| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
10. විභඞ්‌ගසුත්‌තවණ්‌ණනා
10. Vibhaṅgasuttavaṇṇanā
832. ඡන්‌දං උප්‌පාදෙත්‌වාති භාවනාඡන්‌දං උප්‌පාදෙත්‌වා. ලීනාකාරොති භාවනාචිත්‌තස්‌ස ලයාපත්‌ති. කොසජ්‌ජෙන වොකිණ්‌ණාපජ්‌ජනං වුත්‌තං.
832.Chandaṃ uppādetvāti bhāvanāchandaṃ uppādetvā. Līnākāroti bhāvanācittassa layāpatti. Kosajjena vokiṇṇāpajjanaṃ vuttaṃ.
එවං පසාදාභාවෙන චිත්‌තස්‌ස වික්‌ඛෙපාපත්‌ති, තත්‌ථ පසාදුප්‌පාදනෙන යං සම්‌පහංසනං ඉච්‌ඡිතබ්‌බං, තස්‌ස උප්‌පාදනාකාරං දස්‌සෙතුං වුත්‌තං ‘‘සො බුද්‌ධධම්‌මසඞ්‌ඝගුණෙ ආවජ්‌ජෙත්‌වා’’තිආදි. වත්‌ථුකාමෙ ආරබ්‌භ වික්‌ඛිත්‌තො පුනප්‌පුනං වික්‌ඛිත්‌තො හොතියෙවාති වුත්‌තං ‘‘අනුවික්‌ඛිත්‌තො’’ති. උප්‌පථං පටිපන්‌නස්‌ස චිත්‌තස්‌ස දණ්‌ඩනට්‌ඨෙන නිග්‌ගණ්‌හනට්‌ඨෙන සුත්‌තානි එව දණ්‌ඩොති සුත්‌තදණ්‌ඩො, තෙන සුත්‌තදණ්‌ඩෙන චිත්‌තං තජ්‌ජෙත්‌වා. පඤ්‌චකාමගුණෙ ආරබ්‌භ පවත්‌තො චිත්‌තවික්‌ඛෙපො පුනප්‌පුනං උප්‌පජ්‌ජතෙවාති වුත්‌තං ‘‘අනුවික්‌ඛිත්‌තො අනුවිසටො’’ති.
Evaṃ pasādābhāvena cittassa vikkhepāpatti, tattha pasāduppādanena yaṃ sampahaṃsanaṃ icchitabbaṃ, tassa uppādanākāraṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘so buddhadhammasaṅghaguṇe āvajjetvā’’tiādi. Vatthukāme ārabbha vikkhitto punappunaṃ vikkhitto hotiyevāti vuttaṃ ‘‘anuvikkhitto’’ti. Uppathaṃ paṭipannassa cittassa daṇḍanaṭṭhena niggaṇhanaṭṭhena suttāni eva daṇḍoti suttadaṇḍo, tena suttadaṇḍena cittaṃ tajjetvā. Pañcakāmaguṇe ārabbha pavatto cittavikkhepo punappunaṃ uppajjatevāti vuttaṃ ‘‘anuvikkhitto anuvisaṭo’’ti.
පුරෙපච්‌ඡාභාවො කම්‌මට්‌ඨානස්‌ස මනසිකාරවසෙන උග්‌ගහවසෙන වාති තදුභයං දස්‌සෙතුං ‘‘කථ’’න්‌තිආදි වුත්‌තං. අතිලීනාදීසු චතූසු ඨානෙසූති අතිලීනාතිපග්‌ගහිතසංඛිත්‌තඅනුවික්‌ඛිත්‌තසඤ්‌ඤිතෙසු චතූසු ඨානෙසු. තත්‌ථ භාවනං අනජ්‌ඣොගාහෙත්‌වාව සඞ්‌කොචො අතිලීනතා, අජ්‌ඣොගාහෙත්‌වා අන්‌තො සඞ්‌කොචො සංඛිත්‌තතා, අන්‌තොසඞ්‌ඛෙපො අතිපග්‌ගහිතතා, අච්‌චාරද්‌ධවීරියතා අනුවික්‌ඛිත්‌තතා. බහිද්‌ධා විසමවිතක්‌කානුභාවනං ආපජ්‌ජන්‌තො ද්‌වත්‌තිංසාකාරවසෙන අට්‌ඨිකසඤ්‌ඤාවසෙන වා ගහෙතබ්‌බන්‌ති ආහ – ‘‘සරීරවසෙන වෙදිතබ්‌බ’’න්‌ති. තෙනාහ ‘‘උද්‌ධං පාදතලා’’තිආදි (දී. නි. 2.377; ම. නි. 1.110).
Purepacchābhāvo kammaṭṭhānassa manasikāravasena uggahavasena vāti tadubhayaṃ dassetuṃ ‘‘katha’’ntiādi vuttaṃ. Atilīnādīsu catūsu ṭhānesūti atilīnātipaggahitasaṃkhittaanuvikkhittasaññitesu catūsu ṭhānesu. Tattha bhāvanaṃ anajjhogāhetvāva saṅkoco atilīnatā, ajjhogāhetvā anto saṅkoco saṃkhittatā, antosaṅkhepo atipaggahitatā, accāraddhavīriyatā anuvikkhittatā. Bahiddhā visamavitakkānubhāvanaṃ āpajjanto dvattiṃsākāravasena aṭṭhikasaññāvasena vā gahetabbanti āha – ‘‘sarīravasena veditabba’’nti. Tenāha ‘‘uddhaṃ pādatalā’’tiādi (dī. ni. 2.377; ma. ni. 1.110).
අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං අසඞ්‌කරතො ආකිරීයන්‌ති පකාරතො ඨපීයන්‌තීති ආකාරා, භාගාති ආහ – ‘‘යෙහි ආකාරෙහීති යෙහි කොට්‌ඨාසෙහී’’ති. ලිඞ්‌ගීයති සල්‌ලක්‌ඛීයතීති ලිඞ්‌ගං, සණ්‌ඨානං. නිමීයති නිද්‌ධාරෙත්‌වා පරිච්‌ඡින්‌දීයතීති නිමිත්‌තං, උපට්‌ඨානං. යො භික්‌ඛූතිආදි ආලොකසඤ්‌ඤං යො උග්‌ගණ්‌හාති, තං දස්‌සනං. අඞ්‌ගණෙති විවටඞ්‌ගණෙ. ආලොකසඤ්‌ඤං මනසිකරොති රත්‌තියං. වීරියාදීසුපීති යථා ‘‘ඉධ භික්‌ඛු ඡන්‌දං උප්‌පාදෙත්‌වා’’ති ඡන්‌දෙ විත්‌ථාරනයො වුත්‌තො, වීරියාදීසුපි එසො එව විත්‌ථාරනයො යොජෙතබ්‌බො.
Aññamaññaṃ asaṅkarato ākirīyanti pakārato ṭhapīyantīti ākārā, bhāgāti āha – ‘‘yehi ākārehīti yehi koṭṭhāsehī’’ti. Liṅgīyati sallakkhīyatīti liṅgaṃ, saṇṭhānaṃ. Nimīyati niddhāretvā paricchindīyatīti nimittaṃ, upaṭṭhānaṃ. Yo bhikkhūtiādi ālokasaññaṃ yo uggaṇhāti, taṃ dassanaṃ. Aṅgaṇeti vivaṭaṅgaṇe. Ālokasaññaṃ manasikaroti rattiyaṃ. Vīriyādīsupīti yathā ‘‘idha bhikkhu chandaṃ uppādetvā’’ti chande vitthāranayo vutto, vīriyādīsupi eso eva vitthāranayo yojetabbo.
පාසාදකම්‌පනවග්‌ගවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Pāsādakampanavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 10. විභඞ්‌ගසුත්‌තං • 10. Vibhaṅgasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 10. විභඞ්‌ගසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Vibhaṅgasuttavaṇṇanā
