| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā |
3. විකාලගාමප්‌පවිසනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
3. Vikālagāmappavisanasikkhāpadavaṇṇanā
508. තතියෙ පාළියං භයකථන්‌ති රාජචොරාදිභයං වා රොගාමනුස්‌සදුබ්‌භික්‌ඛකන්‌තාරාදිභයං වා ආරබ්‌භ පවත්‌තං. විසිඛාකථන්‌ති සුනිවිට්‌ඨාදිවීථිකථං. කුම්‌භට්‌ඨානකථන්‌ති උදකතිත්‌ථකථං, කුම්‌භදාසීකථං වා. පුබ්‌බපෙතකථන්‌ති අතීතඤාතිකථං. නානත්‌තකථන්‌ති වුත්‌තාහි, වක්‌ඛමානාහි ච විමුත්‌තං නානාසභාවං නිරත්‌ථකකථං. ලොකක්‌ඛායිකන්‌ති ‘‘අයං ලොකො කෙන නිම්‌මිතො’’තිආදිනා ලොකසභාවක්‌ඛානවසෙන පවත්‌තනකථා. එවං සමුද්‌දක්‌ඛායිකා වෙදිතබ්‌බා. ඉති භවො ඉති අභවොති යං වා තං වා නිරත්‌ථකකාරණං වත්‌වා පවත්‌තිතකථා ඉතිභවාභවකථා. එත්‌ථ ච භවො සස්‌සතං, වුඩ්‌ඪි, කාමසුඛඤ්‌චාති තිවිධො, අභවො තබ්‌බිපරීතවසෙන. ඉති ඉමාය ඡබ්‌බිධාය ඉතිභවාභවකථාය සද්‌ධිං ද්‌වත්‌තිංසතිරච්‌ඡානකථා නාම හොන්‌ති. අථ වා පාළියං සරූපතො අනාගතාපි අරඤ්‌ඤපබ්‌බතනදීදීපකථා ඉති-සද්‌දෙන සඞ්‌ගහෙත්‌වා ද්‌වත්‌තිංසතිරච්‌ඡානකථාති වුච්‌චන්‌ති. ඉති වාති එත්‌ථ ඉති-සද්‌දො පකාරත්‌ථෙ. වා-සද්‌දො විකප්‌පත්‌ථෙ. තස්‌මා එවං පකාරං ඉතො අඤ්‌ඤං වා තාදිසං නිරත්‌ථකකථං කථෙතීති අත්‌ථො ගහෙතබ්‌බො.
508. Tatiye pāḷiyaṃ bhayakathanti rājacorādibhayaṃ vā rogāmanussadubbhikkhakantārādibhayaṃ vā ārabbha pavattaṃ. Visikhākathanti suniviṭṭhādivīthikathaṃ. Kumbhaṭṭhānakathanti udakatitthakathaṃ, kumbhadāsīkathaṃ vā. Pubbapetakathanti atītañātikathaṃ. Nānattakathanti vuttāhi, vakkhamānāhi ca vimuttaṃ nānāsabhāvaṃ niratthakakathaṃ. Lokakkhāyikanti ‘‘ayaṃ loko kena nimmito’’tiādinā lokasabhāvakkhānavasena pavattanakathā. Evaṃ samuddakkhāyikā veditabbā. Iti bhavo iti abhavoti yaṃ vā taṃ vā niratthakakāraṇaṃ vatvā pavattitakathā itibhavābhavakathā. Ettha ca bhavo sassataṃ, vuḍḍhi, kāmasukhañcāti tividho, abhavo tabbiparītavasena. Iti imāya chabbidhāya itibhavābhavakathāya saddhiṃ dvattiṃsatiracchānakathā nāma honti. Atha vā pāḷiyaṃ sarūpato anāgatāpi araññapabbatanadīdīpakathā iti-saddena saṅgahetvā dvattiṃsatiracchānakathāti vuccanti. Iti vāti ettha iti-saddo pakāratthe. Vā-saddo vikappatthe. Tasmā evaṃ pakāraṃ ito aññaṃ vā tādisaṃ niratthakakathaṃ kathetīti attho gahetabbo.
512. උස්‌සාහං පටිප්‌පස්‌සම්‌භෙත්‌වා විහාරං ගච්‌ඡන්‌තාති එත්‌ථ ගාමූපචාරතො බහි නික්‌ඛන්‌තෙ අන්‌තරාරාමාදීනමුපචාරං පවිට්‌ඨෙ සන්‌ධාය වුත්‌තං. ගාමූපචාරබ්‌භන්‌තරෙ පන පටිපස්‌සද්‌ධුස්‌සාහානම්‌පි පුන තමෙව වා අඤ්‌ඤං වා ගාමං පවිසිතුකාමතාය සති ආපුච්‌ඡනකිච්‌චං නත්‌ථි. ‘‘කුලඝරෙ වා…පෙ.… ගන්‌තබ්‌බ’’න්‌ති ඉදං පන පුරෙභත්‌තං පවිට්‌ඨානං විකාලෙ සඤ්‌ජාතෙ විකාලෙ ගාමප්‌පවෙසස්‌ස ආපුච්‌ඡිතබ්‌බතාය වුත්‌තං. අදින්‌නාදානෙ වුත්‌තනයෙනාති දුතියලෙඩ්‌ඩුපාතං සන්‌ධාය වුත්‌තං.
512.Ussāhaṃ paṭippassambhetvā vihāraṃ gacchantāti ettha gāmūpacārato bahi nikkhante antarārāmādīnamupacāraṃ paviṭṭhe sandhāya vuttaṃ. Gāmūpacārabbhantare pana paṭipassaddhussāhānampi puna tameva vā aññaṃ vā gāmaṃ pavisitukāmatāya sati āpucchanakiccaṃ natthi. ‘‘Kulaghare vā…pe… gantabba’’nti idaṃ pana purebhattaṃ paviṭṭhānaṃ vikāle sañjāte vikāle gāmappavesassa āpucchitabbatāya vuttaṃ. Adinnādāne vuttanayenāti dutiyaleḍḍupātaṃ sandhāya vuttaṃ.
515. අන්‌තරාරාමන්‌තිආදීසූති එත්‌ථ උස්‌සවදිවසාදීසු මනුස්‌සෙහි ගාමෙ පදක්‌ඛිණං කාරෙන්‌තං ජිනබිම්‌බාදිං පූජෙතුකාමෙහි වා රොගවූපසමාදියත්‌ථං මනුස්‌සෙහි යාචිතෙහි වා භික්‌ඛූහි සුප්‌පටිච්‌ඡන්‌නාදිවිධිං අකත්‌වාපි වීථිමජ්‌ඣෙනෙව ගාමං පදක්‌ඛිණං කාතුං වට්‌ටතීති වදන්‌ති, තං න ගහෙතබ්‌බං අනාපත්‌තිවාරෙ අවුත්‌තත්‌තා, ‘‘මග්‌ගා අනොක්‌කමිත්‌වා…පෙ.… පාචිත්‌තිය’’න්‌ති (කඞ්‌ඛා. අට්‌ඨ. විකාලගාමප්‌පවෙසනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා) පටික්‌ඛිත්‌තත්‌තා ච. වෙසාලිං අනුපරියායිත්‌වා පරිත්‌තං කරොන්‌තෙනාපි ආනන්‌දත්‌ථෙරෙන සුප්‌පටිච්‌ඡන්‌නතාදිං අකොපෙන්‌තෙනෙව, අපඤ්‌ඤත්‌තෙ වා සික්‌ඛාපදෙ කතන්‌ති දට්‌ඨබ්‌බං. කෙචි පන ‘‘අන්‌තරාරාමාදිගාමන්‌තරෙ ඨිතෙහි ගරුට්‌ඨානීයානං පච්‌චුග්‌ගමනානුග්‌ගමනාදිවසෙන ගාමවීථිං ඔතරිතුං වට්‌ටතී’’ති වදන්‌ති, තම්‌පි අන්‌තරඝරං පවිසන්‌තං පති කාතුං න වට්‌ටති එව. අන්‌තරාරාමාදිකප්‌පියභූමිං පන උද්‌දිස්‌ස ගච්‌ඡන්‌තං පති කාතුං වට්‌ටතීති ඛායති, වීමංසිතබ්‌බං. සන්‌තං භික්‌ඛුං අනාපුච්‌ඡනා , අනනුඤ්‌ඤාතකාරණා විකාලෙ ගාමප්‌පවෙසොති ද්‌වෙ අඞ්‌ගානි.
515.Antarārāmantiādīsūti ettha ussavadivasādīsu manussehi gāme padakkhiṇaṃ kārentaṃ jinabimbādiṃ pūjetukāmehi vā rogavūpasamādiyatthaṃ manussehi yācitehi vā bhikkhūhi suppaṭicchannādividhiṃ akatvāpi vīthimajjheneva gāmaṃ padakkhiṇaṃ kātuṃ vaṭṭatīti vadanti, taṃ na gahetabbaṃ anāpattivāre avuttattā, ‘‘maggā anokkamitvā…pe… pācittiya’’nti (kaṅkhā. aṭṭha. vikālagāmappavesanasikkhāpadavaṇṇanā) paṭikkhittattā ca. Vesāliṃ anupariyāyitvā parittaṃ karontenāpi ānandattherena suppaṭicchannatādiṃ akopenteneva, apaññatte vā sikkhāpade katanti daṭṭhabbaṃ. Keci pana ‘‘antarārāmādigāmantare ṭhitehi garuṭṭhānīyānaṃ paccuggamanānuggamanādivasena gāmavīthiṃ otarituṃ vaṭṭatī’’ti vadanti, tampi antaragharaṃ pavisantaṃ pati kātuṃ na vaṭṭati eva. Antarārāmādikappiyabhūmiṃ pana uddissa gacchantaṃ pati kātuṃ vaṭṭatīti khāyati, vīmaṃsitabbaṃ. Santaṃ bhikkhuṃ anāpucchanā , ananuññātakāraṇā vikāle gāmappavesoti dve aṅgāni.
විකාලගාමප්‌පවිසනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Vikālagāmappavisanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 9. රතනවග්‌ගො • 9. Ratanavaggo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 3. විකාලගාමප්‌පවිසනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 3. Vikālagāmappavisanasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 3. විකාලගාමප්‌පවිසනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 3. Vikālagāmappavisanasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 3. විකාලගාමප්‌පවිසනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 3. Vikālagāmappavisanasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 3. විකාලගාමප්‌පවිසනසික්‌ඛාපදං • 3. Vikālagāmappavisanasikkhāpadaṃ
