| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣ-ਟੀਕਾ • Nettippakaraṇa-ṭīkā |
੧੦. વੇવਚਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ
10. Vevacanahāravibhaṅgavaṇṇanā
੩੭. ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞੇਹੀਤਿ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਅਞ੍ਞੇਹਿ। ਆਯਤਿਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਕਾਲੇ। ਕਥਞ੍ਚੀਤਿ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਪਕਾਰੇਨ, ਪਠਮਂ વੁਤ੍ਤੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਅਪ੍ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਅਪਰੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਪਟਿવਿਜ੍ਝੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਪਰਿਯਾਯવਚਨਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਏવਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇਤਿ ਪਰਿਯਾਯવਚਨਸ੍ਸ વੁਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇ। વਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਨ੍ਤਰੇਹਿ વਿવਿਧਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਨਂ । ਅਞ੍ਞવਿਹਿਤਾਨਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਂ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਾਨਂ। ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਅਞ੍ਞੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਤਦਤ੍ਥਾવਬੋਧਨਂ, ਨਨੁ ਤੇਨ વੁਤ੍ਤੇ ਦਲ਼੍ਹੀਕਰਣਂ ਹੋਤੀਤਿ ਚੋਦਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਤੇਨੇવਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਤਦਞ੍ਞੇਸਨ੍ਤਿ ਤੇਹਿ વਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਦੀਹਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ, ਯੇਹਿ ਪਠਮਂ વਚਨਂ ਸਮ੍ਮਦੇવ ਗਹਿਤਂ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ વੁਤ੍ਤવਚਨੇਨੇવ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ વਚਨੇ। ਅਧਿਗਤਅਨ੍વਤ੍ਥਤਾਯ ਪੁਨਰੁਤ੍ਤਿ ਪਰਿવਜ੍ਜਨਤ੍ਥਂ વਿਸੇਸਨਭਾવੇਨ ਤਾਹਿ ਤਾਹਿ ਸਞ੍ਞਾਹਿਪਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਸਦ੍ਦੋ ਇਮਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ વਾਚਕੋ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਸਦ੍ਦੋ ਇਮਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ વਾਚਕੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਪਨੇਹਿ। ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਨਂ ਠਪਨਂ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਧਮ੍ਮਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯਂ। ਬੀਜਾવਾਪਨਂ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਾਦਨਂ।
37.Aññamaññehīti aññehi aññehi. Āyatinti paccavekkhaṇakāle. Kathañcīti yena kenaci pakārena, paṭhamaṃ vuttena pariyāyena appaṭivijjhanto aparena pariyāyena paṭivijjheyyāti adhippāyo. Pariyāyavacanaṃ niddisatīti sambandho. Evaṃ sabbattha. Tasmiṃ khaṇeti pariyāyavacanassa vuttakkhaṇe. Vikkhittacittānanti ārammaṇantarehi vividhakhittacittānaṃ . Aññavihitānanti aññaṃ cintentānaṃ. Kasmā pana aññena pariyāyena tadatthāvabodhanaṃ, nanu tena vutte daḷhīkaraṇaṃ hotīti codanaṃ sandhāyāha ‘‘tenevā’’tiādi. Tattha tadaññesanti tehi vikkhittacittādīhi aññesaṃ, yehi paṭhamaṃ vacanaṃ sammadeva gahitaṃ. Tatthāti vuttavacaneneva punappunaṃ vacane. Adhigataanvatthatāya punarutti parivajjanatthaṃ visesanabhāvena tāhi tāhi saññāhipi ayampi saddo imassatthassa vācako, ayampi saddo imassatthassa vācakoti paññāpanehi. Desetabbassa tassa tassa atthassa attano citte upanibandhanaṃ ṭhapanaṃ. Tatthāti dhammaniruttipaṭisambhidāyaṃ. Bījāvāpanaṃ hetusampādanaṃ.
ਏવਂ ਭਗવਤੋ ਪਰਿਯਾਯਦੇਸਨਾਯਂ ਅਨੇਕਾਨਿ ਪਯੋਜਨਾਨਿ વਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤਾਯ ਏવਂ ਤਥਾਗਤਾ ਬੁਦ੍ਧਲੀਲਾਯ ਅਨੇਕੇਹਿ ਪਰਿਯਾਯੇਹਿ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਿਂ ਬਹੁਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ।
Evaṃ bhagavato pariyāyadesanāyaṃ anekāni payojanāni vatvā idāni attano sammāsambuddhatāya evaṃ tathāgatā buddhalīlāya anekehi pariyāyehi dhammaṃ desentīti dassento ‘‘kiṃ bahunā’’tiādimāha.
ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਪਿਹਾ ਨਾਮ ਯਾ વਤ੍ਤਮਾਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਤ੍ਥਨਾ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨવਿਸਯਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਪੁਨ ਅਨਾਗਤવਿਸਯਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸੇਯ੍ਯਤਰਂ વਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਥવਿਸਯਾ ਤਣ੍ਹਾ ਪਿਹਾ’’ਤਿ ਆਹ।
Pāḷiyaṃ ‘‘pihā nāma yā vattamānassa atthassa patthanā’’ti paccuppannavisayataṃ dassetvā puna anāgatavisayataṃ dassetuṃ ‘‘seyyataraṃ vā’’tiādi vuttanti ‘‘anāgatapaccuppannatthavisayā taṇhā pihā’’ti āha.
ਅਤ੍ਥਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਪਟਿਪਾਲਨਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ વਾ ਪਦੇ ਪਿਹਾਯ ਏવਤ੍ਥવਸੇਨ ਅਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਥવਿਸਯਭਾવਦੀਪਨਤੋ।
Atthanipphattipaṭipālanāti imasmiṃ vā pade pihāya evatthavasena anāgatapaccuppannatthavisayabhāvadīpanato.
ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣੇਨੇવ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ‘‘ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤ੍વੇવ ਗਹਣਂ ਗਤਾ। ਚਤੁવੀਸਤਿ ਪਦਾਨੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਗੇਹਸਿਤਦੋਮਨਸ੍ਸੂਪવਿਚਾਰਾਦੀਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਛਕ੍ਕਾਨਂ વਸੇਨ ਚਤੁવੀਸ ਕੋਟ੍ਠਾਸਾ।
Dhammārammaṇeneva saṅgahitā ‘‘dhammārammaṇa’’ntveva gahaṇaṃ gatā. Catuvīsati padānīti ettha gehasitadomanassūpavicārādīnaṃ catunnaṃ chakkānaṃ vasena catuvīsa koṭṭhāsā.
੩੮. ਸਾਯੇવ ਪਤ੍ਥਨਾਕਾਰੇਨ ਧਮ੍ਮਨਨ੍ਦੀਤਿਆਦਿਮਾਹਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਯਮਤ੍ਥੋ – ਸਾ ਏવ ਪਤ੍ਥਨਾਕਾਰੇਨ ਪવਤ੍ਤਿਯਾ ਆਸਾਦਿਪਰਿਯਾਯੇਨ વੁਤ੍ਤਾ ਤਣ੍ਹਾ ਰੂਪਾਦਿਧਮ੍ਮੇਸੁ ਨਨ੍ਦਨਟ੍ਠੇਨ ਧਮ੍ਮਨਨ੍ਦੀ। ਤੇਸਂ ਏવ ਪਿਯਾਯਨਟ੍ਠੇਨ ਧਮ੍ਮਪੇਮਂ। ਗਿਲਿਤ੍વਾ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਠਾਨਤੋ ਧਮ੍ਮਜ੍ਝੋਸਾਨਨ੍ਤਿ।
38.Sāyeva patthanākārena dhammanandītiādimāhāti ettha ayamattho – sā eva patthanākārena pavattiyā āsādipariyāyena vuttā taṇhā rūpādidhammesu nandanaṭṭhena dhammanandī. Tesaṃ eva piyāyanaṭṭhena dhammapemaṃ. Gilitvā pariniṭṭhapetvā ṭhānato dhammajjhosānanti.
ਇਮਿਨਾਪੀਤਿ ਨ ਕੇવਲਂ ‘‘ਪਞ੍ਞਾ ਪਜਾਨਨਾ’’ਤਿਆਦਿਆવੇਣਿਕਪਰਿਯਾਯੇਨੇવ વੇવਚਨਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਅਥ ਖੋ ਇਮਿਨਾ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਾਦਿਸਾਧਾਰਣਪਰਿਯਾਯੇਨਪਿ વੇવਚਨਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਮਿਨਾવ ਨਯੇਨਾਤਿ ਏਤੇਨ ਪਰਿਯਾਯવਚਨੇਨ । ਨ ਹਿ ਦੇਸਨਤ੍ਥਸਾਧਨਂ ‘‘ਇਤਿਪਿ ਸੋ ਭਗવਾ’’ਤਿਆਦਿਪਾਲ਼ਿਨਯਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਬਲਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਗਤੋਤਿਆਦੀਸੁ ਦਸਸੁ ਤਥਾਗਤਬਲੇਸੁ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਤੋ। ਸਮ੍ਬੋਧਿਪਹਾਨਨ੍ਤਰਾਯਦੇਸਨਾ વਿਸੇਸਚੋਦਨਾਸੁ વਿਸਾਰਦਭਾવਸਙ੍ਖਾਤਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਞਾਣਾਨਿ ਪਤ੍ਤੋ ਅਧਿਗਤੋਤਿ વੇਸਾਰਜ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੋ।
Imināpīti na kevalaṃ ‘‘paññā pajānanā’’tiādiāveṇikapariyāyeneva vevacanaṃ vattabbaṃ, atha kho iminā ādhipateyyādisādhāraṇapariyāyenapi vevacanaṃ vattabbanti attho. Imināva nayenāti etena pariyāyavacanena . Na hi desanatthasādhanaṃ ‘‘itipi so bhagavā’’tiādipāḷinayadassananti dasseti. Balanipphattigatotiādīsu dasasu tathāgatabalesu nipphattiṃ pāripūriṃ gato. Sambodhipahānantarāyadesanā visesacodanāsu visāradabhāvasaṅkhātāni cattāri ñāṇāni patto adhigatoti vesārajjappatto.
ਲੋਭਜ੍ਝਾਸਯਾਦਿਅਜ੍ਝਾਸਯਂ વਿਸੇਸੇਨ ਅਤਿવਤ੍ਤੋਤਿ ਅਜ੍ਝਾਸਯવੀਤਿવਤ੍ਤੋ। ਅਤੀਤਹੇਤੁਸਙ੍ਖੇਪਾਦਿਸਙ੍ਖੇਪવਿਰਹਿਤਤਾਯ ਅਸਙ੍ਖੇਪਸਙ੍ਖਾਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਅਕੁਪ੍ਪਧਮ੍ਮਤਾਯ ਗੁਣੇਹਿ વਾ ਅਸਙ੍ਖੇਪਂ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਂ ਗਤੋ ਉਪਗਤੋਤਿ ਅਸਙ੍ਖੇਪਗਤੋ। ਸੇਸਂ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇવ। ਉਦ੍ਧੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਂ।
Lobhajjhāsayādiajjhāsayaṃ visesena ativattoti ajjhāsayavītivatto. Atītahetusaṅkhepādisaṅkhepavirahitatāya asaṅkhepasaṅkhātaṃ nibbānaṃ, akuppadhammatāya guṇehi vā asaṅkhepaṃ asaṅkhyeyyaṃ gato upagatoti asaṅkhepagato. Sesaṃ suviññeyyameva. Uddheyyanti uddharitabbaṃ.
ਧਮ੍ਮਾਨੁਸ੍ਸਤਿਯਂ ਏવਂ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖਤੋ ਪਾਤਿ, ਸਨ੍ਤੇਨ ਸੁਖੇਨ ਰਮੇਤਿ ਚਾਤਿ વਾ ਪਾਰਂ।
Dhammānussatiyaṃ evaṃ attho daṭṭhabboti sambandho. Saṃsāradukkhato pāti, santena sukhena rameti cāti vā pāraṃ.
ਅਭੂਤਪੁਬ੍ਬਤ੍ਤਾਤਿ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਨਿਚ੍ਚਤਂવ વਿਭਾવੇਤਿ ਕੇਨਚਿ ਦੇવਤੋਪਸਗ੍ਗਾਦਿਨਾ ਅਨੁਪਸਜ੍ਜਨੀਯਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪਸਟ੍ਠਤ੍ਤਾ।
Abhūtapubbattāti anuppannapubbattā, tenassa niccataṃva vibhāveti kenaci devatopasaggādinā anupasajjanīyattā anupasaṭṭhattā.
‘‘ਦੁਪ੍ਪਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿ, ਦੁਰਧਿਗਮਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਗੁਣਸੋਭਾਸੁਰਭਿਭਾવੇਨਾਤਿ ਗੁਣੇਹਿ ਸੋਭਾਯ, ਸੁਗਨ੍ਧਿਭਾવੇਨ ਚ।
‘‘Duppassa’’ntipi pāḷi, duradhigamanti attho. Guṇasobhāsurabhibhāvenāti guṇehi sobhāya, sugandhibhāvena ca.
ਯਥਾ ਅਕ੍ਖਣવੇਧੀ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਿਪ੍ਪਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਯਾ ਰਤ੍ਤਨ੍ਧਕਾਰਤਿਮਿਸਾਯ ਅਚਿਰਕ੍ਖਣਾਲੋਕੇਨ ਅਤਿਸੁਖੁਮਮ੍ਪਿ ਦੂਰਗਤਂ ਲਕ੍ਖਂ વਿਜ੍ਝਤਿ, ਏવਂ ਅਰਿਯਸਾવਕੋ ਸੀਲਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਤਿਸੁਖੁਮਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮਂ ਏਕਪਟਿવੇਧੇਨੇવ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਿਪ੍ਪਞ੍ਚ ਸੀਲਂ ਅਕ੍ਖਣવੇਧਿਤਾਯਾ’’ਤਿ। ਲੋਕਿਕਨ੍ਤਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਓਲੋਕਨਸ੍ਸਾਪਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਭਾવਤੋ।
Yathā akkhaṇavedhī puggalo sippanipphattiyā rattandhakāratimisāya acirakkhaṇālokena atisukhumampi dūragataṃ lakkhaṃ vijjhati, evaṃ ariyasāvako sīlasampattiyā atisukhumaṃ nibbānaṃ catusaccadhammaṃ ekapaṭivedheneva paṭivijjhatīti āha ‘‘sippañca sīlaṃ akkhaṇavedhitāyā’’ti. Lokikanti nidassanamattaṃ daṭṭhabbaṃ lokuttaradhammaolokanassāpi adhiṭṭhānabhāvato.
વੇવਚਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Vevacanahāravibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣਪਾਲ਼ਿ • Nettippakaraṇapāḷi / ੧੦. વੇવਚਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗੋ • 10. Vevacanahāravibhaṅgo
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ੧੦. વੇવਚਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • 10. Vevacanahāravibhaṅgavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / ਨੇਤ੍ਤਿવਿਭਾવਿਨੀ • Nettivibhāvinī / ੧੦. વੇવਚਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਿਭਾવਨਾ • 10. Vevacanahāravibhaṅgavibhāvanā
