| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / නෙත්‌තිප්‌පකරණපාළි • Nettippakaraṇapāḷi |
8. විභත්‌තිහාරවිභඞ්‌ගො
8. Vibhattihāravibhaṅgo
33. තත්‌ථ කතමො විභත්‌තිහාරො? ‘‘ධම්‌මඤ්‌ච පදට්‌ඨානං භූමිඤ්‌චා’’ති.
33. Tattha katamo vibhattihāro? ‘‘Dhammañca padaṭṭhānaṃ bhūmiñcā’’ti.
ද්‌වෙ සුත්‌තානි වාසනාභාගියඤ්‌ච නිබ්‌බෙධභාගියඤ්‌ච. ද්‌වෙ පටිපදා පුඤ්‌ඤභාගියා ච ඵලභාගියා ච. ද්‌වෙ සීලානි සංවරසීලඤ්‌ච පහානසීලඤ්‌ච, තත්‌ථ භගවා වාසනාභාගියං සුත්‌තං පුඤ්‌ඤභාගියාය පටිපදාය දෙසයති, සො සංවරසීලෙ ඨිතො තෙන බ්‍රහ්‌මචරියෙන බ්‍රහ්‌මචාරී භවති, තත්‌ථ භගවා නිබ්‌බෙධභාගියං සුත්‌තං ඵලභාගියාය පටිපදාය දෙසයති, සො පහානසීලෙ ඨිතො තෙන බ්‍රහ්‌මචරියෙන බ්‍රහ්‌මචාරී භවති.
Dve suttāni vāsanābhāgiyañca nibbedhabhāgiyañca. Dve paṭipadā puññabhāgiyā ca phalabhāgiyā ca. Dve sīlāni saṃvarasīlañca pahānasīlañca, tattha bhagavā vāsanābhāgiyaṃ suttaṃ puññabhāgiyāya paṭipadāya desayati, so saṃvarasīle ṭhito tena brahmacariyena brahmacārī bhavati, tattha bhagavā nibbedhabhāgiyaṃ suttaṃ phalabhāgiyāya paṭipadāya desayati, so pahānasīle ṭhito tena brahmacariyena brahmacārī bhavati.
තත්‌ථ කතමං වාසනාභාගියං සුත්‌තං? වාසනාභාගියං නාම සුත්‌තං දානකථා සීලකථා සග්‌ගකථා කාමානං ආදීනවො නෙක්‌ඛම්‌මෙ ආනිසංසොති.
Tattha katamaṃ vāsanābhāgiyaṃ suttaṃ? Vāsanābhāgiyaṃ nāma suttaṃ dānakathā sīlakathā saggakathā kāmānaṃ ādīnavo nekkhamme ānisaṃsoti.
තත්‌ථ කතමං නිබ්‌බෙධභාගියං සුත්‌තං? නිබ්‌බෙධභාගියං නාම සුත්‌තං යා චතුසච්‌චප්‌පකාසනා, වාසනාභාගියෙ සුත්‌තෙ නත්‌ථි පජානනා, නත්‌ථි මග්‌ගො, නත්‌ථි ඵලං. නිබ්‌බෙධභාගියෙ සුත්‌තෙ අත්‌ථි පජානනා, අත්‌ථි මග්‌ගො, අත්‌ථි ඵලං. ඉමානි චත්‌තාරි සුත්‌තානි. ඉමෙසං චතුන්‌නං සුත්‌තානං දෙසනාය ඵලෙන සීලෙන බ්‍රහ්‌මචරියෙන සබ්‌බතො විචයෙන හාරෙන විචිනිත්‌වා යුත්‌තිහාරෙන යොජයිතබ්‌බා යාවතිකා ඤාණස්‌ස භූමි.
Tattha katamaṃ nibbedhabhāgiyaṃ suttaṃ? Nibbedhabhāgiyaṃ nāma suttaṃ yā catusaccappakāsanā, vāsanābhāgiye sutte natthi pajānanā, natthi maggo, natthi phalaṃ. Nibbedhabhāgiye sutte atthi pajānanā, atthi maggo, atthi phalaṃ. Imāni cattāri suttāni. Imesaṃ catunnaṃ suttānaṃ desanāya phalena sīlena brahmacariyena sabbato vicayena hārena vicinitvā yuttihārena yojayitabbā yāvatikā ñāṇassa bhūmi.
34. තත්‌ථ කතමෙ ධම්‌මා සාධාරණා? ද්‌වෙ ධම්‌මා සාධාරණා නාමසාධාරණා වත්‌ථුසාධාරණා ච. යං වා පන කිඤ්‌චි අඤ්‌ඤම්‌පි එවං ජාතියං, මිච්‌ඡත්‌තනියතානං සත්‌තානං අනියතානඤ්‌ච සත්‌තානං දස්‌සනප්‌පහාතබ්‌බා කිලෙසා සාධාරණා, පුථුජ්‌ජනස්‌ස සොතාපන්‌නස්‌ස ච කාමරාගබ්‍යාපාදා සාධාරණා, පුථුජ්‌ජනස්‌ස අනාගාමිස්‌ස ච උද්‌ධංභාගියා සංයොජනා සාධාරණා, යං කිඤ්‌චි අරියසාවකො ලොකියං සමාපත්‌තිං සමාපජ්‌ජති, සබ්‌බා සා අවීතරාගෙහි 1 සාධාරණා, සාධාරණා හි ධම්‌මා එවං අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං පරං පරං සකං සකං විසයං නාතිවත්‌තන්‌ති. යොපි ඉමෙහි ධම්‌මෙහි සමන්‌නාගතො න සො තං ධම්‌මං උපාතිවත්‌තති. ඉමෙ ධම්‌මා සාධාරණා.
34. Tattha katame dhammā sādhāraṇā? Dve dhammā sādhāraṇā nāmasādhāraṇā vatthusādhāraṇā ca. Yaṃ vā pana kiñci aññampi evaṃ jātiyaṃ, micchattaniyatānaṃ sattānaṃ aniyatānañca sattānaṃ dassanappahātabbā kilesā sādhāraṇā, puthujjanassa sotāpannassa ca kāmarāgabyāpādā sādhāraṇā, puthujjanassa anāgāmissa ca uddhaṃbhāgiyā saṃyojanā sādhāraṇā, yaṃ kiñci ariyasāvako lokiyaṃ samāpattiṃ samāpajjati, sabbā sā avītarāgehi 2 sādhāraṇā, sādhāraṇā hi dhammā evaṃ aññamaññaṃ paraṃ paraṃ sakaṃ sakaṃ visayaṃ nātivattanti. Yopi imehi dhammehi samannāgato na so taṃ dhammaṃ upātivattati. Ime dhammā sādhāraṇā.
තත්‌ථ කතමෙ ධම්‌මා අසාධාරණා? යාව දෙසනං උපාදාය ගවෙසිතබ්‌බා සෙක්‌ඛාසෙක්‌ඛා භබ්‌බාභබ්‌බාති, අට්‌ඨමකස්‌ස සොතාපන්‌නස්‌ස ච කාමරාගබ්‍යාපාදා සාධාරණා ධම්‌මතා අසාධාරණා, අට්‌ඨමකස්‌ස අනාගාමිස්‌ස ච උද්‌ධම්‌භාගියා සංයොජනා සාධාරණා ධම්‌මතා අසාධාරණා. සබ්‌බෙසං සෙක්‌ඛානං නාමං සාධාරණං ධම්‌මතා අසාධාරණා. සබ්‌බෙසං පටිපන්‌නකානං නාමං සාධාරණං ධම්‌මතා අසාධාරණා. සබ්‌බෙසං සෙක්‌ඛානං සෙක්‌ඛසීලං සාධාරණං ධම්‌මතා අසාධාරණා. එවං විසෙසානුපස්‌සිනා හීනුක්‌කට්‌ඨමජ්‌ඣිමං උපාදාය ගවෙසිතබ්‌බං.
Tattha katame dhammā asādhāraṇā? Yāva desanaṃ upādāya gavesitabbā sekkhāsekkhā bhabbābhabbāti, aṭṭhamakassa sotāpannassa ca kāmarāgabyāpādā sādhāraṇā dhammatā asādhāraṇā, aṭṭhamakassa anāgāmissa ca uddhambhāgiyā saṃyojanā sādhāraṇā dhammatā asādhāraṇā. Sabbesaṃ sekkhānaṃ nāmaṃ sādhāraṇaṃ dhammatā asādhāraṇā. Sabbesaṃ paṭipannakānaṃ nāmaṃ sādhāraṇaṃ dhammatā asādhāraṇā. Sabbesaṃ sekkhānaṃ sekkhasīlaṃ sādhāraṇaṃ dhammatā asādhāraṇā. Evaṃ visesānupassinā hīnukkaṭṭhamajjhimaṃ upādāya gavesitabbaṃ.
දස්‌සනභූමි නියාමාවක්‌කන්‌තියා පදට්‌ඨානං, භාවනාභූමි උත්‌තරිකානං ඵලානං පත්‌තියා පදට්‌ඨානං, දුක්‌ඛා පටිපදා දන්‌ධාභිඤ්‌ඤා සමථස්‌ස පදට්‌ඨානං, සුඛා පටිපදා ඛිප්‌පාභිඤ්‌ඤා විපස්‌සනාය පදට්‌ඨානං, දානමයං පුඤ්‌ඤකිරියවත්‌ථු පරතො ඝොසස්‌ස සාධාරණං පදට්‌ඨානං, සීලමයං පුඤ්‌ඤකිරියවත්‌ථු චින්‌තාමයියා පඤ්‌ඤාය සාධාරණං පදට්‌ඨානං, භාවනාමයං පුඤ්‌ඤකිරියවත්‌ථු භාවනාමයියා පඤ්‌ඤාය සාධාරණං පදට්‌ඨානං. දානමයං පුඤ්‌ඤකිරියවත්‌ථු පරතො ච ඝොසස්‌ස සුතමයියා ච පඤ්‌ඤාය සාධාරණං පදට්‌ඨානං සීලමයං පුඤ්‌ඤකිරියවත්‌ථු චින්‌තාමයියා ච පඤ්‌ඤාය යොනිසො ච මනසිකාරස්‌ස සාධාරණං පදට්‌ඨානං, භාවනාමයං පුඤ්‌ඤකිරියවත්‌ථු භාවනාමයියා ච පඤ්‌ඤාය සම්‌මාදිට්‌ඨියා ච සාධාරණං පදට්‌ඨානං. පතිරූපදෙසවාසො විවෙකස්‌ස ච සමාධිස්‌ස ච සාධාරණං පදට්‌ඨානං, සප්‌පුරිසූපනිස්‌සයො තිණ්‌ණඤ්‌ච අවෙච්‌චප්‌පසාදානං සමථස්‌ස ච සාධාරණං පදට්‌ඨානං, අත්‌තසම්‌මාපණිධානං හිරියා ච විපස්‌සනාය ච සාධාරණං පදට්‌ඨානං, අකුසලපරිච්‌චාගො කුසලවීමංසාය ච සමාධින්‌ද්‍රියස්‌ස ච සාධාරණං පදට්‌ඨානං, ධම්‌මස්‌වාක්‌ඛාතතා කුසලමූලරොපනාය ච ඵලසමාපත්‌තියා ච සාධාරණං පදට්‌ඨානං, සඞ්‌ඝසුප්‌පටිපන්‌නතා සඞ්‌ඝසුට්‌ඨුතාය සාධාරණං පදට්‌ඨානං, සත්‌ථුසම්‌පදා අප්‌පසන්‌නානඤ්‌ච පසාදාය පසන්‌නානඤ්‌ච භිය්‍යොභාවාය සාධාරණං පදට්‌ඨානං, අප්‌පටිහතපාතිමොක්‌ඛතා දුම්‌මඞ්‌කූනඤ්‌ච පුග්‌ගලානං නිග්‌ගහාය පෙසලානඤ්‌ච පුග්‌ගලානං ඵාසුවිහාරාය සාධාරණං පදට්‌ඨානං. තෙනාහ ආයස්‌මා මහාකච්‌චායනො ‘‘ධම්‌මඤ්‌ච පදට්‌ඨාන’’න්‌ති.
Dassanabhūmi niyāmāvakkantiyā padaṭṭhānaṃ, bhāvanābhūmi uttarikānaṃ phalānaṃ pattiyā padaṭṭhānaṃ, dukkhā paṭipadā dandhābhiññā samathassa padaṭṭhānaṃ, sukhā paṭipadā khippābhiññā vipassanāya padaṭṭhānaṃ, dānamayaṃ puññakiriyavatthu parato ghosassa sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, sīlamayaṃ puññakiriyavatthu cintāmayiyā paññāya sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, bhāvanāmayaṃ puññakiriyavatthu bhāvanāmayiyā paññāya sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ. Dānamayaṃ puññakiriyavatthu parato ca ghosassa sutamayiyā ca paññāya sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ sīlamayaṃ puññakiriyavatthu cintāmayiyā ca paññāya yoniso ca manasikārassa sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, bhāvanāmayaṃ puññakiriyavatthu bhāvanāmayiyā ca paññāya sammādiṭṭhiyā ca sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ. Patirūpadesavāso vivekassa ca samādhissa ca sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, sappurisūpanissayo tiṇṇañca aveccappasādānaṃ samathassa ca sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, attasammāpaṇidhānaṃ hiriyā ca vipassanāya ca sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, akusalapariccāgo kusalavīmaṃsāya ca samādhindriyassa ca sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, dhammasvākkhātatā kusalamūlaropanāya ca phalasamāpattiyā ca sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, saṅghasuppaṭipannatā saṅghasuṭṭhutāya sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, satthusampadā appasannānañca pasādāya pasannānañca bhiyyobhāvāya sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, appaṭihatapātimokkhatā dummaṅkūnañca puggalānaṃ niggahāya pesalānañca puggalānaṃ phāsuvihārāya sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ. Tenāha āyasmā mahākaccāyano ‘‘dhammañca padaṭṭhāna’’nti.
නියුත්‌තො විභත්‌ති හාරො.
Niyutto vibhatti hāro.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ඛුද්‌දකනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / නෙත්‌තිප්‌පකරණ-අට්‌ඨකථා • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / 8. විභත්‌තිහාරවිභඞ්‌ගවණ්‌ණනා • 8. Vibhattihāravibhaṅgavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ඛුද්‌දකනිකාය (ටීකා) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / නෙත්‌තිප්‌පකරණ-ටීකා • Nettippakaraṇa-ṭīkā / 8. විභත්‌තිහාරවිභඞ්‌ගවණ්‌ණනා • 8. Vibhattihāravibhaṅgavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ඛුද්‌දකනිකාය (ටීකා) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / නෙත්‌තිවිභාවිනී • Nettivibhāvinī / 8. විභත්‌තිහාරවිභඞ්‌ගවිභාවනා • 8. Vibhattihāravibhaṅgavibhāvanā
