| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā |
७. विकालभोजनसिक्खापदवण्णना
7. Vikālabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
२४७. सत्तमे नटानं नाटकाति नटनाटका, सीताहरणादीनि।
247. Sattame naṭānaṃ nāṭakāti naṭanāṭakā, sītāharaṇādīni.
२४८-९. खादनीये खादनीयत्थन्ति पूवादिखादनीये विज्जमानखादनीयकिच्चं खादनीयेहि कातब्बं जिघच्छाहरणसङ्खातं अत्थं पयोजनं नेव फरन्ति न निप्फादेन्ति। एकस्मिं देसे आहारकिच्चं साधेन्तं वा अञ्ञस्मिं देसे उट्ठितभूमिरसादिभेदेन आहारकिच्चं असाधेन्तम्पि वा सम्भवेय्याति आह ‘‘तेसु तेसु जनपदेसू’’तिआदि। केचि पन ‘‘एकस्मिं जनपदे आहारकिच्चं साधेन्तं सेसजनपदेसुपि विकाले न कप्पति एवाति दस्सनत्थं इदं वुत्त’’न्तिपि (सारत्थ॰ टी॰ पाचित्तियकण्ड ३.२४८-२४९) वदन्ति। पकतिआहारवसेनाति अञ्ञेहि यावकालिकेहि अयोजितं अत्तनो पकतियाव आहारकिच्चकरणवसेन। सम्मोहोयेव होतीति अनेकत्थानं नामानं, अप्पसिद्धानञ्च सम्भवतो सम्मोहो एव सिया। तेनेवेत्थ मयम्पि मूलकमूलादीनं परियायन्तरदस्सनेन अदस्सनं करिम्ह उपदेसतोव गहेतब्बतो।
248-9.Khādanīye khādanīyatthanti pūvādikhādanīye vijjamānakhādanīyakiccaṃ khādanīyehi kātabbaṃ jighacchāharaṇasaṅkhātaṃ atthaṃ payojanaṃ neva pharanti na nipphādenti. Ekasmiṃ dese āhārakiccaṃ sādhentaṃ vā aññasmiṃ dese uṭṭhitabhūmirasādibhedena āhārakiccaṃ asādhentampi vā sambhaveyyāti āha ‘‘tesu tesu janapadesū’’tiādi. Keci pana ‘‘ekasmiṃ janapade āhārakiccaṃ sādhentaṃ sesajanapadesupi vikāle na kappati evāti dassanatthaṃ idaṃ vutta’’ntipi (sārattha. ṭī. pācittiyakaṇḍa 3.248-249) vadanti. Pakatiāhāravasenāti aññehi yāvakālikehi ayojitaṃ attano pakatiyāva āhārakiccakaraṇavasena. Sammohoyeva hotīti anekatthānaṃ nāmānaṃ, appasiddhānañca sambhavato sammoho eva siyā. Tenevettha mayampi mūlakamūlādīnaṃ pariyāyantaradassanena adassanaṃ karimha upadesatova gahetabbato.
यन्ति वट्टकन्दं। मुळालन्ति थूलतरुणमूलमेव, रुक्खवल्लिआदीनं मत्थकोति हेट्ठा वुत्तमेव सम्पिण्डेत्वा वुत्तं। अच्छिवादीनं अपरिपक्कानेव फलानि यावजीविकानीति दस्सेतुं ‘‘अपरिपक्कानी’’ति वुत्तं। हरीतकादीनं अट्ठीनीति एत्थ मिञ्जं यावकालिकन्ति केचि वदन्ति, तं न युत्तं अट्ठकथायं अवुत्तत्ता।
Yanti vaṭṭakandaṃ. Muḷālanti thūlataruṇamūlameva, rukkhavalliādīnaṃ matthakoti heṭṭhā vuttameva sampiṇḍetvā vuttaṃ. Acchivādīnaṃ aparipakkāneva phalāni yāvajīvikānīti dassetuṃ ‘‘aparipakkānī’’ti vuttaṃ. Harītakādīnaṃ aṭṭhīnīti ettha miñjaṃ yāvakālikanti keci vadanti, taṃ na yuttaṃ aṭṭhakathāyaṃ avuttattā.
हिङ्गुरुक्खतो पग्घरितनिय्यासो हिङ्गु नाम। हिङ्गुजतुआदयो च हिङ्गुविकतियोव। तत्थ हिङ्गुजतु नाम हिङ्गुरुक्खस्स दण्डपत्तानि पचित्वा कतनिय्यासो। हिङ्गुसिपाटिका नाम हिङ्गुपत्तानि पचित्वा कतनिय्यासो। अञ्ञेन मिस्सेत्वा कतोतिपि वदन्ति। तकन्ति अग्गकोटिया निक्खन्तसिलेसो। तकपत्तिन्ति पत्ततो निक्खन्तसिलेसो। तकपण्णिन्ति पलासे भज्जित्वा कतसिलेसो। दण्डतो निक्खन्तसिलेसोतिपि वदन्ति। विकालता, यावकालिकता, अज्झोहरणन्ति इमानेत्थ तीणि अङ्गानि।
Hiṅgurukkhato paggharitaniyyāso hiṅgu nāma. Hiṅgujatuādayo ca hiṅguvikatiyova. Tattha hiṅgujatu nāma hiṅgurukkhassa daṇḍapattāni pacitvā kataniyyāso. Hiṅgusipāṭikā nāma hiṅgupattāni pacitvā kataniyyāso. Aññena missetvā katotipi vadanti. Takanti aggakoṭiyā nikkhantasileso. Takapattinti pattato nikkhantasileso. Takapaṇṇinti palāse bhajjitvā katasileso. Daṇḍato nikkhantasilesotipi vadanti. Vikālatā, yāvakālikatā, ajjhoharaṇanti imānettha tīṇi aṅgāni.
विकालभोजनसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Vikālabhojanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga / ४. भोजनवग्गो • 4. Bhojanavaggo
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ७. विकालभोजनसिक्खापदवण्णना • 7. Vikālabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ७. विकालभोजनसिक्खापदवण्णना • 7. Vikālabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / ७. विकालभोजनसिक्खापदवण्णना • 7. Vikālabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / ७. विकालभोजनसिक्खापदं • 7. Vikālabhojanasikkhāpadaṃ
