Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဗုဒ္ဓဝံသပာဠိ • Buddhavaṃsapāḷi |
၂၃. ဝေသ္သဘူဗုဒ္ဓဝံသော
23. Vessabhūbuddhavaṃso
၁.
1.
တတ္ထေဝ မဏ္ဍကပ္ပမ္ဟိ၊ အသမော အပ္ပဋိပုဂ္ဂလော။
Tattheva maṇḍakappamhi, asamo appaṭipuggalo;
၂.
2.
အာဒိတ္တံ ဝတ ရာဂဂ္ဂိ၊ တဏ္ဟာနံ ဝိဇိတံ တဒာ။
Ādittaṃ vata rāgaggi, taṇhānaṃ vijitaṃ tadā;
နာဂောဝ ဗန္ဓနံ ဆေတ္ဝာ၊ ပတ္တော သမ္ဗောဓိမုတ္တမံ။
Nāgova bandhanaṃ chetvā, patto sambodhimuttamaṃ.
၃.
3.
ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေန္တေ၊ ဝေသ္သဘူလောကနာယကေ။
Dhammacakkaṃ pavattente, vessabhūlokanāyake;
အသီတိကောဋိသဟသ္သာနံ၊ ပဌမာဘိသမယော အဟု။
Asītikoṭisahassānaṃ, paṭhamābhisamayo ahu.
၄.
4.
ပက္ကန္တေ စာရိကံ ရဋ္ဌေ၊ လောကဇေဋ္ဌေ နရာသဘေ။
Pakkante cārikaṃ raṭṭhe, lokajeṭṭhe narāsabhe;
သတ္တတိကောဋိသဟသ္သာနံ၊ ဒုတိယာဘိသမယော အဟု။
Sattatikoṭisahassānaṃ, dutiyābhisamayo ahu.
၅.
5.
မဟာဒိဋ္ဌိံ ဝိနောဒေန္တော၊ ပာဋိဟေရံ ကရောတိ သော။
Mahādiṭṭhiṃ vinodento, pāṭiheraṃ karoti so;
သမာဂတာ နရမရူ၊ ဒသသဟသ္သီ သဒေဝကေ။
Samāgatā naramarū, dasasahassī sadevake.
၆.
6.
မဟာအစ္ဆရိယံ ဒိသ္ဝာ၊ အဗ္ဘုတံ လောမဟံသနံ။
Mahāacchariyaṃ disvā, abbhutaṃ lomahaṃsanaṃ;
ဒေဝာ စေဝ မနုသ္သာ စ၊ ဗုဇ္ဈရေ သဋ္ဌိကောဋိယော။
Devā ceva manussā ca, bujjhare saṭṭhikoṭiyo.
၇.
7.
သန္နိပာတာ တယော အာသုံ၊ ဝေသ္သဘုသ္သ မဟေသိနော။
Sannipātā tayo āsuṃ, vessabhussa mahesino;
ခီဏာသဝာနံ ဝိမလာနံ၊ သန္တစိတ္တာန တာဒိနံ။
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.
၈.
8.
အသီတိဘိက္ခုသဟသ္သာနံ၊ ပဌမော အာသိ သမာဂမော။
Asītibhikkhusahassānaṃ, paṭhamo āsi samāgamo;
သတ္တတိဘိက္ခုသဟသ္သာနံ၊ ဒုတိယော အာသိ သမာဂမော။
Sattatibhikkhusahassānaṃ, dutiyo āsi samāgamo.
၉.
9.
သဋ္ဌိဘိက္ခုသဟသ္သာနံ ၊ တတိယော အာသိ သမာဂမော။
Saṭṭhibhikkhusahassānaṃ , tatiyo āsi samāgamo;
ဇရာဒိဘယဘီတာနံ၊ ဩရသာနံ မဟေသိနော။
Jarādibhayabhītānaṃ, orasānaṃ mahesino.
၁၀.
10.
အဟံ တေန သမယေန၊ သုဒသ္သနော နာမ ခတ္တိယော။
Ahaṃ tena samayena, sudassano nāma khattiyo;
နိမန္တေတ္ဝာ မဟာဝီရံ၊ ဒာနံ ဒတ္ဝာ မဟာရဟံ။
Nimantetvā mahāvīraṃ, dānaṃ datvā mahārahaṃ;
အန္နပာနေန ဝတ္ထေန၊ သသင္ဃံ ဇိန ပူဇယိံ။
Annapānena vatthena, sasaṅghaṃ jina pūjayiṃ.
၁၁.
11.
တသ္သ ဗုဒ္ဓသ္သ အသမသ္သ၊ စက္ကံ ဝတ္တိတမုတ္တမံ။
Tassa buddhassa asamassa, cakkaṃ vattitamuttamaṃ;
သုတ္ဝာန ပဏိတံ ဓမ္မံ၊ ပဗ္ဗဇ္ဇမဘိရောစယိံ။
Sutvāna paṇitaṃ dhammaṃ, pabbajjamabhirocayiṃ.
၁၂.
12.
မဟာဒာနံ ပဝတ္တေတ္ဝာ၊ ရတ္တိန္ဒိဝမတန္ဒိတော။
Mahādānaṃ pavattetvā, rattindivamatandito;
ပဗ္ဗဇ္ဇံ ဂုဏသမ္ပန္နံ၊ ပဗ္ဗဇိံ ဇိနသန္တိကေ။
Pabbajjaṃ guṇasampannaṃ, pabbajiṃ jinasantike.
၁၃.
13.
အာစာရဂုဏသမ္ပန္နော၊ ဝတ္တသီလသမာဟိတော။
Ācāraguṇasampanno, vattasīlasamāhito;
သဗ္ဗညုတံ ဂဝေသန္တော၊ ရမာမိ ဇိနသာသနေ။
Sabbaññutaṃ gavesanto, ramāmi jinasāsane.
၁၄.
14.
သဒ္ဓာပီတိံ ဥပဂန္တ္ဝာ၊ ဗုဒ္ဓံ ဝန္ဒာမိ သတ္ထရံ။
Saddhāpītiṃ upagantvā, buddhaṃ vandāmi sattharaṃ;
ပီတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မယ္ဟံ၊ ဗောဓိယာယေဝ ကာရဏာ။
Pīti uppajjati mayhaṃ, bodhiyāyeva kāraṇā.
၁၅.
15.
အနိဝတ္တမာနသံ ဉတ္ဝာ၊ သမ္ဗုဒ္ဓော ဧတဒဗ္ရဝိ။
Anivattamānasaṃ ñatvā, sambuddho etadabravi;
‘‘ဧကတိံသေ ဣတော ကပ္ပေ၊ အယံ ဗုဒ္ဓော ဘဝိသ္သတိ။
‘‘Ekatiṃse ito kappe, ayaṃ buddho bhavissati.
၁၆.
16.
‘‘အဟု ကပိလဝ္ဟယာ ရမ္မာ။ပေ.။ ဟေသ္သာမ သမ္မုခာ ဣမံ’’။
‘‘Ahu kapilavhayā rammā…pe… hessāma sammukhā imaṃ’’.
၁၇.
17.
တသ္သာဟံ ဝစနံ သုတ္ဝာ၊ ဘိယ္ယော စိတ္တံ ပသာဒယိံ။
Tassāhaṃ vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;
ဥတ္တရိံ ဝတမဓိဋ္ဌာသိံ၊ ဒသပာရမိပူရိယာ။
Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ, dasapāramipūriyā.
၁၈.
18.
အနောမံ နာမ နဂရံ၊ သုပ္ပတီတော နာမ ခတ္တိယော။
Anomaṃ nāma nagaraṃ, suppatīto nāma khattiyo;
မာတာ ယသဝတီ နာမ၊ ဝေသ္သဘုသ္သ မဟေသိနော။
Mātā yasavatī nāma, vessabhussa mahesino.
၁၉.
19.
ဆ စ ဝသ္သသဟသ္သာနိ၊ အဂာရံ အဇ္ဈ သော ဝသိ။
Cha ca vassasahassāni, agāraṃ ajjha so vasi;
ရုစိ သုရုစိ ရတိဝဍ္ဎနော၊ တယော ပာသာဒမုတ္တမာ။
Ruci suruci rativaḍḍhano, tayo pāsādamuttamā.
၂၀.
20.
အနူနတိံသသဟသ္သာနိ၊ နာရိယော သမလင္ကတာ။
Anūnatiṃsasahassāni, nāriyo samalaṅkatā;
သုစိတ္တာ နာမ သာ နာရီ၊ သုပ္ပဗုဒ္ဓော နာမ အတ္ရဇော။
Sucittā nāma sā nārī, suppabuddho nāma atrajo.
၂၁.
21.
နိမိတ္တေ စတုရော ဒိသ္ဝာ၊ သိဝိကာယာဘိနိက္ခမိ။
Nimitte caturo disvā, sivikāyābhinikkhami;
ဆမာသံ ပဓာနစာရံ၊ အစရီ ပုရိသုတ္တမော။
Chamāsaṃ padhānacāraṃ, acarī purisuttamo.
၂၂.
22.
ဗ္ရဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော၊ ဝေသ္သဘူလောကနာယကော။
Brahmunā yācito santo, vessabhūlokanāyako;
ဝတ္တိ စက္ကံ မဟာဝီရော၊ အရုဏာရာမေ နရုတ္တမော။
Vatti cakkaṃ mahāvīro, aruṇārāme naruttamo.
၂၃.
23.
သောဏော စ ဥတ္တရော စေဝ၊ အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ။
Soṇo ca uttaro ceva, ahesuṃ aggasāvakā;
ဥပသန္တော နာမုပဋ္ဌာကော၊ ဝေသ္သဘုသ္သ မဟေသိနော။
Upasanto nāmupaṭṭhāko, vessabhussa mahesino.
၂၄.
24.
ဗောဓိ တသ္သ ဘဂဝတော၊ မဟာသာလောတိ ဝုစ္စတိ။
Bodhi tassa bhagavato, mahāsāloti vuccati.
၂၅.
25.
သောတ္ထိကော စေဝ ရမ္ဘော စ၊ အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌကာ။
Sotthiko ceva rambho ca, ahesuṃ aggupaṭṭhakā;
ဂောတမီ သိရိမာ စေဝ၊ အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌိကာ။
Gotamī sirimā ceva, ahesuṃ aggupaṭṭhikā.
၂၆.
26.
သဋ္ဌိရတနမုဗ္ဗေဓော၊ ဟေမယူပသမူပမော။
Saṭṭhiratanamubbedho, hemayūpasamūpamo;
ကာယာ နိစ္ဆရတိ ရသ္မိ၊ ရတ္တိံဝ ပဗ္ဗတေ သိခီ။
Kāyā niccharati rasmi, rattiṃva pabbate sikhī.
၂၇.
27.
သဋ္ဌိဝသ္သသဟသ္သာနိ၊ အာယု တသ္သ မဟေသိနော။
Saṭṭhivassasahassāni, āyu tassa mahesino;
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော၊ တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.
၂၈.
28.
ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရိကံ ကတ္ဝာ၊ ဝိဘဇိတ္ဝာ မဟာဇနံ။
Dhammaṃ vitthārikaṃ katvā, vibhajitvā mahājanaṃ;
ဓမ္မနာဝံ ဌပေတ္ဝာန၊ နိဗ္ဗုတော သော သသာဝကော။
Dhammanāvaṃ ṭhapetvāna, nibbuto so sasāvako.
၂၉.
29.
ဒသ္သနေယ္ယံ သဗ္ဗဇနံ၊ ဝိဟာရံ ဣရိယာပထံ။
Dassaneyyaṃ sabbajanaṃ, vihāraṃ iriyāpathaṃ;
သဗ္ဗံ တမန္တရဟိတံ၊ နနု ရိတ္တာ သဗ္ဗသင္ခာရာ။
Sabbaṃ tamantarahitaṃ, nanu rittā sabbasaṅkhārā.
၃၀.
30.
ဝေသ္သဘူ ဇိနဝရော သတ္ထာ၊ ခေမာရာမမ္ဟိ နိဗ္ဗုတော။
Vessabhū jinavaro satthā, khemārāmamhi nibbuto;
ဓာတုဝိတ္ထာရိကံ အာသိ၊ တေသု တေသု ပဒေသတောတိ။
Dhātuvitthārikaṃ āsi, tesu tesu padesatoti.
ဝေသ္သဘုသ္သ ဘဂဝတော ဝံသော ဧကဝီသတိမော။
Vessabhussa bhagavato vaṃso ekavīsatimo.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ဗုဒ္ဓဝံသ-အဋ္ဌကထာ • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā / ၂၃. ဝေသ္သဘူဗုဒ္ဓဝံသဝဏ္ဏနာ • 23. Vessabhūbuddhavaṃsavaṇṇanā