဒံ ပန ဣစ္ဆာမတ္တံ, ပဌမမေဝေတ္ထ ကာရဏံ။ နာသ္သုဓာတိ ဧတ္ထ အသ္သုဓာတိ ပဒပူရဏမတ္တေ အဝဓာရဏတ္ထေ ဝာ နိပာတော, နေဝ ကောစိ ဘဂဝန္တံ ဥပသင္ကမီတိ အတ္ထော။
Apare panāhu – ‘‘parūpavādavivajjanatthaṃ evaṃ vatvā paṭisallīno’’ti. Pare kira bhagavantaṃ upavadissanti – ‘‘ayaṃ ‘sabbaññū ahaṃ saddhammavaracakkavattī’ti paṭijānamāno attanopi sāvake aññamaññaṃ ghātente nivāretuṃ na sakkoti, kiṃ aññaṃ sakkhissatī’’ti? Tatra paṇḍitā vakkhanti – ‘‘bhagavā paṭisallānamanuyutto na imaṃ pavattiṃ jānāti, kocissa ārocayitāpi natthi , sace jāneyya addhā nivāreyyā’’ti. Idaṃ pana icchāmattaṃ, paṭhamamevettha kāraṇaṃ. Nāssudhāti ettha assudhāti padapūraṇamatte avadhāraṇatthe vā nipāto, neva koci bhagavantaṃ upasaṅkamīti attho.
အနေကေဟိ ဝဏ္ဏသဏ္ဌာနာဒီဟိ ကာရဏေဟိ ဝောကာရော အသ္သာတိ အနေကာကာရဝောကာရော။ အနေကာကာရဝောကိဏ္ဏော အနေကာကာရေန သမ္မိသ္သောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကော သော? အသုဘဘာဝနာနုယောဂော, တံ အနေကာကာရဝောကာရံ။ အသုဘဘာဝနာနုယောဂမနုယုတ္တာ ဝိဟရန္တီတိ ယုတ္တပ္ပယုတ္တာ ဝိဟရန္တိ။ အဋ္ဋီယမာနာတိ တေန ကာယေန အဋ္ဋာ ဒုက္ခိတာ ဟောန္တိ။ ဟရာယမာနာတိ လဇ္ဇမာနာ။ ဇိဂုစ္ဆမာနာတိ ဇိဂုစ္ဆံ ဥပ္ပာဒယမာနာ။ သတ္ထဟာရကံ ပရိယေသန္တီတိ ဇီဝိတဟရဏကသတ္ထံ ပရိယေသန္တိ။ န ကေဝလဉ္စ တေ သတ္ထံ ပရိယေသိတ္ဝာ အတ္တနာ ဝာ အတ္တာနံ ဇီဝိတာ ဝောရောပေန္တိ, မိဂလဏ္ဍိကမ္ပိ ပန သမဏကုတ္တကံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ, ‘‘သာဓု နော, အာဝုသော, ဇီဝိတာ ဝောရောပေဟီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဧတ္ထ စ အရိယာ နေဝ ပာဏာတိပာတံ ကရိံသု, န သမာဒပေသုံ, န သမနုညာ အဟေသုံ။ ပုထုဇ္ဇနာ ပန သဗ္ဗမကံသု။
Anekehi vaṇṇasaṇṭhānādīhi kāraṇehi vokāro assāti anekākāravokāro. Anekākāravokiṇṇo anekākārena sammissoti vuttaṃ hoti. Ko so? Asubhabhāvanānuyogo, taṃ anekākāravokāraṃ. Asubhabhāvanānuyogamanuyuttā viharantīti yuttappayuttā viharanti. Aṭṭīyamānāti tena kāyena aṭṭā dukkhitā honti. Harāyamānāti lajjamānā. Jigucchamānāti jigucchaṃ uppādayamānā. Satthahārakaṃ pariyesantīti jīvitaharaṇakasatthaṃ pariyesanti. Na kevalañca te satthaṃ pariyesitvā attanā vā attānaṃ jīvitā voropenti, migalaṇḍikampi pana samaṇakuttakaṃ upasaṅkamitvā, ‘‘sādhu no, āvuso, jīvitā voropehī’’ti vadanti. Ettha ca ariyā neva pāṇātipātaṃ kariṃsu, na samādapesuṃ, na samanuññā ahesuṃ. Puthujjanā pana sabbamakaṃsu.
ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတောတိ တေသံ ပဉ္စန္နံ ဘိက္ခုသတာနံ ဇီဝိတက္ခယပ္ပတ္တဘာဝံ ဉတ္ဝာ တတော ဧကီဘာဝတော ဝုဋ္ဌိတော ဇာနန္တောပိ အဇာနန္တော ဝိယ ကထာသမုဋ္ဌာပနတ္ထံ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ။ ကိံ နု ခော, အာနန္ဒ, တနုဘူတော ဝိယ ဘိက္ခုသင္ဃောတိ ဣတော, အာနန္ဒ, ပုဗ္ဗေ ဗဟူ ဘိက္ခူ ဧကတော ဥပဋ္ဌာနံ အာဂစ္ဆန္တိ, ဥဒ္ဒေသံ ပရိပုစ္ဆံ ဂဏ္ဟန္တိ, သဇ္ဈာယန္တိ, ဧကပဇ္ဇောတော ဝိယ အာရာမော ဒိသ္သတိ။ ဣဒာနိ ပန အဍ္ဎမာသမတ္တသ္သ အစ္စယေန တနုဘူတော ဝိယ တနုကော မန္ဒော အပ္ပကော ဝိရဠော ဝိယ ဇာတော ဘိက္ခုသင္ဃော။ ကိံ နု ခော ကာရဏံ? ကိံ ဒိသာသု ပက္ကန္တာ ဘိက္ခူတိ?
Paṭisallānā vuṭṭhitoti tesaṃ pañcannaṃ bhikkhusatānaṃ jīvitakkhayappattabhāvaṃ ñatvā tato ekībhāvato vuṭṭhito jānantopi ajānanto viya kathāsamuṭṭhāpanatthaṃ āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi. Kiṃ nu kho, ānanda, tanubhūto viya bhikkhusaṅghoti ito, ānanda, pubbe bahū bhikkhū ekato upaṭṭhānaṃ āgacchanti, uddesaṃ paripucchaṃ gaṇhanti, sajjhāyanti, ekapajjoto viya ārāmo dissati. Idāni pana aḍḍhamāsamattassa accayena tanubhūto viya tanuko mando appako viraḷo viya jāto bhikkhusaṅgho. Kiṃ nu kho kāraṇaṃ? Kiṃ disāsu pakkantā bhikkhūti?
အထာယသ္မာ အာနန္ဒော ကမ္မဝိပာကေန တေသံ ဇီဝိတက္ခယပ္ပတ္တိံ အသလ္လက္ခေန္တော အသုဘကမ္မဋ္ဌာနာနုယောဂပစ္စယာ ပန သလ္လက္ခေန္တော တထာ ဟိ ပန, ဘန္တေ ဘဂဝာတိအာဒိံ ဝတ္ဝာ ဘိက္ခူနံ အရဟတ္တပ္ပတ္တိယာ အညံ ကမ္မဋ္ဌာနံ ယာစန္တော, သာဓု, ဘန္တေ, ဘဂဝာတိအာဒိမာဟ။ တသ္သတ္ထော – သာဓု, ဘန္တေ, ဘဂဝာ အညံ ကာရဏံ အာစိက္ခတု, ယေန ဘိက္ခုသင္ဃော အရဟတ္တေ ပတိဋ္ဌဟေယ္ယ ။ မဟာသမုဒ္ဒံ ဩရောဟဏတိတ္ထာနိ ဝိယ အညာနိပိ ဒသာနုသ္သတိ, ဒသကသိဏ, စတုဓာတုဝဝတ္ထာန, ဗ္ရဟ္မဝိဟာရ, အာနာပာနသ္သတိပဘေဒာနိ ဗဟူနိ နိဗ္ဗာနောရောဟဏကမ္မဋ္ဌာနာနိ သန္တိ, တေသု ဘဂဝာ ဘိက္ခူ သမသ္သာသေတ္ဝာ အညတရံ ကမ္မဋ္ဌာနံ အာစိက္ခတူတိ အဓိပ္ပာယော။
Athāyasmā ānando kammavipākena tesaṃ jīvitakkhayappattiṃ asallakkhento asubhakammaṭṭhānānuyogapaccayā pana sallakkhento tathā hi pana, bhante bhagavātiādiṃ vatvā bhikkhūnaṃ arahattappattiyā aññaṃ kammaṭṭhānaṃ yācanto, sādhu, bhante, bhagavātiādimāha. Tassattho – sādhu, bhante, bhagavā aññaṃ kāraṇaṃ ācikkhatu, yena bhikkhusaṅgho arahatte patiṭṭhaheyya . Mahāsamuddaṃ orohaṇatitthāni viya aññānipi dasānussati, dasakasiṇa, catudhātuvavatthāna, brahmavihāra, ānāpānassatipabhedāni bahūni nibbānorohaṇakammaṭṭhānāni santi, tesu bhagavā bhikkhū samassāsetvā aññataraṃ kammaṭṭhānaṃ ācikkhatūti adhippāyo.
အထ ဘဂဝာ တထာ ကာတုကာမော ထေရံ ဥယ္ယောဇေန္တော တေနဟာနန္ဒာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဝေသာလိံ ဥပနိသ္သာယာတိ ဝေသာလိယံ ဥပနိသ္သာယ သမန္တာ ဂာဝုတေပိ အဍ္ဎယောဇနေပိ ယာဝတိကာ ဝိဟရန္တိ, တေ သဗ္ဗေ သန္နိပာတေဟီတိ အတ္ထော။ သဗ္ဗေ ဥပဋ္ဌာနသာလာယံ သန္နိပာတေတ္ဝာတိ အတ္တနာ ဂန္တုံ ယုတ္တဋ္ဌာနံ သယံ ဂန္တ္ဝာ အညတ္ထ ဒဟရဘိက္ခူ ပဟိဏိတ္ဝာ မုဟုတ္တေနေဝ အနဝသေသေ ဘိက္ခူ ဥပဋ္ဌာနသာလာယံ သမူဟံ ကတ္ဝာ။ ယသ္သဒာနိ, ဘန္တေ, ဘဂဝာ ကာလံ မညတီတိ ဧတ္ထ အယမဓိပ္ပာယော – ဘဂဝာ ဘိက္ခုသင္ဃော သန္နိပတိတော, ဧသ ကာလော ဘိက္ခူနံ ဓမ္မကထံ ကာတုံ, အနုသာသနိံ ဒာတုံ, ဣဒာနိ ယသ္သ တုမ္ဟေ ကာလံ ဇာနာထ, တံ ကာတဗ္ဗန္တိ။
Atha bhagavā tathā kātukāmo theraṃ uyyojento tenahānandātiādimāha. Tattha vesāliṃ upanissāyāti vesāliyaṃ upanissāya samantā gāvutepi aḍḍhayojanepi yāvatikā viharanti, te sabbe sannipātehīti attho. Sabbe upaṭṭhānasālāyaṃ sannipātetvāti attanā gantuṃ yuttaṭṭhānaṃ sayaṃ gantvā aññattha daharabhikkhū pahiṇitvā muhutteneva anavasese bhikkhū upaṭṭhānasālāyaṃ samūhaṃ katvā. Yassadāni, bhante, bhagavā kālaṃ maññatīti ettha ayamadhippāyo – bhagavā bhikkhusaṅgho sannipatito, esa kālo bhikkhūnaṃ dhammakathaṃ kātuṃ, anusāsaniṃ dātuṃ, idāni yassa tumhe kālaṃ jānātha, taṃ kātabbanti.
အထ ခော ဘဂဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ, အယမ္ပိ ခော, ဘိက္ခဝေတိ။ အာမန္တေတ္ဝာ စ ပန ဘိက္ခူနံ အရဟတ္တပ္ပတ္တိယာ ပုဗ္ဗေ အာစိက္ခိတအသုဘကမ္မဋ္ဌာနတော အညံ ပရိယာယံ အာစိက္ခန္တော အာနာပာနသ္သတိသမာဓီတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အာနာပာနသ္သတိသမာဓီတိ အာနာပာနပရိဂ္ဂာဟိကာယ သတိယာ သဒ္ဓိံ သမ္ပယုတ္တော သမာဓိ, အာနာပာနသ္သတိယံ ဝာ သမာဓိ, အာနာပာနသ္သတိသမာဓိ။ ဘာဝိတောတိ ဥပ္ပာဒိတော ဝဍ္ဎိတော ဝာ။ ဗဟုလီကတောတိ ပုနပ္ပုနံ ကတော။ သန္တော စေဝ ပဏီတော စာတိ သန္တော စေဝ ပဏီတော စေဝ။ ဥဘယတ္ထ ဧဝသဒ္ဒေန နိယမော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? အယဉ္ဟိ ယထာ အသုဘကမ္မဋ္ဌာနံ ကေဝလံ ပဋိဝေဓဝသေန သန္တဉ္စ ပဏီတဉ္စ, ဩဠာရိကာရမ္မဏတ္တာ ပန ပဋိကူလာရမ္မဏတ္တာ စ အာရမ္မဏဝသေန နေဝ သန္တံ န ပဏီတံ, န ဧဝံ ကေနစိ ပရိယာယေန အသန္တော ဝာ အပ္ပဏီတော ဝာ, အပိစ ခော အာရမ္မဏသန္တတာယပိ သန္တော ဝူပသန္တော နိဗ္ဗုတော, ပဋိဝေဓသင္ခာတာယ အင္ဂသန္တတာယပိ, အာရမ္မဏပဏီတတာယ ပဏီတော အတိတ္တိကရော, အင္ဂပဏီတတာယပီတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သန္တော စေဝ ပဏီတော စာ’’တိ။
Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi, ayampi kho, bhikkhaveti. Āmantetvā ca pana bhikkhūnaṃ arahattappattiyā pubbe ācikkhitaasubhakammaṭṭhānato aññaṃ pariyāyaṃ ācikkhanto ānāpānassatisamādhītiādimāha. Tattha ānāpānassatisamādhīti ānāpānapariggāhikāya satiyā saddhiṃ sampayutto samādhi, ānāpānassatiyaṃ vā samādhi, ānāpānassatisamādhi. Bhāvitoti uppādito vaḍḍhito vā. Bahulīkatoti punappunaṃ kato. Santo ceva paṇīto cāti santo ceva paṇīto ceva. Ubhayattha evasaddena niyamo veditabbo. Kiṃ vuttaṃ hoti? Ayañhi yathā asubhakammaṭṭhānaṃ kevalaṃ paṭivedhavasena santañca paṇītañca, oḷārikārammaṇattā pana paṭikūlārammaṇattā ca ārammaṇavasena neva santaṃ na paṇītaṃ, na evaṃ kenaci pariyāyena asanto vā appaṇīto vā, apica kho ārammaṇasantatāyapi santo vūpasanto nibbuto, paṭivedhasaṅkhātāya aṅgasantatāyapi, ārammaṇapaṇītatāya paṇīto atittikaro, aṅgapaṇītatāyapīti. Tena vuttaṃ ‘‘santo ceva paṇīto cā’’ti.
အသေစနကော စ သုခော စ ဝိဟာရောတိ ဧတ္ထ ပန နာသ္သ သေစနန္တိ အသေစနကော, အနာသိတ္တကော အဗ္ဗောကိဏ္ဏော ပာဋိယေက္ကော အာဝေဏိကော, နတ္ထိ ဧတ္ထ ပရိကမ္မေန ဝာ ဥပစာရေန ဝာ သန္တတာ, အာဒိသမန္နာဟာရတော ပဘုတိ အတ္တနော သဘာဝေနေဝ သန္တော စ ပဏီတော စာတိ အတ္ထော။ ကေစိ ‘‘အသေစနကော’’တိ အနာသိတ္တကော ဩဇဝန္တော, သဘာဝေနေဝ မဓုရော’’တိ ဝဒန္တိ။ ဧဝမယံ အသေစနကော စ အပ္ပိတပ္ပိတက္ခဏေ ကာယိကစေတသိကသုခပ္ပဋိလာဘာယ သံဝတ္တနတော သုခော စ ဝိဟာရောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။
Asecanakoca sukho ca vihāroti ettha pana nāssa secananti asecanako, anāsittako abbokiṇṇo pāṭiyekko āveṇiko, natthi ettha parikammena vā upacārena vā santatā, ādisamannāhārato pabhuti attano sabhāveneva santo ca paṇīto cāti attho. Keci ‘‘asecanako’’ti anāsittako ojavanto, sabhāveneva madhuro’’ti vadanti. Evamayaṃ asecanako ca appitappitakkhaṇe kāyikacetasikasukhappaṭilābhāya saṃvattanato sukho ca vihāroti veditabbo.
ဥပ္ပန္နုပ္ပန္နေတိ အဝိက္ခမ္ဘိတေ။ ပာပကေတိ လာမကေ။ အကုသလေ ဓမ္မေတိ အကောသလ္လသမ္ဘူတေ ဓမ္မေ။ ဌာနသော အန္တရဓာပေတီတိ ခဏေနေဝ အန္တရဓာပေတိ ဝိက္ခမ္ဘေတိ။ ဝူပသမေတီတိ သုဋ္ဌု ဥပသမေတိ, နိဗ္ဗေဓဘာဂိယတ္တာ အနုပုဗ္ဗေန အရိယမဂ္ဂဝုဒ္ဓိပ္ပတ္တော သမုစ္ဆိန္ဒတိ, ပဋိပ္ပသ္သမ္ဘေတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဂိမ္ဟာနံ ပစ္ဆိမေ မာသေတိ အာသာဠ္ဟမာသေ။ ဦဟတံ ရဇောဇလ္လန္တိ အဋ္ဌ မာသေ ဝာတာတပသုက္ခာယ ဂောမဟိံသာဒိပာဒပ္ပဟာရသမ္ဘိန္နာယ ပထဝိယာ ဥဒ္ဓံ ဟတံ ဦဟတံ အာကာသေ သမုဋ္ဌိတံ ရဇဉ္စ ရေဏုဉ္စ။ မဟာ အကာလမေဃောတိ သဗ္ဗံ နဘံ အဇ္ဈောတ္ထရိတ္ဝာ ဥဋ္ဌိတော အာသာဠ္ဟဇုဏ္ဟပက္ခေ သကလံ အဍ္ဎမာသံ ဝသ္သနကမေဃော။ သော ဟိ အသမ္ပတ္တေ ဝသ္သကာလေ ဥပ္ပန္နတ္တာ အကာလမေဃောတိ ဣဓ အဓိပ္ပေတော။ ဌာနသော အန္တရာဓာပေတိ ဝူပသမေတီတိ ခဏေနေဝ အဒသ္သနံ နေတိ ပထဝိယံ သန္နိသီဒာပေတိ။ ဧဝမေဝ ခောတိ ဩပမ္မနိဒသ္သနမေတံ။ တတော ပရံ ဝုတ္တနယမေဝ။
Uppannuppanneti avikkhambhite. Pāpaketi lāmake. Akusale dhammeti akosallasambhūte dhamme. Ṭhānaso antaradhāpetīti khaṇeneva antaradhāpeti vikkhambheti. Vūpasametīti suṭṭhu upasameti, nibbedhabhāgiyattā anupubbena ariyamaggavuddhippatto samucchindati, paṭippassambhetīti vuttaṃ hoti. Gimhānaṃ pacchime māseti āsāḷhamāse. Ūhataṃ rajojallanti aṭṭha māse vātātapasukkhāya gomahiṃsādipādappahārasambhinnāya pathaviyā uddhaṃ hataṃ ūhataṃ ākāse samuṭṭhitaṃ rajañca reṇuñca. Mahā akālameghoti sabbaṃ nabhaṃ ajjhottharitvā uṭṭhito āsāḷhajuṇhapakkhe sakalaṃ aḍḍhamāsaṃ vassanakamegho. So hi asampatte vassakāle uppannattā akālameghoti idha adhippeto. Ṭhānaso antarādhāpeti vūpasametīti khaṇeneva adassanaṃ neti pathaviyaṃ sannisīdāpeti. Evameva khoti opammanidassanametaṃ. Tato paraṃ vuttanayameva.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၉. ဝေသာလီသုတ္တံ • 9. Vesālīsuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၉. ဝေသာလီသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 9. Vesālīsuttavaṇṇanā
