| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā |
๗. วิกาลโภชนสิกฺขาปทวณฺณนา
7. Vikālabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
๒๔๗. สตฺตเม นฎานํ นาฎกาติ นฎนาฎกา, สีตาหรณาทีนิฯ
247. Sattame naṭānaṃ nāṭakāti naṭanāṭakā, sītāharaṇādīni.
๒๔๘-๙. ขาทนีเย ขาทนียตฺถนฺติ ปูวาทิขาทนีเย วิชฺชมานขาทนียกิจฺจํ ขาทนีเยหิ กาตพฺพํ ชิฆจฺฉาหรณสงฺขาตํ อตฺถํ ปโยชนํ เนว ผรนฺติ น นิปฺผาเทนฺติฯ เอกสฺมิํ เทเส อาหารกิจฺจํ สาเธนฺตํ วา อญฺญสฺมิํ เทเส อุฎฺฐิตภูมิรสาทิเภเทน อาหารกิจฺจํ อสาเธนฺตมฺปิ วา สมฺภเวยฺยาติ อาห ‘‘เตสุ เตสุ ชนปเทสู’’ติอาทิฯ เกจิ ปน ‘‘เอกสฺมิํ ชนปเท อาหารกิจฺจํ สาเธนฺตํ เสสชนปเทสุปิ วิกาเล น กปฺปติ เอวาติ ทสฺสนตฺถํ อิทํ วุตฺต’’นฺติปิ (สารตฺถ. ฎี. ปาจิตฺติยกณฺฑ ๓.๒๔๘-๒๔๙) วทนฺติฯ ปกติอาหารวเสนาติ อเญฺญหิ ยาวกาลิเกหิ อโยชิตํ อตฺตโน ปกติยาว อาหารกิจฺจกรณวเสนฯ สโมฺมโหเยว โหตีติ อเนกตฺถานํ นามานํ, อปฺปสิทฺธานญฺจ สมฺภวโต สโมฺมโห เอว สิยาฯ เตเนเวตฺถ มยมฺปิ มูลกมูลาทีนํ ปริยายนฺตรทสฺสเนน อทสฺสนํ กริมฺห อุปเทสโตว คเหตพฺพโตฯ
248-9.Khādanīye khādanīyatthanti pūvādikhādanīye vijjamānakhādanīyakiccaṃ khādanīyehi kātabbaṃ jighacchāharaṇasaṅkhātaṃ atthaṃ payojanaṃ neva pharanti na nipphādenti. Ekasmiṃ dese āhārakiccaṃ sādhentaṃ vā aññasmiṃ dese uṭṭhitabhūmirasādibhedena āhārakiccaṃ asādhentampi vā sambhaveyyāti āha ‘‘tesu tesu janapadesū’’tiādi. Keci pana ‘‘ekasmiṃ janapade āhārakiccaṃ sādhentaṃ sesajanapadesupi vikāle na kappati evāti dassanatthaṃ idaṃ vutta’’ntipi (sārattha. ṭī. pācittiyakaṇḍa 3.248-249) vadanti. Pakatiāhāravasenāti aññehi yāvakālikehi ayojitaṃ attano pakatiyāva āhārakiccakaraṇavasena. Sammohoyeva hotīti anekatthānaṃ nāmānaṃ, appasiddhānañca sambhavato sammoho eva siyā. Tenevettha mayampi mūlakamūlādīnaṃ pariyāyantaradassanena adassanaṃ karimha upadesatova gahetabbato.
ยนฺติ วฎฺฎกนฺทํฯ มุฬาลนฺติ ถูลตรุณมูลเมว, รุกฺขวลฺลิอาทีนํ มตฺถโกติ เหฎฺฐา วุตฺตเมว สมฺปิเณฺฑตฺวา วุตฺตํฯ อจฺฉิวาทีนํ อปริปกฺกาเนว ผลานิ ยาวชีวิกานีติ ทเสฺสตุํ ‘‘อปริปกฺกานี’’ติ วุตฺตํฯ หรีตกาทีนํ อฎฺฐีนีติ เอตฺถ มิญฺชํ ยาวกาลิกนฺติ เกจิ วทนฺติ, ตํ น ยุตฺตํ อฎฺฐกถายํ อวุตฺตตฺตาฯ
Yanti vaṭṭakandaṃ. Muḷālanti thūlataruṇamūlameva, rukkhavalliādīnaṃ matthakoti heṭṭhā vuttameva sampiṇḍetvā vuttaṃ. Acchivādīnaṃ aparipakkāneva phalāni yāvajīvikānīti dassetuṃ ‘‘aparipakkānī’’ti vuttaṃ. Harītakādīnaṃ aṭṭhīnīti ettha miñjaṃ yāvakālikanti keci vadanti, taṃ na yuttaṃ aṭṭhakathāyaṃ avuttattā.
หิงฺคุรุกฺขโต ปคฺฆริตนิยฺยาโส หิงฺคุ นามฯ หิงฺคุชตุอาทโย จ หิงฺคุวิกติโยวฯ ตตฺถ หิงฺคุชตุ นาม หิงฺคุรุกฺขสฺส ทณฺฑปตฺตานิ ปจิตฺวา กตนิยฺยาโสฯ หิงฺคุสิปาฎิกา นาม หิงฺคุปตฺตานิ ปจิตฺวา กตนิยฺยาโสฯ อเญฺญน มิเสฺสตฺวา กโตติปิ วทนฺติฯ ตกนฺติ อคฺคโกฎิยา นิกฺขนฺตสิเลโสฯ ตกปตฺตินฺติ ปตฺตโต นิกฺขนฺตสิเลโสฯ ตกปณฺณินฺติ ปลาเส ภชฺชิตฺวา กตสิเลโสฯ ทณฺฑโต นิกฺขนฺตสิเลโสติปิ วทนฺติฯ วิกาลตา, ยาวกาลิกตา, อโชฺฌหรณนฺติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ
Hiṅgurukkhato paggharitaniyyāso hiṅgu nāma. Hiṅgujatuādayo ca hiṅguvikatiyova. Tattha hiṅgujatu nāma hiṅgurukkhassa daṇḍapattāni pacitvā kataniyyāso. Hiṅgusipāṭikā nāma hiṅgupattāni pacitvā kataniyyāso. Aññena missetvā katotipi vadanti. Takanti aggakoṭiyā nikkhantasileso. Takapattinti pattato nikkhantasileso. Takapaṇṇinti palāse bhajjitvā katasileso. Daṇḍato nikkhantasilesotipi vadanti. Vikālatā, yāvakālikatā, ajjhoharaṇanti imānettha tīṇi aṅgāni.
วิกาลโภชนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Vikālabhojanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวิภงฺค • Mahāvibhaṅga / ๔. โภชนวโคฺค • 4. Bhojanavaggo
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวิภงฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ๗. วิกาลโภชนสิกฺขาปทวณฺณนา • 7. Vikālabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ๗. วิกาลโภชนสิกฺขาปทวณฺณนา • 7. Vikālabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ๗. วิกาลโภชนสิกฺขาปทวณฺณนา • 7. Vikālabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๗. วิกาลโภชนสิกฺขาปทํ • 7. Vikālabhojanasikkhāpadaṃ
