| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಖುದ್ದಸಿಕ್ಖಾ-ಮೂಲಸಿಕ್ಖಾ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
೩೧. ವಿಕಪ್ಪನಾನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
31. Vikappanāniddesavaṇṇanā
೨೨೧. ಸಮ್ಮುಖಾ ಪರಮ್ಮುಖಾತಿ ಸಸ್ಸ ಮುಖಂ, ಪರಸ್ಸ ಮುಖನ್ತಿ ವಿಗ್ಗಹೋ, ಸಮ್ಮುಖೇನ ಪರಮ್ಮುಖೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ಪರಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾತಿ ಭೇದಾ ದುವೇ ವಿಕಪ್ಪನಾ ವುತ್ತಾತಿ ಯೋಜನಾ । ಭೇದಾತಿ ವಿಸೇಸತೋ। ಅಥ ವಾ ಸಸ್ಸ ಮುಖಂ ಮುಖಸಮ್ಬನ್ಧಿವಚನಂ ಅಸ್ಸಾ ವಿಕಪ್ಪನಾಯಾತಿ ಸಮಾಸೋ। ತಥಾ ಪರಮ್ಮುಖಾ। ಸಮ್ಮುಖಾ ಚ ಪರಮ್ಮುಖಾ ಚ, ತಸ್ಸಾ ಭೇದೋ, ತತೋ। ಸಮ್ಮುಖಾಯ ಸಮ್ಮುಖವಿಕಪ್ಪನಾಯ। ಬ್ಯತ್ತಸ್ಸಾತಿ ವಿಕಪ್ಪನವಿಧಾನಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧಾರವಿಧಾನಞ್ಚ ಜಾನನ್ತಸ್ಸ।
221.Sammukhā parammukhāti sassa mukhaṃ, parassa mukhanti viggaho, sammukhena parammukhenāti attho. Sammukhāvikappanā parammukhāvikappanāti bhedā duve vikappanā vuttāti yojanā . Bhedāti visesato. Atha vā sassa mukhaṃ mukhasambandhivacanaṃ assā vikappanāyāti samāso. Tathā parammukhā. Sammukhā ca parammukhā ca, tassā bhedo, tato. Sammukhāya sammukhavikappanāya. Byattassāti vikappanavidhānaṃ paccuddhāravidhānañca jānantassa.
೨೨೨. ತೇನಾತಿ ಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ವಿಕಪ್ಪೇತಿ, ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ। ಪರಿಭೋಗಾದಿಕನ್ತಿ ಪರಿಭೋಗಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಞ್ಚ।
222.Tenāti yassa santike vikappeti, tena bhikkhunā. Paribhogādikanti paribhogaṃ vissajjanaṃ adhiṭṭhānañca.
೨೨೪-೫. ಅಪರಾ ಸಮ್ಮುಖಾವೇಕಾತಿ ಏತ್ಥ ವಾ-ಸದ್ದೋ ಪಕ್ಖನ್ತರೇ, ಅಥ ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ, ಅಪಿ-ಸದ್ದತ್ಥೋ ವಾ ವಾ-ಸದ್ದೋ, ಸೋ ಅಪರಾ-ಸದ್ದತೋ ಪರಂ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ, ಅಪರಾಪಿ ಏಕಾ ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ಅತ್ಥೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಥನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿ। ‘‘ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಸಹಧಮ್ಮೀನ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ‘‘ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ’’ತಿಆದೀಸು ತಿಸ್ಸಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ತಿಸ್ಸಾಯ ಸಿಕ್ಖಮಾನಾಯ ತಿಸ್ಸಾಯ ಸಾಮಣೇರಿಯಾ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸಾತಿಪಿ ವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬಂ।
224-5.Aparāsammukhāvekāti ettha vā-saddo pakkhantare, atha vāti attho, api-saddattho vā vā-saddo, so aparā-saddato paraṃ daṭṭhabbo, aparāpi ekā sammukhāvikappanā atthīti attho. Kathanti āha ‘‘bhikkhussā’’tiādi. ‘‘Pañcannaṃ sahadhammīna’’nti vuttattā ‘‘tissassa bhikkhuno’’tiādīsu tissāya bhikkhuniyā tissāya sikkhamānāya tissāya sāmaṇeriyā tissassa sāmaṇerassātipi viññātabbaṃ.
೨೨೬. ಪರಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾತಿ ಪರಮ್ಮುಖೇನ ವಿಕಪ್ಪನೇನ, ಪರಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾತಿ ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಪರಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ಕಥನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
226.Parammukhāvikappanāti parammukhena vikappanena, parammukhāvikappanāti vā gahetabbaṃ, parammukhāvikappanā kathanti attho.
೨೨೭. ಮಿತ್ತೋತಿ ದಳ್ಹಮಿತ್ತೋ। ಸನ್ದಿಟ್ಠೋತಿ ದಿಟ್ಠಮತ್ತಮಿತ್ತೋ। ಏತ್ಥ ಪನ ದ್ವಿನ್ನಂ ವಿಕಪ್ಪನಾನಂ ಕಿಂ ನಾನಾಕರಣನ್ತಿ? ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾಯ ತಾವ ಸಯಂ ವಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಪರೇನ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಾಪೇತಿ, ತೇನೇವ ಸಾ ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ನಾಮ ಜಾತಾ। ಪರಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾಯ ಪರೇನೇವ ವಿಕಪ್ಪಾಪೇತ್ವಾ ಪರೇನೇವ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಾಪೇತಿ, ತೇನೇವ ಸಾ ಪರಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ನಾಮ ಜಾತಾತಿ ಇದಮೇತ್ಥ ನಾನಾಕರಣನ್ತಿ।
227.Mittoti daḷhamitto. Sandiṭṭhoti diṭṭhamattamitto. Ettha pana dvinnaṃ vikappanānaṃ kiṃ nānākaraṇanti? Sammukhāvikappanāya tāva sayaṃ vikappetvā parena paccuddharāpeti, teneva sā sammukhāvikappanā nāma jātā. Parammukhāvikappanāya pareneva vikappāpetvā pareneva paccuddharāpeti, teneva sā parammukhāvikappanā nāma jātāti idamettha nānākaraṇanti.
೨೨೮. ದೂರಸನ್ತಿಕತ್ತೇಕತ್ತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಆಸನ್ನದೂರಭಾವೋ ಅಧಿಟ್ಠಾನೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
228.Dūrasantikattekattanti ettha āsannadūrabhāvo adhiṭṭhāne vuttanayeneva veditabbo.
೨೨೯. ದಸಾಹಂ…ಪೇ॰… ಪಚ್ಚಾಸಾಯ ಸತಿ ಮಾಸಕಂ ನಾಧಿಟ್ಠಿತವಿಕಪ್ಪಿತಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಂ ನುಪ್ಪಾದಯತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ದಸ ಅಹಾನಿ ಸಮಾಹಟಾನಿ ದಸಾಹಂ। ಸಬ್ಬತ್ಥ ಅಚ್ಚನ್ತಸಂಯೋಗೇ ದುತಿಯಾ। ತತ್ಥ ಯಂ ದಿವಸಂ ಚೀವರಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ, ತಸ್ಸ ಯೋ ಅರುಣೋ, ಸೋ ಉಪ್ಪನ್ನದಿವಸನಿಸ್ಸಿತೋ, ತಸ್ಮಾ ಚೀವರುಪ್ಪಾದದಿವಸೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಾದಸೇ ಅರುಣುಗ್ಗಮನೇ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ದಸಾಹ’’ನ್ತಿ। ಮಾಸಮೇಕಂ ವಾತಿ ‘‘ಅನತ್ಥತೇ ಕಥಿನೇ ಏಕಂ ಪಚ್ಛಿಮಕತ್ತಿಕಮಾಸ’’ನ್ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೬೪೯ ಅತ್ಥತೋ ಸಮಾನಂ) ವುತ್ತತ್ತಾ ಕಥಿನತ್ಥತೇ ಪಞ್ಚ ಮಾಸೇತಿ ಲಬ್ಭತಿ। ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥತಂ ಯಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇತಿ ಸಮಾಸೋ। ಪಾರಿಪೂರತ್ಥನ್ತಿ ಪಾರಿಪೂರಿ ಅತ್ಥೋ ಯಸ್ಸಾತಿ ವಿಗ್ಗಹೋ। ಕಿರಿಯಾವಿಸೇಸನಂ, ಪಾರಿಪೂರಿಪ್ಪಯೋಜನಂ ಕತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಊನಸ್ಸಾತಿ ಯತ್ತಕೇನ ಕಯಿರಮಾನಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಚೀವರಂ ಪಹೋತಿ, ತತ್ತಕತಾಭಾವತೋ ಊನಸ್ಸ ಏಕಾದಸಮಾಸಸತ್ತಮಾಸಸಙ್ಖಾತೇ ಪಿಟ್ಠಿಸಮಯೇ ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಮೂಲಚೀವರಸ್ಸ। ಪಚ್ಚಾಸಾ ಸತೀತಿ ‘‘ಸಙ್ಘಾದಿತೋ ಯತೋ ಕುತೋಚಿ ಲಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ಸತಿಯಾ ಪಚ್ಚಾಸಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಉಭಯಮ್ಪಿ ಯ-ಕಾರಲೋಪೇನ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಂ। ಸತೀತಿ ವಾ ನಿಪಾತೋ, ಲಿಙ್ಗವಿಪಲ್ಲಾಸೇನ ವಾಹ। ಏತ್ಥ ಪನ ಬ್ಯತಿರೇಕವಸೇನ ದಸಾಹಾತಿಕ್ಕಮನಾದೀಸು ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವೇದಿತಬ್ಬನ್ತಿ।
229. Dasāhaṃ…pe… paccāsāya sati māsakaṃ nādhiṭṭhitavikappitaṃ nissaggiṃ nuppādayatīti sambandho. Dasa ahāni samāhaṭāni dasāhaṃ. Sabbattha accantasaṃyoge dutiyā. Tattha yaṃ divasaṃ cīvaraṃ uppannaṃ, tassa yo aruṇo, so uppannadivasanissito, tasmā cīvaruppādadivasena saddhiṃ ekādase aruṇuggamane nissaggiyaṃ hotīti āha ‘‘dasāha’’nti. Māsamekaṃ vāti ‘‘anatthate kathine ekaṃ pacchimakattikamāsa’’nti (pārā. 649 atthato samānaṃ) vuttattā kathinatthate pañca māseti labbhati. Kathinaṃ atthataṃ yasmiṃ vihāreti samāso. Pāripūratthanti pāripūri attho yassāti viggaho. Kiriyāvisesanaṃ, pāripūrippayojanaṃ katvāti attho. Ūnassāti yattakena kayiramānaṃ adhiṭṭhānaṃ cīvaraṃ pahoti, tattakatābhāvato ūnassa ekādasamāsasattamāsasaṅkhāte piṭṭhisamaye uppannassa mūlacīvarassa. Paccāsā satīti ‘‘saṅghādito yato kutoci lacchāmī’’ti evaṃ satiyā paccāsāyāti attho. Ubhayampi ya-kāralopena niddiṭṭhaṃ. Satīti vā nipāto, liṅgavipallāsena vāha. Ettha pana byatirekavasena dasāhātikkamanādīsu nissaggiyaṃ pācittiyaṃ veditabbanti.
ವಿಕಪ್ಪನಾನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Vikappanāniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
