Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
೬. ಸೇನಾಸನಕ್ಖನ್ಧಕೋ
6. Senāsanakkhandhako
ವಿಹಾರಾನುಜಾನನಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Vihārānujānanakathāvaṇṇanā
೨೯೫. ಸೇನಾಸನಕ್ಖನ್ಧಕೇ ಸಿಸಿರೇತಿ ಸಿಸಿರಕಾಲೇ ಹಿಮಪಾತವಸೇನ ಸತ್ತಾಹವದ್ದಲಿಕಾದಿವಸ್ಸಪಾತವಸ್ಸೇನ ಚ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಖರೋ ಸೀತಸಮ್ಫಸ್ಸೋ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋತಿ ಆಹ ‘‘ಸಮ್ಫುಸಿತಕೋ’’ತಿ। ‘‘ತತೋ’’ತಿ ಇದಂ ಕತ್ತುಅತ್ಥೇ ನಿಸ್ಸಕ್ಕವಚನಂ, ತೇನ ಚ ವಿಹಾರೇನ ವಾತಾತಪೋ ಪಟಿಹಞ್ಞತೀತಿ ಅತ್ಥೋತಿ ಆಹ ‘‘ವಿಹಾರೇನ ಪಟಿಹಞ್ಞತೀ’’ತಿ।
295. Senāsanakkhandhake sisireti sisirakāle himapātavasena sattāhavaddalikādivassapātavassena ca uppanno kharo sītasamphasso adhippetoti āha ‘‘samphusitako’’ti. ‘‘Tato’’ti idaṃ kattuatthe nissakkavacanaṃ, tena ca vihārena vātātapo paṭihaññatīti atthoti āha ‘‘vihārena paṭihaññatī’’ti.
೨೯೬. ಆವಿಞ್ಛನಛಿದ್ದನ್ತಿ ಯತ್ಥ ಅಙ್ಗುಲಿಂ ವಾ ರಜ್ಜುಸಙ್ಖಲಿಕಾದಿಂ ವಾ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಕವಾಟಂ ಆಕಡ್ಢನ್ತಾ ದ್ವಾರಬಾಹಂ ಫುಸಾಪೇನ್ತಿ, ತಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಸೇನಾಸನಪರಿಭೋಗೇ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ನಾಮ ನತ್ಥೀತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ‘‘ಸಚೇಪಿ ದೀಪಿನಙ್ಗುಟ್ಠೇನಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಚೇತಿಯೇ ವೇದಿಕಾಸದಿಸನ್ತಿ ವಾತಪಾನದಾರುಂ ವಾ ಜಾಲಂ ವಾ ಅಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ದಾರುಟ್ಠಾನೇ ಚೇತಿಯೇ ವೇದಿಕಾಯ ಪಟ್ಟಾದೀನಿ ವಿಯ ಇಟ್ಠಕಾದೀಹಿ ಉದ್ಧಂ, ತಿರಿಯಞ್ಚ ಪಟ್ಟಿಕಾದಯೋ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಚತುಛಿದ್ದಯುತ್ತಂ ಕತಂ। ಥಮ್ಭಕವಾತಪಾನಂ ನಾಮ ತಿರಿಯಂ ದಾರೂನಿ ಅದತ್ವಾ ಉದ್ಧಂ ಠಪಿತದಾರೂಹಿ ಏವ ಕತಂ। ಚೋಳಕಪಾದಪುಞ್ಛನಂ ಬನ್ಧಿತುನ್ತಿ ವಾತಪಾನಪ್ಪಮಾಣೇನ ಪಾದಪುಞ್ಛನಸದಿಸಂ ಚೋಳಕಾದಿನಾ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ವಗ್ಗುಲಿಆದಿಪ್ಪವೇಸನನಿವಾರಣತ್ಥಂ, ಕಥೇತುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮಿಡ್ಢಕನ್ತಿ ಮಞ್ಚಾಕಾರೇನ ಕಟ್ಠಮತ್ತಿಕಾದೀಹಿ ಕತವೇದಿಕಾಕಾರಂ।
296.Āviñchanachiddanti yattha aṅguliṃ vā rajjusaṅkhalikādiṃ vā pavesetvā kavāṭaṃ ākaḍḍhantā dvārabāhaṃ phusāpenti, tassetaṃ adhivacanaṃ. Senāsanaparibhoge akappiyaṃ nāma natthīti dassanatthaṃ ‘‘sacepi dīpinaṅguṭṭhenā’’tiādi vuttaṃ. Cetiye vedikāsadisanti vātapānadāruṃ vā jālaṃ vā aṭṭhapetvā dāruṭṭhāne cetiye vedikāya paṭṭādīni viya iṭṭhakādīhi uddhaṃ, tiriyañca paṭṭikādayo dassetvā catuchiddayuttaṃ kataṃ. Thambhakavātapānaṃ nāma tiriyaṃ dārūni adatvā uddhaṃ ṭhapitadārūhi eva kataṃ. Coḷakapādapuñchanaṃ bandhitunti vātapānappamāṇena pādapuñchanasadisaṃ coḷakādinā bandhitvā vagguliādippavesananivāraṇatthaṃ, kathetunti attho. Miḍḍhakanti mañcākārena kaṭṭhamattikādīhi katavedikākāraṃ.
೨೯೭. ಚತುರಸ್ಸಪೀಠನ್ತಿ ಸಮಚತುರಸ್ಸಂ। ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಪಾದಕಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಪಾದಕಮೇವ ವಟ್ಟತಿ। ಪಮಾಣಾತಿಕ್ಕನ್ತೋಪಿ ವಟ್ಟತೀತಿ ಸಮಚತುರಸ್ಸಮೇವ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಆಯತಚತುರಸ್ಸಾ ಪನ ಸತ್ತಙ್ಗಪಞ್ಚಙ್ಗಾಪಿ ಉಚ್ಚಪಾದಾ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ। ವೇತ್ತೇಹೇವ ಚತುರಸ್ಸಾದಿಆಕಾರೇನ ಕತಂ ಭದ್ದಪೀಠನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ವೇತ್ತಮಯಂ ಪೀಠ’’ನ್ತಿ। ದಾರುಪಟ್ಟಿಕಾಯ ಉಪರೀತಿ ಅಟನಿಆಕಾರೇನ ಠಿತದಾರುಪಟಲಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾ ಉದ್ಧಂ ಪಾದಂ ಕತ್ವಾ। ಪವೇಸನಕಾಲಞ್ಹಿ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಉಪರೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಏಳಕಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮಪಾದದ್ವಯಂ ವಿಯ ವಙ್ಕಾಕಾರೇನ ಠಿತತ್ತಾ ಪನೇತಂ ‘‘ಏಳಕಪಾದಪೀಠ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಪಲೋಠೇನ್ತೀತಿ ಸಹ ಮಞ್ಚೇಹಿ ಪವಟ್ಟೇನ್ತಿ। ರುಕ್ಖೇ , ಲತಾ ಚ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಅವಸೇಸಂ ಗಚ್ಛಾದಿಕಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ತಿಣಜಾತಿ ಏವಾತಿ ಆಹ ‘‘ಯೇಸಂ ಕೇಸಞ್ಚಿ ತಿಣಜಾತಿಕಾನ’’ನ್ತಿಆದಿ।
297.Caturassapīṭhanti samacaturassaṃ. Aṭṭhaṅgulapādakaṃ vaṭṭatīti aṭṭhaṅgulapādakameva vaṭṭati. Pamāṇātikkantopi vaṭṭatīti samacaturassameva sandhāya vuttaṃ. Āyatacaturassā pana sattaṅgapañcaṅgāpi uccapādā na vaṭṭanti. Vetteheva caturassādiākārena kataṃ bhaddapīṭhanti āha ‘‘vettamayaṃ pīṭha’’nti. Dārupaṭṭikāya uparīti aṭaniākārena ṭhitadārupaṭalassa heṭṭhā uddhaṃ pādaṃ katvā. Pavesanakālañhi sandhāya ‘‘uparī’’ti vuttaṃ. Eḷakassa pacchimapādadvayaṃ viya vaṅkākārena ṭhitattā panetaṃ ‘‘eḷakapādapīṭha’’nti vuttaṃ. Paloṭhentīti saha mañcehi pavaṭṭenti. Rukkhe , latā ca muñcitvā avasesaṃ gacchādikaṃ sabbampi tiṇajāti evāti āha ‘‘yesaṃ kesañci tiṇajātikāna’’ntiādi.
ಉಪದಹನ್ತೀತಿ ಠಪೇನ್ತಿ। ಸೀಸಪ್ಪಮಾಣಂ ನಾಮ ಯತ್ಥ ಗೀವಾಯ ಸಹ ಸಕಲಂ ಸೀಸಂ ಠಪೇತುಂ ಸಕ್ಕಾ, ತಸ್ಸ ಚ ಮುಟ್ಠಿರತನಂ ವಿತ್ಥಾರಪ್ಪಮಾಣನ್ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ವಿತ್ಥಾರತೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಇದಞ್ಚ ಬಿಮ್ಬೋಹನಸ್ಸ ಉಭೋಸು ಅನ್ತೇಸು ಠಪೇತಬ್ಬಚೋಳಪ್ಪಮಾಣದಸ್ಸನಂ। ತಸ್ಸ ವಸೇನ ಬಿಮ್ಬೋಹನಸ್ಸ ವಿತ್ಥಾರಪ್ಪಮಾಣಂ ಪರಿಚ್ಛಿಜ್ಜತಿ, ತಂ ವಟ್ಟಂ ವಾ ಚತುರಸ್ಸಂ ವಾ ಕತ್ವಾ ಸಿಬ್ಬಿತಂ ಯಥಾ ಕೋಟಿತೋ ಕೋಟಿ ವಿತ್ಥಾರತೋ ಪುಥುಲಟ್ಠಾನಂ ಮುಟ್ಠಿರತನಪ್ಪಮಾಣಂ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಸಿಬ್ಬಿತಬ್ಬಂ। ಇತೋ ಅಧಿಕಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ತಂ ಪನ ಅನ್ತೇಸು ಠಪಿತಚೋಳಂ ಕೋಟಿಯಾ ಕೋಟಿಂ ಆಹಚ್ಚ ದಿಗುಣಂ ಕತಂ ತಿಕಣ್ಣಂ ಹೋತಿ। ತೇಸು ತೀಸು ಕಣ್ಣೇಸು ದ್ವಿನ್ನಂ ಕಣ್ಣಾನಮನ್ತರಂ ವಿದತ್ಥಿಚತುರಙ್ಗುಲಂ ಹೋತಿ, ಮಜ್ಝಟ್ಠಾನಂ ಕೋಟಿತೋ ಕೋಟಿಂ ಆಹಚ್ಚ ಮುಟ್ಠಿರತನಂ ಹೋತಿ, ಇದಮಸ್ಸ ಉಕ್ಕಟ್ಠಪ್ಪಮಾಣಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ತೀಸು ಕಣ್ಣೇಸೂ’’ತಿಆದಿ।
Upadahantīti ṭhapenti. Sīsappamāṇaṃ nāma yattha gīvāya saha sakalaṃ sīsaṃ ṭhapetuṃ sakkā, tassa ca muṭṭhiratanaṃ vitthārappamāṇanti dassento ‘‘vitthārato’’tiādimāha. Idañca bimbohanassa ubhosu antesu ṭhapetabbacoḷappamāṇadassanaṃ. Tassa vasena bimbohanassa vitthārappamāṇaṃ paricchijjati, taṃ vaṭṭaṃ vā caturassaṃ vā katvā sibbitaṃ yathā koṭito koṭi vitthārato puthulaṭṭhānaṃ muṭṭhiratanappamāṇaṃ hoti, evaṃ sibbitabbaṃ. Ito adhikaṃ na vaṭṭati, taṃ pana antesu ṭhapitacoḷaṃ koṭiyā koṭiṃ āhacca diguṇaṃ kataṃ tikaṇṇaṃ hoti. Tesu tīsu kaṇṇesu dvinnaṃ kaṇṇānamantaraṃ vidatthicaturaṅgulaṃ hoti, majjhaṭṭhānaṃ koṭito koṭiṃ āhacca muṭṭhiratanaṃ hoti, idamassa ukkaṭṭhappamāṇaṃ. Tenāha ‘‘tīsu kaṇṇesū’’tiādi.
‘‘ಕಮ್ಬಲಮೇವ…ಪೇ॰… ಉಣ್ಣಭಿಸಿಸಙ್ಖ್ಯಮೇವ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ ಸಾಮಞ್ಞತೋ ವುತ್ತತ್ತಾ ಗೋನಕಾದಿಅಕಪ್ಪಿಯಮ್ಪಿ ಉಣ್ಣಮಯತ್ಥರಣಂ ಭಿಸಿಯಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಸಯಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।
‘‘Kambalameva…pe… uṇṇabhisisaṅkhyameva gacchatī’’ti sāmaññato vuttattā gonakādiakappiyampi uṇṇamayattharaṇaṃ bhisiyaṃ pakkhipitvā sayituṃ vaṭṭatīti daṭṭhabbaṃ.
ಮಸೂರಕೇತಿ ಚಮ್ಮಮಯಭಿಸಿಯಂ। ಚಮ್ಮಮಯಂ ಪನ ಬಿಮ್ಬೋಹನಂ ತೂಲಪುಣ್ಣಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಪಾಳಿಯಂ ಸೇನಾಸನಪರಿಕ್ಖಾರದುಸ್ಸನ್ತಿ ಸೇನಾಸನಪರಿಕ್ಖಾರಕರಣತ್ಥಾಯ ದುಸ್ಸಂ। ಭಿಸಿಂ ಓನನ್ಧಿತುನ್ತಿ ಭಿಸಿತ್ಥವಿಕಾಯ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಬನ್ಧಿತುಂ। ಪರಿಭಿಜ್ಜತೀತಿ ಮಞ್ಚಾದಿತೋ ಸಾರಿಯಮಾನಾ ಪೀಠಕೋಟಿಆದೀಸು ನಿಸೀದನ್ತೇಹಿ ಘಂಸಿಯಮಾನಾ ಭಿಸಿ ಪರಿಭಿಜ್ಜತಿ। ಓನದ್ಧಮಞ್ಚನ್ತಿ ಭಿಸಿಂ ಏಕಾಬದ್ಧಂ ಕತ್ವಾ ಬದ್ಧಮಞ್ಚಂ। ಪಾಳಿಯಂ ಛವಿಂ ಉಪ್ಪಾಟೇತ್ವಾ ಹರನ್ತೀತಿ ಭಿಸಿಚ್ಛವಿಂ ಚೋರಾ ಹರನ್ತಿ। ಫೋಸಿತುನ್ತಿ ಚೋರೇಹಿ ಹರಿತಸ್ಸ ಪಚ್ಛಾ ಹರಿತಸಞ್ಞಾಣಫುಸಿತಬಿನ್ದೂನಿ ದಾತುಂ। ಭಿತ್ತಿಕಮ್ಮನ್ತಿ ನಾನಾವಣ್ಣೇಹಿ ವಿಭಿತ್ತಿರಾಜಿಕರಣಂ। ಹತ್ಥಕಮ್ಮನ್ತಿ ಹತ್ಥೇನ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಞ್ಞಾಕರಣಂ।
Masūraketi cammamayabhisiyaṃ. Cammamayaṃ pana bimbohanaṃ tūlapuṇṇampi na vaṭṭati. Pāḷiyaṃ senāsanaparikkhāradussanti senāsanaparikkhārakaraṇatthāya dussaṃ. Bhisiṃ onandhitunti bhisitthavikāya pakkhipitvā bandhituṃ. Paribhijjatīti mañcādito sāriyamānā pīṭhakoṭiādīsu nisīdantehi ghaṃsiyamānā bhisi paribhijjati. Onaddhamañcanti bhisiṃ ekābaddhaṃ katvā baddhamañcaṃ. Pāḷiyaṃ chaviṃ uppāṭetvā harantīti bhisicchaviṃ corā haranti. Phositunti corehi haritassa pacchā haritasaññāṇaphusitabindūni dātuṃ. Bhittikammanti nānāvaṇṇehi vibhittirājikaraṇaṃ. Hatthakammanti hatthena yaṃ kiñci saññākaraṇaṃ.
೨೯೮. ಪಾಳಿಯಂ ನ ನಿಪತತೀತಿ ನ ಅಲ್ಲೀಯತಿ। ಪಟಿಬಾಹೇತ್ವಾತಿ ಘಂಸಿತ್ವಾ। ನ ನಿಬನ್ಧತೀತಿ ಅನಿಬನ್ಧನೀಯೋ, ನ ಲಗ್ಗನಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
298. Pāḷiyaṃ na nipatatīti na allīyati. Paṭibāhetvāti ghaṃsitvā. Na nibandhatīti anibandhanīyo, na lagganakoti attho.
೨೯೯. ‘‘ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವತ್ತುಮ್ಪಿ ನ ಲಬ್ಭತೀತಿ ಆಣತ್ತಿಯಾ ಏವ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತತ್ತಾ ದ್ವಾರಪಾಲಂ ‘‘ಕಿಂ ನ ಕರೋಸೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಪರಿಯಾಯೇನ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಜಾತಕಪಕರಣನ್ತಿ ಜಾತಕಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ ಇತ್ಥಿಪುರಿಸಾದಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ರೂಪಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ। ‘‘ಪರೇಹಿ ಕಾರಾಪೇತು’’ನ್ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಬುದ್ಧರೂಪಮ್ಪಿ ಸಯಂ ಕಾತುಂ ನ ಲಭತಿ। ಪಾಳಿಯಂ ಪಞ್ಚಪಟಿಕನ್ತಿ ಜಾತಿಆದಿಪಞ್ಚಪ್ಪಕಾರವಣ್ಣಮಟ್ಠಂ।
299.‘‘Karohī’’ti vattumpi na labbhatīti āṇattiyā eva paṭikkhittattā dvārapālaṃ ‘‘kiṃ na karosī’’tiādinā pariyāyena vattuṃ vaṭṭati. Jātakapakaraṇanti jātakapaṭisaṃyuttaṃ itthipurisādi yaṃ kiñci rūpaṃ adhippetaṃ. ‘‘Parehi kārāpetu’’nti vuttattā buddharūpampi sayaṃ kātuṃ na labhati. Pāḷiyaṃ pañcapaṭikanti jātiādipañcappakāravaṇṇamaṭṭhaṃ.
೩೦೦. ಉಪಚಾರೋ ನ ಹೋತೀತಿ ಗಬ್ಭಸ್ಸ ಬಹಿ ಸಮನ್ತಾ ಅನುಪರಿಗಮನಸ್ಸ ಓಕಾಸೋ ನಪ್ಪಹೋತಿ। ರುಕ್ಖಂ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾತಿ ತಚ್ಛಿತಸಾರದಾರುಂ ಅಗ್ಗಸಮೀಪೇ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ। ಕತ್ವಾತಿ ಛಿದ್ದೇ ಕತ್ವಾ। ಕಪ್ಪಕತಂ ವಿಯ ಸಾರಖಾಣುಕೇ ಆಕೋಟೇತ್ವಾ ಏವಂ ಕತಮೇವ ‘‘ಆಹರಿಮಂ ಭಿತ್ತಿಪಾದ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಉಪತ್ಥಮ್ಭನತ್ಥಂ ಭೂಮಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತುನ್ತಿ ಜಿಣ್ಣಭಿತ್ತಿಪಾದೇನ ಬಹಿ ಸಮಾನಭಾರಂ ಖಾಣುಕಪ್ಪಸೀಸೇನ ಉಸ್ಸಾಪೇತ್ವಾ ಮೂಲೇನ ಭೂಮಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತುಂ। ಪರಿತ್ತಾಣತ್ಥನ್ತಿ ಉಲ್ಲಿತ್ತಾವಲಿತ್ತಕುಟಿಯಾ ಓವಸ್ಸನಟ್ಠಾನಸ್ಸ ಪರಿತ್ತಾಣತ್ಥಂ। ಕಿಟಿಕನ್ತಿ ತಾಲಪಣ್ಣಾದೀಹಿ ಕತಪದಲಂ। ಮದ್ದಿತಮತ್ತಿಕನ್ತಿ ಓವಸ್ಸನಛಿದ್ದಸ್ಸ ಪಿದಹನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ।
300.Upacārona hotīti gabbhassa bahi samantā anuparigamanassa okāso nappahoti. Rukkhaṃ vijjhitvāti tacchitasāradāruṃ aggasamīpe vijjhitvā. Katvāti chidde katvā. Kappakataṃ viya sārakhāṇuke ākoṭetvā evaṃ katameva ‘‘āharimaṃ bhittipāda’’nti vuttaṃ. Upatthambhanatthaṃ bhūmiyaṃ patiṭṭhāpetunti jiṇṇabhittipādena bahi samānabhāraṃ khāṇukappasīsena ussāpetvā mūlena bhūmiyaṃ patiṭṭhāpetuṃ. Parittāṇatthanti ullittāvalittakuṭiyā ovassanaṭṭhānassa parittāṇatthaṃ. Kiṭikanti tālapaṇṇādīhi katapadalaṃ. Madditamattikanti ovassanachiddassa pidahanatthaṃ vuttaṃ.
ಉಭತೋಕುಟ್ಟಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಕತಪದೇಸಸ್ಸಾತಿ ಯಥಾ ಬಹಿ ಠಿತಾ ಉಜುಕಂ ಅನ್ತೋ ನಿಸಿನ್ನೇ ನ ಪಸ್ಸನ್ತಿ, ಏವಂ ದ್ವಾರಾಭಿಮುಖಂ ಪಿದಹನವಸೇನ ಭಿತ್ತಿಞ್ಚ ಅಞ್ಞತೋ ದ್ವಾರಞ್ಚ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಕತಟ್ಠಾನಂ ವದತಿ। ಸಮನ್ತಾ ಪರಿಯಾಗಾರೋತಿ ಸಮನ್ತತೋ ಆವಿದ್ಧಪಮುಖಂ। ವಂಸಂ ದತ್ವಾತಿ ಪುರಿಸಪ್ಪಮಾಣೇ ಪಾದೇ ನಿಖಣಿತ್ವಾ ತೇಸಂ ಉಪರಿ ಪಿಟ್ಠಿವಂಸಸದಿಸಂ ಪಸ್ಸವಂಸಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಓಸಾರೇತ್ವಾ। ಏಕಂ ದಣ್ಡಕೋಟಿಂ ಅತಿಉಚ್ಚಾಯ ವಿಹಾರಭಿತ್ತಿಕೋಟಿಯಾ ಏಕಂ ಕೋಟಿಂ ನೀಚೇ ವಂಸಪಿಟ್ಠಿಯಂ ಠಪನವಸೇನ ದಣ್ಡಕೇ ಪಸಾರೇತ್ವಾ। ಚಕ್ಕಲಯುತ್ತೋ ಕಿಟಿಕೋತಿ ಕವಾಟಂ ವಿಯ ವಿವರಣಥಕನಸುಖತ್ಥಂ ಚಕ್ಕಲಬನ್ಧಕಿಟಿಕಂ। ಪಾಳಿಯಂ ಉಗ್ಘಾಟನಕಿಟಿಕನ್ತಿ ಆಪಣಾದೀಸು ಅನತ್ಥಿಕಕಾಲೇ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ, ಉಪರಿ ಚ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಓತರಣಕಿಟಿಕಂ, ಕಪ್ಪಸೀಸೇಹಿ ವಾ ಉಪತ್ಥಮ್ಭನೀಹಿ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಓತರಣಕಿಟಿಕಮ್ಪಿ।
Ubhatokuṭṭaṃ nīharitvā katapadesassāti yathā bahi ṭhitā ujukaṃ anto nisinne na passanti, evaṃ dvārābhimukhaṃ pidahanavasena bhittiñca aññato dvārañca yojetvā kataṭṭhānaṃ vadati. Samantā pariyāgāroti samantato āviddhapamukhaṃ. Vaṃsaṃ datvāti purisappamāṇe pāde nikhaṇitvā tesaṃ upari piṭṭhivaṃsasadisaṃ passavaṃsaṃ ṭhapetvā osāretvā. Ekaṃ daṇḍakoṭiṃ atiuccāya vihārabhittikoṭiyā ekaṃ koṭiṃ nīce vaṃsapiṭṭhiyaṃ ṭhapanavasena daṇḍake pasāretvā. Cakkalayutto kiṭikoti kavāṭaṃ viya vivaraṇathakanasukhatthaṃ cakkalabandhakiṭikaṃ. Pāḷiyaṃ ugghāṭanakiṭikanti āpaṇādīsu anatthikakāle ukkhipitvā, upari ca bandhitvā pacchā otaraṇakiṭikaṃ, kappasīsehi vā upatthambhanīhi ukkhipitvā pacchā otaraṇakiṭikampi.
೩೦೧. ಪಾನೀಯಂ ಓತಪ್ಪತೀತಿ ಪಾನೀಯಭಾಜನೇಸು ಠಪಿತಪಾನೀಯಂ ಆತಪೇನ ಸನ್ತಪ್ಪತಿ।
301.Pānīyaṃ otappatīti pānīyabhājanesu ṭhapitapānīyaṃ ātapena santappati.
೩೦೩. ತಯೋ ವಾಟೇತಿ ತಯೋ ಪರಿಕ್ಖೇಪೇ। ವೇಳುವಾಟನ್ತಿ ಸಬ್ಬಂ ದಾರುಪರಿಕ್ಖೇಪಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಕಣ್ಟಕವಾಟನ್ತಿ ಸಬ್ಬಸಾಖಾಪರಿಕ್ಖೇಪಂ।
303.Tayo vāṭeti tayo parikkhepe. Veḷuvāṭanti sabbaṃ dāruparikkhepaṃ saṅgaṇhāti. Kaṇṭakavāṭanti sabbasākhāparikkhepaṃ.
೩೦೫. ಆಲೋಕೋ ಅನ್ತರಧಾಯೀತಿ ಯೋ ಬುದ್ಧಾರಮ್ಮಣಾಯ ಪೀತಿಯಾ ಆನುಭಾವೇನ ಮಹನ್ತೋ ಓಭಾಸೋ ಅಹೋಸಿ, ಯೇನ ಚಸ್ಸ ಪದೀಪಸಹಸ್ಸೇನ ವಿಯ ವಿಗತನ್ಧಕಾರೋ ಮಗ್ಗೋ ಅಹೋಸಿ, ಸೋ ಬಹಿನಗರೇ ಛವಸರೀರಸಮಾಕುಲಂ ದುಗ್ಗನ್ಧಂ ಬೀಭಚ್ಛಂ ಆಮಕಸುಸಾನಂ ಪತ್ತಸ್ಸ ಭಯೇನ ಪೀತಿವೇಗೇ ಮನ್ದೀಭೂತೇ ಅನ್ತರಧಾಯಿ।
305.Āloko antaradhāyīti yo buddhārammaṇāya pītiyā ānubhāvena mahanto obhāso ahosi, yena cassa padīpasahassena viya vigatandhakāro maggo ahosi, so bahinagare chavasarīrasamākulaṃ duggandhaṃ bībhacchaṃ āmakasusānaṃ pattassa bhayena pītivege mandībhūte antaradhāyi.
ಸತಂ ಹತ್ಥೀತಿ ಗಾಥಾಯ ಹತ್ಥಿನೋ ಸತಸಹಸ್ಸಾನೀತಿ ಏವಂ ಪಚ್ಚೇಕಂ ಸಹಸ್ಸ-ಸದ್ದೇನ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಅತ್ಥೋ ಞಾತಬ್ಬೋ। ಪದವೀತಿಹಾರಸ್ಸಾತಿ ‘‘ಬುದ್ಧಂ ವನ್ದಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ರತನತ್ತಯಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಗಚ್ಛತೋ ಏಕಪದವೀತಿಹಾರಸ್ಸ , ತಪ್ಪಚ್ಚಯಕುಸಲಫಲಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಸ್ಸ ಸೋಳಸಮೋ ಭಾಗೋ ಕಲಂ ನಾಮ, ತಂ ಸೋಳಸಿಂ ಕಲಂ ಯಥಾವುತ್ತಾ ಹತ್ಥಿಆದಯೋ ಸಬ್ಬೇ ನಾಗ್ಘನ್ತಿ ನಾರಹನ್ತಿ, ನಿದಸ್ಸನಮತ್ತಞ್ಚೇತಂ। ಅನೇಕಸತಸಹಸ್ಸಭಾಗಮ್ಪಿ ನಾಗ್ಘನ್ತಿ।
Sataṃhatthīti gāthāya hatthino satasahassānīti evaṃ paccekaṃ sahassa-saddena yojetvā attho ñātabbo. Padavītihārassāti ‘‘buddhaṃ vandissāmī’’ti ratanattayaṃ uddissa gacchato ekapadavītihārassa , tappaccayakusalaphalassāti attho. Tassa soḷasamo bhāgo kalaṃ nāma, taṃ soḷasiṃ kalaṃ yathāvuttā hatthiādayo sabbe nāgghanti nārahanti, nidassanamattañcetaṃ. Anekasatasahassabhāgampi nāgghanti.
ಅನ್ಧಕಾರೋ ಅನ್ತರಧಾಯೀತಿ ಪುನ ಬಲವಪೀತಿಯಾ ಆಲೋಕೇ ಸಮುಪ್ಪನ್ನೇ ಅನ್ತರಧಾಯಿ। ಆಸತ್ತಿಯೋತಿ ತಣ್ಹಾಯೋ। ವಯಕರಣನ್ತಿ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಮೂಲಂ ನವಕಮ್ಮಂ।
Andhakāro antaradhāyīti puna balavapītiyā āloke samuppanne antaradhāyi. Āsattiyoti taṇhāyo. Vayakaraṇanti deyyadhammamūlaṃ navakammaṃ.
೩೦೯. ದದೇಯ್ಯಾತಿ ನವಕಮ್ಮಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ವಿಹಾರೇ ಇಸ್ಸರಿಯಂ ದದೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ದಿನ್ನೋತಿ ನವಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಿಹಾರೋ ದಿನ್ನೋ, ವಿಹಾರೇ ನವಕಮ್ಮಂ ದಿನ್ನನ್ತಿ ವಾ ಅತ್ಥೋ।
309.Dadeyyāti navakammaṃ adhiṭṭhātuṃ vihāre issariyaṃ dadeyyāti attho. Dinnoti navakammaṃ kātuṃ vihāro dinno, vihāre navakammaṃ dinnanti vā attho.
೩೧೩-೪. ಸನ್ಥಾಗಾರೇತಿ ಸನ್ನಿಪಾತಮಣ್ಡಪೇ। ಓಕಾಸೇತಿ ನಿವಾಸೋಕಾಸೇ। ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಕತನ್ತಿ ಸಙ್ಘಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಕತಂ। ಗಿಹಿವಿಕಟನ್ತಿ ಗಿಹೀಹಿ ಕತಂ ಪಞ್ಞತ್ತಂ, ಗಿಹಿಸನ್ತಕನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
313-4.Santhāgāreti sannipātamaṇḍape. Okāseti nivāsokāse. Uddissa katanti saṅghaṃ uddissa kataṃ. Gihivikaṭanti gihīhi kataṃ paññattaṃ, gihisantakanti attho.
ವಿಹಾರಾನುಜಾನನಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Vihārānujānanakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಚೂಳವಗ್ಗಪಾಳಿ • Cūḷavaggapāḷi
ವಿಹಾರಾನುಜಾನನಂ • Vihārānujānanaṃ
ಮಞ್ಚಪೀಠಾದಿಅನುಜಾನನಂ • Mañcapīṭhādianujānanaṃ
ಸೇತವಣ್ಣಾದಿಅನುಜಾನನಂ • Setavaṇṇādianujānanaṃ
ಪಟಿಭಾನಚಿತ್ತಪಟಿಕ್ಖೇಪಂ • Paṭibhānacittapaṭikkhepaṃ
ಇಟ್ಠಕಾಚಯಾದಿಅನುಜಾನನಂ • Iṭṭhakācayādianujānanaṃ
ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾಅನುಜಾನನಂ • Upaṭṭhānasālāanujānanaṃ
ಆರಾಮಪರಿಕ್ಖೇಪಅನುಜಾನನಂ • Ārāmaparikkhepaanujānanaṃ
ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕವತ್ಥು • Anāthapiṇḍikavatthu
ನವಕಮ್ಮದಾನಂ • Navakammadānaṃ
ಆಸನಪ್ಪಟಿಬಾಹನಪಟಿಕ್ಖೇಪಂ • Āsanappaṭibāhanapaṭikkhepaṃ
ಗಿಹಿವಿಕತಅನುಜಾನನಂ • Gihivikataanujānanaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಚೂಳವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ವಿಹಾರಾನುಜಾನನಕಥಾ • Vihārānujānanakathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā
ವಿಹಾರಾನುಜಾನನಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Vihārānujānanakathāvaṇṇanā
ಮಞ್ಚಪೀಠಾದಿಅನುಜಾನನಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Mañcapīṭhādianujānanakathāvaṇṇanā
ಇಟ್ಠಕಾಚಯಾದಿಅನುಜಾನನಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Iṭṭhakācayādianujānanakathāvaṇṇanā
ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕವತ್ಥುಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Anāthapiṇḍikavatthukathāvaṇṇanā
ಆಸನಪ್ಪಟಿಬಾಹನಾದಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Āsanappaṭibāhanādikathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ವಿಹಾರಾನುಜಾನನಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Vihārānujānanakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ವಿಹಾರಾನುಜಾನನಕಥಾ • Vihārānujānanakathā