Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / చూళవగ్గ-అట్ఠకథా • Cūḷavagga-aṭṭhakathā

    ౬. సేనాసనక్ఖన్ధకం

    6. Senāsanakkhandhakaṃ

    విహారానుజాననకథా

    Vihārānujānanakathā

    ౨౯౪. సేనాసనక్ఖన్ధకే – అపఞ్ఞత్తం హోతీతి అననుఞ్ఞాతం హోతి. విహారో నామ అడ్ఢయోగాదిముత్తకో అవసేసావాసో. అడ్ఢయోగోతి సుపణ్ణవఙ్కగేహం. పాసాదోతి దీఘపాసాదో. హమ్మియన్తి ఉపరిఆకాసతలే పతిట్ఠితకూటాగారో పాసాదోయేవ. గుహాతి ఇట్ఠకాగుహా సిలాగుహా దారుగుహా పంసుగుహా. ఆగతానాగతస్స చాతుద్దిసస్స సఙ్ఘస్సాతి ఆగతస్స చ అనాగతస్స చ చతూసు దిసాసు అప్పటిహతచారస్స చాతుద్దిసస్స సఙ్ఘస్స.

    294. Senāsanakkhandhake – apaññattaṃ hotīti ananuññātaṃ hoti. Vihāro nāma aḍḍhayogādimuttako avasesāvāso. Aḍḍhayogoti supaṇṇavaṅkagehaṃ. Pāsādoti dīghapāsādo. Hammiyanti upariākāsatale patiṭṭhitakūṭāgāro pāsādoyeva. Guhāti iṭṭhakāguhā silāguhā dāruguhā paṃsuguhā. Āgatānāgatassa cātuddisassa saṅghassāti āgatassa ca anāgatassa ca catūsu disāsu appaṭihatacārassa cātuddisassa saṅghassa.

    ౨౯౫. అనుమోదనగాథాసు – సీతం ఉణ్హన్తి ఉతువిసభాగవసేన వుత్తం. సిసిరే చాపి వుట్ఠియోతి ఏత్థ సిసిరోతి సమ్ఫుసితకవాతో వుచ్చతి. వుట్ఠియోతి ఉజుకమేఘవుట్ఠియో ఏవ. ఏతాని సబ్బాని పటిహన్తీతి ఇమినావ పదేన యోజేతబ్బాని.

    295. Anumodanagāthāsu – sītaṃ uṇhanti utuvisabhāgavasena vuttaṃ. Sisire cāpi vuṭṭhiyoti ettha sisiroti samphusitakavāto vuccati. Vuṭṭhiyoti ujukameghavuṭṭhiyo eva. Etāni sabbāni paṭihantīti imināva padena yojetabbāni.

    పటిహఞ్ఞతీతి విహారేన పటిహఞ్ఞతి. లేణత్థన్తి నిలీయనత్థం. సుఖత్థన్తి సీతాదిపరిస్సయాభావేన సుఖవిహారత్థం. ఝాయితుఞ్చ విపస్సితున్తి ఇదమ్పి పదద్వయం ‘‘సుఖత్థఞ్చా’’తి ఇమినావ పదేన యోజేతబ్బం. ఇదఞ్హి వుత్తం హోతి – సుఖత్థఞ్చ విహారదానం, కతమం సుఖత్థం? ఝాయితుం విపస్సితుఞ్చ యం సుఖం, తదత్థం. అథ వా పరపదేనపి యోజేతబ్బం – ఝాయితుఞ్చ విపస్సితుఞ్చ విహారదానం; ఇధ ఝాయిస్సన్తి విపస్సిస్సన్తీతి దదతో విహారదానం సఙ్ఘస్స అగ్గం బుద్ధేన వణ్ణితం. వుత్తఞ్హేతం – ‘‘సో చ సబ్బదదో హోతి, యో దదాతి ఉపస్సయ’’న్తి (సం॰ ని॰ ౧.౪౨).

    Paṭihaññatīti vihārena paṭihaññati. Leṇatthanti nilīyanatthaṃ. Sukhatthanti sītādiparissayābhāvena sukhavihāratthaṃ. Jhāyituñca vipassitunti idampi padadvayaṃ ‘‘sukhatthañcā’’ti imināva padena yojetabbaṃ. Idañhi vuttaṃ hoti – sukhatthañca vihāradānaṃ, katamaṃ sukhatthaṃ? Jhāyituṃ vipassituñca yaṃ sukhaṃ, tadatthaṃ. Atha vā parapadenapi yojetabbaṃ – jhāyituñca vipassituñca vihāradānaṃ; idha jhāyissanti vipassissantīti dadato vihāradānaṃ saṅghassa aggaṃ buddhena vaṇṇitaṃ. Vuttañhetaṃ – ‘‘so ca sabbadado hoti, yo dadāti upassaya’’nti (saṃ. ni. 1.42).

    యస్మా చ అగ్గం వణ్ణితం , ‘‘తస్మా హి పణ్డితో పోసో’’తి గాథా. వాసయేత్థ బహుస్సుతేతి ఏత్థ విహారే పరియత్తిబహుస్సుతే చ పటివేధబహుస్సుతే చ వాసేయ్య. తేసం అన్నఞ్చాతి యం తేసం అనుచ్ఛవికం అన్నఞ్చ పానఞ్చ వత్థాని చ మఞ్చపీఠాదిసేనాసనాని చ, తం సబ్బం తేసు ఉజుభూతేసు అకుటిలచిత్తేసు. దదేయ్యాతి నిదహేయ్య. తఞ్చ ఖో విప్పసన్నేన చేతసా న చిత్తప్పసాదం విరాధేత్వా, ఏవం విప్పసన్నచిత్తస్స హి తే తస్స ధమ్మం దేసేన్తి…పే॰… పరినిబ్బాతి అనాసవోతి.

    Yasmā ca aggaṃ vaṇṇitaṃ , ‘‘tasmā hi paṇḍito poso’’ti gāthā. Vāsayettha bahussuteti ettha vihāre pariyattibahussute ca paṭivedhabahussute ca vāseyya. Tesaṃ annañcāti yaṃ tesaṃ anucchavikaṃ annañca pānañca vatthāni ca mañcapīṭhādisenāsanāni ca, taṃ sabbaṃ tesu ujubhūtesu akuṭilacittesu. Dadeyyāti nidaheyya. Tañca kho vippasannena cetasā na cittappasādaṃ virādhetvā, evaṃ vippasannacittassa hi te tassa dhammaṃ desenti…pe… parinibbāti anāsavoti.

    ౨౯౬. ఆవిఞ్ఛనచ్ఛిద్దం ఆవిఞ్ఛనరజ్జున్తి ఏత్థ రజ్జు నామ సచేపి దీపినఙ్గుట్ఠేన కతా హోతి, వట్టతియేవ; న కాచి న వట్టతి. తీణి తాళానీతి తిస్సో కుఞ్చికాయో. యన్తకం సూచికన్తి ఏత్థ యం యం జానాతి తం తం యన్తకం, తస్స వివరణసూచికఞ్చ కాతుం వట్టతి. వేదికావాతపానం నామ చేతియే వేదికాసదిసం. జాలవాతపానం నామ జాలకబద్ధం. సలాకవాతపానం నామ థమ్భకవాతపానం. చక్కలికన్తి ఏత్థ చోళకపాదపుఞ్ఛనం బన్ధితుం అనుజానామీతి అత్థో. వాతపానభిసీతి వాతపానప్పమాణేన భిసిం కత్వా బన్ధితుం అనుజానామీతి అత్థో. మిడ్ఢిన్తి మిడ్ఢకం. బిదలమఞ్చకన్తి వేత్తమఞ్చం; వేళువిలీవేహి వా వీతం.

    296.Āviñchanacchiddaṃ āviñchanarajjunti ettha rajju nāma sacepi dīpinaṅguṭṭhena katā hoti, vaṭṭatiyeva; na kāci na vaṭṭati. Tīṇi tāḷānīti tisso kuñcikāyo. Yantakaṃ sūcikanti ettha yaṃ yaṃ jānāti taṃ taṃ yantakaṃ, tassa vivaraṇasūcikañca kātuṃ vaṭṭati. Vedikāvātapānaṃ nāma cetiye vedikāsadisaṃ. Jālavātapānaṃ nāma jālakabaddhaṃ. Salākavātapānaṃ nāma thambhakavātapānaṃ. Cakkalikanti ettha coḷakapādapuñchanaṃ bandhituṃ anujānāmīti attho. Vātapānabhisīti vātapānappamāṇena bhisiṃ katvā bandhituṃ anujānāmīti attho. Miḍḍhinti miḍḍhakaṃ. Bidalamañcakanti vettamañcaṃ; veḷuvilīvehi vā vītaṃ.

    ౨౯౭. ఆసన్దికోతి చతురస్సపీఠం వుచ్చతి. ఉచ్చకమ్పి ఆసన్దికన్తి వచనతో ఏకతోభాగేన దీఘపీఠమేవ హి అట్ఠఙ్గులపాదకం వట్టతి, చతురస్సఆసన్దికో పన పమాణాతిక్కన్తోపి వట్టతీతి వేదితబ్బో. సత్తఙ్గో నామ తీసు దిసాసు అపస్సయం కత్వా కతమఞ్చో, అయమ్పి పమాణాతిక్కన్తో వట్టతి. భద్దపీఠన్తి వేత్తమయం పీఠం వుచ్చతి. పీఠికాతి పిలోతికాబద్ధపీఠమేవ. ఏళకపాదపీఠం నామ దారుపట్టికాయ ఉపరి పాదే ఠపేత్వా భోజనఫలకం వియ కతపీఠం వుచ్చతి. ఆమలకవట్టికపీఠం నామ ఆమలకాకారేన యోజితం బహుపాదకపీఠం. ఇమాని తావ పాళియం ఆగతపీఠాని. దారుమయం పన సబ్బం పీఠం వట్టతీతి అయమేత్థ వినిచ్ఛయో. కోచ్ఛన్తి ఉసిరమయం వా ముఞ్జపబ్బజమయం వా.

    297.Āsandikoti caturassapīṭhaṃ vuccati. Uccakampi āsandikanti vacanato ekatobhāgena dīghapīṭhameva hi aṭṭhaṅgulapādakaṃ vaṭṭati, caturassaāsandiko pana pamāṇātikkantopi vaṭṭatīti veditabbo. Sattaṅgo nāma tīsu disāsu apassayaṃ katvā katamañco, ayampi pamāṇātikkanto vaṭṭati. Bhaddapīṭhanti vettamayaṃ pīṭhaṃ vuccati. Pīṭhikāti pilotikābaddhapīṭhameva. Eḷakapādapīṭhaṃ nāma dārupaṭṭikāya upari pāde ṭhapetvā bhojanaphalakaṃ viya katapīṭhaṃ vuccati. Āmalakavaṭṭikapīṭhaṃ nāma āmalakākārena yojitaṃ bahupādakapīṭhaṃ. Imāni tāva pāḷiyaṃ āgatapīṭhāni. Dārumayaṃ pana sabbaṃ pīṭhaṃ vaṭṭatīti ayamettha vinicchayo. Kocchanti usiramayaṃ vā muñjapabbajamayaṃ vā.

    అట్ఠఙ్గులపరమం మఞ్చపటిపాదకన్తి ఏత్థ మనుస్సానం పమాణఙ్గులమేవ అట్ఠఙ్గులం. చిమిలికా నామ పరికమ్మకతాయ భూమియా ఛవిసంరక్ఖణత్థాయ అత్థరణం వుచ్చతి. రుక్ఖతూలన్తి సిమ్బలిరుక్ఖాదీనం యేసం కేసఞ్చి రుక్ఖానం తూలం. లతాతూలన్తి ఖీరవల్లిఆదీనం యాసం కాసఞ్చి వల్లీనం తూలం. పోటకితూలన్తి పోటకితిణాదీనం యేసం కేసఞ్చి తిణజాతికానం అన్తమసో ఉచ్ఛునళాదీనమ్పి తూలం. ఏతేహి తీహి సబ్బభూతగామా సఙ్గహితా హోన్తి. రుక్ఖవల్లితిణజాతియో హి ముఞ్చిత్వా అఞ్ఞో భూతగామో నామ నత్థి, తస్మా యస్స కస్సచి భూతగామస్స తూలం బిమ్బోహనే వట్టతి, భిసిం పన పాపుణిత్వా సబ్బమ్పేతం అకప్పియతూలన్తి వుచ్చతి. న కేవలఞ్చ బిమ్బోహనే ఏతం తూలమేవ, హంసమోరాదీనం సబ్బసకుణానం సీహాదీనం సబ్బచతుప్పదానఞ్చ లోమమ్పి వట్టతి. పియఙ్గుపుప్ఫబకుళపుప్ఫాది పన యంకిఞ్చి పుప్ఫం న వట్టతి. తమాలపత్తం సుద్ధమేవ న వట్టతి, మిస్సకం పన వట్టతి. భిసీనం అనుఞ్ఞాతం పఞ్చవిధం ఉణ్ణాదితూలమ్పి వట్టతి.

    Aṭṭhaṅgulaparamaṃ mañcapaṭipādakanti ettha manussānaṃ pamāṇaṅgulameva aṭṭhaṅgulaṃ. Cimilikā nāma parikammakatāya bhūmiyā chavisaṃrakkhaṇatthāya attharaṇaṃ vuccati. Rukkhatūlanti simbalirukkhādīnaṃ yesaṃ kesañci rukkhānaṃ tūlaṃ. Latātūlanti khīravalliādīnaṃ yāsaṃ kāsañci vallīnaṃ tūlaṃ. Poṭakitūlanti poṭakitiṇādīnaṃ yesaṃ kesañci tiṇajātikānaṃ antamaso ucchunaḷādīnampi tūlaṃ. Etehi tīhi sabbabhūtagāmā saṅgahitā honti. Rukkhavallitiṇajātiyo hi muñcitvā añño bhūtagāmo nāma natthi, tasmā yassa kassaci bhūtagāmassa tūlaṃ bimbohane vaṭṭati, bhisiṃ pana pāpuṇitvā sabbampetaṃ akappiyatūlanti vuccati. Na kevalañca bimbohane etaṃ tūlameva, haṃsamorādīnaṃ sabbasakuṇānaṃ sīhādīnaṃ sabbacatuppadānañca lomampi vaṭṭati. Piyaṅgupupphabakuḷapupphādi pana yaṃkiñci pupphaṃ na vaṭṭati. Tamālapattaṃ suddhameva na vaṭṭati, missakaṃ pana vaṭṭati. Bhisīnaṃ anuññātaṃ pañcavidhaṃ uṇṇāditūlampi vaṭṭati.

    అద్ధకాయికానీతి ఉపడ్ఢకాయప్పమాణాని, యేసు కటితో పట్ఠాయ యావ సీసం ఉపదహన్తి. సీసప్పమాణం నామ యస్స విత్థారతో తీసు కణ్ణేసు ద్విన్నం కణ్ణానం అన్తరం మినీయమానం విదత్థి చేవ చతురఙ్గులఞ్చ హోతి, మజ్ఝట్ఠానం ముట్ఠిరతనం హోతి. దీఘతో పన దియడ్ఢరతనం వా ద్విరతనం వాతి కురున్దియం వుత్తం. అయం సీసప్పమాణస్స ఉక్కట్ఠపరిచ్ఛేదో. ఇతో ఉద్ధం న వట్టతి, హేట్ఠా పన వట్టతి. అగిలానస్స సీసుపధానఞ్చ పాదుపధానఞ్చాతి ద్వయమేవ వట్టతి . గిలానస్స బిమ్బోహనాని సన్థరిత్వా ఉపరి పచ్చత్థరణం కత్వా నిపజ్జితుమ్పి వట్టతి. ‘‘యాని పన భిసీనం అనుఞ్ఞాతాని పఞ్చ కప్పియతూలాని, తేహి బిమ్బోహనం మహన్తమ్పి వట్టతీ’’తి ఫుస్సదేవత్థేరో ఆహ. వినయధరఉపతిస్సత్థేరో పన ‘‘బిమ్బోహనం కరిస్సామీ’తి కప్పియతూలం వా అకప్పియతూలం వా పక్ఖిపిత్వా కరోన్తస్స పమాణమేవ వట్టతీ’’తి ఆహ.

    Addhakāyikānīti upaḍḍhakāyappamāṇāni, yesu kaṭito paṭṭhāya yāva sīsaṃ upadahanti. Sīsappamāṇaṃ nāma yassa vitthārato tīsu kaṇṇesu dvinnaṃ kaṇṇānaṃ antaraṃ minīyamānaṃ vidatthi ceva caturaṅgulañca hoti, majjhaṭṭhānaṃ muṭṭhiratanaṃ hoti. Dīghato pana diyaḍḍharatanaṃ vā dviratanaṃ vāti kurundiyaṃ vuttaṃ. Ayaṃ sīsappamāṇassa ukkaṭṭhaparicchedo. Ito uddhaṃ na vaṭṭati, heṭṭhā pana vaṭṭati. Agilānassa sīsupadhānañca pādupadhānañcāti dvayameva vaṭṭati . Gilānassa bimbohanāni santharitvā upari paccattharaṇaṃ katvā nipajjitumpi vaṭṭati. ‘‘Yāni pana bhisīnaṃ anuññātāni pañca kappiyatūlāni, tehi bimbohanaṃ mahantampi vaṭṭatī’’ti phussadevatthero āha. Vinayadharaupatissatthero pana ‘‘bimbohanaṃ karissāmī’ti kappiyatūlaṃ vā akappiyatūlaṃ vā pakkhipitvā karontassa pamāṇameva vaṭṭatī’’ti āha.

    పఞ్చ భిసియోతి పఞ్చహి ఉణ్ణాదీహి పూరితభిసియో. తూలగణనాయ హి ఏతాసం గణనా వుత్తా. తత్థ ఉణ్ణగ్గహణేన న కేవలం ఏళకలోమమేవ గహితం, ఠపేత్వా మనుస్సలోమం యంకిఞ్చి కప్పియాకప్పియమంసజాతీనం పక్ఖిచతుప్పదానం లోమం, సబ్బం ఇధ ఉణ్ణగ్గహణేనేవ గహితం. తస్మా ఛన్నం చీవరానం ఛన్నం అనులోమచీవరానఞ్చ అఞ్ఞతరేన భిసిచ్ఛవిం కత్వా తం సబ్బం పక్ఖిపిత్వా భిసిం కాతుం వట్టతి. ఏళకలోమాని పన అపక్ఖిపిత్వా కమ్బలమేవ చతుగ్గుణం వా పఞ్చగుణం వా పక్ఖిపిత్వా కతాపి ఉణ్ణభిసిసఙ్ఖ్యమేవ గచ్ఛతి.

    Pañca bhisiyoti pañcahi uṇṇādīhi pūritabhisiyo. Tūlagaṇanāya hi etāsaṃ gaṇanā vuttā. Tattha uṇṇaggahaṇena na kevalaṃ eḷakalomameva gahitaṃ, ṭhapetvā manussalomaṃ yaṃkiñci kappiyākappiyamaṃsajātīnaṃ pakkhicatuppadānaṃ lomaṃ, sabbaṃ idha uṇṇaggahaṇeneva gahitaṃ. Tasmā channaṃ cīvarānaṃ channaṃ anulomacīvarānañca aññatarena bhisicchaviṃ katvā taṃ sabbaṃ pakkhipitvā bhisiṃ kātuṃ vaṭṭati. Eḷakalomāni pana apakkhipitvā kambalameva catugguṇaṃ vā pañcaguṇaṃ vā pakkhipitvā katāpi uṇṇabhisisaṅkhyameva gacchati.

    చోళభిసిఆదీసు యంకిఞ్చి నవచోళం వా పురాణచోళం వా సంహరిత్వా వా అన్తో పక్ఖిపిత్వా వా కతా చోళభిసి, యంకిఞ్చి వాకం పక్ఖిపిత్వా కతా వాకభిసి, యంకిఞ్చి తిణం పక్ఖిపిత్వా కతా తిణభిసి, అఞ్ఞత్ర సుద్ధతమాలపత్తం యంకిఞ్చి పణ్ణం పక్ఖిపిత్వా కతా పణ్ణభిసీతి వేదితబ్బా. తమాలపత్తం పన అఞ్ఞేన మిస్సమేవ వట్టతి, సుద్ధం న వట్టతి. భిసియా పమాణనియమో నత్థి, మఞ్చభిసి పీఠభిసి భూమత్థరణభిసి చఙ్కమనభిసి పాదపుఞ్ఛనభిసీతి ఏతాసం అనురూపతో సల్లక్ఖేత్వా అత్తనో రుచివసేన పమాణం కాతబ్బం. యం పనేతం ఉణ్ణాదిపఞ్చవిధతూలమ్పి భిసియం వట్టతి, తం ‘‘మసూరకేపి వట్టతీ’’తి కురున్దియం వుత్తం. ఏతేన మసూరకం పరిభుఞ్జితుం వట్టతీతి సిద్ధం హోతి.

    Coḷabhisiādīsu yaṃkiñci navacoḷaṃ vā purāṇacoḷaṃ vā saṃharitvā vā anto pakkhipitvā vā katā coḷabhisi, yaṃkiñci vākaṃ pakkhipitvā katā vākabhisi, yaṃkiñci tiṇaṃ pakkhipitvā katā tiṇabhisi, aññatra suddhatamālapattaṃ yaṃkiñci paṇṇaṃ pakkhipitvā katā paṇṇabhisīti veditabbā. Tamālapattaṃ pana aññena missameva vaṭṭati, suddhaṃ na vaṭṭati. Bhisiyā pamāṇaniyamo natthi, mañcabhisi pīṭhabhisi bhūmattharaṇabhisi caṅkamanabhisi pādapuñchanabhisīti etāsaṃ anurūpato sallakkhetvā attano rucivasena pamāṇaṃ kātabbaṃ. Yaṃ panetaṃ uṇṇādipañcavidhatūlampi bhisiyaṃ vaṭṭati, taṃ ‘‘masūrakepi vaṭṭatī’’ti kurundiyaṃ vuttaṃ. Etena masūrakaṃ paribhuñjituṃ vaṭṭatīti siddhaṃ hoti.

    మఞ్చభిసిం పీఠే సన్థరన్తీతి మఞ్చభిసిం పీఠే అత్థరన్తి; అత్థరణత్థాయ హరన్తీతి యుజ్జతి. ఉల్లోకం అకరిత్వాతి హేట్ఠా చిమిలికం అదత్వా. ఫోసితున్తి రజనేన వా హలిద్దియా వా ఉపరి ఫుసితాని దాతుం. భత్తికమ్మన్తి భిసిచ్ఛవియా ఉపరి భత్తికమ్మం. హత్థభత్తిన్తి పఞ్చఙ్గులిభత్తిం.

    Mañcabhisiṃ pīṭhe santharantīti mañcabhisiṃ pīṭhe attharanti; attharaṇatthāya harantīti yujjati. Ullokaṃ akaritvāti heṭṭhā cimilikaṃ adatvā. Phositunti rajanena vā haliddiyā vā upari phusitāni dātuṃ. Bhattikammanti bhisicchaviyā upari bhattikammaṃ. Hatthabhattinti pañcaṅgulibhattiṃ.

    ౨౯౮. ఇక్కాసన్తి రుక్ఖనియ్యాసం వా సిలేసం వా. పిట్ఠమద్దన్తి పిట్ఠఖలిం. కుణ్డకమత్తికన్తి కుణ్డకమిస్సకమత్తికం. సాసపకుట్టన్తి సాసపపిట్ఠం. సిత్థతేలకన్తి విలీనమధుసిత్థకం. అచ్చుస్సన్నం హోతీతి బిన్దు బిన్దు హుత్వా తిట్ఠతి. పచ్చుద్ధరితున్తి పుఞ్ఛితుం. గణ్డుమత్తికన్తి గణ్డుప్పాదగూథమత్తికం. కసావన్తి ఆమలకహరీతకానం కసావం.

    298.Ikkāsanti rukkhaniyyāsaṃ vā silesaṃ vā. Piṭṭhamaddanti piṭṭhakhaliṃ. Kuṇḍakamattikanti kuṇḍakamissakamattikaṃ. Sāsapakuṭṭanti sāsapapiṭṭhaṃ. Sitthatelakanti vilīnamadhusitthakaṃ. Accussannaṃ hotīti bindu bindu hutvā tiṭṭhati. Paccuddharitunti puñchituṃ. Gaṇḍumattikanti gaṇḍuppādagūthamattikaṃ. Kasāvanti āmalakaharītakānaṃ kasāvaṃ.

    ౨౯౯. న భిక్ఖవే పటిభానచిత్తన్తి ఏత్థ న కేవలం ఇత్థిపురిసరూపమేవ, తిరచ్ఛానరూపమ్పి అన్తమసో గణ్డుప్పాదరూపమ్పి భిక్ఖునో సయం కాతుం వా ‘‘కరోహీ’’తి వత్తుం వా న వట్టతి, ‘‘ఉపాసక ద్వారపాలం కరోహీ’’తి వత్తుమ్పి న లబ్భతి. జాతకపకరణఅసదిసదానాదీని పన పసాదనీయాని నిబ్బిదాపటిసంయుత్తాని వా వత్థూని పరేహి కారాపేతుం లబ్భతి. మాలాకమ్మాదీని సయమ్పి కాతుం లబ్భతి.

    299.Na bhikkhave paṭibhānacittanti ettha na kevalaṃ itthipurisarūpameva, tiracchānarūpampi antamaso gaṇḍuppādarūpampi bhikkhuno sayaṃ kātuṃ vā ‘‘karohī’’ti vattuṃ vā na vaṭṭati, ‘‘upāsaka dvārapālaṃ karohī’’ti vattumpi na labbhati. Jātakapakaraṇaasadisadānādīni pana pasādanīyāni nibbidāpaṭisaṃyuttāni vā vatthūni parehi kārāpetuṃ labbhati. Mālākammādīni sayampi kātuṃ labbhati.

    ౩౦౦. అళకమన్దాతి ఏకఙ్గణా మనుస్సాభికిణ్ణా. తయో గబ్భేతి ఏత్థ సివికాగబ్భోతి చతురస్సగబ్భో. నాళికాగబ్భోతి విత్థారతో దిగుణతిగుణాయామో దీఘగబ్భో. హమ్మియగబ్భోతి ఆకాసతలే కూటాగారగబ్భో వా ముణ్డచ్ఛదనగబ్భో వా.

    300.Aḷakamandāti ekaṅgaṇā manussābhikiṇṇā. Tayo gabbheti ettha sivikāgabbhoti caturassagabbho. Nāḷikāgabbhoti vitthārato diguṇatiguṇāyāmo dīghagabbho. Hammiyagabbhoti ākāsatale kūṭāgāragabbho vā muṇḍacchadanagabbho vā.

    కలఙ్కపాదకన్తి రుక్ఖం విజ్ఝిత్వా తత్థ ఖాణుకే ఆకోటేత్వా కతం, తం ఆహరిమం భిత్తిపాదం జిణ్ణకుట్టపాదస్స ఉపత్థమ్భనత్థం భూమియం పతిట్ఠాపేతుం అనుజానామీతి అత్థో. పరిత్తాణకిటికన్తి వస్సపరిత్తాణత్థం కిటికం. ఉద్దసుధన్తి వచ్ఛకగోమయేన చేవ ఛారికాయ చ సద్ధిం మద్దితమత్తికం.

    Kalaṅkapādakanti rukkhaṃ vijjhitvā tattha khāṇuke ākoṭetvā kataṃ, taṃ āharimaṃ bhittipādaṃ jiṇṇakuṭṭapādassa upatthambhanatthaṃ bhūmiyaṃ patiṭṭhāpetuṃ anujānāmīti attho. Parittāṇakiṭikanti vassaparittāṇatthaṃ kiṭikaṃ. Uddasudhanti vacchakagomayena ceva chārikāya ca saddhiṃ madditamattikaṃ.

    ఆళిన్దో నామ పముఖం వుచ్చతి. పఘనం నామ యం నిక్ఖమన్తా చ పవిసన్తా చ పాదేహి హనన్తి, తస్స విహారద్వారే ఉభతో కుట్టం నీహరిత్వా కతపదేసస్సేతం అధివచనం, ‘‘పఘాన’’న్తిపి వుచ్చతి. పకుట్టన్తి మజ్ఝే గబ్భస్స సమన్తా పరియాగారో వుచ్చతి. ‘‘పకుట’’న్తిపి పాఠో. ఓసారకన్తి అనాళిన్దకే విహారే వంసం దత్వా తతో దణ్డకే ఓసారేత్వా కతఛదనపముఖం. సంసారణకిటికో నామ చక్కలయుత్తో కిటికో.

    Āḷindo nāma pamukhaṃ vuccati. Paghanaṃ nāma yaṃ nikkhamantā ca pavisantā ca pādehi hananti, tassa vihāradvāre ubhato kuṭṭaṃ nīharitvā katapadesassetaṃ adhivacanaṃ, ‘‘paghāna’’ntipi vuccati. Pakuṭṭanti majjhe gabbhassa samantā pariyāgāro vuccati. ‘‘Pakuṭa’’ntipi pāṭho. Osārakanti anāḷindake vihāre vaṃsaṃ datvā tato daṇḍake osāretvā katachadanapamukhaṃ. Saṃsāraṇakiṭiko nāma cakkalayutto kiṭiko.

    ౩౦౧. పానీయభాజనన్తి పివన్తానం పానీయదానభాజనం. ఉళుఙ్కో చ థాలకఞ్చ పానీయసఙ్ఖస్స అనులోమాని.

    301.Pānīyabhājananti pivantānaṃ pānīyadānabhājanaṃ. Uḷuṅko ca thālakañca pānīyasaṅkhassa anulomāni.

    ౩౦౩. అపేసీతి దీఘదారుమ్హి ఖాణుకే పవేసేత్వా కణ్టకసాఖాహి వినన్ధిత్వా కతం ద్వారథకనకం. పలిఘోతి గామద్వారేసు వియ చక్కయుత్తం ద్వారథకనకం.

    303.Apesīti dīghadārumhi khāṇuke pavesetvā kaṇṭakasākhāhi vinandhitvā kataṃ dvārathakanakaṃ. Palighoti gāmadvāresu viya cakkayuttaṃ dvārathakanakaṃ.

    ౩౦౫. అస్సతరీహి యుత్తా రథా అస్సతరీరథా. ఆముత్తమణికుణ్డలాతి ఆముత్తమణికుణ్డలాని.

    305. Assatarīhi yuttā rathā assatarīrathā. Āmuttamaṇikuṇḍalāti āmuttamaṇikuṇḍalāni.

    పరినిబ్బుతోతి కిలేసపరినిబ్బానేన పరినిబ్బుతో. సీతిభూతోతి కిలేసాతపాభావేన సీతిభూతో. నిరూపధీతి కిలేసుపధిఅభావేన నిరూపధీతి వుచ్చతి.

    Parinibbutoti kilesaparinibbānena parinibbuto. Sītibhūtoti kilesātapābhāvena sītibhūto. Nirūpadhīti kilesupadhiabhāvena nirūpadhīti vuccati.

    సబ్బా ఆసత్తియో ఛేత్వాతి రూపాదీసు వా విసయేసు సబ్బభవేసు వా పత్థనాయో ఛిన్దిత్వా. హదయే దరన్తి చిత్తే కిలేసదరథం వినేత్వా. వేయ్యాయికన్తి వయకరణం వుచ్చతి.

    Sabbā āsattiyo chetvāti rūpādīsu vā visayesu sabbabhavesu vā patthanāyo chinditvā. Hadaye daranti citte kilesadarathaṃ vinetvā. Veyyāyikanti vayakaraṇaṃ vuccati.

    ౩౦౭. ఆదేయ్యవాచోతి తస్స వచనం బహూ జనా ఆదియితబ్బం సోతబ్బం మఞ్ఞన్తీతి అత్థో. ఆరామే అకంసూతి యే సధనా, తే అత్తనో ధనేన అకంసు. యే మన్దధనా చేవ అధనా చ, తేసం ధనం అదాసి. ఇతి సో సతసహస్సకహాపణే సతసహస్సగ్ఘనకఞ్చ భణ్డం దత్వా పఞ్చచత్తాలీసయోజనికే అద్ధానే యోజనే యోజనే విహారపతిట్ఠానం కత్వా సావత్థిం అగమాసి.

    307.Ādeyyavācoti tassa vacanaṃ bahū janā ādiyitabbaṃ sotabbaṃ maññantīti attho. Ārāme akaṃsūti ye sadhanā, te attano dhanena akaṃsu. Ye mandadhanā ceva adhanā ca, tesaṃ dhanaṃ adāsi. Iti so satasahassakahāpaṇe satasahassagghanakañca bhaṇḍaṃ datvā pañcacattālīsayojanike addhāne yojane yojane vihārapatiṭṭhānaṃ katvā sāvatthiṃ agamāsi.

    కోటిసన్థరం సన్థరాపేసీతి కహాపణకోటియా కహాపణకోటిం పటిపాదేత్వా సన్థరి. యే తత్థ రుక్ఖా వా పోక్ఖరణియో వా తేసం పరిక్ఖేపప్పమాణం గహేత్వా అఞ్ఞస్మిం ఠానే సన్థరిత్వా అదాసి. ఏవమస్స అట్ఠారసకోటికం నిధానం పరిక్ఖయం అగమాసి.

    Koṭisantharaṃsantharāpesīti kahāpaṇakoṭiyā kahāpaṇakoṭiṃ paṭipādetvā santhari. Ye tattha rukkhā vā pokkharaṇiyo vā tesaṃ parikkhepappamāṇaṃ gahetvā aññasmiṃ ṭhāne santharitvā adāsi. Evamassa aṭṭhārasakoṭikaṃ nidhānaṃ parikkhayaṃ agamāsi.

    కుమారస్స ఏతదహోసీతి గహపతినో ఏవం బహుధనం చజన్తస్సాపి ముఖస్స విప్పసన్నాకారం దిస్వా ఏతం అహోసి. కోట్ఠకం మాపేసీతి సత్తభూమికం ద్వారకోట్ఠకపాసాదం మాపేసి.

    Kumārassaetadahosīti gahapatino evaṃ bahudhanaṃ cajantassāpi mukhassa vippasannākāraṃ disvā etaṃ ahosi. Koṭṭhakaṃ māpesīti sattabhūmikaṃ dvārakoṭṭhakapāsādaṃ māpesi.

    అథ ఖో అనాథపిణ్డికో గహపతి జేతవనే విహారే కారాపేసి…పే॰… మణ్డపే కారాపేసీతి అపరాహిపి అట్ఠారసహి కోటీహి ఏతే విహారాదయో కారాపేసి అట్ఠకరీసప్పమాణాయ భూమియా. విపస్సిస్స హి భగవతో పునబ్బసుమిత్తో గహపతి యోజనప్పమాణం భూమిం సువణ్ణిట్ఠకాసన్థరేన కిణిత్వా విహారం కారాపేసి. సిఖిస్స పన సిరివడ్ఢో గహపతి తిగావుతప్పమాణం సువణ్ణయట్ఠిసన్థరేన, వేస్సభుస్స సోత్థిజో గహపతి అడ్ఢయోజనప్పమాణం సువణ్ణఫాలసన్థరేన, కకుసన్ధస్స పన అచ్చుతో గహపతి గావుతప్పమాణం సువణ్ణహత్థిపదసన్థరేన, కోణాగమనస్స ఉగ్గో గహపతి అడ్ఢగావుతప్పమాణం సువణ్ణిట్ఠకాసన్థరేన, కస్సపస్స సుమఙ్గలో గహపతి వీసతిఉసభప్పమాణం సువణ్ణకచ్ఛపసన్థరేన, అమ్హాకం భగవతో సుదత్తో గహపతి అట్ఠకరీసప్పమాణం భూమిం కహాపణసన్థరేన కిణిత్వా విహారం కారాపేసీతి; ఏవం అనుపుబ్బేన పరిహాయన్తి సమ్పత్తియోతి అలమేవ సబ్బసమ్పత్తీసు విరజ్జితుం అలం విముచ్చితున్తి.

    Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati jetavane vihāre kārāpesi…pe… maṇḍape kārāpesīti aparāhipi aṭṭhārasahi koṭīhi ete vihārādayo kārāpesi aṭṭhakarīsappamāṇāya bhūmiyā. Vipassissa hi bhagavato punabbasumitto gahapati yojanappamāṇaṃ bhūmiṃ suvaṇṇiṭṭhakāsantharena kiṇitvā vihāraṃ kārāpesi. Sikhissa pana sirivaḍḍho gahapati tigāvutappamāṇaṃ suvaṇṇayaṭṭhisantharena, vessabhussa sotthijo gahapati aḍḍhayojanappamāṇaṃ suvaṇṇaphālasantharena, kakusandhassa pana accuto gahapati gāvutappamāṇaṃ suvaṇṇahatthipadasantharena, koṇāgamanassa uggo gahapati aḍḍhagāvutappamāṇaṃ suvaṇṇiṭṭhakāsantharena, kassapassa sumaṅgalo gahapati vīsatiusabhappamāṇaṃ suvaṇṇakacchapasantharena, amhākaṃ bhagavato sudatto gahapati aṭṭhakarīsappamāṇaṃ bhūmiṃ kahāpaṇasantharena kiṇitvā vihāraṃ kārāpesīti; evaṃ anupubbena parihāyanti sampattiyoti alameva sabbasampattīsu virajjituṃ alaṃ vimuccitunti.

    ౩౦౮. ఖణ్డన్తి భిన్నోకాసో. ఫుల్లన్తి ఫలితోకాసో. పటిసఙ్ఖరిస్సతీతి పాకతికం కరిస్సతి. లద్ధనవకమ్మేన పన భిక్ఖునా వాసిఫరసునిఖాదనాదీని గహేత్వా సయం న కాతబ్బం, కతాకతం జానితబ్బం.

    308.Khaṇḍanti bhinnokāso. Phullanti phalitokāso. Paṭisaṅkharissatīti pākatikaṃ karissati. Laddhanavakammena pana bhikkhunā vāsipharasunikhādanādīni gahetvā sayaṃ na kātabbaṃ, katākataṃ jānitabbaṃ.

    ౩౧౦. పిట్ఠితో పిట్ఠితో గన్త్వాతి థేరో కిర గిలానే పటిజగ్గన్తో జిణ్ణే వుడ్ఢే సఙ్గణ్హన్తో సబ్బపచ్ఛతో ఆగచ్ఛతి. ఇదమస్స చారిత్తం. తేన వుత్తం – ‘‘పిట్ఠితో పిట్ఠితో గన్త్వా’’తి. అగ్గాసనన్తి థేరాసనం. అగ్గోదకన్తి దక్ఖిణోదకం. అగ్గపిణ్డన్తి సఙ్ఘత్థేరపిణ్డం. అన్తరా సత్థీనం కరిత్వాతి చతున్నం పాదానం అన్తరే కరిత్వా.

    310.Piṭṭhito piṭṭhito gantvāti thero kira gilāne paṭijagganto jiṇṇe vuḍḍhe saṅgaṇhanto sabbapacchato āgacchati. Idamassa cārittaṃ. Tena vuttaṃ – ‘‘piṭṭhito piṭṭhito gantvā’’ti. Aggāsananti therāsanaṃ. Aggodakanti dakkhiṇodakaṃ. Aggapiṇḍanti saṅghattherapiṇḍaṃ. Antarā satthīnaṃ karitvāti catunnaṃ pādānaṃ antare karitvā.

    ౩౧౫. పతిట్ఠాపేసీతి అట్ఠారసకోటిపరిచ్చాగం కత్వా పతిట్ఠాపేసి. ఏవం సబ్బాపి చతుపణ్ణాసకోటియో పరిచ్చజి.

    315.Patiṭṭhāpesīti aṭṭhārasakoṭipariccāgaṃ katvā patiṭṭhāpesi. Evaṃ sabbāpi catupaṇṇāsakoṭiyo pariccaji.

    విహారానుజాననకథా నిట్ఠితా.

    Vihārānujānanakathā niṭṭhitā.







    Related texts:



    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / విహారానుజాననకథావణ్ణనా • Vihārānujānanakathāvaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / విహారానుజాననకథావణ్ణనా • Vihārānujānanakathāvaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / విహారానుజాననకథా • Vihārānujānanakathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact