Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਥੇਰੀਗਾਥਾ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Therīgāthā-aṭṭhakathā |
੮. વਿਜਯਾਥੇਰੀਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ
8. Vijayātherīgāthāvaṇṇanā
ਚਤੁਕ੍ਖਤ੍ਤੁਨ੍ਤਿਆਦਿਕਾ વਿਜਯਾਯ ਥੇਰਿਯਾ ਗਾਥਾ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇ વਿવਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਕੁਸਲਂ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੀ, ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਪਰਿਬ੍ਰੂਹਿਤਕੁਸਲਮੂਲਾ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੀ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਰਾਜਗਹੇ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ વਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍વਾ ਖੇਮਾਯ ਥੇਰਿਯਾ ਗਿਹਿਕਾਲੇ ਸਹਾਯਿਕਾ ਅਹੋਸਿ। ਸਾ ਤਸ੍ਸਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਭਾવਂ ਸੁਤ੍વਾ ‘‘ਸਾਪਿ ਨਾਮ ਰਾਜਮਹੇਸੀ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਤਿ ਕਿਮਙ੍ਗਂ ਪਨਾਹ’’ਨ੍ਤਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਕਾਮਾਯੇવ ਹੁਤ੍વਾ ਖੇਮਾਥੇਰਿਯਾ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿ। ਥੇਰੀ ਤਸ੍ਸਾ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਞਤ੍વਾ ਤਥਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ, ਯਥਾ ਸਂਸਾਰੇ ਸਂવਿਗ੍ਗਮਾਨਸਾ ਸਾਸਨੇ ਸਾ ਅਭਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਸਾ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸਂવੇਗਜਾਤਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧਾ ਚ ਹੁਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿ। ਥੇਰੀ ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ। ਸਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਕਤਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਾ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾਯ, ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਉਦਾਨવਸੇਨ –
Catukkhattuntiādikā vijayāya theriyā gāthā. Ayampi purimabuddhesu katādhikārā tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinantī, anukkamena paribrūhitakusalamūlā devamanussesu saṃsarantī, imasmiṃ buddhuppāde rājagahe aññatarasmiṃ kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patvā khemāya theriyā gihikāle sahāyikā ahosi. Sā tassā pabbajitabhāvaṃ sutvā ‘‘sāpi nāma rājamahesī pabbajissati kimaṅgaṃ panāha’’nti pabbajitukāmāyeva hutvā khemātheriyā santikaṃ upasaṅkami. Therī tassā ajjhāsayaṃ ñatvā tathā dhammaṃ desesi, yathā saṃsāre saṃviggamānasā sāsane sā abhippasannā bhavissati. Sā taṃ dhammaṃ sutvā saṃvegajātā paṭiladdhasaddhā ca hutvā pabbajjaṃ yāci. Therī taṃ pabbājesi. Sā pabbajitvā katapubbakiccā vipassanaṃ paṭṭhapetvā hetusampannatāya, na cirasseva saha paṭisambhidāhi arahattaṃ patvā attano paṭipattiṃ paccavekkhitvā udānavasena –
੧੬੯.
169.
‘‘ਚਤੁਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ, વਿਹਾਰਾ ਉਪਨਿਕ੍ਖਮਿਂ।
‘‘Catukkhattuṃ pañcakkhattuṃ, vihārā upanikkhamiṃ;
ਅਲਦ੍ਧਾ ਚੇਤਸੋ ਸਨ੍ਤਿਂ, ਚਿਤ੍ਤੇ ਅવਸવਤ੍ਤਿਨੀ॥
Aladdhā cetaso santiṃ, citte avasavattinī.
੧੭੦.
170.
‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮ੍ਮ, ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਹਂ।
‘‘Bhikkhuniṃ upasaṅkamma, sakkaccaṃ paripucchahaṃ;
ਸਾ ਮੇ ਧਮ੍ਮਮਦੇਸੇਸਿ, ਧਾਤੁਆਯਤਨਾਨਿ ਚ॥
Sā me dhammamadesesi, dhātuāyatanāni ca.
੧੭੧.
171.
‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਬਲਾਨਿ ਚ।
‘‘Cattāri ariyasaccāni, indriyāni balāni ca;
ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ, ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ॥
Bojjhaṅgaṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ, uttamatthassa pattiyā.
੧੭੨.
172.
‘‘ਤਸ੍ਸਾਹਂ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ, ਕਰੋਨ੍ਤੀ ਅਨੁਸਾਸਨਿਂ।
‘‘Tassāhaṃ vacanaṃ sutvā, karontī anusāsaniṃ;
ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪੁਰਿਮੇ ਯਾਮੇ, ਪੁਬ੍ਬਜਾਤਿਮਨੁਸ੍ਸਰਿਂ॥
Rattiyā purime yāme, pubbajātimanussariṃ.
੧੭੩.
173.
‘‘ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮੇ ਯਾਮੇ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਂ વਿਸੋਧਯਿਂ।
‘‘Rattiyā majjhime yāme, dibbacakkhuṃ visodhayiṃ;
ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਯਾਮੇ, ਤਮੋਖਨ੍ਧਂ ਪਦਾਲਯਿਂ॥
Rattiyā pacchime yāme, tamokhandhaṃ padālayiṃ.
੧੭੪.
174.
‘‘ਪੀਤਿਸੁਖੇਨ ਚ ਕਾਯਂ, ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਰਿਂ ਤਦਾ।
‘‘Pītisukhena ca kāyaṃ, pharitvā vihariṃ tadā;
ਸਤ੍ਤਮਿਯਾ ਪਾਦੇ ਪਸਾਰੇਸਿਂ, ਤਮੋਖਨ੍ਧਂ ਪਦਾਲਿਯਾ’’ਤਿ॥ –
Sattamiyā pāde pasāresiṃ, tamokhandhaṃ padāliyā’’ti. –
ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ।
Imā gāthā abhāsi.
ਤਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਨ੍ਤਿ ਖੇਮਾਥੇਰਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਤਿ।
Tattha bhikkhuninti khemātheriṃ sandhāya vadati.
ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਞ੍ਚ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਞ੍ਚ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ। ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸੇવ વਾ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਧਿਗਮਾਯ।
Bojjhaṅgaṭṭhaṅgikaṃ magganti sattabojjhaṅgañca aṭṭhaṅgikañca ariyamaggaṃ. Uttamatthassa pattiyāti arahattassa nibbānasseva vā pattiyā adhigamāya.
ਪੀਤਿਸੁਖੇਨਾਤਿ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਯ ਪੀਤਿਯਾ ਸੁਖੇਨ ਚ। ਕਾਯਨ੍ਤਿ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਨਾਮਕਾਯਂ ਤਦਨੁਸਾਰੇਨ ਰੂਪਕਾਯਞ੍ਚ। ਫਰਿਤ੍વਾਤਿ ਫੁਸਿਤ੍વਾ ਬ੍ਯਾਪੇਤ੍વਾ વਾ। ਸਤ੍ਤਮਿਯਾ ਪਾਦੇ ਪਸਾਰੇਸਿਨ੍ਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਰਦ੍ਧਦਿવਸਤੋ ਸਤ੍ਤਮਿਯਂ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪਾਦੇ ਪਸਾਰੇਸਿਂ। ਕਥਂ? ਤਮੋਖਨ੍ਧਂ ਪਦਾਲਿਯ, ਅਪ੍ਪਦਾਲਿਤਪੁਬ੍ਬਂ ਮੋਹਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗਞਾਣਾਸਿਨਾ ਪਦਾਲੇਤ੍વਾ। ਸੇਸਂ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਨਯਮੇવ।
Pītisukhenāti phalasamāpattipariyāpannāya pītiyā sukhena ca. Kāyanti taṃsampayuttaṃ nāmakāyaṃ tadanusārena rūpakāyañca. Pharitvāti phusitvā byāpetvā vā. Sattamiyā pāde pasāresinti vipassanāya āraddhadivasato sattamiyaṃ pallaṅkaṃ bhinditvā pāde pasāresiṃ. Kathaṃ? Tamokhandhaṃ padāliya, appadālitapubbaṃ mohakkhandhaṃ aggamaggañāṇāsinā padāletvā. Sesaṃ heṭṭhā vuttanayameva.
વਿਜਯਾਥੇਰੀਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Vijayātherīgāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ਛਕ੍ਕਨਿਪਾਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Chakkanipātavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਥੇਰੀਗਾਥਾਪਾਲ਼ਿ • Therīgāthāpāḷi / ੮. વਿਜਯਾਥੇਰੀਗਾਥਾ • 8. Vijayātherīgāthā