Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā)

    ੮. વੇਸਾਰਜ੍ਜਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ

    8. Vesārajjasuttavaṇṇanā

    . ਅਟ੍ਠਮੇ ਬ੍ਯਾਮੋਹવਸੇਨ ਸਰਣਪਰਿਯੇਸਨਂ ਸਾਰਜ੍ਜਨਂ ਸਾਰਦੋ, ਬ੍ਯਾਮੋਹਭਯਂ। વਿਗਤੋ ਸਾਰਦੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ વਿਸਾਰਦੋ, ਤਸ੍ਸ ਭਾવੋ વੇਸਾਰਜ੍ਜਂ। ਤਂ ਪਨ ਞਾਣਸਮ੍ਪਦਂ, ਪਹਾਨਸਮ੍ਪਦਂ, ਦੇਸਨਾવਿਸੇਸਸਮ੍ਪਦਂ ਖੇਮਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪવਤ੍ਤਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਞਾਣਂ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਚਤੂਸੁ ਠਾਨੇਸੂ’’ਤਿਆਦਿ। ਉਸਭਸ੍ਸ ਇਦਨ੍ਤਿ ਆਸਭਂ, ਸੇਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨਂ। ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਪਟਿਜਾਨਨવਸੇਨ ਅਭਿਮੁਖਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਅਟ੍ਠ વਾ ਪਰਿਸਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤੀਤਿ ਆਸਭਾ, ਪੁਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਾ। ਇਦਂ ਪਨਾਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਠਾਨਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਮੇવ વਦਤਿ। ਤਿਟ੍ਠਮਾਨੋવਾਤਿ ਅવਦਨ੍ਤੋਪਿ ਤਿਟ੍ਠਮਾਨੋવ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਉਪਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਨੁਜਾਨਾਤਿ।

    8. Aṭṭhame byāmohavasena saraṇapariyesanaṃ sārajjanaṃ sārado, byāmohabhayaṃ. Vigato sārado etassāti visārado, tassa bhāvo vesārajjaṃ. Taṃ pana ñāṇasampadaṃ, pahānasampadaṃ, desanāvisesasampadaṃ khemañca nissāya pavattaṃ catubbidhapaccavekkhaṇañāṇaṃ. Tenāha ‘‘catūsu ṭhānesū’’tiādi. Usabhassa idanti āsabhaṃ, seṭṭhaṭṭhānaṃ. Sabbaññutapaṭijānanavasena abhimukhaṃ gacchanti, aṭṭha vā parisā upasaṅkamantīti āsabhā, pubbabuddhā. Idaṃ panāti buddhānaṃ ṭhānaṃ sabbaññutameva vadati. Tiṭṭhamānovāti avadantopi tiṭṭhamānova paṭijānāti nāmāti attho. Upagacchatīti anujānāti.

    ਅਟ੍ਠਸੁ ਪਰਿਸਾਸੂਤਿ ‘‘ਅਭਿਜਾਨਾਮਿ ਖੋ ਪਨਾਹਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਅਨੇਕਸਤਂ ਖਤ੍ਤਿਯਪਰਿਸਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਾ…ਪੇ॰… ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪਰਿਸਂ ਗਹਪਤਿਪਰਿਸਂ, ਸਮਣਪਰਿਸਂ, ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਪਰਿਸਂ, ਤਾવਤਿਂਸਪਰਿਸਂ, ਮਾਰਪਰਿਸਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਰਿਸਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਾ, ਤਤ੍ਰਪਿ ਮਯਾ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਞ੍ਚੇવ ਸਲ੍ਲਪਿਤਪੁਬ੍ਬਞ੍ਚ ਸਾਕਚ੍ਛਾ ਚ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤਪੁਬ੍ਬਾ। ਤਤ੍ਰ વਤ ਮਂ ‘ਭਯਂ વਾ ਸਾਰਜ੍ਜਂ વਾ ਓਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਮੇਤਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਨ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੫੧) ਏવਂ વੁਤ੍ਤਪਰਿਸਾਸੁ। ਅਭੀਤਨਾਦਂ ਨਦਤੀਤਿ ਪਰਤੋ ਦਸ੍ਸਿਤਞਾਣਯੋਗੇਨ વਿਸਾਰਦੋ ਅਹਨ੍ਤਿ ਅਭੀਤਨਾਦਂ ਨਦਤਿ। ਸੀਹਨਾਦਸੁਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਖਨ੍ਧવਗ੍ਗੇ ਆਗਤੇਨ ਸੀਹਨਾਦਸੁਤ੍ਤੇਨ।

    Aṭṭhasu parisāsūti ‘‘abhijānāmi kho panāhaṃ, sāriputta, anekasataṃ khattiyaparisaṃ upasaṅkamitā…pe… brāhmaṇaparisaṃ gahapatiparisaṃ, samaṇaparisaṃ, cātumahārājikaparisaṃ, tāvatiṃsaparisaṃ, māraparisaṃ, brahmaparisaṃ upasaṅkamitā, tatrapi mayā sannisinnapubbañceva sallapitapubbañca sākacchā ca samāpajjitapubbā. Tatra vata maṃ ‘bhayaṃ vā sārajjaṃ vā okkamissatī’ti nimittametaṃ, sāriputta, na samanupassāmī’’ti (ma. ni. 1.151) evaṃ vuttaparisāsu. Abhītanādaṃ nadatīti parato dassitañāṇayogena visārado ahanti abhītanādaṃ nadati. Sīhanādasuttenāti khandhavagge āgatena sīhanādasuttena.

    ‘‘ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਚਤੁਚਕ੍ਕਂ વਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੪.੩੧) ਸੁਤ੍ਤਸੇਸੇਨ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯਾਦਿਫਲਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਪવਤ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਾ, ਪੁਰਿਮਸਪ੍ਪੁਰਿਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯਾਦਿਉਪਨਿਸ੍ਸਯਾ ਪਚ੍ਛਿਮਸਪ੍ਪੁਰਿਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯਾਦਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਪવਤ੍ਤਿ વਾ વੁਤ੍ਤਾ। ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਤਤ੍ਥ ਚ ਚਕ੍ਕਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਗਹਣਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। વਿਚਕ੍ਕਸਣ੍ਠਾਨਾ ਅਸਨਿ ਏવ ਅਸਨਿવਿਚਕ੍ਕਂ। ਉਰਚਕ੍ਕਾਦੀਸੂਤਿ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਆਣਾਸਮੂਹਾਦੀਸੁਪਿ ਚਕ੍ਕਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ‘‘ਸਙ੍ਘਭੇਦਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ ਚਕ੍ਕਭੇਦ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ॰ ੪੦੯; ਚੂਲ਼વ॰ ੩੪੩) ਹਿ ਆਣਾ ‘‘ਚਕ੍ਕ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਾ। ‘‘ਦੇવਚਕ੍ਕਂ ਅਸੁਰਚਕ੍ਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਮੂਹੋਤਿ।

    ‘‘Devamanussānaṃ catucakkaṃ vattatī’’ti (a. ni. 4.31) suttasesena sappurisūpanissayādiphalasampattipavatti vuttā, purimasappurisūpanissayādiupanissayā pacchimasappurisūpanissayādisampattipavatti vā vuttā. Ādi-saddena tattha ca cakkasaddassa gahaṇaṃ veditabbaṃ. Vicakkasaṇṭhānā asani eva asanivicakkaṃ. Uracakkādīsūti ādi-saddena āṇāsamūhādīsupi cakkasaddassa pavatti veditabbā. ‘‘Saṅghabhedaṃ karissāma cakkabheda’’ntiādīsu (pārā. 409; cūḷava. 343) hi āṇā ‘‘cakka’’nti vuttā. ‘‘Devacakkaṃ asuracakka’’ntiādīsu samūhoti.

    ਪਟਿવੇਧਨਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਞਾਣਂ ਪਟਿવੇਧੋਤਿ ‘‘ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤੇਨ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸਪਿ ਦੇਸਨਾਞਾਣਸ੍ਸ ਕਿਚ੍ਚਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿ ਪਰਸ੍ਸ ਬੁਜ੍ਝਨਮਤ੍ਤੇਨ ਹੋਤੀਤਿ ‘‘ਅਞ੍ਞਾਸਿਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਪવਤ੍ਤਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤੋ ਪਰਂ ਪਨ ਯਾવ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਾ ਦੇਸਨਾਞਾਣਪ੍ਪવਤ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸੇવ ਪવਤ੍ਤਿਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਸ੍ਸ ਠਾਨਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।

    Paṭivedhaniṭṭhattā arahattamaggañāṇaṃ paṭivedhoti ‘‘phalakkhaṇe uppannaṃ nāmā’’ti vuttaṃ. Tena paṭiladdhassapi desanāñāṇassa kiccanipphatti parassa bujjhanamattena hotīti ‘‘aññāsikoṇḍaññassa sotāpatti…pe… phalakkhaṇe pavattaṃ nāmā’’ti vuttaṃ. Tato paraṃ pana yāva parinibbānā desanāñāṇappavatti tasseva pavattitassa dhammacakkassa ṭhānanti veditabbaṃ.

    ਦਸ੍ਸਿਤਧਮ੍ਮੇਸੂਤਿ વੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇਸੁ। વਚਨਮਤ੍ਤਮੇવ ਹਿ ਤੇਸਂ, ਨ ਪਨ ਦਸ੍ਸਨਂ ਤਾਦਿਸਸ੍ਸੇવ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਭਾવਤੋ। ਭਗવਤੋ ਏવ વਾ ‘‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਪਰਸ੍ਸ વਚਨવਸੇਨ ਦਸ੍ਸਿਤਧਮ੍ਮੇਸੁ। ‘‘ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (વਿਭ॰ ੭੧੮-੭੨੧) વਿਯ ਧਮ੍ਮ-ਸਦ੍ਦੋ ਹੇਤੁਪਰਿਯਾਯੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਹਧਮ੍ਮੇਨਾਤਿ ਸਹੇਤੁਨਾ’’ਤਿ। ਹੇਤੂਤਿ ਚ ਉਪਪਤ੍ਤਿਸਾਧਨਹੇਤੁ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਕਾਰਕੋ, ਸਮ੍ਪਾਪਕੋ વਾ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੋਦਨਾਯ ਕਾਰਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਚੋਦਕੋ ਚੋਦਨਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਕਾਰਣਂ, ਧਮ੍ਮੋ ਚੋਦਨਂ ਕਰੋਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਕਾਰਣਂ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲੋਪੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਕੇਨਚਿ ਅਪ੍ਪਟਿਬਾਹਿਯਭਾવੇਨ ਅਨੁਪਦ੍ਦੁਤਂ।

    Dassitadhammesūti vuttadhammesu. Vacanamattameva hi tesaṃ, na pana dassanaṃ tādisasseva dhammassa abhāvato. Bhagavato eva vā ‘‘ime dhammā anabhisambuddho’’ti parassa vacanavasena dassitadhammesu. ‘‘Dhammapaṭisambhidā’’tiādīsu (vibha. 718-721) viya dhamma-saddo hetupariyāyoti āha ‘‘sahadhammenāti sahetunā’’ti. Hetūti ca upapattisādhanahetu veditabbo, na kārako, sampāpako vā. Nimittanti codanāya kāraṇaṃ. Tattha codako codanaṃ karotīti kāraṇaṃ, dhammo codanaṃ karoti etenāti kāraṇaṃ. Tenāha ‘‘puggalopī’’tiādi. Khemanti kenaci appaṭibāhiyabhāvena anupaddutaṃ.

    ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਨ੍ਤਰਾਯੇ વਾ ਨਿਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਾ। ਏવਂਭੂਤਾ ਪਨ ਤੇ ਯਸ੍ਮਾ ਅਨ੍ਤਰਾਯਕਰਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਹ ‘‘ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਾ’’ਤਿ। ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ વੀਤਿਕ੍ਕਮੇ ਨਾਤਿਸਾવਜ੍ਜਾਤਿ ਕਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ વੀਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ’’ਤਿ। ਸਤ੍ਤ ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾਤਿਆਦਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਂ ਇਤਰੇਸਮ੍ਪਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ‘‘ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨਂ ਤਬ੍ਭਾવੇ ਬ੍ਯਭਿਚਾਰਾਭਾવਤੋ। ਇਧ ਪਨ ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋਤਿ ਇਦਂ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ਅਰਿਟ੍ਠਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ (ਪਾਚਿ॰ ੪੧੭) વਿਯ। ਯਸ੍ਮਾ ਤਂਖਣਮ੍ਪਿ ਕਾਮਾਨਂ ਆਦੀਨવਂ ਦਿਸ੍વਾ વਿਰਤੋ ਹੋਤਿ ਚੇ, વਿਸੇਸਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਕਾਮੇਸੁ ਆਸਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਮੇਥੁਨ…ਪੇ॰…ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚੀਤਿ ਨ ਕੇવਲਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸੇવ, ਅਥ ਖੋ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ। ਤਥਾ ਹਿ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਮੇਥੁਨਮਨੁਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਮੁਸ੍ਸਤੇવਾਪਿ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਸੁ॰ ਨਿ॰ ੮੨੦)।

    Antarāyo etesaṃ atthi, antarāye vā niyuttāti antarāyikā. Evaṃbhūtā pana te yasmā antarāyakarā nāma honti, tasmā āha ‘‘antarāyaṃ karontīti antarāyikā’’ti. Asañcicca vītikkame nātisāvajjāti katvā vuttaṃ ‘‘sañcicca vītikkantā’’ti. Satta āpattikkhandhātiādi nidassanamattaṃ itaresampi catunnaṃ ‘‘antarāyikā’’ti vuttadhammānaṃ tabbhāve byabhicārābhāvato. Idha pana methunadhammo adhippetoti idaṃ aṭṭhuppattivasena vuttaṃ ariṭṭhasikkhāpadaṃ (pāci. 417) viya. Yasmā taṃkhaṇampi kāmānaṃ ādīnavaṃ disvā virato hoti ce, visesaṃ adhigacchati, na kāmesu āsatto, tasmā vuttaṃ ‘‘methuna…pe…antarāyo hotī’’ti. Tattha yassa kassacīti na kevalaṃ pabbajitasseva, atha kho yassa kassaci. Tathā hi vuttaṃ ‘‘methunamanuyuttassa, mussatevāpi sāsana’’nti (su. ni. 820).

    ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਧਮ੍ਮੇਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਰੇਹਿ ਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਧਮ੍ਮਨਿਮਿਤ੍ਤਂ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਤ੍ਥੇ ਹਿ ਇਦਂ ਕਮ੍ਮਸਂਯੋਗੇ ਭੁਮ੍ਮਂ।

    Tasmiṃ aniyyānikadhammeti tasmiṃ parehi parikappitaaniyyānikadhammanimittaṃ. Nimittatthe hi idaṃ kammasaṃyoge bhummaṃ.

    ਉਪਨਿਬਦ੍ਧਾਤਿ વਿਰਚਿਤਾ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਭਿਸਙ੍ਖਤਾ’’ਤਿ। ਪੁਥੁਭਾવਨ੍ਤਿ ਬਹੁਭਾવਂ। ਪੁਥੂਹਿ વਾ ਸਿਤਾਤਿ ਬਹੂਹਿ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ ਸਿਤਾ ਉਪਨਿਬਦ੍ਧਾ।

    Upanibaddhāti viracitā. Tenāha ‘‘abhisaṅkhatā’’ti. Puthubhāvanti bahubhāvaṃ. Puthūhi vā sitāti bahūhi samaṇabrāhmaṇehi sitā upanibaddhā.

    વੇਸਾਰਜ੍ਜਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Vesārajjasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / ੮. વੇਸਾਰਜ੍ਜਸੁਤ੍ਤਂ • 8. Vesārajjasuttaṃ

    ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੮. વੇਸਾਰਜ੍ਜਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 8. Vesārajjasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact