Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / നേത്തിപ്പകരണപാളി • Nettippakaraṇapāḷi

    ൧൦. വേവചനഹാരവിഭങ്ഗോ

    10. Vevacanahāravibhaṅgo

    ൩൭. തത്ഥ കതമോ വേവചനോ ഹാരോ? ‘‘വേവചനാനി ബഹൂനീ’’തി. യഥാ ഏകം ഭഗവാ ധമ്മം അഞ്ഞമഞ്ഞേഹി വേവചനേഹി നിദ്ദിസതി. യഥാഹ ഭഗവാ –

    37. Tattha katamo vevacano hāro? ‘‘Vevacanāni bahūnī’’ti. Yathā ekaṃ bhagavā dhammaṃ aññamaññehi vevacanehi niddisati. Yathāha bhagavā –

    ‘‘ആസാ ച പിഹാ അഭിനന്ദനാ ച, അനേകധാതൂസു സരാ പതിട്ഠിതാ;

    ‘‘Āsā ca pihā abhinandanā ca, anekadhātūsu sarā patiṭṭhitā;

    അഞ്ഞാണമൂലപ്പഭവാ പജപ്പിതാ, സബ്ബാ മയാ ബ്യന്തികതാ സമൂലികാ’’തി.

    Aññāṇamūlappabhavā pajappitā, sabbā mayā byantikatā samūlikā’’ti.

    ആസാ നാമ വുച്ചതി യാ ഭവിസ്സസ്സ അത്ഥസ്സ ആസീസനാ 1 അവസ്സം ആഗമിസ്സതീതി ആസാസ്സ ഉപ്പജ്ജതി. പിഹാ നാമ യാ വത്തമാനസ്സ 2 അത്ഥസ്സ പത്ഥനാ, സേയ്യതരം വാ ദിസ്വാ ‘‘ഏദിസോ ഭവേയ്യ’’ന്തി പിഹാസ്സ ഉപ്പജ്ജതി. അത്ഥനിപ്ഫത്തിപടിപാലനാ അഭിനന്ദനാ നാമ, പിയം വാ ഞാതിം അഭിനന്ദതി, പിയം വാ ധമ്മം അഭിനന്ദതി, അപ്പടികൂലതോ വാ അഭിനന്ദതി.

    Āsā nāma vuccati yā bhavissassa atthassa āsīsanā 3 avassaṃ āgamissatīti āsāssa uppajjati. Pihā nāma yā vattamānassa 4 atthassa patthanā, seyyataraṃ vā disvā ‘‘ediso bhaveyya’’nti pihāssa uppajjati. Atthanipphattipaṭipālanā abhinandanā nāma, piyaṃ vā ñātiṃ abhinandati, piyaṃ vā dhammaṃ abhinandati, appaṭikūlato vā abhinandati.

    അനേകധാതൂതി ചക്ഖുധാതു രൂപധാതു ചക്ഖുവിഞ്ഞാണധാതു, സോതധാതു സദ്ദധാതു സോതവിഞ്ഞാണധാതു, ഘാനധാതു ഗന്ധധാതു ഘാനവിഞ്ഞാണധാതു, ജിവ്ഹാധാതു രസധാതു ജിവ്ഹാവിഞ്ഞാണധാതു , കായധാതു ഫോട്ഠബ്ബധാതു കായവിഞ്ഞാണധാതു, മനോധാതു ധമ്മധാതു മനോവിഞ്ഞാണധാതു.

    Anekadhātūti cakkhudhātu rūpadhātu cakkhuviññāṇadhātu, sotadhātu saddadhātu sotaviññāṇadhātu, ghānadhātu gandhadhātu ghānaviññāṇadhātu, jivhādhātu rasadhātu jivhāviññāṇadhātu , kāyadhātu phoṭṭhabbadhātu kāyaviññāṇadhātu, manodhātu dhammadhātu manoviññāṇadhātu.

    സരാതി കേചി രൂപാധിമുത്താ കേചി സദ്ദാധിമുത്താ കേചി ഗന്ധാധിമുത്താ കേചി രസാധിമുത്താ കേചി ഫോട്ഠബ്ബാധിമുത്താ കേചി ധമ്മാധിമുത്താ. തത്ഥ യാനി ഛ ഗേഹസിതാനി ദോമനസ്സാനി യാനി ച ഛ ഗേഹസിതാനി സോമനസ്സാനി യാനി ച ഛ നേക്ഖമ്മസിതാനി ദോമനസ്സാനി യാനി ച ഛ നേക്ഖമ്മസിതാനി സോമനസ്സാനി, ഇമാനി ചതുവീസപദാനി തണ്ഹാപക്ഖോ, തണ്ഹായ ഏതം വേവചനം. യാ ഛ ഉപേക്ഖാ ഗേഹസിതാ, അയം ദിട്ഠിപക്ഖോ.

    Sarāti keci rūpādhimuttā keci saddādhimuttā keci gandhādhimuttā keci rasādhimuttā keci phoṭṭhabbādhimuttā keci dhammādhimuttā. Tattha yāni cha gehasitāni domanassāni yāni ca cha gehasitāni somanassāni yāni ca cha nekkhammasitāni domanassāni yāni ca cha nekkhammasitāni somanassāni, imāni catuvīsapadāni taṇhāpakkho, taṇhāya etaṃ vevacanaṃ. Yā cha upekkhā gehasitā, ayaṃ diṭṭhipakkho.

    ൩൮. സായേവ പത്ഥനാകാരേന ധമ്മനന്ദീ ധമ്മപേമം ധമ്മജ്ഝോസാനന്തി തണ്ഹായ ഏതം വേവചനം. ചിത്തം മനോ വിഞ്ഞാണന്തി ചിത്തസ്സ ഏതം വേവചനം. മനിന്ദ്രിയം മനോധാതു മനായതനം വിജാനനാതി മനസ്സേതം വേവചനം. പഞ്ഞിന്ദ്രിയം പഞ്ഞാബലം അധിപഞ്ഞാ സിക്ഖാ പഞ്ഞാ പഞ്ഞാക്ഖന്ധോ ധമ്മവിചയസമ്ബോജ്ഝങ്ഗോ ഞാണം സമ്മാദിട്ഠി തീരണാ വിപസ്സനാ ധമ്മേ ഞാണം അത്ഥേ ഞാണം അന്വയേ ഞാണം ഖയേ ഞാണം അനുപ്പാദേ ഞാണം അനഞ്ഞാതഞ്ഞസ്സാമീതിന്ദ്രിയം അഞ്ഞിന്ദ്രിയം അഞ്ഞാതാവിന്ദ്രിയം ചക്ഖു വിജ്ജാ ബുദ്ധി ഭൂരി മേധാ ആലോകോ, യം വാ പന യം കിഞ്ചി അഞ്ഞംപി ഏവം ജാതിയം, പഞ്ഞായ ഏതം വേവചനം. പഞ്ചിന്ദ്രിയാനി ലോകുത്തരാനി, സബ്ബാ പഞ്ഞാ. അപി ച ആധിപതേയ്യട്ഠേന സദ്ധാ, ആരമ്ഭട്ഠേന വീരിയം, അപിലാപനട്ഠേന സതി, അവിക്ഖേപട്ഠേന സമാധി, പജാനനട്ഠേന പഞ്ഞാ.

    38. Sāyeva patthanākārena dhammanandī dhammapemaṃ dhammajjhosānanti taṇhāya etaṃ vevacanaṃ. Cittaṃ mano viññāṇanti cittassa etaṃ vevacanaṃ. Manindriyaṃ manodhātu manāyatanaṃ vijānanāti manassetaṃ vevacanaṃ. Paññindriyaṃ paññābalaṃ adhipaññā sikkhā paññā paññākkhandho dhammavicayasambojjhaṅgo ñāṇaṃ sammādiṭṭhi tīraṇā vipassanā dhamme ñāṇaṃ atthe ñāṇaṃ anvaye ñāṇaṃ khaye ñāṇaṃ anuppāde ñāṇaṃ anaññātaññassāmītindriyaṃ aññindriyaṃ aññātāvindriyaṃ cakkhu vijjā buddhi bhūri medhā āloko, yaṃ vā pana yaṃ kiñci aññaṃpi evaṃ jātiyaṃ, paññāya etaṃ vevacanaṃ. Pañcindriyāni lokuttarāni, sabbā paññā. Api ca ādhipateyyaṭṭhena saddhā, ārambhaṭṭhena vīriyaṃ, apilāpanaṭṭhena sati, avikkhepaṭṭhena samādhi, pajānanaṭṭhena paññā.

    യഥാ ച ബുദ്ധാനുസ്സതിയം വുത്തം ഇതിപി സോ ഭഗവാ അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ വിജ്ജാചരണസമ്പന്നോ സുഗതോ ലോകവിദൂ അനുത്തരോ പുരിസദമ്മസാരഥി സത്ഥാ ദേവമനുസ്സാനം ബുദ്ധോ ഭഗവാ. ബലനിപ്ഫത്തിഗതോ വേസാരജ്ജപ്പത്തോ അധിഗതപ്പടിസമ്ഭിദോ ചതുയോഗവിപ്പഹീനോ അഗതിഗമനവീതിവത്തോ ഉദ്ധടസല്ലോ നിരൂള്ഹവണോ മദ്ദിതകണ്ഡകോ നിബ്ബാപിതപരിയുട്ഠാനോ 5 ബന്ധനാതീതോ ഗന്ഥവിനിവേഠനോ അജ്ഝാസയവീതിവത്തോ ഭിന്നന്ധകാരോ ചക്ഖുമാ ലോകധമ്മസമതിക്കന്തോ അനുരോധവിരോധവിപ്പയുത്തോ ഇട്ഠാനിട്ഠേസു ധമ്മേസു അസങ്ഖേപഗതോ ബന്ധനാതിവത്തോ ഠപിതസങ്ഗാമോ അഭിക്കന്തതരോ ഉക്കാധരോ ആലോകകരോ പജ്ജോതകരോ തമോനുദോ രണഞ്ജഹോ അപരിമാണവണ്ണോ അപ്പമേയ്യവണ്ണോ അസങ്ഖേയ്യവണ്ണോ ആഭംകരോ പഭംകരോ ധമ്മോഭാസപജ്ജോതകരോതി ച ബുദ്ധാ ഭഗവന്തോതി ച ബുദ്ധാനുസ്സതിയാ ഏതം വേവചനം.

    Yathā ca buddhānussatiyaṃ vuttaṃ itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā. Balanipphattigato vesārajjappatto adhigatappaṭisambhido catuyogavippahīno agatigamanavītivatto uddhaṭasallo nirūḷhavaṇo madditakaṇḍako nibbāpitapariyuṭṭhāno 6 bandhanātīto ganthaviniveṭhano ajjhāsayavītivatto bhinnandhakāro cakkhumā lokadhammasamatikkanto anurodhavirodhavippayutto iṭṭhāniṭṭhesu dhammesu asaṅkhepagato bandhanātivatto ṭhapitasaṅgāmo abhikkantataro ukkādharo ālokakaro pajjotakaro tamonudo raṇañjaho aparimāṇavaṇṇo appameyyavaṇṇo asaṅkheyyavaṇṇo ābhaṃkaro pabhaṃkaro dhammobhāsapajjotakaroti ca buddhā bhagavantoti ca buddhānussatiyā etaṃ vevacanaṃ.

    യഥാ ച ധമ്മാനുസ്സതിയം വുത്തം സ്വാക്ഖാതോ ഭഗവതാ ധമ്മോ സന്ദിട്ഠികോ അകാലികോ ഏഹിപസ്സികോ ഓപനേയ്യികോ 7 പച്ചത്തം വേദിതബ്ബോ വിഞ്ഞൂഹി. യദിദം മദനിമ്മദനോ പിപാസവിനയോ ആലയസമുഗ്ഘാടോ വട്ടൂപച്ഛേദോ സുഞ്ഞതോ അതിദുല്ലഭോ തണ്ഹക്ഖയോ വിരാഗോ നിരോധോ നിബ്ബാനം.

    Yathā ca dhammānussatiyaṃ vuttaṃ svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opaneyyiko 8 paccattaṃ veditabbo viññūhi. Yadidaṃ madanimmadano pipāsavinayo ālayasamugghāṭo vaṭṭūpacchedo suññato atidullabho taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ.

    ‘‘അസങ്ഖതം അനതം 9 അനാസവഞ്ച, സച്ചഞ്ച പാരം നിപുണം സുദുദ്ദസം;

    ‘‘Asaṅkhataṃ anataṃ 10 anāsavañca, saccañca pāraṃ nipuṇaṃ sududdasaṃ;

    അജജ്ജരം ധുവം അപലോകിതം 11, അനിദസ്സനം നിപ്പപഞ്ച സന്തം.

    Ajajjaraṃ dhuvaṃ apalokitaṃ 12, anidassanaṃ nippapañca santaṃ.

    ‘‘അമതം പണീതഞ്ച സിവഞ്ച ഖേമം, തണ്ഹാക്ഖയോ അച്ഛരിയഞ്ച അബ്ഭുതം;

    ‘‘Amataṃ paṇītañca sivañca khemaṃ, taṇhākkhayo acchariyañca abbhutaṃ;

    അനീതികം അനീതികധമ്മം 13, നിബ്ബാനമേതം സുഗതേന ദേസിതം.

    Anītikaṃ anītikadhammaṃ 14, nibbānametaṃ sugatena desitaṃ.

    ‘‘അജാതം അഭൂതം അനുപദ്ദവഞ്ച, അകതം അസോകഞ്ച അഥോ വിസോകം;

    ‘‘Ajātaṃ abhūtaṃ anupaddavañca, akataṃ asokañca atho visokaṃ;

    അനൂപസഗ്ഗംനുപസഗ്ഗധമ്മം, നിബ്ബാനമേതം സുഗതേന ദേസിതം.

    Anūpasaggaṃnupasaggadhammaṃ, nibbānametaṃ sugatena desitaṃ.

    ‘‘ഗമ്ഭീരഞ്ചേവ ദുപ്പസ്സം, ഉത്തരഞ്ച അനുത്തരം;

    ‘‘Gambhīrañceva duppassaṃ, uttarañca anuttaraṃ;

    അസമം അപ്പടിസമം, ജേട്ഠം സേട്ഠന്തി വുച്ചതി.

    Asamaṃ appaṭisamaṃ, jeṭṭhaṃ seṭṭhanti vuccati.

    ‘‘ലേണഞ്ച താണം അരണം അനങ്ഗണം, അകാച മേതം വിമലന്തി വുച്ചതി;

    ‘‘Leṇañca tāṇaṃ araṇaṃ anaṅgaṇaṃ, akāca metaṃ vimalanti vuccati;

    ദീപോ സുഖം അപ്പമാണം പതിട്ഠാ, അകിഞ്ചനം അപ്പപഞ്ചന്തി വുത്ത’’ന്തി.

    Dīpo sukhaṃ appamāṇaṃ patiṭṭhā, akiñcanaṃ appapañcanti vutta’’nti.

    ധമ്മാനുസ്സതിയാ ഏതം വേവചനം.

    Dhammānussatiyā etaṃ vevacanaṃ.

    യഥാ ച സങ്ഘാനുസ്സതിയം വുത്തം സുപ്പടിപന്നോ ഉജുപ്പടിപന്നോ ഞായപ്പടിപന്നോ സാമീചിപ്പടിപന്നോ യദിദം ചത്താരി പുരിസയുഗാനി അട്ഠ പുരിസപുഗ്ഗലാ ഏസ ഭഗവതോ സാവകസങ്ഘോ ആഹുനേയ്യോ പാഹുനേയ്യോ ദക്ഖിണേയ്യോ അഞ്ജലികരണീയോ അനുത്തരം പുഞ്ഞക്ഖേത്തം ലോകസ്സ, സീലസമ്പന്നോ സമാധിസമ്പന്നോ പഞ്ഞാസമ്പന്നോ വിമുത്തിസമ്പന്നോ വിമുത്തിഞാണദസ്സനസമ്പന്നോ സത്താനം സാരോ സത്താനം മണ്ഡോ സത്താനം ഉദ്ധാരോ സത്താനം ഏസികാ 15 സത്താനം സുരഭിപസൂനം പുജ്ജോ ദേവാനഞ്ച മനുസ്സാനഞ്ചാതി സങ്ഘാനുസ്സതിയാ ഏതം വേവചനം.

    Yathā ca saṅghānussatiyaṃ vuttaṃ suppaṭipanno ujuppaṭipanno ñāyappaṭipanno sāmīcippaṭipanno yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭha purisapuggalā esa bhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa, sīlasampanno samādhisampanno paññāsampanno vimuttisampanno vimuttiñāṇadassanasampanno sattānaṃ sāro sattānaṃ maṇḍo sattānaṃ uddhāro sattānaṃ esikā 16 sattānaṃ surabhipasūnaṃ pujjo devānañca manussānañcāti saṅghānussatiyā etaṃ vevacanaṃ.

    യഥാ ച സീലാനുസ്സതിയം വുത്തം യാനി താനി സീലാനി അഖണ്ഡാനി അച്ഛിദ്ദാനി അസബലാനി അകമ്മാസാനി അരിയാനി അരിയകന്താനി ഭുജിസ്സാനി വിഞ്ഞുപ്പസത്ഥാനി അപരാമട്ഠാനി സമാധിസംവത്തനികാനി, അലങ്കാരോ ച സീലം ഉത്തമങ്ഗോപസോഭണതായ, നിധാനഞ്ച സീലം സബ്ബദോഭഗ്ഗസമതിക്കമനട്ഠേന , സിപ്പഞ്ച സീലം അക്ഖണവേധിതായ, വേലാ ച സീലം അനതിക്കമനട്ഠേന, ധഞ്ഞഞ്ച സീലം ദലിദ്ദോപച്ഛേദനട്ഠേന 17, ആദാസോ ച സീലം ധമ്മവോലോകനതായ, പാസാദോ ച സീലം വോലോകനട്ഠേന, സബ്ബഭൂമാനുപരിവത്തി ച സീലം അമതപരിയോസാനന്തി സീലാനുസ്സതിയാ ഏതം വേവചനം.

    Yathā ca sīlānussatiyaṃ vuttaṃ yāni tāni sīlāni akhaṇḍāni acchiddāni asabalāni akammāsāni ariyāni ariyakantāni bhujissāni viññuppasatthāni aparāmaṭṭhāni samādhisaṃvattanikāni, alaṅkāro ca sīlaṃ uttamaṅgopasobhaṇatāya, nidhānañca sīlaṃ sabbadobhaggasamatikkamanaṭṭhena , sippañca sīlaṃ akkhaṇavedhitāya, velā ca sīlaṃ anatikkamanaṭṭhena, dhaññañca sīlaṃ daliddopacchedanaṭṭhena 18, ādāso ca sīlaṃ dhammavolokanatāya, pāsādo ca sīlaṃ volokanaṭṭhena, sabbabhūmānuparivatti ca sīlaṃ amatapariyosānanti sīlānussatiyā etaṃ vevacanaṃ.

    യഥാ ച ചാഗാനുസ്സതിയം വുത്തം യസ്മിം സമയേ അരിയസാവകോ അഗാരം അജ്ഝാവസതി മുത്തചാഗോ പയതപാണി വോസ്സഗ്ഗരതോ യാചയോഗോ ദാനസംവിഭാഗരതോതി ചാഗാനുസ്സതിയാ ഏതം വേവചനം. തേനാഹ ആയസ്മാ മഹാകച്ചായനോ ‘‘വേവചനാനി ബഹൂനീ’’തി.

    Yathā ca cāgānussatiyaṃ vuttaṃ yasmiṃ samaye ariyasāvako agāraṃ ajjhāvasati muttacāgo payatapāṇi vossaggarato yācayogo dānasaṃvibhāgaratoti cāgānussatiyā etaṃ vevacanaṃ. Tenāha āyasmā mahākaccāyano ‘‘vevacanāni bahūnī’’ti.

    നിയുത്തോ വേവചനോ ഹാരോ.

    Niyutto vevacano hāro.







    Footnotes:
    1. ആസിംസനാ (സീ॰)
    2. വത്തമാനകസ്സ (സീ॰)
    3. āsiṃsanā (sī.)
    4. vattamānakassa (sī.)
    5. നിബ്ബാഹിത … (ക॰)
    6. nibbāhita … (ka.)
    7. ഓപനയികോ (സീ॰)
    8. opanayiko (sī.)
    9. അസങ്ഖതം നന്ത … (സീ॰) പസ്സ സം॰ നി॰ ൪.൪൦൯
    10. asaṅkhataṃ nanta … (sī.) passa saṃ. ni. 4.409
    11. അപലോകിയം (സീ॰ ക॰)
    12. apalokiyaṃ (sī. ka.)
    13. നീതികധമ്മമേവ വാ (സീ॰ ക॰) പസ്സ സം॰ നി॰ ൪.൪൦൯
    14. nītikadhammameva vā (sī. ka.) passa saṃ. ni. 4.409
    15. ഏസികോ (ക॰)
    16. esiko (ka.)
    17. ദളിദ്ദോ… (സീ॰)
    18. daḷiddo… (sī.)



    Related texts:



    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / നേത്തിപ്പകരണ-അട്ഠകഥാ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ൧൦. വേവചനഹാരവിഭങ്ഗവണ്ണനാ • 10. Vevacanahāravibhaṅgavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ഖുദ്ദകനികായ (ടീകാ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / നേത്തിപ്പകരണ-ടീകാ • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ൧൦. വേവചനഹാരവിഭങ്ഗവണ്ണനാ • 10. Vevacanahāravibhaṅgavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ഖുദ്ദകനികായ (ടീകാ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / നേത്തിവിഭാവിനീ • Nettivibhāvinī / ൧൦. വേവചനഹാരവിഭങ്ഗവിഭാവനാ • 10. Vevacanahāravibhaṅgavibhāvanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact