Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / కఙ్ఖావితరణీ-అభినవ-టీకా • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
౭. వికాలభోజనసిక్ఖాపదవణ్ణనా
7. Vikālabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
వికాలేతి ఏత్థ అరుణుగ్గమనతో పట్ఠాయ యావ మజ్ఝన్హికో, అయం బుద్ధాదీనం అరియానం ఆచిణ్ణసమాచిణ్ణో భోజనస్స కాలో నామ. తదఞ్ఞో వికాలో ‘‘విగతో కాలో’’తి కత్వా. తేనాహ ‘‘విగతే కాలే’’తిఆది. ఠితమజ్ఝన్హికోపి (పాచి॰ అట్ఠ॰ ౨౪౮-౨౪౯) కాలసఙ్గహం గచ్ఛతి. తతో పట్ఠాయ పన ఖాదితుం వా భుఞ్జితుం వా న సక్కా. సహసా పివితుం సక్కా భవేయ్య, కుక్కుచ్చకేన పన న కాతబ్బం. కాలపరిచ్ఛేదజాననత్థఞ్చ కాలత్థమ్భో యోజేతబ్బో. కాలబ్భన్తరేవ భత్తకిచ్చం కాతబ్బం. ‘‘యం కిఞ్చి…పే॰… ఖాదనీయం వా’’తి ఇమినా యం తావ సక్ఖలిమోదకాది పుబ్బణ్ణాపరణ్ణమయం, తత్థ వత్తబ్బమేవ నత్థీతి దస్సేతి. భోజనీయం నామ పఞ్చ భోజనాని.
Vikāleti ettha aruṇuggamanato paṭṭhāya yāva majjhanhiko, ayaṃ buddhādīnaṃ ariyānaṃ āciṇṇasamāciṇṇo bhojanassa kālo nāma. Tadañño vikālo ‘‘vigato kālo’’ti katvā. Tenāha ‘‘vigate kāle’’tiādi. Ṭhitamajjhanhikopi (pāci. aṭṭha. 248-249) kālasaṅgahaṃ gacchati. Tato paṭṭhāya pana khādituṃ vā bhuñjituṃ vā na sakkā. Sahasā pivituṃ sakkā bhaveyya, kukkuccakena pana na kātabbaṃ. Kālaparicchedajānanatthañca kālatthambho yojetabbo. Kālabbhantareva bhattakiccaṃ kātabbaṃ. ‘‘Yaṃ kiñci…pe… khādanīyaṃ vā’’ti iminā yaṃ tāva sakkhalimodakādi pubbaṇṇāparaṇṇamayaṃ, tattha vattabbameva natthīti dasseti. Bhojanīyaṃ nāma pañca bhojanāni.
సతి పచ్చయేతి పిపాసాదికారణే విజ్జమానే. రోమట్ఠకస్సాతి రోమట్ఠకస్స భిక్ఖునో అజ్ఝోహరిత్వా ఉగ్గిరిత్వా ముఖేవ ఠపితో బహి ముఖద్వారా వినిగ్గతో భోజనస్స మగ్గా బహి నిగ్గతో ‘‘రోమట్ఠో’’తి పవుచ్చతి. ఇధ పన అజ్ఝోహరిత్వా ఉగ్గిరిత్వా ముఖేవ ఠపితోతి అధిప్పేతో. తేనాహ ‘‘న చ, భిక్ఖవే’’తిఆది. ఠపేత్వా రోమట్ఠకం సేసానం ఆగతం ఉగ్గారం ముఖే సన్ధారేత్వా గిలన్తానం ఆపత్తి. సచే పన అసన్ధారేన్తమేవ పరగలం గచ్ఛతి, వట్టతి.
Sati paccayeti pipāsādikāraṇe vijjamāne. Romaṭṭhakassāti romaṭṭhakassa bhikkhuno ajjhoharitvā uggiritvā mukheva ṭhapito bahi mukhadvārā viniggato bhojanassa maggā bahi niggato ‘‘romaṭṭho’’ti pavuccati. Idha pana ajjhoharitvā uggiritvā mukheva ṭhapitoti adhippeto. Tenāha ‘‘na ca, bhikkhave’’tiādi. Ṭhapetvā romaṭṭhakaṃ sesānaṃ āgataṃ uggāraṃ mukhe sandhāretvā gilantānaṃ āpatti. Sace pana asandhārentameva paragalaṃ gacchati, vaṭṭati.
వికాలభోజనసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Vikālabhojanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.