| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ನೇತ್ತಿಪ್ಪಕರಣ-ಟೀಕಾ • Nettippakaraṇa-ṭīkā |
೧೦. ವೇವಚನಹಾರವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ
10. Vevacanahāravibhaṅgavaṇṇanā
೩೭. ಅಞ್ಞಮಞ್ಞೇಹೀತಿ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಅಞ್ಞೇಹಿ। ಆಯತಿನ್ತಿ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಕಾಲೇ। ಕಥಞ್ಚೀತಿ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಪಕಾರೇನ, ಪಠಮಂ ವುತ್ತೇನ ಪರಿಯಾಯೇನ ಅಪ್ಪಟಿವಿಜ್ಝನ್ತೋ ಅಪರೇನ ಪರಿಯಾಯೇನ ಪಟಿವಿಜ್ಝೇಯ್ಯಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಪರಿಯಾಯವಚನಂ ನಿದ್ದಿಸತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಏವಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ। ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇತಿ ಪರಿಯಾಯವಚನಸ್ಸ ವುತ್ತಕ್ಖಣೇ। ವಿಕ್ಖಿತ್ತಚಿತ್ತಾನನ್ತಿ ಆರಮ್ಮಣನ್ತರೇಹಿ ವಿವಿಧಖಿತ್ತಚಿತ್ತಾನಂ । ಅಞ್ಞವಿಹಿತಾನನ್ತಿ ಅಞ್ಞಂ ಚಿನ್ತೇನ್ತಾನಂ। ಕಸ್ಮಾ ಪನ ಅಞ್ಞೇನ ಪರಿಯಾಯೇನ ತದತ್ಥಾವಬೋಧನಂ, ನನು ತೇನ ವುತ್ತೇ ದಳ್ಹೀಕರಣಂ ಹೋತೀತಿ ಚೋದನಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ ‘‘ತೇನೇವಾ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ತದಞ್ಞೇಸನ್ತಿ ತೇಹಿ ವಿಕ್ಖಿತ್ತಚಿತ್ತಾದೀಹಿ ಅಞ್ಞೇಸಂ, ಯೇಹಿ ಪಠಮಂ ವಚನಂ ಸಮ್ಮದೇವ ಗಹಿತಂ। ತತ್ಥಾತಿ ವುತ್ತವಚನೇನೇವ ಪುನಪ್ಪುನಂ ವಚನೇ। ಅಧಿಗತಅನ್ವತ್ಥತಾಯ ಪುನರುತ್ತಿ ಪರಿವಜ್ಜನತ್ಥಂ ವಿಸೇಸನಭಾವೇನ ತಾಹಿ ತಾಹಿ ಸಞ್ಞಾಹಿಪಿ ಅಯಮ್ಪಿ ಸದ್ದೋ ಇಮಸ್ಸತ್ಥಸ್ಸ ವಾಚಕೋ, ಅಯಮ್ಪಿ ಸದ್ದೋ ಇಮಸ್ಸತ್ಥಸ್ಸ ವಾಚಕೋತಿ ಪಞ್ಞಾಪನೇಹಿ। ದೇಸೇತಬ್ಬಸ್ಸ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಚಿತ್ತೇ ಉಪನಿಬನ್ಧನಂ ಠಪನಂ। ತತ್ಥಾತಿ ಧಮ್ಮನಿರುತ್ತಿಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಯಂ। ಬೀಜಾವಾಪನಂ ಹೇತುಸಮ್ಪಾದನಂ।
37.Aññamaññehīti aññehi aññehi. Āyatinti paccavekkhaṇakāle. Kathañcīti yena kenaci pakārena, paṭhamaṃ vuttena pariyāyena appaṭivijjhanto aparena pariyāyena paṭivijjheyyāti adhippāyo. Pariyāyavacanaṃ niddisatīti sambandho. Evaṃ sabbattha. Tasmiṃ khaṇeti pariyāyavacanassa vuttakkhaṇe. Vikkhittacittānanti ārammaṇantarehi vividhakhittacittānaṃ . Aññavihitānanti aññaṃ cintentānaṃ. Kasmā pana aññena pariyāyena tadatthāvabodhanaṃ, nanu tena vutte daḷhīkaraṇaṃ hotīti codanaṃ sandhāyāha ‘‘tenevā’’tiādi. Tattha tadaññesanti tehi vikkhittacittādīhi aññesaṃ, yehi paṭhamaṃ vacanaṃ sammadeva gahitaṃ. Tatthāti vuttavacaneneva punappunaṃ vacane. Adhigataanvatthatāya punarutti parivajjanatthaṃ visesanabhāvena tāhi tāhi saññāhipi ayampi saddo imassatthassa vācako, ayampi saddo imassatthassa vācakoti paññāpanehi. Desetabbassa tassa tassa atthassa attano citte upanibandhanaṃ ṭhapanaṃ. Tatthāti dhammaniruttipaṭisambhidāyaṃ. Bījāvāpanaṃ hetusampādanaṃ.
ಏವಂ ಭಗವತೋ ಪರಿಯಾಯದೇಸನಾಯಂ ಅನೇಕಾನಿ ಪಯೋಜನಾನಿ ವತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಅತ್ತನೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧತಾಯ ಏವಂ ತಥಾಗತಾ ಬುದ್ಧಲೀಲಾಯ ಅನೇಕೇಹಿ ಪರಿಯಾಯೇಹಿ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೀತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಕಿಂ ಬಹುನಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ।
Evaṃ bhagavato pariyāyadesanāyaṃ anekāni payojanāni vatvā idāni attano sammāsambuddhatāya evaṃ tathāgatā buddhalīlāya anekehi pariyāyehi dhammaṃ desentīti dassento ‘‘kiṃ bahunā’’tiādimāha.
ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ಪಿಹಾ ನಾಮ ಯಾ ವತ್ತಮಾನಸ್ಸ ಅತ್ಥಸ್ಸ ಪತ್ಥನಾ’’ತಿ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನವಿಸಯತಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಪುನ ಅನಾಗತವಿಸಯತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಸೇಯ್ಯತರಂ ವಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ‘‘ಅನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನತ್ಥವಿಸಯಾ ತಣ್ಹಾ ಪಿಹಾ’’ತಿ ಆಹ।
Pāḷiyaṃ ‘‘pihā nāma yā vattamānassa atthassa patthanā’’ti paccuppannavisayataṃ dassetvā puna anāgatavisayataṃ dassetuṃ ‘‘seyyataraṃ vā’’tiādi vuttanti ‘‘anāgatapaccuppannatthavisayā taṇhā pihā’’ti āha.
ಅತ್ಥನಿಪ್ಫತ್ತಿಪಟಿಪಾಲನಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ವಾ ಪದೇ ಪಿಹಾಯ ಏವತ್ಥವಸೇನ ಅನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನತ್ಥವಿಸಯಭಾವದೀಪನತೋ।
Atthanipphattipaṭipālanāti imasmiṃ vā pade pihāya evatthavasena anāgatapaccuppannatthavisayabhāvadīpanato.
ಧಮ್ಮಾರಮ್ಮಣೇನೇವ ಸಙ್ಗಹಿತಾ ‘‘ಧಮ್ಮಾರಮ್ಮಣ’’ನ್ತ್ವೇವ ಗಹಣಂ ಗತಾ। ಚತುವೀಸತಿ ಪದಾನೀತಿ ಏತ್ಥ ಗೇಹಸಿತದೋಮನಸ್ಸೂಪವಿಚಾರಾದೀನಂ ಚತುನ್ನಂ ಛಕ್ಕಾನಂ ವಸೇನ ಚತುವೀಸ ಕೋಟ್ಠಾಸಾ।
Dhammārammaṇeneva saṅgahitā ‘‘dhammārammaṇa’’ntveva gahaṇaṃ gatā. Catuvīsati padānīti ettha gehasitadomanassūpavicārādīnaṃ catunnaṃ chakkānaṃ vasena catuvīsa koṭṭhāsā.
೩೮. ಸಾಯೇವ ಪತ್ಥನಾಕಾರೇನ ಧಮ್ಮನನ್ದೀತಿಆದಿಮಾಹಾತಿ ಏತ್ಥ ಅಯಮತ್ಥೋ – ಸಾ ಏವ ಪತ್ಥನಾಕಾರೇನ ಪವತ್ತಿಯಾ ಆಸಾದಿಪರಿಯಾಯೇನ ವುತ್ತಾ ತಣ್ಹಾ ರೂಪಾದಿಧಮ್ಮೇಸು ನನ್ದನಟ್ಠೇನ ಧಮ್ಮನನ್ದೀ। ತೇಸಂ ಏವ ಪಿಯಾಯನಟ್ಠೇನ ಧಮ್ಮಪೇಮಂ। ಗಿಲಿತ್ವಾ ಪರಿನಿಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಠಾನತೋ ಧಮ್ಮಜ್ಝೋಸಾನನ್ತಿ।
38.Sāyeva patthanākārena dhammanandītiādimāhāti ettha ayamattho – sā eva patthanākārena pavattiyā āsādipariyāyena vuttā taṇhā rūpādidhammesu nandanaṭṭhena dhammanandī. Tesaṃ eva piyāyanaṭṭhena dhammapemaṃ. Gilitvā pariniṭṭhapetvā ṭhānato dhammajjhosānanti.
ಇಮಿನಾಪೀತಿ ನ ಕೇವಲಂ ‘‘ಪಞ್ಞಾ ಪಜಾನನಾ’’ತಿಆದಿಆವೇಣಿಕಪರಿಯಾಯೇನೇವ ವೇವಚನಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಅಥ ಖೋ ಇಮಿನಾ ಆಧಿಪತೇಯ್ಯಾದಿಸಾಧಾರಣಪರಿಯಾಯೇನಪಿ ವೇವಚನಂ ವತ್ತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇಮಿನಾವ ನಯೇನಾತಿ ಏತೇನ ಪರಿಯಾಯವಚನೇನ । ನ ಹಿ ದೇಸನತ್ಥಸಾಧನಂ ‘‘ಇತಿಪಿ ಸೋ ಭಗವಾ’’ತಿಆದಿಪಾಳಿನಯದಸ್ಸನನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಬಲನಿಪ್ಫತ್ತಿಗತೋತಿಆದೀಸು ದಸಸು ತಥಾಗತಬಲೇಸು ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಪಾರಿಪೂರಿಂ ಗತೋ। ಸಮ್ಬೋಧಿಪಹಾನನ್ತರಾಯದೇಸನಾ ವಿಸೇಸಚೋದನಾಸು ವಿಸಾರದಭಾವಸಙ್ಖಾತಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಞಾಣಾನಿ ಪತ್ತೋ ಅಧಿಗತೋತಿ ವೇಸಾರಜ್ಜಪ್ಪತ್ತೋ।
Imināpīti na kevalaṃ ‘‘paññā pajānanā’’tiādiāveṇikapariyāyeneva vevacanaṃ vattabbaṃ, atha kho iminā ādhipateyyādisādhāraṇapariyāyenapi vevacanaṃ vattabbanti attho. Imināva nayenāti etena pariyāyavacanena . Na hi desanatthasādhanaṃ ‘‘itipi so bhagavā’’tiādipāḷinayadassananti dasseti. Balanipphattigatotiādīsu dasasu tathāgatabalesu nipphattiṃ pāripūriṃ gato. Sambodhipahānantarāyadesanā visesacodanāsu visāradabhāvasaṅkhātāni cattāri ñāṇāni patto adhigatoti vesārajjappatto.
ಲೋಭಜ್ಝಾಸಯಾದಿಅಜ್ಝಾಸಯಂ ವಿಸೇಸೇನ ಅತಿವತ್ತೋತಿ ಅಜ್ಝಾಸಯವೀತಿವತ್ತೋ। ಅತೀತಹೇತುಸಙ್ಖೇಪಾದಿಸಙ್ಖೇಪವಿರಹಿತತಾಯ ಅಸಙ್ಖೇಪಸಙ್ಖಾತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ಅಕುಪ್ಪಧಮ್ಮತಾಯ ಗುಣೇಹಿ ವಾ ಅಸಙ್ಖೇಪಂ ಅಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯಂ ಗತೋ ಉಪಗತೋತಿ ಅಸಙ್ಖೇಪಗತೋ। ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ। ಉದ್ಧೇಯ್ಯನ್ತಿ ಉದ್ಧರಿತಬ್ಬಂ।
Lobhajjhāsayādiajjhāsayaṃ visesena ativattoti ajjhāsayavītivatto. Atītahetusaṅkhepādisaṅkhepavirahitatāya asaṅkhepasaṅkhātaṃ nibbānaṃ, akuppadhammatāya guṇehi vā asaṅkhepaṃ asaṅkhyeyyaṃ gato upagatoti asaṅkhepagato. Sesaṃ suviññeyyameva. Uddheyyanti uddharitabbaṃ.
ಧಮ್ಮಾನುಸ್ಸತಿಯಂ ಏವಂ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಸಂಸಾರದುಕ್ಖತೋ ಪಾತಿ, ಸನ್ತೇನ ಸುಖೇನ ರಮೇತಿ ಚಾತಿ ವಾ ಪಾರಂ।
Dhammānussatiyaṃ evaṃ attho daṭṭhabboti sambandho. Saṃsāradukkhato pāti, santena sukhena rameti cāti vā pāraṃ.
ಅಭೂತಪುಬ್ಬತ್ತಾತಿ ಅನುಪ್ಪನ್ನಪುಬ್ಬತ್ತಾ, ತೇನಸ್ಸ ನಿಚ್ಚತಂವ ವಿಭಾವೇತಿ ಕೇನಚಿ ದೇವತೋಪಸಗ್ಗಾದಿನಾ ಅನುಪಸಜ್ಜನೀಯತ್ತಾ ಅನುಪಸಟ್ಠತ್ತಾ।
Abhūtapubbattāti anuppannapubbattā, tenassa niccataṃva vibhāveti kenaci devatopasaggādinā anupasajjanīyattā anupasaṭṭhattā.
‘‘ದುಪ್ಪಸ್ಸ’’ನ್ತಿಪಿ ಪಾಳಿ, ದುರಧಿಗಮನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಗುಣಸೋಭಾಸುರಭಿಭಾವೇನಾತಿ ಗುಣೇಹಿ ಸೋಭಾಯ, ಸುಗನ್ಧಿಭಾವೇನ ಚ।
‘‘Duppassa’’ntipi pāḷi, duradhigamanti attho. Guṇasobhāsurabhibhāvenāti guṇehi sobhāya, sugandhibhāvena ca.
ಯಥಾ ಅಕ್ಖಣವೇಧೀ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಿಪ್ಪನಿಪ್ಫತ್ತಿಯಾ ರತ್ತನ್ಧಕಾರತಿಮಿಸಾಯ ಅಚಿರಕ್ಖಣಾಲೋಕೇನ ಅತಿಸುಖುಮಮ್ಪಿ ದೂರಗತಂ ಲಕ್ಖಂ ವಿಜ್ಝತಿ, ಏವಂ ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಸೀಲಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಅತಿಸುಖುಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಚತುಸಚ್ಚಧಮ್ಮಂ ಏಕಪಟಿವೇಧೇನೇವ ಪಟಿವಿಜ್ಝತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಸಿಪ್ಪಞ್ಚ ಸೀಲಂ ಅಕ್ಖಣವೇಧಿತಾಯಾ’’ತಿ। ಲೋಕಿಕನ್ತಿ ನಿದಸ್ಸನಮತ್ತಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ ಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮಓಲೋಕನಸ್ಸಾಪಿ ಅಧಿಟ್ಠಾನಭಾವತೋ।
Yathā akkhaṇavedhī puggalo sippanipphattiyā rattandhakāratimisāya acirakkhaṇālokena atisukhumampi dūragataṃ lakkhaṃ vijjhati, evaṃ ariyasāvako sīlasampattiyā atisukhumaṃ nibbānaṃ catusaccadhammaṃ ekapaṭivedheneva paṭivijjhatīti āha ‘‘sippañca sīlaṃ akkhaṇavedhitāyā’’ti. Lokikanti nidassanamattaṃ daṭṭhabbaṃ lokuttaradhammaolokanassāpi adhiṭṭhānabhāvato.
ವೇವಚನಹಾರವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Vevacanahāravibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ನೇತ್ತಿಪ್ಪಕರಣಪಾಳಿ • Nettippakaraṇapāḷi / ೧೦. ವೇವಚನಹಾರವಿಭಙ್ಗೋ • 10. Vevacanahāravibhaṅgo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ನೇತ್ತಿಪ್ಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ೧೦. ವೇವಚನಹಾರವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ • 10. Vevacanahāravibhaṅgavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / ನೇತ್ತಿವಿಭಾವಿನೀ • Nettivibhāvinī / ೧೦. ವೇವಚನಹಾರವಿಭಙ್ಗವಿಭಾವನಾ • 10. Vevacanahāravibhaṅgavibhāvanā
