Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / நெத்திவிபா⁴வினீ • Nettivibhāvinī |
2. விசயஹாரஸம்பாதவிபா⁴வனா
2. Vicayahārasampātavibhāvanā
53. யேன தே³ஸனாஹாரஸம்பாதேன அஸ்ஸாதா³த³யோ ஆசரியேன விப⁴த்தா, அம்ஹேஹி ச ஞாதா, ஸோ தே³ஸனாஹாரஸம்பாதோ பரிபுண்ணோ, ‘‘கதமோ விசயஹாரஸம்பாதோ’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘தத்த² கதமோ விசயோ ஹாரஸம்பாதோ’’திஆதி³ வுத்தங். தத்தா²தி தேஸு தே³ஸனாஹாரஸம்பாதாதீ³ஸு ஸோளஸஸு ஹாரஸம்பாதேஸு கதமோ ஸங்வண்ணனாவிஸேஸோ விசயஹாரஸம்பாதோ நாமாதி புச்ச²தி. இமேஸு த⁴ம்மேஸு அயங் த⁴ம்மோ யேன ஸங்வண்ணனாவிஸேஸேன விசயிதப்³போ³, ஸோ ஸங்வண்ணனாவிஸேஸோ விசயஹாரஸம்பாதோ நாமாதி நியமெத்வா விப⁴ஜிதுங் ‘‘தத்த² தண்ஹா’’திஆதி³ வுத்தங். அட்ட²கதா²யங் பன –
53. Yena desanāhārasampātena assādādayo ācariyena vibhattā, amhehi ca ñātā, so desanāhārasampāto paripuṇṇo, ‘‘katamo vicayahārasampāto’’ti pucchitabbattā ‘‘tattha katamo vicayo hārasampāto’’tiādi vuttaṃ. Tatthāti tesu desanāhārasampātādīsu soḷasasu hārasampātesu katamo saṃvaṇṇanāviseso vicayahārasampāto nāmāti pucchati. Imesu dhammesu ayaṃ dhammo yena saṃvaṇṇanāvisesena vicayitabbo, so saṃvaṇṇanāviseso vicayahārasampāto nāmāti niyametvā vibhajituṃ ‘‘tattha taṇhā’’tiādi vuttaṃ. Aṭṭhakathāyaṃ pana –
‘‘ஏவங் தே³ஸனாஹாரஸம்பாதங் த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி விசயஹாரஸம்பாதங் த³ஸ்ஸெந்தோ யஸ்மா தே³ஸனாஹாரபத³த்த²விசயோ விசயஹாரோ, தஸ்மா தே³ஸனாஹாரே விபல்லாஸஹேதுபா⁴வேன நித்³தா⁴ரிதாய தண்ஹாய குஸலாதி³விபா⁴க³பவிசயமுகே²ன விசயஹாரஸம்பாதங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘தத்த² தண்ஹா து³விதா⁴’திஆதி³ ஆரத்³த⁴’’ந்தி (நெத்தி॰ அட்ட²॰ 53) –
‘‘Evaṃ desanāhārasampātaṃ dassetvā idāni vicayahārasampātaṃ dassento yasmā desanāhārapadatthavicayo vicayahāro, tasmā desanāhāre vipallāsahetubhāvena niddhāritāya taṇhāya kusalādivibhāgapavicayamukhena vicayahārasampātaṃ dassetuṃ ‘tattha taṇhā duvidhā’tiādi āraddha’’nti (netti. aṭṭha. 53) –
வுத்தங். தத்த² தத்தா²தி தஸ்மிங் ‘‘அரக்கி²தேன சித்தேனா’’திஆதி³ஸுத்தத்தே² தே³ஸனாஹாரஸம்பாதேன ஸங்வண்ணிதே அகுஸலத⁴ம்மே ‘‘தண்ஹா’’தி நித்³தா⁴ரிதா ஸப்³ப³தண்ஹா. குஸலாபீதி சதுபூ⁴மகே குஸலே உத்³தி³ஸ்ஸ பவத்தா தண்ஹாபி. அகுஸலாபீதி அகுஸலத⁴ம்மே உத்³தி³ஸ்ஸ பவத்தா தண்ஹாபீதி து³விதா⁴ ஹோதீதி விசயிதப்³பா³. தேன வுத்தங் டீகாயங் – ‘‘குஸலத⁴ம்மாரம்மணாதி குஸலத⁴ம்மே உத்³தி³ஸ்ஸ பவத்தமத்தங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங், ந தேஸங் ஆரம்மணபச்சயதங், இத⁴ ‘குஸலா த⁴ம்மா’தி லோகுத்தரத⁴ம்மானம்பி அதி⁴ப்பேதத்தா’’தி.
Vuttaṃ. Tattha tatthāti tasmiṃ ‘‘arakkhitena cittenā’’tiādisuttatthe desanāhārasampātena saṃvaṇṇite akusaladhamme ‘‘taṇhā’’ti niddhāritā sabbataṇhā. Kusalāpīti catubhūmake kusale uddissa pavattā taṇhāpi. Akusalāpīti akusaladhamme uddissa pavattā taṇhāpīti duvidhā hotīti vicayitabbā. Tena vuttaṃ ṭīkāyaṃ – ‘‘kusaladhammārammaṇāti kusaladhamme uddissa pavattamattaṃ sandhāya vuttaṃ, na tesaṃ ārammaṇapaccayataṃ, idha ‘kusalā dhammā’ti lokuttaradhammānampi adhippetattā’’ti.
‘‘குஸலா தண்ஹா கிங்கா³மினீ, அகுஸலா தண்ஹா கிங் கா³மினீ’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘அகுஸலா ஸங்ஸாரகா³மினீ’’திஆதி³ வுத்தங். அத² வா ‘‘கதமோ குஸலாகுஸலதண்ஹானங் விஸேஸோ’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘அகுஸலா ஸங்ஸாரகா³மினீ’’திஆதி³ வுத்தங். ‘‘தண்ஹா நாம ஸங்ஸாரகா³மினீ ஹோது, கத²ங் அபசயகா³மினீ’’தி வத்தப்³ப³த்தா ‘‘பஹானதண்ஹா’’தி வுத்தங், பஹானஸ்ஸ ஹேதுபூ⁴தா தண்ஹா பஹானதண்ஹாதி அத்தோ², பஹாதப்³ப³தண்ஹங் ஆக³ம்ம யங் பஹானங் பவத்தேதப்³ப³ங், தேன பவத்தேதப்³பே³ன பஹானேன அபசயங் க³ச்ச²தீதி வுத்தங் ஹோதி.
‘‘Kusalā taṇhā kiṃgāminī, akusalā taṇhā kiṃ gāminī’’ti pucchitabbattā ‘‘akusalā saṃsāragāminī’’tiādi vuttaṃ. Atha vā ‘‘katamo kusalākusalataṇhānaṃ viseso’’ti pucchitabbattā ‘‘akusalā saṃsāragāminī’’tiādi vuttaṃ. ‘‘Taṇhā nāma saṃsāragāminī hotu, kathaṃ apacayagāminī’’ti vattabbattā ‘‘pahānataṇhā’’ti vuttaṃ, pahānassa hetubhūtā taṇhā pahānataṇhāti attho, pahātabbataṇhaṃ āgamma yaṃ pahānaṃ pavattetabbaṃ, tena pavattetabbena pahānena apacayaṃ gacchatīti vuttaṃ hoti.
‘‘கிங் பன தண்ஹாயேவ குஸலாகுஸலாதி து³ப்³பி³தா⁴, உதா³ஹு அஞ்ஞோபி குஸலாகுஸலாதி து³ப்³பி³தோ⁴’’தி வத்தப்³ப³த்தா ‘‘மானோபீ’’திஆதி³ வுத்தங். ‘‘கதமோ மானோ குஸலோ, கதமோ மானோ அகுஸலோ’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘யங் மானங் நிஸ்ஸாய மானங் பஜஹதி, அயங் மானோ குஸலோ. யோ பன மானோ து³க்க²ங் நிப்³ப³த்தயதி, அயங் மானோ அகுஸலோ’’தி வுத்தங். தத்த² யங் மானங்…பே॰… குஸலோதி யங் மானங் நிஸ்ஸாய உபனிஸ்ஸாய பஹானங் பவத்திதங், தேன பஹானேன ஸந்தானே உப்பஜ்ஜனாரஹங் மானங் பஜஹதி, அயங் உபனிஸ்ஸயபச்சயபூ⁴தோ மானோ ப²லூபசாரேன குஸலோ. யோ பன…பே॰… அகுஸலோதி யோ பன மானோ பரஹிங்ஸனாதி³வஸேன பவத்தமானோ ஹுத்வா அத்தனோ ச பரஸ்ஸ ச து³க்க²ங் நிப்³ப³த்தயதி, அயங் மானோ அகுஸலோதி விசயித்வா வேதி³தப்³போ³.
‘‘Kiṃ pana taṇhāyeva kusalākusalāti dubbidhā, udāhu aññopi kusalākusalāti dubbidho’’ti vattabbattā ‘‘mānopī’’tiādi vuttaṃ. ‘‘Katamo māno kusalo, katamo māno akusalo’’ti pucchitabbattā ‘‘yaṃ mānaṃ nissāya mānaṃ pajahati, ayaṃ māno kusalo. Yo pana māno dukkhaṃ nibbattayati, ayaṃ māno akusalo’’ti vuttaṃ. Tattha yaṃ mānaṃ…pe… kusaloti yaṃ mānaṃ nissāya upanissāya pahānaṃ pavattitaṃ, tena pahānena santāne uppajjanārahaṃ mānaṃ pajahati, ayaṃ upanissayapaccayabhūto māno phalūpacārena kusalo. Yo pana…pe… akusaloti yo pana māno parahiṃsanādivasena pavattamāno hutvā attano ca parassa ca dukkhaṃ nibbattayati, ayaṃ māno akusaloti vicayitvā veditabbo.
‘‘ஸங்ஸாராபசயகா³மினீஸு தாஸு தண்ஹாஸு கதமா அபசயகா³மினீ தண்ஹா குஸலா’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘குஸலா’’தி வுத்தாய தண்ஹாய ஸரூபங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘தத்த² யங் நெக்க²ம்மஸித’’ந்திஆதி³ வுத்தங். தத்தா²தி தாஸு ஸங்ஸாராபசயகா³மினீஸு தண்ஹாபூ⁴தாஸு குஸலாகுஸலாஸு. அயங் தண்ஹா குஸலாதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ‘‘அரியா புக்³க³லா ஸந்தங் ஆயதனங் யங் அரியப²லத⁴ம்மங் ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹரந்தி, தங் ஆயதனங் அரியப²லத⁴ம்மங் அஹங் குதா³ஸ்ஸு ஸச்சி²கத்வா விஹரிஸ்ஸ’’ந்தி பத்த²யந்தஸ்ஸ தஸ்ஸ குலபுத்தஸ்ஸ தஸ்மிங் அரியப²லே பிஹா உப்பஜ்ஜதி, பிஹாபச்சயா யங் தோ³மனஸ்ஸங் உப்பஜ்ஜதி, இத³ங் தோ³மனஸ்ஸங் ‘‘நெக்க²ம்மஸித’’ந்தி வுச்சதி. அயங் அரியப²லே பிஹாஸங்கா²தா தண்ஹா குஸலா அனவஜ்ஜா அனவஜ்ஜஅரியப²லத⁴ம்மங் உத்³தி³ஸ்ஸ பவத்தத்தாதி விசயிதப்³ப³ங்.
‘‘Saṃsārāpacayagāminīsu tāsu taṇhāsu katamā apacayagāminī taṇhā kusalā’’ti pucchitabbattā ‘‘kusalā’’ti vuttāya taṇhāya sarūpaṃ dassetuṃ ‘‘tattha yaṃ nekkhammasita’’ntiādi vuttaṃ. Tatthāti tāsu saṃsārāpacayagāminīsu taṇhābhūtāsu kusalākusalāsu. Ayaṃ taṇhā kusalāti sambandho. ‘‘Ariyā puggalā santaṃ āyatanaṃ yaṃ ariyaphaladhammaṃ sacchikatvā upasampajja viharanti, taṃ āyatanaṃ ariyaphaladhammaṃ ahaṃ kudāssu sacchikatvā viharissa’’nti patthayantassa tassa kulaputtassa tasmiṃ ariyaphale pihā uppajjati, pihāpaccayā yaṃ domanassaṃ uppajjati, idaṃ domanassaṃ ‘‘nekkhammasita’’nti vuccati. Ayaṃ ariyaphale pihāsaṅkhātā taṇhā kusalā anavajjā anavajjaariyaphaladhammaṃ uddissa pavattattāti vicayitabbaṃ.
‘‘கத²ங் பவத்தா’’தி வத்தப்³ப³த்தா ‘‘ராக³விராகா³’’திஆதி³ வுத்தங். யா ராக³விராகா³ சேதோவிமுத்தி பத்தப்³பா³. ததா³ரம்மணா தங் சேதோவிமுத்திங் ஆக³ம்ம பவத்தா தண்ஹா குஸலா அனவஜ்ஜா, யா அவிஜ்ஜாவிராகா³ பஞ்ஞாவிமுத்தி பத்தப்³பா³, ததா³ரம்மணா தங் பஞ்ஞாவிமுத்திங் ஆக³ம்ம பவத்தா தண்ஹா குஸலா அனவஜ்ஜாதி விசயிதப்³பா³. தாய பஞ்ஞாவிமுத்தியா வஸேன ப⁴க³வதா –
‘‘Kathaṃ pavattā’’ti vattabbattā ‘‘rāgavirāgā’’tiādi vuttaṃ. Yā rāgavirāgā cetovimutti pattabbā. Tadārammaṇā taṃ cetovimuttiṃ āgamma pavattā taṇhā kusalā anavajjā, yā avijjāvirāgā paññāvimutti pattabbā, tadārammaṇā taṃ paññāvimuttiṃ āgamma pavattā taṇhā kusalā anavajjāti vicayitabbā. Tāya paññāvimuttiyā vasena bhagavatā –
‘‘தஸ்மா ரக்கி²தசித்தஸ்ஸ, ஸம்மாஸங்கப்பகோ³சரோ;
‘‘Tasmā rakkhitacittassa, sammāsaṅkappagocaro;
ஸம்மாதி³ட்டி²புரெக்கா²ரோ, ஞத்வான உத³யப்³ப³யங்;
Sammādiṭṭhipurekkhāro, ñatvāna udayabbayaṃ;
தி²னமித்³தா⁴பி⁴பூ⁴ பி⁴க்கு², ஸப்³பா³ து³க்³க³தியோ ஜஹே’’தி. (உதா³॰ 32; நெத்தி॰ 31, 65, 78) –
Thinamiddhābhibhū bhikkhu, sabbā duggatiyo jahe’’ti. (udā. 32; netti. 31, 65, 78) –
கா³தா²யங் ‘‘ஸப்³பா³ து³க்³க³தியோ ஜஹே’’தி பத³ங் வுத்தங், ‘‘தஸ்ஸா பஞ்ஞாவிமுத்தியா யோ பவிசயோ காதப்³போ³, கதமோ ஸோ பவிசயோ’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘தஸ்ஸா கோ பவிசயோ’’திஆதி³ வுத்தங். தஸ்ஸா பஞ்ஞாவிமுத்தியா கோ பவிசயோதி சே புச்செ²ய்ய ‘‘அட்ட² மக்³க³ங்கா³னி – ஸம்மாதி³ட்டி² ஸம்மாஸங்கப்போ ஸம்மாவாசா ஸம்மாகம்மந்தோ ஸம்மாஆஜீவோ ஸம்மாவாயாமோ ஸம்மாஸதி ஸம்மாஸமாதீ⁴’’தி பவிசயோ வேதி³தப்³போ³. ‘‘ஸோ பவிசயோ கத்த² த³ட்ட²ப்³போ³’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘ஸோ கத்தா²’’திஆதி³ வுத்தங். ஸோ பஞ்ஞாவிமுத்தியா பவிசயோ கத்த² கஸ்மிங் த⁴ம்மே த³ட்ட²ப்³போ³தி புச்ச²தி. சதுத்தே² ஜா²னே பாரமிதாய உக்கங்ஸக³தாய சதுத்த²ஜ்ஜா²னபா⁴வனாய ஸோ பவிசயோ த³ட்ட²ப்³போ³.
Gāthāyaṃ ‘‘sabbā duggatiyo jahe’’ti padaṃ vuttaṃ, ‘‘tassā paññāvimuttiyā yo pavicayo kātabbo, katamo so pavicayo’’ti pucchitabbattā ‘‘tassā ko pavicayo’’tiādi vuttaṃ. Tassā paññāvimuttiyā ko pavicayoti ce puccheyya ‘‘aṭṭha maggaṅgāni – sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhī’’ti pavicayo veditabbo. ‘‘So pavicayo kattha daṭṭhabbo’’ti pucchitabbattā ‘‘so katthā’’tiādi vuttaṃ. So paññāvimuttiyā pavicayo kattha kasmiṃ dhamme daṭṭhabboti pucchati. Catutthe jhāne pāramitāya ukkaṃsagatāya catutthajjhānabhāvanāya so pavicayo daṭṭhabbo.
‘‘சதுத்தே² ஜா²னே பாரமிதாயா’’தி வுத்தமத்த²ங் விவரிதுங் ‘‘சதுத்தே² ஹி ஜா²னே’’திஆதி³ வுத்தங். யோ ஸோ சதுத்த²ஜ்ஜா²னலாபீ⁴ புக்³க³லோ சதுத்தே² ஜா²னே பரிஸுத்³த⁴ங் பரியோதா³தங் அனங்க³ணங் விக³தூபக்கிலேஸங் முது³ கம்மனியங் டி²தங் ஆனேஞ்ஜப்பத்தங், இதி அட்ட²ங்க³ஸமன்னாக³தங் சித்தங் பா⁴வயதி, ஸோ சதுத்த²ஜ்ஜா²னலாபீ⁴ புக்³க³லோ தத்த² சதுத்தே² ஜா²னே அட்ட²வித⁴ங் விஜ்ஜாசரணங் அதி⁴க³ச்ச²தி. கதமங் அட்ட²வித⁴ங்? ச² அபி⁴ஞ்ஞா, த்³வே ச விஸேஸே வா அதி⁴க³ச்ச²தீதி யோஜனா. இத்³தி⁴விதா⁴த³யோ பஞ்ச, லோகியாபி⁴ஞ்ஞா சேவ அரஹத்தமக்³க³பஞ்ஞா சாதி ச² அபி⁴ஞ்ஞா. மனோமயித்³தி⁴ சேவ விபஸ்ஸனாஞாணஞ்சாதி த்³வே ச விஸேஸா ஹொந்தி.
‘‘Catutthe jhāne pāramitāyā’’ti vuttamatthaṃ vivarituṃ ‘‘catutthe hi jhāne’’tiādi vuttaṃ. Yo so catutthajjhānalābhī puggalo catutthe jhāne parisuddhaṃ pariyodātaṃ anaṅgaṇaṃ vigatūpakkilesaṃ mudu kammaniyaṃ ṭhitaṃ āneñjappattaṃ, iti aṭṭhaṅgasamannāgataṃ cittaṃ bhāvayati, so catutthajjhānalābhī puggalo tattha catutthe jhāne aṭṭhavidhaṃ vijjācaraṇaṃ adhigacchati. Katamaṃ aṭṭhavidhaṃ? Cha abhiññā, dve ca visese vā adhigacchatīti yojanā. Iddhividhādayo pañca, lokiyābhiññā ceva arahattamaggapaññā cāti cha abhiññā. Manomayiddhi ceva vipassanāñāṇañcāti dve ca visesā honti.
‘‘தங் சதுத்த²ஜ்ஜா²னசித்தங் குதோ பரிஸுத்³த⁴ங்…பே॰… குதோ ஆனேஞ்ஜப்பத்த’’ந்தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘தங் சித்தங் யதோ பரிஸுத்³த⁴’’ந்திஆதி³ வுத்தங். தங் சித்தங் யதோ உபெக்கா²ஸதிபாரிஸுத்³தி⁴பா⁴வதோ பரிஸுத்³த⁴ங், ததோ உபெக்கா²ஸதிபாரிஸுத்³தி⁴பா⁴வதோ பரியோதா³தங் ஹோதி. ஸுகா²தீ³னங் பச்சயகா⁴தேன யதோ வீதராகா³தி³அனங்க³ணபா⁴வதோ அனங்க³ணங், ததோ வீதராகா³தி³அனங்க³ணபா⁴வதோ விக³தூபக்கிலேஸங். யதோ ஸுபா⁴விதபா⁴வதோ முது³, ததோ ஸுபா⁴விதபா⁴வதோ கம்மனியங். யதோ பரிஸுத்³தா⁴தீ³ஸு டி²தபா⁴வதோ டி²தங், ததோ பரிஸுத்³தா⁴தீ³ஸு டி²தபா⁴வதோ ஆனேஞ்ஜப்பத்தங் ஹோதீதிபி யோஜனா யுத்தா அட்ட²கதா²யங் (நெத்தி॰ அட்ட²॰ 53) யுக³ளதோ ஆக³தத்தா. ஸத்³தா⁴வீரியஸதிஸமாதி⁴பஞ்ஞாஓபா⁴ஸேஹி பரிக்³க³ஹிதபா⁴வதோ ஆனேஞ்ஜப்பத்தங். ஸத்³தா⁴ய ஹி பரிக்³க³ஹிதங் சித்தங் படிபக்கே² அஸ்ஸத்³தி⁴யே ந இஞ்ஜதி ந சலதி, வீரியேன பரிக்³க³ஹிதங் சித்தங் படிபக்கே² கோஸஜ்ஜே ந இஞ்ஜதி, ஸதியா பரிக்³க³ஹிதங் சித்தங் படிபக்கே² பமாதே³ ந இஞ்ஜதி, ஸமாதி⁴னா பரிக்³க³ஹிதங் சித்தங் படிபக்கே² உத்³த⁴ச்சே ந இஞ்ஜதி, பஞ்ஞாய பரிக்³க³ஹிதங் சித்தங் படிபக்கா²ய அவிஜ்ஜாய ந இஞ்ஜதி, ஓபா⁴ஸக³தங் சித்தங் கிலேஸந்த⁴காரே ந இஞ்ஜதி. இதி இமேஹி ச²ஹி த⁴ம்மேஹி பரிக்³க³ஹிதங் சதுத்த²ஜ்ஜா²னசித்தங் ஆனேஞ்ஜப்பத்தங் ஹோதி. ஏவங் அட்ட²ங்க³ஸமன்னாக³தத்தா சதுத்த²ஜ்ஜா²னசித்தங் ச²ன்னங் அபி⁴ஞ்ஞாஞாணானஞ்ச மனோமயித்³தி⁴விபஸ்ஸனாஞாணானஞ்ச அதி⁴க³மூபாயோ ஹோதி, தஸ்மா ஸோ பஞ்ஞாவிமுத்திபரிசயோ சதுத்த²ஜ்ஜா²னே த³ட்ட²ப்³போ³யேவாதி ஸங்கே²பத்தோ². வித்தா²ரதோ பன அட்ட²கதா²யங் (நெத்தி॰ அட்ட²॰ 53) ‘‘தத்த² உபெக்கா²ஸதிபாரிஸுத்³தி⁴பா⁴வேனா’’திஆதி³னா வா ‘‘அபரோ நயோ’’திஆதி³னா வா வுத்தோயேவாதி அம்ஹேஹி ந வுத்தோ.
‘‘Taṃ catutthajjhānacittaṃ kuto parisuddhaṃ…pe… kuto āneñjappatta’’nti pucchitabbattā ‘‘taṃ cittaṃ yato parisuddha’’ntiādi vuttaṃ. Taṃ cittaṃ yato upekkhāsatipārisuddhibhāvato parisuddhaṃ, tato upekkhāsatipārisuddhibhāvato pariyodātaṃ hoti. Sukhādīnaṃ paccayaghātena yato vītarāgādianaṅgaṇabhāvato anaṅgaṇaṃ, tato vītarāgādianaṅgaṇabhāvato vigatūpakkilesaṃ. Yato subhāvitabhāvato mudu, tato subhāvitabhāvato kammaniyaṃ. Yato parisuddhādīsu ṭhitabhāvato ṭhitaṃ, tato parisuddhādīsu ṭhitabhāvato āneñjappattaṃ hotītipi yojanā yuttā aṭṭhakathāyaṃ (netti. aṭṭha. 53) yugaḷato āgatattā. Saddhāvīriyasatisamādhipaññāobhāsehi pariggahitabhāvato āneñjappattaṃ. Saddhāya hi pariggahitaṃ cittaṃ paṭipakkhe assaddhiye na iñjati na calati, vīriyena pariggahitaṃ cittaṃ paṭipakkhe kosajje na iñjati, satiyā pariggahitaṃ cittaṃ paṭipakkhe pamāde na iñjati, samādhinā pariggahitaṃ cittaṃ paṭipakkhe uddhacce na iñjati, paññāya pariggahitaṃ cittaṃ paṭipakkhāya avijjāya na iñjati, obhāsagataṃ cittaṃ kilesandhakāre na iñjati. Iti imehi chahi dhammehi pariggahitaṃ catutthajjhānacittaṃ āneñjappattaṃ hoti. Evaṃ aṭṭhaṅgasamannāgatattā catutthajjhānacittaṃ channaṃ abhiññāñāṇānañca manomayiddhivipassanāñāṇānañca adhigamūpāyo hoti, tasmā so paññāvimuttiparicayo catutthajjhāne daṭṭhabboyevāti saṅkhepattho. Vitthārato pana aṭṭhakathāyaṃ (netti. aṭṭha. 53) ‘‘tattha upekkhāsatipārisuddhibhāvenā’’tiādinā vā ‘‘aparo nayo’’tiādinā vā vuttoyevāti amhehi na vutto.
‘‘யேஸங் ராகா³தி³அங்க³ணானங் அபா⁴வேன அனங்க³ணங், யேஸங் அபி⁴ஜ்ஜா²தி³உபக்கிலேஸானங் அபா⁴வேன விக³தூபக்கிலேஸங், யாய சித்தஸ்ஸ டி²தியா அபா⁴வேன டி²தங், இஞ்ஜனாய அபா⁴வேன ஆனேஞ்ஜப்பத்தங், தே ராகா³தி³அங்க³ணாத³யோ கதமாய பக்கா²’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘தத்த² அங்க³ணா’’திஆதி³ வுத்தங். தத்தா²தி தேஸு ராகா³தி³அங்க³ணாதீ³ஸு அங்க³ணா ச ராகா³தி³அங்க³ணா ச உபக்கிலேஸா அபி⁴ஜ்ஜா²தி³உபக்கிலேஸா ச ஸந்தி, தது³ப⁴யங் ராகா³தி³அங்க³ணஅபி⁴ஜ்ஜா²தி³உபக்கிலேஸத்³வயங் தண்ஹாபக்கோ² ராகா³தி³அங்க³ணானங் தண்ஹாஸபா⁴வத்தா, அபி⁴ஜ்ஜா²தி³உபக்கிலேஸானஞ்ச தண்ஹாய அனுலோமத்தா. யா இஞ்ஜனா ப²ந்த³னா யா ச சித்தஸ்ஸ அட்டி²தி அனவட்டா²னங் அத்தி², அயங் இஞ்ஜனா அட்டி²தி தி³ட்டி²பக்கோ² இஞ்ஜனாய ச அட்டி²தியா ச மிச்சா²பி⁴னிவேஸஹேதுபா⁴வதோதி பவிசயோ காதப்³போ³.
‘‘Yesaṃ rāgādiaṅgaṇānaṃ abhāvena anaṅgaṇaṃ, yesaṃ abhijjhādiupakkilesānaṃ abhāvena vigatūpakkilesaṃ, yāya cittassa ṭhitiyā abhāvena ṭhitaṃ, iñjanāya abhāvena āneñjappattaṃ, te rāgādiaṅgaṇādayo katamāya pakkhā’’ti pucchitabbattā ‘‘tattha aṅgaṇā’’tiādi vuttaṃ. Tatthāti tesu rāgādiaṅgaṇādīsu aṅgaṇā ca rāgādiaṅgaṇā ca upakkilesā abhijjhādiupakkilesā ca santi, tadubhayaṃ rāgādiaṅgaṇaabhijjhādiupakkilesadvayaṃ taṇhāpakkho rāgādiaṅgaṇānaṃ taṇhāsabhāvattā, abhijjhādiupakkilesānañca taṇhāya anulomattā. Yā iñjanā phandanā yā ca cittassa aṭṭhiti anavaṭṭhānaṃ atthi, ayaṃ iñjanā aṭṭhiti diṭṭhipakkho iñjanāya ca aṭṭhitiyā ca micchābhinivesahetubhāvatoti pavicayo kātabbo.
‘‘கிங் பன சதுத்த²ஜ்ஜா²னசித்தங் அட்ட²ங்க³ஸமன்னாக³தத்தாயேவ ச²ன்னங் அபி⁴ஞ்ஞாஞாணானஞ்ச மனோமயித்³தி⁴விபஸ்ஸனாஞாணானஞ்ச அதி⁴க³மூபாயோ ஹோதீ’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘சத்தாரி இந்த்³ரியானீ’’தி வுத்தங். ‘‘தஸ்ஸ சதுத்த²ஜ்ஜா²னலாபி⁴னோ, து³க்கி²ந்த்³ரியங் தோ³மனஸ்ஸிந்த்³ரியங் ஸுகி²ந்த்³ரியங் ஸோமனஸ்ஸிந்த்³ரியங் இதி சத்தாரிந்த்³ரியானி சதுத்த²ஜ்ஜா²னே நிருஜ்ஜ²ந்தி, தஸ்ஸ சதுத்த²ஜ்ஜா²னலாபி⁴னோ உபெக்கி²ந்த்³ரியங் அவஸிட்ட²ங் ப⁴வதி, தஸ்மாபி சதுத்த²ஜ்ஜா²னசித்தங் வுத்தப்பகாரானங் அட்ட²ன்னங் ஞாணானங் அதி⁴க³மூபாயோ ஹோதி, ஸோ ச அதி⁴க³மூபாயபா⁴வோ சிண்ணவஸீபா⁴வஸ்ஸேவ ப⁴வெய்ய, கத²ங் சதுத்த²ஜ்ஜா²னமத்தலாபி⁴னோ சிண்ணவஸீபா⁴வோ ஸியா’’தி வத்தப்³ப³த்தா ஸோ சதுத்த²ஜ்ஜா²னலாபீ⁴ சதுத்த²ஜ்ஜா²னேயேவ அட்ட²த்வா அரூபஸமாபத்தியோபி ஏவங் கத்வா நிப்³ப³த்தேதி பா⁴வேதி, தஸ்மா சிண்ணவஸீபா⁴வோ ஹோதீதி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஸோ உபரிமங் ஸமாபத்தி’’ந்திஆதி³ வுத்தங். தஸ்ஸத்தோ² அட்ட²கதா²யங் (நெத்தி॰ அட்ட²॰ 53) வித்தா²ரதோ வுத்தோ, தஸ்மா யோஜனமத்தங் கரிஸ்ஸாம.
‘‘Kiṃ pana catutthajjhānacittaṃ aṭṭhaṅgasamannāgatattāyeva channaṃ abhiññāñāṇānañca manomayiddhivipassanāñāṇānañca adhigamūpāyo hotī’’ti pucchitabbattā ‘‘cattāri indriyānī’’ti vuttaṃ. ‘‘Tassa catutthajjhānalābhino, dukkhindriyaṃ domanassindriyaṃ sukhindriyaṃ somanassindriyaṃ iti cattārindriyāni catutthajjhāne nirujjhanti, tassa catutthajjhānalābhino upekkhindriyaṃ avasiṭṭhaṃ bhavati, tasmāpi catutthajjhānacittaṃ vuttappakārānaṃ aṭṭhannaṃ ñāṇānaṃ adhigamūpāyo hoti, so ca adhigamūpāyabhāvo ciṇṇavasībhāvasseva bhaveyya, kathaṃ catutthajjhānamattalābhino ciṇṇavasībhāvo siyā’’ti vattabbattā so catutthajjhānalābhī catutthajjhāneyeva aṭṭhatvā arūpasamāpattiyopi evaṃ katvā nibbatteti bhāveti, tasmā ciṇṇavasībhāvo hotīti dassetuṃ ‘‘so uparimaṃ samāpatti’’ntiādi vuttaṃ. Tassattho aṭṭhakathāyaṃ (netti. aṭṭha. 53) vitthārato vutto, tasmā yojanamattaṃ karissāma.
ஸோ ரூபாவசரசதுத்த²ஜ்ஜா²னலாபீ⁴ யோகா³வசரோ ரூபாவசரசதுத்த²ஜ்ஜா²னஸமாபத்திதோ உபரிமங் ஆகாஸானஞ்சாயதனஸமாபத்திங் ஸந்ததோ ஸந்ததரதோ மனஸி கரோதி. யதா²வுத்தங் உபரிமங் ஸமாபத்திங் ஸந்ததோ மனஸி கரோதோ தஸ்ஸ சதுத்த²ஜ்ஜா²னலாபி⁴னோ யோகா³வசரஸ்ஸ சதுத்த²ஜ்ஜா²னே ஸஞ்ஞா ஸஞ்ஞாபதா⁴னா ஸமாபத்தி ஓளாரிகா விய ஹுத்வா ஸண்ட²ஹதி, படிக⁴ஸஞ்ஞா ச உக்கண்டா² அனபி⁴ரதி ஹுத்வா ஸண்ட²ஹதி, ஸோ யதா²வுத்தேன விதி⁴னா மனஸி கரொந்தோ யோகா³வசரோ ஸப்³ப³ஸோ நிரவஸேஸதோ ரூபஸஞ்ஞானங் ஸமதிக்கமா படிக⁴ஸஞ்ஞானங் அத்த²ங்க³மா நானத்தஸஞ்ஞானங் அமனஸிகாரா ‘‘ஆகாஸங் அனந்த’’ந்தி மனஸி கத்வா பவத்தமானங் ஆகாஸானஞ்சாயதனஸமாபத்திங் ஸச்சி²கத்வா உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி. ரூபஸஞ்ஞா ரூபாவசரஸஞ்ஞா பஞ்சவித⁴அபி⁴ஞ்ஞாபி⁴னீஹாரோ ஹோதி. நானத்தஸஞ்ஞா நானாரம்மணேஸு வோகாரோ அகுஸலோ பவத்ததி. ஏவங் ரூபாவசரஜ்ஜா²னே ஆதீ³னவத³ஸ்ஸீ ஹுத்வா தா ரூபஸஞ்ஞானானத்தஸஞ்ஞாயோ ஆரம்மணே ஸமதிக்கமதி, அஸ்ஸ யோகா³வசரஸ்ஸ படிக⁴ஸஞ்ஞா ச அப்³ப⁴த்த²ங் க³ச்ச²தி. ஏவங் இமினா வுத்தனயேன ஸமதிக்கமேன ஸமாஹிதஸ்ஸ, ஸந்தவுத்தினா அரூபாவசரஸமாதி⁴னா ஸமாஹிதஸ்ஸ யோகா³வசரஸ்ஸ ஓபா⁴ஸோ ரூபாவசரஜ்ஜா²னோபா⁴ஸோ அந்தரதா⁴யதி. ரூபானங் கஸிணரூபானங் ஜா²னசக்கு²னா த³ஸ்ஸனஞ்ச அந்தரதா⁴யதீதி யோஜனா.
So rūpāvacaracatutthajjhānalābhī yogāvacaro rūpāvacaracatutthajjhānasamāpattito uparimaṃ ākāsānañcāyatanasamāpattiṃsantato santatarato manasi karoti. Yathāvuttaṃ uparimaṃ samāpattiṃ santato manasi karoto tassa catutthajjhānalābhino yogāvacarassa catutthajjhāne saññā saññāpadhānā samāpatti oḷārikā viya hutvā saṇṭhahati, paṭighasaññā ca ukkaṇṭhā anabhirati hutvā saṇṭhahati, so yathāvuttena vidhinā manasi karonto yogāvacaro sabbaso niravasesato rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘‘ākāsaṃ ananta’’nti manasi katvā pavattamānaṃ ākāsānañcāyatanasamāpattiṃ sacchikatvā upasampajja viharati. Rūpasaññā rūpāvacarasaññā pañcavidhaabhiññābhinīhāro hoti. Nānattasaññā nānārammaṇesu vokāro akusalo pavattati. Evaṃ rūpāvacarajjhāne ādīnavadassī hutvā tā rūpasaññānānattasaññāyo ārammaṇe samatikkamati, assa yogāvacarassa paṭighasaññā ca abbhatthaṃ gacchati. Evaṃ iminā vuttanayena samatikkamena samāhitassa, santavuttinā arūpāvacarasamādhinā samāhitassa yogāvacarassa obhāso rūpāvacarajjhānobhāso antaradhāyati. Rūpānaṃ kasiṇarūpānaṃ jhānacakkhunā dassanañca antaradhāyatīti yojanā.
‘‘யேன ஸமாதி⁴னா ஸமாஹிதஸ்ஸ, ஸமாஹிதஸ்ஸ ஓபா⁴ஸோ ச ரூபானங் த³ஸ்ஸனஞ்ச அந்தரதா⁴யதி, ஸோ ஸமாதி⁴ கித்தகேஹி அங்கே³ஹி ஸமன்னாக³தோ, கத²ங் பச்சவெக்கி²தப்³போ³’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘ஸோ ஸமாதீ⁴’’திஆதி³ வுத்தங். ஸோ ஸமாதீ⁴தி யேன ரூபாரூபாவசரஸமாதி⁴னா ஸமாஹிதோ, ஸோ து³விதோ⁴பி ஸமாதி⁴ அனபி⁴ஜ்ஜா²ப்³யாபாத³வீரியாரம்பே⁴ஹி தீஹி உபகாரகங்கே³ஹி ச பஸ்ஸத்³தி⁴ஸதீஹி த்³வீஹி பரிக்கா²ரங்கே³ஹி ச அவிக்கி²த்தேன ஏகேன ஸபா⁴வங்கே³ன ச ச²ஹி அங்கே³ஹி ஸமன்னாக³தோதி பச்சவெக்கி²தப்³போ³ புனப்புனங் சிந்தேதப்³போ³ ஸல்லக்கே²தப்³போ³ . ‘‘கத²ங் கத்த² பச்சவெக்கி²தப்³போ³’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘அனபி⁴ஜ்ஜா²ஸஹக³தங் மே மானஸங் ஸப்³ப³லோகே’’திஆதி³ வுத்தங். ‘‘தேஸு ச²ஸு அங்கே³ஸு கித்தகோ ஸமதோ², கித்தகா விபஸ்ஸனா’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா எத்தகோ ஸமதோ², எத்தகா விபஸ்ஸனாதி விப⁴ஜிதுங் ‘‘தத்த² யஞ்சா’’திஆதி³ வுத்தங்.
‘‘Yena samādhinā samāhitassa, samāhitassa obhāso ca rūpānaṃ dassanañca antaradhāyati, so samādhi kittakehi aṅgehi samannāgato, kathaṃ paccavekkhitabbo’’ti pucchitabbattā ‘‘so samādhī’’tiādi vuttaṃ. So samādhīti yena rūpārūpāvacarasamādhinā samāhito, so duvidhopi samādhi anabhijjhābyāpādavīriyārambhehi tīhi upakārakaṅgehi ca passaddhisatīhi dvīhi parikkhāraṅgehi ca avikkhittena ekena sabhāvaṅgena ca chahi aṅgehi samannāgatoti paccavekkhitabbo punappunaṃ cintetabbo sallakkhetabbo . ‘‘Kathaṃ kattha paccavekkhitabbo’’ti pucchitabbattā ‘‘anabhijjhāsahagataṃ me mānasaṃ sabbaloke’’tiādi vuttaṃ. ‘‘Tesu chasu aṅgesu kittako samatho, kittakā vipassanā’’ti pucchitabbattā ettako samatho, ettakā vipassanāti vibhajituṃ ‘‘tattha yañcā’’tiādi vuttaṃ.
54. ‘‘பஞ்ஞாவிமுத்தீ’’தி வுத்தஸ்ஸ அரஹத்தப²லஸ்ஸ ஸமாதி⁴ஸ்ஸ ஸமத²விபஸ்ஸனாஸங்கா²தா புப்³ப³பா⁴க³படிபதா³ ஸமாதி⁴முகே²ன ஆசரியேன விப⁴த்தா, ‘‘தாய படிபதா³ய லபி⁴தப்³போ³ அரஹத்தப²லஸமாதி⁴ கித்தகேன வேதி³தப்³போ³’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘ஸோ ஸமாதி⁴ பஞ்சவிதே⁴ன வேதி³தப்³போ³’’தி வுத்தங். யோ அரஹத்தப²லஸமாதி⁴ ஸமத²விபஸ்ஸனாபடிபதா³ய லபி⁴தப்³போ³, ஸோ அரஹத்தப²லஸமாதி⁴ பஞ்சவிதே⁴ன ஞாணத³ஸ்ஸனேன வேதி³தப்³போ³.
54. ‘‘Paññāvimuttī’’ti vuttassa arahattaphalassa samādhissa samathavipassanāsaṅkhātā pubbabhāgapaṭipadā samādhimukhena ācariyena vibhattā, ‘‘tāya paṭipadāya labhitabbo arahattaphalasamādhi kittakena veditabbo’’ti pucchitabbattā ‘‘so samādhi pañcavidhena veditabbo’’ti vuttaṃ. Yo arahattaphalasamādhi samathavipassanāpaṭipadāya labhitabbo, so arahattaphalasamādhi pañcavidhena ñāṇadassanena veditabbo.
‘‘கத²ங் பஞ்சவித⁴ஞாணத³ஸ்ஸனங் பச்சுபட்டி²தங் ப⁴வதீ’’தி வத்தப்³ப³த்தா ‘‘அயங் ஸமாதீ⁴’’திஆதி³ வுத்தங். அயங் அரஹத்தப²லஸமாதி⁴ அப்பிதப்பிதக்க²ணே ப²லஸமாபத்திஸுக²த்தா பச்சுப்பன்னஸுகோ² ஹோதி, இதி பச்சவெக்க²ந்தஸ்ஸ அஸ்ஸ அரஹதோ பச்சத்தமேவ ஞாணத³ஸ்ஸனங் பச்சுபட்டி²தங் ப⁴வதி. அயங் அரஹத்தப²லஸமாதி⁴ ஆயதிங் ஸமாபஜ்ஜிதப்³ப³ஸ்ஸ அரஹத்தப²லஸமாதி⁴ஸ்ஸ உபனிஸ்ஸயபச்சயத்தா ஆயதிங் ஸுக²விபாகோ ஹோதி, இதி பச்சவெக்க²ந்தஸ்ஸ…பே॰… ப⁴வதி. அயங் அரஹத்தப²லஸமாதி⁴ கிலேஸஅரீஹி ஆரகத்தா அரியோ, காமாமிஸவட்டாமிஸலோகாமிஸானங் அபா⁴வதோ நிராமிஸோ ச ஹோதி, இதி பச்சவெக்க²ந்தஸ்ஸ…பே॰… ப⁴வதி. அயங் அரஹத்தப²லஸமாதி⁴ அகாபுரிஸேஹி ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴பச்சேகபு³த்³த⁴ஸாவகபு³த்³தே⁴ஹி ஸேவிதப்³ப³த்தா அகாபுரிஸஸேவிதோ ஹோதி, இதி பச்சவெக்க²ந்தஸ்ஸ…பே॰… ப⁴வதி. அயங் அரஹத்தப²லஸமாதி⁴ அங்க³ஸந்தகிலேஸத³ரத²ஸந்தத்தா ஸந்தோ சேவ தி³வஸம்பி ஸமாபஜ்ஜந்தஸ்ஸ அதித்திகரணதோ பணீதோ ச படிப்பஸ்ஸத்³த⁴கிலேஸேன அரஹதா புக்³க³லேன லத்³த⁴த்தா படிப்பஸ்ஸத்³தி⁴லத்³தோ⁴ ச அரஹத்தமக்³க³ஸமாதி⁴ஸங்கா²தேன ஏகோதி³பா⁴வேன அதி⁴க³தத்தா ஏகோதி³பா⁴வாதி⁴க³தோ ச ஸஸங்கா²ரேன ஸபயோகே³ன அதி⁴க³தத்தா, நீவரணாதி³பச்சனீகத⁴ம்மே நிக்³க³ய்ஹ அனதி⁴க³தத்தா, அஞ்ஞே கிலேஸே வாரெத்வா அனதி⁴க³தத்தா, அரஹத்தமக்³க³ப²லபா⁴வேனேவ பவத்தத்தா நஸஸங்கா²ரனிக்³க³ய்ஹவாரிதக³தோ ஹோதி, இதி பச்சவெக்க²ந்தஸ்ஸ அஸ்ஸ அரஹதோ பச்சத்தமேவ ஞாணத³ஸ்ஸனங் பச்சுபட்டி²தங் ப⁴வதீதி பஞ்சவிதே⁴ன ஞாணத³ஸ்ஸனேன ஸோ அரஹத்தப²லஸமாதி⁴ விசயித்வா வேதி³தப்³போ³தி.
‘‘Kathaṃ pañcavidhañāṇadassanaṃ paccupaṭṭhitaṃ bhavatī’’ti vattabbattā ‘‘ayaṃ samādhī’’tiādi vuttaṃ. Ayaṃ arahattaphalasamādhi appitappitakkhaṇe phalasamāpattisukhattā paccuppannasukho hoti, iti paccavekkhantassa assa arahato paccattameva ñāṇadassanaṃ paccupaṭṭhitaṃ bhavati. Ayaṃ arahattaphalasamādhi āyatiṃ samāpajjitabbassa arahattaphalasamādhissa upanissayapaccayattā āyatiṃ sukhavipāko hoti, iti paccavekkhantassa…pe… bhavati. Ayaṃ arahattaphalasamādhi kilesaarīhi ārakattā ariyo, kāmāmisavaṭṭāmisalokāmisānaṃ abhāvato nirāmiso ca hoti, iti paccavekkhantassa…pe… bhavati. Ayaṃ arahattaphalasamādhi akāpurisehi sammāsambuddhapaccekabuddhasāvakabuddhehi sevitabbattā akāpurisasevito hoti, iti paccavekkhantassa…pe… bhavati. Ayaṃ arahattaphalasamādhi aṅgasantakilesadarathasantattā santo ceva divasampi samāpajjantassa atittikaraṇato paṇīto ca paṭippassaddhakilesena arahatā puggalena laddhattā paṭippassaddhiladdho ca arahattamaggasamādhisaṅkhātena ekodibhāvena adhigatattā ekodibhāvādhigato ca sasaṅkhārena sapayogena adhigatattā, nīvaraṇādipaccanīkadhamme niggayha anadhigatattā, aññe kilese vāretvā anadhigatattā, arahattamaggaphalabhāveneva pavattattā nasasaṅkhāraniggayhavāritagato hoti, iti paccavekkhantassa assa arahato paccattameva ñāṇadassanaṃ paccupaṭṭhitaṃ bhavatīti pañcavidhena ñāṇadassanena so arahattaphalasamādhi vicayitvā veditabboti.
‘‘பச்சுப்பன்னஸுகா²தீ³ஸு ஸமாதீ⁴ஸு கித்தகோ ஸமதோ², கித்தகா விபஸ்ஸனா’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘தத்த² யோ ச ஸமாதி⁴ பச்சுப்பன்னஸுகோ²’’திஆதி³ வுத்தங். ஸமதோ², விபஸ்ஸனாதி ச அரஹத்தப²லஸமத²விபஸ்ஸனாவ அதி⁴ப்பேதா, ந புப்³ப³பா⁴க³ஸமத²விபஸ்ஸனாதி. அரஹத்தப²லஸமாதி⁴ பஞ்சவிதே⁴ன வேதி³தப்³போ³தி ஆசரியேன வுத்தோ, ‘‘தஸ்ஸ அரஹத்தப²லஸமாதி⁴ஸ்ஸ புப்³ப³பா⁴க³படிபதா³யங் வுத்தோ ஸமாதி⁴ கித்தகேன வேதி³தப்³போ³’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘ஸோ ஸமாதி⁴ பஞ்சவிதே⁴ன வேதி³தப்³போ³’’தி வுத்தங். யோ ரூபாவசரசதுத்த²ஜ்ஜா²னஸமாதி⁴ புப்³ப³பா⁴க³படிபதா³யங் வுத்தோ, ஸோ ரூபாவசரசதுத்த²ஜ்ஜா²னஸமாதி⁴ பஞ்சவிதே⁴ன பகாரேன வேதி³தப்³போ³. ‘‘கதமேனா’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘பீதிப²ரணதா’’திஆதி³ வுத்தங். பட²மது³தியஜ்ஜா²னேஸு பஞ்ஞா பீதிப²ரணதா ஹோதி. பட²மது³தியததியஜ்ஜா²னேஸு பஞ்ஞா ஸுக²ப²ரணதா ஹோதி. சதுத்த²ஜ்ஜா²னே சேதோபரியபஞ்ஞா சேதோப²ரணதா ஹோதி. தி³ப்³ப³சக்கு²பஞ்ஞா ஆலோகப²ரணதா ஹோதி. ஜா²னங் பச்சவெக்கி²த்வா பவத்தமானபஞ்ஞா பச்சவெக்க²ணானிமித்தங் ஹோதி. இதி பஞ்சவிதே⁴ன பஞ்ஞாபகாரேன விசயித்வா வேதி³தப்³போ³தி. ‘‘தேஸு பஞ்சவிதே⁴ஸு பகாரேஸு கித்தகோ ஸமதோ², கித்தகா விபஸ்ஸனா’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘தத்த² யோ ச பீதிப²ரணோ’’திஆதி³ வுத்தங்.
‘‘Paccuppannasukhādīsu samādhīsu kittako samatho, kittakā vipassanā’’ti pucchitabbattā ‘‘tattha yo ca samādhi paccuppannasukho’’tiādi vuttaṃ. Samatho, vipassanāti ca arahattaphalasamathavipassanāva adhippetā, na pubbabhāgasamathavipassanāti. Arahattaphalasamādhi pañcavidhena veditabboti ācariyena vutto, ‘‘tassa arahattaphalasamādhissa pubbabhāgapaṭipadāyaṃ vutto samādhi kittakena veditabbo’’ti pucchitabbattā ‘‘so samādhi pañcavidhena veditabbo’’ti vuttaṃ. Yo rūpāvacaracatutthajjhānasamādhi pubbabhāgapaṭipadāyaṃ vutto, so rūpāvacaracatutthajjhānasamādhi pañcavidhena pakārena veditabbo. ‘‘Katamenā’’ti pucchitabbattā ‘‘pītipharaṇatā’’tiādi vuttaṃ. Paṭhamadutiyajjhānesu paññā pītipharaṇatā hoti. Paṭhamadutiyatatiyajjhānesu paññā sukhapharaṇatā hoti. Catutthajjhāne cetopariyapaññā cetopharaṇatā hoti. Dibbacakkhupaññā ālokapharaṇatā hoti. Jhānaṃ paccavekkhitvā pavattamānapaññā paccavekkhaṇānimittaṃ hoti. Iti pañcavidhena paññāpakārena vicayitvā veditabboti. ‘‘Tesu pañcavidhesu pakāresu kittako samatho, kittakā vipassanā’’ti pucchitabbattā ‘‘tattha yo ca pītipharaṇo’’tiādi vuttaṃ.
55. ஸம்பயோக³வஸேன ஸமாதி⁴ ஆசரியேன விப⁴த்தோ, அம்ஹேஹி ச ஞாதோ, ‘‘கத²ங் ஆரம்மணவஸேன விப⁴த்தோ’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘த³ஸ கஸிணாயதனானீ’’திஆதி³ வுத்தங். இமேஹி த³ஸஹி ஆரம்மணேஹி கஸிணேஹிபி ஸமாதி⁴ விசினித்வா வேதி³தப்³போ³தி. ‘‘தேஸு த³ஸஸு கித்தகோ ஸமதோ², கித்தகா விபஸ்ஸனா’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘தத்த² யஞ்சா’’திஆதி³ வுத்தங். கஸிணந்தி ச கஸிணமண்ட³லம்பி பரிகம்மம்பி படிபா⁴க³னிமித்தம்பி தஸ்மிங் படிபா⁴க³னிமித்தே உப்பன்னஜ்ஜா²னம்பி வுச்சதி, இத⁴ பன ஸஸம்பயுத்தஜ்ஜா²னமேவ அதி⁴ப்பேதங்.
55. Sampayogavasena samādhi ācariyena vibhatto, amhehi ca ñāto, ‘‘kathaṃ ārammaṇavasena vibhatto’’ti pucchitabbattā ‘‘dasa kasiṇāyatanānī’’tiādi vuttaṃ. Imehi dasahi ārammaṇehi kasiṇehipi samādhi vicinitvā veditabboti. ‘‘Tesu dasasu kittako samatho, kittakā vipassanā’’ti pucchitabbattā ‘‘tattha yañcā’’tiādi vuttaṃ. Kasiṇanti ca kasiṇamaṇḍalampi parikammampi paṭibhāganimittampi tasmiṃ paṭibhāganimitte uppannajjhānampi vuccati, idha pana sasampayuttajjhānameva adhippetaṃ.
‘‘கிங் பன வுத்தப்பகாரோ ஸமாதி⁴யேவ ஸமத²விபஸ்ஸனாய யோஜேதப்³போ³, உதா³ஹு அஞ்ஞோபி யோஜேதப்³போ³’’தி வத்தப்³ப³த்தா ஸதிபட்டா²னாதி³புப்³ப³பா⁴க³படிபதா³பே⁴தே³ன அனேகபே⁴த³பி⁴ன்னோ நிரவஸேஸோ அரியமக்³கோ³பி விசயித்வா யோஜேதப்³போ³தி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஏவங் ஸப்³போ³’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² ஏவந்தி மயா வுத்தனயேன வுத்தனயானுஸாரேன ஸப்³போ³ நிரவஸேஸோ ஸதிபட்டா²னாதி³புப்³ப³பா⁴க³படிபதா³பே⁴தே³ன அனேகபே⁴த³பி⁴ன்னோ அரியோ மக்³கோ³ யோஜேதப்³போ³. கத²ங்? யேன யேன அனபி⁴ஜ்ஜா²தி³ஆகாரேன பச்சுப்பன்னஸுக²தாதி³ஆகாரேன ஸமாதி⁴ மயா வுத்தோ, தேன தேன அனபி⁴ஜ்ஜா²தி³ஆகாரேன பச்சுப்பன்னஸுக²தாதி³ஆகாரேன யோ யோ அரியமக்³கோ³ ஸமதே²ன யோஜேதுங் ஸம்ப⁴வதி, ஸோ ஸோ அரியமக்³கோ³ ஸமதே²ன விசயித்வா யோஜயிதப்³போ³. யோ யோ அரியமக்³கோ³ விபஸ்ஸனாய யோஜேதுங் ஸம்ப⁴வதி, ஸோ ஸோ அரியமக்³கோ³ விபஸ்ஸனாய யோஜயித்வா யோஜயிதப்³போ³தி அத்தோ² க³ஹேதப்³போ³.
‘‘Kiṃ pana vuttappakāro samādhiyeva samathavipassanāya yojetabbo, udāhu aññopi yojetabbo’’ti vattabbattā satipaṭṭhānādipubbabhāgapaṭipadābhedena anekabhedabhinno niravaseso ariyamaggopi vicayitvā yojetabboti dassetuṃ ‘‘evaṃ sabbo’’tiādi vuttaṃ. Tattha evanti mayā vuttanayena vuttanayānusārena sabbo niravaseso satipaṭṭhānādipubbabhāgapaṭipadābhedena anekabhedabhinno ariyo maggo yojetabbo. Kathaṃ? Yena yena anabhijjhādiākārena paccuppannasukhatādiākārena samādhi mayā vutto, tena tena anabhijjhādiākārena paccuppannasukhatādiākārena yo yo ariyamaggo samathena yojetuṃ sambhavati, so so ariyamaggo samathena vicayitvā yojayitabbo. Yo yo ariyamaggo vipassanāya yojetuṃ sambhavati, so so ariyamaggo vipassanāya yojayitvā yojayitabboti attho gahetabbo.
‘‘யேஹி ஸமதா²தி⁴ட்டா²னேஹி விபஸ்ஸனாத⁴ம்மேஹி யோஜயிதப்³போ³, தே ஸமதா²தி⁴ட்டா²னா விபஸ்ஸனாத⁴ம்மா கதமேஹி த⁴ம்மேஹி ஸங்க³ஹிதா’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘தே தீஹி த⁴ம்மேஹி ஸங்க³ஹிதா அனிச்சதாய து³க்க²தாய அனத்ததாயா’’தி வுத்தங், தே ஸமதா²தி⁴ட்டா²னா விபஸ்ஸனாத⁴ம்மா ‘‘அனிச்சதாய பஞ்ஞாய து³க்க²தாய பஞ்ஞாய அனத்ததாய பஞ்ஞாயா’’தி தீஹி அனுபஸ்ஸனாத⁴ம்மேஹி ஸங்க³ஹிதா க³ண்ஹிதாதி அத்தோ². அனிச்சதாதி³னா ஸஹசரணதோ அனுபஸ்ஸனாபஞ்ஞாபி ‘‘அனிச்சதா து³க்க²தா அனத்ததா’’தி வுச்சதி.
‘‘Yehi samathādhiṭṭhānehi vipassanādhammehi yojayitabbo, te samathādhiṭṭhānā vipassanādhammā katamehi dhammehi saṅgahitā’’ti pucchitabbattā ‘‘te tīhi dhammehi saṅgahitā aniccatāya dukkhatāya anattatāyā’’ti vuttaṃ, te samathādhiṭṭhānā vipassanādhammā ‘‘aniccatāya paññāya dukkhatāya paññāya anattatāya paññāyā’’ti tīhi anupassanādhammehi saṅgahitā gaṇhitāti attho. Aniccatādinā sahacaraṇato anupassanāpaññāpi ‘‘aniccatā dukkhatā anattatā’’ti vuccati.
‘‘யோ யோகீ³ புக்³க³லோ ஸமதா²தி⁴ட்டா²னங் விபஸ்ஸனங் பா⁴வயமானோ ஹோதி, ஸோ யோகீ³ புக்³க³லோ கிங் பா⁴வயதீ’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘ஸோ ஸமத²விபஸ்ஸனங் பா⁴வயமானோ’’திஆதி³ வுத்தங்.
‘‘Yo yogī puggalo samathādhiṭṭhānaṃ vipassanaṃ bhāvayamāno hoti, so yogī puggalo kiṃ bhāvayatī’’ti pucchitabbattā ‘‘so samathavipassanaṃ bhāvayamāno’’tiādi vuttaṃ.
ஸமத²விபஸ்ஸனாதீ³னி பா⁴வயமானோ புக்³க³லோ ராக³சரிதோ தோ³ஸசரிதோ மோஹசரிதோதி திவிதோ⁴, ‘‘தத்த² கதமோ புக்³க³லோ கதமேன கதமேன விமொக்க²முகே²ன நிய்யாதி, கதமாயங் கதமாயங் ஸிக்க²ந்தோ, கதமங் கதமங் பஜஹந்தோ, கதமங் கதமங் அனுபக³ச்ச²ந்தோ, கதமங் கதமங் பரிஜானந்தோ, கதமங் கதமங் பவாஹெந்தோ, கதமங் கதமங் நித்³து⁴னந்தோ, கதமங் கதமங் வமெந்தோ, கதமங் கதமங் நிப்³பா³பெந்தோ, கதமங் கதமங் உப்பாடெந்தோ, கதமங் கதமங் விஜடெந்தோ நிய்யாதீ’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘ராக³சரிதோ புக்³க³லோ’’திஆதி³ வுத்தங். அட்ட²கதா²யங் பன ‘‘இதா³னி யேஸங் புக்³க³லானங் யத்த² ஸிக்க²ந்தானங் விஸேஸதோ நிய்யானமுகா²னி, யேஸஞ்ச கிலேஸானங் படிபக்க²பூ⁴தானி தீணி விமொக்க²முகா²னி, தேஹி ஸத்³தி⁴ங் தானி த³ஸ்ஸேதுங் ‘ராக³சரிதோ’திஆதி³ வுத்த’’ந்தி வுத்தங். தஸ்ஸத்தோ²பி அட்ட²கதா²யங் (நெத்தி॰ அட்ட²॰ 55) வுத்தோயேவ.
Samathavipassanādīni bhāvayamāno puggalo rāgacarito dosacarito mohacaritoti tividho, ‘‘tattha katamo puggalo katamena katamena vimokkhamukhena niyyāti, katamāyaṃ katamāyaṃ sikkhanto, katamaṃ katamaṃ pajahanto, katamaṃ katamaṃ anupagacchanto, katamaṃ katamaṃ parijānanto, katamaṃ katamaṃ pavāhento, katamaṃ katamaṃ niddhunanto, katamaṃ katamaṃ vamento, katamaṃ katamaṃ nibbāpento, katamaṃ katamaṃ uppāṭento, katamaṃ katamaṃ vijaṭento niyyātī’’ti pucchitabbattā ‘‘rāgacarito puggalo’’tiādi vuttaṃ. Aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘idāni yesaṃ puggalānaṃ yattha sikkhantānaṃ visesato niyyānamukhāni, yesañca kilesānaṃ paṭipakkhabhūtāni tīṇi vimokkhamukhāni, tehi saddhiṃ tāni dassetuṃ ‘rāgacarito’tiādi vutta’’nti vuttaṃ. Tassatthopi aṭṭhakathāyaṃ (netti. aṭṭha. 55) vuttoyeva.
‘‘கஸ்மா தீணி விமொக்க²முகா²னி பா⁴வயந்தோ தயோ க²ந்தே⁴ பா⁴வயதீ’’தி வத்தப்³ப³த்தா ‘‘தத்த² ஸுஞ்ஞதவிமொக்க²முக²’’ந்திஆதி³ வுத்தங். தத்தா²தி தேஸு தீஸு விமொக்க²முகே²ஸு. ஸுஞ்ஞதவிமொக்க²முக²ங் பஞ்ஞாக்க²ந்தோ⁴ அனத்தானுபஸ்ஸனாய பஞ்ஞாபதா⁴னத்தா. அனிமித்தவிமொக்க²முக²ங் ஸமாதி⁴க்க²ந்தோ⁴ அனிச்சானுபஸ்ஸனாய ஸமாதி⁴பதா⁴னத்தா. அப்பணிஹிதவிமொக்க²முக²ங் ஸீலக்க²ந்தோ⁴ து³க்கா²னுபஸ்ஸனாய ஸீலபதா⁴னத்தா. இதி தீஹி விமொக்க²முகே²ஹி திண்ணங் க²ந்தா⁴னங் ஸங்க³ஹிதத்தா தீணி விமொக்க²முகா²னி பா⁴வயந்தோ ஸோ யோகீ³ புக்³க³லோ தயோ க²ந்தே⁴ பா⁴வயதியேவாதி பஞ்ஞாபதா⁴னாதி³பா⁴வோ அட்ட²கதா²யங் (நெத்தி॰ அட்ட²॰ 55) வுத்தோ. தயோ க²ந்தே⁴ பா⁴வயந்தோ அரியங் அட்ட²ங்கி³கங் மக்³க³ங் பா⁴வயதி. ‘‘கஸ்மா பா⁴வயதீ’’தி வத்தப்³ப³த்தா காரணங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘தத்த² யா’’திஆதி³ வுத்தங்.
‘‘Kasmā tīṇi vimokkhamukhāni bhāvayanto tayo khandhe bhāvayatī’’ti vattabbattā ‘‘tattha suññatavimokkhamukha’’ntiādi vuttaṃ. Tatthāti tesu tīsu vimokkhamukhesu. Suññatavimokkhamukhaṃ paññākkhandho anattānupassanāya paññāpadhānattā. Animittavimokkhamukhaṃ samādhikkhandho aniccānupassanāya samādhipadhānattā. Appaṇihitavimokkhamukhaṃ sīlakkhandho dukkhānupassanāya sīlapadhānattā. Iti tīhi vimokkhamukhehi tiṇṇaṃ khandhānaṃ saṅgahitattā tīṇi vimokkhamukhāni bhāvayanto so yogī puggalo tayo khandhe bhāvayatiyevāti paññāpadhānādibhāvo aṭṭhakathāyaṃ (netti. aṭṭha. 55) vutto. Tayo khandhe bhāvayanto ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ bhāvayati. ‘‘Kasmā bhāvayatī’’ti vattabbattā kāraṇaṃ dassetuṃ ‘‘tattha yā’’tiādi vuttaṃ.
திண்ணங் க²ந்தா⁴னங் அரியஅட்ட²ங்கி³கமக்³க³பா⁴வோ விப⁴த்தோ, அம்ஹேஹி ச ஜானிதோ, ‘‘கத²ங் ஸமத²விபஸ்ஸனாபா⁴வோ ஜானிதப்³போ³’’தி வத்தப்³ப³த்தா திண்ணங் க²ந்தா⁴னங் ஸமத²விபஸ்ஸனாபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘தத்த² ஸீலக்க²ந்தோ⁴ சா’’திஆதி³ வுத்தங். ‘‘யோ யோகீ³ புக்³க³லோ ஸமத²விபஸ்ஸனங் பா⁴வேதி, தஸ்ஸ யோகி³னோ புக்³க³லஸ்ஸ ப⁴வங்கா³னி கதமங் பா⁴வனங் க³ச்ச²ந்தீ’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘யோ ஸமத²விபஸ்ஸனங் பா⁴வேதி, தஸ்ஸா’’திஆதி³ வுத்தங். காயோ ச சித்தஞ்ச த்³வே ப⁴வங்கா³னி உபபத்திப⁴வஸ்ஸ அங்கா³னி பா⁴வனங் வட்³ட⁴னங் க³ச்ச²ந்தி. ஸீலஞ்ச ஸமாதி⁴ ச த்³வே பதா³னி த்³வே பாதா³ ப⁴வனிரோத⁴கா³மினீ படிபதா³ பா⁴வனங் வட்³ட⁴னங் க³ச்ச²ந்தி.
Tiṇṇaṃ khandhānaṃ ariyaaṭṭhaṅgikamaggabhāvo vibhatto, amhehi ca jānito, ‘‘kathaṃ samathavipassanābhāvo jānitabbo’’ti vattabbattā tiṇṇaṃ khandhānaṃ samathavipassanābhāvaṃ dassetuṃ ‘‘tattha sīlakkhandho cā’’tiādi vuttaṃ. ‘‘Yo yogī puggalo samathavipassanaṃ bhāveti, tassa yogino puggalassa bhavaṅgāni katamaṃ bhāvanaṃ gacchantī’’ti pucchitabbattā ‘‘yo samathavipassanaṃ bhāveti, tassā’’tiādi vuttaṃ. Kāyo ca cittañca dve bhavaṅgāni upapattibhavassa aṅgāni bhāvanaṃ vaḍḍhanaṃ gacchanti. Sīlañca samādhi ca dve padāni dve pādā bhavanirodhagāminī paṭipadā bhāvanaṃ vaḍḍhanaṃ gacchanti.
‘‘கத²ங் க³ச்ச²ந்தீ’’தி வத்தப்³ப³த்தா ‘‘ஸோ ஹோதி பி⁴க்கூ²’’திஆதி³ வுத்தங். பா⁴விதகாயோதி பா⁴விதோ காயோ காயஆபி⁴ஸமாசாரிகோ, காயஸங்வரோ வா யேன பி⁴க்கு²னாதி பா⁴விதகாயோ. ஸேஸேஸுபி ஏஸ நயோ. காயே காயஆபி⁴ஸமாசாரிகே, காயஸங்வரே வா பா⁴வியமானே ஸதி ஸம்மாகம்மந்தோ, ஸம்மாவாயாமோ ச த்³வே த⁴ம்மா பா⁴வனங் க³ச்ச²ந்தி காயஸமாசாரஸீலத்தா. ஸீலே வாசாஸங்வரஆஜீவஸங்வரவஸேன பவத்தே ஸீலே பா⁴வியமானே ஸதி ஸம்மாவாசா ச ஸம்மாஆஜீவோ ச த்³வே த⁴ம்மா பா⁴வனங் க³ச்ச²ந்தி வாசாதி³ஸங்வரஸீலத்தா. சித்தே சித்தஸங்வரவஸேன பவத்தே சித்தே பா⁴வியமானே ஸதி ஸம்மாஸதி ச ஸம்மாஸமாதி⁴ ச த்³வே த⁴ம்மா பா⁴வனங் க³ச்ச²ந்தி சித்தஸங்வரஸீலத்தா. பஞ்ஞாய பா⁴வியமானாய ஸதி ஸம்மாதி³ட்டி² ச ஸம்மாஸங்கப்போ ச த்³வே த⁴ம்மா பா⁴வனங் க³ச்ச²ந்தி ஸமானத்தா, உபகாரகத்தா ச. ஸம்மாஸங்கப்பேன ஹி புனப்புனங் ஸங்கப்பந்தஸ்ஸ பஞ்ஞா வட்³ட⁴தீதி.
‘‘Kathaṃ gacchantī’’ti vattabbattā ‘‘so hoti bhikkhū’’tiādi vuttaṃ. Bhāvitakāyoti bhāvito kāyo kāyaābhisamācāriko, kāyasaṃvaro vā yena bhikkhunāti bhāvitakāyo. Sesesupi esa nayo. Kāye kāyaābhisamācārike, kāyasaṃvare vā bhāviyamāne sati sammākammanto, sammāvāyāmo ca dve dhammā bhāvanaṃ gacchanti kāyasamācārasīlattā. Sīle vācāsaṃvaraājīvasaṃvaravasena pavatte sīle bhāviyamāne sati sammāvācā ca sammāājīvo ca dve dhammā bhāvanaṃ gacchanti vācādisaṃvarasīlattā. Citte cittasaṃvaravasena pavatte citte bhāviyamāne sati sammāsati ca sammāsamādhi ca dve dhammā bhāvanaṃ gacchanti cittasaṃvarasīlattā. Paññāya bhāviyamānāya sati sammādiṭṭhi ca sammāsaṅkappo ca dve dhammā bhāvanaṃ gacchanti samānattā, upakārakattā ca. Sammāsaṅkappena hi punappunaṃ saṅkappantassa paññā vaḍḍhatīti.
‘‘ஸம்மாகம்மந்தோ ச ஸம்மாவாயாமோ ச த்³வே த⁴ம்மா காயவஸேனேவ விப⁴த்தா விசேதப்³பா³ கிங், உதா³ஹு சித்தவஸேன விப⁴த்தா விசேதப்³பா³ கி’’ந்தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘தத்த² யோ ச ஸம்மாகம்மந்தோ’’திஆதி³ வுத்தங். காயஸுசரிதசேதனாபூ⁴தோ யோ ச ஸம்மாகம்மந்தோ, தங்ஸஹிதோ யோ ச ஸம்மாவாயாமோ ஸியா காயிகோ, விரதிபூ⁴தோ யோ ச ஸம்மாகம்மந்தோ, தங்ஸஹிதோ யோ ச ஸம்மாவாயாமோ ஸியா சேதஸிகோ, தத்த² தேஸு காயிகசேதஸிகபூ⁴தேஸு ஸம்மாகம்மந்தஸம்மாவாயாமேஸு யோ ஸம்மாகம்மந்தஸம்மாவாயாமோ காயஸங்க³ஹோ, ஸோ ஸம்மாகம்மந்தஸம்மாவாயாமோ காயே காயஆபி⁴ஸமாசாரிகே, காயஸங்வரே வா பா⁴விதே ஸதி பா⁴வனங் க³ச்ச²தி. யோ ஸம்மாகம்மந்தஸம்மாவாயாமோ சித்தஸங்க³ஹோ, ஸோ ஸம்மாகம்மந்தஸம்மாவாயாமோ சித்தே சித்தஸங்வரே பா⁴விதே ஸதி பா⁴வனங் க³ச்ச²தீதி யோஜனா.
‘‘Sammākammanto ca sammāvāyāmo ca dve dhammā kāyavaseneva vibhattā vicetabbā kiṃ, udāhu cittavasena vibhattā vicetabbā ki’’nti pucchitabbattā ‘‘tattha yo ca sammākammanto’’tiādi vuttaṃ. Kāyasucaritacetanābhūto yo ca sammākammanto, taṃsahito yo ca sammāvāyāmo siyā kāyiko, viratibhūto yo ca sammākammanto, taṃsahito yo ca sammāvāyāmo siyā cetasiko, tattha tesu kāyikacetasikabhūtesu sammākammantasammāvāyāmesu yo sammākammantasammāvāyāmo kāyasaṅgaho, so sammākammantasammāvāyāmo kāye kāyaābhisamācārike, kāyasaṃvare vā bhāvite sati bhāvanaṃ gacchati. Yo sammākammantasammāvāyāmo cittasaṅgaho, so sammākammantasammāvāyāmo citte cittasaṃvare bhāvite sati bhāvanaṃ gacchatīti yojanā.
‘‘ஸமத²விபஸ்ஸனங் பா⁴வயந்தோ ஸோ யோகீ³ புக்³க³லோ கித்தகங் அதி⁴க³மங் க³ச்ச²தீ’’தி விசயிதப்³ப³த்தா ‘‘ஸோ ஸமத²விபஸ்ஸனங் பா⁴வயந்தோ’’திஆதி³ வுத்தங். பஞ்சவித⁴ங் அரியமக்³கா³தி⁴க³மங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘கி²ப்பாதி⁴க³மோ சா’’திஆதி³ வுத்தங். தஸ்ஸத்தோ² அட்ட²கதா²யங் (நெத்தி॰ அட்ட²॰ 55) விப⁴த்தோ. ‘‘கேன கதமோ அதி⁴க³மோ ஹோதீ’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘தத்த² ஸமதே²னா’’திஆதி³ வுத்தங்.
‘‘Samathavipassanaṃ bhāvayanto so yogī puggalo kittakaṃ adhigamaṃ gacchatī’’ti vicayitabbattā ‘‘so samathavipassanaṃ bhāvayanto’’tiādi vuttaṃ. Pañcavidhaṃ ariyamaggādhigamaṃ dassetuṃ ‘‘khippādhigamo cā’’tiādi vuttaṃ. Tassattho aṭṭhakathāyaṃ (netti. aṭṭha. 55) vibhatto. ‘‘Kena katamo adhigamo hotī’’ti pucchitabbattā ‘‘tattha samathenā’’tiādi vuttaṃ.
56. ‘‘அரக்கி²தேன சித்தேனா’’திஆதி³ஸுத்தத்தோ² வேனெய்யானங் அரஹத்தப²லவிமுத்திமுகே²ன ஆசரியேன விசயிதோ விப⁴த்தோ, அம்ஹேஹி ச ஞாதோ, ‘‘தே³ஸகஸ்ஸ த³ஸப³லஸமன்னாக³தஸ்ஸ த³ஸ ப³லானி கத²ங் விசயிதப்³பா³னீ’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘தத்த² யோ தே³ஸயதி, ஸோ த³ஸப³லஸமன்னாக³தோ’’திஆதி³ வுத்தங். அட்ட²கதா²யங் பன –
56. ‘‘Arakkhitena cittenā’’tiādisuttattho veneyyānaṃ arahattaphalavimuttimukhena ācariyena vicayito vibhatto, amhehi ca ñāto, ‘‘desakassa dasabalasamannāgatassa dasa balāni kathaṃ vicayitabbānī’’ti pucchitabbattā ‘‘tattha yo desayati, so dasabalasamannāgato’’tiādi vuttaṃ. Aṭṭhakathāyaṃ pana –
‘‘இதி மஹாதே²ரோ ‘தஸ்மா ரக்கி²தசித்தஸ்ஸா’தி கா³தா²ய வஸேன அரஹத்தப²லவிமுத்திமுகே²ன விசயஹாரஸம்பாதங் நித்³தி³ஸந்தோ, தே³ஸனாகுஸலதாய அனேகேஹி ஸுத்தப்பதே³ஸேஹி தஸ்ஸா புப்³ப³பா⁴க³படிபதா³ய பா⁴வனாவிஸேஸானங் பா⁴வனானிஸங்ஸானஞ்ச விப⁴ஜனவஸேன நானப்பகாரதோ விசயஹாரங் த³ஸ்ஸெத்வா, இதா³னி த³ஸன்னங் ததா²க³தப³லானம்பி வஸேன தங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘தத்த² யோ தே³ஸயதீ’திஆதி³மாஹா’’தி –
‘‘Iti mahāthero ‘tasmā rakkhitacittassā’ti gāthāya vasena arahattaphalavimuttimukhena vicayahārasampātaṃ niddisanto, desanākusalatāya anekehi suttappadesehi tassā pubbabhāgapaṭipadāya bhāvanāvisesānaṃ bhāvanānisaṃsānañca vibhajanavasena nānappakārato vicayahāraṃ dassetvā, idāni dasannaṃ tathāgatabalānampi vasena taṃ dassetuṃ ‘tattha yo desayatī’tiādimāhā’’ti –
வுத்தங். தத்த² தத்தா²தி தேஸு ஸமத²விபஸ்ஸனங் பா⁴வயந்தேஸு ஸாஸிதப்³ப³ஸாஸகேஸு. த³ஸப³லஸமன்னாக³தோ யோ தே³ஸகோ ஸத்தா² ‘‘அரக்கி²தேன சித்தேனா’’திஆதி³த⁴ம்மங் தே³ஸேதி, ஓவாதே³ன ஸாவகே ந விஸங்வாத³யதி, தஸ்ஸ தே³ஸகஸ்ஸ ஸத்து²னோ த³ஸ ப³லானி விசயிதப்³பா³னீதி யோஜனா.
Vuttaṃ. Tattha tatthāti tesu samathavipassanaṃ bhāvayantesu sāsitabbasāsakesu. Dasabalasamannāgato yo desako satthā ‘‘arakkhitena cittenā’’tiādidhammaṃ deseti, ovādena sāvake na visaṃvādayati, tassa desakassa satthuno dasa balāni vicayitabbānīti yojanā.
‘‘கிந்தி தே³ஸேதீ’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘ஸோ திவித⁴’’ந்திஆதி³ வுத்தங். தேஸு த³ஸஸு ததா²க³தப³லேஸு டா²னாட்டா²னஞாணங் பட²மங் ததா²க³தப³லங் நாம, ‘‘தங் ப³லங் கத²ங் விசயிதப்³ப³’’ந்தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘ஸோ ததா² ஓவதி³தோ’’திஆதி³ வுத்தங். அத்தோ² அட்ட²கதா²யங் (நெத்தி॰ அட்ட²॰ 56) வுத்தோ, பாளிவஸேனபி பாகடோ. ‘‘ஏதங் டா²னங் ந விஜ்ஜதீ’’தி ஜானநங் அட்டா²னஞாணங் நாம, ‘‘ஏதங் டா²னங் விஜ்ஜதீ’’தி ஜானநங் டா²னஞாணங் நாமாதி டா²னாட்டா²னானங் ஜானநஞாணங் பட²மங் ததா²க³தப³லங் விசயிதப்³ப³ந்தி அதி⁴ப்பாயோ வேதி³தப்³போ³. (1)
‘‘Kinti desetī’’ti pucchitabbattā ‘‘so tividha’’ntiādi vuttaṃ. Tesu dasasu tathāgatabalesu ṭhānāṭṭhānañāṇaṃ paṭhamaṃ tathāgatabalaṃ nāma, ‘‘taṃ balaṃ kathaṃ vicayitabba’’nti pucchitabbattā ‘‘so tathā ovadito’’tiādi vuttaṃ. Attho aṭṭhakathāyaṃ (netti. aṭṭha. 56) vutto, pāḷivasenapi pākaṭo. ‘‘Etaṃ ṭhānaṃ na vijjatī’’ti jānanaṃ aṭṭhānañāṇaṃ nāma, ‘‘etaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti jānanaṃ ṭhānañāṇaṃ nāmāti ṭhānāṭṭhānānaṃ jānanañāṇaṃ paṭhamaṃ tathāgatabalaṃ vicayitabbanti adhippāyo veditabbo. (1)
57. டா²னாட்டா²னஞாணங் பட²மங் ததா²க³தப³லங் ஆசரியேன விசயிதங் விப⁴த்தங் அம்ஹேஹி ச ஞாதங், ‘‘கத²ங் ஸப்³ப³த்த²கா³மினிபடிபதா³ஞாணங் து³தியததா²க³தப³லங் விசயிதப்³ப³’’ந்தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘இதி டா²னாட்டா²னதா’’தி வுத்தங். ‘‘அயங் படிபதா³ இமஸ்மிங் ப⁴வே கா³மினீ, அயங் படிபதா³ இமஸ்மிங் ப⁴வே கா³மினீ’’தி ஸப்³ப³த்த² கா³மினியா படிபதா³ய ஜானநஞாணங் ஸப்³ப³த்த²கா³மினிபடிபதா³ஞாணங் நாமாதி ஸப்³ப³த்த²கா³மினிபடிபதா³ஞாணங் து³தியங் ததா²க³தப³லங் விசயிதப்³ப³ந்தி அதி⁴ப்பாயோ. (2)
57. Ṭhānāṭṭhānañāṇaṃ paṭhamaṃ tathāgatabalaṃ ācariyena vicayitaṃ vibhattaṃ amhehi ca ñātaṃ, ‘‘kathaṃ sabbatthagāminipaṭipadāñāṇaṃ dutiyatathāgatabalaṃ vicayitabba’’nti pucchitabbattā ‘‘iti ṭhānāṭṭhānatā’’ti vuttaṃ. ‘‘Ayaṃ paṭipadā imasmiṃ bhave gāminī, ayaṃ paṭipadā imasmiṃ bhave gāminī’’ti sabbattha gāminiyā paṭipadāya jānanañāṇaṃ sabbatthagāminipaṭipadāñāṇaṃ nāmāti sabbatthagāminipaṭipadāñāṇaṃ dutiyaṃ tathāgatabalaṃ vicayitabbanti adhippāyo. (2)
59. ஸப்³ப³த்த²கா³மினிபடிபதா³ஞாணங் து³தியங் ததா²க³தப³லங் ஆசரியேன விசயிதங், அம்ஹேஹி ச ஞாதங், ‘‘கத²ங் அனேகதா⁴துனானாதா⁴துஞாணங் ததியங் ததா²க³தப³லங் விசயிதப்³ப³’’ந்தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘இதி ஸப்³ப³த்த²கா³மினீ படிபதா³’’திஆதி³ வுத்தங். ‘‘அயங் தா⁴து ச அயங் தா⁴து ச அனேகதா⁴து நாம, அயங் தா⁴து ச அயங் தா⁴து ச நானாதா⁴து நாமா’’தி அனேகதா⁴துனானாதா⁴தூனங் ஜானநஞாணங் அனேகதா⁴துனானாதா⁴துஞாணங் நாமாதி அனேகதா⁴துனானாதா⁴துஞாணங் ததியங் ததா²க³தப³லங் விசயிதப்³ப³ந்தி. (3)
59. Sabbatthagāminipaṭipadāñāṇaṃ dutiyaṃ tathāgatabalaṃ ācariyena vicayitaṃ, amhehi ca ñātaṃ, ‘‘kathaṃ anekadhātunānādhātuñāṇaṃ tatiyaṃ tathāgatabalaṃ vicayitabba’’nti pucchitabbattā ‘‘iti sabbatthagāminī paṭipadā’’tiādi vuttaṃ. ‘‘Ayaṃ dhātu ca ayaṃ dhātu ca anekadhātu nāma, ayaṃ dhātu ca ayaṃ dhātu ca nānādhātu nāmā’’ti anekadhātunānādhātūnaṃ jānanañāṇaṃ anekadhātunānādhātuñāṇaṃ nāmāti anekadhātunānādhātuñāṇaṃ tatiyaṃ tathāgatabalaṃ vicayitabbanti. (3)
60. அனேகதா⁴துனானாதா⁴துஞாணங் ததியங் ததா²க³தப³லங் ஆசரியேன விசயிதங் விப⁴த்தங், அம்ஹேஹி ச ஞாதங், ‘‘கத²ங் ஸத்தானங் நானாதி⁴முத்திகதாஞாணங் சதுத்த²ங் ததா²க³தப³லங் விசயிதப்³ப³’’ந்தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘இதி அனேகதா⁴துனானாதா⁴துகஸ்ஸ லோகஸ்ஸா’’திஆதி³ வுத்தங். ‘‘இமே ஸத்தா ஏவங் அதி⁴முத்தா, இமே ஸத்தா ஏவங் அதி⁴முத்தா’’தி ஸத்தானங் அதி⁴முச்சனானங் ஜானநஞாணங் ஸத்தானங் நானாதி⁴முத்திகதாஞாணங் நாமாதி ஸத்தானங் நானாதி⁴முத்திகதாஞாணங் சதுத்த²ங் ததா²க³தப³லங் விசயிதப்³ப³ந்தி. (4)
60. Anekadhātunānādhātuñāṇaṃ tatiyaṃ tathāgatabalaṃ ācariyena vicayitaṃ vibhattaṃ, amhehi ca ñātaṃ, ‘‘kathaṃ sattānaṃ nānādhimuttikatāñāṇaṃ catutthaṃ tathāgatabalaṃ vicayitabba’’nti pucchitabbattā ‘‘iti anekadhātunānādhātukassa lokassā’’tiādi vuttaṃ. ‘‘Ime sattā evaṃ adhimuttā, ime sattā evaṃ adhimuttā’’ti sattānaṃ adhimuccanānaṃ jānanañāṇaṃ sattānaṃ nānādhimuttikatāñāṇaṃ nāmāti sattānaṃ nānādhimuttikatāñāṇaṃ catutthaṃ tathāgatabalaṃ vicayitabbanti. (4)
ஸத்தானங் நானாதி⁴முத்திகதாஞாணங் சதுத்த²ங் ததா²க³தப³லங் ஆசரியேன விப⁴த்தங், அம்ஹேஹி ச ஞாதங், ‘‘கத²ங் விபாகவேமத்ததாஞாணங் பஞ்சமங் ததா²க³தப³லங் விசயிதப்³ப³’’ந்தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘இதி தே யதா²தி⁴முத்தா சா’’திஆதி³ வுத்தங். ‘‘ஏவங் அதி⁴முத்தானங் ஸத்தானங் இத³ங் கம்மங் கண்ஹங், இமஸ்ஸ கண்ஹகம்மஸ்ஸ அயங் விபாகோ. இத³ங் கம்மங் ஸுக்கங், இமஸ்ஸ ஸுக்ககம்மஸ்ஸ அயங் விபாகோ’’தி ஏவமாதீ³ஹி விபாகானங் நானத்தஜானநஞாணங் விபாகவேமத்ததாஞாணங் நாமாதி விபாகவேமத்ததாஞாணங் பஞ்சமங் ததா²க³தப³லங் விசயிதப்³ப³ந்தி.
Sattānaṃ nānādhimuttikatāñāṇaṃ catutthaṃ tathāgatabalaṃ ācariyena vibhattaṃ, amhehi ca ñātaṃ, ‘‘kathaṃ vipākavemattatāñāṇaṃ pañcamaṃ tathāgatabalaṃ vicayitabba’’nti pucchitabbattā ‘‘iti te yathādhimuttā cā’’tiādi vuttaṃ. ‘‘Evaṃ adhimuttānaṃ sattānaṃ idaṃ kammaṃ kaṇhaṃ, imassa kaṇhakammassa ayaṃ vipāko. Idaṃ kammaṃ sukkaṃ, imassa sukkakammassa ayaṃ vipāko’’ti evamādīhi vipākānaṃ nānattajānanañāṇaṃ vipākavemattatāñāṇaṃ nāmāti vipākavemattatāñāṇaṃ pañcamaṃ tathāgatabalaṃ vicayitabbanti.
62. விபாகவேமத்ததாஞாணங் பஞ்சமங் ததா²க³தப³லங் ஆசரியேன விசயிதங், அம்ஹேஹி ச ஞாதங், ‘‘கத²ங் ஜா²னானங் ஸங்கிலேஸவோதா³னவுட்டா²னஞாணங் ச²ட்ட²ங் ததா²க³தப³லங் விசயிதப்³ப³’’ந்தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘இதி ததா² ஸமாதி³ன்னான’’ந்திஆதி³ வுத்தங். ‘‘ஏவங் ஸமாதி³ன்னானங் கம்மானங் ஜா²னானங் விமொக்கா²னங் ஸமாதீ⁴னங் ஸமாபத்தீனங் அயங் ஸங்கிலேஸோ, இத³ங் வோதா³னங், இத³ங் வுட்டா²னங், ஏவங் ஸங்கிலிஸ்ஸதி, ஏவங் வோதா³யதி, ஏவங் வுட்ட²ஹதீ’’தி ஜா²னானங் ஸங்கிலேஸவோதா³னவுட்டா²னானங் அனாவரணஞாணங் ஜா²னானங் ஸங்கிலேஸவோதா³னவுட்டா²னஞாணங் நாமாதி ஜா²னானங் ஸங்கிலேஸவோதா³னவுட்டா²னஞாணங் ச²ட்ட²ங் ததா²க³தப³லங் விசயிதப்³ப³ந்தி. (5)
62. Vipākavemattatāñāṇaṃ pañcamaṃ tathāgatabalaṃ ācariyena vicayitaṃ, amhehi ca ñātaṃ, ‘‘kathaṃ jhānānaṃ saṃkilesavodānavuṭṭhānañāṇaṃ chaṭṭhaṃ tathāgatabalaṃ vicayitabba’’nti pucchitabbattā ‘‘iti tathā samādinnāna’’ntiādi vuttaṃ. ‘‘Evaṃ samādinnānaṃ kammānaṃ jhānānaṃ vimokkhānaṃ samādhīnaṃ samāpattīnaṃ ayaṃ saṃkileso, idaṃ vodānaṃ, idaṃ vuṭṭhānaṃ, evaṃ saṃkilissati, evaṃ vodāyati, evaṃ vuṭṭhahatī’’ti jhānānaṃ saṃkilesavodānavuṭṭhānānaṃ anāvaraṇañāṇaṃ jhānānaṃ saṃkilesavodānavuṭṭhānañāṇaṃ nāmāti jhānānaṃ saṃkilesavodānavuṭṭhānañāṇaṃ chaṭṭhaṃ tathāgatabalaṃ vicayitabbanti. (5)
63. ஜா²னானங் ஸங்கிலேஸஞாணங் ச²ட்ட²ங் ததா²க³தப³லங் ஆசரியேன விசயிதங், ‘‘கத²ங் இந்த்³ரியபரோபரியத்தவேமத்ததாஞாணங் ஸத்தமங் ததா²க³தப³லங் விசயிதப்³ப³’’ந்தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘இதி தஸ்ஸேவ ஸமாதி⁴ஸ்ஸா’’திஆதி³ வுத்தங். ‘‘ஏவங் ஆதி⁴பதெய்யட்டே²ன இந்த்³ரியானி, ஏவங் அகம்பியட்டே²ன ப³லானீ’’தி ஜானநேன ஸஹ ‘‘அயங் முதி³ந்த்³ரியோ, அயங் மஜ்ஜி²ந்த்³ரியோ, அயங் திக்கி²ந்த்³ரியோ’’தி பரஸத்தானங் பரபுக்³க³லானங் இந்த்³ரியப³லானங் அமுது³மஜ்ஜா²தி⁴மத்ததாஜானநஞாணங்அமுது³மஜ்ஜா²தி⁴மத்ததாஜானநஞாணங் இந்த்³ரியபரோபரியத்தவேமத்ததாஞாணங் நாமாதி இந்த்³ரியபரோபரியத்தவேமத்ததாஞாணங் ஸத்தமங் ததா²க³தப³லங் விசயிதப்³ப³ந்தி. (6)
63. Jhānānaṃ saṃkilesañāṇaṃ chaṭṭhaṃ tathāgatabalaṃ ācariyena vicayitaṃ, ‘‘kathaṃ indriyaparopariyattavemattatāñāṇaṃ sattamaṃ tathāgatabalaṃ vicayitabba’’nti pucchitabbattā ‘‘iti tasseva samādhissā’’tiādi vuttaṃ. ‘‘Evaṃ ādhipateyyaṭṭhena indriyāni, evaṃ akampiyaṭṭhena balānī’’ti jānanena saha ‘‘ayaṃ mudindriyo, ayaṃ majjhindriyo, ayaṃ tikkhindriyo’’ti parasattānaṃ parapuggalānaṃ indriyabalānaṃ amudumajjhādhimattatājānanañāṇaṃamudumajjhādhimattatājānanañāṇaṃ indriyaparopariyattavemattatāñāṇaṃ nāmāti indriyaparopariyattavemattatāñāṇaṃ sattamaṃ tathāgatabalaṃ vicayitabbanti. (6)
64. இந்த்³ரியபரோபரியத்தஞாணங் ஸத்தமங் ததா²க³தப³லங் ஆசரியேன விசயிதங், ‘‘கத²ங் புப்³பே³னிவாஸானுஸ்ஸதிஞாணங் அட்ட²மங் ததா²க³தப³லங் விசயிதப்³ப³ங், கத²ங் தி³ப்³ப³சக்கு²ஞாணங் நவமங் ததா²க³தப³லங் விசயிதப்³ப³’’ந்தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘இதி தத்த² யங் அனேகவிஹித’’ந்திஆதி³ வுத்தங். ‘‘ஏகங் ஜாதி’’ந்திஆதி³னா ஜாதிவஸேன வா ‘‘ஏவங்னாமோ’’திஆதி³னா நாமகொ³த்தவண்ணாஹாரஸுக²து³க்க²படிஸங்வேத³னாய பரியந்தவஸேன வா ஸாகாரஸ்ஸ ஸஉத்³தே³ஸஸ்ஸ அனேகவிஹிதபுப்³பே³னிவாஸஸ்ஸ தங்தங்ப⁴வஸ்ஸ அஸேஸதோ ஜானநஞாணங் புப்³பே³னிவாஸானுஸ்ஸதிஞாணங் நாமாதி புப்³பே³னிவாஸானுஸ்ஸதிஞாணங் அட்ட²மங் ததா²க³தப³லங் விசயிதப்³ப³ந்தி. (7)
64. Indriyaparopariyattañāṇaṃ sattamaṃ tathāgatabalaṃ ācariyena vicayitaṃ, ‘‘kathaṃ pubbenivāsānussatiñāṇaṃ aṭṭhamaṃ tathāgatabalaṃ vicayitabbaṃ, kathaṃ dibbacakkhuñāṇaṃ navamaṃ tathāgatabalaṃ vicayitabba’’nti pucchitabbattā ‘‘iti tattha yaṃ anekavihita’’ntiādi vuttaṃ. ‘‘Ekaṃ jāti’’ntiādinā jātivasena vā ‘‘evaṃnāmo’’tiādinā nāmagottavaṇṇāhārasukhadukkhapaṭisaṃvedanāya pariyantavasena vā sākārassa sauddesassa anekavihitapubbenivāsassa taṃtaṃbhavassa asesato jānanañāṇaṃ pubbenivāsānussatiñāṇaṃ nāmāti pubbenivāsānussatiñāṇaṃ aṭṭhamaṃ tathāgatabalaṃ vicayitabbanti. (7)
சவமானஉபபஜ்ஜமானஹீனபணீதஸுவண்ணது³ப்³ப³ண்ணஸுக³தது³க்³க³தயதா²கம்மூபகா³னங் ஸத்தானங் அஸேஸதோ சுதூபபாதானங் ஜானநஞாணங் தி³ப்³ப³சக்கு²ஞாணங் நாமாதி தி³ப்³ப³சக்கு²ஞாணங் நவமங் ததா²க³தப³லங் விசயிதப்³ப³ந்தி. (8-9)
Cavamānaupapajjamānahīnapaṇītasuvaṇṇadubbaṇṇasugataduggatayathākammūpagānaṃ sattānaṃ asesato cutūpapātānaṃ jānanañāṇaṃ dibbacakkhuñāṇaṃ nāmāti dibbacakkhuñāṇaṃ navamaṃ tathāgatabalaṃ vicayitabbanti. (8-9)
புப்³பே³னிவாஸாதி³அட்ட²மனவமங் ததா²க³தப³லங் ஆசரியேன விசயிதங் விப⁴த்தங், ‘‘கத²ங் ஸப்³பா³ஸவக்க²யஞாணங் த³ஸமங் ததா²க³தப³லங் விசயிதப்³ப³’’ந்தி புச்சி²தப்³ப³த்தா ‘‘இதி தத்த² ய’’ந்திஆதி³ வுத்தங். போ³தி⁴மூலே ஸங்கிலேஸமாரனிஹனங் ஞாணங் உப்பன்னங், இத³ங் கிலேஸமாரனிஹனங் ஞாணங் ஸப்³பா³ஸவக்க²யஞாணங் நாமாதி ஸப்³பா³ஸவக்க²யஞாணங் த³ஸமங் ததா²க³தப³லங் விசயிதப்³ப³ந்தி அயங் ஸங்கே²பத்தோ². வித்தா²ரதோ பன பாளிதோ ச அட்ட²கதா²தோ ச யதிபோதானம்பி பாகடோ ப⁴வெய்யாதி மஞ்ஞித்வா ந த³ஸ்ஸிதோ.(10)
Pubbenivāsādiaṭṭhamanavamaṃ tathāgatabalaṃ ācariyena vicayitaṃ vibhattaṃ, ‘‘kathaṃ sabbāsavakkhayañāṇaṃ dasamaṃ tathāgatabalaṃ vicayitabba’’nti pucchitabbattā ‘‘iti tattha ya’’ntiādi vuttaṃ. Bodhimūle saṃkilesamāranihanaṃ ñāṇaṃ uppannaṃ, idaṃ kilesamāranihanaṃ ñāṇaṃ sabbāsavakkhayañāṇaṃ nāmāti sabbāsavakkhayañāṇaṃ dasamaṃ tathāgatabalaṃ vicayitabbanti ayaṃ saṅkhepattho. Vitthārato pana pāḷito ca aṭṭhakathāto ca yatipotānampi pākaṭo bhaveyyāti maññitvā na dassito.(10)
‘‘எத்தகோவ விசயஹாரஸம்பாதோ பரிபுண்ணோ’’தி வத்தப்³ப³த்தா ‘‘நியுத்தோ விசயோ ஹாரஸம்பாதோ’’தி வுத்தங். யே யே ஸுத்தப்பதே³ஸத்தா² வுத்தா, தே தே ஸுத்தப்பதே³ஸத்தா² யேன யேன ஸங்வண்ணனாவிஸேஸபூ⁴தேன விசயஹாரஸம்பாதேன விசயிதப்³பா³, ஸோ ஸோ ஸங்வண்ணனாவிஸேஸபூ⁴தோ விசயஹாரஸம்பாதோ நியுத்தோ யதா²ரஹங் நீஹரித்வா யுஜ்ஜிதப்³போ³தி அத்தோ² க³ஹேதப்³போ³தி.
‘‘Ettakova vicayahārasampāto paripuṇṇo’’ti vattabbattā ‘‘niyutto vicayo hārasampāto’’ti vuttaṃ. Ye ye suttappadesatthā vuttā, te te suttappadesatthā yena yena saṃvaṇṇanāvisesabhūtena vicayahārasampātena vicayitabbā, so so saṃvaṇṇanāvisesabhūto vicayahārasampāto niyutto yathārahaṃ nīharitvā yujjitabboti attho gahetabboti.
இதி விசயஹாரஸம்பாதே ஸத்திப³லானுரூபா ரசிதா
Iti vicayahārasampāte sattibalānurūpā racitā
விபா⁴வனா நிட்டி²தா.
Vibhāvanā niṭṭhitā.
பண்டி³தேஹி பன…பே॰… க³ஹேதப்³போ³தி.
Paṇḍitehi pana…pe… gahetabboti.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / நெத்திப்பகரணபாளி • Nettippakaraṇapāḷi / 2. விசயஹாரஸம்பாதோ • 2. Vicayahārasampāto
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / ஸுத்தபிடக (அட்ட²கதா²) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / கு²த்³த³கனிகாய (அட்ட²கதா²) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / நெத்திப்பகரண-அட்ட²கதா² • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / 2. விசயஹாரஸம்பாதவண்ணனா • 2. Vicayahārasampātavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / ஸுத்தபிடக (டீகா) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / கு²த்³த³கனிகாய (டீகா) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / நெத்திப்பகரண-டீகா • Nettippakaraṇa-ṭīkā / 2. விசயஹாரஸம்பாதவண்ணனா • 2. Vicayahārasampātavaṇṇanā