Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / നേത്തിപ്പകരണ-ടീകാ • Nettippakaraṇa-ṭīkā

    ൮. വിഭത്തിഹാരവിഭങ്ഗവണ്ണനാ

    8. Vibhattihāravibhaṅgavaṇṇanā

    ൩൩. ധമ്മേസൂതി പുഞ്ഞാദിദാനാദിഭേദഭിന്നേസു സഭാവധമ്മേസു. തത്ഥ ലബ്ഭമാനോതി തേസു യഥാവുത്തേസു ധമ്മേസു ലബ്ഭമാനോ. ഭൂമിവിഭാഗോതി കാമാവചരാദിദസ്സനാദിഭൂമിപ്പഭേദോ. പദട്ഠാനവിഭാഗോതി തേ പുഞ്ഞാദിധമ്മാ യേസം പദട്ഠാനം, തേസം വാ യേ ധമ്മാ പദട്ഠാനം, തബ്ബിഭാഗോ. യേസം സുത്താനന്തി മൂലപദട്ഠാനഭൂതാനം സംകിലേസഭാഗിയാദീനം ചതുന്നം സുത്താനം വസേന. അസങ്കരവവത്ഥാനേന ഹി ഏതേസു സുത്തേസു സാതിസയം ധമ്മാ വിഭത്താ നാമ ഹോന്തി. തേനാഹ ‘‘വിസേസതോ’’തി. യദി ഏവം കസ്മാ വാസനാഭാഗിയനിബ്ബേധഭാഗിയസുത്താനി ഏവേത്ഥ ഗഹിതാനീതി? നയിദമേവം നിക്ഖമനപരിയോസാനഭാവേന ഇതരേസമ്പി ഗഹിതത്താ. യതോ ഹി നിസ്സടാ വാസനാഭാഗിയാ ധമ്മാ, തേ സംകിലേസഭാഗിയാ. യംപരിയോസാനാ നിബ്ബേധഭാഗിയാ ധമ്മാ, തേ അസേക്ഖഭാഗിയാതി ദ്വയഗ്ഗഹണേനേവ ഇതരമ്പി ദ്വയം ഗഹിതമേവ ഹോതി. തേനാഹ ‘‘ഇമേസം ചതുന്നം സുത്താനം ദേസനായാ’’തി. ഇമാനി ചത്താരി സുത്താനീതി പാളിയാ, വക്ഖമാനായ ദേസനായ വാ ഇതരദ്വയസങ്ഗഹോ ദട്ഠബ്ബോ, ന പടിക്ഖേപോ.

    33.Dhammesūti puññādidānādibhedabhinnesu sabhāvadhammesu. Tattha labbhamānoti tesu yathāvuttesu dhammesu labbhamāno. Bhūmivibhāgoti kāmāvacarādidassanādibhūmippabhedo. Padaṭṭhānavibhāgoti te puññādidhammā yesaṃ padaṭṭhānaṃ, tesaṃ vā ye dhammā padaṭṭhānaṃ, tabbibhāgo. Yesaṃ suttānanti mūlapadaṭṭhānabhūtānaṃ saṃkilesabhāgiyādīnaṃ catunnaṃ suttānaṃ vasena. Asaṅkaravavatthānena hi etesu suttesu sātisayaṃ dhammā vibhattā nāma honti. Tenāha ‘‘visesato’’ti. Yadi evaṃ kasmā vāsanābhāgiyanibbedhabhāgiyasuttāni evettha gahitānīti? Nayidamevaṃ nikkhamanapariyosānabhāvena itaresampi gahitattā. Yato hi nissaṭā vāsanābhāgiyā dhammā, te saṃkilesabhāgiyā. Yaṃpariyosānā nibbedhabhāgiyā dhammā, te asekkhabhāgiyāti dvayaggahaṇeneva itarampi dvayaṃ gahitameva hoti. Tenāha ‘‘imesaṃ catunnaṃ suttānaṃ desanāyā’’ti. Imāni cattāri suttānīti pāḷiyā, vakkhamānāya desanāya vā itaradvayasaṅgaho daṭṭhabbo, na paṭikkhepo.

    തേനേവാതി നിയമസ്സ അകതത്താ, തതോ ച തേന തന്നിസ്സിതേന ച ബ്രഹ്മചാരീ ഭവതീതി സിദ്ധം ഹോതി. ഏവ-സദ്ദോ വാ സമുച്ചയത്ഥോ ദട്ഠബ്ബോ. സിയാ തസ്സ പടിക്ഖേപോതി തസ്സ അട്ഠസമാപത്തിബ്രഹ്മചരിയസ്സ സിയാ പടിക്ഖേപോ. ഏവം സതി സാവസേസാ ദേസനാ സിയാ.

    Tenevāti niyamassa akatattā, tato ca tena tannissitena ca brahmacārī bhavatīti siddhaṃ hoti. Eva-saddo vā samuccayattho daṭṭhabbo. Siyā tassa paṭikkhepoti tassa aṭṭhasamāpattibrahmacariyassa siyā paṭikkhepo. Evaṃ sati sāvasesā desanā siyā.

    തദങ്ഗാദിപ്പഹാനദ്വയം പദട്ഠാനഭൂതം ഇധ ഗണനൂപഗം ന ഹോതീതി ‘‘സമുച്ഛേദപടിപ്പസ്സദ്ധിപ്പഹാനാനം വസേനാ’’തി വുത്തം. തഥാ ഹേത്ഥ കേചി ‘‘തേനേവാ’’തി പഠന്തി. ‘‘തേനേവ ബ്രഹ്മചരിയേനാതി പഠന്തീ’’തി ഇദം ‘‘സംവരസീലേ ഠിതോ’’തി (നേത്തി॰ ൩൩) ഏത്ഥ വുത്തം പാളിവികപ്പം സന്ധായ വദതി. ‘‘യസ്മാ…പേ॰… വക്ഖതീ’’തി ഇദം പച്ഛിമപാഠസ്സേവ യുത്തതായ കാരണവചനം.

    Tadaṅgādippahānadvayaṃ padaṭṭhānabhūtaṃ idha gaṇanūpagaṃ na hotīti ‘‘samucchedapaṭippassaddhippahānānaṃ vasenā’’ti vuttaṃ. Tathā hettha keci ‘‘tenevā’’ti paṭhanti. ‘‘Teneva brahmacariyenāti paṭhantī’’ti idaṃ ‘‘saṃvarasīle ṭhito’’ti (netti. 33) ettha vuttaṃ pāḷivikappaṃ sandhāya vadati. ‘‘Yasmā…pe… vakkhatī’’ti idaṃ pacchimapāṭhasseva yuttatāya kāraṇavacanaṃ.

    കഥം മന്താതി? അനിബ്ബേധസഭാവത്താ മഹഗ്ഗതപുഞ്ഞാനം ന നിബ്ബേധഭാഗിയസുത്തേന സങ്ഗഹോ, വാസനാഭാഗിയത്താ പന വാസനാഭാഗിയസുത്തേനേവ സങ്ഗഹോതി. തദുപസങ്ഗാ ഹി പച്ഛിമോ ഏവ പാഠോ യുത്തതരോ. ഇതരഥാ സാവസേസാ ദേസനാ ഭവേയ്യ. തേനാഹ ‘‘ന ഹി…പേ॰… ദേസേതീ’’തി.

    Kathaṃ mantāti? Anibbedhasabhāvattā mahaggatapuññānaṃ na nibbedhabhāgiyasuttena saṅgaho, vāsanābhāgiyattā pana vāsanābhāgiyasutteneva saṅgahoti. Tadupasaṅgā hi pacchimo eva pāṭho yuttataro. Itarathā sāvasesā desanā bhaveyya. Tenāha ‘‘na hi…pe… desetī’’ti.

    സംകിലേസഭാഗിയഅസേക്ഖഭാഗിയാനം പരതോ വക്ഖമാനത്താ വുത്തം ‘‘വക്ഖമാനാനം…പേ॰… വസേനാ’’തി. ‘‘സബ്ബതോ’’തി ഇദം പുബ്ബപരാപേക്ഖം. തസ്സ പരാപേക്ഖതായ ‘‘സബ്ബതോഭാഗേന ഏകാദസസു ഠാനേസു പക്ഖിപിത്വാ’’തി അട്ഠകഥായം യോജിതം. തത്ഥ പദാദികേ വിചയഹാരപദത്ഥേ സന്ധായ ‘‘ഏകാദസസു ഠാനേസൂ’’തി വുത്തം. പുബ്ബപേക്ഖതായ പന ‘‘സബ്ബതോഭാഗേന ദേസനായ ഫലേനാ’’തിആദിനാ യോജേതബ്ബം.

    Saṃkilesabhāgiyaasekkhabhāgiyānaṃ parato vakkhamānattā vuttaṃ ‘‘vakkhamānānaṃ…pe… vasenā’’ti. ‘‘Sabbato’’ti idaṃ pubbaparāpekkhaṃ. Tassa parāpekkhatāya ‘‘sabbatobhāgena ekādasasu ṭhānesu pakkhipitvā’’ti aṭṭhakathāyaṃ yojitaṃ. Tattha padādike vicayahārapadatthe sandhāya ‘‘ekādasasu ṭhānesū’’ti vuttaṃ. Pubbapekkhatāya pana ‘‘sabbatobhāgena desanāya phalenā’’tiādinā yojetabbaṃ.

    സംകിലേസഭാഗിയാനം തണ്ഹാസംകിലേസാദിനാ ദേസനാനയോ വേദിതബ്ബോ. ഫലം അപായദുക്ഖേന മനുസ്സേസു ദോഭഗ്ഗിയേന. അസേക്ഖഭാഗിയാനം അസേക്ഖേഹി സീലക്ഖന്ധാദീഹി ദേസനാനയോ. ഫലം അഗ്ഗഫലേന ച അനുപാദിസേസായ ച നിബ്ബാനധാതുയാ വേദിതബ്ബം. ഇതരേസം പാളിയം വുത്തമേവ. കാമരാഗബ്യാപാദഉദ്ധമ്ഭാഗിയസംയോജനഗ്ഗഹണേന സംകിലേസഭാഗിയാനം, വിരാഗഗ്ഗഹണേന അസേക്ഖഗ്ഗഹണേനേവ ച അസേക്ഖഭാഗിയാനം വക്ഖമാനത്താ വുത്തം ‘‘വക്ഖമാനാനം…പേ॰… വസേനാ’’തി. പദപദത്ഥവിചാരയുത്തിനിദ്ധാരണമുഖേന ധമ്മവിഭത്തിആദിവിചാരോ കാതബ്ബോതി ദസ്സേതും പാളിയം ‘‘വിചയേന…പേ॰… തബ്ബാനീ’’തി വുത്തന്തി അട്ഠകഥായം ‘‘വിചയേന…പേ॰… ദസ്സേതീ’’തി വുത്തം.

    Saṃkilesabhāgiyānaṃ taṇhāsaṃkilesādinā desanānayo veditabbo. Phalaṃ apāyadukkhena manussesu dobhaggiyena. Asekkhabhāgiyānaṃ asekkhehi sīlakkhandhādīhi desanānayo. Phalaṃ aggaphalena ca anupādisesāya ca nibbānadhātuyā veditabbaṃ. Itaresaṃ pāḷiyaṃ vuttameva. Kāmarāgabyāpādauddhambhāgiyasaṃyojanaggahaṇena saṃkilesabhāgiyānaṃ, virāgaggahaṇena asekkhaggahaṇeneva ca asekkhabhāgiyānaṃ vakkhamānattā vuttaṃ ‘‘vakkhamānānaṃ…pe… vasenā’’ti. Padapadatthavicārayuttiniddhāraṇamukhena dhammavibhattiādivicāro kātabboti dassetuṃ pāḷiyaṃ ‘‘vicayena…pe… tabbānī’’ti vuttanti aṭṭhakathāyaṃ ‘‘vicayena…pe… dassetī’’ti vuttaṃ.

    ൩൪. ഏവന്തി ഇതി. ധമ്മേതി വുത്തസഭാഗധമ്മേ. സാധാരണാസാധാരണഭാവേഹീതി സാമഞ്ഞവിസേസേന വിസിട്ഠേഹി. ദ്വേ ധമ്മാ സാധാരണാതി ദ്വേ ഇമേ ധമ്മാ യേഹി സഭാഗധമ്മാ സാധാരണാ നാമ ഹോന്തി. കതമേ ദ്വേ? നാമം, വത്ഥു ച. തത്ഥ നാമം നാമപഞ്ഞത്തി, തംമുഖേനേവ സദ്ദതോ തദത്ഥാവഗമോ. സദ്ദേന ച സാമഞ്ഞരൂപേനേവ തഥാരൂപസ്സ അത്ഥസ്സ ഗഹണം, ന വിസേസരൂപേന, തസ്മാ സദ്ദവചനീയാ അത്ഥാ സാധാരണരൂപനാമായത്തഗഹണീയതായ നാമസാധാരണാ വുത്താ. വത്ഥൂതി പവത്തിട്ഠാനം. യത്ഥ ഹി യേ ധമ്മാ പവത്തന്തി, തേസം സബ്ബേസം തേ ധമ്മാ സാധാരണാതി പവത്തിട്ഠാനസങ്ഖാതാനം വത്ഥൂനം സാധാരണാ. യസ്മാ പനിദം ദ്വയം തേസം ധമ്മാനം സാധാരണഭാവേ പകതിഭൂതം സഭാവഭൂതം, തസ്മാ വുത്തം ‘‘ദ്വേ ധമ്മാതി ദുവേ പകതിയോ’’തി. ഏകസന്തതിപതിതതായാതി സമാനസന്തതിപവത്തിയാ. തേനാഹ ‘‘സമാനവത്ഥുകാ’’തി. ദസ്സനപഹാതബ്ബാനഞ്ഹി യഥാ മിച്ഛത്തനിയതസത്താ പവത്തിട്ഠാനം, ഏവം അനിയതാപീതി ഉഭയേ ഹി തേ സമാനവത്ഥുകാ. ഏസ നയോ ഇതരേസുപി. സക്കായദിട്ഠിവിചികിച്ഛാസീലബ്ബതപരാമാസാ ഹി ഭിന്നസഭാവാപേതേ ധമ്മാ ദസ്സനേന പഹാതബ്ബതം നാതിവത്തന്തീതി തേ നാമസാമഞ്ഞതം പത്താ, രൂപരാഗാദയോ ച ഭാവനായ പഹാതബ്ബതന്തി ആഹ ‘‘പഹാനേകട്ഠാ നാമസാധാരണാ’’തി. യഥാ പന ‘‘വത്ഥൂനം സാധാരണാ വത്ഥുസാധാരണാ’’തി അയമത്ഥോ ലബ്ഭതി, ഏവം ‘‘വത്ഥുനാ സാധാരണാ വത്ഥുസാധാരണാ’’തി അയമ്പി അത്ഥോ ലബ്ഭതീതി ദസ്സേന്തോ ‘‘സഹജേകട്ഠാ വത്ഥുസാധാരണാ’’തി ആഹ. തേ ഹി അഞ്ഞമഞ്ഞം ഫുസനാദിസഭാവതോ ഭിന്നാപി യസ്മിം പവത്തന്തി, തേന വത്ഥുനാ സാധാരണാ നാമ ഹോന്തി. ഏത്ഥ ച ലബ്ഭമാനമ്പി കുസലാദിനാമസാധാരണം അനാമസിത്വാ വത്ഥുസാധാരണാ താവ യോജിതാതി വേദിതബ്ബാ. പടിപക്ഖാദീഹീതി ആദിസദ്ദേന സമാനഫലതാസഹബ്യതാദികേ സങ്ഗണ്ഹാതി. സേസപദേസൂതി ‘‘പുഥുജ്ജനസ്സാ’’തിആദിവാക്യേസു. കഥം? തത്ഥ ഹി പുഥുജ്ജനസ്സ, സോതാപന്നസ്സ ച സമ്ഭവതോ അനാഗാമിനോ, അരഹതോ ച അസമ്ഭവതോതിആദിനാ യോജേതബ്ബം.

    34.Evanti iti. Dhammeti vuttasabhāgadhamme. Sādhāraṇāsādhāraṇabhāvehīti sāmaññavisesena visiṭṭhehi. Dve dhammā sādhāraṇāti dve ime dhammā yehi sabhāgadhammā sādhāraṇā nāma honti. Katame dve? Nāmaṃ, vatthu ca. Tattha nāmaṃ nāmapaññatti, taṃmukheneva saddato tadatthāvagamo. Saddena ca sāmaññarūpeneva tathārūpassa atthassa gahaṇaṃ, na visesarūpena, tasmā saddavacanīyā atthā sādhāraṇarūpanāmāyattagahaṇīyatāya nāmasādhāraṇā vuttā. Vatthūti pavattiṭṭhānaṃ. Yattha hi ye dhammā pavattanti, tesaṃ sabbesaṃ te dhammā sādhāraṇāti pavattiṭṭhānasaṅkhātānaṃ vatthūnaṃ sādhāraṇā. Yasmā panidaṃ dvayaṃ tesaṃ dhammānaṃ sādhāraṇabhāve pakatibhūtaṃ sabhāvabhūtaṃ, tasmā vuttaṃ ‘‘dve dhammāti duve pakatiyo’’ti. Ekasantatipatitatāyāti samānasantatipavattiyā. Tenāha ‘‘samānavatthukā’’ti. Dassanapahātabbānañhi yathā micchattaniyatasattā pavattiṭṭhānaṃ, evaṃ aniyatāpīti ubhaye hi te samānavatthukā. Esa nayo itaresupi. Sakkāyadiṭṭhivicikicchāsīlabbataparāmāsā hi bhinnasabhāvāpete dhammā dassanena pahātabbataṃ nātivattantīti te nāmasāmaññataṃ pattā, rūparāgādayo ca bhāvanāya pahātabbatanti āha ‘‘pahānekaṭṭhā nāmasādhāraṇā’’ti. Yathā pana ‘‘vatthūnaṃ sādhāraṇā vatthusādhāraṇā’’ti ayamattho labbhati, evaṃ ‘‘vatthunā sādhāraṇā vatthusādhāraṇā’’ti ayampi attho labbhatīti dassento ‘‘sahajekaṭṭhā vatthusādhāraṇā’’ti āha. Te hi aññamaññaṃ phusanādisabhāvato bhinnāpi yasmiṃ pavattanti, tena vatthunā sādhāraṇā nāma honti. Ettha ca labbhamānampi kusalādināmasādhāraṇaṃ anāmasitvā vatthusādhāraṇā tāva yojitāti veditabbā. Paṭipakkhādīhīti ādisaddena samānaphalatāsahabyatādike saṅgaṇhāti. Sesapadesūti ‘‘puthujjanassā’’tiādivākyesu. Kathaṃ? Tattha hi puthujjanassa, sotāpannassa ca sambhavato anāgāmino, arahato ca asambhavatotiādinā yojetabbaṃ.

    കഥം തേ ഓധിസോ ഗഹിതാതി കേനാകാരേന തേ ‘‘സാധാരണാ’’തി വുത്തധമ്മാ ഭാഗസോ ഗഹിതാ. ‘‘അമുകസ്സ, അമുകസ്സ ചാ’’തി അയഞ്ഹേത്ഥ അത്ഥോ. സാമഞ്ഞഭൂതാ ധമ്മാ സാധാരണാ നാമ, ഏവം സന്തേ കഥം തേസം മിച്ഛത്തനിയതാനിയതാദിവസേന വിഭാഗേന പവത്തിട്ഠാനതാ വുച്ചതി, ന വത്തബ്ബന്തി അധിപ്പായോ. അഥ വിഭാഗേന തം വത്തബ്ബം, നനു തേ സാധാരണാതി ന വത്തബ്ബമേവാതി? ഏവം സാധാരണാതി മിച്ഛത്തനിയതാനം, അനിയതാനന്തി ഇമേസം ഉഭയേസംയേവ തേ ധമ്മാ സാധാരണാ. തേനാഹ – ‘‘ന സബ്ബസത്താനം സാധാരണതായ സാധാരണാ’’തി. ‘‘യസ്മാ’’തിആദിനാ തത്ഥ കാരണമാഹ, തേനേതം ദസ്സേതി ‘‘കേചി ധമ്മാ കേസഞ്ചിദേവ ധമ്മാനം സാധാരണാ ഹോന്തി, അഞ്ഞേസം അസാധാരണാ’’തി. തേനാഹ ‘‘പടിനിയതഞ്ഹി തേസം പവത്തിട്ഠാന’’ന്തി.

    Kathaṃ te odhiso gahitāti kenākārena te ‘‘sādhāraṇā’’ti vuttadhammā bhāgaso gahitā. ‘‘Amukassa, amukassa cā’’ti ayañhettha attho. Sāmaññabhūtā dhammā sādhāraṇā nāma, evaṃ sante kathaṃ tesaṃ micchattaniyatāniyatādivasena vibhāgena pavattiṭṭhānatā vuccati, na vattabbanti adhippāyo. Atha vibhāgena taṃ vattabbaṃ, nanu te sādhāraṇāti na vattabbamevāti? Evaṃ sādhāraṇāti micchattaniyatānaṃ, aniyatānanti imesaṃ ubhayesaṃyeva te dhammā sādhāraṇā. Tenāha – ‘‘na sabbasattānaṃ sādhāraṇatāya sādhāraṇā’’ti. ‘‘Yasmā’’tiādinā tattha kāraṇamāha, tenetaṃ dasseti ‘‘keci dhammā kesañcideva dhammānaṃ sādhāraṇā honti, aññesaṃ asādhāraṇā’’ti. Tenāha ‘‘paṭiniyatañhi tesaṃ pavattiṭṭhāna’’nti.

    ഇതരഥാതി അനിയതപവത്തിട്ഠാനതായ സബ്ബേസം സാധാരണാ, അസാധാരണാ വാ സിയും, തഥാ സതി. തഥാ വോഹാരോതി ‘‘സാധാരണാ, അസാധാരണാ’’തി ച അയം വോഹാരോ സാമഞ്ഞാ ഏവ ന ഭവേയ്യ. ഏതേ ഏവ ധമ്മാതി ‘‘സാധാരണാ’’തി വുത്തധമ്മാ ഏവ. ഏവന്തി ‘‘മിച്ഛത്തനിയതാന’’ന്തിആദിനാ വുത്തപ്പകാരേന. നിയതവിസയാ പരിച്ഛിന്നപ്പവത്തിട്ഠാനാ. ‘‘യോപീ’’തിആദി പുഗ്ഗലാധിട്ഠാനേന വുത്തസ്സേവത്ഥസ്സ പാകടകരണം. ‘‘ന ഹീ’’തിആദിനാ അന്വയതോ, ബ്യതിരേകതോ ച തമേവത്ഥം വിഭാവേതി. സേസേപീതി ‘‘ഭാവനാപഹാതബ്ബാ’’തി ഏവമാദിമ്ഹിപി.

    Itarathāti aniyatapavattiṭṭhānatāya sabbesaṃ sādhāraṇā, asādhāraṇā vā siyuṃ, tathā sati. Tathā vohāroti ‘‘sādhāraṇā, asādhāraṇā’’ti ca ayaṃ vohāro sāmaññā eva na bhaveyya. Ete eva dhammāti ‘‘sādhāraṇā’’ti vuttadhammā eva. Evanti ‘‘micchattaniyatāna’’ntiādinā vuttappakārena. Niyatavisayā paricchinnappavattiṭṭhānā. ‘‘Yopī’’tiādi puggalādhiṭṭhānena vuttassevatthassa pākaṭakaraṇaṃ. ‘‘Na hī’’tiādinā anvayato, byatirekato ca tamevatthaṃ vibhāveti. Sesepīti ‘‘bhāvanāpahātabbā’’ti evamādimhipi.

    പച്ചത്തനിയതോതി പാടിപുഗ്ഗലികോ. ഇതരസ്സാതി അപച്ചത്തനിയതസ്സ. തഥാതി അസാധാരണഭാവേന. കോചി ധമ്മോ കഞ്ചി ധമ്മം ഉപാദായ സാധാരണോപി സമാനോ തദഞ്ഞം ഉപാദായ അസാധാരണോപി ഹോതീതി ആഹ ‘‘സാധാരണാവിധുരതായാ’’തി. തേനാഹ ‘‘തം തം ഉപാദായാ’’തിആദി. തഥാ ഹി ‘‘ധമ്മതാ’’തി വുത്തപഠമമഗ്ഗട്ഠതാ ദീപിതാ, താദിസാനം ഏവ അനേകേസം അരിയാനം വസേന സാധാരണാതി . പഠമസ്സാതി അട്ഠമകസ്സ. ദുതിയസ്സാതി സോതാപന്നസ്സ. പുന അട്ഠമകസ്സാതി ‘‘അട്ഠമകസ്സ, അനാഗാമിസ്സ ചാ’’തി ഏത്ഥ വുത്തഅട്ഠമകസ്സ. തേനാഹ ‘‘അനാഗാമിമഗ്ഗട്ഠസ്സാ’’തി. അഗ്ഗഫലട്ഠതോ പട്ഠായ പടിലോമതോ ഗണിയമാനോ പഠമമഗ്ഗട്ഠോ അട്ഠമകോ, മഗ്ഗട്ഠതായ, പഹീയമാനകിലേസതായ ച സബ്ബേപി മഗ്ഗട്ഠാ അട്ഠമകാ വിയാതി അട്ഠമകാ, ‘‘ഏകചിത്തക്ഖണതോ ഉദ്ധം ന തിട്ഠതീതി അട്ഠമകോ’’തി അപരേ നിരുത്തിനയേന. ‘‘സേക്ഖാ’’തി നാമം സാധാരണന്തി സമ്ബന്ധോ. ഇതരേസൂതി ‘‘ഭബ്ബാഭബ്ബാ’’തി വുത്തേസു അനരിയേസു. തേനാഹ പാളിയം ‘‘ഹീനുക്കട്ഠമജ്ഝിമം ഉപാദായാ’’തി.

    Paccattaniyatoti pāṭipuggaliko. Itarassāti apaccattaniyatassa. Tathāti asādhāraṇabhāvena. Koci dhammo kañci dhammaṃ upādāya sādhāraṇopi samāno tadaññaṃ upādāya asādhāraṇopi hotīti āha ‘‘sādhāraṇāvidhuratāyā’’ti. Tenāha ‘‘taṃ taṃ upādāyā’’tiādi. Tathā hi ‘‘dhammatā’’ti vuttapaṭhamamaggaṭṭhatā dīpitā, tādisānaṃ eva anekesaṃ ariyānaṃ vasena sādhāraṇāti . Paṭhamassāti aṭṭhamakassa. Dutiyassāti sotāpannassa. Puna aṭṭhamakassāti ‘‘aṭṭhamakassa, anāgāmissa cā’’ti ettha vuttaaṭṭhamakassa. Tenāha ‘‘anāgāmimaggaṭṭhassā’’ti. Aggaphalaṭṭhato paṭṭhāya paṭilomato gaṇiyamāno paṭhamamaggaṭṭho aṭṭhamako, maggaṭṭhatāya, pahīyamānakilesatāya ca sabbepi maggaṭṭhā aṭṭhamakā viyāti aṭṭhamakā, ‘‘ekacittakkhaṇato uddhaṃ na tiṭṭhatīti aṭṭhamako’’ti apare niruttinayena. ‘‘Sekkhā’’ti nāmaṃ sādhāraṇanti sambandho. Itaresūti ‘‘bhabbābhabbā’’ti vuttesu anariyesu. Tenāha pāḷiyaṃ ‘‘hīnukkaṭṭhamajjhimaṃ upādāyā’’ti.

    നിയാമാവക്കന്തിയാതി അവക്കന്തനിയാമതായ. ഞാണുത്ഥരസ്സാതി ഞാണാധികസ്സ. തഥാവിധപച്ചയസമായോഗേതി ഞാണവിസേസപച്ചയസമവായേ. യഥാ ഹി ഞാണബലേന ദന്ധാഭിഞ്ഞതാ ന ഹോതി, ഏവം പടിപദാപടിപന്നോപി സുഖേന വിസോസീയതീതി. സാ ഹി സുഖാപടിപദാ ഖിപ്പാഭിഞ്ഞാ തംസമങ്ഗിനോ ഞാണുത്തരത്താ വിപസ്സനായ പദട്ഠാനന്തി വുത്താ.

    Niyāmāvakkantiyāti avakkantaniyāmatāya. Ñāṇuttharassāti ñāṇādhikassa. Tathāvidhapaccayasamāyogeti ñāṇavisesapaccayasamavāye. Yathā hi ñāṇabalena dandhābhiññatā na hoti, evaṃ paṭipadāpaṭipannopi sukhena visosīyatīti. Sā hi sukhāpaṭipadā khippābhiññā taṃsamaṅgino ñāṇuttarattā vipassanāya padaṭṭhānanti vuttā.

    ധമ്മതോ അനപേതാ ചിന്താ ധമ്മചിന്താ, യോനിസോമനസികാരേന പവത്തിതത്താ ധമ്മേസു ചിന്താ, ധമ്മോ വാ ഞാണം, തസ്മാ ധമ്മാവഹാ ചിന്താ ധമ്മചിന്താ, ചിന്താമയഞാണസ്സ ഹേതുഭൂതാ ചിന്താതി അത്ഥോ.

    Dhammato anapetā cintā dhammacintā, yonisomanasikārena pavattitattā dhammesu cintā, dhammo vā ñāṇaṃ, tasmā dhammāvahā cintā dhammacintā, cintāmayañāṇassa hetubhūtā cintāti attho.

    പാളിയം സുതമയപഞ്ഞാഗ്ഗഹണേന ‘‘യേ തേ ധമ്മാ ആദികല്യാണാ…പേ॰… തഥാരൂപാസ്സ ധമ്മാ ബഹുസ്സുതാ ഹോന്തീ’’തിആദി (അ॰ നി॰ ൮.൨) സുത്തപദസങ്ഗഹോ അത്ഥോ പരിഗ്ഗഹിതോ, തഥാ യോനിസോമനസികാരഗ്ഗഹണേന ‘‘സോ ‘അനിച്ച’ന്തി യോനിസോ മനസി കരോതീ’’തിആദിനാ വുത്തോ ഉപായമനസികാരോ പരിഗ്ഗഹിതോ. സമ്മാദിട്ഠിഗ്ഗഹണേന ‘‘സമ്മാദിട്ഠിം ഭാവേതി വിവേകനിസ്സിത’’ന്തിആദിനാ വുത്താ സമ്മാദിട്ഠി പരിഗ്ഗഹിതാതി ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘അഥ ഖോ…പേ॰… ദസ്സേതു’’ന്തി. സേസന്തി ‘‘ധമ്മസ്വാക്ഖാതതാ’’തി ഏവമാദി.

    Pāḷiyaṃ sutamayapaññāggahaṇena ‘‘ye te dhammā ādikalyāṇā…pe… tathārūpāssa dhammā bahussutā hontī’’tiādi (a. ni. 8.2) suttapadasaṅgaho attho pariggahito, tathā yonisomanasikāraggahaṇena ‘‘so ‘anicca’nti yoniso manasi karotī’’tiādinā vutto upāyamanasikāro pariggahito. Sammādiṭṭhiggahaṇena ‘‘sammādiṭṭhiṃ bhāveti vivekanissita’’ntiādinā vuttā sammādiṭṭhi pariggahitāti dassento āha ‘‘atha kho…pe… dassetu’’nti. Sesanti ‘‘dhammasvākkhātatā’’ti evamādi.

    യസ്സ ച പുബ്ബേ അത്ഥോ ന സംവണ്ണിതോ, തത്ഥ കല്യാണമിത്തതായ ആയതനഗതോ പസാദോ, ചിത്തവൂപസമോ ച ഫലന്തി ദസ്സേന്തോ ‘‘സപ്പുരിസ…പേ॰… പദട്ഠാന’’ന്തി ആഹ. അത്തസമ്മാപണിഹിതത്താ പാപജേഗുച്ഛിനിബ്ബിദാദിബഹുലോവ ഹോതീതി ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘അത്ഥ…പേ॰… പദട്ഠാന’’ന്തി. ധമ്മോ സ്വാക്ഖാതോ ആദിതോ പട്ഠായ യാവ പരിയോസാനാ സബ്ബസമ്പത്തിപാരിപൂരിഹേതൂതി ദസ്സേന്തോ ‘‘ധമ്മസ്വാക്ഖാതതാ…പേ॰… പദട്ഠാന’’ന്തി ആഹ. കുസലമൂലരോപനാ ഹി സമാപത്തിപരിയോസാനാതി . സങ്ഘസുട്ഠുതായ സങ്ഘസ്സ സുട്ഠുഭാവായ സങ്ഘസ്സ സപ്പതിസ്സതായ ‘‘സുട്ഠു, ഭന്തേ’’തി വചനസമ്പടിച്ഛനഭാവായ. ഇതരം സുവിഞ്ഞേയ്യമേവ.

    Yassa ca pubbe attho na saṃvaṇṇito, tattha kalyāṇamittatāya āyatanagato pasādo, cittavūpasamo ca phalanti dassento ‘‘sappurisa…pe… padaṭṭhāna’’nti āha. Attasammāpaṇihitattā pāpajegucchinibbidādibahulova hotīti dassento āha ‘‘attha…pe… padaṭṭhāna’’nti. Dhammo svākkhāto ādito paṭṭhāya yāva pariyosānā sabbasampattipāripūrihetūti dassento ‘‘dhammasvākkhātatā…pe… padaṭṭhāna’’nti āha. Kusalamūlaropanā hi samāpattipariyosānāti . Saṅghasuṭṭhutāya saṅghassa suṭṭhubhāvāya saṅghassa sappatissatāya ‘‘suṭṭhu, bhante’’ti vacanasampaṭicchanabhāvāya. Itaraṃ suviññeyyameva.

    വിഭത്തിഹാരവിഭങ്ഗവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Vibhattihāravibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / നേത്തിപ്പകരണപാളി • Nettippakaraṇapāḷi / ൮. വിഭത്തിഹാരവിഭങ്ഗോ • 8. Vibhattihāravibhaṅgo

    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / നേത്തിപ്പകരണ-അട്ഠകഥാ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ൮. വിഭത്തിഹാരവിഭങ്ഗവണ്ണനാ • 8. Vibhattihāravibhaṅgavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ഖുദ്ദകനികായ (ടീകാ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / നേത്തിവിഭാവിനീ • Nettivibhāvinī / ൮. വിഭത്തിഹാരവിഭങ്ഗവിഭാവനാ • 8. Vibhattihāravibhaṅgavibhāvanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact