| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / खुद्दसिक्खा-मूलसिक्खा • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
३१. विकप्पनानिद्देसवण्णना
31. Vikappanāniddesavaṇṇanā
२२१. सम्मुखायाति (पाचि॰ ३७४; पारा॰ अट्ठ॰ २.४६९; कङ्खा॰ अट्ठ॰ विकप्पनसिक्खापदवण्णना) सम्मुखे ठितस्साति अत्थो। ब्यत्तस्साति विकप्पनविधानं पच्चुद्धरणादिविधानञ्च जानन्तस्स। अब्यत्तो पन ‘‘इमिना मय्हं दिन्न’’न्ति गहेत्वापि गच्छेय्याति अत्थो। एकस्साति एकस्स भिक्खुस्स।
221.Sammukhāyāti (pāci. 374; pārā. aṭṭha. 2.469; kaṅkhā. aṭṭha. vikappanasikkhāpadavaṇṇanā) sammukhe ṭhitassāti attho. Byattassāti vikappanavidhānaṃ paccuddharaṇādividhānañca jānantassa. Abyatto pana ‘‘iminā mayhaṃ dinna’’nti gahetvāpi gaccheyyāti attho. Ekassāti ekassa bhikkhussa.
२२२. निधेतुंवाति निधेतुं एव, निस्सग्गियं न होतीति अत्थो। परिभुञ्जितुं वा विस्सज्जेतुं वा अधिट्ठातुं वा न वट्टतीति अत्थो।
222.Nidhetuṃvāti nidhetuṃ eva, nissaggiyaṃ na hotīti attho. Paribhuñjituṃ vā vissajjetuṃ vā adhiṭṭhātuṃ vā na vaṭṭatīti attho.
२२४-५. अपरा सम्मुखा वाति सम्मुखा विकप्पना एवाति अत्थो। इमा द्वे विकप्पना अत्तना एव विकप्पेत्वा परेन पच्चुद्धरापितत्ता सम्मुखा विकप्पना एवाति वुत्ता।
224-5.Aparā sammukhā vāti sammukhā vikappanā evāti attho. Imā dve vikappanā attanā eva vikappetvā parena paccuddharāpitattā sammukhā vikappanā evāti vuttā.
२२७. मित्तोति दळ्हमित्तो। सन्दिट्ठोति दिट्ठमत्तो नातिदळ्हमित्तो। ‘‘इतरेन च पुब्बे वुत्तनयेन ‘तिस्सो भिक्खू’ति वा ‘तिस्सा भिक्खुनी’ति वा वत्तब्बं। पुन तेन ‘अहं तिस्सस्स भिक्खुनो, तिस्साय भिक्खुनिया वा दम्मी’ति विकप्पेत्वा तेनेव ‘तिस्सस्स भिक्खुनो, तिस्साय भिक्खुनिया सन्तकं परिभुञ्ज वा विस्सज्जेहि वा यथापच्चयं वा करोही’ति पच्चुद्धरितब्ब’’न्ति एवं पाठो गहेतब्बो।
227.Mittoti daḷhamitto. Sandiṭṭhoti diṭṭhamatto nātidaḷhamitto. ‘‘Itarena ca pubbe vuttanayena ‘tisso bhikkhū’ti vā ‘tissā bhikkhunī’ti vā vattabbaṃ. Puna tena ‘ahaṃ tissassa bhikkhuno, tissāya bhikkhuniyā vā dammī’ti vikappetvā teneva ‘tissassa bhikkhuno, tissāya bhikkhuniyā santakaṃ paribhuñja vā vissajjehi vā yathāpaccayaṃ vā karohī’ti paccuddharitabba’’nti evaṃ pāṭho gahetabbo.
२२८. दूरसन्तिकत्तेकत्त-बहुभावं विजानियाति एत्थ दूरत्तञ्च सन्तिकत्तञ्च एकत्तञ्च बहुभावञ्च विजानित्वाति अत्थो।
228.Dūrasantikattekatta-bahubhāvaṃ vijāniyāti ettha dūrattañca santikattañca ekattañca bahubhāvañca vijānitvāti attho.
२२९. ‘‘दसाहपरमं अतिरेकचीवरं धारेतब्ब’’न्ति (पारा॰ ४६२) वुत्तत्ता ‘‘दसाहं वा’’ति वुत्तं। ‘‘चीवरकालसमयो नाम अनत्थते कथिने वस्सानस्स पच्छिमो मासो, अत्थते कथिने पञ्च मासा’’ति (पारा॰ ६४९) वुत्तत्ता ‘‘मासमेकं वा पञ्च वा’’ति वुत्तं, मासं वा एकं पञ्च वा मासेति अत्थो। ‘‘भिक्खुनो पनेव अकालचीवरं उप्पज्जेय्य, आकङ्खमानेन भिक्खुना पटिग्गहेतब्बं। पटिग्गहेत्वा खिप्पमेव कारेतब्बं। नो चस्स पारिपूरि, मासपरमं तेन भिक्खुना तं चीवरं निक्खिपितब्बं ऊनस्स पारिपूरिया सतिया पच्चासाया’’ति (पारा॰ ४९९) वुत्तत्ता ‘‘पच्चासा सति मासक’’न्ति वुत्तं। नुप्पादयतीति अनधिट्ठितं अविकप्पितं निस्सग्गिं न जनयतीति अत्थो। विकप्पनाविनिच्छयो।
229. ‘‘Dasāhaparamaṃ atirekacīvaraṃ dhāretabba’’nti (pārā. 462) vuttattā ‘‘dasāhaṃ vā’’ti vuttaṃ. ‘‘Cīvarakālasamayo nāma anatthate kathine vassānassa pacchimo māso, atthate kathine pañca māsā’’ti (pārā. 649) vuttattā ‘‘māsamekaṃ vā pañca vā’’ti vuttaṃ, māsaṃ vā ekaṃ pañca vā māseti attho. ‘‘Bhikkhuno paneva akālacīvaraṃ uppajjeyya, ākaṅkhamānena bhikkhunā paṭiggahetabbaṃ. Paṭiggahetvā khippameva kāretabbaṃ. No cassa pāripūri, māsaparamaṃ tena bhikkhunā taṃ cīvaraṃ nikkhipitabbaṃ ūnassa pāripūriyā satiyā paccāsāyā’’ti (pārā. 499) vuttattā ‘‘paccāsā sati māsaka’’nti vuttaṃ. Nuppādayatīti anadhiṭṭhitaṃ avikappitaṃ nissaggiṃ na janayatīti attho. Vikappanāvinicchayo.
विकप्पनानिद्देसवण्णना निट्ठिता।
Vikappanāniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
