| Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / པཱཙིཏྱཱདིཡོཛནཱཔཱལི༹ • Pācityādiyojanāpāḷi |
༧. ཝིཀཱལབྷོཛནསིཀྑཱཔདཾ
7. Vikālabhojanasikkhāpadaṃ
༢༤༧. སཏྟམེ གིརིམྷཱིཏི པབྦཏམྷི། སོ ཧི ཧིམཝམནཱདིཝསེན ཛལཾ, སཱརབྷཱུཏཱནི ཙ བྷེསཛྫཱདིཝཏྠཱུནི གིརཏི ནིགྒིརཏཱིཏི གིརཱིཏི ཝུཙྩཏི། ཨགྒསམཛྫོཏི ཨུཏྟམསམཛྫོ། ཨིམེཧི པདེཧི ཨགྒོ སམཛྫོ ཨགྒསམཛྫོ, གིརིམྷི པཝཏྟོ ཨགྒསམཛྫོ གིརགྒསམཛྫོཏི ཨཏྠཾ དསྶེཏི། སམཛྫོཏི ཙ སབྷཱ། སཱ ཧི སམཱགམཾ ཨཛནྟི གཙྪནྟི ཛནཱ ཨེཏྠཱཏི སམཛྫོཏི ཝུཙྩཏི། ‘‘གིརིསྶ ཝཱ’’ཏིཨཱདིནཱ གིརིསྶ ཨགྒོ ཀོཊི གིརགྒོ, ཏསྨིཾ པཝཏྟོ སམཛྫོ གིརགྒསམཛྫོཏི ཨཏྠོ དསྶིཏོ། སོཏི གིརགྒསམཛྫོ། བྷཝིསྶཏི ཀིརཱཏི ཡོཛནཱ། བྷཱུམིབྷཱགེཏི ཨཝཡཝིཨཱདྷཱརོ, སནྣིཔཏཏཱིཏི སམྦནྡྷོ། ནཊཉྩ ནཱཊཀཉྩ ནཊནཱཊཀཱནི། ‘‘ནཙྩཾ གཱིཏཾ ཝཱདིཏཉྩཱ’’ཏི ཨིདཾ ཏཡཾ ‘‘ནཱཊཀ’’ནྟི ཝུཙྩཏི། ཏེསནྟི ནཊནཱཊཀཱནཾ། དསྶནཏྠནྟི དསྶནཱཡ ཙ སཝནཱཡ ཙ། སཝནམྤི ཧི དསྶནེནེཝ སངྒཧིཏཾ། ཨཔཉྙཏྟེ སིཀྑཱཔདེཏི ཨཱུནཝཱིསཏིཝསྶསིཀྑཱཔདསྶ ཏཱཝ ཨཔཉྙཏྟཏྟཱ། ཏེཏི སཏྟརསཝགྒིཡཱ། ཏཏྠཱཏི གིརགྒསམཛྫཾ། ཨཐཱཏི ཏསྨིཾ ཀཱལེ། ནེསནྟི སཏྟརསཝགྒིཡཱནཾ ཨདཾསཱུཏི སམྦནྡྷོ། ཝིལིམྤེཏྭཱཏི ཝིལེཔནེཧི ཝིཝིདྷཱཀཱརེན ལིམྤེཏྭཱ།
247. Sattame girimhīti pabbatamhi. So hi himavamanādivasena jalaṃ, sārabhūtāni ca bhesajjādivatthūni girati niggiratīti girīti vuccati. Aggasamajjoti uttamasamajjo. Imehi padehi aggo samajjo aggasamajjo, girimhi pavatto aggasamajjo giraggasamajjoti atthaṃ dasseti. Samajjoti ca sabhā. Sā hi samāgamaṃ ajanti gacchanti janā etthāti samajjoti vuccati. ‘‘Girissa vā’’tiādinā girissa aggo koṭi giraggo, tasmiṃ pavatto samajjo giraggasamajjoti attho dassito. Soti giraggasamajjo. Bhavissati kirāti yojanā. Bhūmibhāgeti avayaviādhāro, sannipatatīti sambandho. Naṭañca nāṭakañca naṭanāṭakāni. ‘‘Naccaṃ gītaṃ vāditañcā’’ti idaṃ tayaṃ ‘‘nāṭaka’’nti vuccati. Tesanti naṭanāṭakānaṃ. Dassanatthanti dassanāya ca savanāya ca. Savanampi hi dassaneneva saṅgahitaṃ. Apaññattesikkhāpadeti ūnavīsativassasikkhāpadassa tāva apaññattattā. Teti sattarasavaggiyā. Tatthāti giraggasamajjaṃ. Athāti tasmiṃ kāle. Nesanti sattarasavaggiyānaṃ adaṃsūti sambandho. Vilimpetvāti vilepanehi vividhākārena limpetvā.
༢༤༩. ‘‘ཝིཀཱལེ’’ཏི སཱམཉྙེན ཝུཏྟེཔི ཝིསེསཀཱལོཝ གཧེཏབྦོཏི ཨཱཧ ‘‘ཀཱལོ’’ཏིཨཱདི། སོ ཙཱཏི བྷོཛནཀཱལོ ཙ། མཛ྄ཛྷནྷིཀོ ཧོཏཱིཏི ཡོཛནཱ། ཏེནེཝཱཏི བྷོཛནཀཱལསྶ ཨདྷིཔྤེཏཏྟཱ ཨེཝ། ཨསྶཱཏི ‘‘ཝིཀཱལེ’’ཏིཔདསྶ། ‘‘ཝིཀཱལོ ནཱམ…པེ॰… ཨརུཎུགྒམནཱ’’ཏི པདབྷཱཛནེན ཨརུཎུགྒམནཏོ ཡཱཝ མཛ྄ཛྷནྷིཀཱ ཀཱལོ ནཱམཱཏི ཨཏྠོ ནཡེན དསྶིཏོ ཧོཏི། ཏཏོཏི ཋིཏམཛ྄ཛྷནྷིཀཏོ། སཱུརིཡསྶ ཨཏིསཱིགྷཏྟཱ ཝེགེན ཋིཏམཛ྄ཛྷནྷིཀཾ ཝཱིཏིཝཏྟེཡྻཱཏི ཨཱཧ ‘‘ཀུཀྐུཙྩཀེན པན ན ཀཏྟབྦ’’ནྟི། ཀཱལཏྠམྦྷོཏི ཀཱལསྶ ཛཱནནཏྠཱཡ ཐཱུཎོ། ཀཱལནྟརེཏི ཀཱལསྶ ཨབྦྷནྟརེ།
249. ‘‘Vikāle’’ti sāmaññena vuttepi visesakālova gahetabboti āha ‘‘kālo’’tiādi. So cāti bhojanakālo ca. Majjhanhiko hotīti yojanā. Tenevāti bhojanakālassa adhippetattā eva. Assāti ‘‘vikāle’’tipadassa. ‘‘Vikālo nāma…pe… aruṇuggamanā’’ti padabhājanena aruṇuggamanato yāva majjhanhikā kālo nāmāti attho nayena dassito hoti. Tatoti ṭhitamajjhanhikato. Sūriyassa atisīghattā vegena ṭhitamajjhanhikaṃ vītivatteyyāti āha ‘‘kukkuccakena pana na kattabba’’nti. Kālatthambhoti kālassa jānanatthāya thūṇo. Kālantareti kālassa abbhantare.
ཨཝསེསཾ ཁཱདནཱིཡཾ ནཱམཱཏི ཨེཏྠ ཝིནིཙྪཡོ ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦོཏི ཡོཛནཱ། ཡནྟི ཁཱདནཱིཡཾ ཨཏྠཱིཏི སམྦནྡྷོ། ཝནམཱུལཱདིཔབྷེདཾ ཡམྤི ཁཱདནཱིཡཾ ཨཏྠི, ཏམྤི ཨཱམིསགཏིཀཾ ཧོཏཱིཏི ཡོཛནཱ། སེཡྻཐིདནྟི པུཙྪཱཝཱཙཀནིཔཱཏསམུདཱཡོ། ཨིདཾ ཁཱདནཱིཡཾ སེཡྻཐཱ ཀཏམནྟི ཨཏྠོ། ཨིདམྤཱིཏི ཨིདཾ དྭཱདསཝིདྷམྤི། པིསདྡེན ན པཱུཝཱདིཡེཝཱཏི དསྶེཏི།
Avasesaṃ khādanīyaṃ nāmāti ettha vinicchayo evaṃ veditabboti yojanā. Yanti khādanīyaṃ atthīti sambandho. Vanamūlādipabhedaṃ yampi khādanīyaṃ atthi, tampi āmisagatikaṃ hotīti yojanā. Seyyathidanti pucchāvācakanipātasamudāyo. Idaṃ khādanīyaṃ seyyathā katamanti attho. Idampīti idaṃ dvādasavidhampi. Pisaddena na pūvādiyevāti dasseti.
ཏཏྠཱཏི དྭཱདསསུ ཁཱདནཱིཡེསུ, ཨཱདྷཱརེ བྷུམྨཾ། མཱུལཏི པཏིཊྛཱཏི ཨེཏྠ, ཨེཏེནཱཏི ཝཱ མཱུལཾ། ཁཱདིཏབྦནྟི ཁཱདནཱིཡཾ། མཱུལམེཝ ཁཱདནཱིཡཾ མཱུལཁཱདནཱིཡཾ, ཏསྨིཾ ཝིནིཙྪཡོ ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦོཏི ཡོཛནཱ། མཱུལཀམཱུལཱདཱིནི ལོཀསངྐེཏོ པདེསཏོཡེཝ ཝེདིཏབྦཱནི། ཏཾ ཏཉྷི ནཱམཾ ཨཛཱནནྟཱནཾ ཨཏིསམྨཱུལ༹ྷཀཱརཎཏྟཱ སཧ པརིཡཱཡནྟརེན ཝཙནཏྠཾ ཝཀྑཱམ། སཱུཔསྶ ཧིཏཾ སཱུཔེཡྻཾ, སཱུཔེཡྻཾ པཎྞཾ ཨེཏེསནྟི སཱུཔེཡྻཔཎྞཱ, ཏེསཾ མཱུལཱནི སཱུཔེཡྻཔཎྞམཱུལཱནི། ཨཱམཱིཡཏི ཨནྟོ པཝེསཱིཡཏཱིཏི ཨཱམིསོ, ཨཱཀཱརོ ཨནྟོཀརཎཏྠོ, ཨཱམིསསྶ གཏི ཝིཡ གཏི ཨེཏེསནྟི ཨཱམིསགཏིཀཱནི ། ཨེཏྠཱཏི མཱུལེསུ། ཛརཌྜྷནྟི ཛརབྷཱུཏཾ ཨུཔཌྜྷཾ། ཨཉྙམྤཱིཏི ཝཛཀལིམཱུལཏོ ཨཉྙམྤི།
Tatthāti dvādasasu khādanīyesu, ādhāre bhummaṃ. Mūlati patiṭṭhāti ettha, etenāti vā mūlaṃ. Khāditabbanti khādanīyaṃ. Mūlameva khādanīyaṃ mūlakhādanīyaṃ, tasmiṃ vinicchayo evaṃ veditabboti yojanā. Mūlakamūlādīni lokasaṅketo padesatoyeva veditabbāni. Taṃ tañhi nāmaṃ ajānantānaṃ atisammūḷhakāraṇattā saha pariyāyantarena vacanatthaṃ vakkhāma. Sūpassa hitaṃ sūpeyyaṃ, sūpeyyaṃ paṇṇaṃ etesanti sūpeyyapaṇṇā, tesaṃ mūlāni sūpeyyapaṇṇamūlāni. Āmīyati anto pavesīyatīti āmiso, ākāro antokaraṇattho, āmisassa gati viya gati etesanti āmisagatikāni. Etthāti mūlesu. Jaraḍḍhanti jarabhūtaṃ upaḍḍhaṃ. Aññampīti vajakalimūlato aññampi.
ཡཱནི པན མཱུལཱནི ཝུཏྟཱནི, ཏཱནི ཡཱཝཛཱིཝིཀཱནཱིཏི ཡོཛནཱ། པཱལི༹ཡཾ ཝུཏྟཱནཱིཏི སམྦནྡྷོ། ཁཱདནཱིཡཏྠནྟི ཁཱདནཱིཡསྶ, ཁཱདནཱིཡེ ཝཱ ཝིཛྫམཱནཾ, ཁཱདནཱིཡེན ཝཱ ཀཱཏབྦཾ ཀིཙྩཾ, པཡོཛནཾ ཝཱཏི ཁཱདནཱིཡཏྠཾ། ‘‘ཁཱདནཱིཡེ’’ཏིཨིམིནཱ ‘‘ཏཏྠ ཝུཏྟཱབྷིདྷམྨཏྠཱ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཝིཡ ཁཱདནཱིཡཏྠཔདསྶ ཨུཏྟརཔདཏྠཔདྷཱནབྷཱཝཾ དསྶེཏི། ཏཏྠ ཁཱདནཱིཡསྶ, ཁཱདནཱིཡེ ཝཱ ཝིཛྫམཱནཾ, ཁཱདནཱིཡེན ཝཱ ཀཱཏབྦཾ ཀིཙྩཾ ནཱམ ཛིགྷཙྪཱཧརཎམེཝ། ཡཉྷི པཱུཝཱདིཁཱདནཱིཡཾ ཁཱདིཏྭཱ ཛིགྷཙྪཱཧརཎཾ ཧོཏི, ཏསྶ ཀིཙྩཾ ཀིཙྩཾ ནཱམཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི། ཏཾ ཀིཙྩཾ, པཡོཛནཾ ཝཱ ནེཝ ཕརནྟི, ནེཝ ནིཔྥཱདེནྟི། ཨེསེཝ ནཡོ ‘‘ན བྷོཛནཱིཡེ བྷོཛནཱིཡཏྠཾ ཕརནྟཱི’’ཏིཨེཏྠཱཔི།
Yāni pana mūlāni vuttāni, tāni yāvajīvikānīti yojanā. Pāḷiyaṃ vuttānīti sambandho. Khādanīyatthanti khādanīyassa, khādanīye vā vijjamānaṃ, khādanīyena vā kātabbaṃ kiccaṃ, payojanaṃ vāti khādanīyatthaṃ. ‘‘Khādanīye’’tiiminā ‘‘tattha vuttābhidhammatthā’’tiādīsu viya khādanīyatthapadassa uttarapadatthapadhānabhāvaṃ dasseti. Tattha khādanīyassa, khādanīye vā vijjamānaṃ, khādanīyena vā kātabbaṃ kiccaṃ nāma jighacchāharaṇameva. Yañhi pūvādikhādanīyaṃ khāditvā jighacchāharaṇaṃ hoti, tassa kiccaṃ kiccaṃ nāmāti vuttaṃ hoti. Taṃ kiccaṃ, payojanaṃ vā neva pharanti, neva nipphādenti. Eseva nayo ‘‘na bhojanīye bhojanīyatthaṃ pharantī’’tietthāpi.
ཏེསནྟི མཱུལཱནཾ ཨནྟོ, ལཀྑཎནྟི ཝཱ སམྦནྡྷོ། ཨེཀསྨིཾ ཛནཔདེ ཁཱདནཱིཡཏྠབྷོཛནཱིཡཏྠེསུ ཕརམཱནེསུ ཨཉྙེསུཔི ཛནཔདེསུ ཕརནྟིཡེཝཱཏི དསྶནཏྠཾ ‘‘ཏེསུ ཏེསུ ཛནཔདེསཱུ’’ཏི ཝིཙྪཱཔདཾ ཝུཏྟཾ། ཀིཉྩཱཔི ཧི བཧཱུསུ ཛནཔདེསུ པཐཝཱིརསཨཱཔོརསསམྤཏྟིཝསེན ཁཱདནཱིཡཏྠབྷོཛནཱིཡཏྠཾ ཕརམཱནམྤི ཨེཀསྨིཾ ཛནཔདེ པཐཝཱིརསཨཱཔོརསཝིཔཏྟིཝསེན ཨཕརམཱནཾ བྷཝེཡྻ, ཝིཀཱརཝསེན པན ཏཏྠ པཝཏྟཏྟཱ ཏཾ ཛནཔདཾ པམཱཎཾ ན ཀཱཏབྦཾ, གཧེཏབྦམེཝཱཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི། པཀཏིཨཱཧཱརཝསེནཱཏི ཨཉྙེཧི ཡཱཝཀཱལིཀ, སཏྟཱཧཀཱལིཀེཧི ཨམིསྶིཏཾ ཨཏྟནོ པཀཏིཡཱཝ ཨཱཧཱརཀིཙྩཀརཎཝསེན། ‘‘མནུསྶཱན’’ནྟིཨིམིནཱ ཨཉྙེསཾ ཏིརཙྪཱནཱདཱིནཾ ཁཱདནཱིཡཏྠབྷོཛནཱིཡཏྠཾ ཕརམཱནམྤི ན པམཱཎནྟི དསྶེཏི། ཏནྟི མཱུལཾ། ཧཱིཏི སཙྩཾ། ནཱམསཉྙཱསཱུཏི ནཱམསངྑཱཏཱསུ སཉྙཱསུ།
Tesanti mūlānaṃ anto, lakkhaṇanti vā sambandho. Ekasmiṃ janapade khādanīyatthabhojanīyatthesu pharamānesu aññesupi janapadesu pharantiyevāti dassanatthaṃ ‘‘tesu tesu janapadesū’’ti vicchāpadaṃ vuttaṃ. Kiñcāpi hi bahūsu janapadesu pathavīrasaāporasasampattivasena khādanīyatthabhojanīyatthaṃ pharamānampi ekasmiṃ janapade pathavīrasaāporasavipattivasena apharamānaṃ bhaveyya, vikāravasena pana tattha pavattattā taṃ janapadaṃ pamāṇaṃ na kātabbaṃ, gahetabbamevāti vuttaṃ hoti. Pakatiāhāravasenāti aññehi yāvakālika, sattāhakālikehi amissitaṃ attano pakatiyāva āhārakiccakaraṇavasena. ‘‘Manussāna’’ntiiminā aññesaṃ tiracchānādīnaṃ khādanīyatthabhojanīyatthaṃ pharamānampi na pamāṇanti dasseti. Tanti mūlaṃ. Hīti saccaṃ. Nāmasaññāsūti nāmasaṅkhātāsu saññāsu.
ཡཐཱ མཱུལེ ལཀྑཎཾ དསྶིཏཾ, ཨེཝཾ ཀནྡཱདཱིསུཔི ཡཾ ལཀྑཎཾ དསྶིཏནྟི ཡོཛནཱ། ན ཀེཝལཾ པཱལི༹ཡཾ ཨཱགཏཱནཾ ཧལིདྡཱདཱིནཾ མཱུལཾཡེཝ ཡཱཝཛཱིཝིཀཾ ཧོཏི, ཨཐ ཁོ ཏཙཱདཡོཔཱིཏི ཨཱཧ ‘‘ཡཉྩེཏ’’ནྟིཨཱདི། ཡཾ ཨེཏཾ ཨཊྛཝིདྷནྟི སམྦནྡྷོ།
Yathā mūle lakkhaṇaṃ dassitaṃ, evaṃ kandādīsupi yaṃ lakkhaṇaṃ dassitanti yojanā. Na kevalaṃ pāḷiyaṃ āgatānaṃ haliddādīnaṃ mūlaṃyeva yāvajīvikaṃ hoti, atha kho tacādayopīti āha ‘‘yañceta’’ntiādi. Yaṃ etaṃ aṭṭhavidhanti sambandho.
ཨེཝཾ མཱུལཁཱདནཱིཡེ ཝིནིཙྪཡཾ དསྶེཏྭཱ ཨིདཱནི ཀནྡཁཱདནཱིཡེ ཏཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ ‘‘ཀནྡཁཱདནཱིཡེ’’ཏིཨཱདི། ཏཏྠ ཀནྡཁཱདནཱིཡེཏི ཀཾ སུཁཾ དདཱཏཱིཏི ཀནྡོ, པདུམཱདིཀནྡོ, སུཁསྶ ཨདཱཡཀཱ པན ཀནྡཱ རུལ༹ྷཱིཝསེན ཀནྡཱཏི ཝུཙྩནྟི, ཀནྡོ ཨེཝ ཁཱདནཱིཡཾ ཀནྡཁཱདནཱིཡཾ, ཏསྨིཾ ཝིནིཙྪཡོ ཨེཝཾ ཝེདིཏབྦོཏི ཡོཛནཱ། ཨེསེཝ ནཡོ ཨུཔརིཔི། ཡནྟི ཀནྡཾ། ཨིམིནཱ ཏཾསདྡཱནཔེཀྑོ ཡཾསདྡོཔི ཨཏྠཱིཏི ཉཱཔེཏི། ཏཏྠཱཏི ཀནྡཁཱདནཱིཡེ། ཏརུཎོ, སུཁཁཱདནཱིཡོཏི ཝིསེསནཔདཱནི ཡཐཱཝཙནཾ ཨུཔརིཔི ཡོཛེཏབྦཱནི། ཨེཝམཱདཡོ ཕརཎཀཀནྡཱ ཡཱཝཀཱལིཀཱཏི སམྦནྡྷོ།
Evaṃ mūlakhādanīye vinicchayaṃ dassetvā idāni kandakhādanīye taṃ dassento āha ‘‘kandakhādanīye’’tiādi. Tattha kandakhādanīyeti kaṃ sukhaṃ dadātīti kando, padumādikando, sukhassa adāyakā pana kandā ruḷhīvasena kandāti vuccanti, kando eva khādanīyaṃ kandakhādanīyaṃ, tasmiṃ vinicchayo evaṃ veditabboti yojanā. Eseva nayo uparipi. Yanti kandaṃ. Iminā taṃsaddānapekkho yaṃsaddopi atthīti ñāpeti. Tatthāti kandakhādanīye. Taruṇo, sukhakhādanīyoti visesanapadāni yathāvacanaṃ uparipi yojetabbāni. Evamādayo pharaṇakakandā yāvakālikāti sambandho.
ཨདྷོཏོཏི ཝིསརསོ ཨུདཀེན ཨདྷཱུནིཏོ། ཏེཏི ཀནྡཱ སངྒཧིཏཱཏི སམྦནྡྷོ།
Adhototi visaraso udakena adhūnito. Teti kandā saṅgahitāti sambandho.
མཱུལེ ཨལཏི པཝཏྟཏཱིཏི མུལཱ༹ལོ, ཨུདཀཏོ ཝཱ ཨུདྡྷཊམཏྟེ མིལཏི ནིམིལཏཱིཏི མུལཱ༹ལཾ། ཨེཝམཱདི ཕརཎཀམུལཱ༹ལཾ ཡཱཝཀཱལིཀནྟི ཡོཛནཱ། ཏཾ སབྦམྤཱིཏི སབྦམྤི ཏཾ མུལཱ༹ལཾ སངྒཧིཏནྟི སམྦནྡྷོ།
Mūle alati pavattatīti muḷālo, udakato vā uddhaṭamatte milati nimilatīti muḷālaṃ. Evamādi pharaṇakamuḷālaṃ yāvakālikanti yojanā. Taṃ sabbampīti sabbampi taṃ muḷālaṃ saṅgahitanti sambandho.
མསཏི ཝིཛ྄ཛྷཏཱིཏི མཏྠཀོ། ཨེཝམཱདི མཏྠཀོ ཡཱཝཀཱལིཀོཏི ཡོཛནཱ། ཛརཌྜྷབུནྡོཏི ཛརབྷཱུཏཨཌྜྷསངྑཱཏོ པཱདོ།
Masati vijjhatīti matthako. Evamādi matthako yāvakālikoti yojanā. Jaraḍḍhabundoti jarabhūtaaḍḍhasaṅkhāto pādo.
ཁནཱིཡཏི ཨཝདཱརཱིཡཏཱིཏི ཁནྡྷོ, ཁཱཡཏཱིཏི ཝཱ ཁནྡྷོ། ‘‘ཨནྟོཔཐཝཱིགཏོ’’ཏིཔདཾ ‘‘སཱལཀལྱཱཎིཁནྡྷོ’’ཏིཔདེནེཝ ཡོཛེཏབྦཾ, ན ཨཉྙེཧི། ཨེཝམཱདི ཁནྡྷོ ཡཱཝཀཱལིཀོཏི ཡོཛནཱ། ཨཝསེསཱཏི ཏཱིཧི དཎྜཀཱདཱིཧི ཨཝསེསཱ།
Khanīyati avadārīyatīti khandho, khāyatīti vā khandho. ‘‘Antopathavīgato’’tipadaṃ ‘‘sālakalyāṇikhandho’’tipadeneva yojetabbaṃ, na aññehi. Evamādi khandho yāvakālikoti yojanā. Avasesāti tīhi daṇḍakādīhi avasesā.
ཏཙཏི སཾཝརཏི པཊིཙྪཱདེཏཱིཏི ཏཙོ། སརསོཏི ཨེཏྠ ཨེཝཀཱརོ ཡོཛེཏབྦོ, སརསོ ཨེཝཱཏི ཨཏྠོ། ཏེསཾ སངྒཧོཏི སམྦནྡྷོ། ཧཱིཏི སཙྩཾ། ཨེཏནྟི ཀསཱཝབྷེསཛྫཾ, ‘‘ཨནུཛཱནཱམི …པེ॰… བྷོཛནཱིཡཏྠ’’ནྟི ཝཙནཾ ཝཱ། ཨེཏྠཱཏི ཀསཱཝབྷེསཛྫེ། ཨེཏེསམྤཱིཏི མཏྠཀཁནྡྷཏྟཙཱནམྤི།
Tacati saṃvarati paṭicchādetīti taco. Sarasoti ettha evakāro yojetabbo, saraso evāti attho. Tesaṃ saṅgahoti sambandho. Hīti saccaṃ. Etanti kasāvabhesajjaṃ, ‘‘anujānāmi …pe… bhojanīyattha’’nti vacanaṃ vā. Etthāti kasāvabhesajje. Etesampīti matthakakhandhattacānampi.
པཏཏཱིཏི པཏྟཾ། ཨེཏེསནྟི མཱུལཀཱདཱིནཾ། ཨེཝརཱུཔཱནི པཏྟཱནི ཙ ཨེཀཾསེན ཡཱཝཀཱལིཀཱནཱིཏི ཡོཛནཱ། ཡཱ ལོཎཱི ཨཱརོཧཏི, ཏསྶཱ ལོཎིཡཱ པཏྟཾ ཡཱཝཛཱིཝིཀནྟི ཡོཛནཱ། དཱིཔཝཱསིནོཏི ཏམྦཔཎྞིདཱིཔཝཱསིནོ , ཛམྦུདཱིཔཝཱསིནོ ཝཱ། ཡཱནི ཝཱ ཕརནྟཱིཏི ཝུཏྟཱནཱིཏི སམྦནྡྷོ། ཏེསནྟི ནིམྦཱདཱིནཾ། ཨིདཾ པདཾ པུབྦཔརཱཔེཀྑཀཾ, ཏསྨཱ དྭིནྣཾ མཛ྄ཛྷེ ཝུཏྟནྟི དཊྛབྦཾ། པཎྞཱནཾ ཨནྟོ ནཏྠཱིཏི སམྦནྡྷོ།
Patatīti pattaṃ. Etesanti mūlakādīnaṃ. Evarūpāni pattāni ca ekaṃsena yāvakālikānīti yojanā. Yā loṇī ārohati, tassā loṇiyā pattaṃ yāvajīvikanti yojanā. Dīpavāsinoti tambapaṇṇidīpavāsino , jambudīpavāsino vā. Yāni vā pharantīti vuttānīti sambandho. Tesanti nimbādīnaṃ. Idaṃ padaṃ pubbaparāpekkhakaṃ, tasmā dvinnaṃ majjhe vuttanti daṭṭhabbaṃ. Paṇṇānaṃ anto natthīti sambandho.
པུཔྥཏི ཝིཀསཏཱིཏི པུཔྥཾ། ཨེཝམཱདི པུཔྥཾ ཡཱཝཀཱལིཀནྟི ཡོཛནཱ། ཏསྶཱཏི པུཔྥསྶ། ཨསྶཱཏི ཨེཝམེཝ།
Pupphati vikasatīti pupphaṃ. Evamādi pupphaṃ yāvakālikanti yojanā. Tassāti pupphassa. Assāti evameva.
ཕལཏཱིཏི ཕལཾ། ཡཱནཱིཏི ཕལཱནི། ཕརནྟཱིཏི སམྦནྡྷོ། ནེསནྟི ཕལཱནཾ པརིཡནྟནྟི སམྦནྡྷོ། ཡཱནི ཝུཏྟཱནི, ཏཱནི ཡཱཝཛཱིཝིཀཱནཱིཏི ཡོཛནཱ། ཏེསམྤཱིཏི ཕལཱནམྤི པརིཡནྟནྟི སམྦནྡྷོ།
Phalatīti phalaṃ. Yānīti phalāni. Pharantīti sambandho. Nesanti phalānaṃ pariyantanti sambandho. Yāni vuttāni, tāni yāvajīvikānīti yojanā. Tesampīti phalānampi pariyantanti sambandho.
ཨསཱིཡཏི ཁིཔཱིཡཏི, ཚཌྜཱིཡཏཱིཏི ཝཱ ཨཊྛི། ཨེཝམཱདཱིནི ཕརཎཀཱནི ཨཊྛཱིནི ཡཱཝཀཱལིཀཱནཱིཏི ཡོཛནཱ། ཏེསནྟི ཨཊྛཱིནཾ།
Asīyati khipīyati, chaḍḍīyatīti vā aṭṭhi. Evamādīni pharaṇakāni aṭṭhīni yāvakālikānīti yojanā. Tesanti aṭṭhīnaṃ.
པིསཱིཡཏི ཙུཎྞཾ ཀརཱིཡཏཱིཏི པིཊྛཾ། ཨེཝམཱདཱིནི ཕརཎཀཱནི པིཊྛཱནི ཡཱཝཀཱལིཀཱནཱིཏི ཡོཛནཱ། ཨདྷོཏཀནྟི ཨུདཀེན ཨདྷཱུནིཏཾ། ཏེསནྟི པིཊྛཱནཾ།
Pisīyati cuṇṇaṃ karīyatīti piṭṭhaṃ. Evamādīni pharaṇakāni piṭṭhāni yāvakālikānīti yojanā. Adhotakanti udakena adhūnitaṃ. Tesanti piṭṭhānaṃ.
ནིརནྟརཾ ཨསཏི སམྦཛ྄ཛྷཏཱིཏི ནིཡྻཱསོ། སེསཱཏི ཨུཙྪུནིཡྻཱསཏོ སེསཱ། པཱལི༹ཡཾ ཝུཏྟནིཡྻཱསཱཏི སམྦནྡྷོ། ཏཏྠཱཏི ནིཡྻཱསཁཱདནཱིཡེ། སངྒཧིཏཱནཾ ནིཡྻཱསཱནཾ པརིཡནྟནྟི ཡོཛནཱ། ཨེཝནྟིཨཱདི ནིགམནཾ།
Nirantaraṃ asati sambajjhatīti niyyāso. Sesāti ucchuniyyāsato sesā. Pāḷiyaṃ vuttaniyyāsāti sambandho. Tatthāti niyyāsakhādanīye. Saṅgahitānaṃ niyyāsānaṃ pariyantanti yojanā. Evantiādi nigamanaṃ.
ཝུཏྟམེཝཱཏི ཧེཊྛཱ པཋམཔཝཱརཎསིཀྑཱཔདེ ཝུཏྟམེཝཱཏི། སཏྟམཾ།
Vuttamevāti heṭṭhā paṭhamapavāraṇasikkhāpade vuttamevāti. Sattamaṃ.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / ཝིནཡཔིཊཀ • Vinayapiṭaka / མཧཱཝིབྷངྒ • Mahāvibhaṅga / ༤. བྷོཛནཝགྒོ • 4. Bhojanavaggo
ཨཊྛཀཐཱ • Aṭṭhakathā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཨཊྛཀཐཱ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / མཧཱཝིབྷངྒ-ཨཊྛཀཐཱ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ༧. ཝིཀཱལབྷོཛནསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ • 7. Vikālabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / སཱརཏྠདཱིཔནཱི-ཊཱིཀཱ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ༧. ཝིཀཱལབྷོཛནསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ • 7. Vikālabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ཝཛིརབུདྡྷི-ཊཱིཀཱ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ༧. ཝིཀཱལབྷོཛནསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ • 7. Vikālabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ཝིམཏིཝིནོདནཱི-ཊཱིཀཱ • Vimativinodanī-ṭīkā / ༧. ཝིཀཱལབྷོཛནསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ • 7. Vikālabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
