| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
੮. વਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
8. Vibhaṅgasuttavaṇṇanā
੮. ਏਕੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਮਗ੍ਗਂ વਿਭਜਿਤ੍વਾਤਿ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਏਕੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ વਿਭਾਗੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪੁਨ ਅਪਰੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ વਿਭਜਿਤੁਕਾਮੋ। ਉਗ੍ਗਹਧਾਰਣਪਰਿਚਯਞਾਣਾਨਿਪਿ ਸવਨਞਾਣੇ ਏવ ਅવਰੋਧਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਸવਨਸਮ੍ਮਸਨਪਟਿવੇਧਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣવਸੇਨਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
8.Ekena pariyāyena aṭṭhaṅgikamaggaṃ vibhajitvāti ‘‘sammādiṭṭhī’’tiādinā ekena pariyāyena ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ vibhāgena dassetvā ‘‘katamā ca, bhikkhave, sammādiṭṭhī’’tiādinā puna aparena pariyāyena vibhajitukāmo. Uggahadhāraṇaparicayañāṇānipi savanañāṇe eva avarodhaṃ gacchantīti ‘‘savanasammasanapaṭivedhapaccavekkhaṇavasenā’’ti vuttaṃ.
ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਭਿਨਿવੇਸੋਤਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਪਟਿਪਤ੍ਤਿ। ਪੁਰਿਮਾਨਿ ਦ੍વੇ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਇਟ੍ਠਂ ਕਨ੍ਤਂ ਮਨਾਪਨ੍ਤਿ ਨਿਰੋਧਮਗ੍ਗੇਸੁ ਨਿਨ੍ਨਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਨ ਅਭਿਨਨ੍ਦਨਂ, ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨਭਾવੋ ਏવ ਚ ਤਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਕਰਣਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਏਕੇਨੇવਾਕਾਰੇਨ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਪਟਿવੇਧਨਿਮਿਤ੍ਤਤਾ, ਸੋ ਏવ ਅਭਿਮੁਖਭਾવੋ ਤੇਸਂ ਸਮਾਗਮੋਤਿ ਏਕਾਭਿਸਮਯੋ।
Kammaṭṭhānābhinivesoti kammaṭṭhānapaṭipatti. Purimāni dve saccāni uggaṇhitvāti sambandho. Iṭṭhaṃ kantaṃ manāpanti nirodhamaggesu ninnabhāvaṃ dasseti, na abhinandanaṃ, tanninnabhāvo eva ca tattha kammakaraṇaṃ daṭṭhabbaṃ. Ekenevākārena saccānaṃ paṭivedhanimittatā, so eva abhimukhabhāvo tesaṃ samāgamoti ekābhisamayo.
ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਞਾਣਸ੍ਸ, ਯੋਗਿਨੋ વਾ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਕੇਚਿ ‘‘ਲੋਕਿਯਞਾਣਮ੍ਪਿ ਪਟਿવੇਧੋ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਯਾਥਾવਬੋਧਭਾવਤੋ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਨਨੁ ਉਗ੍ਗਹਾਦਿਪਟਿવੇਧੋ ਚ ਪਟਿવੇਧੋવ, ਨ ਚ ਸੋ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੋਤਿ? ਤਂ ਨ, ਕੇવਲੇਨ ਪਟਿવੇਧ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਉਗ੍ਗਹਾਦਿਪਟਿવੇਧਾਨਂ ਅવਚਨੀਯਤ੍ਤਾ, ਪਟਿવੇਧਨਿਮਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ વਾ ਉਗ੍ਗਹਾਦਿવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਾਦੀਸੁ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਞਾਣਂ ‘‘ਪਟਿવੇਧੋ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਨ ਪਟਿવੇਧਤ੍ਤਾ, ਪਟਿવੇਧਭੂਤਮੇવ ਪਨ ਞਾਣਂ ਉਜੁਕਂ ਪਟਿવੇਧੋਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਤਂ ਅਰਹਤਿ। ਕਿਚ੍ਚਤੋਤਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਦਿਕਿਚ੍ਚਤੋ। ਆਰਮ੍ਮਣਪਟਿવੇਧੋਤਿ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਪਟਿવੇਧਮਾਹ। ਕਿਚ੍ਚਤੋਤਿ ਅਸਮ੍ਮੋਹਪਟਿવੇਧਂ। ਉਗ੍ਗਹਾਦੀਹਿ ਸਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੋ।
Assāti ñāṇassa, yogino vā. Ettha ca keci ‘‘lokiyañāṇampi paṭivedho sabbassa yāthāvabodhabhāvato’’ti vadanti. Nanu uggahādipaṭivedho ca paṭivedhova, na ca so lokuttaroti? Taṃ na, kevalena paṭivedha-saddena uggahādipaṭivedhānaṃ avacanīyattā, paṭivedhanimittattā vā uggahādivasena pavattaṃ dukkhādīsu pubbabhāge ñāṇaṃ ‘‘paṭivedho’’ti vuccati, na paṭivedhattā, paṭivedhabhūtameva pana ñāṇaṃ ujukaṃ paṭivedhoti vattabbataṃ arahati. Kiccatoti pariññādikiccato. Ārammaṇapaṭivedhoti sacchikiriyāpaṭivedhamāha. Kiccatoti asammohapaṭivedhaṃ. Uggahādīhi saccassa pariggaṇhanaṃ pariggaho.
ਦੁਦ੍ਦਸਤ੍ਤਾਤਿ ਅਨਧਿਗਤਞਾਣੇਨ ਯਾਥਾવਸਰਸਲਕ੍ਖਣਤੋ ਦਟ੍ਠੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਪਾਕਟਾਨਿਪਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਉਭਯਨ੍ਤਿ ਪੁਰਿਮਂ ਸਚ੍ਚਦ੍વਯਂ। ਪਯੋਗੋਤਿ ਕਿਰਿਯਾ, વਾਯਾਮੋ વਾ। ਤਸ੍ਸ ਮਹਨ੍ਤਤਰਸ੍ਸ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਤਂ ਦੁਕ੍ਕਰਤਰਤਞ੍ਚ ਉਪਮਾਹਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਭવਗ੍ਗਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ। ਯਥਾ ਪੁਰਿਮਂ ਸਚ੍ਚਦ੍વਯਂ વਿਯ ਕੇਨਚਿ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਅਪਾਕਟਤਾਯ ਪਰਮਗਮ੍ਭੀਰਤ੍ਤਾ ਉਗ੍ਗਹਾਦਿવਸੇਨ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਪવਤ੍ਤਿਭੇਦਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ‘‘ਦੁਕ੍ਖੇ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਕਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਂ। ਏਕਮੇવ ਤਂ ਞਾਣਂ ਹੋਤਿ ਏਕਾਭਿਸਮਯવਸੇਨੇવ ਪવਤ੍ਤਨਤੋ।
Duddasattāti anadhigatañāṇena yāthāvasarasalakkhaṇato daṭṭhuṃ asakkuṇeyyattā uppattito pākaṭānipi. Tenāha ‘‘dukkhasaccaṃ hī’’tiādi. Ubhayanti purimaṃ saccadvayaṃ. Payogoti kiriyā, vāyāmo vā. Tassa mahantatarassa icchitabbataṃ dukkarataratañca upamāhi dasseti ‘‘bhavaggaggahaṇattha’’ntiādinā. Yathā purimaṃ saccadvayaṃ viya kenaci pariyāyena apākaṭatāya paramagambhīrattā uggahādivasena pubbabhāge pavattibhedaṃ gahetvā ‘‘dukkhe ñāṇa’’ntiādinā catubbidhaṃ katvā vuttaṃ. Ekameva taṃ ñāṇaṃ hoti ekābhisamayavaseneva pavattanato.
ਕਾਮਪਚ੍ਚਨੀਕਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਕਾਮਾਨਂ ਉਜੁਪਚ੍ਚਨੀਕਭਾવੇਨ। ਕਾਮਤੋ ਨਿਸ੍ਸਟਭਾવੇਨਾਤਿ ਕਾਮੇਹਿ વਿਸਂਯੁਤ੍ਤਭਾવੇਨ। ਕਾਮਂ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਦੁવਿਧਮ੍ਪਿ ਕਾਮਂ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਤੋ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਪਜ੍ਜਤਿ ਪવਤ੍ਤਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਪਦਂ, ਕਾਮਸ੍ਸ ਪਦਨ੍ਤਿ ਕਾਮਪਦਂ, ਕਾਮਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣਸ੍ਸ ਘਾਤੋ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤੋ, ਤਂ ਕਾਮਪਦਘਾਤਂ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਕਾਮવੂਪਸਮ’’ਨ੍ਤਿ। ਕਾਮੇਹਿ વਿવਿਤ੍ਤਂ ਕਾਮવਿવਿਤ੍ਤਂ। ਸੋ ਏવ ਚ ਨੇਸਂ ਅਨ੍ਤੋ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦવਿવੇਕੇਤਿ ਕਤ੍વਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਾਧੇਤਬ੍ਬੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕਾਮવਿવਿਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ। ਕਾਮਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਤੀਤਿ ਨਿਕ੍ਖਮੋ, ਸੋ ਏવ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ। ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਙ੍ਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਤ੍ਥવਿਭਾવੇਨ ਯਥਾવੁਤ੍ਤੋ ਕਾਮਪਚ੍ਚਨੀਕਟ੍ਠਾਦਿਕੋ ਅਤ੍ਥਨਿਦ੍ਧਾਰਣવਿਸੇਸੋ ਅਨ੍ਤੋਗਧੋ।
Kāmapaccanīkaṭṭhenāti kāmānaṃ ujupaccanīkabhāvena. Kāmato nissaṭabhāvenāti kāmehi visaṃyuttabhāvena. Kāmaṃ sammasantassāti duvidhampi kāmaṃ aniccādito sammasantassa. Pajjati pavattati etenāti padaṃ, kāmassa padanti kāmapadaṃ, kāmassa uppattikāraṇassa ghāto samugghāto, taṃ kāmapadaghātaṃ. Tenāha ‘‘kāmavūpasama’’nti. Kāmehi vivittaṃ kāmavivittaṃ. So eva ca nesaṃ anto samucchedaviveketi katvā tasmiṃ sādhetabbe uppannoti vuttaṃ ‘‘kāmavivittante uppanno’’ti. Kāmato nikkhamatīti nikkhamo, so eva nekkhammasaṅkappo. Imasmiñca nekkhammasaṅkappassa saddatthavibhāvena yathāvutto kāmapaccanīkaṭṭhādiko atthaniddhāraṇaviseso antogadho.
ਏਸੇવ ਨਯੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦਪਚ੍ਚਨੀਕਟ੍ਠੇਨ વਿਹਿਂਸਾਯ ਪਚ੍ਚਨੀਕਟ੍ਠੇਨਾਤਿਆਦਿਕਂ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਾવਿਹਿਂਸਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਨਂ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਣવਿਧਿਂ ਅਤਿਦਿਸਤਿ। ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਦਯੋਤਿ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਅવਿਹਿਂਸਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੇ ਏવ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਕਾਮ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾਨਨ੍ਤਿ ਕਾਮવਿਤਕ੍ਕਾਦਿવਿਰਤਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦਿਸਞ੍ਞਾਨਂ। ਨਾਨਤ੍ਤਾਤਿ ਨਾਨਾਖਣਿਕਤ੍ਤਾ। ਤੀਸੁ ਠਾਨੇਸੂਤਿ ਤਿਪ੍ਪਕਾਰੇਸੁ ਕਾਰਣੇਸੁ। ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਾਰਹਸ੍ਸ। ਭੂਮਿਲਦ੍ਧਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਂ। ਏਸ ਨਯੋ ਇਤੋ ਪਰੇਸੁਪਿ। ਪਦਚ੍ਛੇਦਤੋਤਿ ਕਾਰਣੁਪਚ੍ਛੇਦਤੋ। ਪਦਨ੍ਤਿ ਹਿ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤੋવਾਯਮਤ੍ਥੋ। ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਸਾਧਨવਸੇਨਾਤਿ ਯਥਾ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਆਯਤਿਂ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਏવਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਸਾਧਨવਸੇਨ। ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ વਿਯ ਏਕੋવ ਕੁਸਲਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ।
Eseva nayoti iminā byāpādapaccanīkaṭṭhena vihiṃsāya paccanīkaṭṭhenātiādikaṃ abyāpādāvihiṃsāsaṅkappānaṃ atthuddhāraṇavidhiṃ atidisati. Nekkhammasaṅkappādayoti ādi-saddena abyāpādaavihiṃsāsaṅkappe eva saṅgaṇhāti. Kāma…pe… saññānanti kāmavitakkādiviratisampayuttānaṃ nekkhammādisaññānaṃ. Nānattāti nānākhaṇikattā. Tīsu ṭhānesūti tippakāresu kāraṇesu. Uppannassāti uppajjanārahassa. Bhūmiladdhauppannaṃ idhādhippetaṃ. Esa nayo ito paresupi. Padacchedatoti kāraṇupacchedato. Padanti hi uppattikāraṇanti vuttovāyamattho. Anuppattisādhanavasenāti yathā saṅkappo āyatiṃ nuppajjati, evaṃ anuppattisādhanavasena. Sammādiṭṭhi viya ekova kusalasaṅkappo uppajjati.
ਚਤੂਸੁ ਠਾਨੇਸੂਤਿ વਿਸਂવਾਦਨਾਦੀਸੁ ਚਤੂਸੁ વੀਤਿਕ੍ਕਮਟ੍ਠਾਨੇਸੁ। ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾਜੀવੋ ਨਾਮ ਆਹਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਕੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਖਾਦਨੀਯਭੋਜਨੀਯਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ। ਸਬ੍ਬਸੋ ਅਨੇਸਨਾਯ ਪਹਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਸਤ੍ਥੇਨ ਆਜੀવੇਨਾ’’ਤਿ। ਕਮ੍ਮਪਥਪਤ੍ਤਾਨਂ વਸੇਨ ‘‘ਸਤ੍ਤਸੁ ਠਾਨੇਸੂ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਕਮ੍ਮਪਥਪਤ੍ਤਾਯ ਹਿ ਅਨੇਸਨਾਯ ਸੋ ਪਦਘਾਤਂ ਕਰੋਤਿਯੇવ।
Catūsu ṭhānesūti visaṃvādanādīsu catūsu vītikkamaṭṭhānesu. Pabbajitānaṃ micchājīvo nāma āhāranimittakoti āha ‘‘khādanīyabhojanīyādīnaṃ atthāyā’’ti. Sabbaso anesanāya pahānaṃ sammāājīvoti āha ‘‘buddhappasatthena ājīvenā’’ti. Kammapathapattānaṃ vasena ‘‘sattasu ṭhānesū’’ti vuttaṃ. Akammapathapattāya hi anesanāya so padaghātaṃ karotiyeva.
ਤਥਾਰੂਪੇ વਾ ਆਰਮ੍ਮਣੇਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਇਮਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਿਲੇਸਾ ਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਏવ। ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਨ੍ਤਿ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸਪਿ ਪਤ੍ਥਨਾવਸੇਨ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ। વੀਰਿਯਚ੍ਛਨ੍ਦਨ੍ਤਿ વੀਰਿਯਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੁਕਾਮਤਾਛਨ੍ਦਂ। ‘‘ਛਨ੍ਦਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤવੀਰਿਯਞ੍ਚਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। વੀਰਿਯਮੇવ ਪਨ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਕੁਸਲਾਨੁਪ੍ਪਾਦਨੇ ਲਬ੍ਭਮਾਨਛਨ੍ਦਤਾਯ ਧੁਰਸਮ੍ਪਗ੍ਗਹਤਾਯ ਛਨ੍ਦਪਰਿਯਾਯੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਥਾ ਹਿ વੀਰਿਯਂ – ‘‘ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਛਨ੍ਦਤਾ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰਤਾ’’ਤਿ (ਧ॰ ਸ॰ ੨੬) ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ। ਕੋਸਜ੍ਜਪਕ੍ਖੇ ਪਤਿਤੁਂ ਅਦਤ੍વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਹਿਤਂ ਕਰੋਤਿ। ਪਧਾਨਨ੍ਤਿ ਪਧਾਨਭੂਤવੀਰਿਯਂ।
Tathārūpe vā ārammaṇeti yasmiṃ ārammaṇe imassa pubbe kilesā na uppannā, tasmiṃ eva. Anuppannānanti anuppādassapi patthanāvasena anuppannānaṃ. Vīriyacchandanti vīriyassa nibbattetukāmatāchandaṃ. ‘‘Chandasampayuttavīriyañcā’’ti vadanti. Vīriyameva pana anuppannākusalānuppādane labbhamānachandatāya dhurasampaggahatāya chandapariyāyena vuttaṃ. Tathā hi vīriyaṃ – ‘‘anikkhittachandatā anikkhittadhuratā’’ti (dha. sa. 26) niddiṭṭhaṃ. Kosajjapakkhe patituṃ adatvā cittaṃ paggahitaṃ karoti. Padhānanti padhānabhūtavīriyaṃ.
ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਪਬਨ੍ਧવਸੇਨਾਤਿ ਨਿਰਨ੍ਤਰੁਪ੍ਪਾਦਨવਸੇਨ। ਚਤੂਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨવਸੇਨਾਤਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਪਧਾਨਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਫਾਦਨવਸੇਨ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਾਦਿવਸੇਨ। ਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨવਸੇਨਾਤਿ ਕਾਯવੇਦਨਾਚਿਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸੁਭਸੁਖਨਿਚ੍ਚਅਤ੍ਤਗਾਹવਿਧਮਨવਸੇਨ ਅਸੁਭਦੁਕ੍ਖਾਨਿਚ੍ਚਾਨਤ੍ਤਸਾਧਨવਸੇਨ।
Uppattipabandhavasenāti nirantaruppādanavasena. Catūsu ṭhānesu kiccasādhanavasenāti yathāvuttesu catūsu ṭhānesu padhānakiccassa nipphādanavasena anuppādanādivasena. Kiccasādhanavasenāti kāyavedanācittadhammesu subhasukhaniccaattagāhavidhamanavasena asubhadukkhāniccānattasādhanavasena.
ਅਯਨ੍ਤਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤੋ ਸਦਿਸਾਸਦਿਸਤਾવਿਸੇਸੋ। ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ। ਏਤ੍ਥ ਕਥਨ੍ਤਿ ਯਦਿ ਰੂਪਾવਚਰਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾવ ਸਬ੍ਬਭવਗ੍ਗਾ ਝਾਨਙ੍ਗਮਗ੍ਗਙ੍ਗਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਸਦਿਸਤਾ, ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ‘‘ਆਰੁਪ੍ਪੇ ਚਤੁਕ੍ਕਪਞ੍ਚਕਜ੍ਝਾਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਥਂ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਏਤ੍ਥਾਪੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਂਝਾਨਿਕਾવਾਤਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦੀਸੁ ਯਂ ਝਾਨਂ ਮਗ੍ਗਪਟਿਲਾਭਸ੍ਸ ਪਾਦਕਭੂਤਂ, ਤਂਝਾਨਿਕਾવ ਅਸ੍ਸ ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਉਪਰਿਪਿ ਤਯੋ ਮਗ੍ਗਾ । ਏવਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਾਕਾਰੇਨ। ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਮੇવ ਨਿਯਮੇਤਿ ਆਰੁਪ੍ਪੇ ਚਤੁਕ੍ਕਪਞ੍ਚਕਜ੍ਝਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ। વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣਭੂਤਾ ਖਨ੍ਧਾਤਿ ਸਮ੍ਮਸਿਤਖਨ੍ਧੇ વਦਨ੍ਤਿ। ਪੁਗ੍ਗਲਜ੍ਝਾਸਯੋ ਨਿਯਮੇਤਿ ਪਾਦਕਸਮ੍ਮਸਿਤਜ੍ਝਾਨਾਨਂ ਭੇਦੇ। ਯਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਞਾਣਮੇવ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਦਿવਿਸੇਸਂ ਨਿਯਮੇਤਿ, ਤਤੋ ਦੁਤਿਯਾਦਿਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਞਾਣਸ੍ਸ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਨਂ ਅਙ੍ਗਾਨਂ ਅਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤੁਕਾਮਤਾવਿਰਾਗਭਾવਤੋ ਇਤਰਸ੍ਸ ਚ ਅਤਬ੍ਭਾવਤੋ ਤੀਸੁਪਿ વਾਦੇਸੁ વਿਪਸ੍ਸਨਾવ ਨਿਯਮੇਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਤਸ੍ਮਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਨਿਯਮੇਨੇવ ਹਿ ਪਠਮવਾਦੇਪਿ ਅਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਾਦਿਪਾਦਕਾਪਿ ਮਗ੍ਗਾ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਇਤਰੇਹਿ ਚ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨੇਹਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾਨਿਯਮੇਹਿ ਤਂਤਂਝਾਨਿਕਾવ। ਏવਂ ਸੇਸવਾਦੇਸੁ વਿਪਸ੍ਸਨਾਨਿਯਮੋ ਯਥਾਸਮ੍ਭવਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ। ਦੁਤਿਯવਾਦੇ ਤਂਤਂਝਾਨਿਕਤਾ ਸਮ੍ਮਸਿਤਸਙ੍ਖਾਰવਿਪਸ੍ਸਨਾਨਿਯਮੇਹਿ ਹੋਤਿ। ਤਤ੍ਰ ਹਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾ ਤਂਤਂવਿਰਾਗਭਾવਨਾ ਭਾવੇਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਹੁਤ੍વਾ ਝਾਨਙ੍ਗਾਦਿਨਿਯਮਂ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਕਰੋਤੀਤਿ ਏવਂ વਿਪਸ੍ਸਨਾਨਿਯਮੋ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ વਾਦੇ ਪਾਦਕਸਮ੍ਮਸਿਤਜ੍ਝਾਨੁਪਨਿਸ੍ਸਯਸਬ੍ਭਾવੇ ਅਜ੍ਝਾਸਯੋ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਹੋਤੀਤਿ ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਜ੍ਝਾਸਯੋ ਨਿਯਮੇਤੀਤਿ વਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ વਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਏਤਿਸ੍ਸਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਏਕਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਤੇਸਂ વਾਦવਿਨਿਚ੍ਛਯੋ…ਪੇ॰… વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ।
Ayanti yathāvutto sadisāsadisatāviseso. Assāti maggassa. Ettha kathanti yadi rūpāvacaracatutthajjhānato paṭṭhāya yāva sabbabhavaggā jhānaṅgamaggaṅgabojjhaṅgānaṃ sadisatā, evaṃ sante ‘‘āruppe catukkapañcakajjhānaṃ uppajjati, tañca lokuttara’’nti ettha kathaṃ attho gahetabboti āha ‘‘etthāpī’’tiādi. Taṃjhānikāvāti paṭhamajjhānādīsu yaṃ jhānaṃ maggapaṭilābhassa pādakabhūtaṃ, taṃjhānikāva assa ariyassa uparipi tayo maggā. Evanti vuttākārena. Pādakajjhānameva niyameti āruppe catukkapañcakajjhānuppattiyaṃ. Vipassanāya ārammaṇabhūtā khandhāti sammasitakhandhe vadanti. Puggalajjhāsayo niyameti pādakasammasitajjhānānaṃ bhede. Yasmā saṅkhārupekkhāñāṇameva ariyamaggassa bojjhaṅgādivisesaṃ niyameti, tato dutiyādipādakajjhānato uppannassa saṅkhārupekkhāñāṇassa pādakajjhānātikkantānaṃ aṅgānaṃ asamāpajjitukāmatāvirāgabhāvato itarassa ca atabbhāvato tīsupi vādesu vipassanāva niyametīti veditabbo, tasmā vipassanāniyameneva hi paṭhamavādepi apādakajjhānādipādakāpi maggā paṭhamajjhānikā honti. Itarehi ca pādakajjhānehi vipassanāniyamehi taṃtaṃjhānikāva. Evaṃ sesavādesu vipassanāniyamo yathāsambhavaṃ yojetabbo. Dutiyavāde taṃtaṃjhānikatā sammasitasaṅkhāravipassanāniyamehi hoti. Tatra hi vipassanā taṃtaṃvirāgabhāvanā bhāvetabbā, na somanassasahagatā upekkhāsahagatā hutvā jhānaṅgādiniyamaṃ maggassa karotīti evaṃ vipassanāniyamo vuttanayeneva veditabbo. Imasmiñca vāde pādakasammasitajjhānupanissayasabbhāve ajjhāsayo ekantena hotīti ‘‘puggalajjhāsayo niyametīti vadantī’’ti vuttaṃ, aṭṭhakathāyaṃ pana visuddhimaggassa etissā aṭṭhakathāya ekasaṅgahitattā ‘‘tesaṃ vādavinicchayo…pe… veditabbo’’ti vuttaṃ. Pubbabhāgeti vipassanākkhaṇe.
વਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Vibhaṅgasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੮. વਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਂ • 8. Vibhaṅgasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੮. વਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 8. Vibhaṅgasuttavaṇṇanā
