| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
೭. ವಿಕಾಲಭೋಜನಸಿಕ್ಖಾಪದಂ
7. Vikālabhojanasikkhāpadaṃ
೨೪೭. ಸತ್ತಮೇ ಗಿರಿಮ್ಹೀತಿ ಪಬ್ಬತಮ್ಹಿ। ಸೋ ಹಿ ಹಿಮವಮನಾದಿವಸೇನ ಜಲಂ, ಸಾರಭೂತಾನಿ ಚ ಭೇಸಜ್ಜಾದಿವತ್ಥೂನಿ ಗಿರತಿ ನಿಗ್ಗಿರತೀತಿ ಗಿರೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಅಗ್ಗಸಮಜ್ಜೋತಿ ಉತ್ತಮಸಮಜ್ಜೋ। ಇಮೇಹಿ ಪದೇಹಿ ಅಗ್ಗೋ ಸಮಜ್ಜೋ ಅಗ್ಗಸಮಜ್ಜೋ, ಗಿರಿಮ್ಹಿ ಪವತ್ತೋ ಅಗ್ಗಸಮಜ್ಜೋ ಗಿರಗ್ಗಸಮಜ್ಜೋತಿ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಸಮಜ್ಜೋತಿ ಚ ಸಭಾ। ಸಾ ಹಿ ಸಮಾಗಮಂ ಅಜನ್ತಿ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ಜನಾ ಏತ್ಥಾತಿ ಸಮಜ್ಜೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ‘‘ಗಿರಿಸ್ಸ ವಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಗಿರಿಸ್ಸ ಅಗ್ಗೋ ಕೋಟಿ ಗಿರಗ್ಗೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಪವತ್ತೋ ಸಮಜ್ಜೋ ಗಿರಗ್ಗಸಮಜ್ಜೋತಿ ಅತ್ಥೋ ದಸ್ಸಿತೋ। ಸೋತಿ ಗಿರಗ್ಗಸಮಜ್ಜೋ। ಭವಿಸ್ಸತಿ ಕಿರಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಭೂಮಿಭಾಗೇತಿ ಅವಯವಿಆಧಾರೋ, ಸನ್ನಿಪತತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ನಟಞ್ಚ ನಾಟಕಞ್ಚ ನಟನಾಟಕಾನಿ। ‘‘ನಚ್ಚಂ ಗೀತಂ ವಾದಿತಞ್ಚಾ’’ತಿ ಇದಂ ತಯಂ ‘‘ನಾಟಕ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತೇಸನ್ತಿ ನಟನಾಟಕಾನಂ। ದಸ್ಸನತ್ಥನ್ತಿ ದಸ್ಸನಾಯ ಚ ಸವನಾಯ ಚ। ಸವನಮ್ಪಿ ಹಿ ದಸ್ಸನೇನೇವ ಸಙ್ಗಹಿತಂ। ಅಪಞ್ಞತ್ತೇ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇತಿ ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸಸಿಕ್ಖಾಪದಸ್ಸ ತಾವ ಅಪಞ್ಞತ್ತತ್ತಾ। ತೇತಿ ಸತ್ತರಸವಗ್ಗಿಯಾ। ತತ್ಥಾತಿ ಗಿರಗ್ಗಸಮಜ್ಜಂ। ಅಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ। ನೇಸನ್ತಿ ಸತ್ತರಸವಗ್ಗಿಯಾನಂ ಅದಂಸೂತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ವಿಲಿಮ್ಪೇತ್ವಾತಿ ವಿಲೇಪನೇಹಿ ವಿವಿಧಾಕಾರೇನ ಲಿಮ್ಪೇತ್ವಾ।
247. Sattame girimhīti pabbatamhi. So hi himavamanādivasena jalaṃ, sārabhūtāni ca bhesajjādivatthūni girati niggiratīti girīti vuccati. Aggasamajjoti uttamasamajjo. Imehi padehi aggo samajjo aggasamajjo, girimhi pavatto aggasamajjo giraggasamajjoti atthaṃ dasseti. Samajjoti ca sabhā. Sā hi samāgamaṃ ajanti gacchanti janā etthāti samajjoti vuccati. ‘‘Girissa vā’’tiādinā girissa aggo koṭi giraggo, tasmiṃ pavatto samajjo giraggasamajjoti attho dassito. Soti giraggasamajjo. Bhavissati kirāti yojanā. Bhūmibhāgeti avayaviādhāro, sannipatatīti sambandho. Naṭañca nāṭakañca naṭanāṭakāni. ‘‘Naccaṃ gītaṃ vāditañcā’’ti idaṃ tayaṃ ‘‘nāṭaka’’nti vuccati. Tesanti naṭanāṭakānaṃ. Dassanatthanti dassanāya ca savanāya ca. Savanampi hi dassaneneva saṅgahitaṃ. Apaññattesikkhāpadeti ūnavīsativassasikkhāpadassa tāva apaññattattā. Teti sattarasavaggiyā. Tatthāti giraggasamajjaṃ. Athāti tasmiṃ kāle. Nesanti sattarasavaggiyānaṃ adaṃsūti sambandho. Vilimpetvāti vilepanehi vividhākārena limpetvā.
೨೪೯. ‘‘ವಿಕಾಲೇ’’ತಿ ಸಾಮಞ್ಞೇನ ವುತ್ತೇಪಿ ವಿಸೇಸಕಾಲೋವ ಗಹೇತಬ್ಬೋತಿ ಆಹ ‘‘ಕಾಲೋ’’ತಿಆದಿ। ಸೋ ಚಾತಿ ಭೋಜನಕಾಲೋ ಚ। ಮಜ್ಝನ್ಹಿಕೋ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ತೇನೇವಾತಿ ಭೋಜನಕಾಲಸ್ಸ ಅಧಿಪ್ಪೇತತ್ತಾ ಏವ। ಅಸ್ಸಾತಿ ‘‘ವಿಕಾಲೇ’’ತಿಪದಸ್ಸ। ‘‘ವಿಕಾಲೋ ನಾಮ…ಪೇ॰… ಅರುಣುಗ್ಗಮನಾ’’ತಿ ಪದಭಾಜನೇನ ಅರುಣುಗ್ಗಮನತೋ ಯಾವ ಮಜ್ಝನ್ಹಿಕಾ ಕಾಲೋ ನಾಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ ನಯೇನ ದಸ್ಸಿತೋ ಹೋತಿ। ತತೋತಿ ಠಿತಮಜ್ಝನ್ಹಿಕತೋ। ಸೂರಿಯಸ್ಸ ಅತಿಸೀಘತ್ತಾ ವೇಗೇನ ಠಿತಮಜ್ಝನ್ಹಿಕಂ ವೀತಿವತ್ತೇಯ್ಯಾತಿ ಆಹ ‘‘ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಕೇನ ಪನ ನ ಕತ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ। ಕಾಲತ್ಥಮ್ಭೋತಿ ಕಾಲಸ್ಸ ಜಾನನತ್ಥಾಯ ಥೂಣೋ। ಕಾಲನ್ತರೇತಿ ಕಾಲಸ್ಸ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ।
249. ‘‘Vikāle’’ti sāmaññena vuttepi visesakālova gahetabboti āha ‘‘kālo’’tiādi. So cāti bhojanakālo ca. Majjhanhiko hotīti yojanā. Tenevāti bhojanakālassa adhippetattā eva. Assāti ‘‘vikāle’’tipadassa. ‘‘Vikālo nāma…pe… aruṇuggamanā’’ti padabhājanena aruṇuggamanato yāva majjhanhikā kālo nāmāti attho nayena dassito hoti. Tatoti ṭhitamajjhanhikato. Sūriyassa atisīghattā vegena ṭhitamajjhanhikaṃ vītivatteyyāti āha ‘‘kukkuccakena pana na kattabba’’nti. Kālatthambhoti kālassa jānanatthāya thūṇo. Kālantareti kālassa abbhantare.
ಅವಸೇಸಂ ಖಾದನೀಯಂ ನಾಮಾತಿ ಏತ್ಥ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ಏವಂ ವೇದಿತಬ್ಬೋತಿ ಯೋಜನಾ। ಯನ್ತಿ ಖಾದನೀಯಂ ಅತ್ಥೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ವನಮೂಲಾದಿಪಭೇದಂ ಯಮ್ಪಿ ಖಾದನೀಯಂ ಅತ್ಥಿ, ತಮ್ಪಿ ಆಮಿಸಗತಿಕಂ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಸೇಯ್ಯಥಿದನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಾವಾಚಕನಿಪಾತಸಮುದಾಯೋ। ಇದಂ ಖಾದನೀಯಂ ಸೇಯ್ಯಥಾ ಕತಮನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇದಮ್ಪೀತಿ ಇದಂ ದ್ವಾದಸವಿಧಮ್ಪಿ। ಪಿಸದ್ದೇನ ನ ಪೂವಾದಿಯೇವಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ।
Avasesaṃ khādanīyaṃ nāmāti ettha vinicchayo evaṃ veditabboti yojanā. Yanti khādanīyaṃ atthīti sambandho. Vanamūlādipabhedaṃ yampi khādanīyaṃ atthi, tampi āmisagatikaṃ hotīti yojanā. Seyyathidanti pucchāvācakanipātasamudāyo. Idaṃ khādanīyaṃ seyyathā katamanti attho. Idampīti idaṃ dvādasavidhampi. Pisaddena na pūvādiyevāti dasseti.
ತತ್ಥಾತಿ ದ್ವಾದಸಸು ಖಾದನೀಯೇಸು, ಆಧಾರೇ ಭುಮ್ಮಂ। ಮೂಲತಿ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ ಏತ್ಥ, ಏತೇನಾತಿ ವಾ ಮೂಲಂ। ಖಾದಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಖಾದನೀಯಂ। ಮೂಲಮೇವ ಖಾದನೀಯಂ ಮೂಲಖಾದನೀಯಂ, ತಸ್ಮಿಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ಏವಂ ವೇದಿತಬ್ಬೋತಿ ಯೋಜನಾ। ಮೂಲಕಮೂಲಾದೀನಿ ಲೋಕಸಙ್ಕೇತೋ ಪದೇಸತೋಯೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ। ತಂ ತಞ್ಹಿ ನಾಮಂ ಅಜಾನನ್ತಾನಂ ಅತಿಸಮ್ಮೂಳ್ಹಕಾರಣತ್ತಾ ಸಹ ಪರಿಯಾಯನ್ತರೇನ ವಚನತ್ಥಂ ವಕ್ಖಾಮ। ಸೂಪಸ್ಸ ಹಿತಂ ಸೂಪೇಯ್ಯಂ, ಸೂಪೇಯ್ಯಂ ಪಣ್ಣಂ ಏತೇಸನ್ತಿ ಸೂಪೇಯ್ಯಪಣ್ಣಾ, ತೇಸಂ ಮೂಲಾನಿ ಸೂಪೇಯ್ಯಪಣ್ಣಮೂಲಾನಿ। ಆಮೀಯತಿ ಅನ್ತೋ ಪವೇಸೀಯತೀತಿ ಆಮಿಸೋ, ಆಕಾರೋ ಅನ್ತೋಕರಣತ್ಥೋ, ಆಮಿಸಸ್ಸ ಗತಿ ವಿಯ ಗತಿ ಏತೇಸನ್ತಿ ಆಮಿಸಗತಿಕಾನಿ । ಏತ್ಥಾತಿ ಮೂಲೇಸು। ಜರಡ್ಢನ್ತಿ ಜರಭೂತಂ ಉಪಡ್ಢಂ। ಅಞ್ಞಮ್ಪೀತಿ ವಜಕಲಿಮೂಲತೋ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ।
Tatthāti dvādasasu khādanīyesu, ādhāre bhummaṃ. Mūlati patiṭṭhāti ettha, etenāti vā mūlaṃ. Khāditabbanti khādanīyaṃ. Mūlameva khādanīyaṃ mūlakhādanīyaṃ, tasmiṃ vinicchayo evaṃ veditabboti yojanā. Mūlakamūlādīni lokasaṅketo padesatoyeva veditabbāni. Taṃ tañhi nāmaṃ ajānantānaṃ atisammūḷhakāraṇattā saha pariyāyantarena vacanatthaṃ vakkhāma. Sūpassa hitaṃ sūpeyyaṃ, sūpeyyaṃ paṇṇaṃ etesanti sūpeyyapaṇṇā, tesaṃ mūlāni sūpeyyapaṇṇamūlāni. Āmīyati anto pavesīyatīti āmiso, ākāro antokaraṇattho, āmisassa gati viya gati etesanti āmisagatikāni. Etthāti mūlesu. Jaraḍḍhanti jarabhūtaṃ upaḍḍhaṃ. Aññampīti vajakalimūlato aññampi.
ಯಾನಿ ಪನ ಮೂಲಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ, ತಾನಿ ಯಾವಜೀವಿಕಾನೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಪಾಳಿಯಂ ವುತ್ತಾನೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಖಾದನೀಯತ್ಥನ್ತಿ ಖಾದನೀಯಸ್ಸ, ಖಾದನೀಯೇ ವಾ ವಿಜ್ಜಮಾನಂ, ಖಾದನೀಯೇನ ವಾ ಕಾತಬ್ಬಂ ಕಿಚ್ಚಂ, ಪಯೋಜನಂ ವಾತಿ ಖಾದನೀಯತ್ಥಂ। ‘‘ಖಾದನೀಯೇ’’ತಿಇಮಿನಾ ‘‘ತತ್ಥ ವುತ್ತಾಭಿಧಮ್ಮತ್ಥಾ’’ತಿಆದೀಸು ವಿಯ ಖಾದನೀಯತ್ಥಪದಸ್ಸ ಉತ್ತರಪದತ್ಥಪಧಾನಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ತತ್ಥ ಖಾದನೀಯಸ್ಸ, ಖಾದನೀಯೇ ವಾ ವಿಜ್ಜಮಾನಂ, ಖಾದನೀಯೇನ ವಾ ಕಾತಬ್ಬಂ ಕಿಚ್ಚಂ ನಾಮ ಜಿಘಚ್ಛಾಹರಣಮೇವ। ಯಞ್ಹಿ ಪೂವಾದಿಖಾದನೀಯಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ಜಿಘಚ್ಛಾಹರಣಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ಕಿಚ್ಚಂ ಕಿಚ್ಚಂ ನಾಮಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ತಂ ಕಿಚ್ಚಂ, ಪಯೋಜನಂ ವಾ ನೇವ ಫರನ್ತಿ, ನೇವ ನಿಪ್ಫಾದೇನ್ತಿ। ಏಸೇವ ನಯೋ ‘‘ನ ಭೋಜನೀಯೇ ಭೋಜನೀಯತ್ಥಂ ಫರನ್ತೀ’’ತಿಏತ್ಥಾಪಿ।
Yāni pana mūlāni vuttāni, tāni yāvajīvikānīti yojanā. Pāḷiyaṃ vuttānīti sambandho. Khādanīyatthanti khādanīyassa, khādanīye vā vijjamānaṃ, khādanīyena vā kātabbaṃ kiccaṃ, payojanaṃ vāti khādanīyatthaṃ. ‘‘Khādanīye’’tiiminā ‘‘tattha vuttābhidhammatthā’’tiādīsu viya khādanīyatthapadassa uttarapadatthapadhānabhāvaṃ dasseti. Tattha khādanīyassa, khādanīye vā vijjamānaṃ, khādanīyena vā kātabbaṃ kiccaṃ nāma jighacchāharaṇameva. Yañhi pūvādikhādanīyaṃ khāditvā jighacchāharaṇaṃ hoti, tassa kiccaṃ kiccaṃ nāmāti vuttaṃ hoti. Taṃ kiccaṃ, payojanaṃ vā neva pharanti, neva nipphādenti. Eseva nayo ‘‘na bhojanīye bhojanīyatthaṃ pharantī’’tietthāpi.
ತೇಸನ್ತಿ ಮೂಲಾನಂ ಅನ್ತೋ, ಲಕ್ಖಣನ್ತಿ ವಾ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಏಕಸ್ಮಿಂ ಜನಪದೇ ಖಾದನೀಯತ್ಥಭೋಜನೀಯತ್ಥೇಸು ಫರಮಾನೇಸು ಅಞ್ಞೇಸುಪಿ ಜನಪದೇಸು ಫರನ್ತಿಯೇವಾತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ‘‘ತೇಸು ತೇಸು ಜನಪದೇಸೂ’’ತಿ ವಿಚ್ಛಾಪದಂ ವುತ್ತಂ। ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಹಿ ಬಹೂಸು ಜನಪದೇಸು ಪಥವೀರಸಆಪೋರಸಸಮ್ಪತ್ತಿವಸೇನ ಖಾದನೀಯತ್ಥಭೋಜನೀಯತ್ಥಂ ಫರಮಾನಮ್ಪಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಜನಪದೇ ಪಥವೀರಸಆಪೋರಸವಿಪತ್ತಿವಸೇನ ಅಫರಮಾನಂ ಭವೇಯ್ಯ, ವಿಕಾರವಸೇನ ಪನ ತತ್ಥ ಪವತ್ತತ್ತಾ ತಂ ಜನಪದಂ ಪಮಾಣಂ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಗಹೇತಬ್ಬಮೇವಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಪಕತಿಆಹಾರವಸೇನಾತಿ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಯಾವಕಾಲಿಕ, ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕೇಹಿ ಅಮಿಸ್ಸಿತಂ ಅತ್ತನೋ ಪಕತಿಯಾವ ಆಹಾರಕಿಚ್ಚಕರಣವಸೇನ। ‘‘ಮನುಸ್ಸಾನ’’ನ್ತಿಇಮಿನಾ ಅಞ್ಞೇಸಂ ತಿರಚ್ಛಾನಾದೀನಂ ಖಾದನೀಯತ್ಥಭೋಜನೀಯತ್ಥಂ ಫರಮಾನಮ್ಪಿ ನ ಪಮಾಣನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ತನ್ತಿ ಮೂಲಂ। ಹೀತಿ ಸಚ್ಚಂ। ನಾಮಸಞ್ಞಾಸೂತಿ ನಾಮಸಙ್ಖಾತಾಸು ಸಞ್ಞಾಸು।
Tesanti mūlānaṃ anto, lakkhaṇanti vā sambandho. Ekasmiṃ janapade khādanīyatthabhojanīyatthesu pharamānesu aññesupi janapadesu pharantiyevāti dassanatthaṃ ‘‘tesu tesu janapadesū’’ti vicchāpadaṃ vuttaṃ. Kiñcāpi hi bahūsu janapadesu pathavīrasaāporasasampattivasena khādanīyatthabhojanīyatthaṃ pharamānampi ekasmiṃ janapade pathavīrasaāporasavipattivasena apharamānaṃ bhaveyya, vikāravasena pana tattha pavattattā taṃ janapadaṃ pamāṇaṃ na kātabbaṃ, gahetabbamevāti vuttaṃ hoti. Pakatiāhāravasenāti aññehi yāvakālika, sattāhakālikehi amissitaṃ attano pakatiyāva āhārakiccakaraṇavasena. ‘‘Manussāna’’ntiiminā aññesaṃ tiracchānādīnaṃ khādanīyatthabhojanīyatthaṃ pharamānampi na pamāṇanti dasseti. Tanti mūlaṃ. Hīti saccaṃ. Nāmasaññāsūti nāmasaṅkhātāsu saññāsu.
ಯಥಾ ಮೂಲೇ ಲಕ್ಖಣಂ ದಸ್ಸಿತಂ, ಏವಂ ಕನ್ದಾದೀಸುಪಿ ಯಂ ಲಕ್ಖಣಂ ದಸ್ಸಿತನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ನ ಕೇವಲಂ ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತಾನಂ ಹಲಿದ್ದಾದೀನಂ ಮೂಲಂಯೇವ ಯಾವಜೀವಿಕಂ ಹೋತಿ, ಅಥ ಖೋ ತಚಾದಯೋಪೀತಿ ಆಹ ‘‘ಯಞ್ಚೇತ’’ನ್ತಿಆದಿ। ಯಂ ಏತಂ ಅಟ್ಠವಿಧನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
Yathā mūle lakkhaṇaṃ dassitaṃ, evaṃ kandādīsupi yaṃ lakkhaṇaṃ dassitanti yojanā. Na kevalaṃ pāḷiyaṃ āgatānaṃ haliddādīnaṃ mūlaṃyeva yāvajīvikaṃ hoti, atha kho tacādayopīti āha ‘‘yañceta’’ntiādi. Yaṃ etaṃ aṭṭhavidhanti sambandho.
ಏವಂ ಮೂಲಖಾದನೀಯೇ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಕನ್ದಖಾದನೀಯೇ ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಕನ್ದಖಾದನೀಯೇ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ಕನ್ದಖಾದನೀಯೇತಿ ಕಂ ಸುಖಂ ದದಾತೀತಿ ಕನ್ದೋ, ಪದುಮಾದಿಕನ್ದೋ, ಸುಖಸ್ಸ ಅದಾಯಕಾ ಪನ ಕನ್ದಾ ರುಳ್ಹೀವಸೇನ ಕನ್ದಾತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ, ಕನ್ದೋ ಏವ ಖಾದನೀಯಂ ಕನ್ದಖಾದನೀಯಂ, ತಸ್ಮಿಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ಏವಂ ವೇದಿತಬ್ಬೋತಿ ಯೋಜನಾ। ಏಸೇವ ನಯೋ ಉಪರಿಪಿ। ಯನ್ತಿ ಕನ್ದಂ। ಇಮಿನಾ ತಂಸದ್ದಾನಪೇಕ್ಖೋ ಯಂಸದ್ದೋಪಿ ಅತ್ಥೀತಿ ಞಾಪೇತಿ। ತತ್ಥಾತಿ ಕನ್ದಖಾದನೀಯೇ। ತರುಣೋ, ಸುಖಖಾದನೀಯೋತಿ ವಿಸೇಸನಪದಾನಿ ಯಥಾವಚನಂ ಉಪರಿಪಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಾನಿ। ಏವಮಾದಯೋ ಫರಣಕಕನ್ದಾ ಯಾವಕಾಲಿಕಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
Evaṃ mūlakhādanīye vinicchayaṃ dassetvā idāni kandakhādanīye taṃ dassento āha ‘‘kandakhādanīye’’tiādi. Tattha kandakhādanīyeti kaṃ sukhaṃ dadātīti kando, padumādikando, sukhassa adāyakā pana kandā ruḷhīvasena kandāti vuccanti, kando eva khādanīyaṃ kandakhādanīyaṃ, tasmiṃ vinicchayo evaṃ veditabboti yojanā. Eseva nayo uparipi. Yanti kandaṃ. Iminā taṃsaddānapekkho yaṃsaddopi atthīti ñāpeti. Tatthāti kandakhādanīye. Taruṇo, sukhakhādanīyoti visesanapadāni yathāvacanaṃ uparipi yojetabbāni. Evamādayo pharaṇakakandā yāvakālikāti sambandho.
ಅಧೋತೋತಿ ವಿಸರಸೋ ಉದಕೇನ ಅಧೂನಿತೋ। ತೇತಿ ಕನ್ದಾ ಸಙ್ಗಹಿತಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
Adhototi visaraso udakena adhūnito. Teti kandā saṅgahitāti sambandho.
ಮೂಲೇ ಅಲತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ಮುಳಾಲೋ, ಉದಕತೋ ವಾ ಉದ್ಧಟಮತ್ತೇ ಮಿಲತಿ ನಿಮಿಲತೀತಿ ಮುಳಾಲಂ। ಏವಮಾದಿ ಫರಣಕಮುಳಾಲಂ ಯಾವಕಾಲಿಕನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ತಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪೀತಿ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ತಂ ಮುಳಾಲಂ ಸಙ್ಗಹಿತನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
Mūle alati pavattatīti muḷālo, udakato vā uddhaṭamatte milati nimilatīti muḷālaṃ. Evamādi pharaṇakamuḷālaṃ yāvakālikanti yojanā. Taṃ sabbampīti sabbampi taṃ muḷālaṃ saṅgahitanti sambandho.
ಮಸತಿ ವಿಜ್ಝತೀತಿ ಮತ್ಥಕೋ। ಏವಮಾದಿ ಮತ್ಥಕೋ ಯಾವಕಾಲಿಕೋತಿ ಯೋಜನಾ। ಜರಡ್ಢಬುನ್ದೋತಿ ಜರಭೂತಅಡ್ಢಸಙ್ಖಾತೋ ಪಾದೋ।
Masati vijjhatīti matthako. Evamādi matthako yāvakālikoti yojanā. Jaraḍḍhabundoti jarabhūtaaḍḍhasaṅkhāto pādo.
ಖನೀಯತಿ ಅವದಾರೀಯತೀತಿ ಖನ್ಧೋ, ಖಾಯತೀತಿ ವಾ ಖನ್ಧೋ। ‘‘ಅನ್ತೋಪಥವೀಗತೋ’’ತಿಪದಂ ‘‘ಸಾಲಕಲ್ಯಾಣಿಖನ್ಧೋ’’ತಿಪದೇನೇವ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ, ನ ಅಞ್ಞೇಹಿ। ಏವಮಾದಿ ಖನ್ಧೋ ಯಾವಕಾಲಿಕೋತಿ ಯೋಜನಾ। ಅವಸೇಸಾತಿ ತೀಹಿ ದಣ್ಡಕಾದೀಹಿ ಅವಸೇಸಾ।
Khanīyati avadārīyatīti khandho, khāyatīti vā khandho. ‘‘Antopathavīgato’’tipadaṃ ‘‘sālakalyāṇikhandho’’tipadeneva yojetabbaṃ, na aññehi. Evamādi khandho yāvakālikoti yojanā. Avasesāti tīhi daṇḍakādīhi avasesā.
ತಚತಿ ಸಂವರತಿ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತೀತಿ ತಚೋ। ಸರಸೋತಿ ಏತ್ಥ ಏವಕಾರೋ ಯೋಜೇತಬ್ಬೋ, ಸರಸೋ ಏವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇಸಂ ಸಙ್ಗಹೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಹೀತಿ ಸಚ್ಚಂ। ಏತನ್ತಿ ಕಸಾವಭೇಸಜ್ಜಂ, ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ …ಪೇ॰… ಭೋಜನೀಯತ್ಥ’’ನ್ತಿ ವಚನಂ ವಾ। ಏತ್ಥಾತಿ ಕಸಾವಭೇಸಜ್ಜೇ। ಏತೇಸಮ್ಪೀತಿ ಮತ್ಥಕಖನ್ಧತ್ತಚಾನಮ್ಪಿ।
Tacati saṃvarati paṭicchādetīti taco. Sarasoti ettha evakāro yojetabbo, saraso evāti attho. Tesaṃ saṅgahoti sambandho. Hīti saccaṃ. Etanti kasāvabhesajjaṃ, ‘‘anujānāmi …pe… bhojanīyattha’’nti vacanaṃ vā. Etthāti kasāvabhesajje. Etesampīti matthakakhandhattacānampi.
ಪತತೀತಿ ಪತ್ತಂ। ಏತೇಸನ್ತಿ ಮೂಲಕಾದೀನಂ। ಏವರೂಪಾನಿ ಪತ್ತಾನಿ ಚ ಏಕಂಸೇನ ಯಾವಕಾಲಿಕಾನೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಯಾ ಲೋಣೀ ಆರೋಹತಿ, ತಸ್ಸಾ ಲೋಣಿಯಾ ಪತ್ತಂ ಯಾವಜೀವಿಕನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ದೀಪವಾಸಿನೋತಿ ತಮ್ಬಪಣ್ಣಿದೀಪವಾಸಿನೋ , ಜಮ್ಬುದೀಪವಾಸಿನೋ ವಾ। ಯಾನಿ ವಾ ಫರನ್ತೀತಿ ವುತ್ತಾನೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತೇಸನ್ತಿ ನಿಮ್ಬಾದೀನಂ। ಇದಂ ಪದಂ ಪುಬ್ಬಪರಾಪೇಕ್ಖಕಂ, ತಸ್ಮಾ ದ್ವಿನ್ನಂ ಮಜ್ಝೇ ವುತ್ತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಪಣ್ಣಾನಂ ಅನ್ತೋ ನತ್ಥೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
Patatīti pattaṃ. Etesanti mūlakādīnaṃ. Evarūpāni pattāni ca ekaṃsena yāvakālikānīti yojanā. Yā loṇī ārohati, tassā loṇiyā pattaṃ yāvajīvikanti yojanā. Dīpavāsinoti tambapaṇṇidīpavāsino , jambudīpavāsino vā. Yāni vā pharantīti vuttānīti sambandho. Tesanti nimbādīnaṃ. Idaṃ padaṃ pubbaparāpekkhakaṃ, tasmā dvinnaṃ majjhe vuttanti daṭṭhabbaṃ. Paṇṇānaṃ anto natthīti sambandho.
ಪುಪ್ಫತಿ ವಿಕಸತೀತಿ ಪುಪ್ಫಂ। ಏವಮಾದಿ ಪುಪ್ಫಂ ಯಾವಕಾಲಿಕನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ತಸ್ಸಾತಿ ಪುಪ್ಫಸ್ಸ। ಅಸ್ಸಾತಿ ಏವಮೇವ।
Pupphati vikasatīti pupphaṃ. Evamādi pupphaṃ yāvakālikanti yojanā. Tassāti pupphassa. Assāti evameva.
ಫಲತೀತಿ ಫಲಂ। ಯಾನೀತಿ ಫಲಾನಿ। ಫರನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ನೇಸನ್ತಿ ಫಲಾನಂ ಪರಿಯನ್ತನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಯಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ, ತಾನಿ ಯಾವಜೀವಿಕಾನೀತಿ ಯೋಜನಾ। ತೇಸಮ್ಪೀತಿ ಫಲಾನಮ್ಪಿ ಪರಿಯನ್ತನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
Phalatīti phalaṃ. Yānīti phalāni. Pharantīti sambandho. Nesanti phalānaṃ pariyantanti sambandho. Yāni vuttāni, tāni yāvajīvikānīti yojanā. Tesampīti phalānampi pariyantanti sambandho.
ಅಸೀಯತಿ ಖಿಪೀಯತಿ, ಛಡ್ಡೀಯತೀತಿ ವಾ ಅಟ್ಠಿ। ಏವಮಾದೀನಿ ಫರಣಕಾನಿ ಅಟ್ಠೀನಿ ಯಾವಕಾಲಿಕಾನೀತಿ ಯೋಜನಾ। ತೇಸನ್ತಿ ಅಟ್ಠೀನಂ।
Asīyati khipīyati, chaḍḍīyatīti vā aṭṭhi. Evamādīni pharaṇakāni aṭṭhīni yāvakālikānīti yojanā. Tesanti aṭṭhīnaṃ.
ಪಿಸೀಯತಿ ಚುಣ್ಣಂ ಕರೀಯತೀತಿ ಪಿಟ್ಠಂ। ಏವಮಾದೀನಿ ಫರಣಕಾನಿ ಪಿಟ್ಠಾನಿ ಯಾವಕಾಲಿಕಾನೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಅಧೋತಕನ್ತಿ ಉದಕೇನ ಅಧೂನಿತಂ। ತೇಸನ್ತಿ ಪಿಟ್ಠಾನಂ।
Pisīyati cuṇṇaṃ karīyatīti piṭṭhaṃ. Evamādīni pharaṇakāni piṭṭhāni yāvakālikānīti yojanā. Adhotakanti udakena adhūnitaṃ. Tesanti piṭṭhānaṃ.
ನಿರನ್ತರಂ ಅಸತಿ ಸಮ್ಬಜ್ಝತೀತಿ ನಿಯ್ಯಾಸೋ। ಸೇಸಾತಿ ಉಚ್ಛುನಿಯ್ಯಾಸತೋ ಸೇಸಾ। ಪಾಳಿಯಂ ವುತ್ತನಿಯ್ಯಾಸಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತತ್ಥಾತಿ ನಿಯ್ಯಾಸಖಾದನೀಯೇ। ಸಙ್ಗಹಿತಾನಂ ನಿಯ್ಯಾಸಾನಂ ಪರಿಯನ್ತನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಏವನ್ತಿಆದಿ ನಿಗಮನಂ।
Nirantaraṃ asati sambajjhatīti niyyāso. Sesāti ucchuniyyāsato sesā. Pāḷiyaṃ vuttaniyyāsāti sambandho. Tatthāti niyyāsakhādanīye. Saṅgahitānaṃ niyyāsānaṃ pariyantanti yojanā. Evantiādi nigamanaṃ.
ವುತ್ತಮೇವಾತಿ ಹೇಟ್ಠಾ ಪಠಮಪವಾರಣಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ವುತ್ತಮೇವಾತಿ। ಸತ್ತಮಂ।
Vuttamevāti heṭṭhā paṭhamapavāraṇasikkhāpade vuttamevāti. Sattamaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೪. ಭೋಜನವಗ್ಗೋ • 4. Bhojanavaggo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೭. ವಿಕಾಲಭೋಜನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 7. Vikālabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೭. ವಿಕಾಲಭೋಜನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 7. Vikālabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೭. ವಿಕಾಲಭೋಜನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 7. Vikālabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೭. ವಿಕಾಲಭೋಜನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 7. Vikālabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
