| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
១០. វិភង្គសុត្តវណ្ណនា
10. Vibhaṅgasuttavaṇṇanā
៨៣២. ទសមេ កោសជ្ជសហគតោតិ ឥធ ភិក្ខុ ឆន្ទំ ឧប្បាទេត្វា កម្មដ្ឋានំ មនសិករោន្តោ និសីទតិ។ អថស្ស ចិត្តេ លីនាការោ ឱក្កមតិ, សោ ‘‘លីនាការោ មេ ឱក្កន្តោ’’តិ ញត្វា អបាយភយេន ចិត្តំ តជ្ជេត្វា បុន ឆន្ទំ ឧប្បាទេត្វា កម្មដ្ឋានំ មនសិ ករោតិ។ អថស្ស បុន លីនាការោ ឱក្កមតិ។ សោ បុន អបាយភយេន ចិត្តំ តជ្ជេត្វា ឆន្ទំ ឧប្បាទេត្វា កម្មដ្ឋានំ មនសិ ករោតីតិ ឯវមស្ស កោសជ្ជេន វោកិណ្ណត្តា ឆន្ទោ កោសជ្ជសហគតោ នាម ហោតិ។ កោសជ្ជសម្បយុត្តោតិ តស្សេវ វេវចនំ។
832. Dasame kosajjasahagatoti idha bhikkhu chandaṃ uppādetvā kammaṭṭhānaṃ manasikaronto nisīdati. Athassa citte līnākāro okkamati, so ‘‘līnākāro me okkanto’’ti ñatvā apāyabhayena cittaṃ tajjetvā puna chandaṃ uppādetvā kammaṭṭhānaṃ manasi karoti. Athassa puna līnākāro okkamati. So puna apāyabhayena cittaṃ tajjetvā chandaṃ uppādetvā kammaṭṭhānaṃ manasi karotīti evamassa kosajjena vokiṇṇattā chando kosajjasahagato nāma hoti. Kosajjasampayuttoti tasseva vevacanaṃ.
ឧទ្ធច្ចសហគតោតិ ឥធ ភិក្ខុ ឆន្ទំ ឧប្បាទេត្វា កម្មដ្ឋានំ មនសិករោន្តោ និសីទតិ។ អថស្ស ចិត្តំ ឧទ្ធច្ចេ បតតិ។ សោ ពុទ្ធធម្មសង្ឃគុណេ អាវជ្ជេត្វា ចិត្តំ ហាសេត្វា តោសេត្វា កម្មនិយំ កត្វា បុន ឆន្ទំ ឧប្បាទេត្វា កម្មដ្ឋានំ មនសិ ករោតិ។ អថស្ស បុន ចិត្តំ ឧទ្ធច្ចេ បតតិ។ សោ បុន ពុទ្ធធម្មសង្ឃគុណេ អាវជ្ជេត្វា ចិត្តំ ហាសេត្វា តោសេត្វា កម្មនិយំ កត្វា ឆន្ទំ ឧប្បាទេត្វា កម្មដ្ឋានំ មនសិ ករោតីតិ ឯវមស្ស ឧទ្ធច្ចេន វោកិណ្ណត្តា ឆន្ទោ ឧទ្ធច្ចសហគតោ នាម ហោតិ។
Uddhaccasahagatoti idha bhikkhu chandaṃ uppādetvā kammaṭṭhānaṃ manasikaronto nisīdati. Athassa cittaṃ uddhacce patati. So buddhadhammasaṅghaguṇe āvajjetvā cittaṃ hāsetvā tosetvā kammaniyaṃ katvā puna chandaṃ uppādetvā kammaṭṭhānaṃ manasi karoti. Athassa puna cittaṃ uddhacce patati. So puna buddhadhammasaṅghaguṇe āvajjetvā cittaṃ hāsetvā tosetvā kammaniyaṃ katvā chandaṃ uppādetvā kammaṭṭhānaṃ manasi karotīti evamassa uddhaccena vokiṇṇattā chando uddhaccasahagato nāma hoti.
ថិនមិទ្ធសហគតោតិ ឥធ ភិក្ខុ ឆន្ទំ ឧប្បាទេត្វា កម្មដ្ឋានំ មនសិករោន្តោ និសីទតិ។ អថស្ស ថិនមិទ្ធំ ឧប្បជ្ជតិ។ សោ ‘‘ឧប្បន្នំ មេ ថិនមិទ្ធ’’ន្តិ ញត្វា ឧទកេន មុខំ បុញ្ឆិត្វា, កណ្ណេ អាកឌ្ឍិត្វា បគុណំ ធម្មំ សជ្ឈាយិត្វា ទិវា គហិតំ វា អាលោកសញ្ញំ មនសិករិត្វា ថិនមិទ្ធំ វិនោទេត្វា បុន ឆន្ទំ ឧប្បាទេត្វា កម្មដ្ឋានំ មនសិ ករោតិ។ អថស្ស បុន ថិនមិទ្ធំ ឧប្បជ្ជតិ។ សោ វុត្តនយេនេវ បុន ថិនមិទ្ធំ វិនោទេត្វា ឆន្ទំ ឧប្បាទេត្វា កម្មដ្ឋានំ មនសិ ករោតីតិ ឯវមស្ស ថិនមិទ្ធេន វោកិណ្ណត្តា ឆន្ទោ ថិនមិទ្ធសហគតោ នាម ហោតិ។
Thinamiddhasahagatoti idha bhikkhu chandaṃ uppādetvā kammaṭṭhānaṃ manasikaronto nisīdati. Athassa thinamiddhaṃ uppajjati. So ‘‘uppannaṃ me thinamiddha’’nti ñatvā udakena mukhaṃ puñchitvā, kaṇṇe ākaḍḍhitvā paguṇaṃ dhammaṃ sajjhāyitvā divā gahitaṃ vā ālokasaññaṃ manasikaritvā thinamiddhaṃ vinodetvā puna chandaṃ uppādetvā kammaṭṭhānaṃ manasi karoti. Athassa puna thinamiddhaṃ uppajjati. So vuttanayeneva puna thinamiddhaṃ vinodetvā chandaṃ uppādetvā kammaṭṭhānaṃ manasi karotīti evamassa thinamiddhena vokiṇṇattā chando thinamiddhasahagato nāma hoti.
អនុវិក្ខិត្តោតិ ឥធ ភិក្ខុ ឆន្ទំ ឧប្បាទេត្វា កម្មដ្ឋានំ មនសិករោន្តោ និសីទតិ។ អថស្ស កាមគុណារម្មណេ ចិត្តំ វិក្ខិបតិ។ សោ ‘‘ពហិទ្ធា វិក្ខិត្តំ មេ ចិត្ត’’ន្តិ ញត្វា អនមតគ្គ (សំ. និ. ២.១២៤-១២៥) ទេវទូត- (ម. និ. ៣.២៦១) ចេលោបម (សំ. និ. ៥.១១០៤) អនាគតភយសុត្តាទីនិ (អ. និ. ៥.៧៧) អាវជ្ជេន្តោ សុត្តទណ្ឌេន ចិត្តំ តជ្ជេត្វា កម្មនិយំ កត្វា បុន ឆន្ទំ ឧប្បាទេត្វា កម្មដ្ឋានំ មនសិ ករោតិ។ អថស្ស បុន ចិត្តំ វិក្ខិបតិ។ សោ បុន សុត្តទណ្ឌេន ចិត្តំ កម្មនិយំ កត្វា ឆន្ទំ ឧប្បាទេត្វា កម្មដ្ឋានំ មនសិ ករោតីតិ ឯវមស្ស កាមវិតក្កវោកិណ្ណត្តា ឆន្ទោ ពហិទ្ធា បញ្ច កាមគុណេ អារព្ភ អនុវិក្ខិត្តោ អនុវិសដោ ហោតិ។
Anuvikkhittoti idha bhikkhu chandaṃ uppādetvā kammaṭṭhānaṃ manasikaronto nisīdati. Athassa kāmaguṇārammaṇe cittaṃ vikkhipati. So ‘‘bahiddhā vikkhittaṃ me citta’’nti ñatvā anamatagga (saṃ. ni. 2.124-125) devadūta- (ma. ni. 3.261) celopama (saṃ. ni. 5.1104) anāgatabhayasuttādīni (a. ni. 5.77) āvajjento suttadaṇḍena cittaṃ tajjetvā kammaniyaṃ katvā puna chandaṃ uppādetvā kammaṭṭhānaṃ manasi karoti. Athassa puna cittaṃ vikkhipati. So puna suttadaṇḍena cittaṃ kammaniyaṃ katvā chandaṃ uppādetvā kammaṭṭhānaṃ manasi karotīti evamassa kāmavitakkavokiṇṇattā chando bahiddhā pañca kāmaguṇe ārabbha anuvikkhitto anuvisaṭo hoti.
យថា បុរេ តថា បច្ឆាតិ កម្មដ្ឋានវសេនបិ ទេសនាវសេនបិ បុរិមបច្ឆិមតា វេទិតព្ពា។ កថំ? កម្មដ្ឋានេ តាវ កម្មដ្ឋានស្ស អភិនិវេសោ បុរេ នាម, អរហត្តំ បច្ឆា នាម។ តត្ថ យោ ភិក្ខុ មូលកម្មដ្ឋានេ អភិនិវិសិត្វា អតិលីនាទីសុ ចតូសុ ឋានេសុ ចិត្តស្ស ឱក្កមនំ បដិសេធេត្វា, ទុដ្ឋគោណេ យោជេត្វា សារេន្តោ វិយ ចតុរស្សឃដិកំ ឱតារេន្តោ វិយ ចតុន្នំ ឋានានំ ឯកដ្ឋានេបិ អសជ្ជន្តោ សង្ខារេ សម្មសិត្វា អរហត្តំ បាបុណាតិ។ អយម្បិ យថា បុរេ តថា បច្ឆា វិហរតិ នាម។ អយំ កម្មដ្ឋានវសេន បុរិមបច្ឆិមតា។ ទេសនាវសេន បន កេសា បុរេ នាម, មត្ថលុង្គំ បច្ឆា នាម។ តត្ថ យោ ភិក្ខុ កេសេសុ អភិនិវិសិត្វា វណ្ណសណ្ឋានាទិវសេន កេសាទយោ បរិគ្គណ្ហន្តោ ចតូសុ ឋានេសុ អសជ្ជន្តោ យាវ មត្ថលុង្គា ភាវនំ បាបេតិ, អយម្បិ យថា បុរេ តថា បច្ឆា វិហរតិ នាម។ ឯវំ ទេសនាវសេន បុរិមបច្ឆិមតា វេទិតព្ពា។ យថា បច្ឆា តថា បុរេតិ ឥទំ បុរិមស្សេវ វេវចនំ។
Yathā pure tathā pacchāti kammaṭṭhānavasenapi desanāvasenapi purimapacchimatā veditabbā. Kathaṃ? Kammaṭṭhāne tāva kammaṭṭhānassa abhiniveso pure nāma, arahattaṃ pacchā nāma. Tattha yo bhikkhu mūlakammaṭṭhāne abhinivisitvā atilīnādīsu catūsu ṭhānesu cittassa okkamanaṃ paṭisedhetvā, duṭṭhagoṇe yojetvā sārento viya caturassaghaṭikaṃ otārento viya catunnaṃ ṭhānānaṃ ekaṭṭhānepi asajjanto saṅkhāre sammasitvā arahattaṃ pāpuṇāti. Ayampi yathā pure tathā pacchā viharati nāma. Ayaṃ kammaṭṭhānavasena purimapacchimatā. Desanāvasena pana kesā pure nāma, matthaluṅgaṃ pacchā nāma. Tattha yo bhikkhu kesesu abhinivisitvā vaṇṇasaṇṭhānādivasena kesādayo pariggaṇhanto catūsu ṭhānesu asajjanto yāva matthaluṅgā bhāvanaṃ pāpeti, ayampi yathā pure tathā pacchā viharati nāma. Evaṃ desanāvasena purimapacchimatā veditabbā. Yathā pacchā tathā pureti idaṃ purimasseva vevacanaṃ.
យថា អធោ តថា ឧទ្ធន្តិ ឥទំ សរីរវសេន វេទិតព្ពំ។ តេនេវាហ ‘‘ឧទ្ធំ បាទតលា អធោ កេសមត្ថកា’’តិ។ តត្ថ យោ ភិក្ខុ បាទតលតោ បដ្ឋាយ យាវ កេសមត្ថកា ទ្វត្តិំសាការវសេន វា បាទង្គុលិអគ្គបព្ពដ្ឋិតោ យាវ សីសកដាហំ, សីសកដាហតោ យាវ បាទង្គុលីនំ អគ្គបព្ពដ្ឋីនិ , តាវ អដ្ឋិវសេន វា ភាវនំ បាបេតិ ចតូសុ ឋានេសុ ឯកដ្ឋានេបិ អសជ្ជន្តោ។ អយំ យថា ឧទ្ធំ តថា អធោ, យថា អធោ តថា ឧទ្ធំ វិហរតិ នាម។
Yathā adho tathā uddhanti idaṃ sarīravasena veditabbaṃ. Tenevāha ‘‘uddhaṃ pādatalā adho kesamatthakā’’ti. Tattha yo bhikkhu pādatalato paṭṭhāya yāva kesamatthakā dvattiṃsākāravasena vā pādaṅguliaggapabbaṭṭhito yāva sīsakaṭāhaṃ, sīsakaṭāhato yāva pādaṅgulīnaṃ aggapabbaṭṭhīni , tāva aṭṭhivasena vā bhāvanaṃ pāpeti catūsu ṭhānesu ekaṭṭhānepi asajjanto. Ayaṃ yathā uddhaṃ tathā adho, yathā adho tathā uddhaṃ viharati nāma.
យេហិ អាការេហីតិ យេហិ កោដ្ឋាសេហិ។ យេហិ លិង្គេហីតិ យេហិ សណ្ឋានេហិ។ យេហិ និមិត្តេហីតិ យេហិ ឧបដ្ឋានេហិ។ អាលោកសញ្ញា សុគ្គហិតា ហោតីតិ យោ ភិក្ខុ អង្គណេ និសីទិត្វា អាលោកសញ្ញំ មនសិ ករោតិ, កាលេន និមីលេតិ, កាលេន ឧម្មីលេតិ។ អថស្ស យទា និមីលេន្តស្សាបិ ឧម្មីលេត្វា ឱលោកេន្តស្ស វិយ ឯកសទិសមេវ ឧបដ្ឋាតិ, តទា អាលោកសញ្ញា ជាតា នាម ហោតិ។ ‘‘ទិវាសញ្ញា’’តិបិ តស្សេវ នាមំ។ សា ច បន រត្តិំ ឧប្បជ្ជមានា សុគ្គហិតា នាម ហោតិ។ ស្វាធិដ្ឋិតាតិបិ តស្សេវ វេវចនំ។ សុដ្ឋុ អធិដ្ឋិតា សុដ្ឋុ ឋបិតា ស្វាធិដ្ឋិតា នាម វុច្ចតិ។ សា អត្ថតោ សុគ្គហិតាយេវ។ យោ វា អាលោកេន ថិនមិទ្ធំ វិនោទេត្វា ឆន្ទំ ឧប្បាទេត្វា កម្មដ្ឋានំ មនសិ ករោតិ, តស្ស ទិវាបិ អាលោកសញ្ញា សុគ្គហិតា ស្វាធិដ្ឋិតា នាម។ រត្តិ វា ហោតុ ទិវា វា យេន អាលោកេន ថិនមិទ្ធំ វិនោទេត្វា កម្មដ្ឋានំ មនសិ ករោតិ, តស្មិំ ថិនមិទ្ធវិនោទនេ អាលោកេ ឧប្បន្នា សញ្ញា សុគ្គហិតាយេវ នាម។ វីរិយាទីសុបិ ឯសេវ នយោ។ ឥមស្មិំ សុត្តេ ឆន្នំ អភិញ្ញានំ បាទកិទ្ធិ កថិតា។
Yehi ākārehīti yehi koṭṭhāsehi. Yehi liṅgehīti yehi saṇṭhānehi. Yehi nimittehīti yehi upaṭṭhānehi. Ālokasaññā suggahitā hotīti yo bhikkhu aṅgaṇe nisīditvā ālokasaññaṃ manasi karoti, kālena nimīleti, kālena ummīleti. Athassa yadā nimīlentassāpi ummīletvā olokentassa viya ekasadisameva upaṭṭhāti, tadā ālokasaññā jātā nāma hoti. ‘‘Divāsaññā’’tipi tasseva nāmaṃ. Sā ca pana rattiṃ uppajjamānā suggahitā nāma hoti. Svādhiṭṭhitātipi tasseva vevacanaṃ. Suṭṭhu adhiṭṭhitā suṭṭhu ṭhapitā svādhiṭṭhitā nāma vuccati. Sā atthato suggahitāyeva. Yo vā ālokena thinamiddhaṃ vinodetvā chandaṃ uppādetvā kammaṭṭhānaṃ manasi karoti, tassa divāpi ālokasaññā suggahitā svādhiṭṭhitā nāma. Ratti vā hotu divā vā yena ālokena thinamiddhaṃ vinodetvā kammaṭṭhānaṃ manasi karoti, tasmiṃ thinamiddhavinodane āloke uppannā saññā suggahitāyeva nāma. Vīriyādīsupi eseva nayo. Imasmiṃ sutte channaṃ abhiññānaṃ pādakiddhi kathitā.
បាសាទកម្បនវគ្គោ ទុតិយោ។
Pāsādakampanavaggo dutiyo.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ១០. វិភង្គសុត្តំ • 10. Vibhaṅgasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ១០. វិភង្គសុត្តវណ្ណនា • 10. Vibhaṅgasuttavaṇṇanā
