| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
೨. ವಿಭಙ್ಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
2. Vibhaṅgasuttavaṇṇanā
೨. ದುತಿಯೇಪಿ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಸುತ್ತನಿಕ್ಖೇಪೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ – ಪಠಮಂ ಉಗ್ಘಟಿತಞ್ಞೂಪುಗ್ಗಲಾನಂ ವಸೇನ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ದಸ್ಸಿತಂ, ಇದಂ ವಿಪಞ್ಚಿತಞ್ಞೂನಂ ವಸೇನ ವಿತ್ಥಾರತೋತಿ। ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಚ ಪನ ಸುತ್ತೇ ಚತಸ್ಸೋ ವಲ್ಲಿಹಾರಕಪುರಿಸೂಪಮಾ ವತ್ತಬ್ಬಾ, ತಾ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ವುತ್ತಾ ಏವ। ಯಥಾ ಹಿ ವಲ್ಲಿಹಾರಕೋ ಪುರಿಸೋ ವಲ್ಲಿಯಾ ಅಗ್ಗಂ ದಿಸ್ವಾ ತದನುಸಾರೇನ ಮೂಲಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ವಲ್ಲಿಂ ಮೂಲೇ ಛೇತ್ವಾ ಆದಾಯ ಕಮ್ಮೇ ಉಪನೇಯ್ಯ, ಏವಂ ಭಗವಾ ವಿತ್ಥಾರದೇಸನಂ ದೇಸೇನ್ತೋ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದಸ್ಸ ಅಗ್ಗಭೂತಾ ಜರಾಮರಣಾ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಮೂಲಭೂತಂ ಅವಿಜ್ಜಾಪದಂ, ತಾವ ದೇಸನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಪುನ ವಟ್ಟವಿವಟ್ಟಂ ದೇಸೇನ್ತೋ ನಿಟ್ಠಪೇಸಿ।
2. Dutiyepi vuttanayeneva suttanikkhepo veditabbo. Ayaṃ pana viseso – paṭhamaṃ ugghaṭitaññūpuggalānaṃ vasena saṅkhepato dassitaṃ, idaṃ vipañcitaññūnaṃ vasena vitthāratoti. Imasmiñca pana sutte catasso vallihārakapurisūpamā vattabbā, tā visuddhimagge vuttā eva. Yathā hi vallihārako puriso valliyā aggaṃ disvā tadanusārena mūlaṃ pariyesanto taṃ disvā valliṃ mūle chetvā ādāya kamme upaneyya, evaṃ bhagavā vitthāradesanaṃ desento paṭiccasamuppādassa aggabhūtā jarāmaraṇā paṭṭhāya yāva mūlabhūtaṃ avijjāpadaṃ, tāva desanaṃ āharitvā puna vaṭṭavivaṭṭaṃ desento niṭṭhapesi.
ತತ್ರಾಯಂ ಜರಾಮರಣಾದೀನಂ ವಿತ್ಥಾರದೇಸನಾಯ ಅತ್ಥನಿಚ್ಛಯೋ – ಜರಾಮರಣನಿದ್ದೇಸೇ ತಾವ ತೇಸಂ ತೇಸನ್ತಿ ಅಯಂ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ಅನೇಕೇಸಂ ಸತ್ತಾನಂ ಸಾಧಾರಣನಿದ್ದೇಸೋತಿ ವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬೋ। ಯಾ ದೇವದತ್ತಸ್ಸ ಜರಾ, ಯಾ ಸೋಮದತ್ತಸ್ಸಾತಿ ಏವಞ್ಹಿ ದಿವಸಮ್ಪಿ ಕಥೇನ್ತಸ್ಸ ನೇವ ಸತ್ತಾ ಪರಿಯಾದಾನಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಇಮೇಹಿ ಪನ ದ್ವೀಹಿ ಪದೇಹಿ ನ ಕೋಚಿ ಸತ್ತೋ ಅಪರಿಯಾದಿನ್ನೋ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ವುತ್ತಂ, ‘‘ಅಯಂ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ಅನೇಕೇಸಂ ಸತ್ತಾನಂ ಸಾಧಾರಣನಿದ್ದೇಸೋ’’ತಿ। ತಮ್ಹಿ ತಮ್ಹೀತಿ ಅಯಂ ಗತಿಜಾತಿವಸೇನ ಅನೇಕೇಸಂ ಸತ್ತನಿಕಾಯಾನಂ ಸಾಧಾರಣನಿದ್ದೇಸೋ। ಸತ್ತನಿಕಾಯೇತಿ ಸಾಧಾರಣನಿದ್ದೇಸೇನ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಸ್ಸ ಸರೂಪನಿದಸ್ಸನಂ। ಜರಾ ಜೀರಣತಾತಿಆದೀಸು ಪನ ಜರಾತಿ ಸಭಾವನಿದ್ದೇಸೋ। ಜೀರಣತಾತಿ ಆಕಾರನಿದ್ದೇಸೋ। ಖಣ್ಡಿಚ್ಚನ್ತಿಆದಯೋ ತಯೋ ಕಾಲಾತಿಕ್ಕಮೇ ಕಿಚ್ಚನಿದ್ದೇಸಾ, ಪಚ್ಛಿಮಾ ದ್ವೇ ಪಕತಿನಿದ್ದೇಸಾ। ಅಯಞ್ಹಿ ಜರಾತಿ ಇಮಿನಾ ಪದೇನ ಸಭಾವತೋ ದೀಪಿತಾ, ತೇನಸ್ಸಾಯಂ ಸಭಾವನಿದ್ದೇಸೋ । ಜೀರಣತಾತಿ ಇಮಿನಾ ಆಕಾರತೋ, ತೇನಸ್ಸಾಯಂ ಆಕಾರನಿದ್ದೇಸೋ। ಖಣ್ಡಿಚ್ಚನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಕಾಲಾತಿಕ್ಕಮೇ ದನ್ತನಖಾನಂ ಖಣ್ಡಿತಭಾವಕರಣಕಿಚ್ಚತೋ। ಪಾಲಿಚ್ಚನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಕೇಸಲೋಮಾನಂ ಪಲಿತಭಾವಕರಣಕಿಚ್ಚತೋ। ವಲಿತ್ತಚತಾತಿ ಇಮಿನಾ ಮಂಸಂ ಮಿಲಾಪೇತ್ವಾ ತಚವಲಿಭಾವಕರಣಕಿಚ್ಚತೋ ದೀಪಿತಾ। ತೇನಸ್ಸಾ ಇಮೇ ಖಣ್ಡಿಚ್ಚನ್ತಿಆದಯೋ ತಯೋ ಕಾಲಾತಿಕ್ಕಮೇ ಕಿಚ್ಚನಿದ್ದೇಸಾ। ತೇಹಿ ಇಮೇಸಂ ವಿಕಾರಾನಂ ದಸ್ಸನವಸೇನ ಪಾಕಟೀಭೂತಾ ಪಾಕಟಜರಾ ದಸ್ಸಿತಾ। ಯಥೇವ ಹಿ ಉದಕಸ್ಸ ವಾ ವಾತಸ್ಸ ವಾ ಅಗ್ಗಿನೋ ವಾ ತಿಣರುಕ್ಖಾದೀನಂ ಸಂಭಗ್ಗಪಲಿಭಗ್ಗತಾಯ ವಾ ಝಾಮತಾಯ ವಾ ಗತಮಗ್ಗೋ ಪಾಕಟೋ ಹೋತಿ, ನ ಚ ಸೋ ಗತಮಗ್ಗೋ ತಾನೇವ ಉದಕಾದೀನಿ, ಏವಮೇವ ಜರಾಯ ದನ್ತಾದೀಸು ಖಣ್ಡಿಚ್ಚಾದಿವಸೇನ ಗತಮಗ್ಗೋ ಪಾಕಟೋ, ಚಕ್ಖುಂ ಉಮ್ಮೀಲೇತ್ವಾಪಿ ಗಯ್ಹತಿ ನ ಚ ಖಣ್ಡಿಚ್ಚಾದೀನೇವ ಜರಾ। ನ ಹಿ ಜರಾ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಹೋತಿ।
Tatrāyaṃ jarāmaraṇādīnaṃ vitthāradesanāya atthanicchayo – jarāmaraṇaniddese tāva tesaṃ tesanti ayaṃ saṅkhepato anekesaṃ sattānaṃ sādhāraṇaniddesoti viññātabbo. Yā devadattassa jarā, yā somadattassāti evañhi divasampi kathentassa neva sattā pariyādānaṃ gacchanti. Imehi pana dvīhi padehi na koci satto apariyādinno hoti. Tasmā vuttaṃ, ‘‘ayaṃ saṅkhepato anekesaṃ sattānaṃ sādhāraṇaniddeso’’ti. Tamhi tamhīti ayaṃ gatijātivasena anekesaṃ sattanikāyānaṃ sādhāraṇaniddeso. Sattanikāyeti sādhāraṇaniddesena niddiṭṭhassa sarūpanidassanaṃ. Jarā jīraṇatātiādīsu pana jarāti sabhāvaniddeso. Jīraṇatāti ākāraniddeso. Khaṇḍiccantiādayo tayo kālātikkame kiccaniddesā, pacchimā dve pakatiniddesā. Ayañhi jarāti iminā padena sabhāvato dīpitā, tenassāyaṃ sabhāvaniddeso . Jīraṇatāti iminā ākārato, tenassāyaṃ ākāraniddeso. Khaṇḍiccanti iminā kālātikkame dantanakhānaṃ khaṇḍitabhāvakaraṇakiccato. Pāliccanti iminā kesalomānaṃ palitabhāvakaraṇakiccato. Valittacatāti iminā maṃsaṃ milāpetvā tacavalibhāvakaraṇakiccato dīpitā. Tenassā ime khaṇḍiccantiādayo tayo kālātikkame kiccaniddesā. Tehi imesaṃ vikārānaṃ dassanavasena pākaṭībhūtā pākaṭajarā dassitā. Yatheva hi udakassa vā vātassa vā aggino vā tiṇarukkhādīnaṃ saṃbhaggapalibhaggatāya vā jhāmatāya vā gatamaggo pākaṭo hoti, na ca so gatamaggo tāneva udakādīni, evameva jarāya dantādīsu khaṇḍiccādivasena gatamaggo pākaṭo, cakkhuṃ ummīletvāpi gayhati na ca khaṇḍiccādīneva jarā. Na hi jarā cakkhuviññeyyā hoti.
ಆಯುನೋ ಸಂಹಾನಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ಪರಿಪಾಕೋತಿ ಇಮೇಹಿ ಪನ ಪದೇಹಿ ಕಾಲಾತಿಕ್ಕಮೇಯೇವ ಅಭಿಬ್ಯತ್ತಾಯ ಆಯುಕ್ಖಯ-ಚಕ್ಖಾದಿಇನ್ದ್ರಿಯ-ಪರಿಪಾಕಸಞ್ಞಿತಾಯ ಪಕತಿಯಾ ದೀಪಿತಾ। ತೇನಸ್ಸಿಮೇ ಪಚ್ಛಿಮಾ ದ್ವೇ ಪಕತಿನಿದ್ದೇಸಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ತತ್ಥ ಯಸ್ಮಾ ಜರಂ ಪತ್ತಸ್ಸ ಆಯು ಹಾಯತಿ, ತಸ್ಮಾ ಜರಾ ‘‘ಆಯುನೋ ಸಂಹಾನೀ’’ತಿ ಫಲೂಪಚಾರೇನ ವುತ್ತಾ। ಯಸ್ಮಾ ಚ ದಹರಕಾಲೇ ಸುಪ್ಪಸನ್ನಾನಿ ಸುಖುಮಮ್ಪಿ ಅತ್ತನೋ ವಿಸಯಂ ಸುಖೇನೇವ ಗಣ್ಹನಸಮತ್ಥಾನಿ ಚಕ್ಖಾದೀನಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಜರಂ ಪತ್ತಸ್ಸ ಪರಿಪಕ್ಕಾನಿ ಆಲುಳಿತಾನಿ ಅವಿಸದಾನಿ, ಓಳಾರಿಕಮ್ಪಿ ಅತ್ತನೋ ವಿಸಯಂ ಗಹೇತುಂ ಅಸಮತ್ಥಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ಪರಿಪಾಕೋ’’ತಿ ಫಲೂಪಚಾರೇನೇವ ವುತ್ತಾ।
Āyuno saṃhāni indriyānaṃ paripākoti imehi pana padehi kālātikkameyeva abhibyattāya āyukkhaya-cakkhādiindriya-paripākasaññitāya pakatiyā dīpitā. Tenassime pacchimā dve pakatiniddesāti veditabbā. Tattha yasmā jaraṃ pattassa āyu hāyati, tasmā jarā ‘‘āyuno saṃhānī’’ti phalūpacārena vuttā. Yasmā ca daharakāle suppasannāni sukhumampi attano visayaṃ sukheneva gaṇhanasamatthāni cakkhādīni indriyāni jaraṃ pattassa paripakkāni āluḷitāni avisadāni, oḷārikampi attano visayaṃ gahetuṃ asamatthāni honti, tasmā ‘‘indriyānaṃ paripāko’’ti phalūpacāreneva vuttā.
ಸಾ ಪನಾಯಂ ಏವಂ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಜರಾ ಪಾಕಟಾ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾತಿ ದುವಿಧಾ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ದನ್ತಾದೀಸು ಖಣ್ಡಾದಿಭಾವದಸ್ಸನತೋ ರೂಪಧಮ್ಮೇಸು ಜರಾ ಪಾಕಟಜರಾ ನಾಮ, ಅರೂಪಧಮ್ಮೇಸು ಪನ ಜರಾ ತಾದಿಸಸ್ಸ ವಿಕಾರಸ್ಸ ಅದಸ್ಸನತೋ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಜರಾ ನಾಮ। ತತ್ಥ ಯ್ವಾಯಂ ಖಣ್ಡಾದಿಭಾವೋ ದಿಸ್ಸತಿ, ಸೋ ತಾದಿಸಾನಂ ದನ್ತಾದೀನಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯತ್ತಾ ವಣ್ಣೋಯೇವ, ತಂ ಚಕ್ಖುನಾ ದಿಸ್ವಾ ಮನೋದ್ವಾರೇನ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಇಮೇ ದನ್ತಾ ಜರಾಯ ಪಹಟಾ’’ತಿ ಜರಂ ಜಾನಾತಿ ಉದಕಟ್ಠಾನೇ ಬದ್ಧಾನಿ ಗೋಸೀಸಾದೀನಿ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಹೇಟ್ಠಾ ಉದಕಸ್ಸ ಅತ್ಥಿಭಾವಂ ಜಾನನಂ ವಿಯ। ಪುನ ಅವೀಚಿ ಸವೀಚೀತಿ ಏವಮ್ಪಿ ದುವಿಧಾ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ಮಣಿ-ಕನಕ-ರಜತ-ಪವಾಳಚನ್ದಸೂರಿಯಾದೀನಂ ವಿಯ ಮನ್ದದಸಕಾದೀಸು ಪಾಣೀನಂ ವಿಯ ಚ ಪುಪ್ಫಫಲಪಲ್ಲವಾದೀಸು ಚ ಅಪಾಣೀನಂ ವಿಯ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ವಣ್ಣವಿಸೇಸಾದೀನಂ ದುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯತ್ತಾ ಜರಾ ಅವೀಚಿಜರಾ ನಾಮ, ನಿರನ್ತರಜರಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತತೋ ಅಞ್ಞೇಸು ಪನ ಯಥಾವುತ್ತೇಸು ಅನ್ತರನ್ತರಾ ವಣ್ಣವಿಸೇಸಾದೀನಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯತ್ತಾ ಜರಾ ಸವೀಚಿಜರಾ ನಾಮಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
Sā panāyaṃ evaṃ niddiṭṭhā sabbāpi jarā pākaṭā paṭicchannāti duvidhā hoti. Tattha dantādīsu khaṇḍādibhāvadassanato rūpadhammesu jarā pākaṭajarā nāma, arūpadhammesu pana jarā tādisassa vikārassa adassanato paṭicchannajarā nāma. Tattha yvāyaṃ khaṇḍādibhāvo dissati, so tādisānaṃ dantādīnaṃ suviññeyyattā vaṇṇoyeva, taṃ cakkhunā disvā manodvārena cintetvā ‘‘ime dantā jarāya pahaṭā’’ti jaraṃ jānāti udakaṭṭhāne baddhāni gosīsādīni oloketvā heṭṭhā udakassa atthibhāvaṃ jānanaṃ viya. Puna avīci savīcīti evampi duvidhā hoti. Tattha maṇi-kanaka-rajata-pavāḷacandasūriyādīnaṃ viya mandadasakādīsu pāṇīnaṃ viya ca pupphaphalapallavādīsu ca apāṇīnaṃ viya antarantarā vaṇṇavisesādīnaṃ duviññeyyattā jarā avīcijarā nāma, nirantarajarāti attho. Tato aññesu pana yathāvuttesu antarantarā vaṇṇavisesādīnaṃ suviññeyyattā jarā savīcijarā nāmāti veditabbā.
ಇತೋ ಪರಂ ತೇಸಂ ತೇಸನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಚುತಿ ಚವನತಾತಿಆದೀಸು ಪನ ಚುತೀತಿ ಚವನಕವಸೇನ ವುಚ್ಚತಿ, ಏಕಚತುಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಸಾಮಞ್ಞವಚನಮೇತಂ। ಚವನತಾತಿ ಭಾವವಚನೇನ ಲಕ್ಖಣನಿದಸ್ಸನಂ । ಭೇದೋತಿ ಚುತಿಕ್ಖನ್ಧಾನಂ ಭಙ್ಗುಪ್ಪತ್ತಿಪರಿದೀಪನಂ। ಅನ್ತರಧಾನನ್ತಿ ಘಟಸ್ಸೇವ ಭಿನ್ನಸ್ಸ ಭಿನ್ನಾನಂ ಚುತಿಕ್ಖನ್ಧಾನಂ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಪರಿಯಾಯೇನ ಠಾನಾಭಾವಪರಿದೀಪನಂ। ಮಚ್ಚು ಮರಣನ್ತಿ ಮಚ್ಚುಸಙ್ಖಾತಂ ಮರಣಂ, ತೇನ ಸಮುಚ್ಛೇದಮರಣಾದೀನಿ ನಿಸೇಧೇತಿ। ಕಾಲೋ ನಾಮ ಅನ್ತಕೋ, ತಸ್ಸ ಕಿರಿಯಾ ಕಾಲಕಿರಿಯಾ। ಏವಂ ತೇನ ಲೋಕಸಮ್ಮುತಿಯಾ ಮರಣಂ ದೀಪೇತಿ।
Ito paraṃ tesaṃ tesantiādi vuttanayeneva veditabbaṃ. Cuti cavanatātiādīsu pana cutīti cavanakavasena vuccati, ekacatupañcakkhandhasāmaññavacanametaṃ. Cavanatāti bhāvavacanena lakkhaṇanidassanaṃ . Bhedoti cutikkhandhānaṃ bhaṅguppattiparidīpanaṃ. Antaradhānanti ghaṭasseva bhinnassa bhinnānaṃ cutikkhandhānaṃ yena kenaci pariyāyena ṭhānābhāvaparidīpanaṃ. Maccu maraṇanti maccusaṅkhātaṃ maraṇaṃ, tena samucchedamaraṇādīni nisedheti. Kālo nāma antako, tassa kiriyā kālakiriyā. Evaṃ tena lokasammutiyā maraṇaṃ dīpeti.
ಇದಾನಿ ಪರಮತ್ಥೇನ ದೀಪೇತುಂ ಖನ್ಧಾನಂ ಭೇದೋತಿಆದಿಮಾಹ। ಪರಮತ್ಥೇನ ಹಿ ಖನ್ಧಾಯೇವ ಭಿಜ್ಜನ್ತಿ, ನ ಸತ್ತೋ ನಾಮ ಕೋಚಿ ಮರತಿ। ಖನ್ಧೇಸು ಪನ ಭಿಜ್ಜಮಾನೇಸು ಸತ್ತೋ ಮರತಿ, ಭಿನ್ನೇಸು ಮತೋತಿ ವೋಹಾರೋ ಹೋತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ಚತುಪಞ್ಚವೋಕಾರವಸೇನ ಖನ್ಧಾನಂ ಭೇದೋ, ಏಕವೋಕಾರವಸೇನ ಕಳೇವರಸ್ಸ ನಿಕ್ಖೇಪೋ। ಚತುವೋಕಾರವಸೇನ ಚ ಖನ್ಧಾನಂ ಭೇದೋ, ಸೇಸದ್ವಯವಸೇನ ಕಳೇವರಸ್ಸ ನಿಕ್ಖೇಪೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಕಸ್ಮಾ? ಭವದ್ವಯೇಪಿ ರೂಪಕಾಯಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಕಳೇವರಸ್ಸ ಸಬ್ಭಾವತೋ। ಅಥ ವಾ ಯಸ್ಮಾ ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾದೀಸು ಖನ್ಧಾ ಭಿಜ್ಜನ್ತೇವ, ನ ಕಿಞ್ಚಿ ನಿಕ್ಖಿಪತಿ, ತಸ್ಮಾ ತೇಸಂ ವಸೇನ ಖನ್ಧಾನಂ ಭೇದೋ, ಮನುಸ್ಸಾದೀಸು ಕಳೇವರಸ್ಸ ನಿಕ್ಖೇಪೋ। ಏತ್ಥ ಚ ಕಳೇವರಸ್ಸ ನಿಕ್ಖೇಪಕಾರಣತೋ ಮರಣಂ ‘‘ಕಳೇವರಸ್ಸ ನಿಕ್ಖೇಪೋ’’ತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ಏವಮತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಇತಿ ಅಯಞ್ಚ ಜರಾ ಇದಞ್ಚ ಮರಣಂ, ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇತಿ ಇದಂ ಉಭಯಮ್ಪಿ ಏಕತೋ ಕತ್ವಾ ಜರಾಮರಣನ್ತಿ ಕಥೀಯತಿ।
Idāni paramatthena dīpetuṃ khandhānaṃ bhedotiādimāha. Paramatthena hi khandhāyeva bhijjanti, na satto nāma koci marati. Khandhesu pana bhijjamānesu satto marati, bhinnesu matoti vohāro hoti. Ettha ca catupañcavokāravasena khandhānaṃ bhedo, ekavokāravasena kaḷevarassa nikkhepo. Catuvokāravasena ca khandhānaṃ bhedo, sesadvayavasena kaḷevarassa nikkhepo veditabbo. Kasmā? Bhavadvayepi rūpakāyasaṅkhātassa kaḷevarassa sabbhāvato. Atha vā yasmā cātumahārājikādīsu khandhā bhijjanteva, na kiñci nikkhipati, tasmā tesaṃ vasena khandhānaṃ bhedo, manussādīsu kaḷevarassa nikkhepo. Ettha ca kaḷevarassa nikkhepakāraṇato maraṇaṃ ‘‘kaḷevarassa nikkhepo’’ti vuttanti evamattho daṭṭhabbo. Iti ayañca jarā idañca maraṇaṃ, idaṃ vuccati, bhikkhaveti idaṃ ubhayampi ekato katvā jarāmaraṇanti kathīyati.
ಜಾತಿನಿದ್ದೇಸೇ ಜಾತಿ ಸಞ್ಜಾತೀತಿಆದೀಸು ಜಾಯನಟ್ಠೇನ ಜಾತಿ, ಸಾ ಅಪರಿಪುಣ್ಣಾಯತನವಸೇನ ಯುತ್ತಾ। ಸಞ್ಜಾಯನಟ್ಠೇನ ಸಞ್ಜಾತಿ, ಸಾ ಪರಿಪುಣ್ಣಾಯತನವಸೇನ ಯುತ್ತಾ। ಓಕ್ಕಮನಟ್ಠೇನ ಓಕ್ಕನ್ತಿ, ಸಾ ಅಣ್ಡಜಜಲಾಬುಜವಸೇನ ಯುತ್ತಾ। ತೇ ಹಿ ಅಣ್ಡಕೋಸಞ್ಚ ವತ್ಥಿಕೋಸಞ್ಚ ಓಕ್ಕಮನ್ತಾ ಪವಿಸನ್ತಾ ವಿಯ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಗಣ್ಹನ್ತಿ। ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತನಟ್ಠೇನ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಸಾ ಸಂಸೇದಜಓಪಪಾತಿಕವಸೇನ ಯುತ್ತಾ। ತೇ ಹಿ ಪಾಕಟಾಯೇವ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತನ್ತಿ। ಅಯಂ ತಾವ ವೋಹಾರದೇಸನಾ।
Jātiniddese jāti sañjātītiādīsu jāyanaṭṭhena jāti, sā aparipuṇṇāyatanavasena yuttā. Sañjāyanaṭṭhena sañjāti, sā paripuṇṇāyatanavasena yuttā. Okkamanaṭṭhena okkanti, sā aṇḍajajalābujavasena yuttā. Te hi aṇḍakosañca vatthikosañca okkamantā pavisantā viya paṭisandhiṃ gaṇhanti. Abhinibbattanaṭṭhena abhinibbatti, sā saṃsedajaopapātikavasena yuttā. Te hi pākaṭāyeva hutvā nibbattanti. Ayaṃ tāva vohāradesanā.
ಇದಾನಿ ಪರಮತ್ಥದೇಸನಾ ಹೋತಿ। ಖನ್ಧಾಯೇವ ಹಿ ಪರಮತ್ಥತೋ ಪಾತುಭವನ್ತಿ, ನ ಸತ್ತೋ। ತತ್ಥ ಚ ಖನ್ಧಾನನ್ತಿ ಏಕವೋಕಾರಭವೇ ಏಕಸ್ಸ, ಚತುವೋಕಾರಭವೇ ಚತುನ್ನಂ, ಪಞ್ಚವೋಕಾರಭವೇ ಪಞ್ಚನ್ನಮ್ಪಿ ಗಹಣಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಪಾತುಭಾವೋತಿ ಉಪ್ಪತ್ತಿ। ಆಯತನಾನನ್ತಿ ಏತ್ಥ ತತ್ರ ತತ್ರ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಾಯತನವಸೇನ ಸಙ್ಗಹೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಪಟಿಲಾಭೋತಿ ಸನ್ತತಿಯಂ ಪಾತುಭಾವೋಯೇವ। ಪಾತುಭವನ್ತಾನೇವ ಹಿ ತಾನಿ ಪಟಿಲದ್ಧಾನಿ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಜಾತೀತಿ ಇಮಿನಾ ಪದೇನ ವೋಹಾರತೋ ಪರಮತ್ಥತೋ ಚ ದೇಸಿತಾಯ ಜಾತಿಯಾ ನಿಗಮನಂ ಕರೋತೀತಿ।
Idāni paramatthadesanā hoti. Khandhāyeva hi paramatthato pātubhavanti, na satto. Tattha ca khandhānanti ekavokārabhave ekassa, catuvokārabhave catunnaṃ, pañcavokārabhave pañcannampi gahaṇaṃ veditabbaṃ. Pātubhāvoti uppatti. Āyatanānanti ettha tatra tatra uppajjamānāyatanavasena saṅgaho veditabbo. Paṭilābhoti santatiyaṃ pātubhāvoyeva. Pātubhavantāneva hi tāni paṭiladdhāni nāma honti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, jātīti iminā padena vohārato paramatthato ca desitāya jātiyā nigamanaṃ karotīti.
ಭವನಿದ್ದೇಸೇ ಕಾಮಭವೋತಿ ಕಮ್ಮಭವೋ ಚ ಉಪಪತ್ತಿಭವೋ ಚ। ತತ್ಥ ಕಮ್ಮಭವೋ ನಾಮ ಕಾಮಭವೂಪಗಕಮ್ಮಮೇವ। ತಞ್ಹಿ ತತ್ಥ ಉಪಪತ್ತಿಭವಸ್ಸ ಕಾರಣತ್ತಾ ‘‘ಸುಖೋ ಬುದ್ಧಾನಂ ಉಪ್ಪಾದೋ (ಧ॰ ಪ॰ ೧೯೪) ದುಕ್ಖೋ ಪಾಪಸ್ಸ ಉಚ್ಚಯೋ’’ತಿಆದೀನಿ (ಧ॰ ಪ॰ ೧೧೭) ವಿಯ ಫಲವೋಹಾರೇನ ಭವೋತಿ ವುತ್ತಂ। ಉಪಪತ್ತಿಭವೋ ನಾಮ ತೇನ ಕಮ್ಮೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತಂ ಉಪಾದಿಣ್ಣಕ್ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕಂ। ತಞ್ಹಿ ತತ್ಥ ಭವತೀತಿ ಕತ್ವಾ ಭವೋತಿ ವುತ್ತಂ। ಸಬ್ಬಥಾಪಿ ಇದಂ ಕಮ್ಮಞ್ಚ ಉಪಪತ್ತಿಞ್ಚ ಉಭಯಮ್ಪೇತಮಿಧ ‘‘ಕಾಮಭವೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಏಸ ನಯೋ ರೂಪಾರೂಪಭವೇಸೂತಿ।
Bhavaniddese kāmabhavoti kammabhavo ca upapattibhavo ca. Tattha kammabhavo nāma kāmabhavūpagakammameva. Tañhi tattha upapattibhavassa kāraṇattā ‘‘sukho buddhānaṃ uppādo (dha. pa. 194) dukkho pāpassa uccayo’’tiādīni (dha. pa. 117) viya phalavohārena bhavoti vuttaṃ. Upapattibhavo nāma tena kammena nibbattaṃ upādiṇṇakkhandhapañcakaṃ. Tañhi tattha bhavatīti katvā bhavoti vuttaṃ. Sabbathāpi idaṃ kammañca upapattiñca ubhayampetamidha ‘‘kāmabhavo’’ti vuttaṃ. Esa nayo rūpārūpabhavesūti.
ಉಪಾದಾನನಿದ್ದೇಸೇ ಕಾಮುಪಾದಾನನ್ತಿಆದೀಸು ವತ್ಥುಕಾಮಂ ಉಪಾದಿಯನ್ತಿ ಏತೇನ, ಸಯಂ ವಾ ತಂ ಉಪಾದಿಯತೀತಿ ಕಾಮುಪಾದಾನಂ, ಕಾಮೋ ಚ ಸೋ ಉಪಾದಾನಞ್ಚಾತಿ ಕಾಮುಪಾದಾನಂ। ಉಪಾದಾನನ್ತಿ ದಳ್ಹಗ್ಗಹಣಂ ವುಚ್ಚತಿ। ದಳ್ಹತ್ಥೋ ಹಿ ಏತ್ಥ ಉಪಸದ್ದೋ ಉಪಾಯಾಸಉಪಕಟ್ಠಾದೀಸು ವಿಯ। ಪಞ್ಚಕಾಮಗುಣಿಕರಾಗಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಅಯಮೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪೋ। ವಿತ್ಥಾರತೋ ಪನೇತಂ, ‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಕಾಮುಪಾದಾನಂ? ಯೋ ಕಾಮೇಸು ಕಾಮಚ್ಛನ್ದೋ’’ತಿ (ಧ॰ ಸ॰ ೧೨೨೦; ವಿಭ॰ ೯೩೮) ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Upādānaniddese kāmupādānantiādīsu vatthukāmaṃ upādiyanti etena, sayaṃ vā taṃ upādiyatīti kāmupādānaṃ, kāmo ca so upādānañcāti kāmupādānaṃ. Upādānanti daḷhaggahaṇaṃ vuccati. Daḷhattho hi ettha upasaddo upāyāsaupakaṭṭhādīsu viya. Pañcakāmaguṇikarāgassetaṃ adhivacanaṃ. Ayamettha saṅkhepo. Vitthārato panetaṃ, ‘‘tattha katamaṃ kāmupādānaṃ? Yo kāmesu kāmacchando’’ti (dha. sa. 1220; vibha. 938) vuttanayeneva veditabbaṃ.
ತಥಾ ದಿಟ್ಠಿ ಚ ಸಾ ಉಪಾದಾನಞ್ಚಾತಿ ದಿಟ್ಠುಪಾದಾನಂ। ಅಥ ವಾ ದಿಟ್ಠಿಂ ಉಪಾದಿಯತಿ, ಉಪಾದಿಯನ್ತಿ ವಾ ಏತೇನ ದಿಟ್ಠಿನ್ತಿ ದಿಟ್ಠುಪಾದಾನಂ। ಉಪಾದಿಯತಿ ಹಿ ಪುರಿಮದಿಟ್ಠಿಂ ಉತ್ತರದಿಟ್ಠಿ, ಉಪಾದಿಯನ್ತಿ ಚ ತಾಯ ದಿಟ್ಠಿಂ। ಯಥಾಹ – ‘‘ಸಸ್ಸತೋ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’’ನ್ತಿಆದಿ (ಮ॰ ನಿ॰ ೩.೨೭)। ಸೀಲಬ್ಬತುಪಾದಾನಅತ್ತವಾದುಪಾದಾನವಜ್ಜಸ್ಸ ಸಬ್ಬದಿಟ್ಠಿಗತಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಅಯಮೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪೋ, ವಿತ್ಥಾರತೋ ಪನೇತಂ, ‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಂ ದಿಟ್ಠುಪಾದಾನಂ? ನತ್ಥಿ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ (ಧ॰ ಸ॰ ೧೨೨೧) ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Tathā diṭṭhi ca sā upādānañcāti diṭṭhupādānaṃ. Atha vā diṭṭhiṃ upādiyati, upādiyanti vā etena diṭṭhinti diṭṭhupādānaṃ. Upādiyati hi purimadiṭṭhiṃ uttaradiṭṭhi, upādiyanti ca tāya diṭṭhiṃ. Yathāha – ‘‘sassato attā ca loko ca idameva saccaṃ moghamañña’’ntiādi (ma. ni. 3.27). Sīlabbatupādānaattavādupādānavajjassa sabbadiṭṭhigatassetaṃ adhivacanaṃ. Ayamettha saṅkhepo, vitthārato panetaṃ, ‘‘tattha katamaṃ diṭṭhupādānaṃ? Natthi dinna’’nti (dha. sa. 1221) vuttanayeneva veditabbaṃ.
ತಥಾ ಸೀಲಬ್ಬತಮುಪಾದಿಯನ್ತಿ ಏತೇನ, ಸಯಂ ವಾ ತಂ ಉಪಾದಿಯತಿ, ಸೀಲಬ್ಬತಞ್ಚ ತಂ ಉಪಾದಾನಞ್ಚಾತಿ ವಾ ಸೀಲಬ್ಬತುಪಾದಾನಂ। ಗೋಸೀಲಗೋವತಾದೀನಿ ಹಿ ‘‘ಏವಂ ಸುದ್ಧೀ’’ತಿ (ಧ॰ ಸ॰ ೧೨೨೨; ವಿಭ॰ ೯೩೮) ಅಭಿನಿವೇಸತೋ ಸಯಮೇವ ಉಪಾದಾನಾನೀತಿ। ಅಯಮೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪೋ, ವಿತ್ಥಾರತೋ ಪನೇತಂ, ‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಸೀಲಬ್ಬತುಪಾದಾನಂ? ಇತೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಸೀಲೇನ ಸುದ್ಧೀ’’ತಿ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Tathā sīlabbatamupādiyanti etena, sayaṃ vā taṃ upādiyati, sīlabbatañca taṃ upādānañcāti vā sīlabbatupādānaṃ. Gosīlagovatādīni hi ‘‘evaṃ suddhī’’ti (dha. sa. 1222; vibha. 938) abhinivesato sayameva upādānānīti. Ayamettha saṅkhepo, vitthārato panetaṃ, ‘‘tattha katamaṃ sīlabbatupādānaṃ? Ito bahiddhā samaṇabrāhmaṇānaṃ sīlena suddhī’’ti vuttanayeneva veditabbaṃ.
ಇದಾನಿ ವದನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ವಾದೋ, ಉಪಾದಿಯನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ಉಪಾದಾನಂ, ಕಿಂ ವದನ್ತಿ ಉಪಾದಿಯನ್ತಿ ವಾ? ಅತ್ತಾನಂ। ಅತ್ತನೋ ವಾದುಪಾದಾನಂ ಅತ್ತವಾದುಪಾದಾನಂ। ಅತ್ತವಾದಮತ್ತಮೇವ ವಾ ಅತ್ತಾತಿ ಉಪಾದಿಯನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ಅತ್ತವಾದುಪಾದಾನಂ। ವೀಸತಿವತ್ಥುಕಾಯ ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿಯಾ ಏತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಅಯಮೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪೋ, ವಿತ್ಥಾರತೋ ಪನೇತಂ, ‘‘ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಅತ್ತವಾದುಪಾದಾನಂ? ಇಧ ಅಸ್ಸುತವಾ ಪುಥುಜ್ಜನೋ ಅರಿಯಾನಂ ಅದಸ್ಸಾವೀ’’ತಿ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Idāni vadanti etenāti vādo, upādiyanti etenāti upādānaṃ, kiṃ vadanti upādiyanti vā? Attānaṃ. Attano vādupādānaṃ attavādupādānaṃ. Attavādamattameva vā attāti upādiyanti etenāti attavādupādānaṃ. Vīsativatthukāya sakkāyadiṭṭhiyā etaṃ adhivacanaṃ. Ayamettha saṅkhepo, vitthārato panetaṃ, ‘‘tattha katamaṃ attavādupādānaṃ? Idha assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī’’ti vuttanayeneva veditabbaṃ.
ತಣ್ಹಾನಿದ್ದೇಸೇ ರೂಪತಣ್ಹಾ…ಪೇ॰… ಧಮ್ಮತಣ್ಹಾತಿ ಏತಂ ಚಕ್ಖುದ್ವಾರಾದೀಸು ಜವನವೀಥಿಯಾ ಪವತ್ತಾಯ ತಣ್ಹಾಯ ‘‘ಸೇಟ್ಠಿಪುತ್ತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪುತ್ತೋ’’ತಿ ಏವಮಾದೀಸು ಪಿತಿತೋ ನಾಮಂ ವಿಯ ಪಿತಿಸದಿಸಾರಮ್ಮಣತೋ ನಾಮಂ। ಏತ್ಥ ಚ ರೂಪಾರಮ್ಮಣಾ ತಣ್ಹಾ, ರೂಪೇ ತಣ್ಹಾತಿ ರೂಪತಣ್ಹಾ। ಸಾ ಕಾಮರಾಗಭಾವೇನ ರೂಪಂ ಅಸ್ಸಾದೇನ್ತೀ ಪವತ್ತಮಾನಾ ಕಾಮತಣ್ಹಾ, ಸಸ್ಸತದಿಟ್ಠಿಸಹಗತರಾಗಭಾವೇನ ‘‘ರೂಪಂ ನಿಚ್ಚಂ ಧುವಂ ಸಸ್ಸತ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಅಸ್ಸಾದೇನ್ತೀ ಪವತ್ತಮಾನಾ ಭವತಣ್ಹಾ, ಉಚ್ಛೇದದಿಟ್ಠಿಸಹಗತರಾಗಭಾವೇನ ‘‘ರೂಪಂ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜತಿ ವಿನಸ್ಸತಿ ಪೇಚ್ಚ ನ ಭವತೀ’’ತಿ ಏವಂ ಅಸ್ಸಾದೇನ್ತೀ ಪವತ್ತಮಾನಾ ವಿಭವತಣ್ಹಾತಿ ರೂಪತಣ್ಹಾ ಏವಂ ತಿವಿಧಾ ಹೋತಿ। ಯಥಾ ಚ ರೂಪತಣ್ಹಾ, ತಥಾ ಸದ್ದತಣ್ಹಾದಯೋಪೀತಿ ಏವಂ ತಾನಿ ಅಟ್ಠಾರಸ ತಣ್ಹಾವಿಚರಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ತಾನಿ ಅಜ್ಝತ್ತರೂಪಾದೀಸು ಅಟ್ಠಾರಸ, ಬಹಿದ್ಧಾರೂಪಾದೀಸು ಅಟ್ಠಾರಸಾತಿ ಛತ್ತಿಂಸ। ಇತಿ ಅತೀತಾನಿ ಛತ್ತಿಂಸ, ಅನಾಗತಾನಿ ಛತ್ತಿಂಸ, ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾನಿ ಛತ್ತಿಂಸಾತಿ ಏವಂ ಅಟ್ಠಸತಂ ತಣ್ಹಾವಿಚರಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ‘‘ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಸ್ಸ ಉಪಾದಾಯ ಅಸ್ಮೀತಿ ಹೋತಿ, ಇತ್ಥಸ್ಮೀತಿ ಹೋತೀ’’ತಿ (ವಿಭ॰ ೯೭೩) ವಾ ಏವಮಾದೀನಿ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕರೂಪಾದಿನಿಸ್ಸಿತಾನಿ ಅಟ್ಠಾರಸ, ‘‘ಬಾಹಿರಸ್ಸ ಉಪಾದಾಯ ಇಮಿನಾ ಅಸ್ಮೀತಿ ಹೋತಿ, ಇಮಿನಾ ಇತ್ಥಸ್ಮೀತಿ ಹೋತೀ’’ತಿ (ವಿಭ॰ ೯೭೫) ವಾ ಏವಮಾದೀನಿ ಬಾಹಿರರೂಪಾದಿನಿಸ್ಸಿತಾನಿ ಅಟ್ಠಾರಸಾತಿ ಛತ್ತಿಂಸ, ಇತಿ ಅತೀತಾನಿ ಛತ್ತಿಂಸ, ಅನಾಗತಾನಿ ಛತ್ತಿಂಸ, ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾನಿ ಛತ್ತಿಂಸಾತಿ ಏವಮ್ಪಿ ಅಟ್ಠಸತಂ ತಣ್ಹಾವಿಚರಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ಪುನ ಸಙ್ಗಹೇ ಕರಿಯಮಾನೇ ರೂಪಾದೀಸು ಆರಮ್ಮಣೇಸು ಛಳೇವ ತಣ್ಹಾಕಾಯಾ ತಿಸ್ಸೋಯೇವ ಕಾಮತಣ್ಹಾದಯೋ ಹೋನ್ತೀತಿ। ಏವಂ –
Taṇhāniddese rūpataṇhā…pe… dhammataṇhāti etaṃ cakkhudvārādīsu javanavīthiyā pavattāya taṇhāya ‘‘seṭṭhiputto brāhmaṇaputto’’ti evamādīsu pitito nāmaṃ viya pitisadisārammaṇato nāmaṃ. Ettha ca rūpārammaṇā taṇhā, rūpe taṇhāti rūpataṇhā. Sā kāmarāgabhāvena rūpaṃ assādentī pavattamānā kāmataṇhā, sassatadiṭṭhisahagatarāgabhāvena ‘‘rūpaṃ niccaṃ dhuvaṃ sassata’’nti evaṃ assādentī pavattamānā bhavataṇhā, ucchedadiṭṭhisahagatarāgabhāvena ‘‘rūpaṃ ucchijjati vinassati pecca na bhavatī’’ti evaṃ assādentī pavattamānā vibhavataṇhāti rūpataṇhā evaṃ tividhā hoti. Yathā ca rūpataṇhā, tathā saddataṇhādayopīti evaṃ tāni aṭṭhārasa taṇhāvicaritāni honti. Tāni ajjhattarūpādīsu aṭṭhārasa, bahiddhārūpādīsu aṭṭhārasāti chattiṃsa. Iti atītāni chattiṃsa, anāgatāni chattiṃsa, paccuppannāni chattiṃsāti evaṃ aṭṭhasataṃ taṇhāvicaritāni honti. ‘‘Ajjhattikassa upādāya asmīti hoti, itthasmīti hotī’’ti (vibha. 973) vā evamādīni ajjhattikarūpādinissitāni aṭṭhārasa, ‘‘bāhirassa upādāya iminā asmīti hoti, iminā itthasmīti hotī’’ti (vibha. 975) vā evamādīni bāhirarūpādinissitāni aṭṭhārasāti chattiṃsa, iti atītāni chattiṃsa, anāgatāni chattiṃsa, paccuppannāni chattiṃsāti evampi aṭṭhasataṃ taṇhāvicaritāni honti. Puna saṅgahe kariyamāne rūpādīsu ārammaṇesu chaḷeva taṇhākāyā tissoyeva kāmataṇhādayo hontīti. Evaṃ –
‘‘ನಿದ್ದೇಸತ್ಥೇನ ನಿದ್ದೇಸ, ವಿತ್ಥಾರಾ ವಿತ್ಥಾರಸ್ಸ ಚ।
‘‘Niddesatthena niddesa, vitthārā vitthārassa ca;
ಪುನ ಸಙ್ಗಹತೋ ತಣ್ಹಾ, ವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬಾ ವಿಭಾವಿನಾ’’ತಿ॥
Puna saṅgahato taṇhā, viññātabbā vibhāvinā’’ti.
ವೇದನಾನಿದ್ದೇಸೇ ವೇದನಾಕಾಯಾತಿ ವೇದನಾಸಮೂಹಾ। ಚಕ್ಖುಸಮ್ಫಸ್ಸಜಾ ವೇದನಾ…ಪೇ॰… ಮನೋಸಮ್ಫಸ್ಸಜಾವೇದನಾತಿ ಏತಂ ‘‘ಚಕ್ಖುಸಮ್ಫಸ್ಸಜಾವೇದನಾ ಅತ್ಥಿ ಕುಸಲಾ, ಅತ್ಥಿ ಅಕುಸಲಾ, ಅತ್ಥಿ ಅಬ್ಯಾಕತಾ’’ತಿ ಏವಂ ವಿಭಙ್ಗೇ (ವಿಭ॰ ೩೪) ಆಗತತ್ತಾ ಚಕ್ಖುದ್ವಾರಾದೀಸು ಪವತ್ತಾನಂ ಕುಸಲಾಕುಸಲಾಬ್ಯಾಕತವೇದನಾನಂ ‘‘ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತೋ’’ತಿ ಏವಮಾದೀಸು ಮಾತಿತೋ ನಾಮಂ ವಿಯ ಮಾತಿಸದಿಸತೋ ವತ್ಥುತೋ ನಾಮಂ। ವಚನತ್ಥೋ ಪನೇತ್ಥ – ಚಕ್ಖುಸಮ್ಫಸ್ಸಹೇತು ಜಾತಾ ವೇದನಾ ಚಕ್ಖುಸಮ್ಫಸ್ಸಜಾ ವೇದನಾತಿ। ಏಸೇವ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ। ಅಯಂ ತಾವೇತ್ಥ ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಾಹಿಕಾ ಕಥಾ। ವಿಪಾಕವಸೇನ ಪನ ಚಕ್ಖುದ್ವಾರೇ ದ್ವೇ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಾನಿ, ದ್ವೇ ಮನೋಧಾತುಯೋ, ತಿಸ್ಸೋ ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಯೋತಿ ಏತಾಹಿ ಸಮ್ಪಯುತ್ತವಸೇನ ವೇದನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಏಸೇವ ನಯೋ ಸೋತದ್ವಾರಾದೀಸು। ಮನೋದ್ವಾರೇ ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಸಮ್ಪಯುತ್ತಾವ।
Vedanāniddese vedanākāyāti vedanāsamūhā. Cakkhusamphassajā vedanā…pe… manosamphassajāvedanāti etaṃ ‘‘cakkhusamphassajāvedanā atthi kusalā, atthi akusalā, atthi abyākatā’’ti evaṃ vibhaṅge (vibha. 34) āgatattā cakkhudvārādīsu pavattānaṃ kusalākusalābyākatavedanānaṃ ‘‘sāriputto mantāṇiputto’’ti evamādīsu mātito nāmaṃ viya mātisadisato vatthuto nāmaṃ. Vacanattho panettha – cakkhusamphassahetu jātā vedanā cakkhusamphassajā vedanāti. Eseva nayo sabbattha. Ayaṃ tāvettha sabbasaṅgāhikā kathā. Vipākavasena pana cakkhudvāre dve cakkhuviññāṇāni, dve manodhātuyo, tisso manoviññāṇadhātuyoti etāhi sampayuttavasena vedanā veditabbā. Eseva nayo sotadvārādīsu. Manodvāre manoviññāṇadhātusampayuttāva.
ಫಸ್ಸನಿದ್ದೇಸೇ ಚಕ್ಖುಸಮ್ಫಸ್ಸೋತಿ ಚಕ್ಖುಮ್ಹಿ ಸಮ್ಫಸ್ಸೋ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ। ಚಕ್ಖುಸಮ್ಫಸ್ಸೋ…ಪೇ॰… ಕಾಯಸಮ್ಫಸ್ಸೋತಿ ಏತ್ತಾವತಾ ಚ ಕುಸಲಾಕುಸಲವಿಪಾಕಾ ಪಞ್ಚವತ್ಥುಕಾ ದಸ ಫಸ್ಸಾ ವುತ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ। ಮನೋಸಮ್ಫಸ್ಸೋತಿ ಇಮಿನಾ ಸೇಸಬಾವೀಸತಿಲೋಕಿಯವಿಪಾಕಮನಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಫಸ್ಸಾ।
Phassaniddese cakkhusamphassoti cakkhumhi samphasso. Esa nayo sabbattha. Cakkhusamphasso…pe… kāyasamphassoti ettāvatā ca kusalākusalavipākā pañcavatthukā dasa phassā vuttā honti. Manosamphassoti iminā sesabāvīsatilokiyavipākamanasampayuttā phassā.
ಸಳಾಯತನನಿದ್ದೇಸೇ ಚಕ್ಖಾಯತನನ್ತಿಆದೀಸು ಯಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತಂ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ಖನ್ಧನಿದ್ದೇಸೇ ಚೇವ ಆಯತನನಿದ್ದೇಸೇ ಚ ವುತ್ತಮೇವ।
Saḷāyatananiddese cakkhāyatanantiādīsu yaṃ vattabbaṃ, taṃ visuddhimagge khandhaniddese ceva āyatananiddese ca vuttameva.
ನಾಮರೂಪನಿದ್ದೇಸೇ ನಮನಲಕ್ಖಣಂ ನಾಮಂ। ರುಪ್ಪನಲಕ್ಖಣಂ ರೂಪಂ। ವಿಭಜನೇ ಪನಸ್ಸ ವೇದನಾತಿ ವೇದನಾಕ್ಖನ್ಧೋ, ಸಞ್ಞಾತಿ ಸಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧೋ, ಚೇತನಾ ಫಸ್ಸೋ ಮನಸಿಕಾರೋತಿ ಸಙ್ಖಾರಕ್ಖನ್ಧೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಕಾಮಞ್ಚ ಅಞ್ಞೇಪಿ ಸಙ್ಖಾರಕ್ಖನ್ಧಸಙ್ಗಹಿತಾ ಧಮ್ಮಾ ಸನ್ತಿ, ಇಮೇ ಪನ ತಯೋ ಸಬ್ಬದುಬ್ಬಲೇಸುಪಿ ಚಿತ್ತೇಸು ಸನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಏತೇಸಂಯೇವ ವಸೇನೇತ್ಥ ಸಙ್ಖಾರಕ್ಖನ್ಧೋ ದಸ್ಸಿತೋ। ಚತ್ತಾರೋ ಚ ಮಹಾಭೂತಾತಿ ಏತ್ಥ ಚತ್ತಾರೋತಿ ಗಣನಪರಿಚ್ಛೇದೋ। ಮಹಾಭೂತಾತಿ ಪಥವೀಆಪತೇಜವಾಯಾನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಯೇನ ಪನ ಕಾರಣೇನ ತಾನಿ ಮಹಾಭೂತಾನೀತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ, ಯೋ ಚೇತ್ಥ ಅಞ್ಞೋ ವಿನಿಚ್ಛಯನಯೋ, ಸೋ ಸಬ್ಬೋ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ರೂಪಕ್ಖನ್ಧನಿದ್ದೇಸೇ ವುತ್ತೋ। ಚತುನ್ನಞ್ಚ ಮಹಾಭೂತಾನಂ ಉಪಾದಾಯಾತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಚತುನ್ನನ್ತಿ ಉಪಯೋಗತ್ಥೇ ಸಾಮಿವಚನಂ, ಚತ್ತಾರಿ ಮಹಾಭೂತಾನೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಉಪಾದಾಯಾತಿ ಉಪಾದಿಯಿತ್ವಾ, ಗಹೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ನಿಸ್ಸಾಯಾತಿಪಿ ಏಕೇ। ‘‘ವತ್ತಮಾನ’’ನ್ತಿ ಅಯಞ್ಚೇತ್ಥ ಪಾಠಸೇಸೋ। ಸಮೂಹತ್ಥೇ ವಾ ಏತಂ ಸಾಮಿವಚನಂ, ಚತುನ್ನಂ ಮಹಾಭೂತಾನಂ ಸಮೂಹಂ ಉಪಾದಾಯ ವತ್ತಮಾನಂ ರೂಪನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಏವಂ ಸಬ್ಬಥಾಪಿ ಯಾನಿ ಚ ಚತ್ತಾರಿ ಪಥವೀಆದೀನಿ ಮಹಾಭೂತಾನಿ, ಯಞ್ಚ ಚತುನ್ನಂ ಮಹಾಭೂತಾನಂ ಉಪಾದಾಯ ವತ್ತಮಾನಂ ಚಕ್ಖಾಯತನಾದಿಭೇದೇನ ಅಭಿಧಮ್ಮಪಾಳಿಯಮೇವ ವುತ್ತಂ ತೇವೀಸತಿವಿಧಂ ರೂಪಂ, ತಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ರೂಪನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Nāmarūpaniddese namanalakkhaṇaṃ nāmaṃ. Ruppanalakkhaṇaṃ rūpaṃ. Vibhajane panassa vedanāti vedanākkhandho, saññāti saññākkhandho, cetanā phasso manasikāroti saṅkhārakkhandho veditabbo. Kāmañca aññepi saṅkhārakkhandhasaṅgahitā dhammā santi, ime pana tayo sabbadubbalesupi cittesu santi, tasmā etesaṃyeva vasenettha saṅkhārakkhandho dassito. Cattāro ca mahābhūtāti ettha cattāroti gaṇanaparicchedo. Mahābhūtāti pathavīāpatejavāyānametaṃ adhivacanaṃ. Yena pana kāraṇena tāni mahābhūtānīti vuccanti, yo cettha añño vinicchayanayo, so sabbo visuddhimagge rūpakkhandhaniddese vutto. Catunnañca mahābhūtānaṃ upādāyāti ettha pana catunnanti upayogatthe sāmivacanaṃ, cattāri mahābhūtānīti vuttaṃ hoti. Upādāyāti upādiyitvā, gahetvāti attho. Nissāyātipi eke. ‘‘Vattamāna’’nti ayañcettha pāṭhaseso. Samūhatthe vā etaṃ sāmivacanaṃ, catunnaṃ mahābhūtānaṃ samūhaṃ upādāya vattamānaṃ rūpanti ettha attho veditabbo. Evaṃ sabbathāpi yāni ca cattāri pathavīādīni mahābhūtāni, yañca catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya vattamānaṃ cakkhāyatanādibhedena abhidhammapāḷiyameva vuttaṃ tevīsatividhaṃ rūpaṃ, taṃ sabbampi rūpanti veditabbaṃ.
ವಿಞ್ಞಾಣನಿದ್ದೇಸೇ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣನ್ತಿ ಚಕ್ಖುಮ್ಹಿ ವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಚಕ್ಖುತೋ ವಾ ಜಾತಂ ವಿಞ್ಞಾಣನ್ತಿ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಂ। ಏವಂ ಸೋತಘಾನಜಿವ್ಹಾಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣಾನಿ। ಇತರಂ ಪನ ಮನೋಯೇವ ವಿಞ್ಞಾಣನ್ತಿ ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಂ। ದ್ವಿಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣವಜ್ಜಿತತೇಭೂಮಕವಿಪಾಕಚಿತ್ತಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ।
Viññāṇaniddese cakkhuviññāṇanti cakkhumhi viññāṇaṃ, cakkhuto vā jātaṃ viññāṇanti cakkhuviññāṇaṃ. Evaṃ sotaghānajivhākāyaviññāṇāni. Itaraṃ pana manoyeva viññāṇanti manoviññāṇaṃ. Dvipañcaviññāṇavajjitatebhūmakavipākacittassetaṃ adhivacanaṃ.
ಸಙ್ಖಾರನಿದ್ದೇಸೇ ಅಭಿಸಙ್ಖರಣಲಕ್ಖಣೋ ಸಙ್ಖಾರೋ। ವಿಭಜನೇ ಪನಸ್ಸ ಕಾಯಸಙ್ಖಾರೋತಿ ಕಾಯತೋ ಪವತ್ತಸಙ್ಖಾರೋ। ಕಾಯದ್ವಾರೇ ಚೋಪನವಸೇನ ಪವತ್ತಾನಂ ಕಾಮಾವಚರಕುಸಲತೋ ಅಟ್ಠನ್ನಂ, ಅಕುಸಲತೋ ದ್ವಾದಸನ್ನನ್ತಿ ವೀಸತಿಯಾ ಕಾಯಸಞ್ಚೇತನಾನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ವಚೀಸಙ್ಖಾರೋತಿ ವಚನತೋ ಪವತ್ತಸಙ್ಖಾರೋ, ವಚೀದ್ವಾರೇ ವಚನಭೇದವಸೇನ ಪವತ್ತಾನಂ ವೀಸತಿಯಾ ಏವ ವಚೀಸಞ್ಚೇತನಾನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರೋತಿ ಚಿತ್ತತೋ ಪವತ್ತಸಙ್ಖಾರೋ, ಕಾಯವಚೀದ್ವಾರೇ ಚೋಪನಂ ಅಕತ್ವಾ ರಹೋ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಚಿನ್ತೇನ್ತಸ್ಸ ಪವತ್ತಾನಂ ಲೋಕಿಯಕುಸಲಾಕುಸಲವಸೇನ ಏಕೂನತಿಂಸಮನೋಸಞ್ಚೇತನಾನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ।
Saṅkhāraniddese abhisaṅkharaṇalakkhaṇo saṅkhāro. Vibhajane panassa kāyasaṅkhāroti kāyato pavattasaṅkhāro. Kāyadvāre copanavasena pavattānaṃ kāmāvacarakusalato aṭṭhannaṃ, akusalato dvādasannanti vīsatiyā kāyasañcetanānametaṃ adhivacanaṃ. Vacīsaṅkhāroti vacanato pavattasaṅkhāro, vacīdvāre vacanabhedavasena pavattānaṃ vīsatiyā eva vacīsañcetanānametaṃ adhivacanaṃ. Cittasaṅkhāroti cittato pavattasaṅkhāro, kāyavacīdvāre copanaṃ akatvā raho nisīditvā cintentassa pavattānaṃ lokiyakusalākusalavasena ekūnatiṃsamanosañcetanānametaṃ adhivacanaṃ.
ಅವಿಜ್ಜಾನಿದ್ದೇಸೇ ದುಕ್ಖೇ ಅಞ್ಞಾಣನ್ತಿ ದುಕ್ಖಸಚ್ಚೇ ಅಞ್ಞಾಣಂ, ಮೋಹಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಏಸ ನಯೋ ದುಕ್ಖಸಮುದಯೇ ಅಞ್ಞಾಣನ್ತಿಆದೀಸು। ತತ್ಥ ಚತೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ದುಕ್ಖೇ ಅಞ್ಞಾಣಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ ಅನ್ತೋಗಧತೋ ವತ್ಥುತೋ ಆರಮ್ಮಣತೋ ಪಟಿಚ್ಛಾದನತೋ ಚ। ತಥಾ ಹಿ ತಂ ದುಕ್ಖಸಚ್ಚಪರಿಯಾಪನ್ನತ್ತಾ ದುಕ್ಖೇ ಅನ್ತೋಗಧಂ, ದುಕ್ಖಸಚ್ಚಞ್ಚಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಯಪಚ್ಚಯಭಾವೇನ ವತ್ಥು, ಆರಮ್ಮಣಪಚ್ಚಯಭಾವೇನ ಆರಮ್ಮಣಂ, ದುಕ್ಖಸಚ್ಚಂ ಏತಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಿ ತಸ್ಸ ಯಾಥಾವಲಕ್ಖಣಪಟಿವೇಧನಿವಾರಣೇನ ಞಾಣಪ್ಪವತ್ತಿಯಾ ಚೇತ್ಥ ಅಪ್ಪದಾನೇನ।
Avijjāniddese dukkhe aññāṇanti dukkhasacce aññāṇaṃ, mohassetaṃ adhivacanaṃ. Esa nayo dukkhasamudaye aññāṇantiādīsu. Tattha catūhi kāraṇehi dukkhe aññāṇaṃ veditabbaṃ antogadhato vatthuto ārammaṇato paṭicchādanato ca. Tathā hi taṃ dukkhasaccapariyāpannattā dukkhe antogadhaṃ, dukkhasaccañcassa nissayapaccayabhāvena vatthu, ārammaṇapaccayabhāvena ārammaṇaṃ, dukkhasaccaṃ etaṃ paṭicchādeti tassa yāthāvalakkhaṇapaṭivedhanivāraṇena ñāṇappavattiyā cettha appadānena.
ದುಕ್ಖಸಮುದಯೇ ಅಞ್ಞಾಣಂ ತೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ ವತ್ಥುತೋ ಆರಮ್ಮಣತೋ ಪಟಿಚ್ಛಾದನತೋ ಚ। ನಿರೋಧೇ ಪಟಿಪದಾಯ ಚ ಅಞ್ಞಾಣಂ ಏಕೇನೇವ ಕಾರಣೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದನತೋ। ನಿರೋಧಪಟಿಪದಾನಞ್ಹಿ ಪಟಿಚ್ಛಾದಕಮೇವ ಅಞ್ಞಾಣಂ ತೇಸಂ ಯಾಥಾವಲಕ್ಖಣಪಟಿವೇಧನಿವಾರಣೇನ ತೇಸು ಚ ಞಾಣಪ್ಪವತ್ತಿಯಾ ಅಪ್ಪದಾನೇನ। ನ ಪನ ತಂ ತತ್ಥ ಅನ್ತೋಗಧಂ ತಸ್ಮಿಂ ಸಚ್ಚದ್ವಯೇ ಅಪರಿಯಾಪನ್ನತ್ತಾ, ನ ತಸ್ಸ ತಂ ಸಚ್ಚದ್ವಯಂ ವತ್ಥು ಅಸಹಜಾತತ್ತಾ, ನಾರಮ್ಮಣಂ, ತದಾರಬ್ಭ ಅಪ್ಪವತ್ತನತೋ। ಪಚ್ಛಿಮಞ್ಹಿ ಸಚ್ಚದ್ವಯಂ ಗಮ್ಭೀರತ್ತಾ ದುದ್ದಸಂ, ನ ತತ್ಥ ಅನ್ಧಭೂತಂ ಅಞ್ಞಾಣಂ ಪವತ್ತತಿ। ಪುರಿಮಂ ಪನ ವಚನೀಯತ್ತೇನ ಸಭಾವಲಕ್ಖಣಸ್ಸ ದುದ್ದಸತ್ತಾ ಗಮ್ಭೀರಂ, ತತ್ಥ ವಿಪಲ್ಲಾಸಗಾಹವಸೇನ ಪವತ್ತತಿ।
Dukkhasamudaye aññāṇaṃ tīhi kāraṇehi veditabbaṃ vatthuto ārammaṇato paṭicchādanato ca. Nirodhe paṭipadāya ca aññāṇaṃ ekeneva kāraṇena veditabbaṃ paṭicchādanato. Nirodhapaṭipadānañhi paṭicchādakameva aññāṇaṃ tesaṃ yāthāvalakkhaṇapaṭivedhanivāraṇena tesu ca ñāṇappavattiyā appadānena. Na pana taṃ tattha antogadhaṃ tasmiṃ saccadvaye apariyāpannattā, na tassa taṃ saccadvayaṃ vatthu asahajātattā, nārammaṇaṃ, tadārabbha appavattanato. Pacchimañhi saccadvayaṃ gambhīrattā duddasaṃ, na tattha andhabhūtaṃ aññāṇaṃ pavattati. Purimaṃ pana vacanīyattena sabhāvalakkhaṇassa duddasattā gambhīraṃ, tattha vipallāsagāhavasena pavattati.
ಅಪಿಚ ‘‘ದುಕ್ಖೇ’’ತಿ ಏತ್ತಾವತಾ ಸಙ್ಗಹತೋ ವತ್ಥುತೋ ಆರಮ್ಮಣತೋ ಕಿಚ್ಚತೋ ಚ ಅವಿಜ್ಜಾ ದೀಪಿತಾ। ‘‘ದುಕ್ಖಸಮುದಯೇ’’ತಿ ಏತ್ತಾವತಾ ವತ್ಥುತೋ ಆರಮ್ಮಣತೋ ಕಿಚ್ಚತೋ ಚ। ‘‘ದುಕ್ಖನಿರೋಧೇ ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನಿಯಾ ಪಟಿಪದಾಯಾ’’ತಿ ಏತ್ತಾವತಾ ಕಿಚ್ಚತೋ। ಅವಿಸೇಸತೋ ಪನ ‘‘ಅಞ್ಞಾಣ’’ನ್ತಿ ಏತೇನ ಸಭಾವತೋ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾತಿ ಞಾತಬ್ಬಾ।
Apica ‘‘dukkhe’’ti ettāvatā saṅgahato vatthuto ārammaṇato kiccato ca avijjā dīpitā. ‘‘Dukkhasamudaye’’ti ettāvatā vatthuto ārammaṇato kiccato ca. ‘‘Dukkhanirodhe dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāyā’’ti ettāvatā kiccato. Avisesato pana ‘‘aññāṇa’’nti etena sabhāvato niddiṭṭhāti ñātabbā.
ಇತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇತಿ ಏವಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ। ನಿರೋಧೋ ಹೋತೀತಿ ಅನುಪ್ಪಾದೋ ಹೋತಿ। ಅಪಿಚೇತ್ಥ ಸಬ್ಬೇಹೇವ ತೇಹಿ ನಿರೋಧಪದೇಹಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ ದೇಸಿತಂ। ನಿಬ್ಬಾನಞ್ಹಿ ಆಗಮ್ಮ ತೇ ತೇ ಧಮ್ಮಾ ನಿರುಜ್ಝನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ತೇಸಂ ತೇಸಂ ನಿರೋಧೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಇತಿ ಭಗವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತೇ ದ್ವಾದಸಹಿ ಪದೇಹಿ ವಟ್ಟವಿವಟ್ಟಂ ದೇಸೇನ್ತೋ ಅರಹತ್ತನಿಕೂಟೇನೇವ ದೇಸನಂ ನಿಟ್ಠಪೇಸಿ। ದೇಸನಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪಞ್ಚಸತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಅರಹತ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಹಿಂಸೂತಿ।
Iti kho, bhikkhaveti evaṃ kho, bhikkhave. Nirodho hotīti anuppādo hoti. Apicettha sabbeheva tehi nirodhapadehi nibbānaṃ desitaṃ. Nibbānañhi āgamma te te dhammā nirujjhanti, tasmā taṃ tesaṃ tesaṃ nirodhoti vuccati. Iti bhagavā imasmiṃ sutte dvādasahi padehi vaṭṭavivaṭṭaṃ desento arahattanikūṭeneva desanaṃ niṭṭhapesi. Desanāpariyosāne vuttanayeneva pañcasatā bhikkhū arahatte patiṭṭhahiṃsūti.
ವಿಭಙ್ಗಸುತ್ತಂ ದುತಿಯಂ।
Vibhaṅgasuttaṃ dutiyaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೨. ವಿಭಙ್ಗಸುತ್ತಂ • 2. Vibhaṅgasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೨. ವಿಭಙ್ಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 2. Vibhaṅgasuttavaṇṇanā
