| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
೩. ವಿಕಾಲಗಾಮಪ್ಪವಿಸನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
3. Vikālagāmappavisanasikkhāpadavaṇṇanā
೫೦೮. ತತಿಯೇ ಪಾಳಿಯಂ ಭಯಕಥನ್ತಿ ರಾಜಚೋರಾದಿಭಯಂ ವಾ ರೋಗಾಮನುಸ್ಸದುಬ್ಭಿಕ್ಖಕನ್ತಾರಾದಿಭಯಂ ವಾ ಆರಬ್ಭ ಪವತ್ತಂ। ವಿಸಿಖಾಕಥನ್ತಿ ಸುನಿವಿಟ್ಠಾದಿವೀಥಿಕಥಂ। ಕುಮ್ಭಟ್ಠಾನಕಥನ್ತಿ ಉದಕತಿತ್ಥಕಥಂ, ಕುಮ್ಭದಾಸೀಕಥಂ ವಾ। ಪುಬ್ಬಪೇತಕಥನ್ತಿ ಅತೀತಞಾತಿಕಥಂ। ನಾನತ್ತಕಥನ್ತಿ ವುತ್ತಾಹಿ, ವಕ್ಖಮಾನಾಹಿ ಚ ವಿಮುತ್ತಂ ನಾನಾಸಭಾವಂ ನಿರತ್ಥಕಕಥಂ। ಲೋಕಕ್ಖಾಯಿಕನ್ತಿ ‘‘ಅಯಂ ಲೋಕೋ ಕೇನ ನಿಮ್ಮಿತೋ’’ತಿಆದಿನಾ ಲೋಕಸಭಾವಕ್ಖಾನವಸೇನ ಪವತ್ತನಕಥಾ। ಏವಂ ಸಮುದ್ದಕ್ಖಾಯಿಕಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಇತಿ ಭವೋ ಇತಿ ಅಭವೋತಿ ಯಂ ವಾ ತಂ ವಾ ನಿರತ್ಥಕಕಾರಣಂ ವತ್ವಾ ಪವತ್ತಿತಕಥಾ ಇತಿಭವಾಭವಕಥಾ। ಏತ್ಥ ಚ ಭವೋ ಸಸ್ಸತಂ, ವುಡ್ಢಿ, ಕಾಮಸುಖಞ್ಚಾತಿ ತಿವಿಧೋ, ಅಭವೋ ತಬ್ಬಿಪರೀತವಸೇನ। ಇತಿ ಇಮಾಯ ಛಬ್ಬಿಧಾಯ ಇತಿಭವಾಭವಕಥಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ದ್ವತ್ತಿಂಸತಿರಚ್ಛಾನಕಥಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ। ಅಥ ವಾ ಪಾಳಿಯಂ ಸರೂಪತೋ ಅನಾಗತಾಪಿ ಅರಞ್ಞಪಬ್ಬತನದೀದೀಪಕಥಾ ಇತಿ-ಸದ್ದೇನ ಸಙ್ಗಹೇತ್ವಾ ದ್ವತ್ತಿಂಸತಿರಚ್ಛಾನಕಥಾತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಇತಿ ವಾತಿ ಏತ್ಥ ಇತಿ-ಸದ್ದೋ ಪಕಾರತ್ಥೇ। ವಾ-ಸದ್ದೋ ವಿಕಪ್ಪತ್ಥೇ। ತಸ್ಮಾ ಏವಂ ಪಕಾರಂ ಇತೋ ಅಞ್ಞಂ ವಾ ತಾದಿಸಂ ನಿರತ್ಥಕಕಥಂ ಕಥೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ।
508. Tatiye pāḷiyaṃ bhayakathanti rājacorādibhayaṃ vā rogāmanussadubbhikkhakantārādibhayaṃ vā ārabbha pavattaṃ. Visikhākathanti suniviṭṭhādivīthikathaṃ. Kumbhaṭṭhānakathanti udakatitthakathaṃ, kumbhadāsīkathaṃ vā. Pubbapetakathanti atītañātikathaṃ. Nānattakathanti vuttāhi, vakkhamānāhi ca vimuttaṃ nānāsabhāvaṃ niratthakakathaṃ. Lokakkhāyikanti ‘‘ayaṃ loko kena nimmito’’tiādinā lokasabhāvakkhānavasena pavattanakathā. Evaṃ samuddakkhāyikā veditabbā. Iti bhavo iti abhavoti yaṃ vā taṃ vā niratthakakāraṇaṃ vatvā pavattitakathā itibhavābhavakathā. Ettha ca bhavo sassataṃ, vuḍḍhi, kāmasukhañcāti tividho, abhavo tabbiparītavasena. Iti imāya chabbidhāya itibhavābhavakathāya saddhiṃ dvattiṃsatiracchānakathā nāma honti. Atha vā pāḷiyaṃ sarūpato anāgatāpi araññapabbatanadīdīpakathā iti-saddena saṅgahetvā dvattiṃsatiracchānakathāti vuccanti. Iti vāti ettha iti-saddo pakāratthe. Vā-saddo vikappatthe. Tasmā evaṃ pakāraṃ ito aññaṃ vā tādisaṃ niratthakakathaṃ kathetīti attho gahetabbo.
೫೧೨. ಉಸ್ಸಾಹಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭೇತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ಗಚ್ಛನ್ತಾತಿ ಏತ್ಥ ಗಾಮೂಪಚಾರತೋ ಬಹಿ ನಿಕ್ಖನ್ತೇ ಅನ್ತರಾರಾಮಾದೀನಮುಪಚಾರಂ ಪವಿಟ್ಠೇ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಗಾಮೂಪಚಾರಬ್ಭನ್ತರೇ ಪನ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧುಸ್ಸಾಹಾನಮ್ಪಿ ಪುನ ತಮೇವ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಗಾಮಂ ಪವಿಸಿತುಕಾಮತಾಯ ಸತಿ ಆಪುಚ್ಛನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ। ‘‘ಕುಲಘರೇ ವಾ…ಪೇ॰… ಗನ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ಪನ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪವಿಟ್ಠಾನಂ ವಿಕಾಲೇ ಸಞ್ಜಾತೇ ವಿಕಾಲೇ ಗಾಮಪ್ಪವೇಸಸ್ಸ ಆಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬತಾಯ ವುತ್ತಂ। ಅದಿನ್ನಾದಾನೇ ವುತ್ತನಯೇನಾತಿ ದುತಿಯಲೇಡ್ಡುಪಾತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ।
512.Ussāhaṃ paṭippassambhetvā vihāraṃ gacchantāti ettha gāmūpacārato bahi nikkhante antarārāmādīnamupacāraṃ paviṭṭhe sandhāya vuttaṃ. Gāmūpacārabbhantare pana paṭipassaddhussāhānampi puna tameva vā aññaṃ vā gāmaṃ pavisitukāmatāya sati āpucchanakiccaṃ natthi. ‘‘Kulaghare vā…pe… gantabba’’nti idaṃ pana purebhattaṃ paviṭṭhānaṃ vikāle sañjāte vikāle gāmappavesassa āpucchitabbatāya vuttaṃ. Adinnādāne vuttanayenāti dutiyaleḍḍupātaṃ sandhāya vuttaṃ.
೫೧೫. ಅನ್ತರಾರಾಮನ್ತಿಆದೀಸೂತಿ ಏತ್ಥ ಉಸ್ಸವದಿವಸಾದೀಸು ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಗಾಮೇ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕಾರೇನ್ತಂ ಜಿನಬಿಮ್ಬಾದಿಂ ಪೂಜೇತುಕಾಮೇಹಿ ವಾ ರೋಗವೂಪಸಮಾದಿಯತ್ಥಂ ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಯಾಚಿತೇಹಿ ವಾ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸುಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾದಿವಿಧಿಂ ಅಕತ್ವಾಪಿ ವೀಥಿಮಜ್ಝೇನೇವ ಗಾಮಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ವದನ್ತಿ, ತಂ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ ಅನಾಪತ್ತಿವಾರೇ ಅವುತ್ತತ್ತಾ, ‘‘ಮಗ್ಗಾ ಅನೋಕ್ಕಮಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ (ಕಙ್ಖಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ವಿಕಾಲಗಾಮಪ್ಪವೇಸನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ) ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತತ್ತಾ ಚ। ವೇಸಾಲಿಂ ಅನುಪರಿಯಾಯಿತ್ವಾ ಪರಿತ್ತಂ ಕರೋನ್ತೇನಾಪಿ ಆನನ್ದತ್ಥೇರೇನ ಸುಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನತಾದಿಂ ಅಕೋಪೇನ್ತೇನೇವ, ಅಪಞ್ಞತ್ತೇ ವಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಕತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಅನ್ತರಾರಾಮಾದಿಗಾಮನ್ತರೇ ಠಿತೇಹಿ ಗರುಟ್ಠಾನೀಯಾನಂ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಾನುಗ್ಗಮನಾದಿವಸೇನ ಗಾಮವೀಥಿಂ ಓತರಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತಮ್ಪಿ ಅನ್ತರಘರಂ ಪವಿಸನ್ತಂ ಪತಿ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ ಏವ। ಅನ್ತರಾರಾಮಾದಿಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿಂ ಪನ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಪತಿ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಖಾಯತಿ, ವೀಮಂಸಿತಬ್ಬಂ। ಸನ್ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅನಾಪುಚ್ಛನಾ , ಅನನುಞ್ಞಾತಕಾರಣಾ ವಿಕಾಲೇ ಗಾಮಪ್ಪವೇಸೋತಿ ದ್ವೇ ಅಙ್ಗಾನಿ।
515.Antarārāmantiādīsūti ettha ussavadivasādīsu manussehi gāme padakkhiṇaṃ kārentaṃ jinabimbādiṃ pūjetukāmehi vā rogavūpasamādiyatthaṃ manussehi yācitehi vā bhikkhūhi suppaṭicchannādividhiṃ akatvāpi vīthimajjheneva gāmaṃ padakkhiṇaṃ kātuṃ vaṭṭatīti vadanti, taṃ na gahetabbaṃ anāpattivāre avuttattā, ‘‘maggā anokkamitvā…pe… pācittiya’’nti (kaṅkhā. aṭṭha. vikālagāmappavesanasikkhāpadavaṇṇanā) paṭikkhittattā ca. Vesāliṃ anupariyāyitvā parittaṃ karontenāpi ānandattherena suppaṭicchannatādiṃ akopenteneva, apaññatte vā sikkhāpade katanti daṭṭhabbaṃ. Keci pana ‘‘antarārāmādigāmantare ṭhitehi garuṭṭhānīyānaṃ paccuggamanānuggamanādivasena gāmavīthiṃ otarituṃ vaṭṭatī’’ti vadanti, tampi antaragharaṃ pavisantaṃ pati kātuṃ na vaṭṭati eva. Antarārāmādikappiyabhūmiṃ pana uddissa gacchantaṃ pati kātuṃ vaṭṭatīti khāyati, vīmaṃsitabbaṃ. Santaṃ bhikkhuṃ anāpucchanā , ananuññātakāraṇā vikāle gāmappavesoti dve aṅgāni.
ವಿಕಾಲಗಾಮಪ್ಪವಿಸನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Vikālagāmappavisanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೯. ರತನವಗ್ಗೋ • 9. Ratanavaggo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೩. ವಿಕಾಲಗಾಮಪ್ಪವಿಸನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 3. Vikālagāmappavisanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೩. ವಿಕಾಲಗಾಮಪ್ಪವಿಸನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 3. Vikālagāmappavisanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೩. ವಿಕಾಲಗಾಮಪ್ಪವಿಸನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 3. Vikālagāmappavisanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೩. ವಿಕಾಲಗಾಮಪ್ಪವಿಸನಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 3. Vikālagāmappavisanasikkhāpadaṃ
