| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣਪਾਲ਼ਿ • Nettippakaraṇapāḷi |
੮. વਿਭਤ੍ਤਿਹਾਰવਿਭਙ੍ਗੋ
8. Vibhattihāravibhaṅgo
੩੩. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ વਿਭਤ੍ਤਿਹਾਰੋ? ‘‘ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਭੂਮਿਞ੍ਚਾ’’ਤਿ।
33. Tattha katamo vibhattihāro? ‘‘Dhammañca padaṭṭhānaṃ bhūmiñcā’’ti.
ਦ੍વੇ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ વਾਸਨਾਭਾਗਿਯਞ੍ਚ ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯਞ੍ਚ। ਦ੍વੇ ਪਟਿਪਦਾ ਪੁਞ੍ਞਭਾਗਿਯਾ ਚ ਫਲਭਾਗਿਯਾ ਚ। ਦ੍વੇ ਸੀਲਾਨਿ ਸਂવਰਸੀਲਞ੍ਚ ਪਹਾਨਸੀਲਞ੍ਚ, ਤਤ੍ਥ ਭਗવਾ વਾਸਨਾਭਾਗਿਯਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਪੁਞ੍ਞਭਾਗਿਯਾਯ ਪਟਿਪਦਾਯ ਦੇਸਯਤਿ, ਸੋ ਸਂવਰਸੀਲੇ ਠਿਤੋ ਤੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਭવਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਭਗવਾ ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਫਲਭਾਗਿਯਾਯ ਪਟਿਪਦਾਯ ਦੇਸਯਤਿ, ਸੋ ਪਹਾਨਸੀਲੇ ਠਿਤੋ ਤੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਭવਤਿ।
Dve suttāni vāsanābhāgiyañca nibbedhabhāgiyañca. Dve paṭipadā puññabhāgiyā ca phalabhāgiyā ca. Dve sīlāni saṃvarasīlañca pahānasīlañca, tattha bhagavā vāsanābhāgiyaṃ suttaṃ puññabhāgiyāya paṭipadāya desayati, so saṃvarasīle ṭhito tena brahmacariyena brahmacārī bhavati, tattha bhagavā nibbedhabhāgiyaṃ suttaṃ phalabhāgiyāya paṭipadāya desayati, so pahānasīle ṭhito tena brahmacariyena brahmacārī bhavati.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વਾਸਨਾਭਾਗਿਯਂ ਸੁਤ੍ਤਂ? વਾਸਨਾਭਾਗਿਯਂ ਨਾਮ ਸੁਤ੍ਤਂ ਦਾਨਕਥਾ ਸੀਲਕਥਾ ਸਗ੍ਗਕਥਾ ਕਾਮਾਨਂ ਆਦੀਨવੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇ ਆਨਿਸਂਸੋਤਿ।
Tattha katamaṃ vāsanābhāgiyaṃ suttaṃ? Vāsanābhāgiyaṃ nāma suttaṃ dānakathā sīlakathā saggakathā kāmānaṃ ādīnavo nekkhamme ānisaṃsoti.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯਂ ਸੁਤ੍ਤਂ? ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯਂ ਨਾਮ ਸੁਤ੍ਤਂ ਯਾ ਚਤੁਸਚ੍ਚਪ੍ਪਕਾਸਨਾ, વਾਸਨਾਭਾਗਿਯੇ ਸੁਤ੍ਤੇ ਨਤ੍ਥਿ ਪਜਾਨਨਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਮਗ੍ਗੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਫਲਂ। ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯੇ ਸੁਤ੍ਤੇ ਅਤ੍ਥਿ ਪਜਾਨਨਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਮਗ੍ਗੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਫਲਂ। ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ। ਇਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸੁਤ੍ਤਾਨਂ ਦੇਸਨਾਯ ਫਲੇਨ ਸੀਲੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨ ਸਬ੍ਬਤੋ વਿਚਯੇਨ ਹਾਰੇਨ વਿਚਿਨਿਤ੍વਾ ਯੁਤ੍ਤਿਹਾਰੇਨ ਯੋਜਯਿਤਬ੍ਬਾ ਯਾવਤਿਕਾ ਞਾਣਸ੍ਸ ਭੂਮਿ।
Tattha katamaṃ nibbedhabhāgiyaṃ suttaṃ? Nibbedhabhāgiyaṃ nāma suttaṃ yā catusaccappakāsanā, vāsanābhāgiye sutte natthi pajānanā, natthi maggo, natthi phalaṃ. Nibbedhabhāgiye sutte atthi pajānanā, atthi maggo, atthi phalaṃ. Imāni cattāri suttāni. Imesaṃ catunnaṃ suttānaṃ desanāya phalena sīlena brahmacariyena sabbato vicayena hārena vicinitvā yuttihārena yojayitabbā yāvatikā ñāṇassa bhūmi.
੩੪. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਾਧਾਰਣਾ? ਦ੍વੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਾਧਾਰਣਾ ਨਾਮਸਾਧਾਰਣਾ વਤ੍ਥੁਸਾਧਾਰਣਾ ਚ। ਯਂ વਾ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਏવਂ ਜਾਤਿਯਂ, ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਨਿਯਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨਿਯਤਾਨਞ੍ਚ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਪ੍ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ ਕਿਲੇਸਾ ਸਾਧਾਰਣਾ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚ ਕਾਮਰਾਗਬ੍ਯਾਪਾਦਾ ਸਾਧਾਰਣਾ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਅਨਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਚ ਉਦ੍ਧਂਭਾਗਿਯਾ ਸਂਯੋਜਨਾ ਸਾਧਾਰਣਾ, ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਰਿਯਸਾવਕੋ ਲੋਕਿਯਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਬ੍ਬਾ ਸਾ ਅવੀਤਰਾਗੇਹਿ 1 ਸਾਧਾਰਣਾ, ਸਾਧਾਰਣਾ ਹਿ ਧਮ੍ਮਾ ਏવਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਪਰਂ ਪਰਂ ਸਕਂ ਸਕਂ વਿਸਯਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਯੋਪਿ ਇਮੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਨ ਸੋ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਉਪਾਤਿવਤ੍ਤਤਿ। ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਾਧਾਰਣਾ।
34. Tattha katame dhammā sādhāraṇā? Dve dhammā sādhāraṇā nāmasādhāraṇā vatthusādhāraṇā ca. Yaṃ vā pana kiñci aññampi evaṃ jātiyaṃ, micchattaniyatānaṃ sattānaṃ aniyatānañca sattānaṃ dassanappahātabbā kilesā sādhāraṇā, puthujjanassa sotāpannassa ca kāmarāgabyāpādā sādhāraṇā, puthujjanassa anāgāmissa ca uddhaṃbhāgiyā saṃyojanā sādhāraṇā, yaṃ kiñci ariyasāvako lokiyaṃ samāpattiṃ samāpajjati, sabbā sā avītarāgehi 2 sādhāraṇā, sādhāraṇā hi dhammā evaṃ aññamaññaṃ paraṃ paraṃ sakaṃ sakaṃ visayaṃ nātivattanti. Yopi imehi dhammehi samannāgato na so taṃ dhammaṃ upātivattati. Ime dhammā sādhāraṇā.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਸਾਧਾਰਣਾ? ਯਾવ ਦੇਸਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਗવੇਸਿਤਬ੍ਬਾ ਸੇਕ੍ਖਾਸੇਕ੍ਖਾ ਭਬ੍ਬਾਭਬ੍ਬਾਤਿ, ਅਟ੍ਠਮਕਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚ ਕਾਮਰਾਗਬ੍ਯਾਪਾਦਾ ਸਾਧਾਰਣਾ ਧਮ੍ਮਤਾ ਅਸਾਧਾਰਣਾ, ਅਟ੍ਠਮਕਸ੍ਸ ਅਨਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਚ ਉਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾ ਸਂਯੋਜਨਾ ਸਾਧਾਰਣਾ ਧਮ੍ਮਤਾ ਅਸਾਧਾਰਣਾ। ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸੇਕ੍ਖਾਨਂ ਨਾਮਂ ਸਾਧਾਰਣਂ ਧਮ੍ਮਤਾ ਅਸਾਧਾਰਣਾ। ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਕਾਨਂ ਨਾਮਂ ਸਾਧਾਰਣਂ ਧਮ੍ਮਤਾ ਅਸਾਧਾਰਣਾ। ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸੇਕ੍ਖਾਨਂ ਸੇਕ੍ਖਸੀਲਂ ਸਾਧਾਰਣਂ ਧਮ੍ਮਤਾ ਅਸਾਧਾਰਣਾ। ਏવਂ વਿਸੇਸਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨਾ ਹੀਨੁਕ੍ਕਟ੍ਠਮਜ੍ਝਿਮਂ ਉਪਾਦਾਯ ਗવੇਸਿਤਬ੍ਬਂ।
Tattha katame dhammā asādhāraṇā? Yāva desanaṃ upādāya gavesitabbā sekkhāsekkhā bhabbābhabbāti, aṭṭhamakassa sotāpannassa ca kāmarāgabyāpādā sādhāraṇā dhammatā asādhāraṇā, aṭṭhamakassa anāgāmissa ca uddhambhāgiyā saṃyojanā sādhāraṇā dhammatā asādhāraṇā. Sabbesaṃ sekkhānaṃ nāmaṃ sādhāraṇaṃ dhammatā asādhāraṇā. Sabbesaṃ paṭipannakānaṃ nāmaṃ sādhāraṇaṃ dhammatā asādhāraṇā. Sabbesaṃ sekkhānaṃ sekkhasīlaṃ sādhāraṇaṃ dhammatā asādhāraṇā. Evaṃ visesānupassinā hīnukkaṭṭhamajjhimaṃ upādāya gavesitabbaṃ.
ਦਸ੍ਸਨਭੂਮਿ ਨਿਯਾਮਾવਕ੍ਕਨ੍ਤਿਯਾ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਭਾવਨਾਭੂਮਿ ਉਤ੍ਤਰਿਕਾਨਂ ਫਲਾਨਂ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਦੁਕ੍ਖਾ ਪਟਿਪਦਾ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਾ ਸਮਥਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਸੁਖਾ ਪਟਿਪਦਾ ਖਿਪ੍ਪਾਭਿਞ੍ਞਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਦਾਨਮਯਂ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯવਤ੍ਥੁ ਪਰਤੋ ਘੋਸਸ੍ਸ ਸਾਧਾਰਣਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਸੀਲਮਯਂ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯવਤ੍ਥੁ ਚਿਨ੍ਤਾਮਯਿਯਾ ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਾਧਾਰਣਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਭਾવਨਾਮਯਂ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯવਤ੍ਥੁ ਭਾવਨਾਮਯਿਯਾ ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਾਧਾਰਣਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਦਾਨਮਯਂ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯવਤ੍ਥੁ ਪਰਤੋ ਚ ਘੋਸਸ੍ਸ ਸੁਤਮਯਿਯਾ ਚ ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਾਧਾਰਣਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਸੀਲਮਯਂ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯવਤ੍ਥੁ ਚਿਨ੍ਤਾਮਯਿਯਾ ਚ ਪਞ੍ਞਾਯ ਯੋਨਿਸੋ ਚ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਸਾਧਾਰਣਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਭਾવਨਾਮਯਂ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯવਤ੍ਥੁ ਭਾવਨਾਮਯਿਯਾ ਚ ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਚ ਸਾਧਾਰਣਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਪਤਿਰੂਪਦੇਸવਾਸੋ વਿવੇਕਸ੍ਸ ਚ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਚ ਸਾਧਾਰਣਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯੋ ਤਿਣ੍ਣਞ੍ਚ ਅવੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦਾਨਂ ਸਮਥਸ੍ਸ ਚ ਸਾਧਾਰਣਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਮਾਪਣਿਧਾਨਂ ਹਿਰਿਯਾ ਚ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਚ ਸਾਧਾਰਣਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਅਕੁਸਲਪਰਿਚ੍ਚਾਗੋ ਕੁਸਲવੀਮਂਸਾਯ ਚ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਸਾਧਾਰਣਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਧਮ੍ਮਸ੍વਾਕ੍ਖਾਤਤਾ ਕੁਸਲਮੂਲਰੋਪਨਾਯ ਚ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਸਾਧਾਰਣਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਸਙ੍ਘਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਤਾ ਸਙ੍ਘਸੁਟ੍ਠੁਤਾਯ ਸਾਧਾਰਣਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਸਤ੍ਥੁਸਮ੍ਪਦਾ ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾਨਞ੍ਚ ਪਸਾਦਾਯ ਪਸਨ੍ਨਾਨਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾવਾਯ ਸਾਧਾਰਣਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਤਾ ਦੁਮ੍ਮਙ੍ਕੂਨਞ੍ਚ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਨਿਗ੍ਗਹਾਯ ਪੇਸਲਾਨਞ੍ਚ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਫਾਸੁવਿਹਾਰਾਯ ਸਾਧਾਰਣਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਤੇਨਾਹ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਯਨੋ ‘‘ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਪਦਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ।
Dassanabhūmi niyāmāvakkantiyā padaṭṭhānaṃ, bhāvanābhūmi uttarikānaṃ phalānaṃ pattiyā padaṭṭhānaṃ, dukkhā paṭipadā dandhābhiññā samathassa padaṭṭhānaṃ, sukhā paṭipadā khippābhiññā vipassanāya padaṭṭhānaṃ, dānamayaṃ puññakiriyavatthu parato ghosassa sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, sīlamayaṃ puññakiriyavatthu cintāmayiyā paññāya sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, bhāvanāmayaṃ puññakiriyavatthu bhāvanāmayiyā paññāya sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ. Dānamayaṃ puññakiriyavatthu parato ca ghosassa sutamayiyā ca paññāya sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ sīlamayaṃ puññakiriyavatthu cintāmayiyā ca paññāya yoniso ca manasikārassa sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, bhāvanāmayaṃ puññakiriyavatthu bhāvanāmayiyā ca paññāya sammādiṭṭhiyā ca sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ. Patirūpadesavāso vivekassa ca samādhissa ca sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, sappurisūpanissayo tiṇṇañca aveccappasādānaṃ samathassa ca sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, attasammāpaṇidhānaṃ hiriyā ca vipassanāya ca sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, akusalapariccāgo kusalavīmaṃsāya ca samādhindriyassa ca sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, dhammasvākkhātatā kusalamūlaropanāya ca phalasamāpattiyā ca sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, saṅghasuppaṭipannatā saṅghasuṭṭhutāya sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, satthusampadā appasannānañca pasādāya pasannānañca bhiyyobhāvāya sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, appaṭihatapātimokkhatā dummaṅkūnañca puggalānaṃ niggahāya pesalānañca puggalānaṃ phāsuvihārāya sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ. Tenāha āyasmā mahākaccāyano ‘‘dhammañca padaṭṭhāna’’nti.
ਨਿਯੁਤ੍ਤੋ વਿਭਤ੍ਤਿ ਹਾਰੋ।
Niyutto vibhatti hāro.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ੮. વਿਭਤ੍ਤਿਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • 8. Vibhattihāravibhaṅgavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣ-ਟੀਕਾ • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ੮. વਿਭਤ੍ਤਿਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • 8. Vibhattihāravibhaṅgavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / ਨੇਤ੍ਤਿવਿਭਾવਿਨੀ • Nettivibhāvinī / ੮. વਿਭਤ੍ਤਿਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਿਭਾવਨਾ • 8. Vibhattihāravibhaṅgavibhāvanā
