Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / நெத்திப்பகரண-அட்ட²கதா² • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā

    2. விசயஹாரஸம்பாதவண்ணனா

    2. Vicayahārasampātavaṇṇanā

    53. ஏவங் தே³ஸனாஹாரஸம்பாதங் த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி விசயஹாரஸம்பாதங் த³ஸ்ஸெந்தோ யஸ்மா தே³ஸனாஹாரபத³த்த²விசயோ விசயஹாரோ, தஸ்மா தே³ஸனாஹாரே விபல்லாஸஹேதுபா⁴வேன நித்³தா⁴ரிதாய தண்ஹாய குஸலாதி³விபா⁴க³பவிசயமுகே²ன விசயஹாரஸம்பாதங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘தத்த² தண்ஹா து³விதா⁴’’திஆதி³ ஆரத்³த⁴ங். தத்த² குஸலாதி குஸலத⁴ம்மாரம்மணா. குஸல-ஸத்³தோ³ செத்த² பா³ஹிதிகஸுத்தே (ம॰ நி॰ 2.358 ஆத³யோ) விய அனவஜ்ஜத்தே² த³ட்ட²ப்³போ³. கஸ்மா பனெத்த² தண்ஹா குஸலபரியாயேன உத்³த⁴டா? ஹெட்டா² தே³ஸனாஹாரே விபல்லாஸஹேதுபா⁴வேன தண்ஹங் உத்³த⁴ரித்வா தஸ்ஸா வஸேன ஸங்கிலேஸபக்கோ² த³ஸ்ஸிதோ. விசித்தபடிபா⁴னதாய பன இதா⁴பி தண்ஹாமுகே²னேவ வோதா³னபக்க²ங் த³ஸ்ஸேதுங் குஸலபரியாயேன தண்ஹா உத்³த⁴டா. தத்த² ஸங்ஸாரங் க³மேதீதி ஸங்ஸாரகா³மினீ, ஸங்ஸாரனாயிகாதி அத்தோ². அபசயங் நிப்³பா³னங் க³மேதீதி அபசயகா³மினீ. கத²ங் பன தண்ஹா அபசயகா³மினீதி? ஆஹ ‘‘பஹானதண்ஹா’’தி. தத³ங்கா³தி³ப்பஹானஸ்ஸ ஹேதுபூ⁴தா தண்ஹா. கத²ங் பன ஏகந்தஸாவஜ்ஜாய தண்ஹாய குஸலபா⁴வோதி? ஸேவிதப்³ப³பா⁴வதோ. யதா² தண்ஹா, ஏவங் மானோபி து³விதோ⁴ குஸலோபி அகுஸலோபி, ந தண்ஹா ஏவாதி தண்ஹாய நித³ஸ்ஸனபா⁴வேன மானோ வுத்தோ.

    53. Evaṃ desanāhārasampātaṃ dassetvā idāni vicayahārasampātaṃ dassento yasmā desanāhārapadatthavicayo vicayahāro, tasmā desanāhāre vipallāsahetubhāvena niddhāritāya taṇhāya kusalādivibhāgapavicayamukhena vicayahārasampātaṃ dassetuṃ ‘‘tattha taṇhā duvidhā’’tiādi āraddhaṃ. Tattha kusalāti kusaladhammārammaṇā. Kusala-saddo cettha bāhitikasutte (ma. ni. 2.358 ādayo) viya anavajjatthe daṭṭhabbo. Kasmā panettha taṇhā kusalapariyāyena uddhaṭā? Heṭṭhā desanāhāre vipallāsahetubhāvena taṇhaṃ uddharitvā tassā vasena saṃkilesapakkho dassito. Vicittapaṭibhānatāya pana idhāpi taṇhāmukheneva vodānapakkhaṃ dassetuṃ kusalapariyāyena taṇhā uddhaṭā. Tattha saṃsāraṃ gametīti saṃsāragāminī, saṃsāranāyikāti attho. Apacayaṃ nibbānaṃ gametīti apacayagāminī. Kathaṃ pana taṇhā apacayagāminīti? Āha ‘‘pahānataṇhā’’ti. Tadaṅgādippahānassa hetubhūtā taṇhā. Kathaṃ pana ekantasāvajjāya taṇhāya kusalabhāvoti? Sevitabbabhāvato. Yathā taṇhā, evaṃ mānopi duvidho kusalopi akusalopi, na taṇhā evāti taṇhāya nidassanabhāvena māno vutto.

    தத்த² மானஸ்ஸ யதா²தி⁴ப்பேதங் குஸலாதி³பா⁴வங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘யங் மானங் நிஸ்ஸாயா’’திஆதி³மாஹ. வுத்தஞ்ஹேதங் ப⁴க³வதா – ‘‘மானமஹங், தே³வானமிந்த³, து³விதே⁴ன வதா³மி ஸேவிதப்³ப³ம்பி அஸேவிதப்³ப³ம்பீ’’திஆதி³. யங் நெக்க²ம்மஸ்ஸிதங் தோ³மனஸ்ஸந்திஆதி³ ‘‘குஸலா’’தி வுத்ததண்ஹாய ஸரூபத³ஸ்ஸனத்த²ங் வுத்தங். தத்த² நெக்க²ம்மஸ்ஸிதங் தோ³மனஸ்ஸங் நாம –

    Tattha mānassa yathādhippetaṃ kusalādibhāvaṃ dassetuṃ ‘‘yaṃ mānaṃ nissāyā’’tiādimāha. Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘mānamahaṃ, devānaminda, duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampī’’tiādi. Yaṃ nekkhammassitaṃ domanassantiādi ‘‘kusalā’’ti vuttataṇhāya sarūpadassanatthaṃ vuttaṃ. Tattha nekkhammassitaṃ domanassaṃ nāma –

    ‘‘தத்த² கதமானி ச² நெக்க²ம்மஸ்ஸிதானி தோ³மனஸ்ஸானி? ரூபானங்த்வேவ அனிச்சதங் விதி³த்வா விபரிணாமவிராக³னிரோத⁴ங் ‘புப்³பே³ சேவ ரூபா ஏதரஹி ச, ஸப்³பே³தே ரூபா அனிச்சா து³க்கா² விபரிணாமத⁴ம்மா’தி ஏவமேதங் யதா²பூ⁴தங் ஸம்மப்பஞ்ஞாய தி³ஸ்வா அனுத்தரேஸு விமொக்கே²ஸு பிஹங் உபட்டா²பேதி ‘குதா³ஸ்ஸு நாமாஹங் ததா³யதனங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரிஸ்ஸாமி, யத³ரியா ஏதரஹி ஆயதனங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரந்தீ’தி. இதி அனுத்தரேஸு விமொக்கே²ஸு பிஹங் உபட்டா²பயதோ உப்பஜ்ஜதி பிஹா, பிஹாபச்சயா தோ³மனஸ்ஸங். யங் ஏவரூபங் தோ³மனஸ்ஸங், இத³ங் வுச்சதி நெக்க²ம்மஸ்ஸிதங் தோ³மனஸ்ஸ’’ந்தி (ம॰ நி॰ 3.307) –

    ‘‘Tattha katamāni cha nekkhammassitāni domanassāni? Rūpānaṃtveva aniccataṃ viditvā vipariṇāmavirāganirodhaṃ ‘pubbe ceva rūpā etarahi ca, sabbete rūpā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā anuttaresu vimokkhesu pihaṃ upaṭṭhāpeti ‘kudāssu nāmāhaṃ tadāyatanaṃ upasampajja viharissāmi, yadariyā etarahi āyatanaṃ upasampajja viharantī’ti. Iti anuttaresu vimokkhesu pihaṃ upaṭṭhāpayato uppajjati pihā, pihāpaccayā domanassaṃ. Yaṃ evarūpaṃ domanassaṃ, idaṃ vuccati nekkhammassitaṃ domanassa’’nti (ma. ni. 3.307) –

    ஏவங் ச²ஸு த்³வாரேஸு இட்டா²ரம்மணே ஆபாத²க³தே அனுத்தரவிமொக்க²ஸங்கா²தஅரியப²லத⁴ம்மேஸு பிஹங் உபட்டா²பெத்வா தத³தி⁴க³மாய அனிச்சாதி³வஸேன விபஸ்ஸனங் உபட்டா²பெத்வா உஸ்ஸுக்காபேதுங் அஸக்கொந்தஸ்ஸ ‘‘இமம்பி பக்க²ங் இமம்பி மாஸங், இமம்பி ஸங்வச்ச²ரங், விபஸ்ஸனங் உஸ்ஸுக்காபெத்வா அரியபூ⁴மிங் ஸம்பாபுணிதுங் நாஸக்கி²’’ந்தி அனுஸோசதோ உப்பன்னங் தோ³மனஸ்ஸங் நெக்க²ம்மவஸேன விபஸ்ஸனாவஸேன அனுஸ்ஸதிவஸேன பட²மஜ்ஜா²னாதி³வஸேன படிபத்தியா ஹேதுபா⁴வேன உப்பஜ்ஜனதோ நெக்க²ம்மஸ்ஸிதங் தோ³மனஸ்ஸங் நாம. அயங் தண்ஹா குஸலாதி அயங் ‘‘பிஹா’’தி வுத்தா தண்ஹா குஸலா. கத²ங்? ராக³விராகா³ சேதோவிமுத்தி, ததா³ரம்மணா குஸலாதி. இத³ங் வுத்தங் ஹோதி – ராக³விராகா³ சேதோவிமுத்தி, ந ஸபா⁴வேன குஸலா, அனவஜ்ஜட்டே²ன குஸலா. தங் உத்³தி³ஸ்ஸ பவத்தியா ததா³ரம்மணா பன தண்ஹா குஸலாரம்மணதாய குஸலாதி. அவிஜ்ஜாவிராகா³ பஞ்ஞாவிமுத்தி அனவஜ்ஜட்டே²ன குஸலா. தஸ்ஸாதி பஞ்ஞாவிமுத்தியா . யாய வஸேன ‘‘தஸ்மா ரக்கி²தசித்தஸ்ஸா’’தி கா³தா²யங் ‘‘ஸப்³பா³ து³க்³க³தியோ ஜஹே’’தி வுத்தங்.

    Evaṃ chasu dvāresu iṭṭhārammaṇe āpāthagate anuttaravimokkhasaṅkhātaariyaphaladhammesu pihaṃ upaṭṭhāpetvā tadadhigamāya aniccādivasena vipassanaṃ upaṭṭhāpetvā ussukkāpetuṃ asakkontassa ‘‘imampi pakkhaṃ imampi māsaṃ, imampi saṃvaccharaṃ, vipassanaṃ ussukkāpetvā ariyabhūmiṃ sampāpuṇituṃ nāsakkhi’’nti anusocato uppannaṃ domanassaṃ nekkhammavasena vipassanāvasena anussativasena paṭhamajjhānādivasena paṭipattiyā hetubhāvena uppajjanato nekkhammassitaṃ domanassaṃ nāma. Ayaṃ taṇhā kusalāti ayaṃ ‘‘pihā’’ti vuttā taṇhā kusalā. Kathaṃ? Rāgavirāgā cetovimutti, tadārammaṇā kusalāti. Idaṃ vuttaṃ hoti – rāgavirāgā cetovimutti, na sabhāvena kusalā, anavajjaṭṭhena kusalā. Taṃ uddissa pavattiyā tadārammaṇā pana taṇhā kusalārammaṇatāya kusalāti. Avijjāvirāgā paññāvimutti anavajjaṭṭhena kusalā. Tassāti paññāvimuttiyā . Yāya vasena ‘‘tasmā rakkhitacittassā’’ti gāthāyaṃ ‘‘sabbā duggatiyo jahe’’ti vuttaṃ.

    இதி சிரதரங் விபஸ்ஸனாபரிவாஸங் பரிவஸித்வா து³க்கா²படிபதா³த³ந்தா⁴பி⁴ஞ்ஞாய அதி⁴க³தாய பஞ்ஞாவிமுத்தியா வஸேன விசயஹாரஸம்பாதங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘தஸ்ஸா கோ பவிசயோ’’திஆதி³ ஆரத்³த⁴ங். தத்த² யஸ்மா பஞ்ஞாவிமுத்தி அரியமக்³க³மூலிகா, தஸ்மா சதுத்த²ஜ்ஜா²னபாத³கே அரியமக்³க³த⁴ம்மே உத்³தி³ஸித்வா தேஸங் ஆக³மனபடிபத³ங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘கத்த² த³ட்ட²ப்³போ³, சதுத்தே² ஜா²னே’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² பாரமிதாயாதி உக்கங்ஸக³தாய சதுத்த²ஜ்ஜா²னபா⁴வனாய. யேஹி அட்ட²ஹி அங்கே³ஹி ஸமன்னாக³தங் சதுத்த²ஜ்ஜா²னசித்தங் வுத்தங், தானி அங்கா³னி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘பரிஸுத்³த⁴’’ந்திஆதி³ வுத்தங்.

    Iti cirataraṃ vipassanāparivāsaṃ parivasitvā dukkhāpaṭipadādandhābhiññāya adhigatāya paññāvimuttiyā vasena vicayahārasampātaṃ dassetuṃ ‘‘tassā ko pavicayo’’tiādi āraddhaṃ. Tattha yasmā paññāvimutti ariyamaggamūlikā, tasmā catutthajjhānapādake ariyamaggadhamme uddisitvā tesaṃ āgamanapaṭipadaṃ dassetuṃ ‘‘kattha daṭṭhabbo, catutthe jhāne’’tiādi vuttaṃ. Tattha pāramitāyāti ukkaṃsagatāya catutthajjhānabhāvanāya. Yehi aṭṭhahi aṅgehi samannāgataṃ catutthajjhānacittaṃ vuttaṃ, tāni aṅgāni dassetuṃ ‘‘parisuddha’’ntiādi vuttaṃ.

    தத்த² உபெக்கா²ஸதிபாரிஸுத்³தி⁴பா⁴வேன பரிஸுத்³த⁴ங். பரிஸுத்³த⁴த்தா ஏவ பரியோதா³தங், பப⁴ஸ்ஸரந்தி வுத்தங் ஹோதி. ஸுகா²தீ³னங் பச்சயகா⁴தேன வீதராகா³தி³அங்க³ணத்தா அனங்க³ணங். அனங்க³ணத்தா ஏவ விக³தூபக்கிலேஸங், அங்க³ணேன ஹி சித்தங் உபக்கிலிஸ்ஸதி, ஸுபா⁴விதத்தா முது³பூ⁴தங் வஸிபா⁴வப்பத்தந்தி அத்தோ². வஸே வத்தமானஞ்ஹி சித்தங் ‘‘முதூ³’’தி வுச்சதி. முது³த்தா ஏவ ச கம்மனியங், கம்மக்க²மங் கம்மயொக்³க³ந்தி அத்தோ². முது³ஞ்ஹி சித்தங் கம்மனியங் ஹோதி , ஏவங் பா⁴விதங் முது³ஞ்ச ஹோதி கம்மனியஞ்ச, யத²யித³ங், பி⁴க்க²வே, சித்த’’ந்தி (அ॰ நி॰ 1.22). ஏதேஸு பரிஸுத்³த⁴பா⁴வாதீ³ஸு டி²தத்தா டி²தங். டி²தத்தாயேவ ஆனேஞ்ஜப்பத்தங், அசலங் நிரிஞ்ஜனந்தி அத்தோ². முது³கம்மஞ்ஞபா⁴வேன வா அத்தனோ வஸே டி²தத்தா டி²தங். ஸத்³தா⁴தீ³ஹி பரிக்³க³ஹிதத்தா ஆனேஞ்ஜப்பத்தங். ஸத்³தா⁴பரிக்³க³ஹிதஞ்ஹி சித்தங் அஸ்ஸத்³தி⁴யேன ந இஞ்ஜதி, வீரியபரிக்³க³ஹிதங் கோஸஜ்ஜேன ந இஞ்ஜதி, ஸதிபரிக்³க³ஹிதங் பமாதே³ன ந இஞ்ஜதி, ஸமாதி⁴பரிக்³க³ஹிதங் உத்³த⁴ச்சேன ந இஞ்ஜதி, பஞ்ஞாபரிக்³க³ஹிதங் அவிஜ்ஜாய ந இஞ்ஜதி, ஓபா⁴ஸக³தங் கிலேஸந்த⁴காரேன ந இஞ்ஜதி. இமேஹி ச²ஹி த⁴ம்மேஹி பரிக்³க³ஹிதங் ஆனேஞ்ஜப்பத்தங் ஹோதி. ஏவங் அட்ட²ங்க³ஸமன்னாக³தங் சித்தங் அபி⁴னீஹாரக்க²மங் ஹோதி. அபி⁴ஞ்ஞாஸச்சி²கரணீயானங் த⁴ம்மானங் அபி⁴ஞ்ஞாஸச்சி²கிரியாய.

    Tattha upekkhāsatipārisuddhibhāvena parisuddhaṃ. Parisuddhattā eva pariyodātaṃ, pabhassaranti vuttaṃ hoti. Sukhādīnaṃ paccayaghātena vītarāgādiaṅgaṇattā anaṅgaṇaṃ. Anaṅgaṇattā eva vigatūpakkilesaṃ, aṅgaṇena hi cittaṃ upakkilissati, subhāvitattā mudubhūtaṃ vasibhāvappattanti attho. Vase vattamānañhi cittaṃ ‘‘mudū’’ti vuccati. Muduttā eva ca kammaniyaṃ, kammakkhamaṃ kammayogganti attho. Muduñhi cittaṃ kammaniyaṃ hoti , evaṃ bhāvitaṃ muduñca hoti kammaniyañca, yathayidaṃ, bhikkhave, citta’’nti (a. ni. 1.22). Etesu parisuddhabhāvādīsu ṭhitattā ṭhitaṃ. Ṭhitattāyeva āneñjappattaṃ, acalaṃ niriñjananti attho. Mudukammaññabhāvena vā attano vase ṭhitattā ṭhitaṃ. Saddhādīhi pariggahitattā āneñjappattaṃ. Saddhāpariggahitañhi cittaṃ assaddhiyena na iñjati, vīriyapariggahitaṃ kosajjena na iñjati, satipariggahitaṃ pamādena na iñjati, samādhipariggahitaṃ uddhaccena na iñjati, paññāpariggahitaṃ avijjāya na iñjati, obhāsagataṃ kilesandhakārena na iñjati. Imehi chahi dhammehi pariggahitaṃ āneñjappattaṃ hoti. Evaṃ aṭṭhaṅgasamannāgataṃ cittaṃ abhinīhārakkhamaṃ hoti. Abhiññāsacchikaraṇīyānaṃ dhammānaṃ abhiññāsacchikiriyāya.

    அபரோ நயோ – சதுத்த²ஜ்ஜா²னஸமாதி⁴னா ஸமாஹிதங் சித்தங் நீவரணதூ³ரீபா⁴வேன பரிஸுத்³த⁴ங். விதக்காதி³ஸமதிக்கமேன பரியோதா³தங். ஜா²னபடிலாப⁴பச்சனீகானங் பாபகானங் இச்சா²வசரானங் அபா⁴வேன அனங்க³ணங். இச்சா²வசரானந்தி இச்சா²ய அவசரானங் இச்சா²வஸேன ஓதிண்ணானங் பவத்தானங் நானப்பகாரானங் கோபஅபச்சயானந்தி அத்தோ². அபி⁴ஜ்ஜா²தீ³னங் சித்துபக்கிலேஸானங் விக³மேன விக³தூபக்கிலேஸங். உப⁴யம்பி சேதங் அனங்க³ணஸுத்தவத்த²ஸுத்தானங் (ம॰ நி॰ 1.57 ஆத³யோ; 70 ஆத³யோ) வஸேன வேதி³தப்³ப³ங். வஸிப்பத்தியா முது³பூ⁴தங். இத்³தி⁴பாத³பா⁴வூபக³மேன கம்மனியங். பா⁴வனாபாரிபூரியா பணீதபா⁴வூபக³மேன டி²தங் ஆனேஞ்ஜப்பத்தங். யதா² ஆனேஞ்ஜபா⁴வப்பத்தங் ஆனேஞ்ஜப்பத்தங் ஹோதி, ஏவங் டி²தந்தி அத்தோ². ஏவம்பி அட்ட²ங்க³ஸமன்னாக³தங் சித்தங் அபி⁴னீஹாரக்க²மங் ஹோதி. அபி⁴ஞ்ஞாஸச்சி²கரணீயானங் த⁴ம்மானங் அபி⁴ஞ்ஞாஸச்சி²கிரியாய பாத³கங் பத³ட்டா²னபூ⁴தங். தேனேவாஹ – ‘‘ஸோ தத்த² அட்ட²வித⁴ங் அதி⁴க³ச்ச²தி ச² அபி⁴ஞ்ஞா த்³வே ச விஸேஸே’’தி.

    Aparo nayo – catutthajjhānasamādhinā samāhitaṃ cittaṃ nīvaraṇadūrībhāvena parisuddhaṃ. Vitakkādisamatikkamena pariyodātaṃ. Jhānapaṭilābhapaccanīkānaṃ pāpakānaṃ icchāvacarānaṃ abhāvena anaṅgaṇaṃ. Icchāvacarānanti icchāya avacarānaṃ icchāvasena otiṇṇānaṃ pavattānaṃ nānappakārānaṃ kopaapaccayānanti attho. Abhijjhādīnaṃ cittupakkilesānaṃ vigamena vigatūpakkilesaṃ. Ubhayampi cetaṃ anaṅgaṇasuttavatthasuttānaṃ (ma. ni. 1.57 ādayo; 70 ādayo) vasena veditabbaṃ. Vasippattiyā mudubhūtaṃ. Iddhipādabhāvūpagamena kammaniyaṃ. Bhāvanāpāripūriyā paṇītabhāvūpagamena ṭhitaṃ āneñjappattaṃ. Yathā āneñjabhāvappattaṃ āneñjappattaṃ hoti, evaṃ ṭhitanti attho. Evampi aṭṭhaṅgasamannāgataṃ cittaṃ abhinīhārakkhamaṃ hoti. Abhiññāsacchikaraṇīyānaṃ dhammānaṃ abhiññāsacchikiriyāya pādakaṃ padaṭṭhānabhūtaṃ. Tenevāha – ‘‘so tattha aṭṭhavidhaṃ adhigacchati cha abhiññā dve ca visese’’ti.

    தத்த² ஸோதி அதி⁴க³தசதுத்த²ஜ்ஜா²னோ யோகீ³. தத்தா²தி தஸ்மிங் சதுத்த²ஜ்ஜா²னே அதி⁴ட்டா²னபூ⁴தே. அட்ட²வித⁴ங் அதி⁴க³ச்ச²தீதி அட்ட²வித⁴ங் கு³ணங் அதி⁴க³ச்ச²தி. கோ பன ஸோ அட்ட²விதோ⁴ கு³ணோதி? ஆஹ ‘‘ச² அபி⁴ஞ்ஞா த்³வே ச விஸேஸே’’தி. மனோமயித்³தி⁴ விபஸ்ஸனாஞாணஞ்ச. தங் சித்தந்தி சதுத்த²ஜ்ஜா²னசித்தங். ‘‘யதோ பரிஸுத்³த⁴ங், ததோ பரியோதா³த’’ந்திஆதி³னா புரிமங் புரிமங் பச்சி²மஸ்ஸ பச்சி²மஸ்ஸ காரணவசனந்தி த³ஸ்ஸேதி. தது³ப⁴யந்தி யேஸங் ராகா³தி³அங்க³ணானங் அபி⁴ஜ்ஜா²தி³உபக்கிலேஸானஞ்ச அபா⁴வேன ‘‘அனங்க³ணங் விக³தூபக்கிலேஸ’’ந்தி ச வுத்தங். தானி அங்க³ணானி உபக்கிலேஸா சாதி தங் உப⁴யங். தது³ப⁴யங் தண்ஹாஸபா⁴வத்தா தண்ஹாய அனுலோமனதோ ச தண்ஹாபக்கோ². யா ச இஞ்ஜனாதி யா ச சித்தஸ்ஸ அஸமாதா³னேன ப²ந்த³னா. அட்டி²தீதி அனவட்டா²னங். அயங் தி³ட்டி²பக்கோ²தி யா இஞ்ஜனா அட்டி²தி ச, அயங் மிச்சா²பி⁴னிவேஸஹேதுதாய தி³ட்டி²பக்கோ².

    Tattha soti adhigatacatutthajjhāno yogī. Tatthāti tasmiṃ catutthajjhāne adhiṭṭhānabhūte. Aṭṭhavidhaṃ adhigacchatīti aṭṭhavidhaṃ guṇaṃ adhigacchati. Ko pana so aṭṭhavidho guṇoti? Āha ‘‘cha abhiññā dve ca visese’’ti. Manomayiddhi vipassanāñāṇañca. Taṃ cittanti catutthajjhānacittaṃ. ‘‘Yato parisuddhaṃ, tato pariyodāta’’ntiādinā purimaṃ purimaṃ pacchimassa pacchimassa kāraṇavacananti dasseti. Tadubhayanti yesaṃ rāgādiaṅgaṇānaṃ abhijjhādiupakkilesānañca abhāvena ‘‘anaṅgaṇaṃ vigatūpakkilesa’’nti ca vuttaṃ. Tāni aṅgaṇāni upakkilesā cāti taṃ ubhayaṃ. Tadubhayaṃ taṇhāsabhāvattā taṇhāya anulomanato ca taṇhāpakkho. Yā ca iñjanāti yā ca cittassa asamādānena phandanā. Aṭṭhitīti anavaṭṭhānaṃ. Ayaṃ diṭṭhipakkhoti yā iñjanā aṭṭhiti ca, ayaṃ micchābhinivesahetutāya diṭṭhipakkho.

    ‘‘சத்தாரி இந்த்³ரியானீ’’திஆதி³னா வேத³னாதோபி சதுத்த²ஜ்ஜா²னங் விபா⁴வேதி. ஏவங் அட்ட²ங்க³ஸமன்னாக³தங் சதுத்த²ஜ்ஜா²னசித்தங் உபரி அபி⁴ஞ்ஞாதி⁴க³மாய அபி⁴னீஹாரக்க²மங் ஹோதி. ஸா ச அபி⁴னீஹாரக்க²மதா சுத்³த³ஸஹி ஆகாரேஹி சிண்ணவஸிபா⁴வஸ்ஸேவ ஹோதி. ஸோ ச வஸிபா⁴வோ அட்ட²ஸமாபத்திலாபி⁴னோ, ந ரூபாவசரஜ்ஜா²னமத்தலாபி⁴னோதி ஆருப்பஸமாபத்தியா மனஸிகாரவிதி⁴ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஸோ உபரிமங் ஸமாபத்திங் ஸந்ததோ மனஸிகரோதீ’’திஆதி³மாஹ. தத்த² உபரிமங் ஸமாபத்திந்தி ஆகாஸானஞ்சாயதனஸமாபத்திங். ஸந்ததோ மனஸிகரோதீதி அங்க³ஸந்ததாயபி ஆரம்மணஸந்ததாயபி ‘‘ஸந்தா’’தி மனஸிகரோதி. யதோ யதோ ஹி ஆருப்பஸமாபத்திங் ஸந்ததோ மனஸிகரோதி, ததோ ததோ ரூபாவசரஜ்ஜா²னங் அவூபஸந்தங் ஹுத்வா உபட்டா²தி. தேனேவாஹ – ‘‘தஸ்ஸ உபரிமங்…பே॰… ஸண்ட²ஹதீ’’தி. உக்கண்டா² ச படிக⁴ஸஞ்ஞாதி படிக⁴ஸஞ்ஞாஸங்கா²தாஸு பஞ்சவிஞ்ஞாணஸஞ்ஞாஸு அனபி⁴ரதி ஸண்ட²ஹதி. ‘‘ஸோ ஸப்³ப³ஸோ’’திஆதி³னா ஏகதே³ஸேன ஆருப்பஸமாபத்திங் த³ஸ்ஸேதி. அபி⁴ஞ்ஞாபி⁴னீஹாரோ ரூபஸஞ்ஞாதி ரூபாவசரஸஞ்ஞா நாமேதா யாவதே³வ அபி⁴ஞ்ஞத்தா²பி⁴னீஹாரமத்தங், ந பன அரூபாவசரஸமாபத்தியோ விய ஸந்தாதி அதி⁴ப்பாயோ. வோகாரோ நானத்தஸஞ்ஞாதி நானத்தஸஞ்ஞா நாமேதா நானாரம்மணேஸு வோகாரோ, தத்த² சித்தஸ்ஸ ஆகுலப்பவத்தீதி அத்தோ². ஸமதிக்கமதீதி ஏவங் தத்த² ஆதீ³னவத³ஸ்ஸீ ஹுத்வா தா ஸமதிக்கமதி. படிக⁴ஸஞ்ஞா சஸ்ஸ அப்³ப⁴த்த²ங் க³ச்ச²தீதி அஸ்ஸ ஆகாஸானஞ்சாயதனஸமாபத்திங் அதி⁴க³ச்ச²ந்தஸ்ஸ யோகி³னோ த³ஸபி படிக⁴ஸஞ்ஞா விக³ச்ச²ந்தி. இமினா பட²மாருப்பஸமாபத்திமாஹ.

    ‘‘Cattāri indriyānī’’tiādinā vedanātopi catutthajjhānaṃ vibhāveti. Evaṃ aṭṭhaṅgasamannāgataṃ catutthajjhānacittaṃ upari abhiññādhigamāya abhinīhārakkhamaṃ hoti. Sā ca abhinīhārakkhamatā cuddasahi ākārehi ciṇṇavasibhāvasseva hoti. So ca vasibhāvo aṭṭhasamāpattilābhino, na rūpāvacarajjhānamattalābhinoti āruppasamāpattiyā manasikāravidhiṃ dassento ‘‘so uparimaṃ samāpattiṃ santato manasikarotī’’tiādimāha. Tattha uparimaṃ samāpattinti ākāsānañcāyatanasamāpattiṃ. Santato manasikarotīti aṅgasantatāyapi ārammaṇasantatāyapi ‘‘santā’’ti manasikaroti. Yato yato hi āruppasamāpattiṃ santato manasikaroti, tato tato rūpāvacarajjhānaṃ avūpasantaṃ hutvā upaṭṭhāti. Tenevāha – ‘‘tassa uparimaṃ…pe… saṇṭhahatī’’ti. Ukkaṇṭhā ca paṭighasaññāti paṭighasaññāsaṅkhātāsu pañcaviññāṇasaññāsu anabhirati saṇṭhahati. ‘‘So sabbaso’’tiādinā ekadesena āruppasamāpattiṃ dasseti. Abhiññābhinīhāro rūpasaññāti rūpāvacarasaññā nāmetā yāvadeva abhiññatthābhinīhāramattaṃ, na pana arūpāvacarasamāpattiyo viya santāti adhippāyo. Vokāro nānattasaññāti nānattasaññā nāmetā nānārammaṇesu vokāro, tattha cittassa ākulappavattīti attho. Samatikkamatīti evaṃ tattha ādīnavadassī hutvā tā samatikkamati. Paṭighasaññā cassa abbhatthaṃ gacchatīti assa ākāsānañcāyatanasamāpattiṃ adhigacchantassa yogino dasapi paṭighasaññā vigacchanti. Iminā paṭhamāruppasamāpattimāha.

    ஏவங் ஸமாஹிதஸ்ஸாதி ஏவங் இமினா வுத்தனயேன ரூபாவசரஜ்ஜா²னே சித்தேகக்³க³தாயபி ஸமதிக்கமேன ஸமாஹிதஸ்ஸ. ஸமாஹிதஸ்ஸாதி ஆருப்பஸமாதி⁴னா ஸந்தவுத்தினா ஸமாஹிதஸ்ஸ. ஓபா⁴ஸோதி யோ புரே ரூபாவசரஜ்ஜா²னோபா⁴ஸோ. அந்தரதா⁴யதீதி ஸோ ரூபாவசரஜ்ஜா²னோபா⁴ஸோ அரூபாவசரஜ்ஜா²னஸமாபஜ்ஜனகாலே விக³ச்ச²தி. த³ஸ்ஸனஞ்சாதி ரூபாவசரஜ்ஜா²னசக்கு²னா த³ஸ்ஸனஞ்ச அந்தரதா⁴யதி. ஸோ ஸமாதீ⁴தி ஸோ யதா²வுத்தோ ரூபாரூபஸமாதி⁴. ச²ளங்க³ஸமன்னாக³தோதி உபகாரகபரிக்கா²ரஸபா⁴வபூ⁴தேஹி ச²ஹி அங்கே³ஹி ஸமன்னாக³தோ. பச்சவெக்கி²தப்³போ³தி பதி அவெக்கி²தப்³போ³, புனப்புனங் சிந்தேதப்³போ³தி அத்தோ². பச்சவெக்க²ணாகாரங் ஸஹ விஸயேன த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘அனபி⁴ஜ்ஜா²ஸஹக³த’’ந்திஆதி³ வுத்தங். தத்த² ஸப்³ப³லோகேதி ஸப்³ப³ஸ்மிங் பியரூபே ஸாதரூபே ஸத்தலோகே ஸங்கா²ரலோகே ச. தேன காமச்ச²ந்த³ஸ்ஸ பஹானமாஹ. ததா² ‘‘அப்³யாபன்ன’’ந்திஆதி³னா ப்³யாபாத³கோஸஜ்ஜஸாரம்ப⁴ஸாடெ²ய்யவிக்கே²பஸம்மோஸானங் பஹானங். புன தானி ச² அங்கா³னி ஸமத²விபஸ்ஸனாவஸேன விப⁴ஜித்வா த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘யஞ்ச அனபி⁴ஜ்ஜா²ஸஹக³த’’ந்திஆதி³ வுத்தங். தங் ஸப்³ப³ங் ஸுவிஞ்ஞெய்யங்.

    Evaṃ samāhitassāti evaṃ iminā vuttanayena rūpāvacarajjhāne cittekaggatāyapi samatikkamena samāhitassa. Samāhitassāti āruppasamādhinā santavuttinā samāhitassa. Obhāsoti yo pure rūpāvacarajjhānobhāso. Antaradhāyatīti so rūpāvacarajjhānobhāso arūpāvacarajjhānasamāpajjanakāle vigacchati. Dassanañcāti rūpāvacarajjhānacakkhunā dassanañca antaradhāyati. So samādhīti so yathāvutto rūpārūpasamādhi. Chaḷaṅgasamannāgatoti upakārakaparikkhārasabhāvabhūtehi chahi aṅgehi samannāgato. Paccavekkhitabboti pati avekkhitabbo, punappunaṃ cintetabboti attho. Paccavekkhaṇākāraṃ saha visayena dassetuṃ ‘‘anabhijjhāsahagata’’ntiādi vuttaṃ. Tattha sabbaloketi sabbasmiṃ piyarūpe sātarūpe sattaloke saṅkhāraloke ca. Tena kāmacchandassa pahānamāha. Tathā ‘‘abyāpanna’’ntiādinā byāpādakosajjasārambhasāṭheyyavikkhepasammosānaṃ pahānaṃ. Puna tāni cha aṅgāni samathavipassanāvasena vibhajitvā dassetuṃ ‘‘yañca anabhijjhāsahagata’’ntiādi vuttaṃ. Taṃ sabbaṃ suviññeyyaṃ.

    54. எத்தாவதா ‘‘பஞ்ஞாவிமுத்தீ’’தி வுத்தஸ்ஸ அரஹத்தப²லஸ்ஸ ஸமாதி⁴முகே²ன புப்³ப³பா⁴க³படிபத³ங் த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி அரஹத்தப²லஸமாதி⁴ங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஸோ ஸமாதீ⁴’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² ஸோ ஸமாதீ⁴தி யோ ஸோ ஸம்மாஸமாதி⁴. புப்³பே³ வுத்தஸ்ஸ அரியமக்³க³ஸமாதி⁴ஸ்ஸ ப²லபூ⁴தோ ஸமாதி⁴ பஞ்சவிதே⁴ன வேதி³தப்³போ³ இதா³னி வுச்சமானேஹி பஞ்சஹி பச்சவெக்க²ணஞாணேஹி அத்தனோ பச்சவெக்கி²தப்³பா³காரஸங்கா²தேன பஞ்சவிதே⁴ன வேதி³தப்³போ³. ‘‘அயங் ஸமாதி⁴ பச்சுப்பன்னஸுகோ²’’திஆதீ³ஸு அரஹத்தப²லஸமாதி⁴ அப்பிதப்பிதக்க²ணே ஸுக²த்தா பச்சுப்பன்னஸுகோ². புரிமோ புரிமோ பச்சி²மஸ்ஸ பச்சி²மஸ்ஸ ஸமாதி⁴ஸுக²ஸ்ஸ பச்சயத்தா ஆயதிங் ஸுக²விபாகோ. கிலேஸேஹி ஆரகத்தா அரியோ. காமாமிஸவட்டாமிஸலோகாமிஸானங் அபா⁴வா நிராமிஸோ. பு³த்³தா⁴தீ³ஹி மஹாபுரிஸேஹி ஸேவிதத்தா அகாபுரிஸஸேவிதோ. அங்க³ஸந்ததாய ஸப்³ப³கிலேஸத³ரத²ஸந்ததாய ச ஸந்தோ. அதித்திகரட்டே²ன பணீதோ. கிலேஸபடிப்பஸ்ஸத்³தி⁴யா லத்³த⁴த்தா, கிலேஸபடிப்பஸ்ஸத்³தி⁴பா⁴வேன வா லத்³த⁴த்தா படிப்பஸ்ஸத்³தி⁴லத்³தோ⁴. பஸ்ஸத்³த⁴ங் பஸ்ஸத்³தீ⁴தி ஹி இத³ங் அத்த²தோ ஏகங். படிப்பஸ்ஸத்³தி⁴கிலேஸேன வா அரஹதா லத்³த⁴த்தாபி படிப்பஸ்ஸத்³தி⁴லத்³தோ⁴ . ஏகோதி³பா⁴வேன அதி⁴க³தத்தா, ஏகோதி³பா⁴வமேவ வா அதி⁴க³தத்தா ஏகோதி³பா⁴வாதி⁴க³தோ. அப்பகு³ணஸாஸவஸமாதி⁴ விய ஸஸங்கா²ரேன ஸப்பயோகே³ன பச்சனீகத⁴ம்மே நிக்³க³ய்ஹ கிலேஸே வாரெத்வா அனதி⁴க³தத்தா நஸஸங்கா²ரனிக்³க³ய்ஹவாரிதக³தோதி.

    54. Ettāvatā ‘‘paññāvimuttī’’ti vuttassa arahattaphalassa samādhimukhena pubbabhāgapaṭipadaṃ dassetvā idāni arahattaphalasamādhiṃ dassetuṃ ‘‘so samādhī’’tiādi vuttaṃ. Tattha so samādhīti yo so sammāsamādhi. Pubbe vuttassa ariyamaggasamādhissa phalabhūto samādhi pañcavidhena veditabbo idāni vuccamānehi pañcahi paccavekkhaṇañāṇehi attano paccavekkhitabbākārasaṅkhātena pañcavidhena veditabbo. ‘‘Ayaṃ samādhi paccuppannasukho’’tiādīsu arahattaphalasamādhi appitappitakkhaṇe sukhattā paccuppannasukho. Purimo purimo pacchimassa pacchimassa samādhisukhassa paccayattā āyatiṃ sukhavipāko. Kilesehi ārakattā ariyo. Kāmāmisavaṭṭāmisalokāmisānaṃ abhāvā nirāmiso. Buddhādīhi mahāpurisehi sevitattā akāpurisasevito. Aṅgasantatāya sabbakilesadarathasantatāya ca santo. Atittikaraṭṭhena paṇīto. Kilesapaṭippassaddhiyā laddhattā, kilesapaṭippassaddhibhāvena vā laddhattā paṭippassaddhiladdho. Passaddhaṃ passaddhīti hi idaṃ atthato ekaṃ. Paṭippassaddhikilesena vā arahatā laddhattāpi paṭippassaddhiladdho. Ekodibhāvena adhigatattā, ekodibhāvameva vā adhigatattā ekodibhāvādhigato. Appaguṇasāsavasamādhi viya sasaṅkhārena sappayogena paccanīkadhamme niggayha kilese vāretvā anadhigatattā nasasaṅkhāraniggayhavāritagatoti.

    யதோ யதோ பா⁴க³தோ தஞ்ச ஸமாதி⁴ங் ஸமாபஜ்ஜந்தோ, ததோ வா வுட்ட²ஹந்தோ ஸதிவேபுல்லப்பத்தோ ஸதோவ ஸமாபஜ்ஜதி ஸதோவ வுட்ட²ஹதி, யதா²பரிச்சி²ன்னகாலவஸேன வா ஸதோ ஸமாபஜ்ஜதி ஸதோ வுட்ட²ஹதி. தஸ்மா யதெ³த்த² ‘‘அயங் ஸமாதி⁴ பச்சுப்பன்னஸுகோ² சேவ ஆயதிஞ்ச ஸுக²விபாகோ’’தி ஏவங் பச்சவெக்க²ந்தஸ்ஸ பச்சத்தமேவ அபரப்பச்சயஞாணங் உப்பஜ்ஜதி, அயமேகோ ஆகாரோ. ஏஸ நயோ ஸேஸேஸுபி. ஏவமேதேஸங் பஞ்சன்னங் பச்சவெக்கி²தப்³பா³காரானங் வஸேன ஸமாதி⁴ பஞ்சவிதே⁴ன வேதி³தப்³போ³.

    Yato yato bhāgato tañca samādhiṃ samāpajjanto, tato vā vuṭṭhahanto sativepullappatto satova samāpajjati satova vuṭṭhahati, yathāparicchinnakālavasena vā sato samāpajjati sato vuṭṭhahati. Tasmā yadettha ‘‘ayaṃ samādhi paccuppannasukho ceva āyatiñca sukhavipāko’’ti evaṃ paccavekkhantassa paccattameva aparappaccayañāṇaṃ uppajjati, ayameko ākāro. Esa nayo sesesupi. Evametesaṃ pañcannaṃ paccavekkhitabbākārānaṃ vasena samādhi pañcavidhena veditabbo.

    புன ‘‘யோ ச ஸமாதீ⁴’’திஆதி³னா அரஹத்தப²லே ஸமத²விபஸ்ஸனாவிபா⁴க³ங் த³ஸ்ஸேதி. தத்த² ஸமாதி⁴ஸுக²ஸ்ஸ ‘‘ஸுக²’’ந்தி அதி⁴ப்பேதத்தா ‘‘யோ ச ஸமாதி⁴ பச்சுப்பன்னஸுகோ², யோ ச ஸமாதி⁴ ஆயதிங் ஸுக²விபாகோ, அயங் ஸமதோ²’’தி வுத்தங். அரியனிராமிஸாதி³பா⁴வோ பன பஞ்ஞானுபா⁴வேன நிப்ப²ஜ்ஜதீதி ஆஹ – ‘‘யோ ச ஸமாதி⁴ அரியோ…பே॰… அயங் விபஸ்ஸனா’’தி.

    Puna ‘‘yo ca samādhī’’tiādinā arahattaphale samathavipassanāvibhāgaṃ dasseti. Tattha samādhisukhassa ‘‘sukha’’nti adhippetattā ‘‘yo ca samādhi paccuppannasukho, yo ca samādhi āyatiṃ sukhavipāko, ayaṃ samatho’’ti vuttaṃ. Ariyanirāmisādibhāvo pana paññānubhāvena nipphajjatīti āha – ‘‘yo ca samādhi ariyo…pe… ayaṃ vipassanā’’ti.

    ஏவங் அரஹத்தப²லஸமாதி⁴ங் விபா⁴கே³ன த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி தஸ்ஸ புப்³ப³பா⁴க³படிபத³ங் ஸமாதி⁴விபா⁴கே³ன த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஸோ ஸமாதீ⁴’’தி வுத்தங். தத்த² ஸோ ஸமாதீ⁴தி யோ ஸோ அரஹத்தப²லஸமாதி⁴ஸ்ஸ புப்³ப³பா⁴க³படிபதா³யங் வுத்தோ ரூபாவசரசதுத்த²ஜ்ஜா²னஸமாதி⁴, ஸோ ஸமாதி⁴. பஞ்சவிதே⁴னாதி வக்க²மானேன பஞ்சப்பகாரேன வேதி³தப்³போ³. ‘‘பீதிப²ரணதா’’திஆதீ³ஸு பீதிங் ப²ரமானா உப்பஜ்ஜதீதி த்³வீஸு ஜா²னேஸு பஞ்ஞா பீதிப²ரணதா நாம. ஸுக²ங் ப²ரமானா உப்பஜ்ஜதீதி தீஸு ஜா²னேஸு பஞ்ஞா ஸுக²ப²ரணதா நாம. பரேஸங் சேதோ ப²ரமானா உப்பஜ்ஜதீதி சேதோபரியபஞ்ஞா சேதோப²ரணதா நாம. ஆலோகப²ரணே உப்பஜ்ஜதீதி தி³ப்³ப³சக்கு²பஞ்ஞா ஆலோகப²ரணதா நாம. பச்சவெக்க²ணஞாணங் பச்சவெக்க²ணானிமித்தங் நாம. வுத்தம்பி சேதங் ‘‘த்³வீஸு ஜா²னேஸு பஞ்ஞா பீதிப²ரணதா, தீஸு ஜா²னேஸு பஞ்ஞா ஸுக²ப²ரணதா, பரசித்தே ஞாணங் சேதோப²ரணதா, தி³ப்³ப³சக்கு² ஆலோகப²ரணதா, தம்ஹா தம்ஹா ஸமாதி⁴ம்ஹா வுட்டி²தஸ்ஸ பச்சவெக்க²ணஞாணங் பச்சவெக்க²ணனிமித்த’’ந்தி (விப⁴॰ 804).

    Evaṃ arahattaphalasamādhiṃ vibhāgena dassetvā idāni tassa pubbabhāgapaṭipadaṃ samādhivibhāgena dassetuṃ ‘‘so samādhī’’ti vuttaṃ. Tattha so samādhīti yo so arahattaphalasamādhissa pubbabhāgapaṭipadāyaṃ vutto rūpāvacaracatutthajjhānasamādhi, so samādhi. Pañcavidhenāti vakkhamānena pañcappakārena veditabbo. ‘‘Pītipharaṇatā’’tiādīsu pītiṃ pharamānā uppajjatīti dvīsu jhānesu paññā pītipharaṇatā nāma. Sukhaṃ pharamānā uppajjatīti tīsu jhānesu paññā sukhapharaṇatā nāma. Paresaṃ ceto pharamānā uppajjatīti cetopariyapaññā cetopharaṇatā nāma. Ālokapharaṇe uppajjatīti dibbacakkhupaññā ālokapharaṇatā nāma. Paccavekkhaṇañāṇaṃ paccavekkhaṇānimittaṃ nāma. Vuttampi cetaṃ ‘‘dvīsu jhānesu paññā pītipharaṇatā, tīsu jhānesu paññā sukhapharaṇatā, paracitte ñāṇaṃ cetopharaṇatā, dibbacakkhu ālokapharaṇatā, tamhā tamhā samādhimhā vuṭṭhitassa paccavekkhaṇañāṇaṃ paccavekkhaṇanimitta’’nti (vibha. 804).

    இத⁴ ஸமத²விபஸ்ஸனாவிபா⁴க³ங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘யோ ச பீதிப²ரணோ’’திஆதி³ வுத்தங். எத்த² ச பஞ்ஞாஸீஸேன தே³ஸனா கதாதி பஞ்ஞாவஸேன ஸங்வண்ணனா கதா. பஞ்ஞா பீதிப²ரணதாதிஆதீ³ஸு ஸமாதி⁴ஸஹக³தா ஏவாதி தத்த² ஸமாதி⁴வஸேன ஸமதோ² உத்³த⁴டோ. தஸ்மா பீதிஸுக²சேதோப²ரணதா விஸேஸதோ ஸமாதி⁴விப்பா²ரவஸேன இஜ்ஜ²ந்தீதி தா ‘‘ஸமதோ²’’தி வுத்தா. இதரானி ஞாணவிப்பா²ரவஸேனாதி தானி ‘‘விபஸ்ஸனா’’தி வுத்தானி.

    Idha samathavipassanāvibhāgaṃ dassetuṃ ‘‘yo ca pītipharaṇo’’tiādi vuttaṃ. Ettha ca paññāsīsena desanā katāti paññāvasena saṃvaṇṇanā katā. Paññā pītipharaṇatātiādīsu samādhisahagatā evāti tattha samādhivasena samatho uddhaṭo. Tasmā pītisukhacetopharaṇatā visesato samādhivipphāravasena ijjhantīti tā ‘‘samatho’’ti vuttā. Itarāni ñāṇavipphāravasenāti tāni ‘‘vipassanā’’ti vuttāni.

    55. இதா³னி தங் ஸமாதி⁴ங் ஆரம்மணவஸேன விப⁴ஜித்வா த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘த³ஸ கஸிணாயதனானீ’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² கஸிணஜ்ஜா²னஸங்கா²தானி கஸிணானி ச தானி யோகி³னோ ஸுக²விஸேஸானங் அதி⁴ட்டா²னபா⁴வதோ, மனாயதனத⁴ம்மாயதனபா⁴வதோ ச ஆயதனானி சாதி கஸிணாயதனானி. பத²வீகஸிணந்தி கதபரிகம்மங் பத²வீமண்ட³லம்பி, தத்த² பவத்தங் உக்³க³ஹபடிபா⁴க³னிமித்தம்பி, தஸ்மிங் நிமித்தே உப்பன்னஜ்ஜா²னம்பி வுச்சதி. தேஸு ஜா²னங் இதா⁴தி⁴ப்பேதங். ஆகாஸகஸிணந்தி கஸிணுக்³கா⁴டிமாகாஸே பவத்தபட²மாருப்பஜ்ஜா²னங். விஞ்ஞாணகஸிணந்தி பட²மாருப்பவிஞ்ஞாணாரம்மணங் து³தியாருப்பஜ்ஜா²னங். பத²வீகஸிணாதி³கே ஸுத்³த⁴ஸமத²பா⁴வனாவஸேன பவத்திதே ஸந்தா⁴ய ‘‘இமானி அட்ட² கஸிணானி ஸமதோ²’’தி வுத்தங். ஸேஸகஸிணத்³வயங் விபஸ்ஸனாதி⁴ட்டா²னபா⁴வேன பவத்தங் ‘‘விபஸ்ஸனா’’தி வுத்தங்.

    55. Idāni taṃ samādhiṃ ārammaṇavasena vibhajitvā dassetuṃ ‘‘dasa kasiṇāyatanānī’’tiādi vuttaṃ. Tattha kasiṇajjhānasaṅkhātāni kasiṇāni ca tāni yogino sukhavisesānaṃ adhiṭṭhānabhāvato, manāyatanadhammāyatanabhāvato ca āyatanāni cāti kasiṇāyatanāni. Pathavīkasiṇanti kataparikammaṃ pathavīmaṇḍalampi, tattha pavattaṃ uggahapaṭibhāganimittampi, tasmiṃ nimitte uppannajjhānampi vuccati. Tesu jhānaṃ idhādhippetaṃ. Ākāsakasiṇanti kasiṇugghāṭimākāse pavattapaṭhamāruppajjhānaṃ. Viññāṇakasiṇanti paṭhamāruppaviññāṇārammaṇaṃ dutiyāruppajjhānaṃ. Pathavīkasiṇādike suddhasamathabhāvanāvasena pavattite sandhāya ‘‘imāni aṭṭha kasiṇāni samatho’’ti vuttaṃ. Sesakasiṇadvayaṃ vipassanādhiṭṭhānabhāvena pavattaṃ ‘‘vipassanā’’ti vuttaṃ.

    ஏவந்தி இமினா நயேன. ஸப்³போ³ அரியமக்³கோ³தி ஸம்மாதி³ட்டி²ஆதி³பா⁴வேன அபி⁴ன்னோபி அரியமக்³கோ³ ஸதிபட்டா²னாதி³புப்³ப³பா⁴க³படிபதா³பே⁴தே³ன அனேகபே⁴த³பி⁴ன்னோ நிரவஸேஸோ அரியமக்³கோ³. யேன யேன ஆகாரேனாதி அனபி⁴ஜ்ஜா²தீ³ஸு, பச்சுப்பன்னஸுக²தாதீ³ஸு ச ஆகாரேஸு யேன யேன ஆகாரேன வுத்தோ. தேன தேனாதி தேஸு தேஸு ஆகாரேஸு யே யே ஸமத²வஸேன, யே ச யே ச விபஸ்ஸனாவஸேன யோஜேதுங் ஸம்ப⁴வந்தி, தேன தேன ஆகாரேன ஸமத²விபஸ்ஸனாஹி அரியமக்³கோ³ விசினித்வா யோஜேதப்³போ³. தேதி ஸமதா²தி⁴ட்டா²னவிபஸ்ஸனாத⁴ம்மா. தீஹி த⁴ம்மேஹி ஸங்க³ஹிதாதி தீஹி அனுபஸ்ஸனாத⁴ம்மேஹி ஸங்க³ஹிதா, க³ணனங் க³தாதி அத்தோ². கதமேஹி தீஹீதி? ஆஹ ‘‘அனிச்சதாய து³க்க²தாய அனத்ததாயா’’தி. அனிச்சதாய ஸஹசரணதோ விபஸ்ஸனா ‘‘அனிச்சதா’’தி வுத்தா. ஏஸ நயோ ஸேஸேஸுபி.

    Evanti iminā nayena. Sabbo ariyamaggoti sammādiṭṭhiādibhāvena abhinnopi ariyamaggo satipaṭṭhānādipubbabhāgapaṭipadābhedena anekabhedabhinno niravaseso ariyamaggo. Yena yena ākārenāti anabhijjhādīsu, paccuppannasukhatādīsu ca ākāresu yena yena ākārena vutto. Tena tenāti tesu tesu ākāresu ye ye samathavasena, ye ca ye ca vipassanāvasena yojetuṃ sambhavanti, tena tena ākārena samathavipassanāhi ariyamaggo vicinitvā yojetabbo. Teti samathādhiṭṭhānavipassanādhammā. Tīhi dhammehi saṅgahitāti tīhi anupassanādhammehi saṅgahitā, gaṇanaṃ gatāti attho. Katamehi tīhīti? Āha ‘‘aniccatāya dukkhatāya anattatāyā’’ti. Aniccatāya sahacaraṇato vipassanā ‘‘aniccatā’’ti vuttā. Esa nayo sesesupi.

    ஸோ ஸமத²விபஸ்ஸனங் பா⁴வயமானோ தீணி விமொக்க²முகா²னி பா⁴வயதீதி ஸோ அரியமக்³கா³தி⁴க³மாய யுத்தப்பயுத்தோ யோகீ³ காலேன ஸமத²ங் ஸமாபஜ்ஜனவஸேன காலேன விபஸ்ஸனங் ஸம்மஸனவஸேன வட்³ட⁴யமானோ அனிமித்தவிமொக்க²முகா²தி³ஸங்கா²தா திஸ்ஸோ அனுபஸ்ஸனா ப்³ரூஹேதி. தயோ க²ந்தே⁴ பா⁴வயதீதி திஸ்ஸோ அனுபஸ்ஸனா உபரூபரிவிஸேஸங் பாபெந்தோ ஸீலக்க²ந்தோ⁴ ஸமாதி⁴க்க²ந்தோ⁴ பஞ்ஞாக்க²ந்தோ⁴தி ஏதே தயோ க²ந்தே⁴ வட்³டே⁴தி. யஸ்மா பன தீஹி க²ந்தே⁴ஹி அரியோ அட்ட²ங்கி³கோ மக்³கோ³ ஸங்க³ஹிதோ, தஸ்மா ‘‘தயோ க²ந்தே⁴ பா⁴வயந்தோ அரியங் அட்ட²ங்கி³கங் மக்³க³ங் பா⁴வயதீ’’தி வுத்தங்.

    So samathavipassanaṃ bhāvayamāno tīṇi vimokkhamukhāni bhāvayatīti so ariyamaggādhigamāya yuttappayutto yogī kālena samathaṃ samāpajjanavasena kālena vipassanaṃ sammasanavasena vaḍḍhayamāno animittavimokkhamukhādisaṅkhātā tisso anupassanā brūheti. Tayo khandhe bhāvayatīti tisso anupassanā uparūparivisesaṃ pāpento sīlakkhandho samādhikkhandho paññākkhandhoti ete tayo khandhe vaḍḍheti. Yasmā pana tīhi khandhehi ariyo aṭṭhaṅgiko maggo saṅgahito, tasmā ‘‘tayo khandhe bhāvayanto ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ bhāvayatī’’ti vuttaṃ.

    இதா³னி யேஸங் புக்³க³லானங் யத்த² ஸிக்க²ந்தானங் விஸேஸதோ நிய்யானமுகா²னி யேஸஞ்ச கிலேஸானங் படிபக்க²பூ⁴தானி தீணி விமொக்க²முகா²னி, தேஹி ஸத்³தி⁴ங் தானி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ராக³சரிதோ’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² அனிமித்தேன விமொக்க²முகே²னாதி அனிச்சானுபஸ்ஸனாய. ஸா ஹி நிச்சனிமித்தாதி³ஸமுக்³கா⁴டனேன அனிமித்தோ, ராகா³தீ³னங் ஸமுச்சே²த³விமுத்தியா விமொக்கோ²தி லத்³த⁴னாமஸ்ஸ அரியமக்³க³ஸ்ஸ முக²பா⁴வதோ த்³வாரபா⁴வதோ ‘‘அனிமித்தவிமொக்க²முக²’’ந்தி வுச்சதி. அதி⁴சித்தஸிக்கா²யாதி ஸமாதி⁴ஸ்மிங். ஸுக²வேத³னீயங் ப²ஸ்ஸங் அனுபக³ச்ச²ந்தோதி ஸுக²வேத³னாய ஹிதங் ஸுக²வேத³னாகாரணதோ ப²ஸ்ஸங் தண்ஹாய அனுபக³ச்ச²ந்தோ. ஸுக²ங் வேத³னங் பரிஜானந்தோதி ‘‘அயங் ஸுகா² வேத³னா விபரிணாமாதி³னா து³க்கா²’’தி பரிஜானந்தோ, ஸவிஸயங் ராக³ங் ஸமதிக்கந்தோ. ‘‘ராக³மலங் பவாஹெந்தோ’’திஆதி³னா தேஹி பரியாயேஹி ராக³ஸ்ஸேவ பஹானமாஹ. ‘‘தோ³ஸசரிதோ புக்³க³லோ’’திஆதீ³ஸுபி வுத்தனயானுஸாரேன அத்தோ² வேதி³தப்³போ³.

    Idāni yesaṃ puggalānaṃ yattha sikkhantānaṃ visesato niyyānamukhāni yesañca kilesānaṃ paṭipakkhabhūtāni tīṇi vimokkhamukhāni, tehi saddhiṃ tāni dassetuṃ ‘‘rāgacarito’’tiādi vuttaṃ. Tattha animittena vimokkhamukhenāti aniccānupassanāya. Sā hi niccanimittādisamugghāṭanena animitto, rāgādīnaṃ samucchedavimuttiyā vimokkhoti laddhanāmassa ariyamaggassa mukhabhāvato dvārabhāvato ‘‘animittavimokkhamukha’’nti vuccati. Adhicittasikkhāyāti samādhismiṃ. Sukhavedanīyaṃ phassaṃ anupagacchantoti sukhavedanāya hitaṃ sukhavedanākāraṇato phassaṃ taṇhāya anupagacchanto. Sukhaṃ vedanaṃ parijānantoti ‘‘ayaṃ sukhā vedanā vipariṇāmādinā dukkhā’’ti parijānanto, savisayaṃ rāgaṃ samatikkanto. ‘‘Rāgamalaṃ pavāhento’’tiādinā tehi pariyāyehi rāgasseva pahānamāha. ‘‘Dosacarito puggalo’’tiādīsupi vuttanayānusārena attho veditabbo.

    பஞ்ஞாதி⁴கஸ்ஸ ஸந்ததிஸமூஹகிச்சாரம்மணாதி³க⁴னவினிப்³போ⁴கே³ன ஸங்கா²ரேஸு அத்தஸுஞ்ஞதா பாகடா ஹோதீதி விஸேஸதோ அனத்தானுபஸ்ஸனா பஞ்ஞாபதா⁴னாதி ஆஹ – ‘‘ஸுஞ்ஞதவிமொக்க²முக²ங் பஞ்ஞாக்க²ந்தோ⁴’’தி. ததா² ஸங்கா²ரானங் ஸரஸபப⁴ங்கு³தாய இத்தரக²ணத்தா உப்பன்னானங் தத்த² தத்தே²வ பி⁴ஜ்ஜனங் ஸம்மா ஸமாஹிதஸ்ஸேவ பாகடங் ஹோதீதி விஸேஸதோ அனிச்சானுபஸ்ஸனா ஸமாதி⁴ப்பதா⁴னாதி ஆஹ – ‘‘அனிமித்தவிமொக்க²முக²ங் ஸமாதி⁴க்க²ந்தோ⁴’’தி. ததா² ஸீலேஸு பரிபூரகாரினோ க²ந்திப³ஹுலஸ்ஸ உப்பன்னங் து³க்க²ங் அரதிஞ்ச அபி⁴பு⁴ய்ய விஹரதோ ஸங்கா²ரானங் து³க்க²தா விபூ⁴தா ஹோதீதி து³க்கா²னுபஸ்ஸனா ஸீலப்பதா⁴னாதி ஆஹ – ‘‘அப்பணிஹிதவிமொக்க²முக²ங் ஸீலக்க²ந்தோ⁴’’தி. இதி தீஹி விமொக்க²முகே²ஹி திண்ணங் க²ந்தா⁴னங் ஸங்க³ஹிதத்தா வுத்தங் – ‘‘ஸோ தீணி விமொக்க²முகா²னி பா⁴வயந்தோ தயோ க²ந்தே⁴ பா⁴வயதீ’’தி. யஸ்மா ச தீஹி ச க²ந்தே⁴ஹி அரியஸ்ஸ அட்ட²ங்கி³கஸ்ஸ மக்³க³ஸ்ஸ ஸங்க³ஹிதத்தா தயோ க²ந்தே⁴ பா⁴வயந்தோ ‘‘அரியங் அட்ட²ங்கி³கங் மக்³க³ங் பா⁴வயதீ’’தி வுத்தங். தஸ்மா தேஹி தஸ்ஸ ஸங்க³ஹங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘யா ச ஸம்மாவாசா’’திஆதி³மாஹ.

    Paññādhikassa santatisamūhakiccārammaṇādighanavinibbhogena saṅkhāresu attasuññatā pākaṭā hotīti visesato anattānupassanā paññāpadhānāti āha – ‘‘suññatavimokkhamukhaṃ paññākkhandho’’ti. Tathā saṅkhārānaṃ sarasapabhaṅgutāya ittarakhaṇattā uppannānaṃ tattha tattheva bhijjanaṃ sammā samāhitasseva pākaṭaṃ hotīti visesato aniccānupassanā samādhippadhānāti āha – ‘‘animittavimokkhamukhaṃ samādhikkhandho’’ti. Tathā sīlesu paripūrakārino khantibahulassa uppannaṃ dukkhaṃ aratiñca abhibhuyya viharato saṅkhārānaṃ dukkhatā vibhūtā hotīti dukkhānupassanā sīlappadhānāti āha – ‘‘appaṇihitavimokkhamukhaṃ sīlakkhandho’’ti. Iti tīhi vimokkhamukhehi tiṇṇaṃ khandhānaṃ saṅgahitattā vuttaṃ – ‘‘so tīṇi vimokkhamukhāni bhāvayanto tayo khandhe bhāvayatī’’ti. Yasmā ca tīhi ca khandhehi ariyassa aṭṭhaṅgikassa maggassa saṅgahitattā tayo khandhe bhāvayanto ‘‘ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ bhāvayatī’’ti vuttaṃ. Tasmā tehi tassa saṅgahaṃ dassento ‘‘yā ca sammāvācā’’tiādimāha.

    புன திண்ணங் க²ந்தா⁴னங் ஸமத²விபஸ்ஸனாபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஸீலக்க²ந்தோ⁴’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² ஸீலக்க²ந்த⁴ஸ்ஸ க²ந்திபதா⁴னத்தா, ஸமாதி⁴ஸ்ஸ ப³ஹூபகாரத்தா ச ஸமத²பக்க²ப⁴ஜனங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். ப⁴வங்கா³னீதி உபபத்திப⁴வஸ்ஸ அங்கா³னி. த்³வே பதா³னீதி த்³வே பாதா³. யேபு⁴ய்யேன ஹி பஞ்சத³ஸ சரணத⁴ம்மா ஸீலஸமாதி⁴ஸங்க³ஹிதாதி. பா⁴விதகாயோதி ஆபி⁴ஸமாசாரிகஸீலஸ்ஸ பாரிபூரியா பா⁴விதகாயோ. ஆதி³ப்³ரஹ்மசரியகஸீலஸ்ஸ பாரிபூரியா பா⁴விதஸீலோ. அத² வா பா⁴விதகாயோதி இந்த்³ரியஸங்வரேன பா⁴விதபஞ்சத்³வாரகாயோ. பா⁴விதஸீலோதி அவஸிட்ட²ஸீலவஸேன பா⁴விதஸீலோ. ஸம்மா காயபா⁴வனாய ஸதி அச்சந்தங் காயது³ச்சரிதப்பஹானங் அனவஜ்ஜஞ்ச உட்டா²னங் ஸம்பஜ்ஜதி. ததா² அனுத்தரே ஸீலே ஸிஜ்ஜ²மானே அனவஸேஸதோ மிச்சா²வாசாய மிச்சா²ஜீவஸ்ஸ ச பஹானங் ஸம்பஜ்ஜதி. சித்தபஞ்ஞாஸு ச பா⁴விதாஸு ஸம்மாஸதிஸம்மாஸமாதி⁴ஸம்மாதி³ட்டி²ஸம்மாஸங்கப்பா பா⁴வனாபாரிபூரிங் க³தா ஏவ ஹொந்தி தங்ஸபா⁴வத்தா தது³ப⁴யகாரணத்தா சாதி இமமத்த²ங் த³ஸ்ஸேதி ‘‘காயே பா⁴வியமானே’’திஆதி³னா.

    Puna tiṇṇaṃ khandhānaṃ samathavipassanābhāvaṃ dassetuṃ ‘‘sīlakkhandho’’tiādi vuttaṃ. Tattha sīlakkhandhassa khantipadhānattā, samādhissa bahūpakārattā ca samathapakkhabhajanaṃ daṭṭhabbaṃ. Bhavaṅgānīti upapattibhavassa aṅgāni. Dve padānīti dve pādā. Yebhuyyena hi pañcadasa caraṇadhammā sīlasamādhisaṅgahitāti. Bhāvitakāyoti ābhisamācārikasīlassa pāripūriyā bhāvitakāyo. Ādibrahmacariyakasīlassa pāripūriyā bhāvitasīlo. Atha vā bhāvitakāyoti indriyasaṃvarena bhāvitapañcadvārakāyo. Bhāvitasīloti avasiṭṭhasīlavasena bhāvitasīlo. Sammā kāyabhāvanāya sati accantaṃ kāyaduccaritappahānaṃ anavajjañca uṭṭhānaṃ sampajjati. Tathā anuttare sīle sijjhamāne anavasesato micchāvācāya micchājīvassa ca pahānaṃ sampajjati. Cittapaññāsu ca bhāvitāsu sammāsatisammāsamādhisammādiṭṭhisammāsaṅkappā bhāvanāpāripūriṃ gatā eva honti taṃsabhāvattā tadubhayakāraṇattā cāti imamatthaṃ dasseti ‘‘kāye bhāviyamāne’’tiādinā.

    பஞ்சவித⁴ங் அதி⁴க³மங் க³ச்ச²தீதி அரியமக்³கா³தி⁴க³மமேவ அவத்தா²விஸேஸவஸேன பஞ்சதா⁴ விப⁴ஜித்வா த³ஸ்ஸேதி. அரியமக்³கோ³ ஹி கி²ப்பங் ஸகிங் ஏகசித்தக்க²ணேனேவ சதூஸு ஸச்சேஸு அத்தனா அதி⁴க³ந்தப்³ப³ங் அதி⁴க³ச்ச²தீதி ந தஸ்ஸ லோகியஸமாபத்தியா விய வஸிபா⁴வனாகிச்சங் அத்தீ²தி கி²ப்பாதி⁴க³மோ ச ஹோதி. பஜஹிதப்³பா³னங் அச்சந்தவிமுத்திவஸேன பஜஹனதோ விமுத்தாதி⁴க³மோ ச. லோகியேஹி மஹந்தானங் ஸீலக்க²ந்தா⁴தீ³னங் அதி⁴க³மனபா⁴வதோ மஹாதி⁴க³மோ ச. தேஸங்யேவ விபுலப²லானங் அதி⁴க³மனதோ விபுலாதி⁴க³மோ ச. அத்தனா கத்தப்³ப³ஸ்ஸ கஸ்ஸசி அனவஸேஸதோ அனவஸேஸாதி⁴க³மோ ச ஹோதீதி. கே பனேதே அதி⁴க³மா? கேசி ஸமதா²னுபா⁴வேன, கேசி விபஸ்ஸனானுபா⁴வேனாதி இமங் விபா⁴க³ங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘தத்த² ஸமதே²னா’’திஆதி³ வுத்தங்.

    Pañcavidhaṃ adhigamaṃ gacchatīti ariyamaggādhigamameva avatthāvisesavasena pañcadhā vibhajitvā dasseti. Ariyamaggo hi khippaṃ sakiṃ ekacittakkhaṇeneva catūsu saccesu attanā adhigantabbaṃ adhigacchatīti na tassa lokiyasamāpattiyā viya vasibhāvanākiccaṃ atthīti khippādhigamo ca hoti. Pajahitabbānaṃ accantavimuttivasena pajahanato vimuttādhigamo ca. Lokiyehi mahantānaṃ sīlakkhandhādīnaṃ adhigamanabhāvato mahādhigamo ca. Tesaṃyeva vipulaphalānaṃ adhigamanato vipulādhigamo ca. Attanā kattabbassa kassaci anavasesato anavasesādhigamo ca hotīti. Ke panete adhigamā? Keci samathānubhāvena, keci vipassanānubhāvenāti imaṃ vibhāgaṃ dassetuṃ ‘‘tattha samathenā’’tiādi vuttaṃ.

    56. இதி மஹாதே²ரோ ‘‘தஸ்மா ரக்கி²தசித்தஸ்ஸா’’தி கா³தா²ய வஸேன அரஹத்தப²லவிமுத்திமுகே²ன விசயஹாரஸம்பாதங் நித்³தி³ஸந்தோ தே³ஸனாகுஸலதாய அனேகேஹி ஸுத்தப்பதே³ஸேஹி தஸ்ஸா புப்³ப³பா⁴க³படிபதா³ய பா⁴வனாவிஸேஸானங் பா⁴வனானிஸங்ஸானஞ்ச விப⁴ஜனவஸேன நானப்பகாரதோ விசயஹாரங் த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி த³ஸன்னங் ததா²க³தப³லானம்பி வஸேன தங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘தத்த² யோ தே³ஸயதீ’’திஆதி³மாஹ. ஓவாதே³ன ஸாவகே ந விஸங்வாத³யதீதி அத்தனோ அனுஸிட்டி²யா த⁴ம்மஸ்ஸ ஸவனதோ ‘‘ஸாவகா’’தி லத்³த⁴னாமே வேனெய்யே ந விப்பலம்பே⁴தி ந வஞ்சேதி, விஸங்வாத³னஹேதூனங் பாபத⁴ம்மானங் அரியமக்³கே³ன போ³தி⁴மூலே ஏவ ஸுப்பஹீனத்தா. திவித⁴ந்தி திப்பகாரங், தீஹி ஆகாரேஹீதி அத்தோ². இத³ங் கரோதா²தி இமங் ஸரணக³மனங் ஸீலாதி³ஞ்ச உபஸம்பஜ்ஜ விஹரத². இமினா உபாயேன கரோதா²தி அனேனபி விதி⁴னா ஸரணானி ஸோதெ⁴ந்தா ஸீலாதீ³னி பரிபூரெந்தா ஸம்பாதே³த². இத³ங் வோ குருமானானந்தி இத³ங் ஸரணக³மனங் ஸீலாதி³ஞ்ச தும்ஹாகங் அனுதிட்ட²ந்தானங் தி³ட்ட²த⁴ம்மஸம்பராயனிப்³பா³னானங் வஸேன ஹிதாய ஸுகா²ய ச ப⁴விஸ்ஸதி, தானி ஸம்பாதே³தா²தி அத்தோ².

    56. Iti mahāthero ‘‘tasmā rakkhitacittassā’’ti gāthāya vasena arahattaphalavimuttimukhena vicayahārasampātaṃ niddisanto desanākusalatāya anekehi suttappadesehi tassā pubbabhāgapaṭipadāya bhāvanāvisesānaṃ bhāvanānisaṃsānañca vibhajanavasena nānappakārato vicayahāraṃ dassetvā idāni dasannaṃ tathāgatabalānampi vasena taṃ dassetuṃ ‘‘tattha yo desayatī’’tiādimāha. Ovādena sāvake na visaṃvādayatīti attano anusiṭṭhiyā dhammassa savanato ‘‘sāvakā’’ti laddhanāme veneyye na vippalambheti na vañceti, visaṃvādanahetūnaṃ pāpadhammānaṃ ariyamaggena bodhimūle eva suppahīnattā. Tividhanti tippakāraṃ, tīhi ākārehīti attho. Idaṃ karothāti imaṃ saraṇagamanaṃ sīlādiñca upasampajja viharatha. Iminā upāyena karothāti anenapi vidhinā saraṇāni sodhentā sīlādīni paripūrentā sampādetha. Idaṃ vo kurumānānanti idaṃ saraṇagamanaṃ sīlādiñca tumhākaṃ anutiṭṭhantānaṃ diṭṭhadhammasamparāyanibbānānaṃ vasena hitāya sukhāya ca bhavissati, tāni sampādethāti attho.

    ஏவங் ஓவத³னாகாரங் த³ஸ்ஸெத்வா யங் வுத்தங் – ‘‘ஓவாதே³ன ஸாவகே ந விஸங்வாத³யதீ’’தி, தங் ததா²க³தப³லேஹி விப⁴ஜித்வா த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஸோ ததா² ஓவதி³தோ’’திஆதி³மாஹ. தத்த² ததா²தி தேன பகாரேன ‘‘இத³ங் கரோத², இமினா உபாயேன கரோதா²’’திஆதி³னா வுத்தப்பகாரேன. ஓவதி³தோதி த⁴ம்மதே³ஸனாய ஸாஸிதோ. அனுஸிட்டோ²தி தஸ்ஸேவ வேவசனங். ததா² கரொந்தோதி யதா²னுஸிட்ட²ங் ததா² கரொந்தோ. தங் பூ⁴மிந்தி யஸ்ஸா பூ⁴மியா அதி⁴க³மத்தா²ய ஓவதி³தோ, தங் த³ஸ்ஸனபூ⁴மிஞ்ச பா⁴வனாபூ⁴மிஞ்ச. நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீதி ஏதங் காரணங் ந விஜ்ஜதி. காரணஞ்ஹி திட்ட²தி எத்த² ப²லங் ததா³யத்தவுத்திதாயாதி ‘‘டா²ன’’ந்தி வுச்சதி. து³தியவாரே பூ⁴மிந்தி ஸீலக்க²ந்தே⁴ன பத்தப்³ப³ங் ஸம்பத்திப⁴வஸங்கா²தங் பூ⁴மிங்.

    Evaṃ ovadanākāraṃ dassetvā yaṃ vuttaṃ – ‘‘ovādena sāvake na visaṃvādayatī’’ti, taṃ tathāgatabalehi vibhajitvā dassetuṃ ‘‘so tathā ovadito’’tiādimāha. Tattha tathāti tena pakārena ‘‘idaṃ karotha, iminā upāyena karothā’’tiādinā vuttappakārena. Ovaditoti dhammadesanāya sāsito. Anusiṭṭhoti tasseva vevacanaṃ. Tathā karontoti yathānusiṭṭhaṃ tathā karonto. Taṃ bhūminti yassā bhūmiyā adhigamatthāya ovadito, taṃ dassanabhūmiñca bhāvanābhūmiñca. Netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti etaṃ kāraṇaṃ na vijjati. Kāraṇañhi tiṭṭhati ettha phalaṃ tadāyattavuttitāyāti ‘‘ṭhāna’’nti vuccati. Dutiyavāre bhūminti sīlakkhandhena pattabbaṃ sampattibhavasaṅkhātaṃ bhūmiṃ.

    இதா³னி யஸ்மா ப⁴க³வதோ சதுவேஸாரஜ்ஜானிபி அவிபரீதஸபா⁴வதாய பட²மப²லஞாணஸ்ஸ விஸயவிஸேஸோ ஹோதி, தஸ்மா தானிபி தஸ்ஸ விஸயபா⁴வேன த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ஸ்ஸ தே ஸதோ’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ஸ்ஸ தே ஸதோதி அஹங் ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴, மயா ஸப்³பே³ த⁴ம்மா அபி⁴ஸம்பு³த்³தா⁴தி படிஜானநேன ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ஸ்ஸ தே ஸதோ. இமே த⁴ம்மா அனபி⁴ஸம்பு³த்³தா⁴தி நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீதி ‘‘இமே நாம தயா த⁴ம்மா அனபி⁴ஸம்பு³த்³தா⁴’’தி கோசி ஸஹத⁴ம்மேன ஸஹேதுனா ஸகாரணேன வசனேன, ஸுனக்க²த்தோ (தீ³॰ நி॰ 3.1 ஆத³யோ; ம॰ நி॰ 1.146 ஆத³யோ) விய விப்பலபந்தா பன அப்பமாணங். தஸ்மா ஸஹத⁴ம்மேன படிசோதெ³ஸ்ஸதீதி ஏதங் காரணங் ந விஜ்ஜதி. ஏஸ நயோ ஸேஸபதே³ஸுபி. யஸ்ஸ தே அத்தா²ய த⁴ம்மோ தே³ஸிதோதி ராகா³தீ³ஸு யஸ்ஸ யஸ்ஸ பஹானத்தா²ய அஸுப⁴பா⁴வனாதி³த⁴ம்மோ கதி²தோ. தக்கரஸ்ஸாதி ததா² படிபன்னஸ்ஸ. விஸேஸாதி⁴க³மந்தி அபி⁴ஞ்ஞாபடிஸம்பி⁴தா³தி³விஸேஸாதி⁴க³மங்.

    Idāni yasmā bhagavato catuvesārajjānipi aviparītasabhāvatāya paṭhamaphalañāṇassa visayaviseso hoti, tasmā tānipi tassa visayabhāvena dassetuṃ ‘‘sammāsambuddhassa te sato’’tiādi vuttaṃ. Tattha sammāsambuddhassa te satoti ahaṃ sammāsambuddho, mayā sabbe dhammā abhisambuddhāti paṭijānanena sammāsambuddhassa te sato. Ime dhammā anabhisambuddhāti netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti ‘‘ime nāma tayā dhammā anabhisambuddhā’’ti koci sahadhammena sahetunā sakāraṇena vacanena, sunakkhatto (dī. ni. 3.1 ādayo; ma. ni. 1.146 ādayo) viya vippalapantā pana appamāṇaṃ. Tasmā sahadhammena paṭicodessatīti etaṃ kāraṇaṃ na vijjati. Esa nayo sesapadesupi. Yassa te atthāya dhammo desitoti rāgādīsu yassa yassa pahānatthāya asubhabhāvanādidhammo kathito. Takkarassāti tathā paṭipannassa. Visesādhigamanti abhiññāpaṭisambhidādivisesādhigamaṃ.

    அந்தராயிகாதி அந்தராயகரணங் அந்தராயோ, ஸோ ஸீலங் ஏதேஸந்தி அந்தராயிகா. அந்தராயே நியுத்தா, அந்தராயங் வா ப²லங் அரஹந்தி, அந்தராயப்பயோஜனாதி வா அந்தராயிகா. தே பன கம்மகிலேஸாதி³பே⁴தே³ன பஞ்சவிதா⁴. அனிய்யானிகாதி அரியமக்³க³வஜ்ஜா ஸப்³பே³ த⁴ம்மா.

    Antarāyikāti antarāyakaraṇaṃ antarāyo, so sīlaṃ etesanti antarāyikā. Antarāye niyuttā, antarāyaṃ vā phalaṃ arahanti, antarāyappayojanāti vā antarāyikā. Te pana kammakilesādibhedena pañcavidhā. Aniyyānikāti ariyamaggavajjā sabbe dhammā.

    தி³ட்டி²ஸம்பன்னோதி மக்³க³தி³ட்டி²யா ஸம்பன்னோ ஸோதாபன்னோ அரியஸாவகோ. ஸுஹதந்தி அதிவதி⁴தங். இத³ம்பி ஏகதே³ஸகத²னமேவ. மதகபேதாதி³தா³னம்பி ஸோ ந கரோதி ஏவ. புது²ஜ்ஜனோதி புதூ²னங் கிலேஸாபி⁴ஸங்கா²ராதீ³னங் ஜனநாதீ³ஹி காரணேஹி புது²ஜ்ஜனோ. வுத்தஞ்ஹேதங் –

    Diṭṭhisampannoti maggadiṭṭhiyā sampanno sotāpanno ariyasāvako. Suhatanti ativadhitaṃ. Idampi ekadesakathanameva. Matakapetādidānampi so na karoti eva. Puthujjanoti puthūnaṃ kilesābhisaṅkhārādīnaṃ jananādīhi kāraṇehi puthujjano. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘புதூ²னங் ஜனநாதீ³ஹி, காரணேஹி புது²ஜ்ஜனோ;

    ‘‘Puthūnaṃ jananādīhi, kāraṇehi puthujjano;

    புது²ஜ்ஜனந்தோக³த⁴த்தா, புது²வாயங் ஜனோ இதீ’’தி. (தீ³॰ நி॰ அட்ட²॰ 1.7; ம॰ நி॰ அட்ட²॰ 1.2; அ॰ நி॰ அட்ட²॰ 1.1.51; த⁴॰ ஸ॰ அட்ட²॰ 1007; படி॰ ம॰ அட்ட²॰ 2.1.130);

    Puthujjanantogadhattā, puthuvāyaṃ jano itī’’ti. (dī. ni. aṭṭha. 1.7; ma. ni. aṭṭha. 1.2; a. ni. aṭṭha. 1.1.51; dha. sa. aṭṭha. 1007; paṭi. ma. aṭṭha. 2.1.130);

    ‘‘மாதர’’ந்திஆதீ³ஸு ஜனிகா மாதா. ஜனகோ ச பிதா. மனுஸ்ஸபூ⁴தோ கீ²ணாஸவோ அரஹாதி அதி⁴ப்பேதோ. கிங் பன அரியஸாவகோ அஞ்ஞே ஜீவிதா வோரோபெய்யாதி? ஏதம்பி அட்டா²னங். ஸசேபி ப⁴வந்தரக³தங் அரியஸாவகங் அத்தனோ அரியஸாவகபா⁴வங் அஜானந்தம்பி கோசி ஏவங் வதெ³ய்ய ‘‘இத³ங் குந்த²கிபில்லிகங் ஜீவிதா வோரோபெத்வா ஸகலசக்கவாளக³ப்³பே⁴ சக்கவத்திரஜ்ஜங் படிபஜ்ஜாஹீ’’தி, நேவ ஸோ நங் ஜீவிதா வோரோபெய்ய. அதா²பி ஏவங் வதெ³ய்யுங் – ‘‘ஸசே இமங் ந கா⁴தெஸ்ஸஸி, ஸீஸங் தே சி²ந்தி³ஸ்ஸாமா’’தி, ஸீஸமேவஸ்ஸ சி²ந்தெ³ய்யுங், நேவ ஸோ தங் கா⁴தெய்ய. புது²ஜ்ஜனபா⁴வஸ்ஸ பன மஹாஸாவஜ்ஜபா⁴வத³ஸ்ஸனத்த²ங் அரியபா⁴வஸ்ஸ ச ப³லதீ³பனத்த²ங் ஏவங் வுத்தங். அயஞ்ஹெத்த² அதி⁴ப்பாயோ – ஸாவஜ்ஜோ வத புது²ஜ்ஜனபா⁴வோ. யத்ர ஹி நாம மாதுகா⁴காதீ³னிபி ஆனந்தரியானி கரிஸ்ஸதி, மஹாப³லோவ ச அரியபா⁴வோ, யோ ஏதானி கம்மானி ந கரோதீதி.

    ‘‘Mātara’’ntiādīsu janikā mātā. Janako ca pitā. Manussabhūto khīṇāsavo arahāti adhippeto. Kiṃ pana ariyasāvako aññe jīvitā voropeyyāti? Etampi aṭṭhānaṃ. Sacepi bhavantaragataṃ ariyasāvakaṃ attano ariyasāvakabhāvaṃ ajānantampi koci evaṃ vadeyya ‘‘idaṃ kunthakipillikaṃ jīvitā voropetvā sakalacakkavāḷagabbhe cakkavattirajjaṃ paṭipajjāhī’’ti, neva so naṃ jīvitā voropeyya. Athāpi evaṃ vadeyyuṃ – ‘‘sace imaṃ na ghātessasi, sīsaṃ te chindissāmā’’ti, sīsamevassa chindeyyuṃ, neva so taṃ ghāteyya. Puthujjanabhāvassa pana mahāsāvajjabhāvadassanatthaṃ ariyabhāvassa ca baladīpanatthaṃ evaṃ vuttaṃ. Ayañhettha adhippāyo – sāvajjo vata puthujjanabhāvo. Yatra hi nāma mātughākādīnipi ānantariyāni karissati, mahābalova ca ariyabhāvo, yo etāni kammāni na karotīti.

    ஸங்க⁴ங் பி⁴ந்தெ³ய்யாதி ஸமானஸங்வாஸகங் ஸமானஸீமாயங் டி²தங் பஞ்சஹி காரணேஹி ஸங்க⁴ங் பி⁴ந்தெ³ய்ய. வுத்தஞ்ஹேதங் – ‘‘பஞ்சஹுபாலி, ஆகாரேஹி ஸங்கோ⁴ பி⁴ஜ்ஜதி கம்மேன உத்³தே³ஸேன வோஹரந்தோ அனுஸ்ஸாவனேன ஸலாகக்³கா³ஹேனா’’தி (பரி॰ 458).

    Saṅghaṃ bhindeyyāti samānasaṃvāsakaṃ samānasīmāyaṃ ṭhitaṃ pañcahi kāraṇehi saṅghaṃ bhindeyya. Vuttañhetaṃ – ‘‘pañcahupāli, ākārehi saṅgho bhijjati kammena uddesena voharanto anussāvanena salākaggāhenā’’ti (pari. 458).

    தத்த² கம்மேனாதி அபலோகனாதீ³ஸு சதூஸு கம்மேஸு அஞ்ஞதரகம்மேன. உத்³தே³ஸேனாதி பஞ்சஸு பாதிமொக்கு²த்³தே³ஸேஸு அஞ்ஞதரேன உத்³தே³ஸேன. வோஹரந்தோதி கத²யந்தோ, தாஹி தாஹி உபபத்தீஹி ‘‘அத⁴ம்மங் த⁴ம்மோ’’திஆதீ³னி அட்டா²ரஸபே⁴த³கரவத்தூ²னி தீ³பயந்தோ. அனுஸ்ஸாவனேனாதி ‘‘நனு தும்ஹே ஜானாத² மய்ஹங் உச்சகுலா பப்³ப³ஜிதபா⁴வங் ப³ஹுஸ்ஸுதபா⁴வஞ்ச, மாதி³ஸோ நாம உத்³த⁴ம்மங் உப்³பி³னயங் ஸத்து²ஸாஸனங் கா³ஹெய்யாதி கிங் தும்ஹாகங் சித்தம்பி உப்பாதே³துங் யுத்தங், கிமஹங் அபாயதோ ந பா⁴யாமீ’’திஆதி³னா நயேன கண்ணமூலே வசீபே⁴த³ங் கத்வா அனுஸ்ஸாவனேன. ஸலாகக்³கா³ஹேனாதி ஏவங் அனுஸ்ஸாவெத்வா தேஸங் சித்தங் உபத்த²ம்பெ⁴த்வா அனிவத்தித⁴ம்மங் கத்வா ‘‘க³ண்ஹத² இமங் ஸலாக’’ந்தி ஸலாகக்³கா³ஹேன.

    Tattha kammenāti apalokanādīsu catūsu kammesu aññatarakammena. Uddesenāti pañcasu pātimokkhuddesesu aññatarena uddesena. Voharantoti kathayanto, tāhi tāhi upapattīhi ‘‘adhammaṃ dhammo’’tiādīni aṭṭhārasabhedakaravatthūni dīpayanto. Anussāvanenāti ‘‘nanu tumhe jānātha mayhaṃ uccakulā pabbajitabhāvaṃ bahussutabhāvañca, mādiso nāma uddhammaṃ ubbinayaṃ satthusāsanaṃ gāheyyāti kiṃ tumhākaṃ cittampi uppādetuṃ yuttaṃ, kimahaṃ apāyato na bhāyāmī’’tiādinā nayena kaṇṇamūle vacībhedaṃ katvā anussāvanena. Salākaggāhenāti evaṃ anussāvetvā tesaṃ cittaṃ upatthambhetvā anivattidhammaṃ katvā ‘‘gaṇhatha imaṃ salāka’’nti salākaggāhena.

    எத்த² ச கம்மமேவ உத்³தே³ஸோ வா பமாணங், வோஹாரானுஸ்ஸாவனஸலாகக்³கா³ஹாபனங் பன புப்³ப³பா⁴கோ³ . அட்டா²ரஸவத்து²தீ³பனவஸேன ஹி வோஹரந்தேன தத்த² ருசிஜனநத்த²ங் அனுஸ்ஸாவெத்வா ஸலாகாய கா³ஹிதாயபி அபி⁴ன்னோ ஏவ ஹோதி ஸங்கோ⁴. யதா³ பன ஏவங் சத்தாரோ வா அதிரேகா வா ஸலாகங் கா³ஹெத்வா ஆவேணிகங் கம்மங் வா உத்³தே³ஸங் வா கரொந்தி, ததா³ ஸங்கோ⁴ பி⁴ன்னோ நாம ஹோதி. ஏவங் தி³ட்டி²ஸம்பன்னோ புக்³க³லோ ஸங்க⁴ங் பி⁴ந்தெ³ய்ய ஸங்க⁴ராஜிங் வா ஜனெய்யாதி நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீதி.

    Ettha ca kammameva uddeso vā pamāṇaṃ, vohārānussāvanasalākaggāhāpanaṃ pana pubbabhāgo . Aṭṭhārasavatthudīpanavasena hi voharantena tattha rucijananatthaṃ anussāvetvā salākāya gāhitāyapi abhinno eva hoti saṅgho. Yadā pana evaṃ cattāro vā atirekā vā salākaṃ gāhetvā āveṇikaṃ kammaṃ vā uddesaṃ vā karonti, tadā saṅgho bhinno nāma hoti. Evaṃ diṭṭhisampanno puggalo saṅghaṃ bhindeyya saṅgharājiṃ vā janeyyāti netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti.

    து³ட்ட²சித்தோதி வத⁴கசித்தேன பது³ட்ட²சித்தோ. லோஹிதங் உப்பாதெ³ய்யாதி ஜீவமானகஸரீரே கு²த்³த³கமக்கி²காய பிவனமத்தம்பி லோஹிதங் உப்பாதெ³ய்ய. எத்தாவதா ஹி மாதுகா⁴தாதீ³னி பஞ்சானந்தரியகம்மானி த³ஸ்ஸிதானி ஹொந்தி. யானி புது²ஜ்ஜனோ கரோதி, ந அரியஸாவகோ. து³ட்ட²சித்தோதி வினாஸசித்தேன பது³ட்ட²சித்தோ. தூ²பந்தி சேதியங். பி⁴ந்தெ³ய்யாதி நாஸெய்ய.

    Duṭṭhacittoti vadhakacittena paduṭṭhacitto. Lohitaṃ uppādeyyāti jīvamānakasarīre khuddakamakkhikāya pivanamattampi lohitaṃ uppādeyya. Ettāvatā hi mātughātādīni pañcānantariyakammāni dassitāni honti. Yāni puthujjano karoti, na ariyasāvako. Duṭṭhacittoti vināsacittena paduṭṭhacitto. Thūpanti cetiyaṃ. Bhindeyyāti nāseyya.

    அஞ்ஞங் ஸத்தா²ரந்தி ‘‘அயங் மே ஸத்தா² ஸத்து² கிச்சங் காதுங் ஸமத்தோ²’’தி ப⁴வந்தரேபி அஞ்ஞங் தித்த²கரங். அபதி³ஸெய்யாதி ‘‘அயங் மே ஸத்தா²’’தி ஏவங் க³ண்ஹெய்யாதி நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதி. இதோ ப³ஹித்³தா⁴ அஞ்ஞங் த³க்கி²ணெய்யங் பரியேஸெய்யாதி ஸாஸனதோ ப³ஹித்³தா⁴ அஞ்ஞங் பா³ஹிரகங் ஸமணங் வா ப்³ராஹ்மணங் வா ‘‘அயங் த³க்கி²ணாரஹோ, இமஸ்மிங் கதா காரா மஹப்ப²லா ப⁴விஸ்ஸந்தீ’’தி அதி⁴ப்பாயேன தஸ்மிங் படிபஜ்ஜெய்யாதி அத்தோ². குதூஹலமங்க³லேன ஸுத்³தி⁴ங் பச்செய்யாதி ‘‘இமினா இத³ங் ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி ஏவங் பவத்தத்தா குதூஹலஸங்கா²தேன தி³ட்ட²ஸுதமுதமங்க³லேன அத்தனோ ஸுத்³தி⁴ங் வோதா³னங் ஸத்³த³ஹெய்ய.

    Aññaṃ satthāranti ‘‘ayaṃ me satthā satthu kiccaṃ kātuṃ samattho’’ti bhavantarepi aññaṃ titthakaraṃ. Apadiseyyāti ‘‘ayaṃ me satthā’’ti evaṃ gaṇheyyāti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Ito bahiddhā aññaṃ dakkhiṇeyyaṃ pariyeseyyāti sāsanato bahiddhā aññaṃ bāhirakaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā ‘‘ayaṃ dakkhiṇāraho, imasmiṃ katā kārā mahapphalā bhavissantī’’ti adhippāyena tasmiṃ paṭipajjeyyāti attho. Kutūhalamaṅgalena suddhiṃ pacceyyāti ‘‘iminā idaṃ bhavissatī’’ti evaṃ pavattattā kutūhalasaṅkhātena diṭṭhasutamutamaṅgalena attano suddhiṃ vodānaṃ saddaheyya.

    57. இத்தீ² ராஜா சக்கவத்தீ ஸியாதி நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீதி யஸ்மா இத்தி²யா கோஸோஹிதவத்த²கு³ய்ஹாதீ³னங் அபா⁴வேன லக்க²ணானி ந பரிபூரந்தி, இத்தி²ரதனாபா⁴வேன ச ஸத்தரதனஸமங்கி³தா ந ஸம்பஜ்ஜதி. ஸப்³ப³மனுஸ்ஸானம்பி ச ந அதி⁴கோ அத்தபா⁴வோ ஹோதி, தஸ்மா ‘‘இத்தீ²…பே॰… விஜ்ஜதீ’’தி வுத்தங். யஸ்மா ஸக்கத்தாதீ³னி தீணி டா²னானி உத்தமானி, இத்தி²லிங்க³ஞ்ச ஹீனங், தஸ்மா தஸ்ஸா ஸக்கத்தாதீ³னிபி படிஸித்³தா⁴னீதி. நனு ச யதா² இத்தி²லிங்க³ங், ஏவங் புரிஸலிங்க³ம்பி ப்³ரஹ்மலோகே நத்தி², தஸ்மா புரிஸோ மஹாப்³ரஹ்மா ஸியாதி ந வத்தப்³ப³ந்தி? நோ ந வத்தப்³ப³ங். கஸ்மா? இத⁴ புரிஸஸ்ஸ தத்த² நிப்³ப³த்தனதோ. இத்தி²யோ ஹி இத⁴ ஜா²னங் பா⁴வெத்வா காலங் கத்வா ப்³ரஹ்மபாரிஸஜ்ஜானங் ஸஹப்³யதங் உபபஜ்ஜந்தி, ந மஹாப்³ரஹ்மானங். புரிஸோ பன கத்த²சி ந உப்பஜ்ஜதீதி ந வத்தப்³போ³. ஸமானேபி தத்த² உப⁴யலிங்கா³பா⁴வே புரிஸஸண்டா²னாவ தத்த² ப்³ரஹ்மானோ, ந இத்தி²ஸண்டா²னா, தஸ்மா ஸுவுத்தமேதங். இத்தீ² ததா²க³தோதி எத்த² திட்ட²து தாவ ஸப்³ப³ஞ்ஞுகு³ணே நிப்³ப³த்தெத்வா லோகானங் தாரணஸமத்தோ² பு³த்³த⁴பா⁴வோ, பணிதா⁴னமத்தம்பி இத்தி²யா ந ஸம்பஜ்ஜதி.

    57.Itthī rājā cakkavattī siyāti netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti yasmā itthiyā kosohitavatthaguyhādīnaṃ abhāvena lakkhaṇāni na paripūranti, itthiratanābhāvena ca sattaratanasamaṅgitā na sampajjati. Sabbamanussānampi ca na adhiko attabhāvo hoti, tasmā ‘‘itthī…pe… vijjatī’’ti vuttaṃ. Yasmā sakkattādīni tīṇi ṭhānāni uttamāni, itthiliṅgañca hīnaṃ, tasmā tassā sakkattādīnipi paṭisiddhānīti. Nanu ca yathā itthiliṅgaṃ, evaṃ purisaliṅgampi brahmaloke natthi, tasmā puriso mahābrahmā siyāti na vattabbanti? No na vattabbaṃ. Kasmā? Idha purisassa tattha nibbattanato. Itthiyo hi idha jhānaṃ bhāvetvā kālaṃ katvā brahmapārisajjānaṃ sahabyataṃ upapajjanti, na mahābrahmānaṃ. Puriso pana katthaci na uppajjatīti na vattabbo. Samānepi tattha ubhayaliṅgābhāve purisasaṇṭhānāva tattha brahmāno, na itthisaṇṭhānā, tasmā suvuttametaṃ. Itthī tathāgatoti ettha tiṭṭhatu tāva sabbaññuguṇe nibbattetvā lokānaṃ tāraṇasamattho buddhabhāvo, paṇidhānamattampi itthiyā na sampajjati.

    ‘‘மனுஸ்ஸத்தங் லிங்க³ஸம்பத்தி, ஹேது ஸத்தா²ரத³ஸ்ஸனங்;

    ‘‘Manussattaṃ liṅgasampatti, hetu satthāradassanaṃ;

    பப்³ப³ஜ்ஜா கு³ணஸம்பத்தி, அதி⁴காரோ ச ச²ந்த³தா;

    Pabbajjā guṇasampatti, adhikāro ca chandatā;

    அட்ட²த⁴ம்மஸமோதா⁴னா, அபி⁴னீஹாரோ ஸமிஜ்ஜ²தீ’’தி. (பு³॰ வங்॰ 2.59) –

    Aṭṭhadhammasamodhānā, abhinīhāro samijjhatī’’ti. (bu. vaṃ. 2.59) –

    இமானி ஹி பணிதா⁴னஸம்பத்திகாரணானி. இதி பணிதா⁴னமத்தம்பி ஸம்பாதே³துங் அஸமத்தா²ய இத்தி²யா குதோ பு³த்³த⁴பா⁴வோதி ‘‘இத்தீ² ததா²க³தோ அரஹங் ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴ ஸியாதி நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீ’’தி வுத்தங். ஸப்³பா³காரபரிபூரோ புஞ்ஞுஸ்ஸயோ ஸப்³பா³காரபரிபூரமேவ அத்தபா⁴வங் நிப்³ப³த்தேதீதி புரிஸோவ அரஹங் ஹோதி ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴.

    Imāni hi paṇidhānasampattikāraṇāni. Iti paṇidhānamattampi sampādetuṃ asamatthāya itthiyā kuto buddhabhāvoti ‘‘itthī tathāgato arahaṃ sammāsambuddho siyāti netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti vuttaṃ. Sabbākāraparipūro puññussayo sabbākāraparipūrameva attabhāvaṃ nibbattetīti purisova arahaṃ hoti sammāsambuddho.

    ஏகிஸ்ஸா லோகதா⁴துயாதி த³ஸஸஹஸ்ஸிலோகதா⁴துயா, யா ஜாதிகெ²த்தந்தி வுச்சதி. ஸா ஹி ததா²க³தஸ்ஸ க³ப்³போ⁴க்கந்திகாலாதீ³ஸு கம்பதி. ஆணாகெ²த்தங் பன கோடிஸதஸஹஸ்ஸசக்கவாளங். யா ஏகதோ ஸங்வட்டதி ச விவட்டதி ச, யத்த² ச ஆடானாடியபரித்தாதீ³னங் (தீ³॰ நி॰ 3.277 ஆத³யோ) ஆணா பவத்ததி. விஸயகெ²த்தஸ்ஸ பரிமாணங் நத்தி². பு³த்³தா⁴னஞ்ஹி ‘‘யாவதகங் ஞாணங் தாவதகங் நெய்யங், யாவதகங் நெய்யங் தாவதகங் ஞாணங், நெய்யபரியந்திகங் ஞாணங், ஞாணபரியந்திகங் நெய்ய’’ந்தி (மஹானி॰ 69; சூளனி॰ மோக⁴ராஜமாணவபுச்சா²னித்³தே³ஸ 85; படி॰ ம॰ 3.5) வசனதோ அவிஸயோ நாம நத்தி². இதி இமேஸு தீஸு கெ²த்தேஸு திஸ்ஸோ ஸங்கீ³தியோ ஆருள்ஹே தேபிடகே பு³த்³த⁴வசனே ‘‘ட²பெத்வா இமங் சக்கவாளங் அஞ்ஞஸ்மிங் சக்கவாளே பு³த்³தா⁴ உப்பஜ்ஜந்தீ’’தி ஸுத்தங் நத்தி², ந உப்பஜ்ஜந்தீதி பன அத்தி².

    Ekissā lokadhātuyāti dasasahassilokadhātuyā, yā jātikhettanti vuccati. Sā hi tathāgatassa gabbhokkantikālādīsu kampati. Āṇākhettaṃ pana koṭisatasahassacakkavāḷaṃ. Yā ekato saṃvaṭṭati ca vivaṭṭati ca, yattha ca āṭānāṭiyaparittādīnaṃ (dī. ni. 3.277 ādayo) āṇā pavattati. Visayakhettassa parimāṇaṃ natthi. Buddhānañhi ‘‘yāvatakaṃ ñāṇaṃ tāvatakaṃ neyyaṃ, yāvatakaṃ neyyaṃ tāvatakaṃ ñāṇaṃ, neyyapariyantikaṃ ñāṇaṃ, ñāṇapariyantikaṃ neyya’’nti (mahāni. 69; cūḷani. mogharājamāṇavapucchāniddesa 85; paṭi. ma. 3.5) vacanato avisayo nāma natthi. Iti imesu tīsu khettesu tisso saṅgītiyo āruḷhe tepiṭake buddhavacane ‘‘ṭhapetvā imaṃ cakkavāḷaṃ aññasmiṃ cakkavāḷe buddhā uppajjantī’’ti suttaṃ natthi, na uppajjantīti pana atthi.

    அபுப்³ப³ங் அசரிமந்தி அபுரே அபச்சா² ஏகதோ ந உப்பஜ்ஜந்தி, புரே வா பச்சா² வா உப்பஜ்ஜந்தீதி வுத்தங் ஹோதி. தத்த² க³ப்³போ⁴க்கந்திதோ புப்³பே³ புரேதி வேதி³தப்³ப³ங். ததோ பட்டா²ய ஹி த³ஸஸஹஸ்ஸிசக்கவாளகம்பனேன கெ²த்தபரிக்³க³ஹோ கதோ நாம ஹோதி, அஞ்ஞஸ்ஸ பு³த்³த⁴ஸ்ஸ உப்பத்தி நத்தி². தா⁴துபரினிப்³பா³னதோ பரங் பன பச்சா², ததோ ஹெட்டா²பி அஞ்ஞஸ்ஸ பு³த்³த⁴ஸ்ஸ உப்பத்தி நத்தி², உத்³த⁴ங் ந வாரிதா.

    Apubbaṃacarimanti apure apacchā ekato na uppajjanti, pure vā pacchā vā uppajjantīti vuttaṃ hoti. Tattha gabbhokkantito pubbe pureti veditabbaṃ. Tato paṭṭhāya hi dasasahassicakkavāḷakampanena khettapariggaho kato nāma hoti, aññassa buddhassa uppatti natthi. Dhātuparinibbānato paraṃ pana pacchā, tato heṭṭhāpi aññassa buddhassa uppatti natthi, uddhaṃ na vāritā.

    கஸ்மா பன அபுப்³ப³ங் அசரிமங் ந உப்பஜ்ஜந்தீதி? அனச்ச²ரியத்தா. அச்ச²ரியமனுஸ்ஸா ஹி பு³த்³தா⁴ ப⁴க³வந்தோ. யதா²ஹ – ‘‘ஏகபுக்³க³லோ, பி⁴க்க²வே, லோகே உப்பஜ்ஜமானோ உப்பஜ்ஜதி அச்ச²ரியமனுஸ்ஸோ’’திஆதி³ (அ॰ நி॰ 1.171). யதி³ ச அனேகே பு³த்³தா⁴ ஏகதோ உப்பஜ்ஜெய்யுங், அனச்ச²ரியா ப⁴வெய்யுங். தே³ஸனாய ச விஸேஸாபா⁴வதோ. யஞ்ஹி ஸதிபட்டா²னாதி³பே⁴த³ங் த⁴ம்மங் ஏகோ தே³ஸேதி, அஞ்ஞேனபி ஸோ ஏவ தே³ஸேதப்³போ³ ஸியா, விவாத³பா⁴வதோ ச. ப³ஹூஸு ஹி பு³த்³தே⁴ஸு ஏகதோ உப்பன்னேஸு ப³ஹூனங் ஆசரியானங் அந்தேவாஸிகா விய ‘‘அம்ஹாகங் பு³த்³தோ⁴ பாஸாதி³கோ’’திஆதி³னா தேஸங் ஸாவகா விவதெ³ய்யுங். கிங் வா ஏதேன காரணக³வேஸனேன, த⁴ம்மதாவேஸா யங் ஏகிஸ்ஸா லோகதா⁴துயா த்³வே ததா²க³தா ஏகதோ ந உப்பஜ்ஜந்தீதி (மி॰ ப॰ 5.1.1).

    Kasmā pana apubbaṃ acarimaṃ na uppajjantīti? Anacchariyattā. Acchariyamanussā hi buddhā bhagavanto. Yathāha – ‘‘ekapuggalo, bhikkhave, loke uppajjamāno uppajjati acchariyamanusso’’tiādi (a. ni. 1.171). Yadi ca aneke buddhā ekato uppajjeyyuṃ, anacchariyā bhaveyyuṃ. Desanāya ca visesābhāvato. Yañhi satipaṭṭhānādibhedaṃ dhammaṃ eko deseti, aññenapi so eva desetabbo siyā, vivādabhāvato ca. Bahūsu hi buddhesu ekato uppannesu bahūnaṃ ācariyānaṃ antevāsikā viya ‘‘amhākaṃ buddho pāsādiko’’tiādinā tesaṃ sāvakā vivadeyyuṃ. Kiṃ vā etena kāraṇagavesanena, dhammatāvesā yaṃ ekissā lokadhātuyā dve tathāgatā ekato na uppajjantīti (mi. pa. 5.1.1).

    யதா² நிம்ப³பீ³ஜகோஸாதகிபீ³ஜாதீ³னி மது⁴ரங் ப²லங் ந நிப்³ப³த்தெந்தி, அஸாதங் அமது⁴ரமேவ ப²லங் நிப்³ப³த்தெந்தி, ஏவங் காயது³ச்சரிதாதீ³னி மது⁴ரவிபாகங் ந நிப்³ப³த்தெந்தி அமது⁴ரமேவ நிப்³ப³த்தெந்தி. யதா² ச உச்சு²பீ³ஜஸாலிபீ³ஜாதீ³னி மது⁴ரங் ஸாது³ரஸமேவ ப²லங் நிப்³ப³த்தெந்தி ந அஸாதங் கடுகங். ஏவங் காயஸுசரிதாதீ³னி மது⁴ரமேவ விபாகங் நிப்³ப³த்தெந்தி ந அமது⁴ரங். வுத்தம்பி சேதங் –

    Yathā nimbabījakosātakibījādīni madhuraṃ phalaṃ na nibbattenti, asātaṃ amadhurameva phalaṃ nibbattenti, evaṃ kāyaduccaritādīni madhuravipākaṃ na nibbattenti amadhurameva nibbattenti. Yathā ca ucchubījasālibījādīni madhuraṃ sādurasameva phalaṃ nibbattenti na asātaṃ kaṭukaṃ. Evaṃ kāyasucaritādīni madhurameva vipākaṃ nibbattenti na amadhuraṃ. Vuttampi cetaṃ –

    ‘‘யாதி³ஸங் வபதே பீ³ஜங், தாதி³ஸங் ஹரதே ப²லங்;

    ‘‘Yādisaṃ vapate bījaṃ, tādisaṃ harate phalaṃ;

    கல்யாணகாரீ கல்யாணங், பாபகாரீ ச பாபக’’ந்தி. (ஸங்॰ நி॰ 1.256; நெத்தி॰ 122);

    Kalyāṇakārī kalyāṇaṃ, pāpakārī ca pāpaka’’nti. (saṃ. ni. 1.256; netti. 122);

    தஸ்மா ‘‘திண்ணங் து³ச்சரிதான’’ந்திஆதி³ வுத்தங்.

    Tasmā ‘‘tiṇṇaṃ duccaritāna’’ntiādi vuttaṃ.

    அஞ்ஞதரோ ஸமணோ வா ப்³ராஹ்மணோ வாதி யோ கோசி பப்³ப³ஜ்ஜாமத்தேன ஸமணோ வா ஜாதிமத்தேன ப்³ராஹ்மணோ வா. பாபிச்சோ² ஸம்பா⁴வனாதி⁴ப்பாயேன விம்ஹாபனதோ குஹகோ. பச்சயஸன்னிஸ்ஸிதாய பயுத்தவாசாய வஸேன லபகோ. பச்சயனிப்³ப³த்தகனிமித்தாவசரதோ நேமித்தகோ. குஹனலபனநேமித்தகத்தங் புப்³ப³ங்க³மங் கத்வாதி குஹனாதி³பா⁴வமேவ புரக்க²த்வா ஸந்திந்த்³ரியோ ஸந்தமானஸோ விய சரந்தோ. பஞ்ச நீவரணேதி காமச்ச²ந்தா³தி³கே பஞ்ச நீவரணே. அப்பஹாய அஸமுச்சி²ந்தி³த்வா, சேதஸோ உபக்கிலேஸேதி நீவரணே. நீவரணா ஹி சித்தங் உபக்கிலேஸெந்தி கிலிட்ட²ங் கரொந்தி விபா³தெ⁴ந்தி உபதாபெந்தி ச. தஸ்மா ‘‘சேதஸோ உபக்கிலேஸா’’தி வுச்சந்தி. பஞ்ஞாய து³ப்³ப³லீகரணேதி நீவரணே. நீவரணா ஹி உப்பஜ்ஜமானா அனுப்பன்னாய பஞ்ஞாய உப்பஜ்ஜிதுங் ந தெ³ந்தி. தஸ்மா ‘‘பஞ்ஞாய து³ப்³ப³லீகரணா’’தி வுச்சந்தி. அனுபட்டி²தஸ்ஸதீதி சதூஸு ஸதிபட்டா²னேஸு ந உபட்டி²தஸ்ஸதி. அபா⁴வயித்வாதி அவட்³ட⁴யித்வா. அனுத்தரங் ஸம்மாஸம்போ³தி⁴ந்தி அரஹத்தபத³ட்டா²னங் ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணங்.

    Aññataro samaṇo vā brāhmaṇo vāti yo koci pabbajjāmattena samaṇo vā jātimattena brāhmaṇo vā. Pāpiccho sambhāvanādhippāyena vimhāpanato kuhako. Paccayasannissitāya payuttavācāya vasena lapako. Paccayanibbattakanimittāvacarato nemittako. Kuhanalapananemittakattaṃ pubbaṅgamaṃ katvāti kuhanādibhāvameva purakkhatvā santindriyo santamānaso viya caranto. Pañca nīvaraṇeti kāmacchandādike pañca nīvaraṇe. Appahāya asamucchinditvā, cetaso upakkileseti nīvaraṇe. Nīvaraṇā hi cittaṃ upakkilesenti kiliṭṭhaṃ karonti vibādhenti upatāpenti ca. Tasmā ‘‘cetaso upakkilesā’’ti vuccanti. Paññāya dubbalīkaraṇeti nīvaraṇe. Nīvaraṇā hi uppajjamānā anuppannāya paññāya uppajjituṃ na denti. Tasmā ‘‘paññāya dubbalīkaraṇā’’ti vuccanti. Anupaṭṭhitassatīti catūsu satipaṭṭhānesu na upaṭṭhitassati. Abhāvayitvāti avaḍḍhayitvā. Anuttaraṃ sammāsambodhinti arahattapadaṭṭhānaṃ sabbaññutaññāṇaṃ.

    பச்சி²மவாரே அஞ்ஞதரோ ஸமணோ வா ப்³ராஹ்மணோ வாதி ஸப்³ப³ஞ்ஞுபோ³தி⁴ஸத்தங் ஸந்தா⁴ய வத³தி. தத்த² ஸப்³ப³தோ³ஸாபக³தோதி ஸப்³பே³ஹி பாரமிதாபடிபக்க²பூ⁴தேஹி தோ³ஸேஹி அபக³தோ. ஏதேன பரிபூரிதபாரமிபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதி. ஸதிபட்டா²னானி விபஸ்ஸனா, பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³ மக்³கோ³, அனுத்தரா ஸம்மாஸம்போ³தி⁴ அரஹத்தங். ஸதிபட்டா²னானி வா விபஸ்ஸனா, பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³ மிஸ்ஸகா, ஸம்மாஸம்போ³தி⁴ அரஹத்தமேவ. ஸேஸங் அனந்தரவாரே வுத்தபடிபக்க²தோ வேதி³தப்³ப³ங். யங் எத்த² ஞாணந்தி யங் ஏதஸ்மிங் யதா²வுத்தே டா²னே ச டா²னங், அட்டா²னே ச அட்டா²னந்தி பவத்தங் ஞாணங். ஹேதுஸோதி தஸ்ஸ டா²னஸ்ஸ அட்டா²னஸ்ஸ ச ஹேதுதோ. டா²னஸோதி தங்க²ணே ஏவ ஆவஜ்ஜனஸமனந்தரங். அனோதி⁴ஸோதி ஓதி⁴அபா⁴வேன, கிஞ்சி அனவஸேஸெத்வாதி அத்தோ².

    Pacchimavāre aññataro samaṇo vā brāhmaṇo vāti sabbaññubodhisattaṃ sandhāya vadati. Tattha sabbadosāpagatoti sabbehi pāramitāpaṭipakkhabhūtehi dosehi apagato. Etena paripūritapāramibhāvaṃ dasseti. Satipaṭṭhānāni vipassanā, bojjhaṅgo maggo, anuttarā sammāsambodhi arahattaṃ. Satipaṭṭhānāni vā vipassanā, bojjhaṅgā missakā, sammāsambodhi arahattameva. Sesaṃ anantaravāre vuttapaṭipakkhato veditabbaṃ. Yaṃ ettha ñāṇanti yaṃ etasmiṃ yathāvutte ṭhāne ca ṭhānaṃ, aṭṭhāne ca aṭṭhānanti pavattaṃ ñāṇaṃ. Hetusoti tassa ṭhānassa aṭṭhānassa ca hetuto. Ṭhānasoti taṅkhaṇe eva āvajjanasamanantaraṃ. Anodhisoti odhiabhāvena, kiñci anavasesetvāti attho.

    இதி டா²னாட்டா²னக³தாதிஆதீ³ஸு ஏவங் டா²னாட்டா²னபா⁴வங் க³தா. ஸப்³பே³தி க²யவயவிரஜ்ஜனநிருஜ்ஜ²னஸபா⁴வா ஸங்க²தத⁴ம்மா, தே ஏவ ச ஸத்தபஞ்ஞத்தியா உபாதா³னபூ⁴தா கேசி ஸக்³கூ³பகா³ யே த⁴ம்மசாரினோ, கேசி அபாயூபகா³ யே அத⁴ம்மசாரினோ, கேசி நிப்³பா³னூபகா³ யே கம்மக்க²யகரங் அரியமக்³க³ங் படிபன்னா.

    Iti ṭhānāṭṭhānagatātiādīsu evaṃ ṭhānāṭṭhānabhāvaṃ gatā. Sabbeti khayavayavirajjananirujjhanasabhāvā saṅkhatadhammā, te eva ca sattapaññattiyā upādānabhūtā keci saggūpagā ye dhammacārino, keci apāyūpagā ye adhammacārino, keci nibbānūpagā ye kammakkhayakaraṃ ariyamaggaṃ paṭipannā.

    58. இதா³னி யதா²வுத்தமத்த²ங் விவரந்தோ ‘‘ஸப்³பே³ ஸத்தா மரிஸ்ஸந்தீ’’தி கா³தா²த்³வயமாஹ. தஸ்ஸ அத்த²ங் ‘‘ஸப்³பே³ ஸத்தாதி அரியா ச அனரியா சா’’திஆதி³னா ஸயமேவ நித்³தி³ஸதி. தத்த² ஜீவிதபரியந்தோ மரணபரியந்தோதி ஜீவிதஸ்ஸ பரியந்தோ நாம மரணஸங்கா²தோ அந்தோ. யதா²கம்மங் க³மிஸ்ஸந்தீதி எத்த² யதே³தங் ஸத்தானங் யதா²கம்மங் க³மனங், அயங் கம்மஸ்ஸகதாதி அத்தோ² . கம்மானங் ப²லத³ஸ்ஸாவிதா ச அவிப்பவாஸோ சாதி ‘‘புஞ்ஞபாபப²லூபகா³’’தி இமினா வசனேன கம்மானங் ப²லஸ்ஸ பச்சக்க²காரிதா, கதூபசிதானங் கம்மானங் அத்தனோ ப²லஸ்ஸ அப்பதா³னாபா⁴வோ ச த³ஸ்ஸிதோதி அத்தோ².

    58. Idāni yathāvuttamatthaṃ vivaranto ‘‘sabbe sattā marissantī’’ti gāthādvayamāha. Tassa atthaṃ ‘‘sabbe sattāti ariyā ca anariyā cā’’tiādinā sayameva niddisati. Tattha jīvitapariyanto maraṇapariyantoti jīvitassa pariyanto nāma maraṇasaṅkhāto anto. Yathākammaṃ gamissantīti ettha yadetaṃ sattānaṃ yathākammaṃ gamanaṃ, ayaṃ kammassakatāti attho . Kammānaṃ phaladassāvitā ca avippavāso cāti ‘‘puññapāpaphalūpagā’’ti iminā vacanena kammānaṃ phalassa paccakkhakāritā, katūpacitānaṃ kammānaṃ attano phalassa appadānābhāvo ca dassitoti attho.

    கம்மமேவ கம்மந்தங், பாபங் கம்மந்தங் ஏதேஸந்தி பாபகம்மந்தா, தஸ்ஸ அத்த²ங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘அபுஞ்ஞஸங்கா²ரா’’தி வுத்தங். அபுஞ்ஞோ ஸங்கா²ரோ ஏதேஸந்தி அபுஞ்ஞஸங்கா²ரா. பாபகம்மந்தாதி வா நிஸ்ஸக்கவசனங், பாபகம்மந்தஹேதூதி அத்தோ². ததா² புஞ்ஞஸங்கா²ராதிஆதீ³ஸுபி. புன ‘‘நிரயங் பாபகம்மந்தா’’திஆதி³னா அந்தத்³வயேன ஸத்³தி⁴ங் மஜ்ஜி²மபடிபத³ங் த³ஸ்ஸேதி. ததா² ‘‘அயங் ஸங்கிலேஸோ’’திஆதி³னா வட்டவிவட்டவஸேன ஆதீ³னவஸ்ஸாத³னிஸ்ஸரணவஸேன ஹேதுப²லவஸேன ச கா³தா²யங் தயோ அத்த²விகப்பா த³ஸ்ஸிதா. புன ‘‘நிரயங் பாபகம்மந்தாதி அயங் ஸங்கிலேஸோ’’திஆதி³னா வோதா³னவஸேன கா³தா²ய அத்த²ங் த³ஸ்ஸேதி.

    Kammameva kammantaṃ, pāpaṃ kammantaṃ etesanti pāpakammantā, tassa atthaṃ dassetuṃ ‘‘apuññasaṅkhārā’’ti vuttaṃ. Apuñño saṅkhāro etesanti apuññasaṅkhārā. Pāpakammantāti vā nissakkavacanaṃ, pāpakammantahetūti attho. Tathā puññasaṅkhārātiādīsupi. Puna ‘‘nirayaṃ pāpakammantā’’tiādinā antadvayena saddhiṃ majjhimapaṭipadaṃ dasseti. Tathā ‘‘ayaṃ saṃkileso’’tiādinā vaṭṭavivaṭṭavasena ādīnavassādanissaraṇavasena hetuphalavasena ca gāthāyaṃ tayo atthavikappā dassitā. Puna ‘‘nirayaṃ pāpakammantāti ayaṃ saṃkileso’’tiādinā vodānavasena gāthāya atthaṃ dasseti.

    59. தேன தேனாதி தேன தேன அஜ்ஜோ²ஸிதவத்து²னா ரூபப⁴வஅரூபப⁴வாதி³னா. ச²த்திங்ஸாதி காமதண்ஹா தாவ ரூபாதி³விஸயபே⁴தே³ன ச², ததா² ப⁴வதண்ஹா விப⁴வதண்ஹா சாதி அட்டா²ரஸ. தா ஏவ அஜ்ஜ²த்திகேஸு ரூபாதீ³ஸு அட்டா²ரஸ, பா³ஹிரேஸு ரூபாதீ³ஸு அட்டா²ரஸாதி ஏவங் ச²த்திங்ஸ. யேன யேனாதி ‘‘ஸுப⁴ங் ஸுக²’’ந்திஆதி³னா.

    59.Tenatenāti tena tena ajjhositavatthunā rūpabhavaarūpabhavādinā. Chattiṃsāti kāmataṇhā tāva rūpādivisayabhedena cha, tathā bhavataṇhā vibhavataṇhā cāti aṭṭhārasa. Tā eva ajjhattikesu rūpādīsu aṭṭhārasa, bāhiresu rūpādīsu aṭṭhārasāti evaṃ chattiṃsa. Yena yenāti ‘‘subhaṃ sukha’’ntiādinā.

    வோதா³னங் திவித⁴ங் க²ந்த⁴த்தயவஸேனாதி தங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘தண்ஹாஸங்கிலேஸோ’’திஆதி³ வுத்தங். புன ‘‘ஸப்³பே³ ஸத்தா மரிஸ்ஸந்தீ’’திஆதி³ படிபதா³விபா⁴கே³ன கா³தா²னமத்த²ங் த³ஸ்ஸேதுங் வுத்தங். தத்த² தத்த² கா³மினீதி தத்த² தத்தே²வ நிப்³பா³னே கா³மினீ, நிப்³பா³னஸ்ஸ க³மனஸீலாதி அத்தோ².

    Vodānaṃ tividhaṃ khandhattayavasenāti taṃ dassetuṃ ‘‘taṇhāsaṃkileso’’tiādi vuttaṃ. Puna ‘‘sabbe sattā marissantī’’tiādi paṭipadāvibhāgena gāthānamatthaṃ dassetuṃ vuttaṃ. Tattha tattha gāminīti tattha tattheva nibbāne gāminī, nibbānassa gamanasīlāti attho.

    புன தத்த²தத்த²கா³மினீஸப்³ப³த்த²கா³மினீனங் படிபதா³னங் விபா⁴க³ங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘தயோ ராஸீ’’திஆதி³ வுத்தங். யந்தி யங் நிரயாதி³. தங் தங் டா²னங் யதா²ரஹங் க³மேதீதி ஸப்³ப³த்த²கா³மினீ. படிபதா³ஸங்கா²தே அபுஞ்ஞகம்மே புஞ்ஞகம்மே ச கம்மக்க²யகரணகம்மே ச விபா⁴க³ஸோ ப⁴க³வதோ பவத்தனஞாணங். இத³ங் ஸப்³ப³த்த²கா³மினீ படிபதா³ஞாணங் நாம ததா²க³தப³லங். இமினா ஹி ஞாணேன ப⁴க³வா ஸப்³ப³ம்பி படிபத³ங் யதா²பூ⁴தங் பஜானாதி.

    Puna tatthatatthagāminīsabbatthagāminīnaṃ paṭipadānaṃ vibhāgaṃ dassetuṃ ‘‘tayo rāsī’’tiādi vuttaṃ. Yanti yaṃ nirayādi. Taṃ taṃ ṭhānaṃ yathārahaṃ gametīti sabbatthagāminī. Paṭipadāsaṅkhāte apuññakamme puññakamme ca kammakkhayakaraṇakamme ca vibhāgaso bhagavato pavattanañāṇaṃ. Idaṃ sabbatthagāminī paṭipadāñāṇaṃ nāma tathāgatabalaṃ. Iminā hi ñāṇena bhagavā sabbampi paṭipadaṃ yathābhūtaṃ pajānāti.

    கத²ங்? ஸகலகா³மவாஸிகேஸுபி ஏகங் ஸூகரங் வா மிக³ங் வா மாரெந்தேஸு ஸப்³பே³ஸங் சேதனா பரஸ்ஸ ஜீவிதிந்த்³ரியாரம்மணாவ ஹோதி, தங் பன கம்மங் தேஸங் ஆயூஹனக்க²ணேயேவ நானா ஹோதி. தேஸு ஹி ஏகோ ஆத³ரேன கரோதி, ஏகோ ‘‘த்வம்பி கரோஹீ’’தி பரேஹி நிப்பீளிதோ கரோதி , ஏகோ ஸமானச்ச²ந்தோ³ விய ஹுத்வா அப்படிபா³ஹமானோ விசரதி. தேஸு ஏகோ தேனேவ கம்மேன நிரயே நிப்³ப³த்ததி, ஏகோ திரச்சா²னயோனியங், ஏகோ பெத்திவிஸயே, தங் ததா²க³தோ ஆயூஹனக்க²ணே ஏவ ‘‘இமினா நீஹாரேன ஆயூஹிதத்தா ஏஸ நிரயே நிப்³ப³த்திஸ்ஸதி, ஏஸ திரச்சா²னயோனியங், ஏஸ பெத்திவிஸயே’’தி ஜானாதி. நிரயே நிப்³ப³த்தனகம்பி ‘‘ஏஸ அட்ட²ஸு மஹானிரயேஸு நிப்³ப³த்திஸ்ஸதி, ஏஸ ஸோளஸஸு உஸ்ஸதே³ஸூ’’தி ஜானாதி. திரச்சா²னயோனியங் நிப்³ப³த்தனகம்பி ‘‘ஏஸ அபாத³கோ ப⁴விஸ்ஸதி, ஏஸ த்³விபாத³கோ, ஏஸ சதுப்பாத³கோ, ஏஸ ப³ஹுப்பாத³கோ’’தி ஜானாதி. பெத்திவிஸயே நிப்³ப³த்தனகம்பி ‘‘ஏஸ நிஜ்ஜா²மதண்ஹிகோ ப⁴விஸ்ஸதி, ஏஸ கு²ப்பிபாஸிகோ, ஏஸ பரத³த்தூபஜீவீ’’தி ஜானாதி.

    Kathaṃ? Sakalagāmavāsikesupi ekaṃ sūkaraṃ vā migaṃ vā mārentesu sabbesaṃ cetanā parassa jīvitindriyārammaṇāva hoti, taṃ pana kammaṃ tesaṃ āyūhanakkhaṇeyeva nānā hoti. Tesu hi eko ādarena karoti, eko ‘‘tvampi karohī’’ti parehi nippīḷito karoti , eko samānacchando viya hutvā appaṭibāhamāno vicarati. Tesu eko teneva kammena niraye nibbattati, eko tiracchānayoniyaṃ, eko pettivisaye, taṃ tathāgato āyūhanakkhaṇe eva ‘‘iminā nīhārena āyūhitattā esa niraye nibbattissati, esa tiracchānayoniyaṃ, esa pettivisaye’’ti jānāti. Niraye nibbattanakampi ‘‘esa aṭṭhasu mahānirayesu nibbattissati, esa soḷasasu ussadesū’’ti jānāti. Tiracchānayoniyaṃ nibbattanakampi ‘‘esa apādako bhavissati, esa dvipādako, esa catuppādako, esa bahuppādako’’ti jānāti. Pettivisaye nibbattanakampi ‘‘esa nijjhāmataṇhiko bhavissati, esa khuppipāsiko, esa paradattūpajīvī’’ti jānāti.

    ‘‘தேஸு ச கம்மேஸு இத³ங் கம்மங் படிஸந்தி⁴ங் ஆகட்³டி⁴ஸ்ஸதி, இத³ங் நாகட்³டி⁴ஸ்ஸதி து³ப்³ப³லங் தி³ன்னாய படிஸந்தி⁴யா உபதி⁴வேபக்கமத்தங் ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி ஜானாதி. ததா² ஸகலகா³மவாஸிகேஸு ஏகதோ தா³னங் த³த³மானேஸு ஸப்³பே³ஸம்பி சேதனா தெ³ய்யத⁴ம்மாரம்மணாவ ஹோதி, தங் பன கம்மங் தேஸங் ஆயூஹனக்க²ணே ஏவ நானங் ஹோதி. தேஸு ஹி கேசி தே³வலோகே நிப்³ப³த்தந்தி, கேசி மனுஸ்ஸலோகே, தங் ததா²க³தோ ஆயூஹனக்க²ணே ஏவ ‘‘இமினா நீஹாரேன ஆயூஹிதத்தா ஏஸ மனுஸ்ஸலோகே நிப்³ப³த்திஸ்ஸதி, ஏஸ தே³வலோகே’’தி ஜானாதி. தத்த²பி ‘‘ஏஸ பரனிம்மிதவஸவத்தீஸு நிப்³ப³த்திஸ்ஸதி, ஏஸ பு⁴ம்மதே³வேஸு நிப்³ப³த்திஸ்ஸதி, ஏஸ ஜெட்ட²கதே³வராஜா ஹுத்வா, ஏஸ தஸ்ஸ து³தியங் ததியங் வா டா²னந்தரங் கரொந்தோ பரிசாரகோ ஹுத்வா நிப்³ப³த்திஸ்ஸதீ’’தி ஜானாதி.

    ‘‘Tesu ca kammesu idaṃ kammaṃ paṭisandhiṃ ākaḍḍhissati, idaṃ nākaḍḍhissati dubbalaṃ dinnāya paṭisandhiyā upadhivepakkamattaṃ bhavissatī’’ti jānāti. Tathā sakalagāmavāsikesu ekato dānaṃ dadamānesu sabbesampi cetanā deyyadhammārammaṇāva hoti, taṃ pana kammaṃ tesaṃ āyūhanakkhaṇe eva nānaṃ hoti. Tesu hi keci devaloke nibbattanti, keci manussaloke, taṃ tathāgato āyūhanakkhaṇe eva ‘‘iminā nīhārena āyūhitattā esa manussaloke nibbattissati, esa devaloke’’ti jānāti. Tatthapi ‘‘esa paranimmitavasavattīsu nibbattissati, esa bhummadevesu nibbattissati, esa jeṭṭhakadevarājā hutvā, esa tassa dutiyaṃ tatiyaṃ vā ṭhānantaraṃ karonto paricārako hutvā nibbattissatī’’ti jānāti.

    ‘‘தேஸு ச கம்மேஸு இத³ங் படிஸந்தி⁴ங் ஆகட்³டி⁴துங் ஸக்கி²ஸ்ஸதி, இத³ங் ந ஸக்கி²ஸ்ஸதி து³ப்³ப³லங் தி³ன்னாய படிஸந்தி⁴யா உபதி⁴வேபக்கமத்தங் ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி ஜானாதி. ததா² ‘‘விபஸ்ஸனங் பட்ட²பெந்தேஸு ச ஏஸ இமினா நீஹாரேன விபஸ்ஸனாய ஆரத்³த⁴த்தா அரஹா ப⁴விஸ்ஸதி, ஏஸ அனாகா³மீ, ஏஸ ஸகதா³கா³மீ, ஏஸ ஸோதாபன்னோ, ஏகபீ³ஜீ கோலங்கோலோ ஸத்தக்க²த்துபரமோ, ஏஸ மக்³க³ங் பத்துங் ந ஸக்கி²ஸ்ஸதி லக்க²ணாரம்மணிகவிபஸ்ஸனாயமேவ ட²ஸ்ஸதி, ஏஸ பச்சயபரிக்³க³ஹே, ஏஸ நாமரூபபரிக்³க³ஹே, அரூபபரிக்³க³ஹே ச ட²ஸ்ஸதி, ஏஸ மஹாபூ⁴தமத்தமேவ வவத்த²பெஸ்ஸதி, ஏஸ கிஞ்சி ஸல்லக்கே²துங் ந ஸக்கி²ஸ்ஸதீ’’தி ஜானாதி. ‘‘கஸிணபரிகம்மங் கரொந்தேஸுபி ஏஸ பரிகம்மமத்தே ஏவ ட²ஸ்ஸதி, ஏஸ நிமித்தங் உப்பாதே³துங் ஸக்கி²ஸ்ஸதி, ந அப்பனங். ஏஸ அப்பனம்பி உப்பாதெ³ஸ்ஸதி, ஏஸ ஜா²னங் அதி⁴க³மிஸ்ஸதி, ந உபரிவிஸேஸங். ஏஸ உபரிவிஸேஸம்பி அதி⁴க³மிஸ்ஸதீ’’தி ஜானாதி.

    ‘‘Tesu ca kammesu idaṃ paṭisandhiṃ ākaḍḍhituṃ sakkhissati, idaṃ na sakkhissati dubbalaṃ dinnāya paṭisandhiyā upadhivepakkamattaṃ bhavissatī’’ti jānāti. Tathā ‘‘vipassanaṃ paṭṭhapentesu ca esa iminā nīhārena vipassanāya āraddhattā arahā bhavissati, esa anāgāmī, esa sakadāgāmī, esa sotāpanno, ekabījī kolaṃkolo sattakkhattuparamo, esa maggaṃ pattuṃ na sakkhissati lakkhaṇārammaṇikavipassanāyameva ṭhassati, esa paccayapariggahe, esa nāmarūpapariggahe, arūpapariggahe ca ṭhassati, esa mahābhūtamattameva vavatthapessati, esa kiñci sallakkhetuṃ na sakkhissatī’’ti jānāti. ‘‘Kasiṇaparikammaṃ karontesupi esa parikammamatte eva ṭhassati, esa nimittaṃ uppādetuṃ sakkhissati, na appanaṃ. Esa appanampi uppādessati, esa jhānaṃ adhigamissati, na uparivisesaṃ. Esa uparivisesampi adhigamissatī’’ti jānāti.

    அனேகதா⁴தூதி அனேகா சக்கா²த³யோ பத²வாத³யோ ச தா⁴துயோ ஏதஸ்ஸாதி அனேகதா⁴து, ப³ஹுதா⁴தூதி அத்தோ². லோகோதி க²ந்தா⁴யதனாதி³லோகோ. சக்கு²தா⁴தூதிஆதி³ யாஹி தா⁴தூஹி ‘‘அனேகதா⁴தூ’’தி லோகோ வுத்தோ, தாஸங் ஸரூபதோ த³ஸ்ஸனங். தத்த² ஸபா⁴வட்டே²ன நிஸ்ஸத்தட்டே²ன ச தா⁴து. சக்கு² ஏவ தா⁴து சக்கு²தா⁴து. ஸேஸபதே³ஸுபி ஏஸேவ நயோ. காமதா⁴தூதி எத்த² த்³வே காமா கிலேஸகாமோ ச வத்து²காமோ ச. கிலேஸகாமபக்கே² காமபடிஸங்யுத்தோ தா⁴து காமதா⁴து, காமவிதக்கஸ்ஸேதங் நாமங். வத்து²காமபக்கே² பன காமாவசரத⁴ம்மா காமோ உத்தரபத³லோபேன, காமோ ச ஸோ தா⁴து சாதி காமதா⁴து. ப்³யாபாத³படிஸங்யுத்தோ தா⁴து ப்³யாபாத³தா⁴து, ப்³யாபாத³விதக்கஸ்ஸேதங் நாமங். ப்³யாபாதோ³வ தா⁴து ப்³யாபாத³தா⁴து, த³ஸஆகா⁴தவத்து²விஸயஸ்ஸ படிக⁴ஸ்ஸேதங் நாமங். விஹிங்ஸாபடிஸங்யுத்தோ தா⁴து விஹிங்ஸாதா⁴து, விஹிங்ஸாவிதக்கோ. விஹிங்ஸா ஏவ வா தா⁴து விஹிங்ஸாதா⁴து, பரஸத்தவிஹேஸனஸ்ஸேதங் நாமங். நெக்க²ம்மஅப்³யாபாத³அவிஹிங்ஸாதா⁴துயோ நெக்க²ம்மவிதக்காத³யோ ஸப்³ப³குஸலத⁴ம்மா மெத்தாகருணா சாதி வேதி³தப்³ப³ங். ரூபதா⁴தூதி ரூபப⁴வோ, ஸப்³பே³ வா ரூபத⁴ம்மா. அரூபதா⁴தூதி அரூபப⁴வோ, அரூபத⁴ம்மா வா. நிரோத⁴தா⁴தூதி நிரோத⁴தண்ஹா. ஸங்கா²ரதா⁴தூதி ஸப்³பே³ ஸங்க²தத⁴ம்மா. ஸேஸங் ஸுவிஞ்ஞெய்யங்.

    Anekadhātūti anekā cakkhādayo pathavādayo ca dhātuyo etassāti anekadhātu, bahudhātūti attho. Lokoti khandhāyatanādiloko. Cakkhudhātūtiādi yāhi dhātūhi ‘‘anekadhātū’’ti loko vutto, tāsaṃ sarūpato dassanaṃ. Tattha sabhāvaṭṭhena nissattaṭṭhena ca dhātu. Cakkhu eva dhātu cakkhudhātu. Sesapadesupi eseva nayo. Kāmadhātūti ettha dve kāmā kilesakāmo ca vatthukāmo ca. Kilesakāmapakkhe kāmapaṭisaṃyutto dhātu kāmadhātu, kāmavitakkassetaṃ nāmaṃ. Vatthukāmapakkhe pana kāmāvacaradhammā kāmo uttarapadalopena, kāmo ca so dhātu cāti kāmadhātu. Byāpādapaṭisaṃyutto dhātu byāpādadhātu, byāpādavitakkassetaṃ nāmaṃ. Byāpādova dhātu byāpādadhātu, dasaāghātavatthuvisayassa paṭighassetaṃ nāmaṃ. Vihiṃsāpaṭisaṃyutto dhātu vihiṃsādhātu, vihiṃsāvitakko. Vihiṃsā eva vā dhātu vihiṃsādhātu, parasattavihesanassetaṃ nāmaṃ. Nekkhammaabyāpādaavihiṃsādhātuyo nekkhammavitakkādayo sabbakusaladhammā mettākaruṇā cāti veditabbaṃ. Rūpadhātūti rūpabhavo, sabbe vā rūpadhammā. Arūpadhātūti arūpabhavo, arūpadhammā vā. Nirodhadhātūti nirodhataṇhā. Saṅkhāradhātūti sabbe saṅkhatadhammā. Sesaṃ suviññeyyaṃ.

    அஞ்ஞமஞ்ஞவிலக்க²ணத்தா நானப்பகாரா தா⁴துயோ ஏதஸ்மிந்தி நானாதா⁴து, லோகோ. தேனேவாஹ – ‘‘அஞ்ஞா சக்கு²தா⁴து யாவ அஞ்ஞா நிப்³பா³னதா⁴தூ’’தி, யதா² ச இத³ங் ஞாணங் சக்கு²தா⁴துஆதி³பே⁴தே³ன உபாதி³ன்னகஸங்கா²ரலோகஸ்ஸ வஸேன அனேகதா⁴துனானாதா⁴துலோகங் பஜானாதி, ஏவங் அனுபாதி³ன்னகஸங்கா²ரலோகஸ்ஸபி வஸேன தங் பஜானாதி. பச்சேகபு³த்³தா⁴ ஹி த்³வே ச அக்³க³ஸாவகா உபாதி³ன்னகஸங்கா²ரலோகஸ்ஸேவ நானத்தங் ஜானந்தி, தம்பி ஏகதே³ஸேனேவ, ந நிப்பதே³ஸதோ. அனுபாதி³ன்னகஸங்கா²ரலோகஸ்ஸ பன நானத்தங் ந ஜானந்தி. ப⁴க³வா பன ‘‘இமாய நாம தா⁴துயா உஸ்ஸன்னாய இமஸ்ஸ ருக்க²ஸ்ஸ க²ந்தோ⁴ ஸேதோ ஹோதி, இமஸ்ஸ காளோ, இமஸ்ஸ மட்டோ², இமஸ்ஸ ப²ருஸோ, இமஸ்ஸ ப³ஹலோ, இமஸ்ஸ தனுத்தசோ. இமாய நாம தா⁴துயா உஸ்ஸன்னாய இமஸ்ஸ ருக்க²ஸ்ஸ பத்தங் வண்ணஸண்டா²னாதி³வஸேன ஏவரூபங் நாம ஹோதி, இமாய நாம தா⁴துயா உஸ்ஸன்னத்தா இமஸ்ஸ ருக்க²ஸ்ஸ புப்ப²ங் நீலங் ஹோதி பீதகங் லோஹிதகங் ஓதா³தங் ஸுக³ந்த⁴ங் து³க்³க³ந்த⁴ங், இமாய நாம தா⁴துயா உஸ்ஸன்னாய ப²லங் கு²த்³த³கங் மஹந்தங் தீ³க⁴ங் வட்டங் ஸுஸண்டா²னங் து³ஸ்ஸண்டா²னங் மட்ட²ங் ப²ருஸங் ஸுக³ந்த⁴ங் து³க்³க³ந்த⁴ங் தித்தங் மது⁴ரங் கடுகங் அம்பி³லங் கஸாவங் ஹோதி, இமாய நாம தா⁴துயா உஸ்ஸன்னாய இமஸ்ஸ ருக்க²ஸ்ஸ கண்டகோ திகி²ணோ ஹோதி, அதிகி²ணோ உஜுகோ குடிலோ கண்ஹோ நீலோ ஓதா³தோ ஹோதீ’’தி ஏவங் அனுபாதி³ன்னஸங்கா²ரலோகஸ்ஸாபி வஸேன அனேகதா⁴துனானாதா⁴துபா⁴வங் ஜானாதி. ஸப்³ப³ஞ்ஞுபு³த்³தா⁴னங் ஏவ ஹி ஏதங் ப³லங், ந அஞ்ஞேஸங்.

    Aññamaññavilakkhaṇattā nānappakārā dhātuyo etasminti nānādhātu, loko. Tenevāha – ‘‘aññā cakkhudhātu yāva aññā nibbānadhātū’’ti, yathā ca idaṃ ñāṇaṃ cakkhudhātuādibhedena upādinnakasaṅkhāralokassa vasena anekadhātunānādhātulokaṃ pajānāti, evaṃ anupādinnakasaṅkhāralokassapi vasena taṃ pajānāti. Paccekabuddhā hi dve ca aggasāvakā upādinnakasaṅkhāralokasseva nānattaṃ jānanti, tampi ekadeseneva, na nippadesato. Anupādinnakasaṅkhāralokassa pana nānattaṃ na jānanti. Bhagavā pana ‘‘imāya nāma dhātuyā ussannāya imassa rukkhassa khandho seto hoti, imassa kāḷo, imassa maṭṭho, imassa pharuso, imassa bahalo, imassa tanuttaco. Imāya nāma dhātuyā ussannāya imassa rukkhassa pattaṃ vaṇṇasaṇṭhānādivasena evarūpaṃ nāma hoti, imāya nāma dhātuyā ussannattā imassa rukkhassa pupphaṃ nīlaṃ hoti pītakaṃ lohitakaṃ odātaṃ sugandhaṃ duggandhaṃ, imāya nāma dhātuyā ussannāya phalaṃ khuddakaṃ mahantaṃ dīghaṃ vaṭṭaṃ susaṇṭhānaṃ dussaṇṭhānaṃ maṭṭhaṃ pharusaṃ sugandhaṃ duggandhaṃ tittaṃ madhuraṃ kaṭukaṃ ambilaṃ kasāvaṃ hoti, imāya nāma dhātuyā ussannāya imassa rukkhassa kaṇṭako tikhiṇo hoti, atikhiṇo ujuko kuṭilo kaṇho nīlo odāto hotī’’ti evaṃ anupādinnasaṅkhāralokassāpi vasena anekadhātunānādhātubhāvaṃ jānāti. Sabbaññubuddhānaṃ eva hi etaṃ balaṃ, na aññesaṃ.

    60. யங் யதே³வ தா⁴துந்தி யங் கிஞ்சி ஹீனாதி³ஸபா⁴வங். யஸ்மா அதி⁴முத்தி நாம அஜ்ஜா²ஸயதா⁴து, தஸ்மா அதி⁴முச்சனங் அஜ்ஜா²ஸயஸ்ஸ ஹீனாதி³ஸபா⁴வேன பவத்தனங். தங் பன தஸ்ஸ தங் தங் அதி⁴ட்ட²ஹனங் அபி⁴னிவிஸனஞ்ச ஹோதீதி ஆஹ – ‘‘அதி⁴முச்சந்தி, தங் ததே³வ அதி⁴ட்ட²ஹந்தி அபி⁴னிவிஸந்தீ’’தி. அதி⁴முச்சனஸ்ஸ விஸயங் விபா⁴கே³ன த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘கேசி ரூபாதி⁴முத்தா’’திஆதி³ வுத்தங். தங் ஸுவிஞ்ஞெய்யமேவ. நானாதி⁴முத்திகதாஞாணந்தி ஹீனாதி³வஸேன நானாதி⁴முத்திகதாய ஞாணங்.

    60.Yaṃ yadeva dhātunti yaṃ kiñci hīnādisabhāvaṃ. Yasmā adhimutti nāma ajjhāsayadhātu, tasmā adhimuccanaṃ ajjhāsayassa hīnādisabhāvena pavattanaṃ. Taṃ pana tassa taṃ taṃ adhiṭṭhahanaṃ abhinivisanañca hotīti āha – ‘‘adhimuccanti, taṃ tadeva adhiṭṭhahanti abhinivisantī’’ti. Adhimuccanassa visayaṃ vibhāgena dassetuṃ ‘‘keci rūpādhimuttā’’tiādi vuttaṃ. Taṃ suviññeyyameva. Nānādhimuttikatāñāṇanti hīnādivasena nānādhimuttikatāya ñāṇaṃ.

    தே யதா²தி⁴முத்தா ச ப⁴வந்தீதி தே ஹீனாதி⁴முத்திகா பணீதாதி⁴முத்திகா ஸத்தா யதா² யதா² அதி⁴முத்தா ஹொந்தி. தங் தங் கம்மஸமாதா³னங் ஸமாதி³யந்தீதி அதி⁴முத்திஅனுரூபங் தங் தங் அத்தனா ஸமாதி³யிதப்³ப³ங் கத்தப்³ப³ங் கம்மங் கரொந்தி, தானி கம்மஸமாதா³னானி ஸமுட்டா²னவஸேன விப⁴ஜந்தோ ‘‘தே ச²ப்³பி³த⁴ங் கம்ம’’ந்திஆதி³மாஹ. தத்த² கேசி லோப⁴வஸேன கம்மங் ஸமாதி³யந்தீதி ஸம்ப³ந்தி⁴தப்³ப³ங். ஏஸ நயோ ஸேஸேஸுபி. தங் விப⁴ஜ்ஜமானந்தி தங் ஸமுட்டா²னவஸேன ச²ப்³பி³த⁴ங் புன பவத்தினிவத்திவஸேன விப⁴ஜ்ஜமானங் து³வித⁴ங்.

    Te yathādhimuttā ca bhavantīti te hīnādhimuttikā paṇītādhimuttikā sattā yathā yathā adhimuttā honti. Taṃ taṃ kammasamādānaṃ samādiyantīti adhimuttianurūpaṃ taṃ taṃ attanā samādiyitabbaṃ kattabbaṃ kammaṃ karonti, tāni kammasamādānāni samuṭṭhānavasena vibhajanto ‘‘te chabbidhaṃ kamma’’ntiādimāha. Tattha keci lobhavasena kammaṃ samādiyantīti sambandhitabbaṃ. Esa nayo sesesupi. Taṃ vibhajjamānanti taṃ samuṭṭhānavasena chabbidhaṃ puna pavattinivattivasena vibhajjamānaṃ duvidhaṃ.

    யங் லோப⁴வஸேன தோ³ஸவஸேன மோஹவஸேன ச கம்மங் கரோதீதி த³ஸஅகுஸலகம்மபத²கம்மங் ஸந்தா⁴ய வத³தி. தஞ்ஹி ஸங்கிலிட்ட²தாய காளகந்தி கண்ஹங். அபாயேஸு நிப்³ப³த்தாபனதோ காளகவிபாகந்தி கண்ஹவிபாகங். யங் ஸத்³தா⁴வஸேன கம்மங் கரோதீதி த³ஸகுஸலகம்மபத²கம்மங். தஞ்ஹி அஸங்கிலிட்ட²த்தா பண்ட³ரந்தி ஸுக்கங். ஸக்³கே³ நிப்³ப³த்தாபனதோ பண்ட³ரவிபாகத்தா ஸுக்கவிபாகங். யங் லோப⁴வஸேன தோ³ஸவஸேன மோஹவஸேன ஸத்³தா⁴வஸேன ச கம்மங் கரோதி, இத³ங் கண்ஹஸுக்கந்தி வோமிஸ்ஸககம்மங். கண்ஹஸுக்கவிபாகந்தி ஸுக²து³க்க²விபாகங். மிஸ்ஸககம்மஞ்ஹி கத்வா அகுஸலவலேன திரச்சா²னயோனியங் மங்க³லஹத்தி²பா⁴வங் உபபன்னோ குஸலேன பவத்தே ஸுக²ங் அனுப⁴வதி, குஸலேன ராஜகுலே நிப்³ப³த்தோபி அகுஸலேன து³க்க²ங் வேத³யதி. யங் வீரியவஸேன பஞ்ஞாவஸேன ச கம்மங் கரோதி, இத³ங் கம்மங் அகண்ஹங் அஸுக்கங் அகண்ஹஅஸுக்கவிபாகந்தி கம்மக்க²யகரா சதுமக்³க³சேதனா. தஞ்ஹி யதி³ கண்ஹங் ப⁴வெய்ய, கண்ஹவிபாகங் த³தெ³ய்ய. யதி³ ஸுக்கங் ப⁴வெய்ய, ஸுக்கஉபபத்திபரியாபன்னங் விபாகங் த³தெ³ய்ய. உப⁴யவிபாகஸ்ஸ பன அப்பதா³னதோ அகண்ஹஅஸுக்கவிபாகந்தி அயமெத்த² அத்தோ².

    Yaṃ lobhavasena dosavasena mohavasena ca kammaṃ karotīti dasaakusalakammapathakammaṃ sandhāya vadati. Tañhi saṃkiliṭṭhatāya kāḷakanti kaṇhaṃ. Apāyesu nibbattāpanato kāḷakavipākanti kaṇhavipākaṃ. Yaṃ saddhāvasena kammaṃ karotīti dasakusalakammapathakammaṃ. Tañhi asaṃkiliṭṭhattā paṇḍaranti sukkaṃ. Sagge nibbattāpanato paṇḍaravipākattā sukkavipākaṃ. Yaṃ lobhavasena dosavasena mohavasena saddhāvasena ca kammaṃ karoti, idaṃ kaṇhasukkanti vomissakakammaṃ. Kaṇhasukkavipākanti sukhadukkhavipākaṃ. Missakakammañhi katvā akusalavalena tiracchānayoniyaṃ maṅgalahatthibhāvaṃ upapanno kusalena pavatte sukhaṃ anubhavati, kusalena rājakule nibbattopi akusalena dukkhaṃ vedayati. Yaṃ vīriyavasena paññāvasena ca kammaṃ karoti, idaṃ kammaṃ akaṇhaṃ asukkaṃ akaṇhaasukkavipākanti kammakkhayakarā catumaggacetanā. Tañhi yadi kaṇhaṃ bhaveyya, kaṇhavipākaṃ dadeyya. Yadi sukkaṃ bhaveyya, sukkaupapattipariyāpannaṃ vipākaṃ dadeyya. Ubhayavipākassa pana appadānato akaṇhaasukkavipākanti ayamettha attho.

    கம்மஸமாதா³னே பட²மங் அசேலகபடிபதா³ காமேஸு பாதப்³யதா, து³தியங் திப்³ப³கிலேஸஸ்ஸ அஸ்ஸுமுக²ஸ்ஸாபி ருத³தோ பரிஸுத்³த⁴ப்³ரஹ்மசரியசரணங், ததியங் காமேஸு அபாதப்³யதா அசேலகபடிபதா³, சதுத்த²ங் பச்சயே அலப⁴மானஸ்ஸாபி ஜா²னவிபஸ்ஸனாஸுக²ஸமங்கி³னோ ஸாஸனப்³ரஹ்மசரியசரணங். யங் ஏவங் ஜாதியங் கம்மஸமாதா³னந்தி யங் அஞ்ஞம்பி ஏவங்பகாரங் கம்மங். இமினா புக்³க³லேனாதிஆதி³ தஸ்மிங் கம்மவிபாகே ப⁴க³வதோ ஞாணஸ்ஸ பவத்தனாகாரத³ஸ்ஸனங். தத்த² உபசிதந்தி யதா² கதங் கம்மங் ப²லதா³னஸமத்த²ங் ஹோதி, ததா² கதங் உபசிதங். அவிபக்கந்தி ந விபக்கவிபாகங். விபாகாய பச்சுபட்டி²தந்தி விபாகதா³னாய கதோகாஸங். ந ச ப⁴ப்³போ³ அபி⁴னிப்³பி³தா⁴ க³ந்துந்தி கிலேஸாபி⁴ஸங்கா²ரானங் அபி⁴னிப்³பி³ஜ்ஜ²னதோ அபி⁴னிப்³பி³தா⁴ஸங்கா²தங் அரியமக்³க³ங் அதி⁴க³ந்துங் ந ச ப⁴ப்³போ³. தங் ப⁴க³வா ந ஓவத³தீதி தங் விபாகாவரணேன நிவுதங் புக்³க³லங் ப⁴க³வா ஸச்சபடிவேத⁴ங் புரக்க²த்வா ந ஓவத³தி, வாஸனத்த²ங் பன தாதி³ஸானம்பி த⁴ம்மங் தே³ஸேதி ஏவ, அஜாதஸத்துஆதீ³னங் விய.

    Kammasamādāne paṭhamaṃ acelakapaṭipadā kāmesu pātabyatā, dutiyaṃ tibbakilesassa assumukhassāpi rudato parisuddhabrahmacariyacaraṇaṃ, tatiyaṃ kāmesu apātabyatā acelakapaṭipadā, catutthaṃ paccaye alabhamānassāpi jhānavipassanāsukhasamaṅgino sāsanabrahmacariyacaraṇaṃ. Yaṃ evaṃ jātiyaṃ kammasamādānanti yaṃ aññampi evaṃpakāraṃ kammaṃ. Iminā puggalenātiādi tasmiṃ kammavipāke bhagavato ñāṇassa pavattanākāradassanaṃ. Tattha upacitanti yathā kataṃ kammaṃ phaladānasamatthaṃ hoti, tathā kataṃ upacitaṃ. Avipakkanti na vipakkavipākaṃ. Vipākāya paccupaṭṭhitanti vipākadānāya katokāsaṃ. Na ca bhabbo abhinibbidhā gantunti kilesābhisaṅkhārānaṃ abhinibbijjhanato abhinibbidhāsaṅkhātaṃ ariyamaggaṃ adhigantuṃ na ca bhabbo. Taṃ bhagavā na ovadatīti taṃ vipākāvaraṇena nivutaṃ puggalaṃ bhagavā saccapaṭivedhaṃ purakkhatvā na ovadati, vāsanatthaṃ pana tādisānampi dhammaṃ deseti eva, ajātasattuādīnaṃ viya.

    உபசிதந்தி காதுங் ஆரத்³த⁴ங். தேனேவாஹ – ‘‘ந ச தாவ பாரிபூரிங் க³த’’ந்தி. தேன மிச்ச²த்தனியாமஸ்ஸ அஸமத்த²தங் த³ஸ்ஸேதி. புரா பாரிபூரிங் க³ச்ச²தீதி பாரிபூரிங் ப²லனிப்பா²த³னஸமத்த²தங் க³ச்ச²தி புரா அதி⁴க³ச்செ²ய்ய. மிச்ச²த்தனியததாய ஸஜ்ஜுகங் ப²லத⁴ம்மஸ்ஸ அபா⁴ஜனபா⁴வங் நிப்³ப³த்தயதி புரா. தேனேவாஹ – ‘‘புரா வேனெய்யத்தங் ஸமதிக்கமதீ’’தி. ‘‘புரா அனியதங் ஸமதிக்கமதீ’’திபி பாடோ², ஸோ ஏவத்தோ². அஸமத்தேதி கம்மே அஸம்புண்ணே, தே அஸம்புண்ணே வா.

    Upacitanti kātuṃ āraddhaṃ. Tenevāha – ‘‘na ca tāva pāripūriṃ gata’’nti. Tena micchattaniyāmassa asamatthataṃ dasseti. Purā pāripūriṃ gacchatīti pāripūriṃ phalanipphādanasamatthataṃ gacchati purā adhigaccheyya. Micchattaniyatatāya sajjukaṃ phaladhammassa abhājanabhāvaṃ nibbattayati purā. Tenevāha – ‘‘purā veneyyattaṃ samatikkamatī’’ti. ‘‘Purā aniyataṃ samatikkamatī’’tipi pāṭho, so evattho. Asamatteti kamme asampuṇṇe, te asampuṇṇe vā.

    61. ஏவங் கிலேஸந்தராயமிஸ்ஸகங் கம்மந்தராயங் த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி அமிஸ்ஸகங் கம்மந்தராயங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘இமஸ்ஸ ச புக்³க³லஸ்ஸா’’திஆதி³ வுத்தங். தங் வுத்தனயமேவ.

    61. Evaṃ kilesantarāyamissakaṃ kammantarāyaṃ dassetvā idāni amissakaṃ kammantarāyaṃ dassetuṃ ‘‘imassa ca puggalassā’’tiādi vuttaṃ. Taṃ vuttanayameva.

    ஸப்³பே³ஸந்தி இமஸ்மிங் ப³லனித்³தே³ஸே வுத்தானங் ஸப்³பே³ஸங் கம்மானங். முது³மஜ்ஜா²தி⁴மத்ததாதி முது³மஜ்ஜ²திப்³ப³பா⁴வோ. கம்மானஞ்ஹி முது³ஆதி³பா⁴வேன தங்விபாகானங் முது³மஜ்ஜ²திக்க²பா⁴வோ விஞ்ஞாயதீதி அதி⁴ப்பாயோ. தி³ட்ட²த⁴ம்மவேத³னீயந்திஆதீ³ஸு தி³ட்ட²த⁴ம்மே இமஸ்மிங் அத்தபா⁴வே வேதி³தப்³ப³ங் ப²லங் தி³ட்ட²த⁴ம்மவேத³னீயங். உபபஜ்ஜே அனந்தரே அத்தபா⁴வே வேதி³தப்³ப³ங் ப²லங் உபபஜ்ஜவேத³னீயங். அபரஸ்மிங் அத்தபா⁴வே இதோ அஞ்ஞஸ்மிங் யஸ்மிங் கஸ்மிஞ்சி அத்தபா⁴வே வேதி³தப்³ப³ங் ப²லங் அபராபரியவேத³னீயங். ஏகஜவனவாரஸ்மிஞ்ஹி ஸத்தஸு சேதனாஸு பட²மசேதனா தி³ட்ட²த⁴ம்மவேத³னீயங் நாம. பரியோஸானசேதனா உபபஜ்ஜவேத³னீயங் நாம. மஜ்ஜே² பஞ்ச சேதனா அபராபரியவேத³னீயங் நாம. விபாகவேமத்ததாஞாணந்தி விபாகவேமத்ததாய விபாகவிஸேஸே ஞாணங். இமஸ்ஸ பன கம்மவிபாகஸ்ஸ க³திஸம்பத்தி க³திவிபத்தி, உபதி⁴ஸம்பத்தி உபதி⁴விபத்தி, காலஸம்பத்தி காலவிபத்தி, பயோக³ஸம்பத்தி பயோக³விபத்தியோ காரணங். ஸோ ச நேஸங் காரணபா⁴வோ ‘‘அத்தே²கச்சானி பாபகானி கம்மஸமாதா³னானி க³திஸம்பத்திபடிபா³ள்ஹானி ந விபச்சந்தீ’’திஆதி³பாளிவஸேன (விப⁴॰ 810) வேதி³தப்³போ³.

    Sabbesanti imasmiṃ balaniddese vuttānaṃ sabbesaṃ kammānaṃ. Mudumajjhādhimattatāti mudumajjhatibbabhāvo. Kammānañhi muduādibhāvena taṃvipākānaṃ mudumajjhatikkhabhāvo viññāyatīti adhippāyo. Diṭṭhadhammavedanīyantiādīsu diṭṭhadhamme imasmiṃ attabhāve veditabbaṃ phalaṃ diṭṭhadhammavedanīyaṃ. Upapajje anantare attabhāve veditabbaṃ phalaṃ upapajjavedanīyaṃ. Aparasmiṃ attabhāve ito aññasmiṃ yasmiṃ kasmiñci attabhāve veditabbaṃ phalaṃ aparāpariyavedanīyaṃ. Ekajavanavārasmiñhi sattasu cetanāsu paṭhamacetanā diṭṭhadhammavedanīyaṃ nāma. Pariyosānacetanā upapajjavedanīyaṃ nāma. Majjhe pañca cetanā aparāpariyavedanīyaṃ nāma. Vipākavemattatāñāṇanti vipākavemattatāya vipākavisese ñāṇaṃ. Imassa pana kammavipākassa gatisampatti gativipatti, upadhisampatti upadhivipatti, kālasampatti kālavipatti, payogasampatti payogavipattiyo kāraṇaṃ. So ca nesaṃ kāraṇabhāvo ‘‘atthekaccāni pāpakāni kammasamādānāni gatisampattipaṭibāḷhāni na vipaccantī’’tiādipāḷivasena (vibha. 810) veditabbo.

    62. அனந்தரப³லனித்³தே³ஸே வுத்தகம்மஸமாதா³னபதே³னேவ ஜா²னாதீ³னி ஸங்க³ஹெத்வா த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ததா² ஸமாதி³ன்னானங் கம்மான’’ந்திஆதி³ வுத்தங். ஸெக்க²புது²ஜ்ஜனஸந்தானேஸு பவத்தானி ஜா²னாதீ³னி கம்மங் ஹொந்தி. தத்த² ததா² ஸமாதி³ன்னானந்தி ‘‘ஸுக்கங் ஸுக்கவிபாகங் பச்சுப்பன்னஸுக²ங், ஆயதிங் ஸுக²விபாக’’ந்தி ஏவமாதி³ப்பகாரேஹி ஸமாதி³ன்னேஸு கம்மேஸு. ஸங்கிலேஸோதி படிபக்க²த⁴ம்மவஸேன கிலிட்ட²பா⁴வோ. வோதா³னங் படிபக்க²த⁴ம்மேஹி விஸுஜ்ஜ²னங். வுட்டா²னங் பகு³ணவோதா³னங் ப⁴வங்க³வுட்டா²னஞ்ச. ஏவங் ஸங்கிலிஸ்ஸதீதிஆதீ³ஸு அயமேவத்தோ² – இமினா ஆகாரேன ஜா²னாதி³ ஸங்கிலிஸ்ஸதி வோதா³யதி வுட்ட²ஹதீதி ஜானநஞாணங் ப⁴க³வதோ அனாவரணஞாணங், ந தஸ்ஸ ஆவரணங் அத்தீ²தி.

    62. Anantarabalaniddese vuttakammasamādānapadeneva jhānādīni saṅgahetvā dassetuṃ ‘‘tathā samādinnānaṃ kammāna’’ntiādi vuttaṃ. Sekkhaputhujjanasantānesu pavattāni jhānādīni kammaṃ honti. Tattha tathā samādinnānanti ‘‘sukkaṃ sukkavipākaṃ paccuppannasukhaṃ, āyatiṃ sukhavipāka’’nti evamādippakārehi samādinnesu kammesu. Saṃkilesoti paṭipakkhadhammavasena kiliṭṭhabhāvo. Vodānaṃ paṭipakkhadhammehi visujjhanaṃ. Vuṭṭhānaṃ paguṇavodānaṃ bhavaṅgavuṭṭhānañca. Evaṃ saṃkilissatītiādīsu ayamevattho – iminā ākārena jhānādi saṃkilissati vodāyati vuṭṭhahatīti jānanañāṇaṃ bhagavato anāvaraṇañāṇaṃ, na tassa āvaraṇaṃ atthīti.

    கதி ஜா²னானீதிஆதி³ ஜா²னாத³யோ விபா⁴கே³ன த³ஸ்ஸேதுங் ஆரத்³த⁴ங். சத்தாரி ஜா²னானீதி சதுக்கனயவஸேன ரூபாவசரஜ்ஜா²னானி ஸந்தா⁴யாஹ. ஏகாத³ஸாதி ‘‘ரூபீ ரூபானி பஸ்ஸதீ’’திஆதி³னா (தீ³॰ நி॰ 2.129, 174; 3.339, 358; ம॰ நி॰ 2.248; 3.312) அட்ட²ன்னங் திண்ணஞ்ச ஸுஞ்ஞதவிமொக்கா²தீ³னங் வஸேன வுத்தங். அட்டா²தி தேஸு ட²பெத்வா லோகுத்தரே விமொக்கே² அட்ட². ஸத்தாதி தேஸு ஏவ நிரோத⁴ஸமாபத்திங் ட²பெத்வா ஸத்த. தயோதி ஸுத்தந்தபரியாயேன ஸுஞ்ஞதவிமொக்கா²த³யோ தயோ. த்³வேதி அபி⁴த⁴ம்மபரியாயேன அனிமித்தவிமொக்க²ஸ்ஸாஸம்ப⁴வதோ அவஸேஸா த்³வே. எத்த² ச படிபாடியா ஸத்த அப்பிதப்பிதக்க²ணே விக்க²ம்ப⁴னவஸேன பச்சனீகத⁴ம்மேஹி விமுச்சனதோ , ஆரம்மணே அதி⁴முச்சனதோ ச விமொக்கா². நிரோத⁴ஸமாபத்தி பன ஸப்³ப³ஸோ ஸஞ்ஞாவேத³யிதேஹி விமுத்தத்தா அபக³மவிமொக்கோ² நாம. லோகுத்தரா ச தங்தங்மக்³க³வஜ்ஜ²கிலேஸேஹி ஸமுச்சே²த³வஸேன விமுத்தத்தா விமொக்கோ²தி அயங் விஸேஸோ வேதி³தப்³போ³.

    Kati jhānānītiādi jhānādayo vibhāgena dassetuṃ āraddhaṃ. Cattāri jhānānīti catukkanayavasena rūpāvacarajjhānāni sandhāyāha. Ekādasāti ‘‘rūpī rūpāni passatī’’tiādinā (dī. ni. 2.129, 174; 3.339, 358; ma. ni. 2.248; 3.312) aṭṭhannaṃ tiṇṇañca suññatavimokkhādīnaṃ vasena vuttaṃ. Aṭṭhāti tesu ṭhapetvā lokuttare vimokkhe aṭṭha. Sattāti tesu eva nirodhasamāpattiṃ ṭhapetvā satta. Tayoti suttantapariyāyena suññatavimokkhādayo tayo. Dveti abhidhammapariyāyena animittavimokkhassāsambhavato avasesā dve. Ettha ca paṭipāṭiyā satta appitappitakkhaṇe vikkhambhanavasena paccanīkadhammehi vimuccanato , ārammaṇe adhimuccanato ca vimokkhā. Nirodhasamāpatti pana sabbaso saññāvedayitehi vimuttattā apagamavimokkho nāma. Lokuttarā ca taṃtaṃmaggavajjhakilesehi samucchedavasena vimuttattā vimokkhoti ayaṃ viseso veditabbo.

    ஸமாதீ⁴ஸு சதுக்கனயபஞ்சகனயேஸு பட²மஜ்ஜா²னஸமாதி⁴ ஸவிதக்கோ ஸவிசாரோ ஸமாதி⁴ நாம. பஞ்சகனயே து³தியஜ்ஜா²னஸமாதி⁴ அவிதக்கோ விசாரமத்தோ ஸமாதி⁴ நாம. சதுக்கனயே பஞ்சகனயேபி ஸேஸஜா²னேஸு ஸமாதி⁴ அவிதக்கோ அவிசாரோ ஸமாதி⁴ நாம.

    Samādhīsu catukkanayapañcakanayesu paṭhamajjhānasamādhi savitakko savicāro samādhi nāma. Pañcakanaye dutiyajjhānasamādhi avitakko vicāramatto samādhi nāma. Catukkanaye pañcakanayepi sesajhānesu samādhi avitakko avicāro samādhi nāma.

    ஸமாபத்தீஸு படிபாடியா அட்ட²ன்னங் ஸமாபத்தீனங் ‘‘ஸமாதீ⁴’’திபி நாமங் ‘‘ஸமாபத்தீ’’திபி. கஸ்மா? சித்தேகக்³க³தாஸப்³பா⁴வதோ. நிரோத⁴ஸமாபத்தியா தத³பா⁴வதோ ந ‘‘ஸமாதீ⁴’’தி நாமங். ஸஞ்ஞாஸமாபத்திஆதி³ ஹெட்டா² வுத்தமேவ.

    Samāpattīsu paṭipāṭiyā aṭṭhannaṃ samāpattīnaṃ ‘‘samādhī’’tipi nāmaṃ ‘‘samāpattī’’tipi. Kasmā? Cittekaggatāsabbhāvato. Nirodhasamāpattiyā tadabhāvato na ‘‘samādhī’’ti nāmaṃ. Saññāsamāpattiādi heṭṭhā vuttameva.

    ஹானபா⁴கி³யோ ஸமாதீ⁴தி அப்பகு³ணேஹி பட²மஜ்ஜா²னாதீ³ஹி வுட்டி²தஸ்ஸ ஸஞ்ஞாமனஸிகாரானங் காமாதி³அனுபக்க²ந்த³னங் பட²மஜ்ஜா²னாதி³ஸமாதி⁴ஸ்ஸ ஹானபா⁴கி³யதா. ‘‘பட²மஜ்ஜா²னஸ்ஸ காமராக³ப்³யாபாதா³ ஸங்கிலேஸோ’’தி வுத்தத்தா து³தியஜ்ஜா²னாதி³வஸேன யோஜேதப்³ப³ங். குக்குடங் வுச்சதி அஜஞ்ஞாஜிகு³ச்ச²னமுகே²ன தப்பரமதா. குக்குடஜா²யீதி புக்³க³லாதி⁴ட்டா²னேன ஜா²னானி வுத்தானி, த்³வே பட²மது³தியஜ்ஜா²னானீதி வுத்தங் ஹோதி. யோ பட²மங் து³தியங் வா ஜா²னங் நிப்³ப³த்தெத்வா ‘‘அலமெத்தாவதா’’தி ஸங்கோசங் ஆபஜ்ஜதி, உத்தரி ந வாயமதி, தஸ்ஸ தானி ஜா²னானி சத்தாரிபி ‘‘குக்குடஜா²னானீ’’தி வுச்சந்தி, தங்ஸமங்கி³னோ ச குக்குடஜா²யீ. தேஸு புரிமானி த்³வே ஆஸன்னப³லவபச்சத்தி²கத்தா விஸேஸபா⁴கி³யதாபா⁴வதோ ச ஸங்கிலேஸபா⁴வேன வுத்தானி. இதரானி பன விஸேஸபா⁴கி³யதாபா⁴வேபி மந்த³பச்சத்தி²கத்தா வோதா³னபா⁴வேன வுத்தானீதி த³ட்ட²ப்³ப³ங்.

    Hānabhāgiyo samādhīti appaguṇehi paṭhamajjhānādīhi vuṭṭhitassa saññāmanasikārānaṃ kāmādianupakkhandanaṃ paṭhamajjhānādisamādhissa hānabhāgiyatā. ‘‘Paṭhamajjhānassa kāmarāgabyāpādā saṃkileso’’ti vuttattā dutiyajjhānādivasena yojetabbaṃ. Kukkuṭaṃ vuccati ajaññājigucchanamukhena tapparamatā. Kukkuṭajhāyīti puggalādhiṭṭhānena jhānāni vuttāni, dve paṭhamadutiyajjhānānīti vuttaṃ hoti. Yo paṭhamaṃ dutiyaṃ vā jhānaṃ nibbattetvā ‘‘alamettāvatā’’ti saṅkocaṃ āpajjati, uttari na vāyamati, tassa tāni jhānāni cattāripi ‘‘kukkuṭajhānānī’’ti vuccanti, taṃsamaṅgino ca kukkuṭajhāyī. Tesu purimāni dve āsannabalavapaccatthikattā visesabhāgiyatābhāvato ca saṃkilesabhāvena vuttāni. Itarāni pana visesabhāgiyatābhāvepi mandapaccatthikattā vodānabhāvena vuttānīti daṭṭhabbaṃ.

    விஸேஸபா⁴கி³யோ ஸமாதீ⁴தி பகு³ணேஹி பட²மஜ்ஜா²னாதீ³ஹி வுட்டி²தஸ்ஸ ஸஞ்ஞாமனஸிகாரானங் து³தியஜ்ஜா²னாதி³பக்க²ந்த³னங், பகு³ணவோதா³னங் ப⁴வங்க³வுட்டா²னஞ்ச ‘‘வுட்டா²ன’’ந்தி வுத்தங். ஹெட்டி²மங் ஹெட்டி²மஞ்ஹி பகு³ணஜ்ஜா²னங் உபரிமஸ்ஸ உபரிமஸ்ஸ பத³ட்டா²னங் ஹோதி. தஸ்மா வோதா³னம்பி ‘‘வுட்டா²ன’’ந்தி வுத்தங். ப⁴வங்க³வஸேன ஸப்³ப³ஜா²னேஹி வுட்டா²னங் ஹோதீதி ப⁴வங்க³ஞ்ச வோதா³னங் வுட்டா²னங். யஸ்மா பன வுட்டா²னவஸிபா⁴வேன யதா²பரிச்சி²ன்னகாலங் ஸமாபத்திதோ வுட்டா²னங் ஹோதி, தஸ்மா ஸமாபத்திவுட்டா²னகோஸல்லங் இத⁴ ‘‘வுட்டா²ன’’ந்தி வுத்தங்.

    Visesabhāgiyo samādhīti paguṇehi paṭhamajjhānādīhi vuṭṭhitassa saññāmanasikārānaṃ dutiyajjhānādipakkhandanaṃ, paguṇavodānaṃ bhavaṅgavuṭṭhānañca ‘‘vuṭṭhāna’’nti vuttaṃ. Heṭṭhimaṃ heṭṭhimañhi paguṇajjhānaṃ uparimassa uparimassa padaṭṭhānaṃ hoti. Tasmā vodānampi ‘‘vuṭṭhāna’’nti vuttaṃ. Bhavaṅgavasena sabbajhānehi vuṭṭhānaṃ hotīti bhavaṅgañca vodānaṃ vuṭṭhānaṃ. Yasmā pana vuṭṭhānavasibhāvena yathāparicchinnakālaṃ samāpattito vuṭṭhānaṃ hoti, tasmā samāpattivuṭṭhānakosallaṃ idha ‘‘vuṭṭhāna’’nti vuttaṃ.

    63. தஸ்ஸேவ ஸமாதி⁴ஸ்ஸாதி தஸ்ஸ அனந்தரப³லனித்³தே³ஸே ஜா²னாதி³பரியாயேஹி வுத்தஸமாதி⁴ஸ்ஸ. பரிவாராதி பரிக்கா²ரா. இந்த்³ரியானீதி ஸத்³தா⁴ஸதிபஞ்ஞிந்த்³ரியானி. ப³லானீதி ஹிரொத்தப்பேஹி ஸத்³தி⁴ங் தானியேவ. வீரியஸ்ஸ விஸுங் க³ஹணங் ப³லானங் ப³ஹூபகாரத³ஸ்ஸனத்த²ங். வீரியுபத்த²ம்பே⁴ன ஹி ஸத்³தா⁴த³யோ படிபக்கே²ன அகம்பனீயா ஹொந்தி. தேனேவாஹ – ‘‘வீரியவஸேன ப³லானி ப⁴வந்தீ’’தி. தேஸந்தி இந்த்³ரியானங். முது³மஜ்ஜா²தி⁴மத்ததாதி அவிஸத³ங் முது³. நாதிவிஸத³ங் மஜ்ஜ²ங். அதிவிஸத³ங் அதி⁴மத்தங் ப³லவங் ‘‘திக்க²’’ந்தி வுச்சதி.

    63.Tassevasamādhissāti tassa anantarabalaniddese jhānādipariyāyehi vuttasamādhissa. Parivārāti parikkhārā. Indriyānīti saddhāsatipaññindriyāni. Balānīti hirottappehi saddhiṃ tāniyeva. Vīriyassa visuṃ gahaṇaṃ balānaṃ bahūpakāradassanatthaṃ. Vīriyupatthambhena hi saddhādayo paṭipakkhena akampanīyā honti. Tenevāha – ‘‘vīriyavasena balāni bhavantī’’ti. Tesanti indriyānaṃ. Mudumajjhādhimattatāti avisadaṃ mudu. Nātivisadaṃ majjhaṃ. Ativisadaṃ adhimattaṃ balavaṃ ‘‘tikkha’’nti vuccati.

    வேனெய்யானங் இந்த்³ரியானுரூபங் ப⁴க³வதோ தே³ஸனாபவத்தீதி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘தத்த² ப⁴க³வா’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² ஸங்கி²த்தவித்தா²ரேனாதி ஸங்கி²த்தஸ்ஸ வித்தா²ரேன. அத² வா ஸங்கி²த்தேனாதி உத்³தி³ட்ட²மத்தேன. ஸங்கி²த்தவித்தா²ரேனாதி உத்³தே³ஸேன நித்³தே³ஸேன ச. வித்தா²ரேனாதி உத்³தே³ஸனித்³தே³ஸபடினித்³தே³ஸேஹி. முது³கந்தி லஹுகங் அபாயப⁴யவட்டப⁴யாதீ³ஹி ஸந்தஜ்ஜனவஸேன பா⁴ரியங் அகத்வா. முது³திக்க²ந்தி நாதிதிக்க²ங். ஸங்வேக³வத்தூ²ஹி ஸங்வேக³ஜனநாதி³வஸேன பா⁴ரியங் கத்வா. ஸமத²ங் உபதி³ஸதீதி ஸமத²ங் அதி⁴கங் கத்வா உபதி³ஸதி, ந ததா² விபஸ்ஸனந்தி அதி⁴ப்பாயோ. ந ஹி கேவலேன ஸமதே²ன ஸச்சப்படிவேதோ⁴ ஸம்ப⁴வதி. ஸமத²விபஸ்ஸனந்தி ஸமது⁴ரங் ஸமத²விபஸ்ஸனங். விபஸ்ஸனந்தி ஸாதிஸயங் விபஸ்ஸனங் உபதி³ஸதி. யஸ்மா செத்த² திக்கி²ந்த்³ரியாத³யோ உக்³க⁴டிதஞ்ஞுஆத³யோவ, தஸ்மா ‘‘திக்கி²ந்த்³ரியஸ்ஸ நிஸ்ஸரணங் உபதி³ஸதீ’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² அதி⁴பஞ்ஞாஸிக்கா²யாதி அதி⁴பஞ்ஞாஸிக்க²ங்.

    Veneyyānaṃ indriyānurūpaṃ bhagavato desanāpavattīti dassetuṃ ‘‘tattha bhagavā’’tiādi vuttaṃ. Tattha saṃkhittavitthārenāti saṃkhittassa vitthārena. Atha vā saṃkhittenāti uddiṭṭhamattena. Saṃkhittavitthārenāti uddesena niddesena ca. Vitthārenāti uddesaniddesapaṭiniddesehi. Mudukanti lahukaṃ apāyabhayavaṭṭabhayādīhi santajjanavasena bhāriyaṃ akatvā. Mudutikkhanti nātitikkhaṃ. Saṃvegavatthūhi saṃvegajananādivasena bhāriyaṃ katvā. Samathaṃ upadisatīti samathaṃ adhikaṃ katvā upadisati, na tathā vipassananti adhippāyo. Na hi kevalena samathena saccappaṭivedho sambhavati. Samathavipassananti samadhuraṃ samathavipassanaṃ. Vipassananti sātisayaṃ vipassanaṃ upadisati. Yasmā cettha tikkhindriyādayo ugghaṭitaññuādayova, tasmā ‘‘tikkhindriyassa nissaraṇaṃ upadisatī’’tiādi vuttaṃ. Tattha adhipaññāsikkhāyāti adhipaññāsikkhaṃ.

    யங் எத்த² ஞாணந்தி எத்த² இந்த்³ரியானங் முது³மஜ்ஜா²தி⁴மத்ததாய யங் ஞாணங், இத³ங் வுச்சதி பரஸத்தானங் பரபுக்³க³லானங் இந்த்³ரியபரோபரியத்தவேமத்ததாஞாணந்தி ஸம்ப³ந்தி⁴தப்³ப³ங். தஸ்ஸ ஞாணஸ்ஸ பவத்தனாகாரங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘அயங் இமங் பூ⁴மி’’ந்திஆதி³ வுத்தங். தத்த² அயங் இமங் பூ⁴மிங் பா⁴வனஞ்ச க³தோதி அயங் புக்³க³லோ ஏவமிமங் ஸங்கிலேஸவாஸனங் வோதா³னங் ப⁴வங்க³ஞ்ச க³தோ க³ச்ச²தி க³மிஸ்ஸதி ச, காலவசனிச்சா²ய அபா⁴வதோ, யதா² து³த்³த⁴ந்தி. இமாய வேலாய இமஸ்மிங் ஸமயே இமாய முது³மஜ்ஜ²திக்க²பே⁴தா³ய அனுஸாஸனியா. ஏவங்தா⁴துகோதி ஹீனாதி³வஸேன ஏவங்அஜ்ஜா²ஸயோ ஏவங்அதி⁴முத்திகோ. அயஞ்சஸ்ஸ ஆஸயோதி இமஸ்ஸ புக்³க³லஸ்ஸ அயங் ஸஸ்ஸதுச்சே²த³ப்பகாரோ, யதா²பூ⁴தஞாணானுலோமக²ந்திப்பகாரோ வா ஆஸயோ. இத³ஞ்ஹி சதுப்³பி³த⁴ங் ஆஸயந்தி எத்த² ஸத்தா வஸந்தீதி ஆஸயோதி வுச்சதி. இமங் பன ப⁴க³வா ஸத்தானங் ஆஸயங் ஜானந்தோ தேஸங் தி³ட்டி²க³தானங் விபஸ்ஸனாஞாணகம்மஸ்ஸகதஞ்ஞாணானஞ்ச அப்பவத்திக்க²ணேபி ஜானாதி ஏவ. வுத்தம்பி சேதங் – ‘‘காமங் ஸேவந்தஞ்ஞேவ ஜானாதி ‘அயங் புக்³க³லோ காமக³ருகோ காமாஸயோ காமாதி⁴முத்தோ’தி. காமங் ஸேவந்தஞ்ஞேவ ஜானாதி ‘அயங் புக்³க³லோ நெக்க²ம்மக³ருகோ நெக்க²ம்மாஸயோ நெக்க²ம்மாதி⁴முத்தோ’தி. நெக்க²ம்மங் ஸேவந்தஞ்ஞேவ ஜானாதி… ப்³யாபாத³ங்… அப்³யாபாத³ங்… தி²னமித்³த⁴ங்… ஆலோகஸஞ்ஞங் ஸேவந்தஞ்ஞேவ ஜானாதி ‘அயங் புக்³க³லோ தி²னமித்³த⁴க³ருகோ தி²னமித்³தா⁴ஸயோ தி²னமித்³தா⁴தி⁴முத்தோ’’’தி (படி॰ ம॰ 1.113).

    Yaṃ ettha ñāṇanti ettha indriyānaṃ mudumajjhādhimattatāya yaṃ ñāṇaṃ, idaṃ vuccati parasattānaṃ parapuggalānaṃ indriyaparopariyattavemattatāñāṇanti sambandhitabbaṃ. Tassa ñāṇassa pavattanākāraṃ dassetuṃ ‘‘ayaṃ imaṃ bhūmi’’ntiādi vuttaṃ. Tattha ayaṃ imaṃ bhūmiṃ bhāvanañca gatoti ayaṃ puggalo evamimaṃ saṃkilesavāsanaṃ vodānaṃ bhavaṅgañca gato gacchati gamissati ca, kālavacanicchāya abhāvato, yathā duddhanti. Imāya velāya imasmiṃ samaye imāya mudumajjhatikkhabhedāya anusāsaniyā. Evaṃdhātukoti hīnādivasena evaṃajjhāsayo evaṃadhimuttiko. Ayañcassa āsayoti imassa puggalassa ayaṃ sassatucchedappakāro, yathābhūtañāṇānulomakhantippakāro vā āsayo. Idañhi catubbidhaṃ āsayanti ettha sattā vasantīti āsayoti vuccati. Imaṃ pana bhagavā sattānaṃ āsayaṃ jānanto tesaṃ diṭṭhigatānaṃ vipassanāñāṇakammassakataññāṇānañca appavattikkhaṇepi jānāti eva. Vuttampi cetaṃ – ‘‘kāmaṃ sevantaññeva jānāti ‘ayaṃ puggalo kāmagaruko kāmāsayo kāmādhimutto’ti. Kāmaṃ sevantaññeva jānāti ‘ayaṃ puggalo nekkhammagaruko nekkhammāsayo nekkhammādhimutto’ti. Nekkhammaṃ sevantaññeva jānāti… byāpādaṃ… abyāpādaṃ… thinamiddhaṃ… ālokasaññaṃ sevantaññeva jānāti ‘ayaṃ puggalo thinamiddhagaruko thinamiddhāsayo thinamiddhādhimutto’’’ti (paṭi. ma. 1.113).

    அயங் அனுஸயோதி அயங் இமஸ்ஸ புக்³க³லஸ்ஸ காமராகா³தி³கோ அப்பஹீனோயேவ அனுஸயிதகிலேஸோ. அப்பஹீனோயேவ ஹி தா²மக³தோ கிலேஸோ அனுஸயோ. பரஸத்தானந்தி பதா⁴னஸத்தானங். பரபுக்³க³லானந்தி ததோ பரேஸங் ஸத்தானங், ஹீனஸத்தானந்தி அத்தோ². ஏகத்த²மேவ வா ஏதங் பத³த்³வயங் வேனெய்யவஸேன த்³விதா⁴ வுத்தங். இந்த்³ரியபரோபரியத்தவேமத்ததாஞாணந்தி பரபா⁴வோ ச அபரபா⁴வோ ச பரோபரியத்தங் அ-காரஸ்ஸ ஓகாரங் கத்வா, தஸ்ஸ வேமத்ததா பரோபரியத்தவேமத்ததா. ஸத்³தா⁴தீ³னங் இந்த்³ரியானங் பரோபரியத்தவேமத்ததாய ஞாணங் இந்த்³ரியபரோபரியத்தவேமத்ததாஞாணந்தி பத³விபா⁴கோ³ வேதி³தப்³போ³.

    Ayaṃ anusayoti ayaṃ imassa puggalassa kāmarāgādiko appahīnoyeva anusayitakileso. Appahīnoyeva hi thāmagato kileso anusayo. Parasattānanti padhānasattānaṃ. Parapuggalānanti tato paresaṃ sattānaṃ, hīnasattānanti attho. Ekatthameva vā etaṃ padadvayaṃ veneyyavasena dvidhā vuttaṃ. Indriyaparopariyattavemattatāñāṇanti parabhāvo ca aparabhāvo ca paropariyattaṃ a-kārassa okāraṃ katvā, tassa vemattatā paropariyattavemattatā. Saddhādīnaṃ indriyānaṃ paropariyattavemattatāya ñāṇaṃ indriyaparopariyattavemattatāñāṇanti padavibhāgo veditabbo.

    தத்த² யந்தி யங் அனேகவிஹிதஸ்ஸ புப்³பே³னிவாஸஸ்ஸ அனுஸ்ஸரணவஸேன ப⁴க³வதோ ஞாணங், இத³ங் அட்ட²மங் ததா²க³தப³லந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. அனேகவிஹிதந்தி அனேகவித⁴ங், அனேகேஹி வா பகாரேஹி பவத்திதங். புப்³பே³னிவாஸந்தி அனுஸ்ஸரிதுங் இச்சி²தங் அத்தனோ பரேஸஞ்ச ஸமனந்தராதீதங் ப⁴வங் ஆதி³ங் கத்வா தத்த² தத்த² நிவுத்த²ஸந்தானங். அனுஸ்ஸரதீதி ‘‘ஏகம்பி ஜாதிங் த்³வேபி ஜாதியோ’’தி ஏவங் ஜாதிபடிபாடியா அனுக³ந்த்வா ஸரதி, அனுதே³வ வா ஸரதி, சித்தே அபி⁴னின்னாமிதமத்தே ஏவ ஸரதீதி அத்தோ². ப⁴க³வதோ ஹி பரிகம்மகிச்சங் நத்தி², ஆவஜ்ஜனமத்தேனேவ ஸரதி. ஸெய்யதி²த³ந்தி ஆரத்³த⁴ப்பகாரனித³ஸ்ஸனத்தே² நிபாதோ. ஏகம்பி ஜாதிந்தி ஏகம்பி படிஸந்தி⁴மூலங் சுதிபரியோஸானங் ஏகப⁴வபரியாபன்னங் க²ந்த⁴ஸந்தானங். ஏஸ நயோ த்³வேபி ஜாதியோதிஆதீ³ஸுபி.

    Tattha yanti yaṃ anekavihitassa pubbenivāsassa anussaraṇavasena bhagavato ñāṇaṃ, idaṃ aṭṭhamaṃ tathāgatabalanti sambandho. Anekavihitanti anekavidhaṃ, anekehi vā pakārehi pavattitaṃ. Pubbenivāsanti anussarituṃ icchitaṃ attano paresañca samanantarātītaṃ bhavaṃ ādiṃ katvā tattha tattha nivutthasantānaṃ. Anussaratīti ‘‘ekampi jātiṃ dvepi jātiyo’’ti evaṃ jātipaṭipāṭiyā anugantvā sarati, anudeva vā sarati, citte abhininnāmitamatte eva saratīti attho. Bhagavato hi parikammakiccaṃ natthi, āvajjanamatteneva sarati. Seyyathidanti āraddhappakāranidassanatthe nipāto. Ekampi jātinti ekampi paṭisandhimūlaṃ cutipariyosānaṃ ekabhavapariyāpannaṃ khandhasantānaṃ. Esa nayo dvepi jātiyotiādīsupi.

    அனேகேபி ஸங்வட்டகப்பேதிஆதீ³ஸு பன பரிஹாயமானோ கப்போ ஸங்வட்டகப்போ, வட்³ட⁴மானோ விவட்டகப்போதி வேதி³தப்³போ³. தத்த² ஸங்வட்டேன ஸங்வட்டட்டா²யீ க³ஹிதோ தங்மூலத்தா, விவட்டேன ச விவட்டட்டா²யீ. ஏவஞ்ஹி ஸதி யானி ‘‘சத்தாரிமானி, பி⁴க்க²வே, கப்பஸ்ஸ அஸங்க்²யெய்யானி. கதமானி சத்தாரி? ஸங்வட்டோ ஸங்வட்டட்டா²யீ விவட்டோ விவட்டட்டா²யீ’’தி (அ॰ நி॰ 4.156) வுத்தானி , தானி ஸப்³பா³னி பரிக்³க³ஹிதானி ஹொந்தி. அமுத்ராஸிந்திஆதி³ ஸரணாகாரத³ஸ்ஸனங். தத்த² அமுத்ராஸிந்தி அமும்ஹி ஸங்வட்டகப்பே, அமும்ஹி ப⁴வே வா யோனியங் வா க³தியங் வா விஞ்ஞாணட்டி²தியங் வா ஸத்தாவாஸே வா ஸத்தனிகாயே வா. ஏவங்னாமோதி திஸ்ஸோ வா பு²ஸ்ஸோ வா. ஏவங்கொ³த்தோதி ப⁴க்³க³வோ வா கோ³தமோ வா. ஏவங்வண்ணோதி ஓதா³தோ வா ஸாமோ வா. ஏவமாஹாரோதி ஸாலிமங்ஸோத³னாஹாரோ வா பவத்தப²லபோ⁴ஜனோ வா. ஏவங்ஸுக²து³க்க²ப்படிஸங்வேதீ³தி அனேகப்பகாரேன காயிகசேதஸிகானங் ஸாமிஸனிராமிஸப்பபே⁴தா³னங் வா ஸுக²து³க்கா²னங் படிஸங்வேதீ³. ஏவமாயுபரியந்தோதி ஏவங் வஸ்ஸஸதபரமாயுபரியந்தோ வா சதுராஸீதிகப்பஸஹஸ்ஸபரமாயுபரியந்தோ வா. ஸோ ததோ சுதோ அமுத்ர உத³பாதி³ந்தி ஸோ ததோ ப⁴வதோ, ஸத்தனிகாயதோ வா சுதோ புன அமுகஸ்மிங் நாம ஸத்தனிகாயே உத³பாதி³ங். அத² வா தத்ராபி ப⁴வே வா ஸத்தனிகாயே வா அஹோஸிங். ஏவங்னாமோதிஆதி³ வுத்தத்த²மேவ.

    Anekepi saṃvaṭṭakappetiādīsu pana parihāyamāno kappo saṃvaṭṭakappo, vaḍḍhamāno vivaṭṭakappoti veditabbo. Tattha saṃvaṭṭena saṃvaṭṭaṭṭhāyī gahito taṃmūlattā, vivaṭṭena ca vivaṭṭaṭṭhāyī. Evañhi sati yāni ‘‘cattārimāni, bhikkhave, kappassa asaṅkhyeyyāni. Katamāni cattāri? Saṃvaṭṭo saṃvaṭṭaṭṭhāyī vivaṭṭo vivaṭṭaṭṭhāyī’’ti (a. ni. 4.156) vuttāni , tāni sabbāni pariggahitāni honti. Amutrāsintiādi saraṇākāradassanaṃ. Tattha amutrāsinti amumhi saṃvaṭṭakappe, amumhi bhave vā yoniyaṃ vā gatiyaṃ vā viññāṇaṭṭhitiyaṃ vā sattāvāse vā sattanikāye vā. Evaṃnāmoti tisso vā phusso vā. Evaṃgottoti bhaggavo vā gotamo vā. Evaṃvaṇṇoti odāto vā sāmo vā. Evamāhāroti sālimaṃsodanāhāro vā pavattaphalabhojano vā. Evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedīti anekappakārena kāyikacetasikānaṃ sāmisanirāmisappabhedānaṃ vā sukhadukkhānaṃ paṭisaṃvedī. Evamāyupariyantoti evaṃ vassasataparamāyupariyanto vā caturāsītikappasahassaparamāyupariyanto vā. So tato cuto amutra udapādinti so tato bhavato, sattanikāyato vā cuto puna amukasmiṃ nāma sattanikāye udapādiṃ. Atha vā tatrāpi bhave vā sattanikāye vā ahosiṃ. Evaṃnāmotiādi vuttatthameva.

    64. தி³ப்³பே³னாதிஆதீ³ஸு தி³ப்³ப³ஸதி³ஸத்தா தி³ப்³ப³ங். தே³வதானஞ்ஹி ஸுசரிதகம்மனிப்³ப³த்தம்பி பித்தஸெம்ஹருஹிராதீ³ஹி அபலிபு³த்³த⁴ங் உபக்கிலேஸவிமுத்தத்தா தூ³ரேபி ஆரம்மணக்³க³ஹணஸமத்த²ங் தி³ப்³ப³ங் பஸாத³சக்கு² ஹோதி. இத³ம்பி வீரியபா⁴வனாப³லனிப்³ப³த்தங் ஞாணசக்கு² தாதி³ஸமேவாதி தி³ப்³ப³ஸதி³ஸத்தா தி³ப்³ப³ங், தி³ப்³ப³விஹாரவஸேன வா படிலத்³த⁴த்தா, அத்தனா ச தி³ப்³ப³விஹாரஸன்னிஸ்ஸிதத்தாபி தி³ப்³ப³ங், ஆலோகபரிக்³க³ஹேன மஹாஜுதிகத்தாபி தி³ப்³ப³ங், திரோகுட்டாதி³க³தரூபத³ஸ்ஸனேன மஹாக³திகத்தாபி தி³ப்³ப³ங். தங் ஸப்³ப³ங் ஸத்³த³ஸத்தா²னுஸாரேன வேதி³தப்³ப³ங். த³ஸ்ஸனட்டே²ன சக்கு². சக்கு²கிச்சகரணேன சக்கு²மிவாதிபி சக்கு². சுதூபபாதத³ஸ்ஸனேன தி³ட்டி²விஸுத்³தி⁴ஹேதுத்தா விஸுத்³த⁴ங். யோ ஹி சுதிமத்தமேவ பஸ்ஸதி, ந உபபாதங், ஸோ உச்சே²த³தி³ட்டி²ங் க³ண்ஹாதி. யோ உபபாதமத்தமேவ பஸ்ஸதி ந சுதிங், ஸோ நவஸத்தபாதுபா⁴வதி³ட்டி²ங் க³ண்ஹாதி. யோ பன தது³ப⁴யங் பஸ்ஸதி, ஸோ யஸ்மா து³வித⁴ம்பி தங் தி³ட்டி²க³தங் அதிவத்ததி. தஸ்மாஸ்ஸ தங் த³ஸ்ஸனங் தி³ட்டி²விஸுத்³தி⁴ஹேது ஹோதி. தது³ப⁴யஞ்ச ப⁴க³வா பஸ்ஸதி. தேன வுத்தங் – ‘‘சுதூபபாதத³ஸ்ஸனேன தி³ட்டி²விஸுத்³தி⁴ஹேதுத்தா விஸுத்³த⁴’’ந்தி.

    64.Dibbenātiādīsu dibbasadisattā dibbaṃ. Devatānañhi sucaritakammanibbattampi pittasemharuhirādīhi apalibuddhaṃ upakkilesavimuttattā dūrepi ārammaṇaggahaṇasamatthaṃ dibbaṃ pasādacakkhu hoti. Idampi vīriyabhāvanābalanibbattaṃ ñāṇacakkhu tādisamevāti dibbasadisattā dibbaṃ, dibbavihāravasena vā paṭiladdhattā, attanā ca dibbavihārasannissitattāpi dibbaṃ, ālokapariggahena mahājutikattāpi dibbaṃ, tirokuṭṭādigatarūpadassanena mahāgatikattāpi dibbaṃ. Taṃ sabbaṃ saddasatthānusārena veditabbaṃ. Dassanaṭṭhena cakkhu. Cakkhukiccakaraṇena cakkhumivātipi cakkhu. Cutūpapātadassanena diṭṭhivisuddhihetuttā visuddhaṃ. Yo hi cutimattameva passati, na upapātaṃ, so ucchedadiṭṭhiṃ gaṇhāti. Yo upapātamattameva passati na cutiṃ, so navasattapātubhāvadiṭṭhiṃ gaṇhāti. Yo pana tadubhayaṃ passati, so yasmā duvidhampi taṃ diṭṭhigataṃ ativattati. Tasmāssa taṃ dassanaṃ diṭṭhivisuddhihetu hoti. Tadubhayañca bhagavā passati. Tena vuttaṃ – ‘‘cutūpapātadassanena diṭṭhivisuddhihetuttā visuddha’’nti.

    ஏகாத³ஸஉபக்கிலேஸவிரஹதோ வா விஸுத்³த⁴ங். யதா²ஹ –

    Ekādasaupakkilesavirahato vā visuddhaṃ. Yathāha –

    ‘‘ஸோ கோ² அஹங் அனுருத்³தா⁴ ‘விசிகிச்சா² சித்தஸ்ஸ உபக்கிலேஸோ’தி இதி விதி³த்வா விசிகிச்ச²ங் சித்தஸ்ஸ உபக்கிலேஸங் பஜஹிங். ‘அமனஸிகாரோ சித்தஸ்ஸ உபக்கிலேஸோ… தி²னமித்³த⁴ங்… ச²ம்பி⁴தத்தங்… உப்பிலங்… து³ட்டு²ல்லங்… அச்சாரத்³த⁴வீரியங்… அதிலீனவீரியங்… அபி⁴ஜப்பா… நானத்தஸஞ்ஞா… அதினிஜ்ஜா²யிதத்தங் ரூபானங் சித்தஸ்ஸ உபக்கிலேஸோ’தி இதி விதி³த்வா அதினிஜ்ஜா²யிதத்தங் ரூபானங் சித்தஸ்ஸ உபக்கிலேஸங் பஜஹி’’ந்தி (ம॰ நி॰ 3.242) ஏவமாதி³.

    ‘‘So kho ahaṃ anuruddhā ‘vicikicchā cittassa upakkileso’ti iti viditvā vicikicchaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahiṃ. ‘Amanasikāro cittassa upakkileso… thinamiddhaṃ… chambhitattaṃ… uppilaṃ… duṭṭhullaṃ… accāraddhavīriyaṃ… atilīnavīriyaṃ… abhijappā… nānattasaññā… atinijjhāyitattaṃ rūpānaṃ cittassa upakkileso’ti iti viditvā atinijjhāyitattaṃ rūpānaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahi’’nti (ma. ni. 3.242) evamādi.

    ததே³வங் ஏகாத³ஸஉபக்கிலேஸவிரஹதோ வா விஸுத்³த⁴ங். மனுஸ்ஸூபசாரங் அதிக்கமித்வா ரூபத³ஸ்ஸனேன அதிக்கந்தமானுஸகங், மங்ஸசக்கு²ங் அதிக்கந்தத்தா வா அதிக்கந்தமானுஸகங். தேன தி³ப்³பே³ன சக்கு²னா விஸுத்³தே⁴ன அதிக்கந்தமானுஸகேன.

    Tadevaṃ ekādasaupakkilesavirahato vā visuddhaṃ. Manussūpacāraṃ atikkamitvā rūpadassanena atikkantamānusakaṃ, maṃsacakkhuṃ atikkantattā vā atikkantamānusakaṃ. Tena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena.

    ஸத்தே பஸ்ஸதீதி மனுஸ்ஸோ மனுஸ்ஸங் மங்ஸசக்கு²னா விய ஸத்தே பஸ்ஸதி ஓலோகேதி. சவமானே உபபஜ்ஜமானேதி எத்த² சுதிக்க²ணே உபபத்திக்க²ணே வா தி³ப்³ப³சக்கு²னாபி த³ட்டு²ங் ந ஸக்கா. யே பன ஆஸன்னசுதிகா இதா³னி சவிஸ்ஸந்தி, யே ச க³ஹிதபடிஸந்தி⁴கா ஸம்பதி நிப்³ப³த்தா, தே ‘‘சவமானா உபபஜ்ஜமானா’’தி அதி⁴ப்பேதா. தே ஏவரூபே சவமானே உபபஜ்ஜமானே. ஹீனேதி மோஹனிஸ்ஸந்த³யுத்தத்தா ஹீனஜாதிகுலபோ⁴கா³தி³வஸேன ஹீளிதே பரிபூ⁴தே. பணீதேதி அமோஹனிஸ்ஸந்த³யுத்தத்தா தப்³பி³பரீதே. ஸுவண்ணேதி அதோ³ஸனிஸ்ஸந்த³யுத்தத்தா இட்ட²கந்தமனாபவண்ணயுத்தே. து³ப்³ப³ண்ணேதி தோ³ஸனிஸ்ஸந்த³யுத்தத்தா அனிட்டா²கந்தாமனாபவண்ணயுத்தே அபி⁴ரூபே விரூபே வாதி அத்தோ². ஸுக³தேதி ஸுக³திக³தே, அலோப⁴னிஸ்ஸந்த³யுத்தத்தா வா அட்³டே⁴ மஹத்³த⁴னே. து³க்³க³தேதி து³க்³க³திக³தே, லோப⁴னிஸ்ஸந்த³யுத்தத்தா வா த³லித்³தே³ அப்பன்னபானபோ⁴ஜனே. யதா²கம்மூபகே³தி யங் யங் கம்மங் உபசிதங், தேன தேன உபக³தே. தத்த² புரிமேஹி ‘‘சவமானே’’திஆதீ³ஹி தி³ப்³ப³சக்கு²கிச்சங் வுத்தங். இமினா பன பதே³ன யதா²கம்மூபக³ஞாணகிச்சங். யதா²கம்மூபக³ஞாணஅனாக³தங்ஸஞாணானி ச தி³ப்³ப³சக்கு²பாத³கானேவ தி³ப்³ப³சக்கு²னா ஸஹேவ இஜ்ஜ²ந்தி.

    Satte passatīti manusso manussaṃ maṃsacakkhunā viya satte passati oloketi. Cavamāne upapajjamāneti ettha cutikkhaṇe upapattikkhaṇe vā dibbacakkhunāpi daṭṭhuṃ na sakkā. Ye pana āsannacutikā idāni cavissanti, ye ca gahitapaṭisandhikā sampati nibbattā, te ‘‘cavamānā upapajjamānā’’ti adhippetā. Te evarūpe cavamāne upapajjamāne. Hīneti mohanissandayuttattā hīnajātikulabhogādivasena hīḷite paribhūte. Paṇīteti amohanissandayuttattā tabbiparīte. Suvaṇṇeti adosanissandayuttattā iṭṭhakantamanāpavaṇṇayutte. Dubbaṇṇeti dosanissandayuttattā aniṭṭhākantāmanāpavaṇṇayutte abhirūpe virūpe vāti attho. Sugateti sugatigate, alobhanissandayuttattā vā aḍḍhe mahaddhane. Duggateti duggatigate, lobhanissandayuttattā vā dalidde appannapānabhojane. Yathākammūpageti yaṃ yaṃ kammaṃ upacitaṃ, tena tena upagate. Tattha purimehi ‘‘cavamāne’’tiādīhi dibbacakkhukiccaṃ vuttaṃ. Iminā pana padena yathākammūpagañāṇakiccaṃ. Yathākammūpagañāṇaanāgataṃsañāṇāni ca dibbacakkhupādakāneva dibbacakkhunā saheva ijjhanti.

    காயது³ச்சரிதேனாதிஆதீ³ஸு து³ட்டு² சரிதங், து³ட்ட²ங் வா சரிதங் கிலேஸபூதிகத்தா து³ச்சரிதங். காயேன து³ச்சரிதங், காயதோ வா பவத்தங் து³ச்சரிதங் காயது³ச்சரிதங். ஏவங் வசீமனோது³ச்சரிதானிபி த³ட்ட²ப்³பா³னி. ஸமன்னாக³தாதி ஸமங்கீ³பூ⁴தா. அரியானங் உபவாத³காதி பு³த்³தா⁴தீ³னங் அரியானங், அந்தமஸோ கி³ஹிஸோதாபன்னானம்பி அந்திமவத்து²னா வா கு³ணபரித⁴ங்ஸனேன வா உபவாத³கா அக்கோஸகா க³ரஹகா. மிச்சா²தி³ட்டி²காதி விபரீதத³ஸ்ஸனா. மிச்சா²தி³ட்டி²கம்மஸமாதா³னாதி மிச்சா²தி³ட்டி²ஹேதுபூ⁴தஸமாதி³ன்னநானாவித⁴கம்மா. யே ச மிச்சா²தி³ட்டி²மூலகேஸு காயகம்மாதீ³ஸு அஞ்ஞேபி ஸமாத³பெந்தி. தத்த² வசீமனோது³ச்சரிதக்³க³ஹணேன அரியூபவாத³மிச்சா²தி³ட்டீ²ஸு க³ஹிதாஸுபி தேஸங் புன வசனங் மஹாஸாவஜ்ஜபா⁴வத³ஸ்ஸனத்த²ங். மஹாஸாவஜ்ஜோ ஹி அரியூபவாதோ³ ஆனந்தரியஸதி³ஸோ. யதா²ஹ –

    Kāyaduccaritenātiādīsu duṭṭhu caritaṃ, duṭṭhaṃ vā caritaṃ kilesapūtikattā duccaritaṃ. Kāyena duccaritaṃ, kāyato vā pavattaṃ duccaritaṃ kāyaduccaritaṃ. Evaṃ vacīmanoduccaritānipi daṭṭhabbāni. Samannāgatāti samaṅgībhūtā. Ariyānaṃupavādakāti buddhādīnaṃ ariyānaṃ, antamaso gihisotāpannānampi antimavatthunā vā guṇaparidhaṃsanena vā upavādakā akkosakā garahakā. Micchādiṭṭhikāti viparītadassanā. Micchādiṭṭhikammasamādānāti micchādiṭṭhihetubhūtasamādinnanānāvidhakammā. Ye ca micchādiṭṭhimūlakesu kāyakammādīsu aññepi samādapenti. Tattha vacīmanoduccaritaggahaṇena ariyūpavādamicchādiṭṭhīsu gahitāsupi tesaṃ puna vacanaṃ mahāsāvajjabhāvadassanatthaṃ. Mahāsāvajjo hi ariyūpavādo ānantariyasadiso. Yathāha –

    ‘‘ஸெய்யதா²பி , ஸாரிபுத்த, பி⁴க்கு² ஸீலஸம்பன்னோ ஸமாதி⁴ஸம்பன்னோ பஞ்ஞாஸம்பன்னோ தி³ட்டே²வ த⁴ம்மே அஞ்ஞங் ஆராதெ⁴ய்ய, ஏவங்ஸம்பத³மித³ங், ஸாரிபுத்த, வதா³மி தங் வாசங் அப்பஹாய தங் சித்தங் அப்பஹாய தங் தி³ட்டி²ங் அப்படினிஸ்ஸஜ்ஜித்வா யதா²ப⁴தங் நிக்கி²த்தோ ஏவங் நிரயே’’தி (ம॰ நி॰ 1.149).

    ‘‘Seyyathāpi , sāriputta, bhikkhu sīlasampanno samādhisampanno paññāsampanno diṭṭheva dhamme aññaṃ ārādheyya, evaṃsampadamidaṃ, sāriputta, vadāmi taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye’’ti (ma. ni. 1.149).

    மிச்சா²தி³ட்டி²தோ ச மஹாஸாவஜ்ஜதரங் நாம அஞ்ஞங் நத்தி². யதா²ஹ –

    Micchādiṭṭhito ca mahāsāvajjataraṃ nāma aññaṃ natthi. Yathāha –

    ‘‘நாஹங், பி⁴க்க²வே, அஞ்ஞங் ஏகத⁴ம்மம்பி ஸமனுபஸ்ஸாமி ஏவங் மஹாஸாவஜ்ஜதரங், யத²யித³ங், பி⁴க்க²வே, மிச்சா²தி³ட்டி². மிச்சா²தி³ட்டி²பரமானி, பி⁴க்க²வே, வஜ்ஜானீ’’தி (அ॰ நி॰ 1.310).

    ‘‘Nāhaṃ, bhikkhave, aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi evaṃ mahāsāvajjataraṃ, yathayidaṃ, bhikkhave, micchādiṭṭhi. Micchādiṭṭhiparamāni, bhikkhave, vajjānī’’ti (a. ni. 1.310).

    காயஸ்ஸ பே⁴தா³தி உபாதி³ன்னக்க²ந்த⁴பரிச்சாகா³. பரங் மரணாதி தத³னந்தரங் அபி⁴னிப்³ப³த்தக்க²ந்த⁴க்³க³ஹணே. அத² வா காயஸ்ஸ பே⁴தா³தி ஜீவிதிந்த்³ரியஸ்ஸ உபச்சே²தா³. பரங் மரணாதி சுதிதோ உத்³த⁴ங். அபாயந்திஆதி³ ஸப்³ப³ங் நிரயவேவசனங். நிரயோ ஹி ஸக்³க³மொக்க²ஹேதுபூ⁴தா புஞ்ஞஸம்மதா அயா அபேதத்தா, ஸுகா²னங் வா ஆயஸ்ஸ அபா⁴வா அபாயோ. து³க்க²ஸ்ஸ க³தி படிஸரணந்தி து³க்³க³தி, தோ³ஸப³ஹுலதாய வா து³ட்டே²ன கம்முனா நிப்³ப³த்தா க³தி து³க்³க³தி. விவஸா நிபதந்தி தத்த² து³க்கடகாரினோதி வினிபாதோ. நத்தி² எத்த² அஸ்ஸாத³ஸஞ்ஞிதோ அயோதி நிரயோ.

    Kāyassa bhedāti upādinnakkhandhapariccāgā. Paraṃ maraṇāti tadanantaraṃ abhinibbattakkhandhaggahaṇe. Atha vā kāyassa bhedāti jīvitindriyassa upacchedā. Paraṃ maraṇāti cutito uddhaṃ. Apāyantiādi sabbaṃ nirayavevacanaṃ. Nirayo hi saggamokkhahetubhūtā puññasammatā ayā apetattā, sukhānaṃ vā āyassa abhāvā apāyo. Dukkhassa gati paṭisaraṇanti duggati, dosabahulatāya vā duṭṭhena kammunā nibbattā gati duggati. Vivasā nipatanti tattha dukkaṭakārinoti vinipāto. Natthi ettha assādasaññito ayoti nirayo.

    அத² வா அபாயக்³க³ஹணேன திரச்சா²னயோனிங் தீ³பேதி, திரச்சா²னயோனி ஹி அபாயோ, ஸுக³திதோ அபேதத்தா. ந து³க்³க³தி, மஹேஸக்கா²னங் நாக³ராஜாதீ³னங் ஸம்ப⁴வதோ. து³க்³க³திக்³க³ஹணேன பெத்திவிஸயங் தீ³பேதி, ஸோ ஹி அபாயோ சேவ து³க்³க³தி ச ஸுக³திதோ அபேதத்தா, து³க்க²ஸ்ஸ ச க³திபூ⁴தத்தா. ந து வினிபாதோ அஸுரஸதி³ஸங் அவினிபதிதத்தா. பேதமஹித்³தி⁴கானஞ்ஹி விமானானிபி நிப்³ப³த்தந்தி. வினிபாதக்³க³ஹணேன அஸுரகாயங் தீ³பேதி, ஸோ ஹி யதா²வுத்தேனத்தே²ன அபாயோ சேவ து³க்³க³தி ச ஸுக²ஸமுஸ்ஸயேஹி வினிபாதத்தா வினிபாதோதி வுச்சதி. நிரயக்³க³ஹணேன அவீசிஆதி³அனேகப்பகாரங் நிரயமேவ தீ³பேதி. உபபன்னாதி உபக³தா, தத்த² அபி⁴னிப்³ப³த்தாதி அதி⁴ப்பாயோ. வுத்தவிபரியாயேன ஸுக்கபக்கோ² வேதி³தப்³போ³.

    Atha vā apāyaggahaṇena tiracchānayoniṃ dīpeti, tiracchānayoni hi apāyo, sugatito apetattā. Na duggati, mahesakkhānaṃ nāgarājādīnaṃ sambhavato. Duggatiggahaṇena pettivisayaṃ dīpeti, so hi apāyo ceva duggati ca sugatito apetattā, dukkhassa ca gatibhūtattā. Na tu vinipāto asurasadisaṃ avinipatitattā. Petamahiddhikānañhi vimānānipi nibbattanti. Vinipātaggahaṇena asurakāyaṃ dīpeti, so hi yathāvuttenatthena apāyo ceva duggati ca sukhasamussayehi vinipātattā vinipātoti vuccati. Nirayaggahaṇena avīciādianekappakāraṃ nirayameva dīpeti. Upapannāti upagatā, tattha abhinibbattāti adhippāyo. Vuttavipariyāyena sukkapakkho veditabbo.

    அயங் பன விஸேஸோ – எத்த² ஸுக³திக்³க³ஹணேன மனுஸ்ஸக³திம்பி ஸங்க³ண்ஹாதி. ஸக்³க³க்³க³ஹணேன தே³வக³திங் ஏவ. தத்த² ஸுந்த³ரா க³தீதி ஸுக³தி. ரூபாதீ³ஹி விஸயேஹி ஸுட்டு² அக்³கோ³தி ஸக்³கோ³. ஸோ ஸப்³போ³பி லுஜ்ஜனபலுஜ்ஜனட்டே²ன லோகோதி அயங் வசனத்தோ². அமுகாய கப்பகோடியங் உபசிதங் தேனாயங் ஏதரஹி, அனாக³தே வா ஸக்³கூ³பகோ³ அபாயூபகோ³ சாதி அட்ட²மனவமப³லஞாணகிச்சங் ஏகஜ்ஜ²ங் கத்வா த³ஸ்ஸிதங். ததா² கப்பஸதஸஹஸ்ஸேவாதிஆதீ³ஸுபி. தேனேவாஹ – ‘‘இமானி ப⁴க³வதோ த்³வே ஞாணானீ’’தி.

    Ayaṃ pana viseso – ettha sugatiggahaṇena manussagatimpi saṅgaṇhāti. Saggaggahaṇena devagatiṃ eva. Tattha sundarā gatīti sugati. Rūpādīhi visayehi suṭṭhu aggoti saggo. So sabbopi lujjanapalujjanaṭṭhena lokoti ayaṃ vacanattho. Amukāya kappakoṭiyaṃ upacitaṃ tenāyaṃ etarahi, anāgate vā saggūpago apāyūpago cāti aṭṭhamanavamabalañāṇakiccaṃ ekajjhaṃ katvā dassitaṃ. Tathā kappasatasahassevātiādīsupi. Tenevāha – ‘‘imāni bhagavato dve ñāṇānī’’ti.

    நிஹதோ மாரோ போ³தி⁴மூலேதி நிஹதோ ஸமுச்சி²ன்னோ கிலேஸமாரோ போ³தி⁴ருக்க²மூலே. இத³ங் ப⁴க³வதோ த³ஸமங் ப³லந்தி இத³ங் கிலேஸமாரஸ்ஸ ஹனநங் ஸமுச்சி²ந்த³னங் ப⁴க³வதோ த³ஸமங் ப³லங். தேனேவாஹ – ‘‘ஸப்³பா³ஸவபரிக்க²யங் ஞாண’’ந்தி. யஸ்மா பன யதா³ அரஹத்தமக்³கே³ன ஸவாஸனா ஸப்³பே³ ஆஸவா கே²பிதா, ததா³ ப⁴க³வதா ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணங் அதி⁴க³தங் நாம, தஸ்மா ‘‘யங் ஸப்³ப³ஞ்ஞுதா பத்தா’’திஆதி³ வுத்தங்.

    Nihato māro bodhimūleti nihato samucchinno kilesamāro bodhirukkhamūle. Idaṃ bhagavato dasamaṃ balanti idaṃ kilesamārassa hananaṃ samucchindanaṃ bhagavato dasamaṃ balaṃ. Tenevāha – ‘‘sabbāsavaparikkhayaṃ ñāṇa’’nti. Yasmā pana yadā arahattamaggena savāsanā sabbe āsavā khepitā, tadā bhagavatā sabbaññutaññāṇaṃ adhigataṃ nāma, tasmā ‘‘yaṃ sabbaññutā pattā’’tiādi vuttaṃ.

    அயங் தாவெத்த² ஆசரியானங் ஸமானத்த²கதா². பரவாதீ³ பனாஹ – ‘‘த³ஸப³லஞாணங் நாம பாடிஏக்கங் நத்தி², யஸ்மா ‘ஸப்³ப³ஞ்ஞுதா பத்தா விதி³தா ஸப்³ப³த⁴ம்மா’தி வுத்தங், தஸ்மா ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணஸ்ஸேவாயங் பபே⁴தோ³’’தி, தங் ந ததா² த³ட்ட²ப்³ப³ங். அஞ்ஞமேவ ஹி த³ஸப³லஞாணங், அஞ்ஞங் ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணங். த³ஸப³லஞாணஞ்ஹி ஸகஸககிச்சமேவ ஜானாதி, ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணங் தம்பி ததோ அவஸேஸம்பி ஜானாதி. த³ஸப³லஞாணேஸு ஹி பட²மங் காரணாகாரணமேவ ஜானாதி. து³தியங் கம்மபரிச்சே²த³மேவ, ததியங் தா⁴துனானத்தகாரணமேவ, சதுத்த²ங் அஜ்ஜா²ஸயாதி⁴முத்திமேவ, பஞ்சமங் கம்மவிபாகந்தரமேவ, ச²ட்ட²ங் ஜா²னாதீ³ஹி ஸத்³தி⁴ங் தேஸங் ஸங்கிலேஸாதி³மேவ, ஸத்தமங் இந்த்³ரியானங் திக்க²முது³பா⁴வமேவ, அட்ட²மங் புப்³பே³னிவுத்த²க்க²ந்த⁴ஸந்ததிமேவ, நவமங் ஸத்தானங் சுதூபபாதமேவ, த³ஸமங் ஸச்சபரிச்சே²த³மேவ. ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணங் பன ஏதேஹி ஜானிதப்³ப³ஞ்ச ததோ உத்தரிஞ்ச பஜானாதி. ஏதேஸங் பன கிச்சங் ஸப்³ப³ங் ந கரோதி . தஞ்ஹி ஜா²னங் ஹுத்வா அப்பேதுங் ந ஸக்கோதி, இத்³தி⁴ ஹுத்வா விகுப்³பி³துங் ந ஸக்கோதி, மக்³கோ³ ஹுத்வா கிலேஸே கே²பேதுங் ந ஸக்கோதி.

    Ayaṃ tāvettha ācariyānaṃ samānatthakathā. Paravādī panāha – ‘‘dasabalañāṇaṃ nāma pāṭiekkaṃ natthi, yasmā ‘sabbaññutā pattā viditā sabbadhammā’ti vuttaṃ, tasmā sabbaññutaññāṇassevāyaṃ pabhedo’’ti, taṃ na tathā daṭṭhabbaṃ. Aññameva hi dasabalañāṇaṃ, aññaṃ sabbaññutaññāṇaṃ. Dasabalañāṇañhi sakasakakiccameva jānāti, sabbaññutaññāṇaṃ tampi tato avasesampi jānāti. Dasabalañāṇesu hi paṭhamaṃ kāraṇākāraṇameva jānāti. Dutiyaṃ kammaparicchedameva, tatiyaṃ dhātunānattakāraṇameva, catutthaṃ ajjhāsayādhimuttimeva, pañcamaṃ kammavipākantarameva, chaṭṭhaṃ jhānādīhi saddhiṃ tesaṃ saṃkilesādimeva, sattamaṃ indriyānaṃ tikkhamudubhāvameva, aṭṭhamaṃ pubbenivutthakkhandhasantatimeva, navamaṃ sattānaṃ cutūpapātameva, dasamaṃ saccaparicchedameva. Sabbaññutaññāṇaṃ pana etehi jānitabbañca tato uttariñca pajānāti. Etesaṃ pana kiccaṃ sabbaṃ na karoti . Tañhi jhānaṃ hutvā appetuṃ na sakkoti, iddhi hutvā vikubbituṃ na sakkoti, maggo hutvā kilese khepetuṃ na sakkoti.

    அபிச பரவாதீ³ ஏவங் புச்சி²தப்³போ³ ‘‘த³ஸப³லஞாணங் நாமேதங் ஸவிதக்கஸவிசாரங் அவிதக்கவிசாரமத்தங் அவிதக்கஅவிசாரங் காமாவசரங் ரூபாவசரங் அரூபாவசரங் லோகியங் லோகுத்தர’’ந்தி. ஜானந்தோ ‘‘படிபாடியா ஸத்த ஸவிதக்கஸவிசாரானீ’’தி வக்க²தி, ததோ பரானி த்³வே அவிதக்கஅவிசாரானீதி, ஆஸவக்க²யஞாணங் ஸியா ஸவிதக்கஸவிசாரங், ஸியா அவிதக்கவிசாரமத்தங், ஸியா அவிதக்கஅவிசாரந்தி. ததா² படிபாடியா ஸத்த காமாவசரானி, ததோ த்³வே ரூபாவசரானி, அவஸானே ஏகங் லோகுத்தரந்தி வக்க²தி. ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணங் பன ஸவிதக்கஸவிசாரமேவ காமாவசரமேவ லோகியமேவாதி நிட்ட²மெத்த² க³ந்தப்³ப³ங்.

    Apica paravādī evaṃ pucchitabbo ‘‘dasabalañāṇaṃ nāmetaṃ savitakkasavicāraṃ avitakkavicāramattaṃ avitakkaavicāraṃ kāmāvacaraṃ rūpāvacaraṃ arūpāvacaraṃ lokiyaṃ lokuttara’’nti. Jānanto ‘‘paṭipāṭiyā satta savitakkasavicārānī’’ti vakkhati, tato parāni dve avitakkaavicārānīti, āsavakkhayañāṇaṃ siyā savitakkasavicāraṃ, siyā avitakkavicāramattaṃ, siyā avitakkaavicāranti. Tathā paṭipāṭiyā satta kāmāvacarāni, tato dve rūpāvacarāni, avasāne ekaṃ lokuttaranti vakkhati. Sabbaññutaññāṇaṃ pana savitakkasavicārameva kāmāvacarameva lokiyamevāti niṭṭhamettha gantabbaṃ.

    விசயஹாரஸம்பாதவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Vicayahārasampātavaṇṇanā niṭṭhitā.




    Next: 3. யுத்திஹாரஸம்பாதவண்ணனா • 3. Yuttihārasampātavaṇṇanā




    Related texts:



    திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / நெத்திப்பகரணபாளி • Nettippakaraṇapāḷi / 2. விசயஹாரஸம்பாதோ • 2. Vicayahārasampāto

    டீகா • Tīkā / ஸுத்தபிடக (டீகா) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / கு²த்³த³கனிகாய (டீகா) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / நெத்திப்பகரண-டீகா • Nettippakaraṇa-ṭīkā / 2. விசயஹாரஸம்பாதவண்ணனா • 2. Vicayahārasampātavaṇṇanā

    டீகா • Tīkā / ஸுத்தபிடக (டீகா) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / கு²த்³த³கனிகாய (டீகா) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / நெத்திவிபா⁴வினீ • Nettivibhāvinī / 2. விசயஹாரஸம்பாதவிபா⁴வனா • 2. Vicayahārasampātavibhāvanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact