Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ထေရဂာထာ-အဋ္ဌကထာ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
၁၆. ဝိမလတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ
16. Vimalattheragāthāvaṇṇanā
ပာပမိတ္တေတိ အာယသ္မတော ဝိမလတ္ထေရသ္သ ဂာထာ။ ကာ ဥပ္ပတ္တိ? အယမ္ပိ ပုရိမဗုဒ္ဓေသု ကတာဓိကာရော တတ္ထ တတ္ထ ဘဝေ ဝိဝဋ္ဋူပနိသ္သယံ ပုညံ ဥပစိနန္တော ပဒုမုတ္တရသ္သ ဘဂဝတော ကာလေ ကုလဂေဟေ နိဗ္ဗတ္တိတ္ဝာ ဝိညုတံ ပတ္တော သတ္ထရိ ပရိနိဗ္ဗုတေ သာဓုကီဠနဒိဝသေသု ဝီတိဝတ္တေသု သတ္ထု သရီရံ ဂဟေတ္ဝာ ဥပာသကေသု ဈာပနဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆန္တေသု သတ္ထု ဂုဏေ အာဝဇ္ဇိတ္ဝာ ပသန္နမာနသော သုမနပုပ္ဖေဟိ ပူဇမကာသိ။ သော တေန ပုညကမ္မေန ဒေဝမနုသ္သေသု သံသရန္တော ဣမသ္မိံ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေ ဗာရာဏသိယံ ဗ္ရာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတ္ဝာ ဝိမလောတိ လဒ္ဓနာမော ဝယပ္ပတ္တော သောမမိတ္တတ္ထေရံ နိသ္သာယ သာသနေ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ တေနေဝ ဥသ္သာဟိတော ဝိပသ္သနံ ပဋ္ဌပေတ္ဝာ နစိရသ္သေဝ အရဟတ္တံ ပာပုဏိ။ တေန ဝုတ္တံ အပဒာနေ (အပ. ထေရ ၂.၄၆.၅၈-၆၂) –
Pāpamitteti āyasmato vimalattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ puññaṃ upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto satthari parinibbute sādhukīḷanadivasesu vītivattesu satthu sarīraṃ gahetvā upāsakesu jhāpanaṭṭhānaṃ gacchantesu satthu guṇe āvajjitvā pasannamānaso sumanapupphehi pūjamakāsi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde bārāṇasiyaṃ brāhmaṇakule nibbattitvā vimaloti laddhanāmo vayappatto somamittattheraṃ nissāya sāsane pabbajitvā teneva ussāhito vipassanaṃ paṭṭhapetvā nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.46.58-62) –
‘‘နီဟရန္တေ သရီရမ္ဟိ၊ ဝဇ္ဇမာနာသု ဘေရိသု။
‘‘Nīharante sarīramhi, vajjamānāsu bherisu;
ပသန္နစိတ္တော သုမနော၊ ပဋ္ဋိပုပ္ဖမပူဇယိံ။
Pasannacitto sumano, paṭṭipupphamapūjayiṃ.
‘‘သတသဟသ္သိတော ကပ္ပေ၊ ယံ ပုပ္ဖမဘိပူဇယိံ။
‘‘Satasahassito kappe, yaṃ pupphamabhipūjayiṃ;
ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ဒေဟပူဇာယိဒံ ဖလံ။
Duggatiṃ nābhijānāmi, dehapūjāyidaṃ phalaṃ.
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယ္ဟံ။ပေ.။ ကတံ ဗုဒ္ဓသ္သ သာသန’’န္တိ။
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
အရဟတ္တံ ပန ပတ္ဝာ အတ္တနော သဟာယသ္သ ဘိက္ခုသ္သ ဩဝာဒံ ဒေန္တော –
Arahattaṃ pana patvā attano sahāyassa bhikkhussa ovādaṃ dento –
၂၆၄.
264.
‘‘ပာပမိတ္တေ ဝိဝဇ္ဇေတ္ဝာ၊ ဘဇေယ္ယုတ္တမပုဂ္ဂလံ။
‘‘Pāpamitte vivajjetvā, bhajeyyuttamapuggalaṃ;
ဩဝာဒေ စသ္သ တိဋ္ဌေယ္ယ၊ ပတ္ထေန္တော အစလံ သုခံ။
Ovāde cassa tiṭṭheyya, patthento acalaṃ sukhaṃ.
၂၆၅.
265.
‘‘ပရိတ္တံ ဒာရုမာရုယ္ဟ၊ ယထာ သီဒေ မဟဏ္ဏဝေ။
‘‘Parittaṃ dārumāruyha, yathā sīde mahaṇṇave;
ဧဝံ ကုသီတမာဂမ္မ၊ သာဓုဇီဝီပိ သီဒတိ။
Evaṃ kusītamāgamma, sādhujīvīpi sīdati;
တသ္မာ တံ ပရိဝဇ္ဇေယ္ယ၊ ကုသီတံ ဟီနဝီရိယံ။
Tasmā taṃ parivajjeyya, kusītaṃ hīnavīriyaṃ.
၂၆၆.
266.
‘‘ပဝိဝိတ္တေဟိ အရိယေဟိ၊ ပဟိတတ္တေဟိ ဈာယိဘိ။
‘‘Pavivittehi ariyehi, pahitattehi jhāyibhi;
နိစ္စံ အာရဒ္ဓဝီရိယေဟိ၊ ပဏ္ဍိတေဟိ သဟာဝသေ’’တိ။ –
Niccaṃ āraddhavīriyehi, paṇḍitehi sahāvase’’ti. –
တိသ္သော ဂာထာ အဘာသိ။
Tisso gāthā abhāsi.
တတ္ထ ပာပမိတ္တေတိ အကလ္ယာဏမိတ္တေ အသပ္ပုရိသေ ဟီနဝီရိယေ။ ဝိဝဇ္ဇေတ္ဝာတိ တံ အဘဇနဝသေန ဒူရတော ဝဇ္ဇေတ္ဝာ။ ဘဇေယ္ယုတ္တမပုဂ္ဂလန္တိ သပ္ပုရိသံ ပဏ္ဍိတံ ကလ္ယာဏမိတ္တံ ဩဝာဒာနုသာသနီဂဟဏဝသေန သေဝေယ္ယ။ ဩဝာဒေ စသ္သ တိဋ္ဌေယ္ယာတိ အသ္သ ကလ္ယာဏမိတ္တသ္သ ဩဝာဒေ အနုသိဋ္ဌိယံ ယထာနုသိဋ္ဌံ ပဋိပဇ္ဇနဝသေန တိဋ္ဌေယ္ယ။ ပတ္ထေန္တောတိ အာကင္ခန္တော။ အစလံ သုခန္တိ နိဗ္ဗာနသုခံ ဖလသုခဉ္စ။ တမ္ပိ ဟိ အကုပ္ပဘာဝတော ‘‘အစလ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ သေသံ ဝုတ္တတ္ထမေဝ။
Tattha pāpamitteti akalyāṇamitte asappurise hīnavīriye. Vivajjetvāti taṃ abhajanavasena dūrato vajjetvā. Bhajeyyuttamapuggalanti sappurisaṃ paṇḍitaṃ kalyāṇamittaṃ ovādānusāsanīgahaṇavasena seveyya. Ovāde cassa tiṭṭheyyāti assa kalyāṇamittassa ovāde anusiṭṭhiyaṃ yathānusiṭṭhaṃ paṭipajjanavasena tiṭṭheyya. Patthentoti ākaṅkhanto. Acalaṃ sukhanti nibbānasukhaṃ phalasukhañca. Tampi hi akuppabhāvato ‘‘acala’’nti vuccati. Sesaṃ vuttatthameva.
ဝိမလတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Vimalattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
တိကနိပာတဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Tikanipātavaṇṇanā niṭṭhitā.
ပဌမော ဘာဂော နိဋ္ဌိတော။
Paṭhamo bhāgo niṭṭhito.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ထေရဂာထာပာဠိ • Theragāthāpāḷi / ၁၆. ဝိမလတ္ထေရဂာထာ • 16. Vimalattheragāthā