| Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / ཀངྑཱཝིཏརཎཱི-ཨབྷིནཝ-ཊཱིཀཱ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
༢. ཝིལེཁནསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ
2. Vilekhanasikkhāpadavaṇṇanā
ཁུདྡཀེཧི ཙ ཨནུཁུདྡཀེཧི ཙཱཏི སངྒྷཱདིསེསཱདཱིཧི ཁུདྡཀེཧི ཙེཝ ཐུལླཙྩཡཱདཱིཧི ཨནུཁུདྡཀེཧི ཙ། ཋཔེཏྭཱ ཧི ཙཏྟཱརི པཱརཱཛིཀཱནི ཨཝསེསཱནི སབྦཱནི སིཀྑཱཔདཱནི པརིཡཱཡེན ཁུདྡཀཱནི ཙེཝ ཧོནྟི ཨནུཁུདྡཀཱནི ཙ། ཝུཏྟཉྷེཏཾ པཉྩསཏིཀཀྑནྡྷཀེ (ཙཱུལ༹ཝ॰ ༤༤༡) –
Khuddakehica anukhuddakehi cāti saṅghādisesādīhi khuddakehi ceva thullaccayādīhi anukhuddakehi ca. Ṭhapetvā hi cattāri pārājikāni avasesāni sabbāni sikkhāpadāni pariyāyena khuddakāni ceva honti anukhuddakāni ca. Vuttañhetaṃ pañcasatikakkhandhake (cūḷava. 441) –
‘‘ཀཏམཱནི པན, བྷནྟེ, ཁུདྡཱནུཁུདྡཀཱནི སིཀྑཱཔདཱནཱིཏི? ཨེཀཙྩེ ཐེརཱ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཙཏྟཱརི པཱརཱཛིཀཱནི ཋཔེཏྭཱ ཨཝསེསཱནི ཁུདྡཱནུཁུདྡཀཱནི སིཀྑཱཔདཱནཱི’ཏི། ཨེཀཙྩེ ཐེརཱ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཙཏྟཱརི པཱརཱཛིཀཱནི ཋཔེཏྭཱ ཏེརས སངྒྷཱདིསེསེ ཋཔེཏྭཱ ཨཝསེསཱནི ཁུདྡཱནུཁུདྡཀཱནི སིཀྑཱཔདཱནཱི’ཏི། ཨེཀཙྩེ ཐེརཱ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཙཏྟཱརི པཱརཱཛིཀཱནི ཋཔེཏྭཱ ཏེརས སངྒྷཱདིསེསེ ཋཔེཏྭཱ དྭེ ཨནིཡཏེ ཋཔེཏྭཱ ཨཝསེསཱནི ཁུདྡཱནུཁུདྡཀཱནི སིཀྑཱཔདཱནཱི’ཏི། ཨེཀཙྩེ ཐེརཱ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘‘ཙཏྟཱརི པཱརཱཛིཀཱནི ཋཔེཏྭཱ ཏེརས སངྒྷཱདིསེསེ ཋཔེཏྭཱ དྭེ ཨནིཡཏེ ཋཔེཏྭཱ ཏིཾས ནིསྶགྒིཡེ པཱཙིཏྟིཡེ ཋཔེཏྭཱ ཨཝསེསཱནི ཁུདྡཱནུཁུདྡཀཱནི སིཀྑཱཔདཱནཱི’ཏི། ཨེཀཙྩེ ཐེརཱ ཨེཝམཱཧཾསུ – ‘ཙཏྟཱརི པཱརཱཛིཀཱནི ཋཔེཏྭཱ ཏེརས སངྒྷཱདིསེསེ ཋཔེཏྭཱ དྭེ ཨནིཡཏེ ཋཔེཏྭཱ ཏིཾས ནིསྶགྒིཡེ པཱཙིཏྟིཡེ ཋཔེཏྭཱ དྭེནཝུཏིཔཱཙིཏྟིཡེ ཋཔེཏྭཱ ཨཝསེསཱནི ཁུདྡཱནུཁུདྡཀཱནི སིཀྑཱཔདཱནཱི’ཏི། ཨེཀཙྩེ ཐེརཱ ཨེཝམཱཧཾསུ ‘ཙཏྟཱརི པཱརཱཛིཀཱནི ཋཔེཏྭཱ ཏེརས སངྒྷཱདིསེསེ ཋཔེཏྭཱ དྭེ ཨནིཡཏེ ཋཔེཏྭཱ ཏིཾས ནིསྶགྒིཡེ པཱཙིཏྟིཡེ ཋཔེཏྭཱ དྭེནཝུཏིཔཱཙིཏྟིཡེ ཋཔེཏྭཱ ཙཏྟཱརོ པཱཊིདེསནཱིཡེ ཋཔེཏྭཱ ཨཝསེསཱནི ཁུདྡཱནུཁུདྡཀཱནི སིཀྑཱཔདཱནཱི’’’ཏི།
‘‘Katamāni pana, bhante, khuddānukhuddakāni sikkhāpadānīti? Ekacce therā evamāhaṃsu – ‘cattāri pārājikāni ṭhapetvā avasesāni khuddānukhuddakāni sikkhāpadānī’ti. Ekacce therā evamāhaṃsu – ‘cattāri pārājikāni ṭhapetvā terasa saṅghādisese ṭhapetvā avasesāni khuddānukhuddakāni sikkhāpadānī’ti. Ekacce therā evamāhaṃsu – ‘cattāri pārājikāni ṭhapetvā terasa saṅghādisese ṭhapetvā dve aniyate ṭhapetvā avasesāni khuddānukhuddakāni sikkhāpadānī’ti. Ekacce therā evamāhaṃsu – ‘‘cattāri pārājikāni ṭhapetvā terasa saṅghādisese ṭhapetvā dve aniyate ṭhapetvā tiṃsa nissaggiye pācittiye ṭhapetvā avasesāni khuddānukhuddakāni sikkhāpadānī’ti. Ekacce therā evamāhaṃsu – ‘cattāri pārājikāni ṭhapetvā terasa saṅghādisese ṭhapetvā dve aniyate ṭhapetvā tiṃsa nissaggiye pācittiye ṭhapetvā dvenavutipācittiye ṭhapetvā avasesāni khuddānukhuddakāni sikkhāpadānī’ti. Ekacce therā evamāhaṃsu ‘cattāri pārājikāni ṭhapetvā terasa saṅghādisese ṭhapetvā dve aniyate ṭhapetvā tiṃsa nissaggiye pācittiye ṭhapetvā dvenavutipācittiye ṭhapetvā cattāro pāṭidesanīye ṭhapetvā avasesāni khuddānukhuddakāni sikkhāpadānī’’’ti.
ཡཾ པན ནཱགསེནཏྠེརེན མིལིནྡརཉྙཱ པུཊྛེན ཝུཏྟཾ ‘‘དུཀྐཊཾ, མཧཱརཱཛ, ཁུདྡཀཾ སིཀྑཱཔདཾ, དུབྦྷཱསིཏཾ ཨནུཁུདྡཀ’’ནྟི (མི॰ པ॰ ༤.༢.༡), ཏཏྠ ཨནྟིམཀོཊྛཱསམེཝ གཧེཏྭཱ ཝུཏྟཾ། ཏཾ ཝཱདཔཐོཔཙྪེདནཏྠནྟི དཊྛབྦཾ།
Yaṃ pana nāgasenattherena milindaraññā puṭṭhena vuttaṃ ‘‘dukkaṭaṃ, mahārāja, khuddakaṃ sikkhāpadaṃ, dubbhāsitaṃ anukhuddaka’’nti (mi. pa. 4.2.1), tattha antimakoṭṭhāsameva gahetvā vuttaṃ. Taṃ vādapathopacchedanatthanti daṭṭhabbaṃ.
སཾཝཏྟནམརིཡཱདཔརིཙྪེདཝཙནནྟི སཾཝཏྟནསྶ མརིཡཱདཱ ཨཝདྷི སཾཝཏྟནམརིཡཱདཱ, ཏཱཡ ནིཡམཝསེན ཡོ པརིཙྪེདོ, ཏསྶ ཝཙནཾ སཾཝཏྟནམརིཡཱདཔརིཙྪེདཝཙནཾ། ཨིདཱནི ཏཾ མརིཡཱདཾ ཝིཝརིཏྭཱ དསྶེཏུཾ ‘‘ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏཱི’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ། ཏཏྠ ཨུདྡིསནྟཱིཏི ཨཱཙརིཡཱ ཨཏྟནོ རུཙིཡཱ ཨུདྡིསནྟི། ཨུདྡིསཱཔེནྟཱིཏི ཨཱཙརིཡཾ ཡཱཙིཏྭཱ ཨནྟེཝཱསིཀཱ ཨུདྡིསཱཔེནྟི། སཛ྄ཛྷཱཡནྟཱིཏི དྷཱརེནྟི། ཀུཀྐུཙྩཝིཔྤཊིསཱརོཏི ཀུཀྐུཙྩསངྑཱཏོ ཝིཔྤཊིསཱརོ། ཝིཧེསཱཝིཙིཀིཙྪཱམནོཝིལེཁཱཏི ཝིཧེསཱཝིཙིཀིཙྪཱསངྑཱཏཱ མནོཝིལེཁཱ། གརཧཎེཏི ནིནྡནེ།
Saṃvattanamariyādaparicchedavacananti saṃvattanassa mariyādā avadhi saṃvattanamariyādā, tāya niyamavasena yo paricchedo, tassa vacanaṃ saṃvattanamariyādaparicchedavacanaṃ. Idāni taṃ mariyādaṃ vivaritvā dassetuṃ ‘‘idaṃ vuttaṃ hotī’’tiādi vuttaṃ. Tattha uddisantīti ācariyā attano ruciyā uddisanti. Uddisāpentīti ācariyaṃ yācitvā antevāsikā uddisāpenti. Sajjhāyantīti dhārenti. Kukkuccavippaṭisāroti kukkuccasaṅkhāto vippaṭisāro. Vihesāvicikicchāmanovilekhāti vihesāvicikicchāsaṅkhātā manovilekhā. Garahaṇeti nindane.
ཨནུཔསམྤནྣསྶ ཝིཝཎྞནེཏི ཨནུཔསམྤནྣསྶ སནྟིཀེ ནིནྡཏོ ཏསྶ ཏསྨིཾ ཝིམཏིཾ ཨུཔྤཱདེཏུཾ ཝིནཡཝིཝཎྞནེ།
Anupasampannassa vivaṇṇaneti anupasampannassa santike nindato tassa tasmiṃ vimatiṃ uppādetuṃ vinayavivaṇṇane.
ཝིལེཁནསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ།
Vilekhanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
