Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / നേത്തിപ്പകരണപാളി • Nettippakaraṇapāḷi

    ൨. വിചയഹാരസമ്പാതോ

    2. Vicayahārasampāto

    ൫൩. തത്ഥ കതമോ വിചയോ ഹാരസമ്പാതോ? തത്ഥ തണ്ഹാ ദുവിധാ കുസലാപി അകുസലാപി. അകുസലാ സംസാരഗാമിനീ, കുസലാ അപചയഗാമിനീ പഹാനതണ്ഹാ. മാനോപി ദുവിധോ കുസലോപി അകുസലോപി. യം മാനം നിസ്സായ മാനം പജഹതി, അയം മാനോ കുസലോ. യോ പന മാനോ ദുക്ഖം നിബ്ബത്തയതി, അയം മാനോ അകുസലോ. തത്ഥ യം നേക്ഖമ്മസിതം ദോമനസ്സം കുദാസ്സുനാമാഹം തം ആയതനം സച്ഛികത്വാ ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരിസ്സം യം അരിയാ സന്തം ആയതനം സച്ഛികത്വാ ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരന്തീതി തസ്സ ഉപ്പജ്ജതി പിഹാ, പിഹാപച്ചയാ ദോമനസ്സം, അയം തണ്ഹാ കുസലാ രാഗവിരാഗാ ചേതോവിമുത്തി, തദാരമ്മണാ കുസലാ അവിജ്ജാവിരാഗാ പഞ്ഞാവിമുത്തി.

    53. Tattha katamo vicayo hārasampāto? Tattha taṇhā duvidhā kusalāpi akusalāpi. Akusalā saṃsāragāminī, kusalā apacayagāminī pahānataṇhā. Mānopi duvidho kusalopi akusalopi. Yaṃ mānaṃ nissāya mānaṃ pajahati, ayaṃ māno kusalo. Yo pana māno dukkhaṃ nibbattayati, ayaṃ māno akusalo. Tattha yaṃ nekkhammasitaṃ domanassaṃ kudāssunāmāhaṃ taṃ āyatanaṃ sacchikatvā upasampajja viharissaṃ yaṃ ariyā santaṃ āyatanaṃ sacchikatvā upasampajja viharantīti tassa uppajjati pihā, pihāpaccayā domanassaṃ, ayaṃ taṇhā kusalā rāgavirāgā cetovimutti, tadārammaṇā kusalā avijjāvirāgā paññāvimutti.

    തസ്സാ കോ പവിചയോ? അട്ഠ മഗ്ഗങ്ഗാനി സമ്മാദിട്ഠി സമ്മാസങ്കപ്പോ സമ്മാവാചാ സമ്മാകമ്മന്തോ സമ്മാആജീവോ സമ്മാവായാമോ സമ്മാസതി സമ്മാസമാധി. സോ കത്ഥ ദട്ഠബ്ബോ? ചതുത്ഥേ ഝാനേ പാരമിതായ. ചതുത്ഥേ ഹി ഝാനേ അട്ഠങ്ഗസമന്നാഗതം ചിത്തം ഭാവയതി പരിസുദ്ധം പരിയോദാതം അനങ്ഗണം വിഗതൂപക്കിലേസം മുദു കമ്മനിയം ഠിതം ആനേഞ്ജപ്പത്തം. സോ തത്ഥ അട്ഠവിധം അധിഗച്ഛതി ഛ അഭിഞ്ഞാ ദ്വേ ച വിസേസേ, തം ചിത്തം യതോ പരിസുദ്ധം, തതോ പരിയോദാതം, യതോ പരിയോദാതം , തതോ അനങ്ഗണം, യതോ അനങ്ഗണം, തതോ വിഗതൂപക്കിലേസം, യതോ വിഗതൂപക്കിലേസം, തതോ മുദു, യതോ മുദു, തതോ കമ്മനിയം, യതോ കമ്മനിയം, തതോ ഠിതം, യതോ ഠിതം, തതോ ആനേഞ്ജപ്പത്തം. തത്ഥ അങ്ഗണാ ച ഉപക്കിലേസാ ച തദുഭയം തണ്ഹാപക്ഖോ. യാ ച ഇഞ്ജനാ യാ ച ചിത്തസ്സ അട്ഠിതി, അയം ദിട്ഠിപക്ഖോ.

    Tassā ko pavicayo? Aṭṭha maggaṅgāni sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi. So kattha daṭṭhabbo? Catutthe jhāne pāramitāya. Catutthe hi jhāne aṭṭhaṅgasamannāgataṃ cittaṃ bhāvayati parisuddhaṃ pariyodātaṃ anaṅgaṇaṃ vigatūpakkilesaṃ mudu kammaniyaṃ ṭhitaṃ āneñjappattaṃ. So tattha aṭṭhavidhaṃ adhigacchati cha abhiññā dve ca visese, taṃ cittaṃ yato parisuddhaṃ, tato pariyodātaṃ, yato pariyodātaṃ , tato anaṅgaṇaṃ, yato anaṅgaṇaṃ, tato vigatūpakkilesaṃ, yato vigatūpakkilesaṃ, tato mudu, yato mudu, tato kammaniyaṃ, yato kammaniyaṃ, tato ṭhitaṃ, yato ṭhitaṃ, tato āneñjappattaṃ. Tattha aṅgaṇā ca upakkilesā ca tadubhayaṃ taṇhāpakkho. Yā ca iñjanā yā ca cittassa aṭṭhiti, ayaṃ diṭṭhipakkho.

    ചത്താരി ഇന്ദ്രിയാനി ദുക്ഖിന്ദ്രിയം ദോമനസ്സിന്ദ്രിയം സുഖിന്ദ്രിയം സോമനസ്സിന്ദ്രിയഞ്ച ചതുത്ഥജ്ഝാനേ നിരുജ്ഝന്തി, തസ്സ ഉപേക്ഖിന്ദ്രിയം അവസിട്ഠം ഭവതി. സോ ഉപരിമം സമാപത്തിം സന്തതോ മനസികരോതി, തസ്സ ഉപരിമം സമാപത്തിം സന്തതോ മനസികരോതോ ചതുത്ഥജ്ഝാനേ ഓളാരികാ സഞ്ഞാ സണ്ഠഹതി ഉക്കണ്ഠാ ച പടിഘസഞ്ഞാ, സോ സബ്ബസോ രൂപസഞ്ഞാനം സമതിക്കമാ പടിഘസഞ്ഞാനം അത്ഥങ്ഗമാ നാനത്തസഞ്ഞാനം അമനസികാരാ ‘‘അനന്തം ആകാസ’’ന്തി ആകാസാനഞ്ചായതനസമാപത്തിം സച്ഛികത്വാ ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. അഭിഞ്ഞാഭിനീഹാരോ രൂപസഞ്ഞാ വോകാരോ നാനത്തസഞ്ഞാ സമതിക്കമതി പടിഘസഞ്ഞാ ചസ്സ അബ്ഭത്ഥം ഗച്ഛതി, ഏവം സമാധി തസ്സ സമാഹിതസ്സ ഓഭാസോ അന്തരധായതി ദസ്സനഞ്ച രൂപാനം, സോ സമാധി ഛളങ്ഗസമന്നാഗതോ പച്ചവേക്ഖിതബ്ബോ . അനഭിജ്ഝാസഹഗതം മേ മാനസം സബ്ബലോകേ, അബ്യാപന്നം മേ ചിത്തം സബ്ബസത്തേസു, ആരദ്ധം മേ വീരിയം പഗ്ഗഹിതം, പസ്സദ്ധോ മേ കായോ അസാരദ്ധോ, സമാഹിതം മേ ചിത്തം അവിക്ഖിത്തം, ഉപട്ഠിതാ മേ സതി അസമ്മുട്ഠാ 1, തത്ഥ യഞ്ച അനഭിജ്ഝാസഹഗതം മാനസം സബ്ബലോകേ യഞ്ച അബ്യാപന്നം ചിത്തം സബ്ബസത്തേസു യഞ്ച ആരദ്ധം വീരിയം പഗ്ഗഹിതം യഞ്ച സമാഹിതം ചിത്തം അവിക്ഖിത്തം, അയം സമഥോ. യോ പസ്സദ്ധോ കായോ അസാരദ്ധോ, അയം സമാധിപരിക്ഖാരോ. യാ ഉപട്ഠിതാ സതി അസമ്മുട്ഠാ അയം വിപസ്സനാ.

    Cattāri indriyāni dukkhindriyaṃ domanassindriyaṃ sukhindriyaṃ somanassindriyañca catutthajjhāne nirujjhanti, tassa upekkhindriyaṃ avasiṭṭhaṃ bhavati. So uparimaṃ samāpattiṃ santato manasikaroti, tassa uparimaṃ samāpattiṃ santato manasikaroto catutthajjhāne oḷārikā saññā saṇṭhahati ukkaṇṭhā ca paṭighasaññā, so sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘‘anantaṃ ākāsa’’nti ākāsānañcāyatanasamāpattiṃ sacchikatvā upasampajja viharati. Abhiññābhinīhāro rūpasaññā vokāro nānattasaññā samatikkamati paṭighasaññā cassa abbhatthaṃ gacchati, evaṃ samādhi tassa samāhitassa obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ, so samādhi chaḷaṅgasamannāgato paccavekkhitabbo . Anabhijjhāsahagataṃ me mānasaṃ sabbaloke, abyāpannaṃ me cittaṃ sabbasattesu, āraddhaṃ me vīriyaṃ paggahitaṃ, passaddho me kāyo asāraddho, samāhitaṃ me cittaṃ avikkhittaṃ, upaṭṭhitā me sati asammuṭṭhā 2, tattha yañca anabhijjhāsahagataṃ mānasaṃ sabbaloke yañca abyāpannaṃ cittaṃ sabbasattesu yañca āraddhaṃ vīriyaṃ paggahitaṃ yañca samāhitaṃ cittaṃ avikkhittaṃ, ayaṃ samatho. Yo passaddho kāyo asāraddho, ayaṃ samādhiparikkhāro. Yā upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā ayaṃ vipassanā.

    ൫൪. സോ സമാധി പഞ്ചവിധേന വേദിതബ്ബോ. അയം സമാധി ‘‘പച്ചുപ്പന്നസുഖോ’’തി ഇതിസ്സ പച്ചത്തമേവ ഞാണദസ്സനം പച്ചുപട്ഠിതം ഭവതി, അയം സമാധി ‘‘ആയതിം സുഖവിപാകോ’’തി ഇതിസ്സ പച്ചത്തമേവ ഞാണദസ്സനം പച്ചുപട്ഠിതം ഭവതി, അയം സമാധി ‘‘അരിയോ നിരാമിസോ’’തി ഇതിസ്സ പച്ചത്തമേവ ഞാണദസ്സനം പച്ചുപട്ഠിതം ഭവതി, അയം സമാധി ‘‘അകാപുരിസസേവിതോ’’തി ഇതിസ്സ പച്ചത്തമേവ ഞാണദസ്സനം പച്ചുപട്ഠിതം ഭവതി, അയം സമാധി ‘‘സന്തോ ചേവ പണീതോ ച പടിപ്പസ്സദ്ധിലദ്ധോ ച ഏകോദിഭാവാധിഗതോ ച ന സസങ്ഖാരനിഗ്ഗയ്ഹവാരിതഗതോ 3 ചാ’’തി ഇതിസ്സ പച്ചത്തമേവ ഞാണദസ്സനം പച്ചുപട്ഠിതം ഭവതി. തം ഖോ പനിമം സമാധിം ‘‘സതോ സമാപജ്ജാമി സതോ വുട്ഠഹാമീ’’തി ഇതിസ്സ പച്ചത്തമേവ ഞാണദസ്സനം പച്ചുപട്ഠിതം ഭവതി. തത്ഥ യോ ച സമാധി പച്ചുപ്പന്നസുഖോ യോ ച സമാധി ആയതിം സുഖവിപാകോ അയം സമഥോ. യോ ച സമാധി അരിയോ നിരാമിസോ, യോ ച സമാധി അകാപുരിസസേവിതോ, യോ ച സമാധി സന്തോ ചേവ പണീതോ പടിപ്പസ്സദ്ധിലദ്ധോ ച ഏകോദിഭാവാധിഗതോ ച ന സസങ്ഖാരനിഗ്ഗയ്ഹവാരിതഗതോ ച യഞ്ചാഹം തം ഖോ പനിമം സമാധിം സതോ സമാപജ്ജാമി സതോ വുട്ഠഹാമീതി, അയം വിപസ്സനാ.

    54. So samādhi pañcavidhena veditabbo. Ayaṃ samādhi ‘‘paccuppannasukho’’ti itissa paccattameva ñāṇadassanaṃ paccupaṭṭhitaṃ bhavati, ayaṃ samādhi ‘‘āyatiṃ sukhavipāko’’ti itissa paccattameva ñāṇadassanaṃ paccupaṭṭhitaṃ bhavati, ayaṃ samādhi ‘‘ariyo nirāmiso’’ti itissa paccattameva ñāṇadassanaṃ paccupaṭṭhitaṃ bhavati, ayaṃ samādhi ‘‘akāpurisasevito’’ti itissa paccattameva ñāṇadassanaṃ paccupaṭṭhitaṃ bhavati, ayaṃ samādhi ‘‘santo ceva paṇīto ca paṭippassaddhiladdho ca ekodibhāvādhigato ca na sasaṅkhāraniggayhavāritagato 4 cā’’ti itissa paccattameva ñāṇadassanaṃ paccupaṭṭhitaṃ bhavati. Taṃ kho panimaṃ samādhiṃ ‘‘sato samāpajjāmi sato vuṭṭhahāmī’’ti itissa paccattameva ñāṇadassanaṃ paccupaṭṭhitaṃ bhavati. Tattha yo ca samādhi paccuppannasukho yo ca samādhi āyatiṃ sukhavipāko ayaṃ samatho. Yo ca samādhi ariyo nirāmiso, yo ca samādhi akāpurisasevito, yo ca samādhi santo ceva paṇīto paṭippassaddhiladdho ca ekodibhāvādhigato ca na sasaṅkhāraniggayhavāritagato ca yañcāhaṃ taṃ kho panimaṃ samādhiṃ sato samāpajjāmi sato vuṭṭhahāmīti, ayaṃ vipassanā.

    സോ സമാധി പഞ്ചവിധേന വേദിതബ്ബോ പീതിഫരണതാ സുഖഫരണതാ ചേതോഫരണതാ ആലോകഫരണതാ പച്ചവേക്ഖണാനിമിത്തം. തത്ഥ യോ ച പീതിഫരണോ യോ ച സുഖഫരണോ യോ ച ചേതോഫരണോ, അയം സമഥോ. യോ ച ആലോകഫരണോ യഞ്ച പച്ചവേക്ഖണാനിമിത്തം. അയം വിപസ്സനാ.

    So samādhi pañcavidhena veditabbo pītipharaṇatā sukhapharaṇatā cetopharaṇatā ālokapharaṇatā paccavekkhaṇānimittaṃ. Tattha yo ca pītipharaṇo yo ca sukhapharaṇo yo ca cetopharaṇo, ayaṃ samatho. Yo ca ālokapharaṇo yañca paccavekkhaṇānimittaṃ. Ayaṃ vipassanā.

    ൫൫. ദസ കസിണായതനാനി പഥവീകസിണം ആപോകസിണം തേജോകസിണം വായോകസിണം നീലകസിണം പീതകസിണം ലോഹിതകസിണം ഓദാതകസിണം ആകാസകസിണം വിഞ്ഞാണകസിണം. തത്ഥ യഞ്ച പഥവീകസിണം യഞ്ച ആപോകസിണം ഏവം സബ്ബം, യഞ്ച ഓദാതകസിണം. ഇമാനി അട്ഠ കസിണാനി സമഥോ. യഞ്ച ആകാസകസിണം യഞ്ച വിഞ്ഞാണകസിണം, അയം വിപസ്സനാ. ഏവം സബ്ബോ അരിയോ മഗ്ഗോ യേന യേന ആകാരേന വുത്തോ, തേന തേന സമഥവിപസ്സനേന യോജയിതബ്ബോ. തേ തീഹി ധമ്മേഹി സങ്ഗഹിതാ അനിച്ചതായ ദുക്ഖതായ അനത്തതായ. സോ സമഥവിപസ്സനം ഭാവയമാനോ തീണി വിമോക്ഖമുഖാനി ഭാവയതി. തീണി വിമോക്ഖമുഖാനി ഭാവയന്തോ തയോ ഖന്ധേ ഭാവയതി. തയോ ഖന്ധേ ഭാവയന്തോ അരിയം അട്ഠങ്ഗികം മഗ്ഗം ഭാവയതി.

    55. Dasa kasiṇāyatanāni pathavīkasiṇaṃ āpokasiṇaṃ tejokasiṇaṃ vāyokasiṇaṃ nīlakasiṇaṃ pītakasiṇaṃ lohitakasiṇaṃ odātakasiṇaṃ ākāsakasiṇaṃ viññāṇakasiṇaṃ. Tattha yañca pathavīkasiṇaṃ yañca āpokasiṇaṃ evaṃ sabbaṃ, yañca odātakasiṇaṃ. Imāni aṭṭha kasiṇāni samatho. Yañca ākāsakasiṇaṃ yañca viññāṇakasiṇaṃ, ayaṃ vipassanā. Evaṃ sabbo ariyo maggo yena yena ākārena vutto, tena tena samathavipassanena yojayitabbo. Te tīhi dhammehi saṅgahitā aniccatāya dukkhatāya anattatāya. So samathavipassanaṃ bhāvayamāno tīṇi vimokkhamukhāni bhāvayati. Tīṇi vimokkhamukhāni bhāvayanto tayo khandhe bhāvayati. Tayo khandhe bhāvayanto ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ bhāvayati.

    രാഗചരിതോ പുഗ്ഗലോ അനിമിത്തേന വിമോക്ഖമുഖേന നിയ്യാതി 5 അധിചിത്തസിക്ഖായ സിക്ഖന്തോ ലോഭം അകുസലമൂലം പജഹന്തോ സുഖവേദനീയം ഫസ്സം അനുപഗച്ഛന്തോ സുഖം വേദനം പരിജാനന്തോ രാഗമലം പവാഹേന്തോ രാഗരജം നിദ്ധുനന്തോ രാഗവിസം വമേന്തോ രാഗഗ്ഗിം നിബ്ബാപേന്തോ രാഗസല്ലം ഉപ്പാടേന്തോ രാഗജടം വിജടേന്തോ. ദോസചരിതോ പുഗ്ഗലോ അപ്പണിഹിതേന വിമോക്ഖമുഖേന നിയ്യാതി അധിസീലസിക്ഖായ സിക്ഖന്തോ ദോസം അകുസലമൂലം പജഹന്തോ ദുക്ഖവേദനീയം ഫസ്സം അനുപഗച്ഛന്തോ ദുക്ഖവേദനം പരിജാനന്തോ ദോസമലം പവാഹേന്തോ ദോസരജം നിദ്ധുനന്തോ ദോസവിസം വമേന്തോ ദോസഗ്ഗിം നിബ്ബാപേന്തോ ദോസസല്ലം ഉപ്പാടേന്തോ ദോസജടം വിജടേന്തോ. മോഹചരിതോ പുഗ്ഗലോ സുഞ്ഞതവിമോക്ഖമുഖേന നിയ്യാതി അധിപഞ്ഞാസിക്ഖായ സിക്ഖന്തോ മോഹം അകുസലമൂലം പജഹന്തോ അദുക്ഖമസുഖവേദനീയം ഫസ്സം അനുപഗച്ഛന്തോ അദുക്ഖമസുഖം വേദനം പരിജാനന്തോ മോഹമലം പവാഹേന്തോ മോഹരജം നിദ്ധുനന്തോ മോഹവിസം വമേന്തോ മോഹഗ്ഗിം നിബ്ബാപേന്തോ മോഹസല്ലം ഉപ്പാടേന്തോ മോഹജടം വിജടേന്തോ.

    Rāgacarito puggalo animittena vimokkhamukhena niyyāti 6 adhicittasikkhāya sikkhanto lobhaṃ akusalamūlaṃ pajahanto sukhavedanīyaṃ phassaṃ anupagacchanto sukhaṃ vedanaṃ parijānanto rāgamalaṃ pavāhento rāgarajaṃ niddhunanto rāgavisaṃ vamento rāgaggiṃ nibbāpento rāgasallaṃ uppāṭento rāgajaṭaṃ vijaṭento. Dosacarito puggalo appaṇihitena vimokkhamukhena niyyāti adhisīlasikkhāya sikkhanto dosaṃ akusalamūlaṃ pajahanto dukkhavedanīyaṃ phassaṃ anupagacchanto dukkhavedanaṃ parijānanto dosamalaṃ pavāhento dosarajaṃ niddhunanto dosavisaṃ vamento dosaggiṃ nibbāpento dosasallaṃ uppāṭento dosajaṭaṃ vijaṭento. Mohacarito puggalo suññatavimokkhamukhena niyyāti adhipaññāsikkhāya sikkhanto mohaṃ akusalamūlaṃ pajahanto adukkhamasukhavedanīyaṃ phassaṃ anupagacchanto adukkhamasukhaṃ vedanaṃ parijānanto mohamalaṃ pavāhento moharajaṃ niddhunanto mohavisaṃ vamento mohaggiṃ nibbāpento mohasallaṃ uppāṭento mohajaṭaṃ vijaṭento.

    തത്ഥ സുഞ്ഞതവിമോക്ഖമുഖം പഞ്ഞാക്ഖന്ധോ, അനിമിത്തവിമോക്ഖമുഖം സമാധിക്ഖന്ധോ, അപ്പണിഹിതവിമോക്ഖമുഖം സീലക്ഖന്ധോ. സോ തീണി വിമോക്ഖമുഖാനി ഭാവയന്തോ തയോ ഖന്ധേ ഭാവയതി, തയോ ഖന്ധേ ഭാവയന്തോ അരിയം അട്ഠങ്ഗികം മഗ്ഗം ഭാവയതി. തത്ഥ യാ ച സമ്മാവാചാ യോ ച സമ്മാകമ്മന്തോ യോ ച സമ്മാആജീവോ, അയം സീലക്ഖന്ധോ, യോ ച സമ്മാവായാമോ യാ ച സമ്മാസതി യോ ച സമ്മാസമാധി, അയം സമാധിക്ഖന്ധോ, യാ ച സമ്മാദിട്ഠി യോ ച സമ്മാസങ്കപ്പോ, അയം പഞ്ഞാക്ഖന്ധോ.

    Tattha suññatavimokkhamukhaṃ paññākkhandho, animittavimokkhamukhaṃ samādhikkhandho, appaṇihitavimokkhamukhaṃ sīlakkhandho. So tīṇi vimokkhamukhāni bhāvayanto tayo khandhe bhāvayati, tayo khandhe bhāvayanto ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ bhāvayati. Tattha yā ca sammāvācā yo ca sammākammanto yo ca sammāājīvo, ayaṃ sīlakkhandho, yo ca sammāvāyāmo yā ca sammāsati yo ca sammāsamādhi, ayaṃ samādhikkhandho, yā ca sammādiṭṭhi yo ca sammāsaṅkappo, ayaṃ paññākkhandho.

    തത്ഥ സീലക്ഖന്ധോ ച സമാധിക്ഖന്ധോ ച സമഥോ, പഞ്ഞാക്ഖന്ധോ വിപസ്സനാ. യോ സമഥവിപസ്സനം ഭാവേതി, തസ്സ ദ്വേ ഭവങ്ഗാനി ഭാവനം ഗച്ഛന്തി കായോ ചിത്തഞ്ച, ഭവനിരോധഗാമിനീ പടിപദാ ദ്വേ പദാനി സീലം സമാധി ച. സോ ഹോതി ഭിക്ഖു ഭാവിതകായോ ഭാവിതസീലോ ഭാവിതചിത്തോ ഭാവിതപഞ്ഞോ. കായേ ഭാവിയമാനേ ദ്വേ ധമ്മാ ഭാവനം ഗച്ഛന്തി സമ്മാകമ്മന്തോ സമ്മാവായാമോ ച, സീലേ ഭാവിയമാനേ ദ്വേ ധമ്മാ ഭാവനം ഗച്ഛന്തി സമ്മാവാചാ സമ്മാആജീവോ ച, ചിത്തേ ഭാവിയമാനേ ദ്വേ ധമ്മാ ഭാവനം ഗച്ഛന്തി സമ്മാസതി സമ്മാസമാധി ച, പഞ്ഞായ ഭാവിയമാനായ ദ്വേ ധമ്മാ ഭാവനം ഗച്ഛന്തി സമ്മാദിട്ഠി സമ്മാസങ്കപ്പോ ച.

    Tattha sīlakkhandho ca samādhikkhandho ca samatho, paññākkhandho vipassanā. Yo samathavipassanaṃ bhāveti, tassa dve bhavaṅgāni bhāvanaṃ gacchanti kāyo cittañca, bhavanirodhagāminī paṭipadā dve padāni sīlaṃ samādhi ca. So hoti bhikkhu bhāvitakāyo bhāvitasīlo bhāvitacitto bhāvitapañño. Kāye bhāviyamāne dve dhammā bhāvanaṃ gacchanti sammākammanto sammāvāyāmo ca, sīle bhāviyamāne dve dhammā bhāvanaṃ gacchanti sammāvācā sammāājīvo ca, citte bhāviyamāne dve dhammā bhāvanaṃ gacchanti sammāsati sammāsamādhi ca, paññāya bhāviyamānāya dve dhammā bhāvanaṃ gacchanti sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo ca.

    തത്ഥ യോ ച സമ്മാകമ്മന്തോ യോ ച സമ്മാവായാമോ സിയാ കായികോ സിയാ ചേതസികോ, തത്ഥ യോ കായസങ്ഗഹോ, സോ കായേ ഭാവിതേ ഭാവനം ഗച്ഛതി, യോ ചിത്തസങ്ഗഹോ, സോ ചിത്തേ ഭാവിതേ ഭാവനം ഗച്ഛതി. സോ സമഥവിപസ്സനം ഭാവയന്തോ പഞ്ചവിധം അധിഗമം ഗച്ഛതി 7 ഖിപ്പാധിഗമോ ച ഹോതി, വിമുത്താധിഗമോ ച ഹോതി, മഹാധിഗമോ ച ഹോതി, വിപുലാധിഗമോ ച ഹോതി, അനവസേസാധിഗമോ ച ഹോതി. തത്ഥ സമഥേന ഖിപ്പാധിഗമോ ച മഹാധിഗമോ ച വിപുലാധിഗമോ ച ഹോതി, വിപസ്സനായ വിമുത്താധിഗമോ ച അനവസേസാധിഗമോ ച ഹോതി.

    Tattha yo ca sammākammanto yo ca sammāvāyāmo siyā kāyiko siyā cetasiko, tattha yo kāyasaṅgaho, so kāye bhāvite bhāvanaṃ gacchati, yo cittasaṅgaho, so citte bhāvite bhāvanaṃ gacchati. So samathavipassanaṃ bhāvayanto pañcavidhaṃ adhigamaṃ gacchati 8 khippādhigamo ca hoti, vimuttādhigamo ca hoti, mahādhigamo ca hoti, vipulādhigamo ca hoti, anavasesādhigamo ca hoti. Tattha samathena khippādhigamo ca mahādhigamo ca vipulādhigamo ca hoti, vipassanāya vimuttādhigamo ca anavasesādhigamo ca hoti.

    ൫൬. തത്ഥ യോ ദേസയതി, സോ ദസബലസമന്നാഗതോ സത്ഥാ ഓവാദേന സാവകേ ന വിസംവാദയതി. സോ തിവിധം ഇദം കരോഥ ഇമിനാ ഉപായേന കരോഥ ഇദം വോ കുരുമാനാനം ഹിതായ സുഖായ ഭവിസ്സതി, സോ തഥാ ഓവദിതോ തഥാനുസിട്ഠോ തഥാകരോന്തോ തഥാപടിപജ്ജന്തോ തം ഭൂമിം ന പാപുണിസ്സതീതി നേതം ഠാനം വിജ്ജതി. സോ തഥാ ഓവദിതോ തഥാനുസിട്ഠോ സീലക്ഖന്ധം അപരിപൂരയന്തോ തം ഭൂമിം അനുപാപുണിസ്സതീതി നേതം ഠാനം വിജ്ജതി. സോ തഥാ ഓവദിതോ തഥാനുസിട്ഠോ സീലക്ഖന്ധം പരിപൂരയന്തോ തം ഭൂമിം അനുപാപുണിസ്സതീതി ഠാനമേതം വിജ്ജതി.

    56. Tattha yo desayati, so dasabalasamannāgato satthā ovādena sāvake na visaṃvādayati. So tividhaṃ idaṃ karotha iminā upāyena karotha idaṃ vo kurumānānaṃ hitāya sukhāya bhavissati, so tathā ovadito tathānusiṭṭho tathākaronto tathāpaṭipajjanto taṃ bhūmiṃ na pāpuṇissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. So tathā ovadito tathānusiṭṭho sīlakkhandhaṃ aparipūrayanto taṃ bhūmiṃ anupāpuṇissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. So tathā ovadito tathānusiṭṭho sīlakkhandhaṃ paripūrayanto taṃ bhūmiṃ anupāpuṇissatīti ṭhānametaṃ vijjati.

    സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ തേ സതോ ഇമേ ധമ്മാ അനഭിസമ്ബുദ്ധാതി നേതം ഠാനം വിജ്ജതി. സബ്ബാസവപരിക്ഖീണസ്സ തേ സതോ ഇമേ ആസവാ അപരിക്ഖീണാതി നേതം ഠാനം വിജ്ജതി. യസ്സ തേ അത്ഥായ ധമ്മോ ദേസിതോ, സോ ന നിയ്യാതി തക്കരസ്സ സമ്മാ ദുക്ഖക്ഖയായാതി നേതം ഠാനം വിജ്ജതി. സാവകോ ഖോ പന തേ ധമ്മാനുധമ്മപ്പടിപന്നോ സാമീചിപ്പടിപന്നോ അനുധമ്മചാരീ സോ പുബ്ബേന അപരം ഉളാരം വിസേസാധിഗമം ന സച്ഛികരിസ്സതീതി നേതം ഠാനം വിജ്ജതി.

    Sammāsambuddhassa te sato ime dhammā anabhisambuddhāti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Sabbāsavaparikkhīṇassa te sato ime āsavā aparikkhīṇāti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Yassa te atthāya dhammo desito, so na niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyāti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Sāvako kho pana te dhammānudhammappaṭipanno sāmīcippaṭipanno anudhammacārī so pubbena aparaṃ uḷāraṃ visesādhigamaṃ na sacchikarissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.

    യേ ഖോ പന ധമ്മാ അന്തരായികാ, തേ പടിസേവതോ നാലം അന്തരായായാതി നേതം ഠാനം വിജ്ജതി. യേ ഖോ പന ധമ്മാ അനിയ്യാനികാ, തേ നിയ്യന്തി തക്കരസ്സ സമ്മാ ദുക്ഖക്ഖയായാതി നേതം ഠാനം വിജ്ജതി. യേ ഖോ പന ധമ്മാ നിയ്യാനികാ, തേ നിയ്യന്തി തക്കരസ്സ സമ്മാ ദുക്ഖക്ഖയായാതി ഠാനമേതം വിജ്ജതി. സാവകോ ഖോ പന തേ സഉപാദിസേസോ അനുപാദിസേസം നിബ്ബാനധാതും അനുപാപുണിസ്സതീതി നേതം ഠാനം വിജ്ജതി.

    Ye kho pana dhammā antarāyikā, te paṭisevato nālaṃ antarāyāyāti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Ye kho pana dhammā aniyyānikā, te niyyanti takkarassa sammā dukkhakkhayāyāti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Ye kho pana dhammā niyyānikā, te niyyanti takkarassa sammā dukkhakkhayāyāti ṭhānametaṃ vijjati. Sāvako kho pana te saupādiseso anupādisesaṃ nibbānadhātuṃ anupāpuṇissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.

    ദിട്ഠിസമ്പന്നോ മാതരം ജീവിതാ വോരോപേയ്യ ഹത്ഥേഹി വാ പാദേഹി വാ സുഹതം കരേയ്യാതി നേതം ഠാനം വിജ്ജതി, പുഥുജ്ജനോ മാതരം ജീവിതാ വോരോപേയ്യ ഹത്ഥേഹി വാ പാദേഹി വാ സുഹതം കരേയ്യാതി ഠാനമേതം വിജ്ജതി. ഏവം പിതരം, അരഹന്തം, ഭിക്ഖും. ദിട്ഠിസമ്പന്നോ പുഗ്ഗലോ സങ്ഘം ഭിന്ദേയ്യ സങ്ഘേ വാ സങ്ഘരാജിം ജനേയ്യാതി നേതം ഠാനം വിജ്ജതി, പുഥുജ്ജനോ സങ്ഘം ഭിന്ദേയ്യ സങ്ഘേ വാ സങ്ഘരാജിം ജനേയ്യാതി ഠാനമേതം വിജ്ജതി, ദിട്ഠിസമ്പന്നോ തഥാഗതസ്സ ദുട്ഠചിത്തോ ലോഹിതം ഉപ്പാദേയ്യ, പരിനിബ്ബുതസ്സ വാ തഥാഗതസ്സ ദുട്ഠചിത്തോ ഥൂപം ഭിന്ദേയ്യാതി നേതം ഠാനം വിജ്ജതി. പുഥുജ്ജനോ തഥാഗതസ്സ ദുട്ഠചിത്തോ ലോഹിതം ഉപ്പാദേയ്യ, പരിനിബ്ബുതസ്സ വാ തഥാഗതസ്സ ദുട്ഠചിത്തോ ഥൂപം ഭിന്ദേയ്യാതി ഠാനമേതം വിജ്ജതി. ദിട്ഠിസമ്പന്നോ അഞ്ഞം സത്ഥാരം അപദിസേയ്യ അപി ജീവിതഹേതൂതി നേതം ഠാനം വിജ്ജതി, പുഥുജ്ജനോ അഞ്ഞം സത്ഥാരം അപദിസേയ്യാതി ഠാനമേതം വിജ്ജതി. ദിട്ഠിസമ്പന്നോ ഇതോ ബഹിദ്ധാ അഞ്ഞം ദക്ഖിണേയ്യം പരിയേസേയ്യാതി നേതം ഠാനം വിജ്ജതി, പുഥുജ്ജനോ ഇതോ ബഹിദ്ധാ അഞ്ഞം ദക്ഖിണേയ്യം പരിയേസേയ്യാതി ഠാനമേതം വിജ്ജതി, ദിട്ഠിസമ്പന്നോ കുതൂഹലമങ്ഗലേന സുദ്ധിം പച്ചേയ്യാതി നേതം ഠാനം വിജ്ജതി. പുഥുജ്ജനോ കുതൂഹലമങ്ഗലേന സുദ്ധിം പച്ചേയ്യാതി ഠാനമേതം വിജ്ജതി.

    Diṭṭhisampanno mātaraṃ jīvitā voropeyya hatthehi vā pādehi vā suhataṃ kareyyāti netaṃ ṭhānaṃ vijjati, puthujjano mātaraṃ jīvitā voropeyya hatthehi vā pādehi vā suhataṃ kareyyāti ṭhānametaṃ vijjati. Evaṃ pitaraṃ, arahantaṃ, bhikkhuṃ. Diṭṭhisampanno puggalo saṅghaṃ bhindeyya saṅghe vā saṅgharājiṃ janeyyāti netaṃ ṭhānaṃ vijjati, puthujjano saṅghaṃ bhindeyya saṅghe vā saṅgharājiṃ janeyyāti ṭhānametaṃ vijjati, diṭṭhisampanno tathāgatassa duṭṭhacitto lohitaṃ uppādeyya, parinibbutassa vā tathāgatassa duṭṭhacitto thūpaṃ bhindeyyāti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Puthujjano tathāgatassa duṭṭhacitto lohitaṃ uppādeyya, parinibbutassa vā tathāgatassa duṭṭhacitto thūpaṃ bhindeyyāti ṭhānametaṃ vijjati. Diṭṭhisampanno aññaṃ satthāraṃ apadiseyya api jīvitahetūti netaṃ ṭhānaṃ vijjati, puthujjano aññaṃ satthāraṃ apadiseyyāti ṭhānametaṃ vijjati. Diṭṭhisampanno ito bahiddhā aññaṃ dakkhiṇeyyaṃ pariyeseyyāti netaṃ ṭhānaṃ vijjati, puthujjano ito bahiddhā aññaṃ dakkhiṇeyyaṃ pariyeseyyāti ṭhānametaṃ vijjati, diṭṭhisampanno kutūhalamaṅgalena suddhiṃ pacceyyāti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Puthujjano kutūhalamaṅgalena suddhiṃ pacceyyāti ṭhānametaṃ vijjati.

    ൫൭. ഇത്ഥീ രാജാ ചക്കവത്തീ സിയാതി നേതം ഠാനം വിജ്ജതി, പുരിസോ രാജാ ചക്കവത്തീ സിയാതി ഠാനമേതം വിജ്ജതി; ഇത്ഥീ സക്കോ ദേവാനമിന്ദോ സിയാതി നേതം ഠാനം വിജ്ജതി, പുരിസോ സക്കോ ദേവാനമിന്ദോ സിയാതി ഠാനമേതം വിജ്ജതി; ഇത്ഥീ മാരോ പാപിമാ സിയാതി നേതം ഠാനം വിജ്ജതി, പുരിസോ മാരോ പാപിമാ സിയാതി ഠാനമേതം വിജ്ജതി; ഇത്ഥീ മഹാബ്രഹ്മാ സിയാതി നേതം ഠാനം വിജ്ജതി, പുരിസോ മഹാബ്രഹ്മാ സിയാതി ഠാനമേതം വിജ്ജതി; ഇത്ഥീ തഥാഗതോ അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ സിയാതി നേതം ഠാനം വിജ്ജതി, പുരിസോ തഥാഗതോ അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ സിയാതി ഠാനമേതം വിജ്ജതി.

    57. Itthī rājā cakkavattī siyāti netaṃ ṭhānaṃ vijjati, puriso rājā cakkavattī siyāti ṭhānametaṃ vijjati; itthī sakko devānamindo siyāti netaṃ ṭhānaṃ vijjati, puriso sakko devānamindo siyāti ṭhānametaṃ vijjati; itthī māro pāpimā siyāti netaṃ ṭhānaṃ vijjati, puriso māro pāpimā siyāti ṭhānametaṃ vijjati; itthī mahābrahmā siyāti netaṃ ṭhānaṃ vijjati, puriso mahābrahmā siyāti ṭhānametaṃ vijjati; itthī tathāgato arahaṃ sammāsambuddho siyāti netaṃ ṭhānaṃ vijjati, puriso tathāgato arahaṃ sammāsambuddho siyāti ṭhānametaṃ vijjati.

    ദ്വേ തഥാഗതാ അരഹന്തോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധാ അപുബ്ബം അചരിമം ഏകിസ്സാ ലോകധാതുയാ ഉപ്പജ്ജേയ്യും വാ ധമ്മം വാ ദേസേയ്യുന്തി നേതം ഠാനം വിജ്ജതി, ഏകോവ തഥാഗതോ അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ ഏകിസ്സാ ലോകധാതുയാ ഉപ്പജ്ജിസ്സതി വാ ധമ്മം വാ ദേസേസ്സതീതി ഠാനമേതം വിജ്ജതി.

    Dve tathāgatā arahanto sammāsambuddhā apubbaṃ acarimaṃ ekissā lokadhātuyā uppajjeyyuṃ vā dhammaṃ vā deseyyunti netaṃ ṭhānaṃ vijjati, ekova tathāgato arahaṃ sammāsambuddho ekissā lokadhātuyā uppajjissati vā dhammaṃ vā desessatīti ṭhānametaṃ vijjati.

    തിണ്ണം ദുച്ചരിതാനം ഇട്ഠോ കന്തോ പിയോ മനാപോ വിപാകോ ഭവിസ്സതീതി നേതം ഠാനം വിജ്ജതി, തിണ്ണം ദുച്ചരിതാനം അനിട്ഠോ അകന്തോ അപ്പിയോ അമനാപോ വിപാകോ ഭവിസ്സതീതി ഠാനമേതം വിജ്ജതി . തിണ്ണം സുചരിതാനം അനിട്ഠോ അകന്തോ അപ്പിയോ അമനാപോ വിപാകോ ഭവിസ്സതീതി നേതം ഠാനം വിജ്ജതി, തിണ്ണം സുചരിതാനം ഇട്ഠോ കന്തോ പിയോ മനാപോ വിപാകോ ഭവിസ്സതീതി ഠാനമേതം വിജ്ജതി.

    Tiṇṇaṃ duccaritānaṃ iṭṭho kanto piyo manāpo vipāko bhavissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati, tiṇṇaṃ duccaritānaṃ aniṭṭho akanto appiyo amanāpo vipāko bhavissatīti ṭhānametaṃ vijjati . Tiṇṇaṃ sucaritānaṃ aniṭṭho akanto appiyo amanāpo vipāko bhavissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati, tiṇṇaṃ sucaritānaṃ iṭṭho kanto piyo manāpo vipāko bhavissatīti ṭhānametaṃ vijjati.

    അഞ്ഞതരോ സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ കുഹകോ ലപകോ നേമിത്തകോ കുഹനലപനനേമിത്തകത്തം പുബ്ബങ്ഗമം കത്വാ പഞ്ച നീവരണേ അപ്പഹായ ചേതസോ ഉപക്കിലേസേ പഞ്ഞായ ദുബ്ബലീകരണേ ചതൂസു സതിപട്ഠാനേസു അനുപട്ഠിതസ്സതി 9 വിഹരന്തോ സത്ത ബോജ്ഝങ്ഗേ അഭാവയിത്വാ അനുത്തരം സമ്മാസമ്ബോധിം അഭിസമ്ബുജ്ഝിസ്സതീതി നേതം ഠാനം വിജ്ജതി, അഞ്ഞതരോ സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ സബ്ബദോസാപഗതോ പഞ്ച നീവരണേ പഹായ ചേതസോ ഉപക്കിലേസേ പഞ്ഞായ ദുബ്ബലീകരണേ ചതൂസു സതിപട്ഠാനേസു ഉപട്ഠിതസ്സതി വിഹരന്തോ സത്ത ബോജ്ഝങ്ഗേ ഭാവയിത്വാ അനുത്തരം സമ്മാസമ്ബോധിം അഭിസമ്ബുജ്ഝിസ്സതീതി ഠാനമേതം വിജ്ജതി. യം ഏത്ഥ ഞാണം ഹേതുസോ ഠാനസോ അനോധിസോ ഇദം വുച്ചതി ഠാനാട്ഠാനഞാണം പഠമം തഥാഗതബലം.

    Aññataro samaṇo vā brāhmaṇo vā kuhako lapako nemittako kuhanalapananemittakattaṃ pubbaṅgamaṃ katvā pañca nīvaraṇe appahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe catūsu satipaṭṭhānesu anupaṭṭhitassati 10 viharanto satta bojjhaṅge abhāvayitvā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati, aññataro samaṇo vā brāhmaṇo vā sabbadosāpagato pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe catūsu satipaṭṭhānesu upaṭṭhitassati viharanto satta bojjhaṅge bhāvayitvā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhissatīti ṭhānametaṃ vijjati. Yaṃ ettha ñāṇaṃ hetuso ṭhānaso anodhiso idaṃ vuccati ṭhānāṭṭhānañāṇaṃ paṭhamaṃ tathāgatabalaṃ.

    ഇതി ഠാനാട്ഠാനഗതാ സബ്ബേ ഖയധമ്മാ വയധമ്മാ വിരാഗധമ്മാ നിരോധധമ്മാ കേചി സഗ്ഗൂപഗാ കേചി അപായൂപഗാ കേചി നിബ്ബാനൂപഗാ, ഏവം ഭഗവാ ആഹ –

    Iti ṭhānāṭṭhānagatā sabbe khayadhammā vayadhammā virāgadhammā nirodhadhammā keci saggūpagā keci apāyūpagā keci nibbānūpagā, evaṃ bhagavā āha –

    ൫൮.

    58.

    സബ്ബേ സത്താ 11 മരിസ്സന്തി, മരണന്തം ഹി ജീവിതം.

    Sabbe sattā 12 marissanti, maraṇantaṃ hi jīvitaṃ.

    യഥാകമ്മം ഗമിസ്സന്തി, പുഞ്ഞപാപഫലൂപഗാ;

    Yathākammaṃ gamissanti, puññapāpaphalūpagā;

    നിരയം പാപകമ്മന്താ, പുഞ്ഞകമ്മാ ച സുഗ്ഗതിം;

    Nirayaṃ pāpakammantā, puññakammā ca suggatiṃ;

    അപരേ ച മഗ്ഗം ഭാവേത്വാ, പരിനിബ്ബന്തിനാസവാതി 13.

    Apare ca maggaṃ bhāvetvā, parinibbantināsavāti 14.

    സബ്ബേ സത്താതി അരിയാ ച അനരിയാ ച സക്കായപരിയാപന്നാ ച സക്കായവീതിവത്താ ച. മരിസ്സന്തീതി ദ്വീഹി മരണേഹി ദന്ധമരണേന ച അദന്ധമരണേന ച, സക്കായപരിയാപന്നാനം അദന്ധമരണം സക്കായവീതിവത്താനം ദന്ധമരണം. മരണന്തം ഹി ജീവിതന്തി ഖയാ ആയുസ്സ ഇന്ദ്രിയാനം ഉപരോധാ ജീവിതപരിയന്തോ മരണപരിയന്തോ. യഥാകമ്മം ഗമിസ്സന്തീതി കമ്മസ്സകതാ. പുഞ്ഞപാപഫലൂപഗാതി കമ്മാനം ഫലദസ്സാവിതാ ച അവിപ്പവാസോ ച.

    Sabbesattāti ariyā ca anariyā ca sakkāyapariyāpannā ca sakkāyavītivattā ca. Marissantīti dvīhi maraṇehi dandhamaraṇena ca adandhamaraṇena ca, sakkāyapariyāpannānaṃ adandhamaraṇaṃ sakkāyavītivattānaṃ dandhamaraṇaṃ. Maraṇantaṃ hi jīvitanti khayā āyussa indriyānaṃ uparodhā jīvitapariyanto maraṇapariyanto. Yathākammaṃ gamissantīti kammassakatā. Puññapāpaphalūpagāti kammānaṃ phaladassāvitā ca avippavāso ca.

    നിരയം പാപകമ്മന്താതി അപുഞ്ഞസങ്ഖാരാ. പുഞ്ഞകമ്മാ ച സുഗ്ഗതിന്തി പുഞ്ഞസങ്ഖാരാ സുഗതിം ഗമിസ്സന്തി. അപരേ ച മഗ്ഗം ഭാവേത്വാ, പരിനിബ്ബന്തിനാസവാതി സബ്ബസങ്ഖാരാനം സമതിക്കമനം. തേനാഹ ഭഗവാ – ‘‘സബ്ബേ…പേ॰… നാസവാ’’തി.

    Nirayaṃ pāpakammantāti apuññasaṅkhārā. Puññakammā ca suggatinti puññasaṅkhārā sugatiṃ gamissanti. Apare ca maggaṃ bhāvetvā, parinibbantināsavāti sabbasaṅkhārānaṃ samatikkamanaṃ. Tenāha bhagavā – ‘‘sabbe…pe… nāsavā’’ti.

    ‘‘സബ്ബേ സത്താ മരിസ്സന്തി, മരണന്തം ഹി ജീവിതം. യഥാകമ്മം ഗമിസ്സന്തി, പുഞ്ഞപാപഫലൂപഗാ. നിരയം പാപകമ്മന്താ’’തി ആഗാള്ഹാ ച നിജ്ഝാമാ ച പടിപദാ. ‘‘അപരേ ച മഗ്ഗം ഭാവേത്വാ, പരിനിബ്ബന്തിനാസവാ’’തി മജ്ഝിമാ പടിപദാ. ‘‘സബ്ബേ സത്താ മരിസ്സന്തി, മരണന്തം ഹി ജീവിതം, യഥാകമ്മം ഗമിസ്സന്തി, പുഞ്ഞപാപഫലൂപഗാ, നിരയം പാപകമ്മന്താ’’തി അയം സംകിലേസോ. ഏവം സംസാരം നിബ്ബത്തയതി. ‘‘സബ്ബേ സത്താ മരിസ്സന്തി…പേ॰… നിരയം പാപകമ്മന്താ’’തി ഇമേ തയോ വട്ടാ ദുക്ഖവട്ടോ കമ്മവട്ടോ കിലേസവട്ടോ. ‘‘അപരേ ച മഗ്ഗം ഭാവേത്വാ, പരിനിബ്ബന്തിനാസവാ’’തി തിണ്ണം വട്ടാനം വിവട്ടനാ. ‘‘സബ്ബേ സത്താ മരിസ്സന്തി…പേ॰… നിരയം പാപകമ്മന്താ’’തി ആദീനവോ, ‘‘പുഞ്ഞകമ്മാ ച സുഗ്ഗതി’’ന്തി അസ്സാദോ, ‘‘അപരേ ച മഗ്ഗം ഭാവേത്വാ, പരിനിബ്ബന്തിനാസവാ’’തി നിസ്സരണം. ‘‘സബ്ബേ സത്താ മരിസ്സന്തി…പേ॰… നിരയം പാപകമ്മന്താ’’തി ഹേതു ച ഫലഞ്ച, പഞ്ചക്ഖന്ധാ ഫലം, തണ്ഹാ ഹേതു, ‘‘അപരേ ച മഗ്ഗം ഭാവേത്വാ, പരിനിബ്ബന്തിനാസവാ’’തി മഗ്ഗോ ച ഫലഞ്ച. ‘‘സബ്ബേ സത്താ മരിസ്സന്തി, മരണന്തം ഹി ജീവിതം. യഥാകമ്മം ഗമിസ്സന്തി, പുഞ്ഞപാപഫലൂപഗാ, നിരയം പാപകമ്മന്താ’’തി അയം സംകിലേസോ, സോ സംകിലേസോ തിവിധോ തണ്ഹാസംകിലേസോ ദിട്ഠിസംകിലേസോ ദുച്ചരിതസംകിലേസോതി.

    ‘‘Sabbe sattā marissanti, maraṇantaṃ hi jīvitaṃ. Yathākammaṃ gamissanti, puññapāpaphalūpagā. Nirayaṃ pāpakammantā’’ti āgāḷhā ca nijjhāmā ca paṭipadā. ‘‘Apare ca maggaṃ bhāvetvā, parinibbantināsavā’’ti majjhimā paṭipadā. ‘‘Sabbe sattā marissanti, maraṇantaṃ hi jīvitaṃ, yathākammaṃ gamissanti, puññapāpaphalūpagā, nirayaṃ pāpakammantā’’ti ayaṃ saṃkileso. Evaṃ saṃsāraṃ nibbattayati. ‘‘Sabbe sattā marissanti…pe… nirayaṃ pāpakammantā’’ti ime tayo vaṭṭā dukkhavaṭṭo kammavaṭṭo kilesavaṭṭo. ‘‘Apare ca maggaṃ bhāvetvā, parinibbantināsavā’’ti tiṇṇaṃ vaṭṭānaṃ vivaṭṭanā. ‘‘Sabbe sattā marissanti…pe… nirayaṃ pāpakammantā’’ti ādīnavo, ‘‘puññakammā ca suggati’’nti assādo, ‘‘apare ca maggaṃ bhāvetvā, parinibbantināsavā’’ti nissaraṇaṃ. ‘‘Sabbe sattā marissanti…pe… nirayaṃ pāpakammantā’’ti hetu ca phalañca, pañcakkhandhā phalaṃ, taṇhā hetu, ‘‘apare ca maggaṃ bhāvetvā, parinibbantināsavā’’ti maggo ca phalañca. ‘‘Sabbe sattā marissanti, maraṇantaṃ hi jīvitaṃ. Yathākammaṃ gamissanti, puññapāpaphalūpagā, nirayaṃ pāpakammantā’’ti ayaṃ saṃkileso, so saṃkileso tividho taṇhāsaṃkileso diṭṭhisaṃkileso duccaritasaṃkilesoti.

    ൫൯. തത്ഥ തണ്ഹാസംകിലേസോ തീഹി തണ്ഹാഹി നിദ്ദിസിതബ്ബോ – കാമതണ്ഹായ ഭവതണ്ഹായ വിഭവതണ്ഹായ. യേന യേന വാ പന വത്ഥുനാ അജ്ഝോസിതോ, തേന തേനേവ നിദ്ദിസിതബ്ബോ, തസ്സാ വിത്ഥാരോ ഛത്തിംസായ തണ്ഹായ ജാലിനിയാ വിചരിതാനി. തത്ഥ ദിട്ഠിസംകിലേസോ ഉച്ഛേദസസ്സതേന നിദ്ദിസിതബ്ബോ, യേന യേന വാ പന വത്ഥുനാ ദിട്ഠിവസേന അഭിനിവിസതി, ‘‘ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’’ന്തി തേന തേനേവ നിദ്ദിസിതബ്ബോ, തസ്സാ വിത്ഥാരോ ദ്വാസട്ഠി ദിട്ഠിഗതാനി. തത്ഥ ദുച്ചരിതസംകിലേസോ ചേതനാ ചേതസികകമ്മേന നിദ്ദിസിതബ്ബോ, തീഹി ദുച്ചരിതേഹി കായദുച്ചരിതേന വചീദുച്ചരിതേന മനോദുച്ചരിതേന, തസ്സാ വിത്ഥാരോ ദസ അകുസലകമ്മപഥാ. അപരേ ച മഗ്ഗം ഭാവേത്വാ, പരിനിബ്ബന്തിനാസവാതി ഇദം വോദാനം.

    59. Tattha taṇhāsaṃkileso tīhi taṇhāhi niddisitabbo – kāmataṇhāya bhavataṇhāya vibhavataṇhāya. Yena yena vā pana vatthunā ajjhosito, tena teneva niddisitabbo, tassā vitthāro chattiṃsāya taṇhāya jāliniyā vicaritāni. Tattha diṭṭhisaṃkileso ucchedasassatena niddisitabbo, yena yena vā pana vatthunā diṭṭhivasena abhinivisati, ‘‘idameva saccaṃ moghamañña’’nti tena teneva niddisitabbo, tassā vitthāro dvāsaṭṭhi diṭṭhigatāni. Tattha duccaritasaṃkileso cetanā cetasikakammena niddisitabbo, tīhi duccaritehi kāyaduccaritena vacīduccaritena manoduccaritena, tassā vitthāro dasa akusalakammapathā. Apare ca maggaṃ bhāvetvā, parinibbantināsavāti idaṃ vodānaṃ.

    തയിദം വോദാനം തിവിധം; തണ്ഹാസംകിലേസോ സമഥേന വിസുജ്ഝതി, സോ സമഥോ സമാധിക്ഖന്ധോ, ദിട്ഠിസംകിലേസോ വിപസ്സനായ വിസുജ്ഝതി, സാ വിപസ്സനാ പഞ്ഞാക്ഖന്ധോ, ദുച്ചരിതസംകിലേസോ സുചരിതേന വിസുജ്ഝതി, തം സുചരിതം സീലക്ഖന്ധോ.

    Tayidaṃ vodānaṃ tividhaṃ; taṇhāsaṃkileso samathena visujjhati, so samatho samādhikkhandho, diṭṭhisaṃkileso vipassanāya visujjhati, sā vipassanā paññākkhandho, duccaritasaṃkileso sucaritena visujjhati, taṃ sucaritaṃ sīlakkhandho.

    ‘‘സബ്ബേ സത്താ മരിസ്സന്തി, മരണന്തം ഹി ജീവിതം, യഥാകമ്മം ഗമിസ്സന്തി, പുഞ്ഞപാപഫലൂപഗാ, നിരയം പാപകമ്മന്താ’’തി അപുഞ്ഞപ്പടിപദാ, ‘‘പുഞ്ഞകമ്മാ ച സുഗ്ഗതി’’ന്തി പുഞ്ഞപ്പടിപദാ, ‘‘അപരേ ച മഗ്ഗം ഭാവേത്വാ, പരിനിബ്ബന്തിനാസവാ’’തി പുഞ്ഞപാപസമതിക്കമപ്പടിപദാ, തത്ഥ യാ ച പുഞ്ഞപ്പടിപദാ യാ ച അപുഞ്ഞപ്പടിപദാ, അയം ഏകാ പടിപദാ സബ്ബത്ഥഗാമിനീ ഏകാ അപായേസു, ഏകാ ദേവേസു, യാ ച പുഞ്ഞപാപസമതിക്കമാ പടിപദാ അയം തത്ഥ തത്ഥ ഗാമിനീ പടിപദാ.

    ‘‘Sabbe sattā marissanti, maraṇantaṃ hi jīvitaṃ, yathākammaṃ gamissanti, puññapāpaphalūpagā, nirayaṃ pāpakammantā’’ti apuññappaṭipadā, ‘‘puññakammā ca suggati’’nti puññappaṭipadā, ‘‘apare ca maggaṃ bhāvetvā, parinibbantināsavā’’ti puññapāpasamatikkamappaṭipadā, tattha yā ca puññappaṭipadā yā ca apuññappaṭipadā, ayaṃ ekā paṭipadā sabbatthagāminī ekā apāyesu, ekā devesu, yā ca puññapāpasamatikkamā paṭipadā ayaṃ tattha tattha gāminī paṭipadā.

    തയോ രാസീ – മിച്ഛത്തനിയതോ രാസി, സമ്മത്തനിയതോ രാസി, അനിയതോ രാസി, തത്ഥ യോ ച മിച്ഛത്തനിയതോ രാസി യോ ച സമ്മത്തനിയതോ രാസി ഏകാ പടിപദാ തത്ഥ തത്ഥ ഗാമിനീ, തത്ഥ യോ അനിയതോ രാസി, അയം സബ്ബത്ഥഗാമിനീ പടിപദാ. കേന കാരണേന? പച്ചയം ലഭന്തോ നിരയേ ഉപപജ്ജേയ്യ, പച്ചയം ലഭന്തോ തിരച്ഛാനയോനീസു ഉപപജ്ജേയ്യ, പച്ചയം ലഭന്തോ പേത്തിവിസയേസു ഉപപജ്ജേയ്യ, പച്ചയം ലഭന്തോ അസുരേസു ഉപപജ്ജേയ്യ, പച്ചയം ലഭന്തോ ദേവേസു ഉപപജ്ജേയ്യ, പച്ചയം ലഭന്തോ മനുസ്സേസു ഉപപജ്ജേയ്യ, പച്ചയം ലഭന്തോ പരിനിബ്ബായേയ്യ, തസ്മായം സബ്ബത്ഥഗാമിനീ പടിപദാ, യം ഏത്ഥ ഞാണം ഹേതുസോ ഠാനസോ അനോധിസോ, ഇദം വുച്ചതി സബ്ബത്ഥഗാമിനീ പടിപദാ ഞാണം ദുതിയം തഥാഗതബലം.

    Tayo rāsī – micchattaniyato rāsi, sammattaniyato rāsi, aniyato rāsi, tattha yo ca micchattaniyato rāsi yo ca sammattaniyato rāsi ekā paṭipadā tattha tattha gāminī, tattha yo aniyato rāsi, ayaṃ sabbatthagāminī paṭipadā. Kena kāraṇena? Paccayaṃ labhanto niraye upapajjeyya, paccayaṃ labhanto tiracchānayonīsu upapajjeyya, paccayaṃ labhanto pettivisayesu upapajjeyya, paccayaṃ labhanto asuresu upapajjeyya, paccayaṃ labhanto devesu upapajjeyya, paccayaṃ labhanto manussesu upapajjeyya, paccayaṃ labhanto parinibbāyeyya, tasmāyaṃ sabbatthagāminī paṭipadā, yaṃ ettha ñāṇaṃ hetuso ṭhānaso anodhiso, idaṃ vuccati sabbatthagāminī paṭipadā ñāṇaṃ dutiyaṃ tathāgatabalaṃ.

    ഇതി സബ്ബത്ഥഗാമിനീ പടിപദാ അനേകധാതുലോകോ, തത്ഥ തത്ഥ ഗാമിനീ പടിപദാ നാനാധാതുലോകോ. തത്ഥ കതമോ അനേകധാതുലോകോ? ചക്ഖുധാതു രൂപധാതു ചക്ഖുവിഞ്ഞാണധാതു, സോതധാതു സദ്ദധാതു സോതവിഞ്ഞാണധാതു, ഘാനധാതു ഗന്ധധാതു ഘാനവിഞ്ഞാണധാതു, ജിവ്ഹാധാതു രസധാതു ജിവ്ഹാവിഞ്ഞാണധാതു, കായധാതു ഫോട്ഠബ്ബധാതു കായവിഞ്ഞാണധാതു, മനോധാതു ധമ്മധാതു മനോവിഞ്ഞാണധാതു, പഥവീധാതു, ആപോധാതു, തേജോധാതു, വായോധാതു, ആകാസധാതു, വിഞ്ഞാണധാതു, കാമധാതു, ബ്യാപാദധാതു, വിഹിംസാധാതു, നേക്ഖമ്മധാതു, അബ്യാപാദധാതു, അവിഹിംസാധാതു, ദുക്ഖധാതു, ദോമനസ്സധാതു , അവിജ്ജാധാതു, സുഖധാതു, സോമനസ്സധാതു, ഉപേക്ഖാധാതു, രൂപധാതു, അരൂപധാതു, നിരോധധാതു, സങ്ഖാരധാതു, നിബ്ബാനധാതു, അയം അനേകധാതുലോകോ.

    Iti sabbatthagāminī paṭipadā anekadhātuloko, tattha tattha gāminī paṭipadā nānādhātuloko. Tattha katamo anekadhātuloko? Cakkhudhātu rūpadhātu cakkhuviññāṇadhātu, sotadhātu saddadhātu sotaviññāṇadhātu, ghānadhātu gandhadhātu ghānaviññāṇadhātu, jivhādhātu rasadhātu jivhāviññāṇadhātu, kāyadhātu phoṭṭhabbadhātu kāyaviññāṇadhātu, manodhātu dhammadhātu manoviññāṇadhātu, pathavīdhātu, āpodhātu, tejodhātu, vāyodhātu, ākāsadhātu, viññāṇadhātu, kāmadhātu, byāpādadhātu, vihiṃsādhātu, nekkhammadhātu, abyāpādadhātu, avihiṃsādhātu, dukkhadhātu, domanassadhātu , avijjādhātu, sukhadhātu, somanassadhātu, upekkhādhātu, rūpadhātu, arūpadhātu, nirodhadhātu, saṅkhāradhātu, nibbānadhātu, ayaṃ anekadhātuloko.

    തത്ഥ കതമോ നാനാധാതുലോകോ? അഞ്ഞാ ചക്ഖുധാതു, അഞ്ഞാ രൂപധാതു, അഞ്ഞാ ചക്ഖുവിഞ്ഞാണധാതു. ഏവം സബ്ബാ. അഞ്ഞാ നിബ്ബാനധാതു. യം ഏത്ഥ ഞാണം ഹേതുസോ ഠാനസോ അനോധിസോ, ഇദം വുച്ചതി അനേകധാതു നാനാധാതു ഞാണം തതിയം തഥാഗതബലം.

    Tattha katamo nānādhātuloko? Aññā cakkhudhātu, aññā rūpadhātu, aññā cakkhuviññāṇadhātu. Evaṃ sabbā. Aññā nibbānadhātu. Yaṃ ettha ñāṇaṃ hetuso ṭhānaso anodhiso, idaṃ vuccati anekadhātu nānādhātu ñāṇaṃ tatiyaṃ tathāgatabalaṃ.

    ൬൦. ഇതി അനേകധാതു നാനാധാതുകസ്സ ലോകസ്സ യം യദേവ ധാതും സത്താ അധിമുച്ചന്തി, തം തദേവ അധിട്ഠഹന്തി അഭിനിവിസന്തി, കേചി രൂപാധിമുത്താ, കേചി സദ്ദാധിമുത്താ, കേചി ഗന്ധാധിമുത്താ, കേചി രസാധിമുത്താ, കേചി ഫോട്ഠബ്ബാധിമുത്താ, കേചി ധമ്മാധിമുത്താ, കേചി ഇത്ഥാധിമുത്താ, കേചി പുരിസാധിമുത്താ, കേചി ചാഗാധിമുത്താ, കേചി ഹീനാധിമുത്താ , കേചി പണീതാധിമുത്താ, കേചി ദേവാധിമുത്താ, കേചി മനുസ്സാധിമുത്താ, കേചി നിബ്ബാനാധിമുത്താ. യം ഏത്ഥ ഞാണം ഹേതുസോ ഠാനസോ അനോധിസോ, അയം വേനേയ്യോ, അയം ന വേനേയ്യോ, അയം സഗ്ഗഗാമീ, അയം ദുഗ്ഗതിഗാമീതി, ഇദം വുച്ചതി സത്താനം നാനാധിമുത്തികതാ ഞാണം ചതുത്ഥം തഥാഗതബലം.

    60. Iti anekadhātu nānādhātukassa lokassa yaṃ yadeva dhātuṃ sattā adhimuccanti, taṃ tadeva adhiṭṭhahanti abhinivisanti, keci rūpādhimuttā, keci saddādhimuttā, keci gandhādhimuttā, keci rasādhimuttā, keci phoṭṭhabbādhimuttā, keci dhammādhimuttā, keci itthādhimuttā, keci purisādhimuttā, keci cāgādhimuttā, keci hīnādhimuttā , keci paṇītādhimuttā, keci devādhimuttā, keci manussādhimuttā, keci nibbānādhimuttā. Yaṃ ettha ñāṇaṃ hetuso ṭhānaso anodhiso, ayaṃ veneyyo, ayaṃ na veneyyo, ayaṃ saggagāmī, ayaṃ duggatigāmīti, idaṃ vuccati sattānaṃ nānādhimuttikatā ñāṇaṃ catutthaṃ tathāgatabalaṃ.

    ഇതി തേ യഥാധിമുത്താ ച ഭവന്തി, തം തം കമ്മസമാദാനം സമാദിയന്തി. തേ ഛബ്ബിധം കമ്മം സമാദിയന്തി – കേചി ലോഭവസേന, കേചി ദോസവസേന, കേചി മോഹവസേന, കേചി സദ്ധാവസേന, കേചി വീരിയവസേന, കേചി പഞ്ഞാവസേന. തം വിഭജ്ജമാനം ദുവിധം – സംസാരഗാമി ച നിബ്ബാനഗാമി ച.

    Iti te yathādhimuttā ca bhavanti, taṃ taṃ kammasamādānaṃ samādiyanti. Te chabbidhaṃ kammaṃ samādiyanti – keci lobhavasena, keci dosavasena, keci mohavasena, keci saddhāvasena, keci vīriyavasena, keci paññāvasena. Taṃ vibhajjamānaṃ duvidhaṃ – saṃsāragāmi ca nibbānagāmi ca.

    തത്ഥ യം ലോഭവസേന ദോസവസേന മോഹവസേന ച കമ്മം കരോതി, ഇദം കമ്മം കണ്ഹം കണ്ഹവിപാകം. തത്ഥ യം സദ്ധാവസേന കമ്മം കരോതി, ഇദം കമ്മം സുക്കം സുക്കവിപാകം. തത്ഥ യം ലോഭവസേന ദോസവസേന മോഹവസേന സദ്ധാവസേന ച കമ്മം കരോതി, ഇദം കമ്മം കണ്ഹസുക്കം കണ്ഹസുക്കവിപാകം. തത്ഥ യം വീരിയവസേന പഞ്ഞാവസേന ച കമ്മം കരോതി, ഇദം കമ്മം അകണ്ഹം അസുക്കം അകണ്ഹഅസുക്കവിപാകം കമ്മുത്തമം കമ്മസേട്ഠം കമ്മക്ഖയായ സംവത്തതി.

    Tattha yaṃ lobhavasena dosavasena mohavasena ca kammaṃ karoti, idaṃ kammaṃ kaṇhaṃ kaṇhavipākaṃ. Tattha yaṃ saddhāvasena kammaṃ karoti, idaṃ kammaṃ sukkaṃ sukkavipākaṃ. Tattha yaṃ lobhavasena dosavasena mohavasena saddhāvasena ca kammaṃ karoti, idaṃ kammaṃ kaṇhasukkaṃ kaṇhasukkavipākaṃ. Tattha yaṃ vīriyavasena paññāvasena ca kammaṃ karoti, idaṃ kammaṃ akaṇhaṃ asukkaṃ akaṇhaasukkavipākaṃ kammuttamaṃ kammaseṭṭhaṃ kammakkhayāya saṃvattati.

    ചത്താരി കമ്മസമാദാനാനി. അത്ഥി കമ്മസമാദാനം പച്ചുപ്പന്നസുഖം ആയതിം ദുക്ഖവിപാകം, അത്ഥി കമ്മസമാദാനം പച്ചുപ്പന്നദുക്ഖം ആയതിം സുഖവിപാകം, അത്ഥി കമ്മസമാദാനം പച്ചുപ്പന്നദുക്ഖഞ്ചേവ ആയതിം ച ദുക്ഖവിപാകം, അത്ഥി കമ്മസമാദാനം പച്ചുപ്പന്നസുഖഞ്ചേവ ആയതിം ച സുഖവിപാകം. യം ഏവം ജാതിയം കമ്മസമാദാനം, ഇമിനാ പുഗ്ഗലേന അകുസലകമ്മസമാദാനം ഉപചിതം അവിപക്കം വിപാകായ പച്ചുപട്ഠിതം ന ച ഭബ്ബോ അഭിനിബ്ബിധാ ഗന്തുന്തി തം ഭഗവാ ന ഓവദതി. യഥാ ദേവദത്തം കോകാലികം സുനക്ഖത്തം ലിച്ഛവിപുത്തം, യേ വാ പനഞ്ഞേപി സത്താ മിച്ഛത്തനിയതാ ഇമേസഞ്ച പുഗ്ഗലാനം ഉപചിതം അകുസലം ന ച താവ പാരിപൂരിം ഗതം, പുരാ പാരിപൂരിം ഗച്ഛതി. പുരാ ഫലം നിബ്ബത്തയതി, പുരാ മഗ്ഗമാവാരയതി, പുരാ വേനേയ്യത്തം സമതിക്കമതീതി തേ ഭഗവാ അസമത്തേ ഓവദതി. യഥാ പുണ്ണഞ്ച ഗോവതികം അചേലഞ്ച കുക്കുരവതികം.

    Cattāri kammasamādānāni. Atthi kammasamādānaṃ paccuppannasukhaṃ āyatiṃ dukkhavipākaṃ, atthi kammasamādānaṃ paccuppannadukkhaṃ āyatiṃ sukhavipākaṃ, atthi kammasamādānaṃ paccuppannadukkhañceva āyatiṃ ca dukkhavipākaṃ, atthi kammasamādānaṃ paccuppannasukhañceva āyatiṃ ca sukhavipākaṃ. Yaṃ evaṃ jātiyaṃ kammasamādānaṃ, iminā puggalena akusalakammasamādānaṃ upacitaṃ avipakkaṃ vipākāya paccupaṭṭhitaṃ na ca bhabbo abhinibbidhā gantunti taṃ bhagavā na ovadati. Yathā devadattaṃ kokālikaṃ sunakkhattaṃ licchaviputtaṃ, ye vā panaññepi sattā micchattaniyatā imesañca puggalānaṃ upacitaṃ akusalaṃ na ca tāva pāripūriṃ gataṃ, purā pāripūriṃ gacchati. Purā phalaṃ nibbattayati, purā maggamāvārayati, purā veneyyattaṃ samatikkamatīti te bhagavā asamatte ovadati. Yathā puṇṇañca govatikaṃ acelañca kukkuravatikaṃ.

    ൬൧. ഇമസ്സ ച പുഗ്ഗലസ്സ അകുസലകമ്മസമാദാനം പരിപൂരമാനം മഗ്ഗം ആവാരയിസ്സതി പുരാ പാരിപൂരിം ഗച്ഛതി, പുരാ ഫലം നിബ്ബത്തയതി, പുരാ മഗ്ഗമാവാരയതി, പുരാ വേനേയ്യത്തം സമതിക്കമതീതി തം ഭഗവാ അസമത്തം ഓവദതി. യഥാ ആയസ്മന്തം അങ്ഗുലിമാലം.

    61. Imassa ca puggalassa akusalakammasamādānaṃ paripūramānaṃ maggaṃ āvārayissati purā pāripūriṃ gacchati, purā phalaṃ nibbattayati, purā maggamāvārayati, purā veneyyattaṃ samatikkamatīti taṃ bhagavā asamattaṃ ovadati. Yathā āyasmantaṃ aṅgulimālaṃ.

    സബ്ബേസം മുദുമജ്ഝാധിമത്തതാ. തത്ഥ മുദു ആനേഞ്ജാഭിസങ്ഖാരാ മജ്ഝം അവസേസകുസലസങ്ഖാരാ, അധിമത്തം അകുസലസങ്ഖാരാ, യം ഏത്ഥ ഞാണം ഹേതുസോ ഠാനസോ അനോധിസോ, ഇദം ദിട്ഠധമ്മവേദനീയം, ഇദം ഉപപജ്ജവേദനീയം, ഇദം അപരാപരിയവേദനീയം, ഇദം നിരയവേദനീയം, ഇദം തിരച്ഛാനവേദനീയം, ഇദം പേത്തിവിസയവേദനീയം, ഇദം അസുരവേദനീയം, ഇദം ദേവവേദനീയം, ഇദം മനുസ്സവേദനീയന്തി, ഇദം വുച്ചതി അതീതാനാഗതപച്ചുപ്പന്നാനം കമ്മസമാദാനാനം ഹേതുസോ ഠാനസോ അനോധിസോ വിപാകവേമത്തതാ ഞാണം പഞ്ചമം തഥാഗതബലം.

    Sabbesaṃ mudumajjhādhimattatā. Tattha mudu āneñjābhisaṅkhārā majjhaṃ avasesakusalasaṅkhārā, adhimattaṃ akusalasaṅkhārā, yaṃ ettha ñāṇaṃ hetuso ṭhānaso anodhiso, idaṃ diṭṭhadhammavedanīyaṃ, idaṃ upapajjavedanīyaṃ, idaṃ aparāpariyavedanīyaṃ, idaṃ nirayavedanīyaṃ, idaṃ tiracchānavedanīyaṃ, idaṃ pettivisayavedanīyaṃ, idaṃ asuravedanīyaṃ, idaṃ devavedanīyaṃ, idaṃ manussavedanīyanti, idaṃ vuccati atītānāgatapaccuppannānaṃ kammasamādānānaṃ hetuso ṭhānaso anodhiso vipākavemattatā ñāṇaṃ pañcamaṃ tathāgatabalaṃ.

    ൬൨. ഇതി തഥാ സമാദിന്നാനം കമ്മാനം സമാദിന്നാനം ഝാനാനം വിമോക്ഖാനം സമാധീനം സമാപത്തീനം അയം സംകിലേസോ, ഇദം വോദാനം, ഇദം വുട്ഠാനം, ഏവം സംകിലിസ്സതി, ഏവം വോദായതി, ഏവം വുട്ഠഹതീതി ഞാണം അനാവരണം.

    62. Iti tathā samādinnānaṃ kammānaṃ samādinnānaṃ jhānānaṃ vimokkhānaṃ samādhīnaṃ samāpattīnaṃ ayaṃ saṃkileso, idaṃ vodānaṃ, idaṃ vuṭṭhānaṃ, evaṃ saṃkilissati, evaṃ vodāyati, evaṃ vuṭṭhahatīti ñāṇaṃ anāvaraṇaṃ.

    തത്ഥ കതി ഝാനാനി? ചത്താരി ഝാനാനി. കതി വിമോക്ഖാ? ഏകാദസ ച അട്ഠ ച സത്ത ച തയോ ച ദ്വേ ച. കതി സമാധീ? തയോ സമാധീ – സവിതക്കോ സവിചാരോ സമാധി, അവിതക്കോ വിചാരമത്തോ സമാധി, അവിതക്കോ അവിചാരോ സമാധി. കതി സമാപത്തിയോ? പഞ്ച സമാപത്തിയോ – സഞ്ഞാസമാപത്തി അസഞ്ഞാസമാപത്തി നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞാസമാപത്തി വിഭൂതസഞ്ഞാസമാപത്തി 15 നിരോധസമാപത്തി.

    Tattha kati jhānāni? Cattāri jhānāni. Kati vimokkhā? Ekādasa ca aṭṭha ca satta ca tayo ca dve ca. Kati samādhī? Tayo samādhī – savitakko savicāro samādhi, avitakko vicāramatto samādhi, avitakko avicāro samādhi. Kati samāpattiyo? Pañca samāpattiyo – saññāsamāpatti asaññāsamāpatti nevasaññānāsaññāsamāpatti vibhūtasaññāsamāpatti 16 nirodhasamāpatti.

    തത്ഥ കതമോ സംകിലേസോ? പഠമജ്ഝാനസ്സ കാമരാഗബ്യാപാദാ സംകിലേസോ. യേ ച കുക്കുടഝായീ ദ്വേ പഠമകാ യോ വാ പന കോചി ഹാനഭാഗിയോ സമാധി, അയം സംകിലേസോ. തത്ഥ കതമം വോദാനം, നീവരണപാരിസുദ്ധി, പഠമസ്സ ഝാനസ്സ യേ ച കുക്കുടഝായീ ദ്വേ പച്ഛിമകാ യോ വാ പന കോചി വിസേസഭാഗിയോ സമാധി, ഇദം വോദാനം. തത്ഥ കതമം വുട്ഠാനം? യം സമാപത്തിവുട്ഠാനകോസല്ലം, ഇദം വുട്ഠാനം. യം ഏത്ഥ ഞാണം ഹേതുസോ ഠാനസോ അനോധിസോ, ഇദം വുച്ചതി സബ്ബേസം ഝാനവിമോക്ഖസമാധിസമാപത്തീനം സംകിലേസവോദാനവുട്ഠാനഞാണം ഛട്ഠം തഥാഗതബലം.

    Tattha katamo saṃkileso? Paṭhamajjhānassa kāmarāgabyāpādā saṃkileso. Ye ca kukkuṭajhāyī dve paṭhamakā yo vā pana koci hānabhāgiyo samādhi, ayaṃ saṃkileso. Tattha katamaṃ vodānaṃ, nīvaraṇapārisuddhi, paṭhamassa jhānassa ye ca kukkuṭajhāyī dve pacchimakā yo vā pana koci visesabhāgiyo samādhi, idaṃ vodānaṃ. Tattha katamaṃ vuṭṭhānaṃ? Yaṃ samāpattivuṭṭhānakosallaṃ, idaṃ vuṭṭhānaṃ. Yaṃ ettha ñāṇaṃ hetuso ṭhānaso anodhiso, idaṃ vuccati sabbesaṃ jhānavimokkhasamādhisamāpattīnaṃ saṃkilesavodānavuṭṭhānañāṇaṃ chaṭṭhaṃ tathāgatabalaṃ.

    ൬൩. ഇതി തസ്സേവ സമാധിസ്സ തയോ ധമ്മാ പരിവാരാ ഇന്ദ്രിയാനി ബലാനി വീരിയമിതി, താനിയേവ ഇന്ദ്രിയാനി വീരിയവസേന ബലാനി ഭവന്തി, ആധിപതേയ്യട്ഠേന ഇന്ദ്രിയാനി, അകമ്പിയട്ഠേന ബലാനി, ഇതി തേസം മുദുമജ്ഝാധിമത്തതാ അയം മുദിന്ദ്രിയോ അയം മജ്ഝിന്ദ്രിയോ അയം തിക്ഖിന്ദ്രിയോതി. തത്ഥ ഭഗവാ തിക്ഖിന്ദ്രിയം സംഖിത്തേന ഓവാദേന ഓവദതി, മജ്ഝിന്ദ്രിയം ഭഗവാ സംഖിത്തവിത്ഥാരേന ഓവദതി, മുദിന്ദ്രിയം ഭഗവാ വിത്ഥാരേന ഓവദതി. തത്ഥ ഭഗവാ തിക്ഖിന്ദ്രിയസ്സ മുദുകം ധമ്മദേസനം ഉപദിസതി, മജ്ഝിന്ദ്രിയസ്സ ഭഗവാ മുദുതിക്ഖധമ്മദേസനം ഉപദിസതി, മുദിന്ദ്രിയസ്സ ഭഗവാ തിക്ഖം ധമ്മദേസനം ഉപദിസതി. തത്ഥ ഭഗവാ തിക്ഖിന്ദ്രിയസ്സ സമഥം ഉപദിസതി, മജ്ഝിന്ദ്രിയസ്സ ഭഗവാ സമഥവിപസ്സനം ഉപദിസതി, മുദിന്ദ്രിയസ്സ ഭഗവാ വിപസ്സനം ഉപദിസതി. തത്ഥ ഭഗവാ തിക്ഖിന്ദ്രിയസ്സ നിസ്സരണം ഉപദിസതി, മജ്ഝിന്ദ്രിയസ്സ ഭഗവാ ആദീനവഞ്ച നിസ്സരണഞ്ച ഉപദിസതി, മുദിന്ദ്രിയസ്സ ഭഗവാ അസ്സാദഞ്ച ആദീനവഞ്ച നിസ്സരണഞ്ച ഉപദിസതി. തത്ഥ ഭഗവാ തിക്ഖിന്ദ്രിയസ്സ അധിപഞ്ഞാസിക്ഖായ പഞ്ഞാപയതി, മജ്ഝിന്ദ്രിയസ്സ ഭഗവാ അധിചിത്തസിക്ഖായ പഞ്ഞാപയതി, മുദിന്ദ്രിയസ്സ ഭഗവാ അധിസീലസിക്ഖായ പഞ്ഞാപയതി.

    63. Iti tasseva samādhissa tayo dhammā parivārā indriyāni balāni vīriyamiti, tāniyeva indriyāni vīriyavasena balāni bhavanti, ādhipateyyaṭṭhena indriyāni, akampiyaṭṭhena balāni, iti tesaṃ mudumajjhādhimattatā ayaṃ mudindriyo ayaṃ majjhindriyo ayaṃ tikkhindriyoti. Tattha bhagavā tikkhindriyaṃ saṃkhittena ovādena ovadati, majjhindriyaṃ bhagavā saṃkhittavitthārena ovadati, mudindriyaṃ bhagavā vitthārena ovadati. Tattha bhagavā tikkhindriyassa mudukaṃ dhammadesanaṃ upadisati, majjhindriyassa bhagavā mudutikkhadhammadesanaṃ upadisati, mudindriyassa bhagavā tikkhaṃ dhammadesanaṃ upadisati. Tattha bhagavā tikkhindriyassa samathaṃ upadisati, majjhindriyassa bhagavā samathavipassanaṃ upadisati, mudindriyassa bhagavā vipassanaṃ upadisati. Tattha bhagavā tikkhindriyassa nissaraṇaṃ upadisati, majjhindriyassa bhagavā ādīnavañca nissaraṇañca upadisati, mudindriyassa bhagavā assādañca ādīnavañca nissaraṇañca upadisati. Tattha bhagavā tikkhindriyassa adhipaññāsikkhāya paññāpayati, majjhindriyassa bhagavā adhicittasikkhāya paññāpayati, mudindriyassa bhagavā adhisīlasikkhāya paññāpayati.

    യം ഏത്ഥ ഞാണം ഹേതുസോ ഠാനസോ അനോധിസോ അയം ഇമം ഭൂമിം ഭാവനഞ്ച ഗതോ, ഇമായ വേലായ ഇമായ അനുസാസനിയാ ഏവം ധാതുകോ ചായം അയം ചസ്സ ആസയോ അയഞ്ച അനുസയോ ഇതി, ഇദം വുച്ചതി പരസത്താനം പരപുഗ്ഗലാനം ഇന്ദ്രിയപരോപരിയത്തവേമത്തതാ ഞാണം സത്തമം തഥാഗതബലം.

    Yaṃ ettha ñāṇaṃ hetuso ṭhānaso anodhiso ayaṃ imaṃ bhūmiṃ bhāvanañca gato, imāya velāya imāya anusāsaniyā evaṃ dhātuko cāyaṃ ayaṃ cassa āsayo ayañca anusayo iti, idaṃ vuccati parasattānaṃ parapuggalānaṃ indriyaparopariyattavemattatā ñāṇaṃ sattamaṃ tathāgatabalaṃ.

    ഇതി തത്ഥ യം അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരതി. സേയ്യഥിദം, ഏകമ്പി ജാതിം ദ്വേപി ജാതിയോ തിസ്സോപി ജാതിയോ ചതസ്സോപി ജാതിയോ പഞ്ചപി ജാതിയോ ദസപി ജാതിയോ വീസമ്പി ജാതിയോ തിംസമ്പി ജാതിയോ ചത്താരീസമ്പി ജാതിയോ പഞ്ഞാസമ്പി ജാതിയോ ജാതിസതമ്പി ജാതിസഹസ്സമ്പി ജാതിസതസഹസ്സമ്പി അനേകാനിപി ജാതിസതാനി അനേകാനിപി ജാതിസഹസ്സാനി അനേകാനിപി ജാതിസതസഹസ്സാനി അനേകേപി സംവട്ടകപ്പേ അനേകേപി വിവട്ടകപ്പേ അനേകേപി സംവട്ടവിവട്ടകപ്പേ. അമുത്രാസിം ഏവംനാമോ ഏവംഗോത്തോ ഏവംവണ്ണോ ഏവമാഹാരോ ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദീ ഏവമായുപരിയന്തോ, സോ തതോ ചുതോ അമുത്ര ഉദപാദിം. തത്രാപാസിം ഏവംനാമോ ഏവംഗോത്തോ ഏവംവണ്ണോ ഏവമാഹാരോ ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദീ ഏവമായുപരിയന്തോ, സോ തതോ ചുതോ ഇധൂപപന്നോതി, ഇതി സാകാരം സഉദ്ദേസം അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരതി.

    Iti tattha yaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Seyyathidaṃ, ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekānipi jātisatāni anekānipi jātisahassāni anekānipi jātisatasahassāni anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe. Amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ. Tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapannoti, iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.

    ൬൪. തത്ഥ സഗ്ഗൂപഗേസു ച സത്തേസു മനുസ്സൂപഗേസു ച സത്തേസു അപായൂപഗേസു ച സത്തേസു ഇമസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ലോഭാദയോ ഉസ്സന്നാ അലോഭാദയോ മന്ദാ, ഇമസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ അലോഭാദയോ ഉസ്സന്നാ ലോഭാദയോ മന്ദാ, യേ വാ പന ഉസ്സന്നാ യേ വാ പന മന്ദാ ഇമസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഇമാനി ഇന്ദ്രിയാനി ഉപചിതാനി ഇമസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഇമാനി ഇന്ദ്രിയാനി അനുപചിതാനി അമുകായ വാ കപ്പകോടിയം കപ്പസതസഹസ്സേ വാ കപ്പസഹസ്സേ വാ കപ്പസതേ വാ കപ്പേ വാ അന്തരകപ്പേ വാ ഉപഡ്ഢകപ്പേ വാ സംവച്ഛരേ വാ ഉപഡ്ഢസംവച്ഛരേ വാ മാസേ വാ പക്ഖേ വാ ദിവസേ വാ മുഹുത്തേ വാ ഇമിനാ പമാദേന വാ പസാദേന വാതി. തം തം ഭവം ഭഗവാ അനുസ്സരന്തോ അസേസം ജാനാതി, തത്ഥ യം ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന സത്തേ പസ്സതി ചവമാനേ ഉപപജ്ജമാനേ ഹീനേ പണീതേ സുവണ്ണേ ദുബ്ബണ്ണേ സുഗതേ ദുഗ്ഗതേ യഥാകമ്മൂപഗേ സത്തേ പജാനാതി ഇമേ വത ഭോന്തോ സത്താ കായദുച്ചരിതേന സമന്നാഗതാ വചീദുച്ചരിതേന സമന്നാഗതാ മനോദുച്ചരിതേന സമന്നാഗതാ അരിയാനം ഉപവാദകാ മിച്ഛാദിട്ഠികാ മിച്ഛാദിട്ഠികമ്മസമാദാനാ, തേ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപന്നാ.

    64. Tattha saggūpagesu ca sattesu manussūpagesu ca sattesu apāyūpagesu ca sattesu imassa puggalassa lobhādayo ussannā alobhādayo mandā, imassa puggalassa alobhādayo ussannā lobhādayo mandā, ye vā pana ussannā ye vā pana mandā imassa puggalassa imāni indriyāni upacitāni imassa puggalassa imāni indriyāni anupacitāni amukāya vā kappakoṭiyaṃ kappasatasahasse vā kappasahasse vā kappasate vā kappe vā antarakappe vā upaḍḍhakappe vā saṃvacchare vā upaḍḍhasaṃvacchare vā māse vā pakkhe vā divase vā muhutte vā iminā pamādena vā pasādena vāti. Taṃ taṃ bhavaṃ bhagavā anussaranto asesaṃ jānāti, tattha yaṃ dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā.

    ഇമേ വാ പന ഭോന്തോ സത്താ കായസുചരിതേന സമന്നാഗതാ വചീസുചരിതേന സമന്നാഗതാ മനോസുചരിതേന സമന്നാഗതാ അരിയാനം അനുപവാദകാ സമ്മാദിട്ഠികാ സമ്മാദിട്ഠികമ്മസമാദാനാ, തേ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപന്നാ, തത്ഥ സഗ്ഗൂപഗേസു ച സത്തേസു മനുസ്സൂപഗേസു ച സത്തേസു അപായൂപഗേസു ച സത്തേസു ഇമിനാ പുഗ്ഗലേന ഏവരൂപം കമ്മം അമുകായ കപ്പകോടിയം ഉപചിതം കപ്പസതസഹസ്സേ വാ കപ്പസഹസ്സേ വാ കപ്പസതേ വാ കപ്പേ വാ അന്തരകപ്പേ വാ ഉപഡ്ഢകപ്പേ വാ സംവച്ഛരേ വാ ഉപഡ്ഢസംവച്ഛരേ വാ മാസേ വാ പക്ഖേ വാ ദിവസേ വാ മുഹുത്തേ വാ ഇമിനാ പമാദേന വാ പസാദേന വാതി. ഇമാനി ഭഗവതോ ദ്വേ ഞാണാനി – പുബ്ബേനിവാസാനുസ്സതിഞാണഞ്ച ദിബ്ബചക്ഖു ച അട്ഠമം നവമം തഥാഗതബലം.

    Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā, tattha saggūpagesu ca sattesu manussūpagesu ca sattesu apāyūpagesu ca sattesu iminā puggalena evarūpaṃ kammaṃ amukāya kappakoṭiyaṃ upacitaṃ kappasatasahasse vā kappasahasse vā kappasate vā kappe vā antarakappe vā upaḍḍhakappe vā saṃvacchare vā upaḍḍhasaṃvacchare vā māse vā pakkhe vā divase vā muhutte vā iminā pamādena vā pasādena vāti. Imāni bhagavato dve ñāṇāni – pubbenivāsānussatiñāṇañca dibbacakkhu ca aṭṭhamaṃ navamaṃ tathāgatabalaṃ.

    ഇതി തത്ഥ യം സബ്ബഞ്ഞുതാ പത്താ വിദിതാ സബ്ബധമ്മാ വിരജം വീതമലം ഉപ്പന്നം സബ്ബഞ്ഞുതഞാണം നിഹതോ മാരോ ബോധിമൂലേ, ഇദം ഭഗവതോ ദസമം ബലം സബ്ബാസവപരിക്ഖയം ഞാണം. ദസബലസമന്നാഗതാ ഹി ബുദ്ധാ ഭഗവന്തോതി.

    Iti tattha yaṃ sabbaññutā pattā viditā sabbadhammā virajaṃ vītamalaṃ uppannaṃ sabbaññutañāṇaṃ nihato māro bodhimūle, idaṃ bhagavato dasamaṃ balaṃ sabbāsavaparikkhayaṃ ñāṇaṃ. Dasabalasamannāgatā hi buddhā bhagavantoti.

    നിയുത്തോ വിചയോ ഹാരസമ്പാതോ.

    Niyutto vicayo hārasampāto.







    Footnotes:
    1. അപ്പമ്മുട്ഠാ (സീ॰)
    2. appammuṭṭhā (sī.)
    3. സസങ്ഖാരനിഗ്ഗയ്ഹവാരിതവതോ (സീ॰), സസങ്ഖാരനിഗ്ഗയ്ഹവാരിവാവടോ (ക॰)
    4. sasaṅkhāraniggayhavāritavato (sī.), sasaṅkhāraniggayhavārivāvaṭo (ka.)
    5. നീയാതി (സീ॰)
    6. nīyāti (sī.)
    7. അധിഗച്ഛതി (സീ॰)
    8. adhigacchati (sī.)
    9. അനുപട്ഠിതസതി (സീ॰)
    10. anupaṭṭhitasati (sī.)
    11. പസ്സ സം॰ നി॰ ൧.൧൩൩
    12. passa saṃ. ni. 1.133
    13. പരിനിബ്ബന്തി അനാസവാതി (സീ॰ ക॰)
    14. parinibbanti anāsavāti (sī. ka.)
    15. വിഭൂതസമാപത്തി (സീ॰ ക॰)
    16. vibhūtasamāpatti (sī. ka.)



    Related texts:



    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / നേത്തിപ്പകരണ-അട്ഠകഥാ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ൨. വിചയഹാരസമ്പാതവണ്ണനാ • 2. Vicayahārasampātavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ഖുദ്ദകനികായ (ടീകാ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / നേത്തിപ്പകരണ-ടീകാ • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ൨. വിചയഹാരസമ്പാതവണ്ണനാ • 2. Vicayahārasampātavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ഖുദ്ദകനികായ (ടീകാ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / നേത്തിവിഭാവിനീ • Nettivibhāvinī / ൨. വിചയഹാരസമ്പാതവിഭാവനാ • 2. Vicayahārasampātavibhāvanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact